Thông Luận

Covid-19 đã cầm chân hàng trăm triệu đứa trẻ trên toàn thế giới, khiến chúng không thể tới trường và nếu thử so cách giải quyết vấn đề này của thiên hạ với Việt Nam, có lẽ sẽ dễ cảm nhận hơn về Nghị quyết 52 của Bộ Chính trị Đảng cộng sản Việt Nam (xác định "cách mạng công nghệ 4.0" là yêu cầu tất yếu khách quan, nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược đặc biệt quan trọng, vừa cấp bách, vừa lâu dài của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, gắn chặt với quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng") (1).

Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc họp trực tuyến hôm 10/4/2020. Hình minh họa. Photo Chinhphu.

***

Mỹ không có bộ nào như… Bộ Chính trị để ban hành nghị quyết về "cách mạng công nghệ 4.0" ! Giống như các bạn đồng lứa ở Việt Nam, trẻ con Mỹ đang trong độ tuổi cần đến trường cũng bị buộc ở nhà để tránh lây nghiễm và ngăn ngừa Covid-19 phát tán rộng hơn. Trẻ con Mỹ chỉ khác với trẻ con Việt Nam ở chỗ có thể tiếp tục học hành tại nhà. Còn chính phủ Mỹ và phụ huynh học sinh thì không mất quá nhiều thời gian, công sức để tranh luận qua lại về việc bao giờ trẻ con nên quay lại trường như ở Việt Nam.

Có nhiều chuyện để kể về việc trẻ con Mỹ học ở nhà khi Covid-19 bùng phát nhưng những câu chuyện đó không có nguồn cho chính phủ Việt Nam và phụ huynh học sinh của Việt Nam kiểm chứng, thành ra kẻ viết bài này đành dùng một nguồn, mô tả chuyện học tại nhà của trẻ con Mỹ đang sống bên ngoài lãnh thổ Mỹ cho bất kỳ ai cũng có thể tìm hiểu thêm và đối chiếu : Bài tường thuật về việc điều chỉnh hoạt động học tại nhà của những đứa trẻ là học sinh Học khu vùng Đông Châu Âu của DODEA (2).

***

DODEA có tên đầy đủ là Department of Defense Education Activity (Cơ quan đặc trách giáo dục phổ thông của Bộ Quốc phòng Mỹ). Sở dĩ Bộ Quốc phòng Mỹ phải thành lập DODEA vì Mỹ có nhiều căn cứ quân sự bên ngoài lãnh thổ Mỹ. Khi được điều động đến căn cứ nào đó bên ngoài lãnh thổ Mỹ, nếu căn cứ ấy không tọa lạc ở những khu vực có chiến sự, quân nhân Mỹ và các nhân viên dân sự làm việc cho Bộ Quốc phòng Mỹ có thể đưa cả gia đình đến đó. DODEA chính là nơi chịu trách nhiệm vận hành các trường học từ nhà trẻ đến cấp ba để thỏa mãn nhu cầu học hành của lũ trẻ con Mỹ do cha mẹ phải di chuyển mà không có cơ hội học hành ngay tại Mỹ.

Vì các căn cứ của Mỹ nằm rải rác tại nhiều nơi trên toàn thế giới, DODEA có nhiều học khu (School District) phục vụ nhiều khu vực khác nhau. Mỗi học khu có nhiều trường thuộc đủ mọi cấp. Học khu ở miền Đông Châu Âu (Europe East School District) của DODEA có 32 trường phục vụ cộng đồng quân sự Mỹ ở Kaiserslautern (thuộc bang Rheinland-Pfalz) và một số cộng đồng quân sự Mỹ khác đang hiện diện tại Đức. Giống như nhiều học khu khác thuộc DODEA, do Covid-19, Europe East School District đã đóng cửa cả 32 trường từ giữa tháng 3 và vì không biết đến bao giờ đại dịch chấm dứt nên không xác định lúc nào sẽ mở cửa trở lại.

Hai đứa trẻ một học lớp 5, một học lớp chín, thuộc hai trường của Europe East School District - mà cha mẹ chúng không muốn kẻ viết bài này nêu danh tính để bảo vệ sự riêng tư - cùng cho biết : Ngay sau khi trường của chúng phải đóng cửa, cả hai chuyển sang học qua Internet gần như lập tức. Do học sinh của các trường thuộc DODEA đã được dạy để sử dụng máy tính, khai thác các lợi ích của Internet từ lớp một và đứa trẻ nào cũng có account, password để thực hiện nhiều yêu cầu khác nhau của giáo viên trên Google Classroom nên không đứa trẻ nào cảm thấy bỡ ngỡ khi phải học qua Internet. Học tại nhà chỉ cần máy tính. Nếu nhà thiếu máy tính, cha mẹ có thể mượn laptop của trường.

Tuy không phải đến trường nhưng từ khi chuyển sang học qua Internet, lũ trẻ là học sinh các trường của Europe East School District vẫn phải trình diện giáo viên trước máy tính đúng vào giờ mà chúng thường phải có mặt tại lớp. Học tại nhà nên lũ trẻ được hướng dẫn để sử dụng thêm Google Meet, mở webcam, microphone nghe giáo viên giảng, thảo luận với giáo viên và bạn bè y như lúc ngồi tại lớp. Ngoài những nền tảng hỗ trợ học tại nhà có kết nối với trường và giáo viên do Google cung cấp, các trường của Europe East School District còn hướng dẫn lũ trẻ tham khảo thêm về những bài cần học, cần rèn luyện qua những trang web khác.

Bên cạnh những trang web cung cấp các bài giảng, bài tập giúp trau dồi kiến thức, kỹ năng về khoa học tự nhiên hoàn toàn miễn phí như Khan Academy (khanacademy.org), còn có những trang web như Clever mà DODEA (Clever DODEA) đã thanh toán chi phí để giáo viên và học sinh tiểu học có thể cùng nhau khai thác tiện ích khi học nhiều thứ khác (văn, khoa học…). Với những môn học có yêu cầu chuyên biệt hơn, chẳng hạn ngoại ngữ, trẻ có thể dùng VHL (vhlcentral.com)…

Trẻ con ở Mỹ hẳn sẽ ú ớ khi nghe đề cập đến "cách mạng công nghệ 4.0" vì không có ý niệm gì về cuộc… cách mạng ấy. Dù không thể "nhận thức đầy đủ, đúng đắn về nội hàm, bản chất của cuộc ‘cách mạng công nghệ 4.0’ để quyết tâm đổi mới tư duy và hành động, xem đó là giải pháp đột phá với bước đi và lộ trình phù hợp, là cơ hội để bứt phá trong phát triển kinh tế - xã hội" nhưng lũ trẻ này có thể mô tả tường tận và thao tác hết sức thành thạo trong việc sử dụng máy tính, Internet để chuyện học hành không bị gián đoạn.

***

Lũ trẻ là học sinh các trường của Europe East School District đang trong Spring Break – đợt nghỉ giữa học phần ba và học phần 4. Theo tường thuật của tờ Stars and Stripes – một tờ báo phục vụ đối tượng độc giả là quân nhân Mỹ - cuối học phần ba, Europe East School District đã tổ chức thăm dò ý kiến của phụ huynh học sinh và quyết định điều chỉnh phương thức học tại nhà qua Internet. Europe East School District xin lỗi vì đã không dự đoán được Internet tại gia không bằng Internet ở trường, thành ra khi các đứa trẻ trong một gia đình cùng mở máy tính, cùng vào Internet để học, wifi quá tải, gây nhiều phiền hà cho cả phụ huynh lẫn học sinh.

Bởi đó cũng là mắc mức chung, bộ phận điều hành 66 trường học các cấp thuộc DODEA ở Châu Âu vừa thông báo, từ 13 tháng này – khi Spring Break chấm dứt, trẻ học Tiểu học sẽ "lên" lớp từ 8 giờ sáng đến 11 giờ sáng. Trẻ học cấp ba sẽ "lên" lớp từ 10 giờ sáng đến 12 giờ 30 trưa. Trẻ học cấp hai sẽ "lên" lớp từ 12 giờ 30 đến 3 giờ chiều mỗi ngày trong tuần. Sở dĩ giờ giấc thay đổi vì cần tránh nghẽn mạng tại gia, còn giờ học dài ngắn khác nhau vì phụ thuộc vào khả năng nhận thức và kỹ năng tự học của từng độ tuổi. Trẻ học cấp ba đã đủ lớn để giờ "lên" lớp ngắn hơn, nhường thời gian cho đàn em sử dụng Internet dài hơn nhưng vẫn có thể bảo đảm chất lượng học hành.

15.000 học sinh các cấp thuộc các trường của DODEA ở Châu Âu sẽ kết thúc niên khóa này vào ngày 9 tháng 6, sớm hơn thời gian biểu đã được công bố hồi đầu niên khóa này chừng một tuần (12 tháng 6). Khoảng 3.500 gia đình quân nhân và nhân viên dân sự của Bộ Quốc phòng Mỹ ở khắp Châu Âu không cần phải bận tâm đến chuyện con họ có cần đến trường giữa mùa dịch hay không và làm sao để lũ trẻ của họ không bị gián đoạn trong học hành. Giống như con của họ, những phụ huynh này cũng hoang mang khi chẳng biết gì về "cách mạng công nghệ 4.0". Họ chỉ theo dõi xem DODEA vận hành chuyện học tại nhà qua Internet như thế nào rồi góp ý xem cần điều chỉnh ra sao !

***

Thiết kế các website, cung cấp các sản phẩm giáo dục từ miễn phí đến thu phí hoặc của cá nhân hoặc của các cơ sở giáo dục để trẻ con có thể khai thác máy tính, khai thác Internet sao cho chuyện học hành có thể đạt kết quả tốt nhất đã… xưa như… Diễm ở nhiều nơi trên trái đất. Những nơi đó không có… bộ nào ra… nghị quyết về "cách mạng công nghệ 4.0" cho "toàn đảng, toàn quân, toàn dân"… xem là mục tiêu để cùng… phấn đấu nhằm "thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trên tất cả các ngành, lĩnh vực, thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia, trọng tâm là phát triển kinh tế số, xây dựng đô thị thông minh, chính quyền điện tử, tiến tới chính quyền số".

Chưa rõ chủ trương tiến hành… "cách mạng công nghệ 4.0" đã và sẽ còn tiêu hết bao nhiêu tiền nhưng ít nhất, khi Covid-19 bùng phát, cuộc… cách mạng này đã đạt được một số… thành quả nhất định : Đó là đẩy mạnh công tác… tuyên truyền về nỗ lực phòng, chống dịch của đảng ta, quốc hội ta, nhà nước ta, chính phủ ta và phát hiện, xử phạt nhiều… "đối tượng" dám đưa ra những thông tin, nhận định làm suy yếu hay méo mó nỗ lực này. Thành tựu chưa ngừng ở đó, ông Nguyễn Mạnh Hùng, Ủy viên Ban chấp hành trung ương "đảng ta", Phó ban Tuyên giáo của Ban chấp hành trung ương "đảng ta", Bộ trưởng Thông tin và truyền thông vừa tuyên bố ứng dụng công nghệ 4.0 để khám bệnh từ xa qua webcam (3)…

Ông Hùng - ngôi sao sáng nhất trong lĩnh vực công nghệ thông tin, viễn thông của "ta" – đang cố gắng chứng minh tuyên bố của ông : Việt Nam có thể làm được những thứ mà thế giới chưa từng làm (4) là… hoàn toàn khả thi ! Khi "cách mạng công nghệ 4.0" có thể giúp thực hiện thành công khám bệnh từ xa, nhân viên y tế không cần đo thân nhiệt, không cần biết nhịp tim, huyết áp của bệnh nhân thế nào, bác sĩ không cần trực tiếp nghe phổi, không cần phải dùng mắt, tay để hỗ trợ chẩn đoán… thì rõ ràng thế giới phải… thua. Trên mạng xã hội, đã có một số người bày tỏ băn khoăn : Làm sao bác sĩ phụ sản khám… phụ khoa trước… webcam (5) ?

Những băn khoăn, nghi ngại kiểu đó cho thấy công tác "giáo dục, tuyên truyền" sẽ còn nhiều khó khăn, gian khổ để giúp toàn dân "giác ngộ cách mạng" ! Tuy nhiên với sự "tài tình, sáng suốt" của "đảng ta", với những người đang cùng "đảng ta" dẫn dắt chúng ta như ông Hùng, chắc chắn vào một ngày nào đó mà "ta" chưa thể xác định, giống như chưa thể xác định bao giờ sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam sẽ hoàn tất, "cách mạng công nghệ 4.0" sẽ… thành công rực rỡ !

Trân Văn

Nguồn : VOA, 11/04/2020

Chú thích :

(1) http://baochinhphu.vn/Hoat-dong-cua-lanh-dao-Dang-Nha-nuoc/Cach-mang-cong-nghiep-40-la-cuoc-cach-mang-the-che/376571.vgp

(2) https://www.stripes.com/news/europe/dodea-schools-juggle-schedules-as-parents-kids-adjust-to-digital-learning-during-coronavirus-pandemic-1.624778

(3) https://vietnamnet.vn/vn/thoi-su/bo-truong-tt-tt-kien-nghi-nhan-vien-lam-o-nha-bac-sy-kham-online-do-corona-629081.html

(4) https://vietnamfinance.vn/bo-truong-nguyen-manh-hung-nguoi-viet-co-the-lam-ra-nhung-thu-ma-the-gioi-chua-tung-lam-20180504224228952.htm

(5) https://www.facebook.com/lien.le.7399786/posts/2900362620078200

Suốt tuần vừa qua, song song với những thông tin, hình ảnh làm nhiều người ấm lòng vì được biết, được thấy người Việt hối hả sẻ chia, nâng đỡ nhau bằng đủ mọi kiểu để những người yếu thế có thể cầm cự, gượng dậy vượt qua đủ loại khó khăn, thiếu thốn do Covid-19 tạo ra. Cũng tuần vừa qua, cả mạng xã hội lẫn hệ thống truyền thông chính thức tranh luận với nhau về cách cho, cách nhận cũng như cách đánh giá các thông tin, hình ảnh này.

Người Việt hối hả sẻ chia, nâng đỡ nhau bằng đủ mọi kiểu để những người yếu thế có thể cầm cự, gượng dậy vượt qua đủ loại khó khăn, thiếu thốn do Covid-19 tạo ra - Ảnh phát lương thực miễn phí - Hình minh họa.

Đầu tuần, tranh luận hướng vào chuyện hệ thống truyền thông giới thiệu hàng loạt "tấm gương" tuy cơ cực nhưng vẫn tích cực đóng góp cho chính phủ phòng, chống Covid-19. Qua facebook, Nguyễn Khoa Phước nhắn với Trưởng Ban Tuyên giáo của Ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Việt Nam rằng : Gom tiền của cả những cụ già neo đơn là việc làm tệ hại vì ngược đời và bất nhân. Đã vậy bọn điếm bút còn làm rùm beng. Điều đó chỉ gây hiệu ứng ngược và làm bộ mặt vốn dĩ không mấy sáng sủa của đảng ta xấu thêm (1).

Nguyễn Lân Thắng thì vạch trần thù đoạn dùng "chim mồi" làm "gương". Tuy hệ thống truyền thông chính thức cố tình nhấn mạnh, những "tấm gương" đều nghèo mà vẫn tận lực đóng góp cho chính phủ nhưngcùng với nhiều facebooker khác, Thắng dùng chính những tấm ảnh mà hệ thống truyền thông bày ra, để chứng minh "chim mồi"giả nghèo, đeo rất nhiều vàng (2). Tương tự, Mạc Việt Hồng khuyến cáo : Việt Nam nên thôi lải nhải kiểu này vì chướng lắm, chối lắm. Muốn làm gương thì các viên chức hiến nhà, hiến xe, góp vàng, góp USD, đừng "bòn khố rách sắm dù, sơn kiệu, hút máu dân làm rượu, làm trà" nữa". Nhận tiền bán gà của một cụ già hơn 80 mà không thấy dơ à (3) ?

***

Sau khi ngưng tuyên truyền về các "tấm gương", đến giữa tuần vừa qua, hệ thống truyền thông chính thức bắt đầu xới lên và thi nhau phê phán "những kẻ vô liêm sỉ" tranh cướp vật phẩm hỗ trợ người nghèo. Có không ít phóng viên của nhiều cơ quan truyền thông chính thức túc trực tại những điểm phân phát vật phẩm hỗ trợ người nghèo, quay phim chụp ảnh những người ăn mặc tươm tất, đi xe tay ga, ngụ tại chung cư đến các điểm mà người Việt tổ chức phân phát vật phẩm cứu trợ cho những đồng bào đang hết sức khó khăn, thiếu thốn khi kinh tế, xã hội tê liệt bởi Covid-19 để nhận quà rồi bày ra trên Internet .

Theo phản ánh của nhiều người tham gia cứu trợ người nghèo trên mạng xã hội, việc lạm dụng lòng tốt là chuyện có thật nhưng chuyện hệ thống truyền thông chính thức xúm vào khai thác, chỉ trích nặng lời tất cả những người có vẻ không nghèo thì lại hoàn toàn bất thường. Nguyen Dan gọi việc xúm vào đào bới, miệt thị như thế là suy nghĩ nghèo hèn, là "rác rưởi của nhận thức hèn hạ" và thắc mắc : Ai cho anh quyền phán xét hành động của họ rồi công khai sỉ nhục họ. Làm sao anh biết họ giàu khi chỉ dựa vào bề ngoài của họ ? Nếu họ đang khó khăn cần được giúp đỡ thì sao, cho dù họ không khó khăn vẫn đến lấy quà thì sao ? Dan nhấn mạnh : Việc họ làm không phạm pháp.

Dân kể : Khi quán cơm Nụ Cười đầu tiên được mở, khá nhiều người lo ngại sẽ có những người không khó khăn, tranh phần của người nghèo. Tuy nhiên sau đó một thời gian ngắn, mọi người nhận ra suy nghĩ đó là sai lầm. Đúng là có những người ăn mặc tươm tất đã vào nhưng sau đó họ đóng góp rất nhiều và những quán cơm Nụ Cười tồn tại được là nhờ những người đó. Họ đến vì muốn kiểm tra xem thức ăn, cách phục vụ có đúng như đã giới thiệu hay không. Giả dụ, nếu có những người "giàu" đến ăn thì đó cũng không phải là vấn đề nghiêm trọng. Đó là cách để nhân ái lan tỏa khắp nơi. Đó mới là đích của thiện nguyện.

Bà Chau Thi Phan – một trong những người sáng lập và đang điều hành chuỗi quán cơm Nụ Cười – góp thêm : Dân miền Nam tính cách lè phè, ít chú trọng bề ngoài, chưa kể miền Nam nắng nhiều, nóng nên mọi người ăn mặc giản tiện, trái ngược hoàn toàn với dân miền Bắc quần là, áo lượt, miền Bắc lại hay mưa, lạnh nên đàn ông rất ưa mặc áo vest bất kể giàu nghèo. Không quen nhìn, đôi khi thấy mắc cười. Nói chuyện này để thấy việc phê bình những người mặc vest, đi xe xịn lấy đồ từ thiện là giàu mà tham đôi khi không chính xác. Biết đâu phía sau áo vest, xe xịn là cuộc sống đầy cay cực, thiếu trước hụt sau (4)…

Nguyễn Hưng cũng không đồng tình khi hệ thống truyền thông chính thức miệt thị những người dường như không nghèo mà nhận vật phẩm cứu trợ. Facebooker này kể chuyện một người bạn là họa sĩ, cứ thấy ông ta mặc đẹp đến nhà là sau đó sẽ nghe hỏi mượn tiền. Hưng góp ý : Không nên xét đoán vẻ ngoài và cũng đừng lo nếu có chuyện "thu gom" vì điều đó cũng chẳng làm cho những người lạm dụng "giàu" thêm. Đồng thời lưu ý : La làng sẽ khiến nhiều người không còn dám đi nhận quà cứu trợ thay những người già cả mà neo đơn, bệnh tật nên không đến tận nơi. Động não sẽ nghĩ ra được cách làm đúng để hạn chế lạm dụng. Hạn chế lạm dụng không phải là xỉa xói, nhục mạ(5).

Cũng với suy nghĩ tương tự, Pham Doan Trang tâm tình : Đời mình có những lúc sống không hơn ăn mày bao nhiêu, kể cả khi đang làm báo, nên mình rất hiểu chuyện này. Phải đi nhận quà từ thiện là nỗi đau lớn lắm chứ chẳng đắc chí, sung sướng gì đâu. Không đói quá, chẳng ai làm thế ! Mùa dịch, ai cũng mang khẩu trang che kín mặt, khó bị nhận diện, nỗi sợ bị phát hiện giảm đi. Tuy nhiên những khó khăn về kinh tế đã lộ rõ. Từ đây, suy ra, có khả năng cao là số người cần qùa từ thiện sẽ tăng vọt, cao hơn nhiều so với bình thường, sẽ có cả những người vốn dĩ đã khó khăn lắm rồi nhưng chưa dám đi xin nhập cuộc (6).

Để giúp mọi người bình tâm, không bị hệ thống truyền thông chính thức kích động và trở thành khắc nghiệt, thậm chí vì nghi ngại bị lạm dụng mà chùn tay trong việc giúp đỡ đồng loại, Văn Thành Xả kể rằng đã vào Google, thử dùng cụm từ "cổng khu công nghiệp giờ tan ca" để xem phương tiện đi lại của công nhân. Xả đã thử phóng lớn một tấm ảnh mới vừa được chụp trước Công ty Pouchen và đếm được ít nhất có 16 người dùng… xe tay ga - tiêu chí mà các cơ quan truyền thông chính thức xác định là… giàu. Xả khuyên Báo chí nên xin lỗi khi miệt thị những người đi xe tay ga xin gạo vì họ cũng thuộc thành phần dễ tổn thương chứ không như nhiều nhà báo nghĩ (7) !

Những suy nghĩ như vừa kể cuối cùng cũng có tác đông nhất định đến báo giới, Ngày Nay vừa có một bài về "Người nghèo ở phố" (8), bày tỏ sự không đồng tình trước hiện tượng báo giới gọi những người mà "bộ dạng có điều kiện" đến nhận vật phẩm cứu trợ là "những kẻ giàu sang vô liêm sỉ". Ngày Nay nêu thắc mắc với các đồng nghiệp : Thay vì chất vấn, tại sao họ lại đến nhận những món quà cứu trợ chẳng đáng là bao, tại sao không đặt vấn đề theo hướng ngược lại : Dù những món quà ấy chẳng đáng là bao, vì sao họ lại phải mặt dày" như vậy ? Có bao nhiêu gia đình sống ở các thành phố không đạt chuẩn hộ nghèo nhưng có biến cố dù nhỏ cũng phải đi vay ?..

Tờ báo này cho rằng : Khẩu hiệu của nhiều điểm tặng nhu yếu phẩm trong mùa dịch này : "Nếu bạn khó khăn, xin cứ lấy dùng. Nếu bạn ổn, xin nhường cho người khác" rất sáng tạo và nhân văn. Trong những gói quà có gì ? Vài gói mì, vài quả trứng, vài thanh xúc xích ăn liền. Sang hơn thì là ký gạo, chai nước mắm,… Quy ra tiền thì nhỏ nhưng thực sự thiết thực và vì thiết thực nên thật ấm áp. Do vậy, nếu ai đó trông "bộ dạng có điều kiện" lại ghé nhận quà phát chẩn, hãy tin là họ thực sự khó khăn. Ngay cả nếu họ không khó đến mức cần gói mì hay ký gạo, rất có thể họ cần sự sẻ chia một chút hơi ấm giữa những con người.

***

Cho dù tại Việt Nam, lệnh ở nhà và giữ khoảng cách khi ra ngoài để ngăn ngừa Covid-19 lây lan trên diện rộng vẫn còn hiệu lực cho đến 15 tháng 4 nhưng đường sá ở nhiều thành phố đã bắt đầu đông trở lại, Hoàng Tư Giang nhận định đó là điều tất nhiên khi dạ dày bắt đầu sôi. Tình trạng vừa kể là thực tế sinh động của nền kinh tế vỉa hè, rất nhiều người dựa vào đường phố để kiếm ăn. Họ chạy ăn từng bữa, không có tích lũy, không thể vay mượn. Phải ra đường vì bị thôi thúc bởi dạ dày lép kẹp, vì tiếng khóc đòi ăn của con,… Giang lưu ý, kinh tế vỉa hè là một phần của khu vực kinh tế phi chính thức tương đương 30% GDP của Việt Nam.

Giang lưu ý : Kinh tế vỉa hè tạo ra việc làm cho khoảng 20 triệu lao động ở Việt Nam và là lớn nhất so với các khu vực khác. Những người phải bám vào vỉa hè là những người dễ tổn thương nhất, dễ bị đói nhất. Đã có nhiều sáng kiến giúp họ : Những người bán rong, chạy xe ôm, thợ hồ,… Tuy nhiên chắc chắn những tấm lưới hỗ trợ đó còn để lọt rất nhiều người. Khi nhiều người không thể ở nhà vì dạ dày lép kẹp, họ sẽ tiếp tục đổ ra đường, kể cả khi phải đồi diện với nguy cơ bị bắt – bị phạt. Trong phòng, chống Covid-19, không thể làm ngơ thực tế ấy. Làm sao để cân bằng những yếu tố đó vì nếu không, chẳng nhiệm vụ nào thành công (9).

Còn Nguyễn Hưng đưa ra một cảnh báo khác : Theo sau thiên tai, địch hoạ luôn là đói khát, thậm chí là khủng hoảng nhân đạo. Không chính quyền nào có thể một mình gánh vác tất cả mà phải trông cậy vào các tôn giáo, tổ chức dân sự, cá nhân. Các chính quyền độc tài nắm giữ mọi thứ trong tay cũng vậy. Lúc xã hội lâm nguy cũng vẫn cần trợ giúp chỉ khác là kèm theo nỗi sợ những lúc như vậy sẽ khiến các tôn giáo, các tổ chức xã hội dân sự lớn mạnh nên chẳng bao giờ để yên cho các tổ chức này làm những việc có thể làm mà sẽ bày ra đủ thứ trò để bôi nhọ, cản trở, loại trừ hay thâu tóm. Cần nhớ điều đó để cẩn thận hơn vì chung quanh đầy cạm bẫy (10) !

Trân Văn

Nguồn : VOA, 13/04/2020

Chú thích

(1) https://www.facebook.com/photo.php?fbid=133999058177201&set=a.112237800353327&type=3&theater

(2) https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10158188982368808&set=a.371777483807&type=3&theater

(3) https://www.facebook.com/photo.php?fbid=2722694474506412&set=a.107806509328568&type=3&theater

(4) https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10157512815369833&set=a.10151888993554833&type=3&theater

(5) https://www.facebook.com/nguhuart2012/posts/2908624439205285

(6) https://www.facebook.com/pham.doan.trang/posts/10158491780633322

(7) https://www.facebook.com/photo.php?fbid=3021418911299195&set=a.373431679431278&type=3&theater

(8) https://ngaynay.vn/doi-thoai/nguoi-ngheo-o-pho-169892.html

(9) https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10159611050838098&set=a.10151320958953098&type=3&theater

(10) https://www.facebook.com/nguhuart2012/posts/2901842246550171

Tuy Mỹ có hàng triệu quân nhân thuộc nhiều lực lượng khác nhau (Hiện dịch - Active Duty, Dự bị - Reserve, Địa phương quân - Natiional Guard) nhưng trong sinh hoạt xã hội, chẳng mấy khi dân Mỹ nhìn thấy lính Mỹ, trừ khi họ sống gần các căn cứ quân sự.

Hải quân Mỹ tại căn cứ Norfolk, Virginia. Hình minh

Để bảo vệ hình ảnh của quân nhân trong mắt thường dân, quân đội Mỹ đặt định rất nhiều yêu cầu nghiêm ngặt khi mang quân phục, bất kể ở trong hay ngoài các căn cứ quân sự tại bất kỳ đâu. Chẳng hạn không được dùng bất kỳ vật dụng nào mà màu sắc khác với màu quân phục hoặc màu đen, kể cả dù, túi xách. Không được vừa đi vừa hút thuốc, vừa ăn uống, vừa dùng điện thoại, trò chuyện lớn tiếng, cười đùa ngả ngớn…

Do khoác quân phục đồng nghĩa với việc phải "nhìn trước, ngó sau" để bảo vệ thể diện của quân đội, thành ra khi có thể, quân nhân Mỹ luôn chọn thường phục. Ở Mỹ, khi dân Mỹ thấy lính Mỹ đầy đường đó chính là lúc dân Mỹ đối diện với thảm họa…

***

Ông Max Rose, Dân biểu của Hạ viện tiểu bang New York, vừa thông báo với cử tri của ông, rằng ông sẽ tạm ngưng làm việc kể từ thứ tư tuần này (1 tháng 4) để trình diện quân đội. Ngoài việc là Dân biểu tiểu bang, Rose còn là một Đại úy của Địa phương quân New York và đã nhận được lệnh trình diện để cùng đơn vị của ông tham gia vào cuộc chiến chống Covid-19 của Địa phương quân New York, tại thành phố New York. Lệnh điều động Đại úy Max Rose không xác định thời hạn phục vụ sẽ là bao lâu.

Trong thư gửi cử tri, Rose loan báo, tuy Đại úy Max Rose phải thi hành lệnh điều động của quân đội nhưng nhân viên của Văn phòng Dân biểu Max Rose vẫn tiếp tục tiếp nhận các ý kiến, yêu cầu của cử tri để phục vụ họ.

Rose nói thêm, suốt tháng vừa qua, ông đã chứng kiến sự dũng cảm và hi sinh phi thường của cả nhân viên y tế lẫn các lực lượng dân sự chuyên ứng phó với tình huống khẩn cấp để chống chọi Covid-19 ở New York. Giờ đến lượt ông thực thi nghĩa vụ của mình, góp thêm sức cho tuyến đầu. Tính đến lúc này, riêng New York đã có khoảng 2.000 người thiệt mạng vì Covid-19 nhưng Rose tin, người Mỹ nói chung và người New York nói riêng sẽ vượt qua thảm họa.

Rose không phải là đại biểu dân cử duy nhất vừa hoạt động như một chính khách, vừa tình nguyện phục vụ quân đội. Theo Military Times, Quốc hội liên bang Mỹ hiện có 15 chính khách đang phục vụ hoặc trong lực lượng Địa phương quân của các tiểu bang hoặc đang thuộc quân số của lực lượng Dự bị. Thỉnh thoảng vẫn có chính khách nào đó nhận được lệnh trình diện để quay lại quân đội, thi hành những nhiệm vụ mà quân đội cần đến họ (1).

***

Tính cho đến chiều thứ tư (1 tháng 4) đã có 17.250 Địa phương quân của 10/50 tiểu bang (California, Connecticut, Florida, Illinois, Louisiana, Maryland, Michigan, New Jersey, New York, Washington) và hai lãnh thổ ủy trị (Guam, Puerto Rico) được chuyển thành lực lượng Hiện dịch, đặt dưới sự chỉ huy của cả Thống đốc tiểu bang lẫn Bộ Quốc phòng trong cuộc chiến chống Covid-19. Chưa kể 22 tiểu bang và hai lãnh thổ ủy trị khác đang chuẩn bị chuyển đổi Địa phương quân của họ sang trạng thái tương tự (2).

Chuyển đổi Địa phương quân thành lực lượng Hiện dịch (các thành viên Địa phương quân được hưởng các quyền lợi và phải thực hiện những nghĩa vụ y như quân nhân Hiện dịch) vốn chỉ áp dụng khi các đơn vị Địa phương quân được điều động tham chiến tại những chiến trường hoặc tham gia tập trận bên ngoài lãnh thổ Mỹ. Giờ, cả Lục quân lẫn Không quân cùng tiếp nhận những đơn vị Địa phương quân tương ứng để cùng ứng phó với tình trạng khẩn cấp bên trong lãnh thổ Mỹ.

Người Mỹ đã và sẽ thấy càng ngày càng nhiều quân nhân Mỹ làm đủ thứ việc bên cạnh những nhân viên dân sự đang ở tuyến đầu : Dựng và vận hành các bệnh viện dã chiến, các trung tâm duy trì mạng lưới thông tin. Tham gia xét nghiệm nhanh - xác định những người đã bị lây nhiễm. Sử dụng cả phi cơ, lẫn quân xa vận chuyển, vận hành, sửa chữa từ những thiết bị cồng kềnh, nặng nề ((như máy phát điện, thiết bị chiếu sáng chuyên dụng,…) nhằm gia tăng năng lực phòng chống Covid-19 đến những vật phẩm thiết yếu và phân phát chúng, kể cả phân phát thực phẩm tại những khu vực bị cô lập do nguy cơ lây nhiễm cao (3)…

Trên lãnh thổ Mỹ, lính Mỹ đầy… đường là dấu hiệu cho thấy thảm họa đã trở thành hết sức nghiêm trọng. Tuy nhiên lính Mỹ đầy… đường cũng là một trong những biểu hiện của hy vọng : Có thêm sự tiếp sức của một nguồn vừa dồi dào nhân lực, vừa thạo việc và quan trọng hơn cả, nguồn đó cung cấp những cá nhân tận lực như đã từng và luôn luôn sẵn sàng trả giá cao nhất để bảo vệ xứ sở và đồng bào của họ.

Trân Văn

Nguồn : VOA, 03/04/2020

Chú thích

(1) https://www.militarytimes.com/news/pentagon-congress/2020/03/31/new-york-congressman-activated-to-serve-in-guards-coronavirus-response/

(2) https://www.militarytimes.com/news/coronavirus/2020/04/01/latest-guard-update-17250-troops-mobilized-for-covid-19-response-10-states-2-territories-and-dc-on-title-32-status/

(3) https://www.militarytimes.com/news/coronavirus/2020/03/31/latest-guard-update-over-16310-troops-mobilized-for-covid-19-response-more-states-on-title-32-status/

Covid-19 tạo ra một trận chiến mà quân đội Mỹ chưa bao giờ trải qua : Phải tham chiến cả ở ngoài lẫn trên lãnh thổ Mỹ ! Trong cuộc chiến ấy, nhiều quân nhân Mỹ bị buộc "án binh bất động" với hy vọng, nhờ vậy sẽ giành được chiến thắng.

Huấn luyện tác nghiệp trên tàu bệnh viện USNS.

Thứ tư tuần trước (25 tháng 3), ông Mark Esper, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, ra lệnh cho toàn bộ quân nhân, nhân viên dân sự đang thường trú tại các căn cứ quân sự bên ngoài nước Mỹ, cũng như thân nhân của họ ngưng dịch chuyển thêm 60 ngày nữa để vừa bảo toàn lực lượng, vừa bảo đảm yếu tố sẵn sàng chiến đấu trên phạm vi toàn cầu (1) – nhiệm vụ mà vì thế họ đến và đang cư trú ở nhiều căn cứ quân sự nằm rải rác trên toàn thế giới. Đó là chuyện bên ngoài lãnh thổ Mỹ.

***

Quân đội Mỹ (cả Hải, Lục, Không quân, Tuần duyên) có ba lực lượng : Hiện dịch (Active duty – phục vụ quân đội toàn thời gian), Dự bị (Reserve) và Địa phương quân (National guard). Hoạt động của quân đội Mỹ ở bên ngoài lãnh thổ Mỹ thường thuộc phạm vi trách nhiệm của các đơn vị của lực lượng hiện dịch. Thỉnh thoảng quân nhân thuộc hai lực lượng dự bị và địa phương quân mới được điều động để tham gia các hoạt động quân sự bên ngoài lãnh thổ Mỹ (tham chiến tại các chiến trường hoặc tham gia các cuộc tập trận).

Khi trong nước xảy ra thiên tai, thảm họa,… cần trợ giúp về nhân lực, Thống đốc các tiểu bang có thể điều động Địa phương quân. Rất hiếm khi Mỹ dùng lực lượng dự bị và hiện dịch vào các hoạt động trên lãnh thổ Mỹ, bởi trách nhiệm chính của những lực lượng này là phải luôn luôn sẵn sàng chống trả những kẻ thù từ bên ngoài cũng như những đối thủ xâm hại các quyền lợi của Mỹ bên ngoài lãnh thổ Mỹ. Điều động cùng lúc cả Địa phương quân, Dự bị, Hiện dịch "ra trận" ngay trên lãnh thổ Mỹ hình như chưa từng có !

Lần này, Covid-19 đã tạo ra tình huống chưa từng có ấy. Gần như tất cả các tiểu bang đã điều động Địa phương quân vào cuộc. Vì nhu cầu về nhân lực, phương tiện càng lúc càng lớn nên Dự bị, Hiện dịch cũng đã được lệnh ra trận - mặt trận ở ngay trong lòng nước Mỹ. Giữa tuần trước, Công binh của Lục quân bắt đầu điều động các đơn vị Công binh thuộc lực lượng Hiện dịch đến nhiều tiểu bang, thành phố để dựng các bệnh viện dã chiến – loại việc mà họ thường chỉ thực hiện ở những nơi bên ngoài xứ sở của mình.

Thành phố New York giờ đã là mặt trận mà Công binh chiến đấu (Combat engineer - chuyên dọn dẹp, mở đường cho các đơn vị tác chiến tiến lên phía trước hay xây dựng các công trình thiên về phòng thủ) thuộc lực lượng Hiện dịch tham chiến. Trách nhiệm của họ là biến Trung tâm Triển lãm Javits, diện tích 840 ngàn square feet thành nơi tiếp nhận chừng 3.000 bệnh nhân càng sớm càng tốt.

Trung tướng Todd Semonite, Tư lệnh Công binh của lục quân Mỹ cũng đã điều động một số đơn vị biến các sân vận động ở Seattle (bang Washington), Sacramento (California) thành những bệnh viện dã chiến. Ông cho biết, lực lượng này sẽ dựng hoặc chuyển đổi để tạo ra chừng 114 bệnh viện dã chiến như vậy trên toàn lãnh thổ Mỹ. Tin rằng chừng đó chưa đủ, ông nói thêm, công binh đã sẵn sàng để đáp ứng yêu cầu chuyển đổi công năng của bất kỳ trung tâm hội nghị, ký túc xá nào thành bệnh viện dã chiến (2).

Không chỉ có Lục quân và chẳng riêng Công binh, Hải quân, Không quân, Tuần duyên của cả ba lực lượng Hiện dịch, Dự bị, Địa phương quân đã ra trận. Hai Quân y hạm của Hải quân đã chia nhau đến thành phố New York, bang New York (USNS Comfort) và Los Angeles, bang California (USNS Mercy). Trong khi Công binh hối hả thiết lập các bệnh viện dã chiến, Không quân vận chuyển Tiểu đoàn Quân y 531 thuộc Sư đoàn Dù 101 từ căn cứ Campbell ở bang Kentucky đến thành phố New York.

Đơn vị chuyên vận hành quân y viện tiền phương ở nhiều chiến trường này, nay vận hành bệnh viện dã chiến ở Trung tâm Triển lãm Javits cùng với các chiến cụ là những thiết bị y khoa chuyên dụng mà chính phủ đã trang bị cho họ (3).

***

Trừ những người được huấn luyện và phải thường xuyên rèn luyện để trở thành chiến binh thực thụ (Infantryman), tùy thuộc vào khả năng và sở thích, ngoài kỹ năng chiến đấu căn bản, những quân nhân Mỹ khác được huấn luyện và rèn luyện theo từng loại việc chuyên biệt để đáp ứng nhu cầu vốn hết sức đa dạng của quân đội (Military occupational specialty – thường được gọi tắt là MOS). Những loại việc ấy thường có nhiều điểm tương đồng với một số công việc dân sự (4).

Chẳng hạn trong Lục quân, cùng là công binh nhưng có những người được đào tạo để chỉ chuyên lắp đặt hệ thống điện bên trong công trình (MOS 12R - Interior Electrician), hay chuyên lắp đặt hệ thống dẫn nguồn điện bên ngoài (MOS 12Q - Power Line Distribution Specialist), hoặc có những người được đào tạo để chỉ chuyên lắp đặt hệ thống thoát nước thải (MOS 12K - Plumber), có những người được đào tạo để trở thành lính cứu hỏa chuyên nghiệp (MOS 12M – Firefighter), thợ lặn chuyên nghiệp (MOS 12D – Diver),…

Tương tự, cùng phục vụ quân y nhưng ngoài những người được đào tạo để trở thành cứu thương trên chiến trường (MOS 68W – Combat Medic Specialist), còn có những người được đào tạo để làm y tá tổng quát (MOS 68C - Practical Nursing Specialist), trợ tá phòng mổ (MOS 68D - Operating Room Specialist), trợ tá phòng thí nghiệm (MOS 68K - Medical Laboratory Specialist), trợ tá nha sĩ (MOS 68E - Dental Specialist), trợ tá phòng ngừa dịch bệnh (MOS 68S - Preventive Medicine Specialist),…

Trong bối cảnh như hiện nay, khi nhiều người Mỹ lo thắt tim vì Mỹ thiếu cả nhân lực lẫn nhiều loại thiết bị để đối phó với COVID – 19, quân đội Mỹ bao gồm cả hải, lục, không quân, tuần duyên trở thành một nguồn bổ sung từ nhân lực đến thiết bị. Ngoài các lực lượng Hiện dịch, Dự bị, Địa phương quân, còn một lực lượng khác là những quân nhân tuy đã rời quân ngũ nhưng đã từng được huấn luyện và rèn luyện trong quân đội ít nhất tám năm (thời hạn tối thiểu khi tình nguyện phục vụ quân đội).

Cuối tuần vừa rồi, Tổng thống Mỹ đã yêu cầu Bộ trưởng Quốc phòng điều động các quân nhân thuộc lực lượng dự bị trình diện. Hi vọng về nguồn nhân lực trong cuộc chiến với COVID – 19 được gửi cả vào những người đã rời khỏi quân ngũ, kể cả những cựu quân nhân đã phục vụ quân đội đủ 20 năm và được nghỉ hưu (5).

Tin mới nhất, riêng Lục quân đã gửi email cho 800.000 cựu quân nhân thuộc nhiều lực lượng khác nhau mà kiến thức, kinh nghiệm họ tích lũy khi phục vụ quân đội trong một số MOS giờ trở thành hi vọng bù đắp sự thiếu hụt nhân lực. Chỉ trong năm ngày có 17.000 người cho biết họ sẵn sàng khoác lại áo lính (6).

***

Hy vọng về nguồn nhân lực từ quân đội Mỹ chắc chắn không chỉ đặt ở những quân nhân và cựu quân nhân thuộc những MOS liên quan tới quân y. Người ta tin rằng, những quân nhân và cựu quân nhân thuộc nhiều nhóm ngành khác như Quân cụ (thiết bị chiếu sáng, máy phát điện,…), Quân nhu (phân phát thực phẩm, quần áo,…), Quân vận (điều vận, vận chuyển,…), Quân cảnh,… cũng sẽ được điều động khi cần để lấp đầy nhũng chỗ trống do Covid-19 tạo ra.

Cho dù Mỹ đang trong một cuộc chiến kỳ lạ và nhìn việc điều động quân đội có thể thấy rõ hơn sự kỳ lạ đó nhưng không ai mong Mỹ sẽ đến tình cảnh phải điều động thêm nhiều quân nhân, kêu gọi các cựu quân nhân của nhiều nhóm ngành khác tiếp ứng thêm ! Cuộc chiến đã và đang diễn ra tại Mỹ không có bom rơi, không có đạn nổ nhưng tổn thất nhân mạng, tổn thương kinh tế, xáo trộn xã hội thì tuy đã hết sức trầm trọng song vẫn hết sức khó lường.

Trân Văn

Nguồn : VOA, 01/04/2020

Chú thích

(1) https://www.defense.gov/Newsroom/Releases/Release/Article/2125725/overseas-stop-movement-order-in-response-to-covid-19/

(2) https://www.militarytimes.com/news/your-military/2020/03/27/the-army-corps-of-engineers-has-two-or-three-weeks-to-get-thousands-of-new-hospital-beds-up-and-running/

(3) https://www.armytimes.com/news/your-army/2020/03/27/field-hospital-heads-to-manhattan-as-fort-campbell-prepares-for-potential-outbreak/

(4) https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_United_States_Army_careers

(5) https://www.stripes.com/news/us/trump-issues-order-to-bring-former-troops-back-to-active-duty-to-assist-in-coronavirus-response-1.624036

(6) https://www.armytimes.com/news/your-army/2020/03/30/responses-to-armys-volunteer-recall-now-top-17000/

Tháng trước, nhiều người mỉa mai ông Nguyễn Phú Trọng, khi tại dịp kỷ niệm 90 năm ngày thành lập đảng cộng sản Việt Nam, ông tuyên bố, tổ chức chính trị do ông là Tổng bí thư là : 

Một đảng cách mạng chân chính có đường lối đúng, có tổ chức chặt chẽ, có đội ngũ cán bộ, đảng viên trong sạch, gương mẫu, tận tuỵ, gắn bó máu thịt với nhân dân, được nhân dân ủng hộ thì đảng đó có sức mạnh vô địch, không thế lực nào ngăn cản nổi trên con đường dẫn dắt dân tộc đi lên (1).

Trước khi nổi như cồn về chuyện "nhậu thiếu, hát chịu" tạo ra khoản nợ hơn 50 tỉ, Yên Định đã nổi tiếng vì là huyện đầu tiên của cả tỉnh Thanh Hóa lẫn khu vực Bắc Trung Bộ đạt tiêu chuẩn "huyện nông thôn mới"

Tháng này, cho dù chính phủ liên tục khuyến cáo mọi người hạn chế ra đường, không tụ tập đông người, cho dù virus gây dịch viêm phổi Corona tiếp tục lan rộng với các diễn biến càng lúc càng đáng ngại nhưng các tổ chức đảng cấp cơ sở trên toàn Việt Nam vẫn được chỉ đạo phải tiến hành đại hội cấp cơ sở theo "đúng yêu cầu, tiến độ" mà Ban Chấp hành trung ương Đảng cộng sản Việt Nam đã đề ra. Tường thuật về các đại hội đảng cơ sở vừa… chỉ ra, đúng là không thế lực nào có thể… sánh được với "đảng ta" !

***

Các đại hội đảng cơ sở cho thấy, ở nhà vì người khác, tránh lây nhiễm cho nhau và lây nhiễm cho cộng đồng là khuyến cáo dành cho dân, còn đảng viên là ngoại lệ. Tường thuật của VOV (Đài Phát thanh Quốc gia) về đại hội của Chi bộ 3, phường Kim Liên, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội khắc họa rất rõ điều đó. Trên đường đi dự… đại hội, nhiều đảng viên của chi bộ này đã tạt vào những hàng quán có sự tụ tập… hơi đông người để nhắc quần chúng giữ khoảng cách với nhau và giáo dục họ tốt nhất là nên… về nhà (2) !