Ukraine : Phải chăng phương Tây tìm cách thay thế Zelensky ?

Minh Anh, RFI, 22/11/2023

Báo Pháp Le Figaro ngày 20/11/2023 cho rằng Ukraine đang đối mặt với nguy cơ thất bại quân sự. Vào lúc cuộc phản công của Ukraine sa lầy, phương Tây tự hỏi làm thế nào hậu thuẫn Kiev trong lâu dài. Thế nhưng, trang mạng Asia Times ngày 11/11/2023 lại đưa ra một nhận định rằng ngày càng có một sự đồng thuận trong giới phân tích, theo đó, phương Tây (nghĩa là Mỹ với sự hậu thuẫn của Anh Quốc) muốn thay thế tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. 

Tổng thống Mỹ Joe Biden tiếp đón người đồng nhiệm Ukraine Volodymyr Zelenskytại Nhà Trắng, Washington, ngày 21/12/2022. AP - Andrew Harnik

Trang mạng thông tin độc lập Conflit của Pháp trước hết lưu ý, tác giả bài viết là Stephen Bryen, một người rất am tường về bộ máy quyền lực Mỹ. Cũng như nhiều bài phân tích khác, bài nhận định trên Asia Times phải được xem xét một cách thận trọng. Dù vậy, đây cũng là một trang thông tin hoàn toàn nghiêm túc, tập hợp nhiều tác giả có những hiểu biết tinh tế về chủ đề họ viết. 

Tương lai sẽ cho biết liệu ông Zelensky sẽ tiếp tục cầm quyền hay phải ra đi. Tuy nhiên, trong thời gian từ cuộc trả lời phỏng vấn của tổng tham mưu trưởng Zaluzhny dành cho The Economist, trong đó, ông thừa nhận thất bại của cuộc phản công và việc Quốc hội Mỹ từ chối thông qua khoản viện trợ bổ sung cho Ukraine, thì "gió đổi hướng" ở Washington. Như đã được nêu ra từ mùa xuân 2023, có khả năng đạt được một đồng thuận trong khoảng mùa đông 2023 - 2024 nhằm chấm dứt xung đột. Tương lai sẽ trả lời, nhưng phân tích này cho phép hiểu được những gì đang được thảo luận tại Châu Á và Hoa Kỳ. 

**********

Trước hết, Stephen Bryen, tác giả bài viết, khẳng định : Hoa Kỳ có thói quen tìm cách chọn nhà lãnh đạo cho Ukraine. Cùng với đồng nghiệp Larry Johnson, ông nghĩ rằng CIA và MI6 của Anh đã bắt tay chuẩn bị địa bàn. Hoặc ông Zelensky buộc phải triệu tập một cuộc bầu cử tổng thống, dự trù cho tháng 3 năm tới và như vậy, ông sẽ được thay thế. Hoặc cho dù có cưỡng lại, ông Zelensky cũng sẽ bị thay thế trong khuôn khổ một cuộc nổi dậy theo kiểu Maidan. 

Thay đổi chính trị 

Theo tác giả, Hoa Kỳ đã từng thúc đẩy những thay đổi trong ban lãnh đạo của Ukraine và thứ trưởng ngoại giao hiện nay, bà Victoria Nuland, trước đây từng đứng sau một hoạt động như vậy. Một cuộc trao đổi qua điện thoại năm 2014 giữa bà Nuland và đại sứ Mỹ ở Kiev vào thời kỳ đó là ông Geoffrey Pyatt đã bị nghe lén và nội dung cuộc trao đổi được phát tán trên báo chí. 

Cuộc điện đàm này thú vị vì Nuland và Pyatt đang tìm chọn một ứng cử viên tổng thống "có thể chấp nhận được" cho Ukraine, và họ đã kêu gọi sự trợ giúp của phó tổng thống Mỹ lúc bấy giờ là Joe Biden. Một điểm cần lưu ý là cùng với Joe Biden, còn có Jake Sullivan, hiện là cố vấn an ninh quốc gia của Joe Biden, cũng tham gia vào việc lựa chọn tổng thống sắp tới cho Ukraine. 

Về vụ việc này, báo Pháp Le Monde ngày 06/02/2014 từng tường thuật rằng ông Serguei Glaziev, cố vấn của tổng thống Vladimir Putin vào thời điểm đó, khi trả lời phỏng vấn nhật báo Kommersant Ukraine đã kêu gọi "phương Tây nên ngừng hành động bắt chẹt và dọa dẫm", khi nêu ví dụ là cuộc gặp của bà Nuland với các nhà tài phiệt Ukraine ủng hộ chính quyền tổng thống Viktor Yanukovich thân Nga hồi tháng 12/2013.

Ông nói : "Theo những gì chúng tôi được biết, bà ấy đã dọa đưa các nhà tài phiệt vào danh sách đen của Mỹ nếu như tổng thống Yanukovich không nhường quyền hành cho phe đối lập. Hành động này không phù hợp với luật lệ quốc tế". 

Vị cố vấn này còn khẳng định rằng Hoa Kỳ đã chi ra "khoảng 20 triệu đô la mỗi tuần để tài trợ cho phe đối lập và phe nổi dậy, bao gồm cả việc trang bị vũ khí", đồng thời ông tố cáo "một âm mưu đảo chính (từ Mỹ) tại Ukraine" mà theo ông, chính quyền Ukraine phải dùng vũ lực để chống lại "sự hỗn loạn". 

Trong cuộc trả lời phỏng vấn này, Sergey Glaziev không quên nhắc lại rằng Nga cùng với Mỹ là những nước có trách nhiệm "bảo đảm" chủ quyền của Ukraine sau khi nước này, vào năm 1994, từ bỏ vũ khí hạt nhân và với danh nghĩa này, Nga có thể "can dự vào những cuộc xung đột như vậy. Những gì Mỹ đang đơn phương làm là một sự vi phạm trắng trợn thỏa thuận trên". 

Ukraine : Một đất nước chưa có "độc lập" 

Nhìn từ những chi tiết này, người ta có thể khẳng định rằng Ukraine chưa thật sự là một nước hoàn toàn độc lập. Bài viết của ông Stephen Bryen trên tờ Asia Times cho biết thêm rằng hiện nay, ngoài việc là nguồn hậu thuẫn quân sự cho Ukraine, Hoa Kỳ còn trả lương cho công chức Nhà nước và quân đội Ukraine, bao gồm cả lương hưu.

Giờ đây, cũng chính ba tác nhân Mỹ – Biden, Sullivan và Nuland – một lần nữa quyết định số phận của Ukraine. Câu hỏi đặt ra : Vậy tại sao ba người này lại muốn "tống khứ" Zelensky ? 

Washington khi cố tình cho rò rỉ thông tin ngầm đánh tiếng rằng bản kế hoạch cho cuộc phản công của Ukraine được thiết lập một cách kỹ lưỡng đã không được tổng thống Zelensky tuân theo. Trái với ý kiến từ các tướng lĩnh của mình – tổng tham mưu trưởng Zaluzhny và ông Syrskyi, một nhân vật kín tiếng nhất – tổng thống Zelensky đã quyết định tiếp tục các chiến dịch quân sự và cố sức chiếm lại thành phố Bakhmut, sau khi quân đội Ukraine đã bị quân Nga và lực lượng Wagner đánh đuổi. 

Theo nhận định từ trang mạng Capital ngày 05/08/2023, thì trận chiến này là yếu tố bộc lộ sự thất vọng của Mỹ đối với chính quyền Kiev. Chiến lược quân sự của Ukraine và giá trị mang tính biểu tượng mà Kiev đặt ra trong cuộc chiến giành từng phần lãnh thổ Ukraine – đôi khi xung đột với quan điểm quân sự và chủ nghĩa thực dụng của các đồng minh. Ông Volodymyr Zelensky đã khiến Hoa Kỳ mất tinh thần khi quyết định tiếp tục cuộc chiến giành Bakhmut với cái giá phải trả là tổn thất nặng nề về người và vật chất. 

Trang mạng chuyên về tài chính – kinh tế của Pháp này còn dẫn lời Konrad Muzyka, chuyên gia về tình báo khi trả lời câu hỏi của kênh truyền hình CNBC, phân tích như sau :

"Mỹ khuyến nghị Ukraine không nên tiến hành cuộc chiến giành Bakhmut bởi vì chiến dịch này có thể gây ra nhiều hậu quả lâu dài như tổn thất quân số và tiêu hao nhiều đạn pháo. Tuy nhiên, đối với Kiev, Bakhmut không đơn giản chỉ là một thành phố. Đó là biểu tượng cho thách thức của Ukraine, ngay cả khi giá trị chiến lược của thành phố này còn đáng ngờ. Thành phố này cuối cùng cũng đã rơi vào tay quân Nga và nhóm lính Wagner ngày 20/5/2023. Ukraine đã mất rất nhiều binh sĩ cũng như nhiều sĩ quan giàu kinh nghiệm. Họ đã chi rất nhiều đạn pháo mà lẽ ra sẽ phải được dùng cho cuộc phản công. Đây là điều đã khiến Washington thất vọng". 

Theo Washington, việc cố gắng chống lại Nga trên một mặt trận rộng lớn hơn nhiều còn có tác dụng phân tán lực lượng Nga ở phía nam, tập trung chủ yếu xung quanh vùng đi từ Quảng trường Bradley đến Zaphorie, bằng cách huy động một phần lực lượng tinh nhuệ Ukraine ở Bakhmut và trên nhiều mặt trận khác ở Donetsk. 

Nhưng không chỉ có thế. Tác giả bài viết trên Asia Times còn nhận định rằng mục tiêu của Washington trong cuộc phản công này là nhằm chuẩn bị địa bàn để buộc Nga phải đúc kết một thỏa thuận về Ukraine. Bằng cách chọc thủng sâu điều gọi là tuyến phòng thủ Surovikin, quân đội Ukraine như vậy có thể sẽ đe dọa được bán đảo Crimea.

Căn cứ vào tình hình hiện này, tác giả Stephen Bryen cuối cùng lưu ý phải cẩn trọng với nhiều bài viết trên truyền thông Mỹ và Châu Âu khẳng định rằng Ukraine đã chọc thủng tuyến phòng thủ Surovikin. Theo ông, những bài viết này đơn thuần mang tính tuyên truyền. 

Minh Anh

***********************

Nga đang giành thắng lợi trong cuộc chiến tuyên truyền về chiến tranh Ukraine ?

Trọng Thành, RFI, 22/11/2023

Từ ít tuần gần đây, vấn đề "thất bại quân sự" của Ukraine trong cuộc chiến chống xâm lược Nga dường như không còn là điều húy kỵ trên truyền thông Châu Âu nói chung, truyền thông Pháp nói riêng. "Ukraine trước ám ảnh thất bại quân sự" là một tổng thuật đáng ý chú trên Le Figaro. Đài BFMTV nói đến việc "Chiến tranh Ukraine : Nga đang chiến thắng trên mặt trận tuyên truyền". Phải chăng Nga đang chiến thắng trong cuộc chiến tuyên truyền về chiến tranh Ukraine ?

Tổng thống Nga Vladimir Putin chụp ảnh với các thành viên một số hiệp hội nhân Ngày Đoàn Kết Dân Tộc Nga, tại Quảng Trường Đỏ, Moskva, Nga, ngày 04/11/2023 via Reuters - Sputnik

Trong lúc chiến dịch phản công của Ukraine, khởi sự từ đầu mùa hè 2023, gần như dậm chân tại chỗ, trái ngược với mong đợi từ Kiev và các đồng minh phương Tây, Nga liên tục đưa ra các tuyên bố khẳng định thế thượng phong. Truyền thông nhà nước Nga liên tục khẳng định có đủ tiềm lực lâu dài, về người và về phương tiện quân sự, để duy trì chiến tranh và giành chiến thắng tại Ukraine. Trong bối cảnh thế trận giằng co trên chiến trường, các tuyên truyền mạnh mẽ của Moskva dường như đang giúp Nga chinh phục được niềm tin của công chúng tại các khu vực ngoài Châu Âu, và thậm chí ngay tại chính Châu Âu. 

Đài BFMTV dẫn lại một thăm dò mới đây của Hội đồng Quan hệ Quốc tế Châu Âu, theo đó, dường như ngày càng có nhiều người cho rằng cuộc chiến tại Ukraine trước hết là "cuộc chiến ủy thác" giữa Hoa Kỳ và Nga, chứ không phải là cuộc chiến Ukraine chống xâm lược Nga. Trong các xã hội ngoài phương Tây, có một quan điểm phổ biến là chiến tranh cần phải chấm dứt, Ukraine phải nhân nhượng lãnh thổ cho Nga, và không phải Moskva, mà chính phương Tây mới là "trở ngại lớn nhất cho hòa bình". Quan điểm này, cho dù vẫn là "thiểu số" tại Châu Âu, có chiều hướng gia tăng ảnh hưởng. 

Điểm đặc biệt đáng lo ngại là cuộc chiến tại Ukraine, mà nhiều người thuộc các nước phương Nam tin tưởng là Nga "chắc chắn sẽ thắng", được coi là một trắc nghiệm đối với chính tương lai của Liên Hiệp Châu Âu. Vẫn theo điều tra nói trên, 41% cư dân ngoài Châu Âu thậm chí cho rằng Liên Âu có thể sụp đổ trong 20 năm tới, nhiều người gắn liền số phận của Liên Âu với cuộc chiến tại Ukraine. 

Phải chăng Nga đang giành được chiến thắng trong cuộc chiến tuyên truyền về chiến tranh Ukraine ? Rõ ràng là Nga đang ở thế thượng phong, nếu xét theo diễn biến dằng dai của cuộc chiến và hy vọng mà phương Tây đặt vào khả năng tự vệ và đẩy lùi xâm lược Nga của Ukraine. Hàng chục tỉ đô la đã được các đồng minh bỏ ra trong các viện trợ trực tiếp cho Kiev, cùng với rất nhiều trả giá khác về kinh tế và xã hội. Khả năng phòng thủ được coi là vững chắc bất ngờ của Quân đội Nga tại Ukraine rõ ràng tạo cơ sở cho các tuyên truyền của Nga. 

Theo ghi nhận của nhiều nhà quan sát quốc tế ở Nga, không khí mừng chiến thắng trong cuộc chiến tại Ukraine thể hiện rõ tại Nga. Một giới chức cao cấp Nga mới đây dự đoán : "Thất bại quân sự của Ukraine đã được báo trước. Điều này sẽ diễn ra từ đây đến cuối tháng 5/2024". Cựu ngoại trưởng Ukraine Pavlo Klimkin nhận định : "Tổng thống Nga Putin rất tích cực trên mặt trận tuyên truyền vào thời điểm hiện nay. Ông ta muốn mang lại một kết quả cụ thể trước cuộc bầu cử tổng thống tháng 3/2024. Sẽ không có việc Nga xuống thang từ đây đến tháng 3/2024".

Cuộc chiến trên truyền thông diễn ra song song với cuộc chiến trên chiến trường. Tình hình khác nhiều so với thời gian cách nay một năm, điện Kremlin giờ đây dường như hướng thẳng đến thắng lợi chứ không muốn đàm phán. Một quan chức cao cấp Nga cho biết "vấn đề Ukraine sẽ được quyết định trên chiến trường".

Cuộc phản công đẩy lùi quân Nga của quân đội Ukraine rõ ràng không diễn ra như mong đợi. Gần như đã không có một thắng lợi đáng kể nào vào lúc mùa đông đã tới. Tuy nhiên, bản thân chính tình hình của nước Nga cũng không khả quan. Giới quan sát ghi nhận, các trừng phạt của phương Tây đang tác động nặng nề đến nền kinh tế Nga, khiến Nga tụt hậu về công nghệ, và ngày càng trở nên phụ thuộc vào Trung Quốc, chưa kể đến tình trạng dân số sụt giảm.

Chiến tranh Ukraine chống xâm lược Nga chưa ngã ngũ, cho dù cuộc phản công nửa cuối 2023 thất bại. Nhiều nhà quan sát nhấn mạnh đến việc Châu Âu cần phải nỗ lực làm rõ lập trường về cuộc chiến Ukraine. Theo nhà báo Isabelle Lasserre của Le Figaro, chuyên về chính trị quốc tế, Châu Âu đang đứng trước thách thức phải xác định rõ chính sách về Ukraine. Các nước Châu Âu, cần từ bỏ thái độ mâu thuẫn, một mặt trông đợi ở chiến thắng của Ukraine, mặt khác chỉ đầu tư cầm chừng cho Ukraine.

Coi Ukraine là quốc gia bạn hữu ở tuyến đầu chống lại các tham vọng đế quốc của Nga, nhưng các hậu thuẫn của Liên Âu cho Ukraine chưa đủ tầm mức. Một thất bại của Ukraine do ủng hộ sụt giảm từ các đồng minh phương Tây sẽ để lại những hậu quả "rất nặng nề", trước hết với Châu Âu. Tình hình càng trở nên cấp bách vào lúc chỉ còn một năm nữa là bầu cử Hoa Kỳ, khả năng Donald Trump trở lại cầm quyền tại Mỹ, với chính sách thỏa hiệp với Moskva, đang đặt Liên Âu trước tình thế đầy bất trắc. Cựu ngoại trưởng Ukraine Pavlo Klimkin cảnh báo, quân đội Nga thông báo sẽ tăng 70% chi phí quân sự, "với khoản tiền này, quân đội Nga có thể sẽ tiếp tục trụ vững trên chiến trường trong nhiều năm". 

Trọng Thành

*************************

AP-NORC khảo sát : Gần nửa dân Mỹ cho rằng Mỹ viện trợ Ukraine quá nhiều

Reuters, VOA, 22/11/2023

Trong lúc các nghị sĩ ở Washington cân nhắc việc viện trợ thêm hàng tỷ đô la từ ngân sách liên bang cho Kyiv để giúp họ chiến đấu chống quân xâm lược Nga, có tời gần một nửa người dân Mỹ cho rằng đất nước mình đang viện trợ Ukraine quá nhiều, theo cuộc thăm dò từ Trung tâm Nghiên cứu Các vấn đề Công cộng NORC và hãng tin AP.

Hậu quả của một vụ tấn công bằng hỏa tiễn của Nga ở Kharkiv, Ukraine

Quan điểm này, chủ yếu do đảng Cộng hòa thúc đẩy, giải thích tại sao các nghị sĩ Cộng hòa ở Điện Capitol ngày càng chống đối quyết liệt nỗ lực của Tổng thống Joe Biden nhằm phê duyệt gói viện trợ mới cho Ukraine. Họ lập luận rằng số tiền này nên được dành chi cho các ưu tiên trong nước.

Tuy nhiên, thái độ phản đối viện trợ cho Ukraine đã giảm nhẹ so với một tháng trước trong một cuộc thăm dò khác của AP-NORC. Hiện tại, 45% người được thăm dò nói rằng chính phủ Mỹ đang chi quá nhiều tiền để viện trợ cho Ukraine trong cuộc chiến chống lại Nga, so với 52% vào tháng 10. Sự thay đổi đó dường như chủ yếu diễn ra bên đảng Cộng hòa : 59% cử tri Cộng hòa hiện cho rằng viện trợ cho Ukraine đã quá nhiều, giảm so với 69% hồi tháng 10.

"Tôi hiểu người dân đó cần sự giúp đỡ, nhưng tôi cảm thấy chúng ta đang chi quá nhiều cho Ukraine khi chúng ta có những vấn đề ở đây, trên chính đất nước này mà chúng ta cần phải giải quyết", ông Eric Mondello, 40 tuổi, ở Fountain, Colorado, nói. Ông chỉ ra các nhu cầu như chăm sóc y tế cho cựu chiến binh và tình trạng vô gia cư trong các cộng đồng.

Mondello nói thêm : "Tôi hiểu Mỹ là đồng minh của các nước khác, nhưng tôi cảm thấy hãy quan tâm đến người dân của chúng ta trước tiên".

Hơn 1/3 (38%) người trưởng thành ở Hoa Kỳ nói rằng con số chi tiêu hiện tại là ‘phù hợp’, tăng nhẹ so với tháng trước (31%). Trong số các đảng viên Cộng hòa, gần 3 trong 10 người (29%) nói rằng chi tiêu hiện tại là đúng, tăng từ 20% so với tháng trước.

Bà Paula Graves, 69 tuổi, nằm trong số những người nói rằng số tiền chi cho Ukraine là đúng.

"Putin, ông ta rõ ràng là quỷ dữ. Tôi không nghĩ rằng có nghi ngờ về điều này", bà Graves, cư dân ở Clovis, California, nói với AP. "Ông ta là nhà độc tài. Ông ta vi phạm nhân quyền, ông ta là một người rất đáng sợ và nếu Ukraine rơi vào tay ông ta, ai sẽ theo sau ? Tiếp theo sẽ là nước nào ?"

Bà Graves cho biết bà không theo đảng phái nào nhưng nghiêng về bảo thủ. Bà nói rằng bà tin Mỹ có vai trò lãnh đạo trên vũ đài toàn cầu và nói thêm : "Tôi nghĩ chúng ta chắc chắn phải đặt nước Mỹ lên trước hết, nhưng tôi không nghĩ cần phải là trước hết và duy nhất".

Nhà Trắng đã nhiều lần thúc giục Quốc hội thông qua gói chi tiêu khẩn cấp gần 106 tỷ đô la mà ông Biden đề xuất hồi tháng 10, trong đó có hơn 61 tỷ dành cho cuộc chiến ở Ukraine.

Chính quyền Biden đang ngày càng cảnh báo rằng ngân quỹ viện trợ cho Ukraine đang cạn dần. Trong chuyến thăm không báo trước tới Kyiv hôm 20/11, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin phát biểu rằng nỗ lực của Ukraine nhằm đánh bại quân Nga ‘quan trọng đối với phần còn lại của thế giới’ và cam kết sự hỗ trợ của Mỹ sẽ tiếp tục ‘về lâu dài’.

"Như Tổng thống Biden đã nói, khi những kẻ gây hấn không trả giá cho sự hung hăng của chúng, chúng sẽ gây ra thêm hỗn loạn, chết chóc và hủy diệt", ông John Kirby, phát ngôn nhân Hội đồng An ninh Quốc gia, nói trong cuộc họp báo của Nhà Trắng hôm 20/11. "Chúng sẽ làm tới, và cái giá và nguy cơ đối với Mỹ và thế giới sẽ tiếp tục tăng".

VOA, 22/11/2023

***************************

Nhiều lãnh đạo Châu Âu đến Kiev để bày tỏ ủng hộ Ukraine nhân kỷ niệm 10 năm cuộc Cách mạng Maidan

Chi Phương, RFI, 21/11/2023

Cách nay 10 năm, 21/11/2013, cuộc Cách mạng Maidan đã nổ ra tại Kiev và kéo dài trong vòng một năm. Hàng ngàn người biểu tình đã đến quảng trường Maidan để phản đối tổng thống thân Nga Viktor Yanukovich. Hôm nay, 21/10/2023, nhiều lãnh đạo Châu Âu, trong đó có chủ tịch Hội đồng Châu Âu Charles Michel, có mặt tại Kiev để bày tỏ ủng hộ đối với Ukraine. 

Quảng trường Maidan ở thủ đô Kiev kín người biểu tình làm cuộc Cách mạng Cam ở Ukraine, ngày 23/11/2004. Associated Press – Efrem Lukatsky

Sau chuyến thăm hôm qua của bộ trưởng quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin, với cam kết hỗ trợ thêm 100 triệu đô la cho Ukraine, hôm nay, đến lượt chủ tịch Hội đồng Châu Âu Charles Michel và bộ trưởng quốc phòng Đức Boris Pistorius tới Kiev. Theo AFP, tại quảng trường Maidan ở trung tâm thủ đô Ukraine, bộ trưởng Pistorius đã đặt hoa tưởng niệm và khẳng định chuyến công du lần này, xin trích, "trước hết là để bày tỏ ủng hộ với Ukraine cũng như tình đoàn kết và mối liên hệ sâu sắc, và sự ngưỡng mộ của chúng tôi đối với cuộc chiến dũng cảm" đang diễn ra ở Ukraine. 

Về phần mình, trước khi đến Kiev, chủ tịch Hội đồng Châu Âu Charles Michel cho biết sự hiện diện của ông tại Ukraine là để bày tỏ ủng hộ của Liên Âu, và cũng để thảo luận với tổng thống Ukraine, chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh của khối 27 nước vào tháng 12 tới, với nội dung về hồ sơ gia nhập Liên Âu của Ukraine.

Về lễ kỉ niệm 10 năm Cách mạng Maidan, tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky, hôm nay nhấn mạnh rằng sự kiện này là "thắng lợi đầu tiên" của Ukraine trong cuộc chiến "chống quân xâm lược Nga". Phong trào quần chúng đã tố cáo chế độ thân Nga tham nhũng, lật đổ tổng thống lúc bấy giờ là Viktor Yanukovich sau các cuộc đàn áp đẫm máu những người biểu tình của cựu lãnh đạo thân Nga.

Ông Zelensky cũng cảnh báo các đồng minh phương Tây trước mọi cám dỗ "thỏa hiệp" với Nga : Nếu "thế giới văn minh bắt đầu nhượng bộ những kẻ bạo chúa, tất cả chúng ta sẽ thất bại".

Chi Phương

*************************

Tổng thống Zelensky : Quân Ukraine gặp khó khăn trong phòng thủ khi mùa đông tới

Reuters, VOA, 23/11/2023

Quân đội Ukraine đang đối mặt với việc phòng thủ ‘khó khăn’ ở một số nơi trên mặt trận miền đông với cái lạnh khắc nghiệt của mùa đông đã bắt đầu, nhưng các lực lượng Ukraine ở miền nam vẫn đang tiến công, Tổng thống Volodymyr Zelenskyy cho biết hôm 22/11.

Binh lính Ukraine đi trên sông Dnipro trên chiến tuyến gần Kherson

Quân đội Nga đã phát động tấn công vào các điểm khác nhau của chiến tuyến ở miền đông Ukraine vào mùa thu này, và cố gắng tiến lên ở thị trấn Avdiivka bị tàn phá và ở khu vực đông bắc – vùng giữa các thị trấn Lyman và Kupiansk.

"Thời tiết khó khăn, phòng thủ khó khăn trên các mặt trận Lyman, Bakhmut, Donetsk và Avdiivka. Các hoạt động tấn công ở miền Nam", ông Zelenskyy viết trên Telegram.

Tuyết và nhiệt độ đóng băng ở mức khoảng âm 5 độ C trong ngày 22/11 và có dự báo sẽ giảm xuống thấp hơn, có thể làm phức tạp thêm các hoạt động trên chiến trường, nơi giao tranh đang chuyển sang giai đoạn tiêu hao.

Kể từ giữa tháng 10, Avdiivka, nơi tiền tuyến ít thay đổi kể từ khi cuộc chiến đầu tiên nổ ra hồi năm 2014 giữa Kyiv và lực lượng do Nga hậu thuẫn, đã đối mặt với làn sóng tấn công rồi yên ắng sau đó, quân đội Ukraine cho hay.

Sau thời gian yên ắng như thế một ngày trước đó, người đứng đầu bộ chỉ huy quân sự ‘Tavria’ hôm 22/11 cho rằng quân đội Nga đã ‘gia tăng đáng kể’ số lượng các cuộc tấn công và không kích.

"Quân phòng thủ chúng tôi đang kiên cường giữ vững thế trận phòng thủ theo hướng Avdiivka", tư lệnh Oleksandr Tarnavskyi viết trên Telegram. Quân Ukraine tiếp tục tiến công trên mặt trận Melitopol ở phía đông nam, ông nói thêm.

VOA, 23/11/2023

**************************

Nga khẳng định vô hiệu hóa nhiều drone của Ukraine tấn công bán đảo Crimea

Trọng Thành, RFI, 22/11/2023

Hôm 22/11/0223, Bộ Quốc phòng Nga khẳng định đã bắn hạ nhiều drone của quân đội Ukraine tấn công bán đảo Crimea, vùng lãnh thổ của Ukraine mà Moskva sáp nhập từ năm 2014.

Hiện trường một chiếc drone của Ukraine bị bắn rơi ở Rostov-on-Don, Nga, ngày 07/09/2023. AP

Theo AFP, Bộ Quốc phòng Nga cho biết tổng cộng bốn drone hải chiến tấn công bán đảo Crimea từ phía biển bị bắn hạ, và hệ thống phòng không Nga cũng vô hiệu hóa ba drone tấn công bằng đường không. Các cuộc phản công bằng drone của Ukraine diễn ra liên tục từ đầu chiến tranh, nhưng có chiều hướng gia tăng kể từ đầu cuộc phản công mùa hè vừa qua. 

Về phần mình, Không quân Ukraine cho biết đã bắn hạ 14 drone Shahed-131/136 do Iran sản xuất và một tên lửa hành trình của Nga tấn công vào các cơ sở hạ tầng trọng yếu trong đêm qua, rạng sáng nay. Bộ quốc phòng Ukraine nói rõ là tên lửa hành trình X-22 của Nga đã bị lệch khỏi mục tiêu, rớt tại một khu vực không người ở tỉnh Zaporijjia, vụ nổ làm hư hại một số nhà dân, nhưng "không gây tổn thất về người". Chỉ huy quân sự tỉnh Odessa miền tây nam Ukraine cũng cho biết "không có ai bị thương" trong cuộc tấn công trong đêm hôm qua của Nga vào khu vực này. 

Châu Âu bảo đảm "cung cấp đủ một triệu đạn pháo" cho Ukraine 

Từ hôm qua, 21/11, Nghị Viện Châu Âu bắt đầu xem xét việc giao đạn dược đã hứa cho Ukraine, đặc biệt là kế hoạch một triệu đạn pháo vào mùa xuân tới. Trong lúc ngày càng có nhiều thông tin lan truyền về khả năng Liên Hiệp Châu Âu bị chậm trễ trong kế hoạch này, trả lời RFI hôm qua, ủy viên Châu Âu phụ trách Thị trường Nội địa, ông Thierry Breton, phủ nhận các tin đồn và bảo đảm là Liên Âu sẽ thực hiện được mục tiêu đã đề ra. 

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Lloyd Austin, trong chuyến công du Kiev bất ngờ hôm 20/11, tái khẳng định sự hỗ trợ của Washington đối với chính quyền Ukraine. Trước chuyến công du của bộ trưởng quốc phòng Mỹ, trả lời ABC News, một giới chức Ukraine cho biết số lượng đạn pháo 155 mm Mỹ cung cấp "giảm hơn 30%" kể từ khi xung đột bùng nổ tại Gaza. 

Cũng ngày 20/11, Bộ Quốc phòng Mỹ thông báo một đợt viện trợ quân sự cho Ukraine trị giá 100 triệu euro, bao gồm nhiều hệ thống phòng không. Truyền thông quốc tế chú ý đến một hệ thống phóng tên lửa Himars trong đợt viện trợ mới. Theo báo Mỹ Forbes, điều đáng chú ý là dàn phóng Himars nói trên có thể đã được chỉnh sửa để gia tăng tầm bắn. Hiện tại quân đội Ukraine đã sở hữu 32 bệ phóng Himars, do Mỹ viện trợ và chưa hệ thống nào bị hư hỏng. 

Trọng Thành

Nga không tiếc tiền và mạng lính, Ukraine gặp khó vì viện trợ nhỏ giọt

Le Figaro ngày 21/11/2023 báo động "Ukraine đứng trước nguy cơ thất bại". Cuộc phản công không hiệu quả, và phương Tây tự hỏi làm thế nào để trợ giúp Kiev lâu dài.

Một trực thăng Mi-8 của Ukraine bắn hỏa tiễn về phía quân Nga tại một địa điểm ở miền đông, ngày 29/09/2023. Ảnh chụp từ màn hình video. Reuters – Staff

Thế khó của Kiev : Mặt trận đóng băng, Israel thu hút mọi chú ý

Nếu Ukraine thua cuộc trước Nga thì sao ? Câu hỏi mang tính cấm kỵ nơi người Ukraine cũng như các đồng minh phương Tây vì dẫn đến nhiều hệ lụy. Nhưng sau 21 tháng chiến tranh, mặt trận đóng băng, một số đang lặng lẽ nêu ra vấn đề. Tình hình chưa đến nỗi nào, tuy nhiên những tuần qua nhiều đám mây đen chính trị và ngoại giao đang kéo đến. Trên chiến địa, bùn lầy và giá lạnh chưa ngự trị, nhưng các cuộc khủng hoảng làm rung chuyển Kremlin trong năm không dẫn đến sự sụp đổ như đã hy vọng.

Alyona Getmanchuk, giám đốc think-tank New Europe Center ở Kiev cho rằng Châu Âu đánh giá thấp năng lực quân sự của Nga. Người Nga vốn giỏi chịu đựng sau những năm độc tài xô-viết kể cả Đệ nhị Thế chiến. Họ đã thích ứng được, như sử dụng drone ngày càng nhiều hơn. Kỹ nghệ vũ khí hoạt động 24/24, bên cạnh đó còn có sự trợ lực của Iran và Bắc Triều Tiên ; Nga cũng lách được cấm vận. Bất mãn xã hội trước thảm họa 150.000 lính tử trận bị bóp nghẹt nhờ số tiền Kremlin phân phát cho các gia đình ; đồng tiền cũng giúp tuyển thêm quân mà không phải động viên. Một viên chức Ukraine tóm tắt tình hình : "Chúng tôi giữ vững vị trí, không thua nhưng cũng không thắng".

Cuộc chiến nổ ra giữa Israel và Hamas làm Ukraine bỗng biến mất trên truyền thông và những cuộc họp chính trị. Cựu ngoại trưởng Ukraine, Pavlo Klimkin nói : "Chúng tôi phải cạnh tranh với Israel về đạn dược Mỹ, và sẽ còn tệ hơn khi F-16 đến, vì Israel cũng có những chiến đấu cơ tương tự". Vladimir Putin biết rõ như thế, ông ta muốn có kết quả trước bầu cử tổng thống tháng 3/2024 và sẽ không xuống thang trước thời hạn này. Tổng thống Nga liên tục xuất hiện trước công chúng, Douma khẳng định Kiev chỉ có thể "đầu hàng" hay "chấm dứt hiện hữu".

Châu Âu "chờ đợi bầu cử Mỹ và phép lạ"

Những người ủng hộ Kremlin trông đợi Ukraine "hết người chiến đấu", sự "mệt mỏi" của phương Tây và sự ra đi của Joe Biden. Lo sợ trước đe dọa vũ khí nguyên tử của Nga, xung đột leo thang hay Ukraine tấn công Crimea, phương Tây chỉ viện trợ nhỏ giọt và trễ tràng, đủ để Kiev kháng cự nhưng không giành được chiến thắng. Giờ đây khi Mỹ phải quay lại Trung Đông, Châu Âu không thể giảm cam kết với Kiev nhất là về kinh tế. Một viên chức Pháp nhấn mạnh, không nên nhầm lẫn cuộc chiến, an ninh Châu Âu bị đe dọa ở Ukraine chứ không phải Cận Đông. Tuy nhiên lời hứa cung cấp 1 triệu viên đạn chỉ mới thực hiện được 30%.

Alyona Getmanchuk nói : "Vấn đề là Châu Âu không cảm thấy tính khẩn cấp. Các nước lớn chờ đợi cuộc bầu cử Mỹ và hy vọng trong thời gian đó phép lạ sẽ xảy ra ở Ukraine. Mọi người cho rằng Ukraine sẽ trụ được một, hai năm nữa mà không cần trợ giúp thêm. Nhưng chúng tôi không thể chiến đấu đến người Ukraine cuối cùng". Châu Âu vẫn đang trong tâm lý thời bình, còn Ukraine đang trên tuyến đầu, nghĩ đến một kế hoạch B : gia nhập NATO mà không cần Điều 5, trong khi chờ đợi thu hồi được lãnh thổ bằng ngoại giao. Nhưng liệu phương Tây có chiến lược về Ukraine hay không ? Một viên chức Ukraine đặt câu hỏi.

Nếu Kiev thất bại, hậu quả sẽ rất nặng nề. Kremlin sẽ được khuyến khích bành trướng sang các nước thuộc Liên Xô cũ, các giá trị và nguyên tắc của phe dân chủ coi như bằng không trước các chế độ độc tài Vladimir Putin và Tập Cận Bình. Không còn nhiều thời gian để thức tỉnh, Donald Trump quay lại sẽ là món quà cho Kremlin. Một nguồn tin Élysée nói : "Chúng ta may mắn có một chính quyền Mỹ tử tế và trông cậy được vào kho vũ khí thời chiến tranh lạnh. Tất cả đã kết thúc, cần tỉnh giấc và tái kỹ nghệ hóa châu lục". Quân đội Nga đã loan báo tăng ngân sách quân sự 2024 lên 70% so với 2023, và với số tiền Kremlin hiện có, quân Nga có thể tham chiến nhiều năm nữa.

Cuộc xâm lăng nuốt trọn nguồn lực nước Nga

Ngược lại, Le Monde nhận định "Moskva đang có giọng điệu đắc thắng, nhưng chiến tranh sẽ làm rõ thêm khiếm khuyết về cơ cấu của kinh tế Nga". Cuộc xâm lăng Ukraine rốt cuộc sẽ nuốt trọn nguồn sinh lực của nước Nga. Những tuyên bố tích cực về kinh doanh của Putin không lừa được ai, nhất là những công ty ngoại quốc bị quốc hữu hóa như tài sản của tập đoàn Pháp Danone bị tịch biên để giao cho phe nhóm độc tài Chechnya Ramzam Kadyrov.

Tăng trưởng được thổi phồng một cách giả tạo vì chiến tranh chiếm 30% ngân sách 2024, tỉ lệ chưa từng thấy trong lịch sử đương đại của Nga. Quốc phòng được dành cho 6% nguồn lực quốc gia, gấp đôi so với Hoa Kỳ, và gần 10% nếu tính thêm nhiều tỉ rúp khác như "tiền đền bù" cho các gia đình quân nhân tử trận. Kỹ nghệ vũ khí không đáp ứng nổi nhu cầu quân đội, Moskva phải mua đạn dược của Bắc Triều Tiên, nhập các linh kiện điện tử lưỡng dụng từ Trung Quốc, lén lút mua chip bán dẫn Châu Âu cho hỏa tiễn.

Kremlin còn yêu cầu các khách hàng trung thành như Ai Cập, Belarus, Pakistan, Brazil gởi trả lại những thiết bị mà Nga đang rất cần như động cơ trực thăng, vì số bị bắn hạ rất lớn. Về vũ khí xuất khẩu, Nga đành để mất thị trường vào tay phương Tây và Trung Quốc. Nguy cơ trước mắt là sự yếu kém của đồng rúp, lạm phát 6,69% và thị trường lao động : kỹ nghệ vũ khí hút hết công nhân công nghiệp và dịch vụ vốn đã thiếu người vì bị động viên và làn sóng chạy trốn ra nước ngoài. Những khiếm khuyết càng bộc lộ : công nghệ chậm tiến, dân số sụt giảm và nay lệ thuộc vào Trung Quốc. Một tương lai chẳng mấy huy hoàng như Putin mong muốn.

Moskva mở rộng ảnh hưởng sang Georgia

Đặc phái viên Le Monde tại Tbilissi cho biết từ bốn năm qua, một tượng bán thân Stalin đã được dựng lên ở ngã tư Okami nhưng không có ai phản đối. Ít nhất 12 tượng bán thân hay toàn thân của nhà độc tài Liên Xô đã xuất hiện ở đất nước vùng Kavkaz kể từ năm 2012, khi đảng "Giấc mơ Georgia" lên nắm quyền. Đảng này do tài phiệt Bidzina Ivanichvili thành lập, điều khiển trong bóng tối, và đây chỉ mới là biểu hiện bên ngoài của cuộc chiến đa diện mà Nga tiến hành từ nhiều năm qua để ngăn cản Georgia (Gruzia) xích gần với Liên Hiệp Châu Âu và NATO.

Nhà nghiên cứu Eto Buziashvili nhận xét : "Nga sắp giành được Georgia. Giờ đây chính quyền tỏ ra thù địch hẳn với phương Tây, với những tuyên bố rập khuôn theo Kremlin". Thời gian đứng về phía Putin. "Đó là một chiến lược dài hạn. Moskva ra tay từ từ, và một hôm bừng con mắt dậy ta thấy mình đã nằm trong quỹ đạo của Nga". Tất cả mọi lãnh vực đều bị ảnh hưởng : chính trường, truyền thông, kinh tế, tôn giáo. Quân Nga hiện đã chiếm đóng 20% lãnh thổ Georgia từ sau cuộc chiến năm 2008. Nhà hoạt động Dachi Imedadzé khẳng định, mục tiêu của Putin là biến Georgia thành một "vùng xám".

Châu Âu là nhà tài trợ lớn nhất cho Tbilissi, Hoa Kỳ cũng đã đầu tư nhiều tỉ đô la để giúp dân chủ hóa ; nhưng Georgia lại từ chối tham gia trừng phạt Nga, tái lập đường bay trực tiếp với Moskva. Tuy tiếp nhận 100.000 người Nga chạy trốn lệnh động viên, nhưng Georgia lại từ chối cho các nhà đối lập với Kremlin nhập cảnh. Đặc biệt quân Nga gặm nhấm dần khu vực biên giới tại hai vùng đã bị chiếm trước đây là Abkhazia và Nam Ossetia, công dân Georgia thường xuyên bị Nga bắt cóc thậm chí sát hại. Dù lòng dân vẫn hướng về phương Tây nhưng "mưa dầm thấm lâu", tuyên truyền bóp méo thông tin dần có ảnh hưởng.

Houthi nhập cuộc, nhưng không đe dọa được Israel

Tại Trung Đông, Le Monde chạy tựa "Chiến lược hủy diệt của Israel ở Gaza" : gần phân nửa thành phố Gaza đã bị phá hủy. Tờ báo nhận thấy tình đoàn kết quốc gia vẫn vững chắc sau 45 ngày chiến tranh với Hamas. Le Figaro cho rằng "Nên ngưng nhìn cuộc xung đột Israel-Ả rập dưới lăng kính nạn nhân của phương Tây". Không phải kẻ mạnh là sai chỉ vì họ mạnh, và ngược lại, kẻ yếu là đúng chỉ vì họ yếu. Chủ nghĩa quân phiệt Nhật bị diệt trừ sau Hiroshima không thể được phục hồi, và Nhà nước Hồi giáo (Daesh, IS) không được trao cho tính chính danh sau khi bại trận.

Bên cạnh đó, các báo đều chú ý đến sự kiện dân quân Houthi ở Yemen mở một mặt trận mới trên Hồng Hải. Hôm Chủ nhật 19/11, phe này chiếm tàu buôn Galaxy Leader, chủ tàu là một doanh nhân Israel nhưng thủy thủ đoàn 25 người không có ai là người Do Thái. Từ sau vụ thảm sát của Hamas, Houthi đã nhiều lần dùng drone và hỏa tiễn tấn công Nhà nước Do Thái ở cách 1.600 kilomet nhưng đều bị bắn chặn, không lần nào chạm được lãnh thổ Israel. La Croix và Le Figaro đều nhận định lực lượng Shia thân Iran muốn củng cố sự hiện diện ở tầm quốc tế, nhưng không phải là mối đe dọa thực sự cho Israel.

Hamas khủng bố, vấn đề án tử hình lại được nêu ra

Libération cho biết sau vụ thảm sát ngày 07/10, tranh luận về án tử hình lại dấy lên ở Israel. Ủy ban An ninh Quốc gia của Quốc hội Israel hôm qua đã họp lại để bàn luận, sau khi gia đình các con tin và các tổ chức bảo vệ nhân quyền chất vấn. Một dự luật đề nghị án tử hình cho những ai "cố tình hoặc do thờ ơ, gây ra cái chết cho một công dân Israel với mục đích làm hại cho Nhà nước Do Thái", đã tạm thời bị xếp xó vì cuộc đấu tranh chống cải cách tư pháp, nay bộ trưởng An ninh Quốc gia Itamar Ben-Gvir muốn đưa vào nghị trình. Nhưng nhiều gia đình con tin đang bị giam giữ ở Gaza phản đối, sợ rằng người thân của mình sẽ gặp nguy hiểm. Ngược lại, chủ tịch ủy ban cho rằng họ "bị Hamas lợi dụng". Sau cuộc họp, Chính phủ thông báo trước mắt không ủng hộ dự luật.

Tân tổng thống Argentina và liệu pháp sốc gây lo ngại

Tại Nam Mỹ, các báo tỏ ra nghi ngại khi chính khách có khuynh hướng tự do Javier Milei được bầu làm tổng thống, hứa hẹn một cú sốc kinh tế. Về tân tổng thống Argentina, ông Javier Milei dự kiến cắt giảm mạnh chi phí nhà nước, đô la hóa nền kinh tế. Trong chiến dịch tranh cử, ông đã loại trừ mọi hợp tác kinh tế với láng giềng Brazil và Trung Quốc. Milei tuyên bố : "Tôi không làm ăn với cộng sản. Tôi là người bảo vệ tự do, hòa bình và dân chủ", nêu gương Hoa Kỳ và Israel, trong khi Brasilia và Bắc Kinh là đối tác thương mại hàng đầu của Argentina. Để trả nợ cho Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), ông dự kiến giảm hẳn bộ máy chính quyền được cho là cồng kềnh : giải tán các bộ giáo dục, y tế, xã hội và nữ quyền ; thậm chí đòi đóng cửa luôn Ngân hàng Trung ương. Nhìn chung, tân tổng thống muốn tiêu diệt "giai cấp tham nhũng" trong đó ông gộp luôn chính giới và báo chí.

Javier Milei, 53 tuổi, một nhân vật mới cách đây hai năm ít ai biết đến, đã toàn thắng với 55,6% số phiếu, vượt xa đối thủ Sergio Massa đến 3 triệu phiếu. Cử tri của Milei thuộc giới bình dân và trung lưu, đặc biệt lớp trẻ và giới quân nhân đã ồ ạt dồn phiếu cho ông. Đây là bất ngờ lớn tại đất nước có hệ thống đảng phái quy củ từ nhiều năm. Dân chúng đã chán ngán với lạm phát 143% chỉ trong một năm, 40% cư dân nghèo túng. Dẫn đầu tại 21/24 tỉnh, Milei là tổng thống đắc cử với tỉ lệ cao nhất kể từ khi đất nước trở nên dân chủ. Nhưng liệu chính phủ của ông có thể áp đặt những liệu pháp sốc như đã tuyên bố ? Tại Quốc hội, đảng của Milei chỉ có 38/350 dân biểu, và không có chân rết vững chắc ở các tỉnh.

Thụy My

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ bất ngờ tới Kiev để tái khẳng định sự ủng hộ của Hoa Kỳ đối với Ukraine

RFI, 20/11/2023

Bộ trưởng quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin đã tới Kiev ngày hôm nay 20/11/2023, nhằm trấn an Ukraine về sự ủng hộ bền vững của Mỹ đối vớ Ukraine trong cuộc chiến chống lại sự xâm lược của Nga. 

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (T) tiếp bộ trưởng quốc phòng Mỹ Lloyd Austin, tại Kiev, Ukraine, ngày 19/10/2021. AFP - HANDOUT

Theo thông báo của Lầu Năm Góc, được AFP trích dẫn, bộ trưởng Austin tới Kiev để "tăng cường sự ủng hộ" không gì lay chuyển nổi của Hoa Kỳ đối với Ukraine. 

Lãnh đạo bộ quốc phòng Mỹ hội đàm với tổng thống, bộ trưởng quốc phòng Ukraine, cũng như chỉ huy quân đội Ukraine. 

Đây là lần thứ hai, bộ trưởng Austin công du Ukraine, kể từ khi Nga xâm lược nước này. 

Vẫn liên quan đến Ukraine, hôm nay 20/11 là Ngày Quốc tế về Quyền của Trẻ em. Cuộc chiến tại Ukraine đã làm hơn 500 trẻ em thiệt mạng và khoảng 1000 trẻ bị thương, chưa kể tới việc có khoảng 20 000 trẻ em Ukraine đã bị cưỡng ép sang Nga. Hôm qua, chính quyền Kiev thông báo, có một thiếu niên Ukriana mồ côi đã được hồi hương.

Từ Kiev, thông tín viên Emmanuelle Chaze gửi về bài tường trình : 

Bogdan Iermokhine, một cậu bé mồ côi ở Mariupol, đã được đưa trở về quê hương Ukraine vào ngày sinh nhật 18 tuổi của mình, theo khẳng định của chánh văn phòng tổng thống Andriy Yermak. Lần trở về của cậu là nhờ kế hoạch hành động "Bring Kids Back" (tạm dịch : Đưa trẻ em trở về quê hương) với sự hợp tác và môi giới của UNICEF và Qatar.

Bogdan Lermokhine đã bị ép buộc chuyển đến Nga vào mùa xuân năm ngoái khi quân đội Nga chiếm đóng thành phố của cậu. Cậu đã yêu cầu được trở về nhà và thậm chí đã trực tiếp đề nghị tổng thống Zelensky giúp đỡ các thủ tục. Vào tháng ba năm ngoái, cậu đã thử bỏ trốn nhưng sau đó bị bắt lại tại biên giới Belarus.

Đây không phải là trường hợp duy nhất. Đến hiện tại, Ukraine ước tính đã có gần 20 000 trẻ em bị đưa sang Nga, trong đó gần 400 trẻ được đưa trở về quê hương. Tòa án Hình sự Quốc Tế cũng đã cáo buộc Tổng thống Nga Valdimir Putin và Ủy viên phụ trách nhân quyền trẻ em của Nga, bà Maria Lvova Belova phạm tội ác chiến tranh vì đã cưỡng ép bất hợp pháp hàng nghìn trẻ em Ukraine sang Nga.

Về phần mình, hôm 18/11, Kiev đã thông báo sẽ trừng phạt hàng trăm người vì liên quan đến việc bắt cóc và đưa những trẻ em Ukraine này sang Nga. 

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cách chức chỉ huy lực lượng quân y Ukraine.

Theo Reuters, khi gặp bộ trưởng quốc phòng Ukraine Rustem Umerov, ngày hôm qua, 19/11, tổng thống Zelensky đã thông báo quyết định này và ông kêu gọi cần nhanh chống cải tổ cách thức hoạt động của lực lượng quân y Ukraine. 

RFI, 20/11/2023

****************************

Đêm thứ hai liên tiếp quân đội Nga tấn công Kiev bằng drone

Thùy Dương, RFI, 19/11/2023

Cả Kiev và Moskva trong đêm thứ Bảy rạng sáng Chủ Nhật 19/11/2023 đều bị đối phương dùng drone tấn công, nhưng các lực lượng phòng không của cả hai bên tuyên bố đều bắn chặn được đa phần drone. Chính quyền hai nước đều không ghi nhận nạn nhân. Đêm qua là đêm thứ hai liên tiếp Kiev bị quân đội Nga dồn dập tấn công bằng drone mang theo chất nổ.

Phòng không Ukraine bắn chặn các cuộc oanh kích của Nga vào Kiev đêm 30/05/2023. AP - Evgeniy Maloletka

Theo Kiev, đó là loại drone Shahed do Iran chế tạo. Trên Telegram, lãnh đạo chính quyền thành phố Kiev, Serguiy Popko, giải thích là các drone được phóng đi theo từng cụm, từ nhiều hướng và thành nhiều đợt. Quân đội Ukraine đã bắn hạ được 15 trong tổng số 20 drone của kẻ thù. Kiev không ghi nhận thiệt hại nào đáng kể.

Vào đêm trước đó, lực lượng phòng không Ukraine khẳng định hạ được 29 trong tổng số 38 drone Shahed Nga phóng đến nhiều nơi khắp Ukraine. Đây được xem là đợt oanh kích bằng drone lớn nhất của quân Nga tính từ cuối tháng 09/2023 đến nay.

Về phần mình, bộ quốc phòng Nga ra một thông báo nhấn mạnh "một mưu đồ tấn công khủng bố của chế độ Kiev với drone nhắm vào các cơ sở trên lãnh thổ Liên bang Nga đã bị phá vỡ". Theo bộ quốc phòng Nga, drone của Ukraine đã bị thiết bị phòng không của Nga bắn hạ trên bầu trời quận Bogorodskii, thuộc vùng Moskva. Trên Telegram, đô trưởng Moskva, Sergueï Sobianine, cho biết cuộc tấn công không gây thiệt hại nhân mạng và vật chất.

AFP hôm nay nhắc lại là các vụ tấn công bằng drone của Ukraine nhắm vào Moskva diễn ra đặc biệt thường xuyên hồi mùa xuân năm nay, giai đoạn trước phản công và đầu đợt phản công bắt đầu từ tháng 06/2023. Trong những tuần gần đây, các vụ tấn công bằng drone của Ukraine đã trở nên hiếm hoi. 

Tả ngạn sông Dnipro : Ukraine khẳng định đẩy lui quân Nga 3-8 km

Liên quan đến miền đông nam Ukraine, quân đội nước này hôm nay 19/11 thông báo đã đẩy lui quân Nga từ 3 đến 8 km xa khỏi bờ sông Dnipro, tại khu vực do quân Nga chiếm giữ. Đây là lần đầu tiên Ukraine đưa ra con số cụ thể về bước tiến của các lực lượng trong vùng này sau nhiều tháng phản công không mấy kết quả.

Phát biểu trên truyền hình, phát ngôn viên quân đội Ukraine, Natalia Goumeniouk, giải thích : số liệu sơ bộ dao động từ 3 đến 8 km, tùy thuộc vào các đặc thù, địa lý và địa hình phía tả ngạn sông Dnipro. Tuy nhiên, bà không cho biết liệu lực lượng Ukraine đã hoàn toàn kiểm soát khu vực này hay quân đội Nga đã rút lui. Trước đó hai ngày, hôm 17/11, dù khẳng định đã giành lại được các vị trí trên bờ sông Dnipro mà Nga chiếm đóng, nhưng Ukraine cũng thừa nhận là giao tranh vẫn diễn ra "ác liệt" tại khu vực này. 

Zelensky chống nạn bắt cóc và trục xuất trẻ em Ukraine

Reuters cho biết, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, trong video thường nhật tối hôm qua, thông báo trừng phạt 37 nhóm và 108 người Nga, trong đó có một cựu thủ tướng và một cựu bộ trưởng Giáo Dục. Theo Reuters, đây là "những người liên quan đến nạn bắt cóc và trục xuất trẻ em Ukraine khỏi lãnh thổ bị chiếm đóng" và những cá nhân "bằng nhiều cách khác nhau giúp khủng bố Nga chống lại Ukraine".

Thùy Dương

Nga đem drone tấn công cơ sở hạ tầng của Ukraine, gây mất điện

Reuters, VOA, 19/11/2023

Nga tiến hành một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (drone) lớn nhắm vào Ukraine trong đêm, tập kích các cơ sở hạ tầng và gây mất điện ở hơn 400 thành thị và làng mạc ở phía nam, đông nam và phía bắc của đất nước, các quan chức Ukraine cho biết hôm thứ Bảy.

Nhân viên cứu hỏa làm việc tại hiện trường nơi những ngôi nhà bị hư hại do cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Nga, ở vùng Zaporizhzhia, Ukraine, ngày 18 tháng 11 năm 2023. (Ảnh : Ban báo chí của Cơ quan Dịch vụ Khẩn cấp Nhà nước Ukraine ở vùng Zaporizhzhia)

Lực lượng phòng không Ukraine cho biết đã bắn hạ 29 trong số 38 drone Shahed do Iran sản xuất được gửi đi từ lãnh thổ Nga.

Không quân cho biết trong một thông cáo rằng cuộc tấn công nhắm vào một số khu vực của Ukraine kéo dài từ 8 giờ tối (1800 GMT) vào ngày thứ Sáu đến 4 giờ sáng ngày thứ Bảy.

Bộ năng lượng cho biết 416 khu định cư ở vùng Odesa ở phía nam và vùng Zaporizhzhia ở phía đông nam đã bị cúp điện sau khi mạng lưới bị hư hại trong các cuộc tấn công.

Mùa đông năm ngoái, Nga oanh kích Ukraine bằng hàng trăm phi đạn và drone, khiến hàng triệu người không có điện, hơi ấm và nước trong những tháng lạnh nhất.

Năm nay mùa thu ở Ukraine ấm áp khác thường. Nhưng khi nhiệt độ bắt đầu giảm, các quan chức kêu gọi người dân và doanh nghiệp chuẩn bị cho các cuộc tấn công mới của Nga.

"Chúng ta không có quyền thư giãn", Volodymyr Kudrytskiy, người đứng đầu cơ quan điều hành lưới điện Ukrenergo, nói với đài truyền hình Ukraine.

"Chắc chắn, tất cả chúng tôi, những người làm việc trong ngành năng lượng và lực lượng phòng vệ, đang chuẩn bị đẩy lùi các cuộc tấn công có thể xảy ra của Nga nhắm vào cơ sở hạ tầng năng lượng trong mùa đông này".

Bộ năng lượng cũng cho biết một nhà máy lọc dầu đã bị tấn công ở vùng Odesa. Một tòa nhà hành chính cũng bị hư hại và một thường dân bị thương trong cuộc tấn công, bộ chỉ huy quân sự miền nam nói trong một phát biểu trên ứng dụng nhắn tin Telegram.

Tại khu vực Chernihiv phía bắc Ukraine, giáp biên giới với Nga và Belarus, hai tòa nhà cơ sở hạ tầng bị hư hại trong cuộc tấn công trong đêm, quân đội cho biết.

Bộ năng lượng nói sáu khu định cư bị mất điện ở khu vực Chernihiv.

Các quan chức cho biết drone cũng nhắm mục tiêu vào Kyiv trong cuộc tấn công thứ hai trong tháng này, đồng thời nói thêm rằng tất cả các máy bay không người lái hướng tới thủ đô đều bị bắn hạ khi đến gần.

VOA, 19/11/2023

**********************

Ukraine chiếm nhiều cứ điểm trên sông Dnipro nhưng đường chiến tuyến hầu như không dịch chuyển

James Waterhouse, BBC, 18/11/2023

Lực lượng Ukraine cho biết họ đã giành được một số cứ điểm trên bờ đông sông Dnipro do Nga chiếm đóng và các lãnh đạo nước này rất hăng hái về bước tiến của quân đội.

Tổng thống Ukraine đăng ảnh thuỷ quân Ukraine, cho biết họ đang tiến về tả ngạn sông Dnipro

Thủy quân lục chiến Ukraine cho biết đã thiết lập "một số đầu cầu" ở tả ngạn, khi họ cố gắng đẩy lùi quân Nga trong nỗ lực bảo vệ dân thường ở phía đối diện khỏi các cuộc pháo kích liên tục.

"Cảm ơn vì sức mạnh của các bạn, vì đã tiến về phía trước", Tổng thống Volodymyr Zelensky tuyên bố trên mạng xã hội hôm 17/11, cùng với những bức ảnh lính thủy đổ bộ trên những chiếc thuyền nhỏ.

Mấy trăm binh sĩ đã bị áp đảo về quân số và bị bao vây từ ba hướng, nhưng vẫn cố gắng tiến công trong khoảng thời gian tốt nhất trong một tháng. Đây không phải là con số hàng ngàn người cần thiết để giải phóng các vùng lãnh thổ mà Kyiv rất mong muốn.

Mặt trận dài 1.600km hầu như không dịch chuyển trong một năm qua và Ukraine đang rơi vào một vòng luẩn quẩn khó khăn. Họ cần sự giúp đỡ của Phương Tây để có bước tiến trên chiến trường, nhưng ngược lại họ cũng cần thành tựu để thuyết phục Phương Tây tiếp tục giúp đỡ.

Tướng Valery Zaluzhny, người đứng đầu lực lượng vũ trang Ukraine, đã mô tả tình hình là một sự bế tắc và nói rằng cần phải có một số thay đổi mới có thể phá vỡ tình trạng này.

Tổng thống Zelensky bác bỏ quan điểm của ông và tin rằng Ukraine vẫn có thể giành chiến thắng.

Lập luận của họ đã gây ra sự mệt mỏi chính trị với một số đồng minh Phương Tây của Ukraine.

Miền nam là một khu vực được chú trọng.

Một năm trước, khu vực phía nam Kherson được coi là nơi Ukraine ít có khả năng tiến hành chiến dịch phản công nhất.

Đối với quân Nga, không có tuyến phòng thủ nào tốt hơn một vùng nước khổng lồ như sông Dnipro. Con sông ngăn cách một phần ba khu vực được giải phóng năm ngoái với hai phần ba lãnh thổ vẫn đang bị chiếm đóng.

Bản đồ thể hiện quyền kiểm soát lãnh thổ xung quanh Kherson và làng Krynky

Những chiếc xe bọc thép Ukraine đã tiến được 4km và Kyiv đang coi những cuộc xâm nhập này là khởi đầu cho một điều gì đó lớn lao hơn.

"Chúng tôi có động lực từ gia đình và chúng tôi nhận được sự hỗ trợ tài chính tốt", một chiến binh thuộc lực lượng đặc biệt nói với BBC :

Thực tế là đơn giản là vẫn chưa có đủ binh lính để chứng minh cho hy vọng của Kyiv về một bước đột phá ở khu vực.

Ở phía đông nam, quân đội Ukraine đã nỗ lực hết sức để chiếm lại lãnh thổ nhưng chỉ giải phóng được một số ngôi làng.

Một người lính thuộc đội súng cối ở vùng Zaporizhzhia giải thích : "Mệt mỏi là lý do chính và sự mệt mỏi bóp chết mọi động lực".

Người lính này đang chiến đấu cùng lữ đoàn 46 trong khu vực mà lực lượng phòng thủ của Nga mạnh nhất.

"Chúng tôi đã giết nhiều quân Nga nhưng tổn thất không ít", anh nói. "Bất cứ ai phàn nàn đều bị cách chức".

Trong suốt mùa hè, khu vực mặt trận này được coi là nơi tốt nhất để Ukraine cố gắng chia đôi hành lang đất liền mà Nga chiếm giữ.

Giờ đây, các quan chức Phương Tây cho rằng không bên nào có thể tiến hành một cuộc tấn công trên bộ "trong tương lai gần". Đối với họ, đó là một sự bế tắc.

Người lính Lữ đoàn 46 tin rằng năm tới sẽ khó khăn nhưng mang tính quyết định : "Không thể chiến đấu mãi được. Hận thù sẽ sớm được thay thế bằng sự lãnh đạm".

Một người lính Ukraine canh gác trên sông Dnipro, nơi các cuộc tấn công của lực lượng Kyiv đang gia tăng trong những tuần gần đây

Ở trên trục phía đông mà các lực lượng Nga đang nỗ lực hết mình, thành phố Avdiivka phản ánh rõ nhất tình trạng của cuộc chiến này.

Avdiivka đã bị chiếm đóng một thời gian ngắn vào năm 2014 trước khi được giải phóng và quân Nga đã cố gắng chiếm lại thành phố kể từ đó.

Ukraine gần đây đã đẩy lùi được hết đợt tấn công này đến đợt tấn công khác, một phần nhờ vào các công sự kiên cố mà nước này đã xây dựng trong 9 năm qua.

Các quan chức Phương Tây cho biết phía Nga đang tổn thất 500-1.000 thương vong mỗi ngày ở đó.

"Các chỉ huy và binh lính của chúng tôi đã nghiên cứu từng ngọn đồi, từng con đường". Ivan thuộc Lữ đoàn 110 của Ukraine, người đã phục vụ ở đây từ tháng 3/2022 cho biết.

Giá trị chiến lược của thành phố Avdiivka là chưa rõ, nhưng rõ ràng Kyiv cho rằng giao tranh ở đây đang gây ra một số tổn thất đáng kể đối với chính họ.

Tâm trạng chung có thể được mô tả là "mệt mỏi, giận dữ và mong muốn xua đuổi cái ác", Ivan giải thích. "Đó là sự mệt mỏi vì mối đe dọa đến tính mạng của bạn liên tục chứ không phải vì tiền tuyến không dịch chuyển".

Ivan từ Lữ đoàn 110 nói về tâm trạng mệt mỏi trước mối đe dọa liên tục từ quân Nga

Ở phía đông bắc, cách đó hơn 250km về phía bắc, thành phố Kupiansk đã bị chiếm đóng gần như suốt năm ngoái cho đến khi Ukraine phản công vào mùa thu.

Là một trung tâm đường sắt quan trọng, Kupiansk có giá trị chiến lược và trong cuộc chiến này, cả hai bên đều sử dụng thành phố để tiếp tế cho tiền tuyến.

Thường dân đã được yêu cầu di dời vào tháng 8/2023 vì liên tục bị pháo kích khi Nga cố gắng giành lại.

Denys đang ở thời điểm gay gắt nhất của cuộc chiến và sau nhiều tháng ở tiền tuyến, anh cảm thấy vậy là đủ, phàn nàn rằng các chỉ huy của anh không nghe theo lời khuyên.

"Họ nhấn mạnh vào không quân và pháo binh, nhưng chúng tôi cần những công nghệ mới nhất, như các drone", anh nói.

Anh tin rằng Nato, liên minh mà Ukraine rất muốn gia nhập, cần rút ra bài học từ cuộc chiến rất hiện đại này.

Mìn là một trong những thách thức lớn nhất đối với quân đội Ukraine trên khắp mặt trận.

"Quân đội Nga có những loại máy móc có thể đào bới trên diện tích hàng chục km mỗi ngày, Denys giải thích. "Họ sử dụng mìn sát thương, mìn chống tăng, họ đặt ba quả mìn, quả này dưới quả kia".

Một trở ngại khác là chất lượng tuyến phòng thủ của Nga, điều mà Denys mô tả là "các thành phố dưới lòng đất".

Từ vị trí của mình, như một người lính bình thường trên tiền tuyến, Denys đã nhìn thấy cái giá khủng khiếp về con người mà phía Ukraine phải trả trước những bước đột phá gia tăng trong việc tái chiếm lãnh thổ. "Chỉ huy đưa bất cứ ai - kể cả đầu bếp hay tài xế - vào đó. Hàng trăm người chỉ đơn giản là chết ở đó".

"Những người chỉ huy đó sẽ phải bị bắt và xét xử sau chiến tranh", anh nói.

Những người lính trên tiền tuyến của Ukraine phản ánh cuộc chiến tranh tiêu hao mà cuộc xâm lược của Nga đã biến thành. Với quy mô và nguồn lực của Nga, điều đó phù hợp với họ.

Điều mà Kyiv cũng đang phải vật lộn là sự chú ý hướng tới một cuộc xung đột khác : cuộc chiến Israel-Hamas.

Tổng thống Zelensky thừa nhận điều này khiến cuộc chiến của Ukraine trở nên khó khăn hơn, với nguy cơ sự chú ý và viện trợ của Phương Tây giảm sút.

James Waterhouse

Anastasiia Levchenko & Hanna Tsyba đưa tin bổ sung.

Nguồn : BBC, 18/11/2023

*****************************

Ukraine khẳng định đã giành lại bờ sông Dnipro bị Nga chiếm đóng

Thanh Phương, RFI, 18/11/2023

Hôm qua, 17/11/2023, Ukraine khẳng định đã giành lại được các vị trí trên bờ sông Dnipro bị Nga chiếm đóng, nhưng thừa nhận là các trận giao tranh "ác liệt" vẫn đang diễn ra tại khu vực này. 

6666666666666666666666666

Quân nhân Ukraine lên bờ sông Dnipro, gần Kherson, Ukraine, ngày 15/10/2023. AP - Mstyslav Chernov

Từ Kiev, thông tín viên Emmanuelle Chaze tường trình :

"Chính Kiev cũng thừa nhận, các trận giao tranh ác liệt vẫn đang diễn ra, nhưng hải quân Ukraine tuyên bố đã chiếm lại bờ bị chiếm đóng của con sông Dnipro ở miền đông nam.

Đây không phải là lần đầu tiên mà quân Ukraine vượt qua con sông này, vì trước đó, họ đã mở các cuộc đột kích vào tháng 2 và đã gia tăng chiến dịch này vào tháng 8. Nhưng đây là lần đầu tiên, Nga thừa nhận sự hiện diện của quân Ukraine và nay chiếm giữ bờ trái bị chiếm giữ của con sông, đồng thời lập nhiều đầu cầu tại khu vực này. 

Lực lượng Ukraine đã cố chiếm giữ từ nhiều tháng qua, vì họ cần có những chiến thắng trong chiến dịch phản công. Về mặt chiến lược, những thành quả này có ý nghĩa rất lớn nếu quân Ukraine củng cố được các vị trí này và đưa được đủ quân lính và thiết bị qua bên này con sông. Làm được như vậy, quân Ukraine sẽ có thể tiếp tục tiến đánh vào hàng phòng thủ của Nga và làm thay đổi chiến tuyến, vốn vẫn được giữ nguyên kể từ khi thành phố Kherson được giải phóng cách đây một năm.

Về phía Nga, Moskva không nói đến chiến thắng của Ukraine. Bên nào cũng nói đã gây thiệt hại nặng nề cho bên kia".

Theo hãng tin AFP, hôm qua, Ukraine cho biết các vụ tấn công của Nga bằng drone vào ban đêm đã gia tăng, với tổng cộng 38 drone được phóng sang Ukraine, con số cao nhất từ hơn 6 tuần qua. Không quân Ukraine khẳng định đã bắn rơi 29 trên 38 drone này.

Về hỗ trợ quân sự của quốc tế cho Kiev để chống Nga, bộ Quốc Phòng Mỹ hôm qua cam kết sẽ cung cấp các phụ tùng cho những chiến đấu cơ F-16 mà các nước Đan Mạch, Hà Lan và Na Uy giao cho Ukraine, để có thể bảo trì và kéo dài thời gian hoạt động của các máy bay này.

Thanh Phương

Viện trợ quân sự của Mỹ cho Ukraine sẽ không còn là ưu tiên ?

Thanh Phương, RFI, 17/11/2023

Ngày 15/11/2023, Quốc hội Mỹ đã thông qua được ngân sách tạm thời cho chính phủ liên bang, nhờ vậy mà tránh được tình trạng tê liệt của bộ máy hành chính (shutdown). Nhưng để phe Cộng hòa và Dân chủ có thể đạt được thỏa hiệp đó, viện trợ quân sự cho Ukraine đã bị tạm gác sang một bên.

Trụ sở Quốc hội Mỹ trên Đồi Capitol, Washington, ngày 08/09/2022. AP - Jacquelyn Martin

Hiện giờ, Hoa Kỳ vẫn là quốc gia giúp đỡ Ukraine nhiều nhất trong cuộc chiến chống quân xâm lược Nga, với tổng cộng khoảng 110 tỷ đô la viện trợ dân sự và quân sự kể từ tháng 02/2022. Nhưng trong vài tháng nữa, các khoản tiền viện trợ này sẽ cạn kiệt. 

Tổng thống Joe Biden vẫn không ngừng khẳng định Hoa Kỳ "sẽ không bao giờ bỏ rơi Ukraine", cho dù cả thế giới nay đang chú tâm vào xung đột giữa Israel và Hamas ở dải Gaza. Nhưng trên thực tế, Quốc hội Hoa Kỳ, có vẻ như đang muốn đặt lại vấn đề về yểm trợ tài chính cho Kiev, đúng vào lúc mà quân đội Ukraine đang gặp khó khăn trên chiến trường và sắp trải qua một mùa đông trong thế phòng thủ, do quân Nga được cho là sẽ oanh kích ồ ạt vào các cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine. 

Cụ thể, đảng Dân chủ đã muốn Quốc hội Mỹ thông qua một ngân sách chung cho cả Ukraine, Israel và Đài Loan, nhưng cuối cùng theo yêu cầu của đảng Cộng hòa, các viện trợ quân sự đó sẽ được xử lý riêng theo từng nước. Các nghị sĩ Cộng hòa đã từ chối thông qua khoản viện trợ 61 tỷ đôla cho Kiev như chính quyền Joe Biden đã dự kiến. 

Để tránh nguy cơ "shutdown", sẽ khiến hơn một triệu công chức không được phát lương trong khi sắp đến những ngày lễ cuối năm, chính quyền Biden đã phải chấp nhận những nhượng bộ lớn, nhất là về viện trợ quân sự cho Ukraine. 

Vấn đề là thỏa hiệp này chỉ là tạm thời, chỉ kéo dài 45 ngày, cho nên sẽ phải được thương lượng lại vào đầu năm tới. Phe cứng rắn bên phía đảng Cộng hòa thì đã báo trước là họ dứt khoát không chấp nhận thêm bất cứ viện trợ nào cho Kiev. Đối với họ, ngân sách đó nên được dành cho việc quản lý khủng hoảng nhập cư, chứ không phải để tham gia trực tiếp vào một cuộc chiến tranh ở nước ngoài. 

Theo hãng tin Reuters, hôm thứ Tư vừa qua, thượng nghị sĩ Cộng hòa Lindsey Graham đã tuyên bố "tăng cường bảo vệ biên giới nước Mỹ quan trọng hơn là viện trợ cho nước ngoài", cho dù ông vẫn ủng hộ việc yểm trợ Ukraine chống quân xâm lược Nga. 

Cho nên thương lượng sắp tới về viện trợ quân sự cho Ukraine chắc chắn sẽ rất phức tạp. Trước mắt, theo báo chí Mỹ, vào đầu tuần tới, các nghị sĩ Quốc hội Hoa Kỳ sẽ biểu quyết một dự luật riêng về viện trợ nhân đạo và quân sự tổng cộng 24 tỷ đôla cho Ukraine, mà tổng thống Biden muốn được bao gồm trong ngân sách chung. 

Theo Reuters, hiện giờ đa số các nghị sĩ cả bên Cộng hòa lẫn Dân chủ đều vẫn ủng hộ việc trợ giúp chính quyền của tổng thống Volodymyr Zelensky. Nhưng về công luận Hoa Kỳ, theo kết quả một cuộc thăm dò do viện Ipsos thực hiện cho hãng tin Reuters trong tuần này, nay chỉ có 41% dân Mỹ ủng hộ viện trợ vũ khí cho Ukraine, 32% chống và phần còn lại không có lập trường dứt khoát. 

Thanh Phương

*************************

Tổng thống Zelensky khẳng định Nga "tập trung tên lửa" chuẩn bị tấn công Ukraine trong mùa đông

Thanh Hà, RFI, 17/11/2023

Trả lời báo chí hôm 16/11/2023 tổng thống Volodymyr Zelensky xác nhận tin Nga đang "tập trung tên lửa" để chuẩn bị cho một chiến dịch oanh kích các cơ sở hạ tầng thiết yếu, như nhà máy điện của Ukraine đúng vào mùa đông giá rét. AFP nhắc lại tuần trước Kiev đã báo động, Moskva sẽ lại tấn công vào các cơ sở hạ tầng dân sự.

Bức ảnh tài liệu này do Bộ Khẩn cấp Ukraine chụp và công bố ngày 19-12/2022 cho thấy một vụ hỏa hoạn tại cơ sở hạ tầng điện quan trọng sau một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái ở Kyiv, trong bối cảnh Nga xâm lược Ukraine. Chính quyền quân sự thành phố Kyiv cho biết máy bay không người lái đã tấn công thủ đô Ukraine vào sáng sớm ngày 19 tháng 12 năm 2022, đồng thời kêu gọi người dân chú ý đến các cảnh báo trên không. AFP – STR

Tương tự như năm ngoái, Nga sẽ phá hoại các nhà máy điện của Ukraine, để cho thường dân chết rét. Tuy nhiên, ông Zelensky lạc quan hơn một chút khi nhận định : Có thể Moskva không còn nhiều tên lửa như cùng thời kỳ năm ngoái, đồng thời khả năng phòng thủ của Ukraine cũng đã có phần tốt hơn. Phát biểu của tổng thống Ukraine nhằm hối thúc các đồng minh tăng cường viện trợ quân sự, tăng cường khả năng bắn chận tên lửa của Nga.

Kiev lo ngại thiếu đạn dược do các nhà cung cấp cho Ukraine dành ưu tiên hỗ trợ Israel trong cuộc xung đột với phong trào Hồi Giáo Palestine Hamas. Tổng thống Zelensky ghi nhận : Một trong những hậu quả rõ rệt của cuộc xung đột ở Cận Đông là việc "cung ứng đạn dược cho Ukraine đang bị chậm lại", các lô đầu đạn 155 ly cung cấp cho Ukraine đang bị "giảm đi trông thấy".

Xét về khả năng phòng thủ, tổng thống Volodymyr Zelensky cho rằng Ukraine đã "tiến bộ hơn năm ngoái" với nhiều lá chắn hơn, ngăn chặn được từ "75 đến 80% drone" của đối phương . Chính quyền cũng đã thiết lập được nhiều hầm trú ẩn và những nơi an toàn cho thường dân. Thế nhưng nhu cầu đẩy mạnh hệ thống phòng không vẫn còn "cấp bách với các khu vực ở miền đông như thành phố Kharkiv, hay vùng Donetsk và Zaporijjia…".

Tại miền đồng Ukraine, thị trưởng Avdiivka hôm qua khẳng định lực lượng của Nga "năng động hơn trong những ngày gần đây", huy động cả xe thiết giáp trong các đợt phản công. Thành phố với hơn 30. 000 cư dân này trước chiến tranh, nay chỉ còn lại chưa đầy 1.500 người và đang trở thành một biểu tượng kháng chiến của Ukraine.

Thanh Hà

Ukraine phản công thất bại và nhận định của Nga

Vassily Kashin, Minh Anh, RFI, 15/11/2023

Ngày 01/11/2023, tổng tư lệnh quân đội Ukraine, tướng Valery Zaluzhny trả lời phỏng vấn tuần báo kinh tế Anh The Economist thừa nhận cuộc phản công đã thất bại. Cùng ngày, Vassily Kashin, một trong số các chiến lược gia lớn của Nga, có bài phân tích về thực trạng cuộc chiến tại Ukraine, cũng như là khả năng tiến triển cuộc xung đột. Theo tác giả, thất bại của Ukraine hiện nay là do những tính toán sai lầm về chiến lược của Kiev và đồng minh phương Tây.

Cảnh tan hoang sau một cuộc tấn công bằng tên lửa của Nga tại làng Kiseliovka, gần Kherson, miền nam Ukraine, ngày 10/11/2023. AP - Efrem Lukatsky

Trang mạng Conflit của Pháp trước hết cho biết, Vassily Kashin, là tiến sĩ ngành Khoa học Chính trị, Viện Viễn Đông Nga. Bài nhận định này được đăng trên báo Nga Profil, một tờ báo chuyên viết về các chủ đề kinh tế và đối ngoại. Cũng theo trang Conflit, việc dịch và giới thiệu bài viết còn nhằm cho thấy rõ những nhận định của Nga về diễn biến cuộc xung đột này. RFI tiếng Việt xin giới thiệu bài viết này.

-----------------------

Thất bại của cuộc phản công và những hậu quả

Trước hết, tác giả Vassily Kashin nhắc lại, mục đích cuộc phản công của Ukraine là giáng cho Nga một đòn thất bại chiến lược nặng nề qua việc cắt hành lang trên đất liền nối với bán đảo Crimea. Thế nhưng, từ đầu cuộc phản công đến nay, Ukraine chưa bao giờ chọc thủng được hàng phòng ngự do quân Nga thiết lập.

Trong cuộc phản công tại Kharkov tháng 9/2022 và Kherson giai đoạn tháng 8-11/2022, thắng lợi thu được rất hạn chế. Ukraine đã thiệt hại nặng nề trước một đội quân Nga đã bị kiệt sức, quân số cực kỳ ít, phải chiến đấu trên một chiến tuyến dài. Chỉ đến khi các trạm vượt sông Dniepr có nguy cơ bị phá hủy, quân Nga mới rút về phía tả ngạn.

Quan sát những gì đã diễn ra, dường như thiếu thận trọng nếu kỳ vọng Ukraine sẽ có được những thành công trong những điều kiện mới hiện nay. Vào mùa hè 2023, quân số Nga ở thế áp đảo. Tuyến phòng thủ đã được trang bị và gia cố hoàn hảo. Việc huy động ngành công nghiệp quốc gia bắt đầu mang lại kết quả rõ ràng.

Vì vậy, mục tiêu thật sự của cuộc phản công không phải là để chiến thắng quân đội Nga hiện đang kiểm soát lối vào biển Azov, mà là buộc Moskva phải đàm phán trong những điều kiện có lợi cho phương Tây. Nhưng để làm được điều này, phương Tây trước tiên phải cho thấy là Ukraine vẫn giữ được thế chủ động chiến lược, tiếp đến là giáng những đòn thiệt hại nặng nề cho quân đội Nga, điều này sẽ gây mất ổn định tình hình trong nước, và cuối cùng có những tiến bộ cho phép Ukraine tuyên bố chiến thắng.

Khủng hoảng chiến lược Ukraine

Cuộc phản công của Ukraine theo đuổi những mục tiêu chính trị nhiều hơn là chiến lược và tiêu chí chính của sự thành công dường như là diễn biến tâm lý xã hội Nga và việc đánh giá tình hình của giới lãnh đạo Nga. Đây là kế hoạch đặc trưng chủ yếu của Kiev trong suốt cuộc xung đột. Phần lớn những nỗ lực này của Ukraine, và có thể hầu hết những tổn thất của nước này, đều có liên quan đến những chiến dịch được thiết kế nhằm tạo ra một hiệu ứng truyền thông mạnh mẽ.

Điều này được thể hiện rõ qua các kiểu hành động như việc bảo vệ ngoan cường những thành phố được cho là "pháo đài" trong những điều kiện rõ ràng là bất lợi, những cuộc đột nhập đầy rủi ro của các đơn vị phá hoại được huấn luyện đặc biệt vào vùng lãnh thổ cũ của Nga hay như tấn công vào những mục tiêu mang tính biểu tượng tại các thành phố của Nga (điện Kremlin, các tòa nhà chọc trời tại Moskva)…

Có thể chiến lược này là kết quả của một sự thiếu suy nghĩ muốn đưa vào xã hội Nga những tư duy kiểu phương Tây về thái độ của công chúng đối với chiến tranh, được hình thành tại Mỹ và châu Âu qua các chiến dịch quân sự ở nước ngoài, như cuộc chiến tranh Việt Nam và Iraq.

Tác giả Vassily Kashin ví von Ukraine đang đóng vai một ông thầy dạy võ tồi trong một bộ phim võ thuật Hồng Kông cũ xưa, khi dùng tay điểm huyệt, mong làm tê liệt khả năng gây hại của một đối thủ được cho là có thể lực và thân hình vạm vỡ. Nhưng vị sư phụ này lại không rành về giải phẫu học nên luôn điểm sai huyệt, đánh vào những nơi có rất ít đầu dây thần kinh.

Còn đối với NATO, tác giả lưu ý, xã hội Nga chỉ đồng ý thừa nhận thất bại và rút khỏi cuộc xung đột sau nhiều thất bại cay đắng trên chiến trường (bị bao vây và bị đánh bại bởi các đạo quân lớn). Bất kỳ một thất bại nhỏ hơn nào cũng chỉ sẽ khuyến khích Nga sử dụng ngày càng nhiều các nguồn lực của mình để giành lấy chiến thắng. Và trên phương diện này, rõ ràng Nga chiếm ưu thế vượt trội so với Ukraine (kể cả gộp toàn bộ các phần hỗ trợ của phương Tây).

Tầm nhìn của phương Tây cho hồi kết của xung đột

Thất bại của "cuộc phản công" cho thấy rằng chiến lược nhằm chấm dứt xung đột trong những điều kiện có thể chấp nhận được cho phương Tây đã rơi vào bế tắc. Vậy đó là những điều kiện gì ?

Mỹ và các nước đồng minh chưa bao giờ nghiêm túc xem xét việc trở lại với đường biên giới năm 1991 hoặc trước ngày 23/02/2022. Vấn đề toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine cũng không nằm trong số các ưu tiên của Mỹ và các nước đồng minh. Tương tự, mong muốn sáp nhập nhiều vùng lãnh thổ mới cũng không phải là động lực chính để Moskva phát động chiến dịch quân sự đặc biệt.

Theo Vassily Kashin, nguyên nhân của cuộc xung đột là sự bất đồng về vị trí của Ukraine trong hệ thống an ninh khu vực. Nga đã tìm cách trừ khử Ukraine như là một nguồn đe dọa tiềm tàng khi buộc nước này phải giữ vị thế trung lập và chấp nhận các hạn chế đối với ngành công nghiệp quốc phòng và lực lượng vũ trang của mình.

Đối với Hoa Kỳ, điều quan trọng là phải giữ Ukraine như là một đầu cầu quân sự tiềm năng. Do đó, đối với Washington, kết quả của cuộc xung đột có thể chấp nhận được là Ukraine mất một phần lãnh thổ đáng kể, nhưng vẫn là một tiền đồn của Mỹ - với việc sau đó tái vũ trang, triển khai các căn cứ quân sự của Mỹ… Nói một cách khác, đối với Mỹ, Ukraine mất bao nhiêu đất không quan trọng, miễn là nước này vẫn có khả năng tồn tại về mặt kinh tế, nghĩa là Ukraine kiểm soát các trung tâm kinh tế và chính trị chính của mình.

Bằng cách chấm dứt cuộc xung đột trong những điều kiện như vậy trong tương lai gần, Hoa Kỳ có thể tạm thời giảm chi tiêu hậu thuẫn quân sự cho Kiev, và như vậy, chúng có tác dụng "đóng băng" xung đột. Điều đó có thể giúp Hoa Kỳ tập trung vào những cuộc khủng hoảng đang diễn ra tại nhiều vùng khác nhau trên thế giới, và nhất là tập trung nỗ lực để kềm hãm Trung Quốc.

Trong tương lai, với việc Ukraine được hội nhập vào hệ thống các định chế phương Tây và lãnh đạo bởi một chế độ dân tộc chủ nghĩa bài Nga, Washington rất có thể lại sử dụng nước này vào bất kỳ lúc nào như là một công cụ quân sự để ngăn chặn hay đánh bại Nga về mặt chiến lược.

Còn Nga tìm kiếm điều gì ?

Đối với Moskva, một kết quả như vậy đồng nghĩa với khả năng cao xảy ra một cuộc chiến mới, có sức tàn phá lớn hơn rất nhiều, có lẽ trong một tương lai không xa. Tất nhiên, cuộc chiến tranh này không được định trước. Ngay cả khi giả định rằng cuộc xung đột kết thúc trong những điều kiện chấp nhận được đối với Washington, nhưng nhiều vấn đề khác có thể chuyển hướng xấu.

Chẳng hạn, Hoa Kỳ rất có thể sẽ bị sa lầy trong các cuộc xung đột ở Trung Đông với Iran và các đồng minh, và tại Viễn Đông với Trung Quốc và Đài Loan. Nếu như Mỹ gặp khó khăn tại những vùng này trên thế giới, họ sẽ chẳng thể nào quay lại với dự án tái thiết và tái vũ trang Ukraine.

Tuy nhiên, vấn đề ở đây chỉ là những xác suất, phụ thuộc vào nhiều yếu tố mà theo đó Nga có ít, thậm chí là không có tầm ảnh hưởng nào. Thế nên, kế hoạch của Nga phải được dựa trên những kịch bản xấu nhất, đó là việc tái vũ trang nhanh chóng Ukraine. Vì vậy, nhìn từ quan điểm của Moskva, NATO không chấm dứt tồn tại chừng nào hiểm họa này không được loại bỏ.

Tháng 3/2022, Nga đã tiến gần đến việc chấp nhận một thỏa thuận hòa bình, theo đó, nước này sẽ không chiếm thêm nhiều vùng lãnh thổ mới, nhưng sẽ nhận được các bảo đảm về phi quân sự hóa và thế trung lập của Ukraine. Tuy nhiên, thỏa thuận này đã bị cản trở do sự can thiệp trực tiếp từ Mỹ và Anh theo như nhiều nguồn tin đáng tin cậy.

Kể từ đó, tình hình đã thay đổi. Nga phải đối mặt với nhiệm vụ bảo vệ các đường biên giới bên ngoài của bốn vùng lãnh thổ mới. Theo quy định của Hiến Pháp Nga, mọi thỏa hiệp về lãnh thổ là điều không thể. Mối đe dọa cao về các hành động khiêu khích, phá hoại hay hành động khủng bố từ phía Ukraine có thể tạo ra nhu cầu vươn tới những đường biên giới khác.

Trong mọi trường hợp, vấn đề vùng lãnh thổ sẽ được giải quyết trên chiến trường. Biên giới hiện nay có nhiều khả năng sẽ nằm dọc theo đường tiếp xúc giữa hai bên tại thời điểm ngưng bắn.

Cân bằng lực lượng

Vị thế chiến lược của Ukraine đang xấu đi. Nhiều dấu hiệu cho thấy Kiev đang kiệt nguồn nhân lực, như việc cho phép huy động nhập ngũ từ người học ở bậc sau đại học, nữ bác sĩ cho đến người tàn tật, người mắc các chứng bệnh nhiễm khuẩn mãn tính, rối loạn tâm thần hay như cưỡng ép tòng quân, đánh đập những người trốn lính... Những tổn thất về nhân mạng cao hơn khả năng bù đắp, đến mức Ukraine khó thể trụ được trong lâu dài.

Hệ quả của việc đổi mới liên tục danh sách thứ hạng công dân thuộc diện phải nhập ngũ đang hạ thấp chất lượng tân binh và làm tăng số lượng nạn nhân trên chiến trường. Tất cả những động thái này chỉ nhằm đổi lấy sự tồn tại mong manh của một Nhà nước mà khả năng kiểm soát xã hội đang bị hạn chế vì nạn tham nhũng và trốn lính lan tràn.

Từ những quan sát này, tác giả người Nga này nhận định, phương Tây sai lầm khi cho rằng cả Ukraine và Nga khó thể tiến hành các cuộc phản công quy mô lớn. Nếu như điều này đúng đối với trường hợp của Ukraine thì không có gì cho phép kết luận là Nga không thể có bước đột phá trên chiến trường.

So với đối phương, quân đội Nga liên tục gia tăng quân số và tăng cường trang bị nhiều loại vũ khí mới hiện đại hơn cả về mặt số lượng và chất lượng (drone trinh sát, các loại đạn pháo có thể khả năng tấn công một cách tự chủ nhờ vào trí tuệ nhân tạo và công nghệ nhận dạng…). Những loại vũ khí mà một năm trước đây Nga đã không có, giờ có thể cho phép quân đội Nga ở trong thế "ngang bằng vai vế", thậm chí vượt xa đối thủ.

Cuối cùng, xung đột bùng phát ở Trung Đông ngày 07/10/2023, và mối đe dọa ngày càng lớn về một cuộc khủng hoảng chính trị - quân sự lớn xung quanh Đài Loan trong năm 2024 đã dẫn đến hệ quả là Mỹ phân bổ lại các nguồn lực quân sự và giảm hỗ trợ cho Ukraine. Vì vậy, khả năng tiến hành một cuộc tấn công lớn từ nay phụ thuộc nhiều vào năng lực triển khai các chiến thuật mới của quân đội Nga để vượt qua cuộc khủng hoảng "dậm chân tại chỗ" hiện nay. Nếu như khai thác được những năng lực chiến thuật và kỹ thuật mới, sự năng động của cuộc xung đột có thể thay đổi triệt để.

Minh Anh

************************

Tổng thống Zelensky : Nga đẩy mạnh các cuộc tấn công ở miền đông Ukraine

Thùy Dương, RFI, 15/11/2023

Tổng thống Volodymyr Zelensky hôm thứ Ba 14/11/2023 cho biết quân đội Ukraine đang phải đối phó với "sự gia tăng số vụ tấn công của Nga" tại miền đông, nhất là quanh thành phố công nghiệp Avdiïvka.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong một cuộc họp báo với chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen tại Kiev, ngày 04/11/2023. AP - Efrem Lukatsky

Theo AFP, quân đội Nga từ một tháng qua tìm cách bao vây thành phố công nghiệp Avdiïvka của Ukraine, nơi đã trở thành một trong những điểm nóng trong cuộc xung đột. Nỗ lực tấn công, bao vây của Nga diễn ra trong bối cảnh các lực lượng Ukraine phản công trong nhiều tháng nhưng không giải phóng được các vùng lãnh thổ bị quân Nga chiếm đóng. Các chiến tuyến dường như không suy suyển cho dù cả điện Kremlin và chính quyền Zelensky đều khẳng định chiến tranh không đi vào ngõ cụt.

Trên mạng Telegram, tổng thống Zelensky cho biết : "Quân đội đã báo cáo là có sự gia tăng số các cuộc tấn công của kẻ thù" như Avdiivka, Koupiansk và Donetsk ở miền đông Ukraine. Tuy nhiên, tổng thống Zelensky bảo đảm rằng binh sĩ Ukraine vẫn "giữ vững vị trí" và cũng đang tiến hành "các cuộc tấn công".

Trước đó một hôm, trong báo cáo mới nhất, Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), một trung tâm phân tích đặt trụ sở tại Mỹ, cho biết "các lực lượng Nga hôm 13/11 đã tiếp tục các cuộc tấn công gần Avdiivka và đạt được một số thắng lợi".

Trong khi đó, theo báo Pháp Le Monde, chỉ huy các đội quân trên bộ của quân đội Ukraine hôm qua nhận định quân đội Nga sử dụng ngày càng nhiều drone tự sát, đang tấn công về phía miền đông Ukraine và phản công ở phía bắc và nam của Bakhmout.

Về phía tình báo quân đội Ukraine, lãnh đạo Kyrylo Boudanov cho rằng rất có thể là sẽ không bao giờ có hiệp định hòa bình ký với Nga. Ông tuyên bố, trong lịch sử, có những trường hợp chiến tranh giữa các nước không được giải quyết bằng một hiệp định.

Thùy Dương

************************

Nga thừa nhận quân Ukraine đã vượt sông Dnipro tiến vào vùng Kherson

Reuters, VOA, 15/11/2023

Nga hôm 15/11 lần đầu tiên thừa nhận rằng quân Ukraine đã vượt sông Dnipro rộng lớn để tiến vào các vùng bị chiếm đóng ở khu vực Kherson, nhưng cũng nói thêm họ đã triển khai thêm quân để ngăn chặn trong lúc Kyiv cố gắng mở một tuyến tấn công mới vào bán đảo Crimea vốn đã bị Nga sáp nhập.

Lính Ukraine đứng gác dọc sông Dnipro gần vùng Kherson đang bị Nga chiếm đóng

Ukraine hôm 14/11 nói họ đã tạo được thế đứng vững ở bờ đông sông Dnipro ‘bất chấp mọi khó khăn’, nhiều khả năng là bước lùi lớn đối với quân chiếm đóng Nga ở phía nam.

Phát ngôn nhân quân đội Ukraine hôm 15/11 cho biết quân Ukraine đang cố gắng đẩy lùi quân Nga khỏi bờ đông sông Dnipro, vốn là rào cản tự nhiên đáng gờm trên chiến trường.

Ông Vladimir Saldo, thống đốc do Nga bổ nhiệm ở khu vực Kherson mà Moscow kiểm soát, thừa nhận trong một tuyên bố rằng các lực lượng Ukraine đã vượt sông, nhưng nói rằng phía Ukraine đã hứng chịu tổn thất nặng nề.

"Viện quân của chúng tôi đã đến nơi. Quân thù bị mắc kẹt ở khu dân cư Krynky và địa ngục rực lửa đã ở đó chờ chúng : bom, tên lửa, hệ thống súng phun lửa hạng nặng, đạn pháo và máy bay không người lái", ông Saldo nói.

Dẫn điều mà ông cho là thông tin trực tiếp từ nhóm quân sự ‘Dnepr’ của Nga, ông cho biết quân Ukraine đã bị giữ chặt trong các tầng hầm trong ngày và dự đoán cuộc tấn công của Ukraine sẽ bị đẩy lùi.

Làng Krynky nằm gần Dnipro cách thành phố Kherson mà Ukraine đã giành lại gần như đúng một năm trước khoảng 30 km về phía đông bắc.

Bà Natalia Humeniuk, phát ngôn nhân Bộ chỉ huy quân sự miền Nam Ukraine, mô tả tiền tuyến là ‘khá uyển chuyển’ và cho biết quân của Kyiv đã gây áp lực cho quân Nga dọc theo con sông.

"Quân chúng tôi phản công trên một chiến tuyến kéo dài từ 3 đến 8 km dọc theo toàn bộ bờ sông từ mép nước", bà nói.

"Hiện tại, chúng tôi sẽ yêu cầu không tiết lộ thông tin... điều này sẽ cho phép chúng tôi thông báo về những chiến thắng lớn sau", bà phát biểu trên truyền hình.

Nga đã ngăn chặn được phần lớn cuộc phản công của Kyiv ở mạn đông nam, nhưng bước tiến của Ukraine ở khu vực Kherson bị chiếm đóng có thể khiến tuyến phòng thủ của họ phải dàn trải hơn và áp lực lên họ sẽ gia tăng.

"Bất chấp mọi khó khăn, các lực lượng vệ quốc của Ukraine đã giành được chỗ đứng ở tả ngạn (phía đông) sông Dnipro", Andriy Yermak, Chánh văn phòng của Tổng thống Volodymyr Zelenskiy, cho biết hôm 14/11.

Vị quan chức này nói rằng cuộc phản công của Ukraine, mà họ phát động hồi tháng 6, đang ‘tiến triển’ và Kyiv biết ‘làm sao để chiến thắng’.

Quân đội Nga hồi tuần trước cho biết các lực lượng của họ đã làm thất bại nỗ lực của Ukraine nhằm tạo ra một đầu cầu ở bờ đông sông Dnipro và các cồn lân cận, gây tổn thất nặng nề cho Ukraine.

Reuters

Nguồn : VOA, 15/2023

************************

Cung cấp đạn pháo cho Ukraine : Liên Âu khó đạt được mục tiêu

Thanh Phương, RFI, 15/11/2023

Vào tháng 3 năm nay, 27 quốc gia thành viên Liên Hiệp Châu Âu đã cam kết sẽ cung cấp cho Ukraine tổng cộng 1 triệu đạn pháo từ đây đến tháng 03/2024 để hỗ trợ Kiev trong cuộc chiến chống quân xâm lược Nga. Nhưng rất có thể là Liên Âu sẽ khó mà thực hiện được mục tiêu này. 

Lãnh đạo ngành ngoại giao Liên Hiệp Châu Âu Josep Borrell (giữa) đến dự cuộc họp các ngoại trưởng EU tại Bruxelles, Bỉ, ngày 13/11/2023. AP - Virginia Mayo

Kể từ khi Nga xâm lược Ukraine vào tháng 2/2022, Liên Hiệp Châu Âu đã cấp tổng cộng 27 tỷ euro viện trợ quân sự cho Kiev. Từ hôm qua, 14/11/2023, các bộ trưởng Quốc Phòng Liên Hiệp Châu Âu họp tại Bruxelles để bàn về viện trợ quân sự cho Ukraine và đã một lần nữa khẳng định sẽ tiếp tục yểm trợ chống quân Nga. 

Nhưng các bộ trưởng châu Âu phải tìm cách huy động thêm phương tiện và thúc đẩy nhịp độ cung cấp viện trợ đó trong bối cảnh mà chính Ukraine nay nhìn nhận chiến dịch phản công được khởi động từ tháng 6 đã thất bại và Kiev đang lo ngại là các đồng minh phương Tây, đứng đầu là Hoa Kỳ, bắt đầu cảm thấy mệt mỏi. Xung đột giữa Israel với Hamas nay càng khiến cho các nước châu Âu bớt quan tâm đến chiến tranh Ukraine.

Trước báo chí hôm qua, chính bộ trưởng Quốc Phòng Đức Boris Pistorius đã nói thẳng thừng là Liên Âu sẽ không thể đạt được mục tiêu một triệu đạn pháo như đã cam kết. Cho đến nay, Liên Hiệp Châu Âu chỉ mới gởi 300.000 đạn pháo sang Ukraine, lấy từ các kho dự trữ.

Với nhịp độ như vậy, Liên Hiệp Châu Âu khó thể đạt được mục tiêu đã đề ra. Trang mạng châu Âu Politico, trụ sở đặt tại Bruxelles, cho biết : "Các nhà sản xuất vũ khí thường nêu trình trạng thiếu nhân công và khó khăn về nguồn cung cấp chất nổ. Đó là những trở ngại đối với những công ty gia công đang cố tăng sản lượng (đạn pháo)". 

Hiện giờ khoảng 40% sản xuất đạn pháo của Liên Hiệp Châu Âu là dành để xuất khẩu sang khoảng 30 quốc gia khác, theo lời lãnh đạo ngoại giao châu Âu Josep Borrell. Ông cho rằng Liên Âu nên chuyển sang ưu tiên sản xuất cho Ukraine và "đây là một thay đổi đáng kể".

Ủy viên châu Âu về thị trường nội địa Thierry Breton thì khẳng định, từ tháng Hai đến nay, khả năng sản xuất của Liên Âu đã tăng thêm từ 20 đến 30%. Mục tiêu sản xuất hơn một triệu đạn pháo sẽ đạt được vào mùa Xuân năm sau. Nhưng vấn đề là các nước thành viên Liên Âu phải nhanh chóng đặt mua, mà trong vấn đề này thì có rất nhiều chậm trễ, cho dù gần đây đã có nhiều hợp đồng được ký kết. 

Theo lời ông Borrell, hiện chỉ mới có khoảng 180.000 đạn pháo được đặt mua và sẽ được giao cho Ukraine năm nay hoặc năm tới, tức là ít hơn phân nửa so với mục tiêu đề ra. Ông nhìn nhận rằng dù con số này có tăng thêm thì cũng khó mà thực hiện được cam kết giao một triệu đạn pháo cho Ukraine trước cuối tháng 3 năm tới. 

Nhưng cho dù Liên Âu có hội đủ một triệu đạn pháo cho Kiev thì vẫn không đủ để đáp ứng nhu cầu hiện nay của Ukraine lên tới ba triệu đạn pháo mỗi năm, nhất là trong bối cảnh quân đội Ukraine đang gặp rất nhiều khó khăn trên chiến trường, và coi như đang lui về thế phòng thủ thay vì phản công. Chiến tranh Ukraine sẽ kéo dài hơn là dự kiến và như vậy là Liên Âu sẽ phải tiếp tục yểm trợ cho Kiev trong nhiều năm nữa. 

Vào tháng Bảy vừa qua, lãnh đạo ngoại giao châu Âu Borrell đã đề nghị một ngân sách tổng cộng 20 tỷ euro cho bốn năm tới để tạo điều kiện cho việc cung cấp vũ khí cho Kiev, nhưng nhiều nước thành viên không muốn cam kết về ngân sách này.

Thanh Phương

Chiến tranh Ukraine : Nga gia tăng oanh kích thành phố Kherson

Thu Hằng, RFI, 14/11/2023

Chỉ trong 24 tiếng, quân đội Nga đã bắn 618 quả đạn pháo vào lãnh thổ Ukraine. Trong thông báo sáng 14/11/2023 trên mạng Telegram, thống đốc vùng Kherson cho biết "ít nhất 69 quả đạn pháo nhắm vào thành phố" khiến 3 người chết, 15 người bị thương, làm hư hại nhiều cơ sở y tế, hành chính và nhà dân. 

Các nhà kho bị hư hại ở Kherson, Ukraine, sau vụ tấn công của Nga, ngày 31/10/2023. Reuters - Stringer

Thành phố miền nam Ukraine vừa kỷ niệm một năm giải phóng hôm 11/11. Phần còn lại của vùng Kherson, bên kia bờ Dnipro, cũng như vùng Zaporijjia vẫn do quân Nga chiếm đóng. Theo nhiều blogger Nga và Ukraine, cũng như một số chuyên gia, quân đội Ukraine đã lập được căn cứ ở vùng bị Nga chiếm đóng từ cuối tháng 10, đặc biệt là ở làng Krynky, vùng Kherson.

Ngày 13/11, khi được hỏi về những thông tin dường như Ukraine đang củng cố vị trí ở hữu ngạn sông Dnipro nhằm chọc thủng phòng tuyến Nga, người phát ngôn điện Kremlin Dmitri Peskov từ chối bình luận về tình hình. Phía quân đội Nga cho biết lực lượng phòng không đã bắn hạ bốn drone của Ukraine ở bốn vùng Moskva, Tambov, Orlov và Bryansk trong đêm 13-14/11. 

 Hoa Kỳ khẳng định tiếp tục hỗ trợ Ukraine

Trước lo ngại Nga tăng cường tấn công trong mùa đông, ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken tái khẳng định Washington sẽ tiếp tục hỗ trợ Kiev. Theo người phát ngôn của bộ Ngoại Giao Mỹ Matthew Miller, được AFP trích dẫn, ông Blinken đã gặp ông Andriy Yarmak, chánh văn phòng tổng thống Zelensky, tại Washington và đề cập đến "những biện pháp có thể cùng làm với Ukraine để củng cố cơ sở hạ tầng khi mùa đông đến gần".

Ngay từ năm 2024, phi công Ukraine sẽ được đào tạo lái F-16 ở nước láng giềng Roumanie, trong một trung tâm đào tạo vừa được khánh thành hôm 13/11 ở Fetesti. Ukraine nóng lòng được sử dụng F-16 trên chiến trường. Trên mạng X, tổng thống Volodymyr Zelensky ca ngợi việc lập trung tâm mới ngay tại nước láng giềng là "sự đóng góp cụ thể và có ý nghĩa cho liên minh không quân". 

Thu Hằng

**************************

Tổng thống Ukraine cảnh báo : Mùa đông này, Nga sẽ lại tấn công ác liệt

Thanh Hà, RFI, 13/11/2023

Ukraine cần tập trung vào công tác phòng thủ. Phát biểu tối 12/11/2023 tổng thống Volodymyr Zelensky báo động Ukraine phải trong tư thế sẵn sàng đối phó với một đợt tấn công mới của Nga và đặc biệt là Moskva sẽ lại nhắm vào các cơ sở hạ tầng như các nhà máy điện vào mùa đông giá rét. Còn trên mặt trận ở miền đông Ukraine, quân đội Nga cũng đang chuẩn bị phản công.

Một cơ sở hạ tầng điện lực sau cuộc tấn công bằng drone của Nga ở vùng Kiev, Ukraine, ngày 19/12/2022 © Felipe Dana / AP

Tuyên bố nói trên được đưa ra vào lúc một phát ngôn viên bên quân đội Ukraine cảnh báo chiến sự thuyên giảm tại Avdiivka nhưng sẽ "bùng lên trở lại trong những ngày sắp tới". Trong toàn cảnh u ám đó, tình báo quân đội Ukraine loan báo ba sĩ quan của Nga đã tử thương trong vụ tấn công hôm Thứ Bảy vừa qua tại thành phố Melitopol do Nga chiếm đóng.

Thông tín viên Pierre Alonso từ thủ đô Moskva cho biết thêm thông tin. 

"Một vụ nổ lớn vào tối Thứ Bảy vừa qua ở Melitopol, một thành phố ở phía nam Ukraine cách chiến tuyến 70 cây số. Tình báo quân đội Ukraine cho biết, trụ sở lực lượng Nga đang chiếm đóng khu vực này là mục tiêu bị nhắm tới. Thông cáo nói rõ đây là hành động trả thù do một phong trào kháng chiến tại khu vực này tiến hành. Theo chính quyền Kiev thiệt hại khá nặng nề : có ít nhân ba sĩ quan Lực lượng Vệ binh Nga thiệt mạng trong vụ tấn công nói trên. Vẫn theo phía Ukraine, vụ tấn công đã diễn ra vào lúc có một cuộc họp giữa Lực lượng Vệ binh Nga và cơ quan an ninh FSB. Như vậy đây là một vố đau đối với Nga, vốn đã chiếm đóng thành phố này từ hơn một năm rưỡi qua, nhưng vẫn chưa hoàn toàn làm chủ tình hình và các hoạt động kháng chiến vẫn năng động ngay từ những ngày đầu khi Melitopol bị quân Nga chiếm đóng. Trái lại, đối với phía Ukraine thì đây là một tin vui bởi Kiev đang cần có những đòn ngoạn mục trong thời điểm này. Chiến dịch phản công đã chỉ cho phép gặt hái được những kết quả rất hạn chế trên bộ. Mức độ yểm trợ của các nước đồng minh cũng đang bắt đầu bị lung lay. Mùa đông đang đến gần và kèm theo đó là nỗi lo hệ thống điện lực của Ukraine lại bị oanh kích".

Tại Berlin, bộ Quốc Phòng Đức hôm 12/11/2023 thông báo năm 2024 "tăng gấp đôi ngân sách viện trợ quân sự cho Ukraine" và đây là một tín hiệu mạnh chứng tỏ phương Tây không bỏ quên cuộc chiến tranh Ukraine. Cùng lúc chánh văn phòng của tổng thống Zelensky ông Andriy Yermak dẫn đầu một phái đoàn đến Mỹ từ chiều qua. Nhiệm vụ của đoàn nhằm thảo luận với chính quyền Biden về các chương trình "hợp tác" song phương, tăng cường khả năng phòng thủ cho Ukraine. 

Thanh Hà

*****************************

Ukraine khẳng định mục tiêu "ưu tiên" là "phòng thủ" : Thêm một thắng lợi đối với Nga

Thanh Hà, RFI, 13/11/2023

Việc tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy trong phát biểu hàng ngày vào tối Chủ Nhật 12/11/2023 mạnh mẽ khuyến cáo nên "tập trung vào vế phòng thủ" và không đề cập đến những tiến triển của chiến dịch "phản công" cho thấy, dường như phần thắng đang tạm thời nghiêng về phía tổng thống Nga Vladimir Putin. 

Lực lượng Vệ binh Quốc gia Ukraine chuẩn bị chống trả quân Nga ở thị trấn tiền tuyến Avdiivka, khu vực Donetsk, ngày 08/11/2023. Reuters - RFE/RL/Serhii Nuzhnenko

Theo giới chuyên gia, chiến dịch "phản công bị sa lầy" và thậm chí là "thất bại", bởi 6 tháng sau khi được khởi động, các chiến tuyến trên các mặt trận "miền đông và miền nam gần như không hề suy suyển". Một năm sau khi lực lượng Ukraine "giải phóng" thành phố Kherson, sông Dniepr vẫn là đường "biên giới" : hữu ngạn do lính Ukraine chiếm đóng, bên tả ngạn vẫn trong tay quân đội Nga. Trong vùng Zaporijjia cũng vậy, hai tháng từ khi giành lại được ngôi làng Robotyne, mục tiêu vươn ra đến tận biển Azov vẫn ngoài tầm của quân đội Ukraine.

Mục đích chận đường quân Nga ở các khu vực miền nam Ukraine và nhất là giành lại Melitopol cửa ngõ mở ra bán đảo Crimée vẫn còn rất xa vời vào lúc mà mùa đông đến gần, hơn 40 triệu dân Ukraine lại chuẩn bị đối mặt với giá rét.

Chiến tranh "sa lầy và những cơ hội đối với Kiev đang bị thu hẹp lại". Giới quan sát tổng kết như trên sau hơn 150 ngày "phản công", phía Ukraine chịu nhiều tổn thất nặng nề chỉ để "giải phóng được 14 ngôi làng và giành lại được vài cây số vuông" từ trong tay quân Nga.

Vậy làm thế nào để giải thích "thất bại" đó ? 

Nhiều chuyên gia, được đài RTS của Thụy Sĩ trích dẫn, giải thích có thể là phía Ukraine đã chủ quan về thực lực chiến đấu của mình. Nhưng bên cạnh đó, như một cựu sĩ quan của quân đội Pháp, ông Guillame Ancel ghi nhận : khác với tổng thống Putin, ông Zelesnky không chấp nhận mở một chiến dịch "tấn công ồ ạt" như từng được nhiều cố vấn quân sự của phương Tây đề nghị. Kiev muốn tránh phải hy sinh quá nhiều lính, bởi biết rằng nguồn nhân lực của Ukraine chỉ có hạn so với Nga.

Nhìn từ phía nhà nghiên cứu Dara Massicot, thuộc trung tâm Carnegie Russia Eurasia được tạp chí Foreign Policy của Mỹ trích dẫn, bên cạnh những "thất bại" như vừa nói, Ukraine đã "sử dụng một cách bài bản và hiệu quả" trong việc dùng thiết bị phòng thủ hiện đại được phương Tây cung cấp để "vô hiệu hóa các hệ thống pháo binh của đối phương". Nhưng điều này thì ít người biết đến, bởi công luận và truyền thông chỉ chú ý nhiều đến những "bước đột phá ngoạn mục".

Mọi chú ý hướng về tuyên bố của tổng thống Zelensky tối qua, báo động trước nguy cơ Nga sẽ lại dồn dập tấn công vào các cơ sở hạ tầng dân sự thiết yếu của Ukraine như là các nhà máy điện, Kiev cũng thẩm định là các chiến dịch tấn công của Nga năm này sẽ "tàn khốc hơn năm ngoái" bởi các loại drone quân sự của Nga giờ đây phong phú hơn nhiều so với hồi 2022. Dù vậy theo báo Le Monde hồi tháng trước, Kiev cũng đã ưu tiên "tăng cường hệ thống phòng không" đặc biệt là tại những khu vực có các "cơ sở hạ tầng thiết yếu" như các nhà máy điện, các nhà máy nước ... Đó cũng là lý do vì sao một số nguồn tin thông thạo được hãng tin Pháp AFP trích dẫn giải thích rằng Kiev liên tục đòi phương Tây cung cấp thêm các hệ thống chống tên lửa hiện đại. 

Như vậy, cùng một lúc, ông Zelensky có hai ưu tiên : Vừa đẩy lui quân Nga ra khỏi lãnh thổ Ukraine, vừa bảo vệ những cơ sở thiết yếu để bảo đảm điện nước tối thiểu cho người dân Ukraine.

Vẫn theo các nguồn tin nói trên, vào lúc cộng đồng quốc tế tập trung nhiều vào cuộc xung đột tại Cận Đông giữa Isael và phong trào Hồi giáo Palestine Hamas, các cố vấn của tổng thống Zekensky lo rằng Kiev và các nước đồng minh không hoàn tất kịp kế hoạch "Lá chắn cho mùa đông" và rồi dân Ukraine sẽ lại không có điện nước, để sưởi trong mùa đông này. 

Tuy nhiên có một thực tế không thể chối cãi, đó là Nga đông dân hơn Ukraine gần gấp ba lần, có khả năng huy động binh lính áp đảo hẳn đối phương. Cỗ máy công nghiệp phục vụ chiến tranh của Nga cũng lợi hại hơn những gì Ukraine đang có. Chỉ nội việc Kiev nhìn nhận "đổi chiến thuật" chuyển từ thế "phản công" sang "phòng thủ" để trụ được qua mùa đông, là bằng chứng rõ rệt nhất cho thấy Ukraine không có nhiều khả năng chọn lựa.

Thanh Hà

Nga tái tục tấn công phi đạn Kyiv, oanh tạc miền đông và nam Ukraine

Reuters, VOA, 11/11/2023

Nga tiến hành một cuộc tấn công phi đạn nhắm vào thủ đô Kyiv của Ukraine và khu vực lân cận lần đầu tiên sau nhiều tuần vào ngày thứ Bảy và oanh tạc miền đông và miền nam của Ukraine bằng máy bay không người lái, các quan chức Ukraine cho biết.

Dấu vết phi đạn được nhìn thấy trên bầu trời thành phố sau một cuộc tấn công của Nga, ở Kyiv, Ukraine, ngày 11/11/2023.

Serhiy Popko, người đứng đầu cơ quan quản lý quân sự thành phố Kyiv, cho biết một phi đạn đạn đạo của Nga đã được phóng về phía thủ đô vào khoảng 8 giờ sáng (06h00 GMT).

"Sau một thời gian dài tạm lắng 52 ngày, kẻ thù đã tái tục các cuộc tấn công phi đạn nhắm vào Kyiv", ông Popko nói trên ứng dụng nhắn tin Telegram. "Phi đạn không tới được Kyiv, lực lượng phòng không đã bắn hạ nó khi nó đang đến gần thủ đô".

Ông Popko cho biết không có thương vong hoặc thiệt hại lớn ở thủ đô.

Ruslan Kravchenko, thống đốc khu vực Kyiv ở miền trung, nói năm ngôi nhà tư nhân và một số tòa nhà thương mại trong khu vực đã bị hư hại. Ông nói hai phi đạn của Nga bắn trúng một cánh đồng nằm giữa các khu định cư.

Lực lượng phòng không Ukraine cũng đã bắn hạ 19 máy bay không người lái "Shahed" do Iran sản xuất trong số 31 chiếc mà lực lượng Nga gửi đi trong cuộc tấn công trong đêm nhắm vào các khu vực phía nam và phía đông, lực lượng không quân cho biết trong một phát biểu.

Oleh Kiper, thống đốc khu vực Odesa, nói khu vực phía nam bị tấn công bằng phi đạn và máy bay không người lái vào tối ngày thứ Sáu và trong đêm. Ông nói các cuộc tấn công làm ba người bị thương và cơ sở hạ tầng cảng bị hư hại nhưng không cung cấp thêm thông tin chi tiết.

Nga đã tăng cường oanh kích các cảng của Ukraine, bao gồm Odesa và cơ sở hạ tầng ngũ cốc kể từ tháng 7 khi Moscow rút khỏi Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen, một thỏa thuận thời chiến cho phép hàng xuất khẩu của Ukraine đến được nhiều nước đối mặt với nguy cơ nạn đói.

Reuters

VOA, 11/11/2023

**************************

Quân đội Ukraine nói đánh chìm được hai tàu đổ bộ của Nga ở Crimea

Reuters, VOA, 11/11/2023

Máy bay không người lái của hải quân Ukraine đã đánh chìm hai tàu đổ bộ nhỏ của Nga ở Crimea, cơ quan tình báo quân sự Ukraine cho biết hôm thứ Sáu.

Không thể xác minh độc lập báo cáo về cuộc tấn công nhắm vào Vịnh Vuzka ở phía tây Crimea. Một nhà phân tích quân sự Ukraine cho rằng đây là cuộc tấn công và tổn thất đáng kể đối với Nga.

Không có bình luận ngay tức thì của Nga, nước đã chiếm giữ và sáp nhập bán đảo Crimea từ Ukraine vào năm 2014 và Hạm đội Biển Đen của nước này đặt tổng hành dinh tại thành phố Sevastopol của Crimea.

Báo cáo ban đầu từ tình báo quân sự Ukraine cho biết hai tàu đổ bộ nhỏ của Nga đã bị tấn công trong đêm.

Bản tin cập nhật tối thứ Sáu cho biết cuộc tấn công đã được thực hiện bởi máy bay không người lái (drone) của hải quân. Bản tin xác định một tàu đổ bộ là tàu lớp Akula, chiếc còn lại là lớp Serna.

"Kết quả tình báo được thực hiện vào ngày 10 tháng 11 năm 2023 gần Vịnh Vuzka ở Crimea tạm thời bị chiếm đóng cho thấy rằng sau một cuộc tấn công của drone hải quân, hai tàu đổ bộ nhỏ của Nga đã bị phá hủy", báo cáo nói.

"Hậu quả của cuộc tấn công là cả hai tàu đều chìm xuống đáy, tàu Akula ngay lập tức và tàu Serna cũng vậy sau những nỗ lực cứu vớt".

Quân đội Ukraine cho biết các tàu này có nhân viên trên tàu và chở theo xe bọc thép.

"Những chiếc tàu như thế này là một tổn thất khá đáng kể…", Andriy Ryzhenko, nhà phân tích quân sự và sĩ quan dự bị, nói với Radio NV.

"Chúng giúp vận chuyển lực lượng đổ bộ chiến thuật và trang thiết bị một cách tương đối kín đáo".

Tổng thống Volodymyr Zelenskyy nói rằng các cuộc tấn công nhắm vào các mục tiêu hải quân đã làm suy yếu sức mạnh quân sự của Moscow trong khu vực. Ukraine cho biết một số tàu Nga đã rời Sevastopol.

Nga bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện nhắm vào Ukraine vào tháng 2 năm 2022. Ukraine bắt đầu phản công ở phía nam và phía đông vào đầu tháng 6, nhưng đã gặp phải sự kháng cự mạnh mẽ.

Bộ trưởng Quốc phòng Nga sáng sớm thứ Bảy cho biết các đơn vị phòng không của nước này đã bắn hạ drone của Ukraine bên trên khu vực Moscow và gần Smolensk, gần biên giới với Belarus.

Reuters

Nguồn : VOA, 11/11/2023

Một quả lựu đạn được tặng làm quà sinh nhật đã phát nổ và giết chết phụ tá thân cận của Tổng tư lệnh Quân đội Ukraine, tướng Valery Zaluzhny.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine Valery Zaluzhny, người vừa đau buồn thông báo về về cái chết của Thiếu tá Gennadiy Chastykov, phụ tá thân cận của ông. AFP Photo / Dịch vụ báo chí Tổng thống Ukraine

Thiếu tá Hennadiy Chastyakov, 39 tuổi, vừa về tới căn hộ, mang theo quà sinh nhật từ các đồng đội và mở quà cùng con trai thì quả lựu đạn nổ tung.

Ông Chastyakov chết và con trai 13 tuổi bị thương nặng.

Bộ trưởng Nội vụ Ihor Klymenko cho biết con trai vị thiếu tá lúc mở quà đã bắt đầu kéo chốt an toàn.

"Sau đó, vị thiếu tá giật quả lựu đạn từ tay con trai, kéo vào chốt an toàn và gây ra vụ nổ đau thương".

Vụ nổ được mô tả là một "tai nạn đau đớn", và bộ trưởng Klymenko kêu gọi người dân chờ kết quả của cuộc điều tra chính thức. Cảnh sát cho biết vụ nổ tại căn hộ của gia đình ở Chaiky, ngoại thành phía Tây Kyiv, là "kết quả của việc cất giữ và sử dụng vũ khí bất cẩn".

Nhưng sau đó, có tin năm quả lựu đạn khác đã được tìm thấy trong căn hộ của gia đình. Ông Klymenko cho biết chúng là quà từ một đồng nghiệp trong quân đội.

Hai quả lựu đạn tương tự cũng được tìm thấy khi khám văn phòng đồng đội là đại tá quân đội.

Túi quà có lựu đạn

Hình ảnh từ hiện trường cho thấy các quả lựu đạn khác nằm trên sàn trong căn hộ của Thiếu tá Chastyakov, cùng với các túi đựng quà khác. Thiếu tá Chastyakov đã mang lựu đạn về nhà trong một túi quà cùng một chai whisky.

Một nguồn tin cho hãng Ukrayinska Pravda biết chai whisky nằm trong túi quà có các cốc hình lựu đạn, và vụ nổ xảy ra khi ông Chastyakov mở túi.

Các nguồn tin khác nói đồng đội của ông đã trao cho ông chai whisky và nói : "Thật khó làm anh ngạc nhiên. Vì thế tôi tặng anh lựu đạn và một chai whisky".

Chỉ huy quân đội Ukraine, tướng Zaluzhny nói ông đau đớn khôn tả và đây là tổn thất nặng nề cho quân đội Ukraine cũng như cá nhân ông. Ông mô tả Thiếu tá Chastyakov như một "bờ vai đáng tin cậy" kể từ những ngày đầu Ukraine bị Nga xâm lăng hồi tháng 2/2022.

Cái chết của ông là tổn thất mới nhất đối với quân đội Ukraine, sau khi một tên lửa Nga giết 19 binh sĩ trong một vụ tấn công vào buổi lễ trao giải thưởng ở gần tiền tuyến trong vùng Zaporizhzhia. Rất nhiều ý kiến chỉ trích việc buổi lễ được phép tổ chức ở một khu vực nguy hiểm như vậy.

Nghị sĩ Maryana Bezulha, người ủng hộ tổng thống Zelensky, nói cái chết của Thiếu tá Chastyakov là do lơ là : "Tôi không bao giờ ngờ là Hennadiy lại có thể chết do sự lơ là của chính bản thân anh ấy trong ngày sinh nhật. Lựu đạn được phát trong quân ngũ, không phải là quà để tặng".

Tuy nhiên, nguyên nhân chính thức của vụ nổ được các nhà quan sát về Ukraine đặt câu hỏi. Một số người đồn đoán liệu đây có phải là một vụ tấn công nhắm vào Tướng Zaluzhny hay không, với giả định ông có thể sẽ tham dự tiệc sinh nhật của người phụ tá.

Tuần trước, vị chỉ huy trưởng đưa ra một đánh giá thẳng thắn về tình hình chiến đấu ở các mặt trận của quân Ukraine trước lực lượng xâm lăng Nga.

"Cũng như trong Thế chiến Thứ nhất, chúng ta đã đạt tới mức kỹ thuật đưa chúng ta vào thế bế tắc", ông nói với tờ the Economist. "Gần như chắc chắn sẽ không có đột phát sâu sắc và đẹp đẽ nào hết".

Cả điện Kremlin và Tổng thống Volodymr Zelensky phủ nhận cuộc chiến đã vào thế bế tắc. "Hôm nay mọi người mệt mỏi, ai cũng mệt mỏi, và có nhiều ý kiến khác nhau. Điều đó là rõ ràng, nhưng không có thế bế tắc", ông Zelensky nói hồi cuối tuần.

Trong bài phát biểu hàng ngày hôm thứ Hai, ông kêu gọi người dân Ukraine hãy "cùng đồng tâm, tránh sao nhãng và chia rẽ thành các nhóm mâu thuẫn hay phân tán vào các ưu tiên khác".

Ông cũng thông báo rằng "đây không phải là thời điểm thích hợp" để bầu cử tổng thống, đáng lẽ sẽ diễn ra mùa xuân sang năm, vì hiện nay Ukraine đang trong tình trạng chiến tranh và thiết quân luật". Ông Zelensky được bầu làm tổng thống hồi 2019.

Paul Kirby

Nguồn : BBC, 07/11/2023

Kiev "bị tổn thất nhiều vì tình hình ở Trung Đông khi mà mọi chú ý tập trung vào chiến tranh Israel -Hamas". Tổng thống Zelensky đã nhìn nhận như trên. Những đợt oanh kích của quân đội Nga vào lãnh thổ Ukraine và sức kháng cự của hơn 40 triệu dân Ukraine sau hơn 620 ngày chiến tranh không còn chiếm trang nhất các tờ báo lớn ở Âu Mỹ. Xung đột tại Trung Cận Đông làm lộ rõ thêm hiện tượng công luận phương Tây mệt mỏi trước một "cuộc chiến đang sa lầy".

Chiến tranh Ukraine : Thành phố Odessa bị oanh kích. Ảnh chụp ngày 06/11/2023. AP

Hàng trăm người dân Israel bị phong trào Hồi giáo Palestine Hamas sát hại trong loạt khủng bố trên lãnh thổ Israel hôm 07/10/2023 và hơn 200 công dân nhiều nước bị bắt làm con tin, rồi kế hoạch phản công của quân đội Israel nhắm vào dải Gaza, nguy cơ xung đột "lan rộng" trong khu vực … đã hoàn toàn thay thế những bản tin về Ukraine trên các kênh truyền thanh, truyền hình và những bài phân tích trên báo viết, báo mạng về Ukraine.

Nội bấy nhiêu cũng đủ là một "thất bại ê chề" đối với Kiev, bởi ngay từ những ngày đầu chiến tranh, khi quân Nga tràn sang biên giới, "ưu tiên tuyệt đối của ông Zelensky là thu hút chú ý của quốc tế vào Ukraine", để ủy lạo tinh thần những người lính cầm súng trên chiến trường và dân cư hậu phương, để bảo đảm Ukraine có được trang thiết bị quân sự chống lại ngoại xâm. Hamas tấn công vào Israel và đã làm tiêu tan hết những nỗ lực đó.

Ngõ cụt quân sự

Nhưng theo các chuyên gia Pháp, "ít nhất là từ ba tháng qua, Ukraine bị bế tắc" về nhiều mặt. Trước hết là về quân sự : Cuộc phản công từ tháng 6/2023 không mang lại kết quả mong muốn. Trả lời tuần báo Anh The Economist, số ra ngày 01/11/2023, tổng tham mưu trưởng quân đội Ukraine, tướng Valeri Zaloujny nhìn nhận "chiến dịch phản công rơi vào ngõ cụt (…), rất có thể là sẽ không có những bước đột phá ngoạn mục".

Đáng thất vọng không kém là Ukraine đã nhận được rất nhiều viện trợ quân sự của phương Tây (bao gồm từ tên lửa hiện đại đến xe tăng, hệ thống phòng không, tên lửa chống hạm, chống tăng … ), lính Ukraine cũng đã được đào tạo "theo các tiêu chuẩn" của NATO, vậy mà "trong 5 tháng Ukraine chỉ giành lại được vài trăm cây số vuông từ tay kẻ thù".

Nhà quan sát Châu Âu Cédric Mas, chuyên nghiên cứu về lịch sử quân sự, nêu bật một nghịch lý đó là khả năng chiến đấu của lính Ukraine giờ đây "khá hơn nhiều so với thời điểm tháng 5/2022 khi Ukraine để mất Mariupol", thế nhưng dân chúng Ukraine không mảy may hy vọng "nhanh chóng giành được chiến thắng" và mọi người bắt đầu chuẩn bị tinh thần để "tiếp tục sống thêm một mùa đông khắc nghiệt dưới các trận mưa bom của quân đội Nga".

Trong hoàn cảnh đó theo nhà sử học Cédric Mas, "đã đến lúc Ukraine cần đổi mới cả về học thuyết quân sự" thay vì chỉ một mực cầu viện phương Tây cung cấp thêm vũ khí đời mới.

Một tổn thất nặng nề về tâm lý

Tuyên bố của tướng Valeri Zaloujny được đưa ra trong bối cảnh, như vừa nói, công luận và truyền thông quốc tế từ một tháng nay hoàn toàn chuyển hướng, tập trung vào xung đột giữa Israel và Hamas, vào chiến sự ở dải Gaza ; vào thảm họa nhân đạo và vào nguy cơ khu vực Trung Cận Đông "bốc cháy" nếu như tổ chức vũ trang Hồi giáo Hezbollah thân Iran nhập cuộc.

Những đồng minh thân thiết nhất, những điểm tựa vững chắc nhất của Kiev, như Hoa Kỳ và Liên Hiệp Châu Âu, vì những lý do khác nhau, đang rà soát lại các chính sách viện trợ quân sự cho Ukraine.

Hạ Viện Mỹ từ đầu tháng 10/2023 lao vào một cuộc đối đầu với Nhà Trắng, dứt khoát từ chối thông qua khoản viện trợ quân sự 24 tỷ đô la cho Ukraine. Hơn một năm trước bầu cử tổng thống Hoa Kỳ, kết quả bầu cử vào tháng 11/2024 "có thể làm thay đổi hết tất cả" như ghi nhận của Cédric Mas.

Còn tại Châu Âu, "mặt trận yểm trợ Kiev" cũng đang rạn nứt tứ bề : Slovakia vừa có chính phủ mới mà thủ tướng Robert Fico có lập trường thân Moskva. Tân lãnh đạo Slovakia tuyên bố ngừng viện trợ quân sự cho Ukraine.

Guillaume Lasconjarias, giảng dậy tại đại học Sorbonne, Paris và chuyên nghiên cứu về các vấn đề quốc phòng cho rằng, bên cạnh tình hình trên các đường chiến tuyến, mặt trận thứ nhì và cũng là một thách thức không kém đối với tổng thống Volodymyr Zelensky, là những đấu đá chính trị tại Hoa Kỳ và rạn nứt trong hàng ngũ của Liên Âu về vấn đề Ukraine, khiến Kiev phải "xét lại một cách thấu đáo chiến lược gìn giữ toàn vẹn lãnh thổ".

Trong mọi trường hợp, các mục tiêu giành thắng lợi, chiếm lại các vùng lãnh thổ đã rơi vào tay quân đội Nga như Donbass hay Crimea vào thời điểm này dường như đang "xa vời hơn bao giờ hết".

Cỗ máy chiến tranh của Nga hồi sinh

Cũng trên tờ The Economist, tổng tham mưu trưởng quân đội Ukraine, Valeri Zalujny báo động "chiến tranh sa lầy sẽ có lợi cho phía Nga", tạo cơ hội cho Moskva "gây dựng lại lực lượng" đã tổn thất trong gần hai năm qua. Theo thẩm định của bên tình báo Estonia, Nga vẫn còn "khoảng 4 triệu đạn pháo" và đang được Bắc Triều Tiên tiếp sức. Về nhân sự, Nga vẫn có nguồn nhân lực dồi dào hơn 143 triệu dân, không ít trong số đó còn trong độ tuổi đi lính.

Vào lúc mà các nhà máy sản xuất đạn của Liên Âu hoạt động hết công suất mà vẫn chưa đủ để trang bị cho Ukraine, thì cỗ máy công nghiệp quốc phòng Nga đã cất cánh trở lại bất chấp tất cả những biện pháp trừng phạt và phong tỏa của phương Tây.

Tổng tham trưởng quân đội Ukraine cảnh báo Nga đã chịu nhiều tổn thất về nhân mạng, "nướng" trên dưới 150.000 quân trong gần hai năm xung đột vừa qua và kho đạn dược cũng hao mòn, nhưng Nga vẫn "giữ thế thượng phong về vũ khí, trang thiết bị quân sự, đạn pháo và tên lửa".

Khả năng thích nghi với tình huống của Nga rất lợi hại, theo lời tướng Zaloujny và nhất là "rất khó để chặn bắt một số vũ khí của Nga". Đầu đạn có trang bị hệ thống dẫn đường của Mỹ Excalibur chẳng hạn cũng đã bị đối phương làm nhiễu sóng, không bắn trúng mục tiêu.

Theo điều tra của một tờ báo Ukraine, "ảnh vệ tinh cho phép xác nhận là trong những tháng gần đây Nga đã xây dựng thêm hoặc mở rộng hoạt động của nhiều nhà máy sản xuất trang thiết bị quân sự". Điển hình là nhà máy Gorbounov tại Kazan, (cách thủ đô Moskva 700 km về hướng đông), chuyên sản xuất các loại máy bay ném bom Tu-16, Tu-22 và Tu-160 đã được nâng cấp. Tương tự như vậy các công xưởng chế tạo tên lửa ở Doubna (cách Moskva 125 km về phía bắc), trung tâm chế tạo các loại drone quân sự ở Kronstadt gần sát thành phố Saint Petersburg, tập đoàn Kalachnikov… đều đã được khuếch trương thêm để đáp ứng nhu cầu chiến tranh.

Hamas, "đòn hiểm" nhắm vào Ukraine

Điều gì khiến chiến tranh Ukraine đang dần dần "chìm vào quên lãng" ? Báo Le Figaro hôm 05/11/2023 nêu bật bốn lý do :

Thứ nhất, cuộc chiến này không sớm đến hồi kết và cũng không ai biết sẽ chuyển biến ra sao.

Điểm thứ nhì, như chính tổng thống Volodymyr Zelensky ghi nhận, một phần công luận thế giới đã bắt đầu quen sống với chiến tranh Ukraine. Sau những giây phút bàng hoàng khi thấy một quốc gia hạt nhân xâm chiếm một quốc gia có chủ quyền, sau khi lóe lên hy vọng Ukraine nhanh chóng giành được chiến thắng, đại đa số dân chúng ở Âu Mỹ giờ đây chỉ biết rằng cuộc chiến Moskva khởi động đang đè nặng lên các xã hội của phương Tây và cũng chính "khả năng kháng chiến của người dân Ukraine khiến một phần công luận Âu Mỹ nghĩ rằng cuộc chiến đó không liên can gì đến họ".

Còn tại Châu Âu, dường như những đe dọa sử dụng vũ khí nguyên tử "chiến thuật" của tổng thống Vladimir Putin không còn khiến công luận rúng động như trước. Nếu như mùa đông năm ngoái phần lớn các nước Châu Âu lo thiếu điện, vì không có xăng, dầu và khí đốt của Nga, thì giờ đây mục tiêu "tiết kiệm năng lượng" không còn là mối lo hàng đầu của các chính phủ.

Lý do thứ ba là các điểm tựa của Kiev đang có cùng lúc quá nhiều hồ sơ khác cần giải quyết. Riêng Washington thì phải chuẩn bị cho các cuộc bầu cử vào tháng 11/2024. Các ứng cử viên tổng thống, hay dân biểu Quốc Hội và nghị sĩ cấp địa phương đều biết là khi đi bỏ phiếu, cử tri Mỹ không mấy quan tâm đến những vấn đề như "bảo vệ dân chủ, tự do, toàn vẹn lãnh thổ cho Ukraine".

Mới chỉ tháng 6/2023 vẫn có khoảng 65% công luận Mỹ ủng hộ viện trợ quân sự cho Kiev. Tỷ lệ này đã rơi xuống còn 41% vào đầu tháng 10/2023.

Cuối cùng, xung đột Israel Hamas khiến sự "đoàn kết" của Hoa Kỳ với Ukraine càng bị thách thức. Washington bắt buộc phải ưu tiên yểm trợ đồng minh Do Thái cả về mặt tài chính lẫn quân sự.

Việc Hạ Viện Mỹ đề nghị "tách bạch" ngân sách viện trợ cho Ukraine và Israel, rồi chỉ thông qua gói viện trợ khẩn cấp hơn 14 tỷ đô la cho chính quyền Tel Aviv, nhưng vẫn im lặng về khoản viện trợ cho Kiev, cũng đủ cho thấy "đâu là ưu tiên của Hoa Kỳ".

Thanh Hà

Nguồn : RFI, 08/11/2023