Những hình ảnh thu từ vệ tinh, đã được xác nhận, cho thấy Trung Quốc đã xây dựng một bản sao khu trung tâm đầu não chính quyền Đài Bắc tại Nội Mông. Nhiều ý kiến cho rằng có khả năng Bắc Kinh đang chuẩn bị cho một cuộc xâm lược đảo Đài Loan. 

Khu dinh tổng thống Đài Loan tại Đài Bắc. Ảnh Wikipedia

Hôm 26/03 vừa qua, một chuyên gia người Đài Loan phân tích các dữ liệu công khai đã đăng lên mạng X hình ảnh vệ tinh các công trình xây dựng trông giống hệt như khu phố tập trung các cơ quan chính quyền tại Đài Bắc, thủ đô Đài Loan, nhưng nằm ở phía bắc Trung Quốc, cách Bắc Kinh 1200 km. Trang tin Taiwan News hôm 28/03 dấy lên nhận định cho rằng "Trung Quốc dựng bản sao của Đài Bắc để tập dượt cho cuộc xâm lược". Thực ra không phải toàn bộ thành phố được dựng lại trong khu vực phía tây nam của khu tự trị Nội Mông.

RFI giới thiệu một số nhận định của các chuyên gia trên kênh truyền hình France 24 về động thái của Trung Quốc.

Bản sao khu phố trọng yếu của Đài Bắc

Bức ảnh vệ tinh cho thấy dãy đường phố được bố trí theo cách để gợi lại một cách tổng thể hình ảnh một phần khu Bắc Ái (Bo’ai), một khu phố rất đặc biệt nằm trong quận Trung Chính (Zhongzheng) của Đài Bắc. Thực tế, khu vực này của thủ đô là nơi tập trung hầu hết các trụ sở của cơ quan hành chính như dinh tổng thống, Tòa án Tối cao, Bộ Tư pháp và Ngân hàng Trung ương Đài Loan. Khu Bắc Ái được áp dụng các quy định an ninh đặc biệt, trong đó bao gồm lệnh cấm bay qua.

Thực tế việc xây dựng này đã được Sim Tack, nhà phân tích của Force Analysis, một công ty giám sát khu vực xung đột đã truy cập hình ảnh vệ tinh, xác nhận với France 24. Chuyên gia này chỉ rõ Trung Quốc bắt đầu xây dựng khu trung tâm chính quyền ở Đài Bắc này "từ tháng 3/2021 và ít nhất cho đến tháng 2/2022".

Không chỉ đơn thuần là mạng lưới đường xá, người Trung Quốc còn dựng thêm các tòa nhà hay các mặt tiền "như người ta có thể thấy ở Đài Bắc tuy không hẳn giống chính xác về hình thức hay kích thước". Chuyên gia Sim Tack cho biết rõ thêm.

Hôm 27/03, bộ trưởng quốc phòng Đài Loan Khâu Quốc Chính (Chiu Kuo-cheng) khẳng định "chắc chắn chỉ có quân đội Trung Quốc làm cái việc bắt chước như kiểu này". Ông nói thêm là Đài Loan cũng có thể sao chép lại các công trình hạ tầng cơ sở của bất kỳ nước nào vào mục đích huấn luyện quân sự.

Marc Lanteigne, nhà nhiên cứu Trung Quốc thuộc Đại học Bắc Cực của Na Uy, cho rằng đáng ngạc nhiên khi giảm thiểu tầm mức của những tiết lộ về các công trình xây dựng mới ở Nội Mông vào lúc trong "những tháng gần đây, chúng ta nhận thấy Trung Quốc đang gia tăng các hành động thù địch chống lại Đài Loan".

Bắc Kinh đã gia tăng áp lực đối với hòn đảo này bằng việc cho máy bay chiến đấu xâm nhập vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan vào mùa thu năm 2023. Và giờ đây, phải chăng quân đội tập luyện để bắn phá khu trung tâm quyền lực hay chuẩn bị mở cuộc xâm lược trên bộ ở đó ?

Giống năm 2015

Trên thực tế, Đài Loan đã phải đối phó với kiểu khiêu khích này... nhưng không có kết quả. Lewis Eves, chuyên gia về các vấn đề an ninh ở Trung Quốc tại Đại học Sheffield, khẳng định : "Để hiểu những gì đang xảy ra, chúng ta phải so sánh nó với tiền lệ năm 2015". Vào thời điểm đó, Trung Quốc đã tái hiện dinh tổng thống Đài Loan gần như giống hệt ở Nội Mông. Lewis Eves nhắc lại : "Người ta nhận ra điều này do có một video về một cuộc tấn công mô phỏng vào tòa nhà đã được truyền hình Trung Quốc phát sóng và trang web của quân đội đã đăng tải những hình ảnh tập luyện khu xung quanh dinh thự được dựng lại".

Chuyên gia này không ngạc nhiên khi quân đội Trung Quốc đưa ra ý tưởng dựng lại một phần Đài Bắc trong khi "bối cảnh địa chính trị trong khu vực có nhiều điểm tương đồng với năm 2015". Đài Loan khi đó cũng trong kỳ bầu cử tổng thống năm 2016, như năm nay – cuộc bỏ phiếu được tổ chức vào tháng 1. Căng thẳng giữa Trung Quốc và Nhật Bản về tình trạng các đảo ở Biển Đông rất cao vào năm 2015 và hiện nay cũng vậy.

Trong cả hai trường hợp, "Bắc Kinh cho rằng cần phải phô trương sức mạnh đối với Đài Loan cũng như nhằm mục đích tuyên truyền nội bộ để kích thích và nuôi dưỡng tâm lý dân tộc chủ nghĩa", Lewis Eves nhận xét. Quả thực, vào thời điểm căng thẳng quốc tế cao độ, Trung Quốc vẫn "tìm cách tập hợp dư luận ủng hộ Đảng cộng sản bằng lá bài dân tộc chủ nghĩa", chuyên gia này giải thích. Và việc tái khẳng định các đòi hỏi với Đài Loan vì mục đích "đoàn kết dân tộc" của Trung Quốc cũng nằm trong nỗ lực đó.

Chiến tranh tâm lý ?

Tuy nhiên, những bảo sao công trình của Đài Bắc mang nặng yếu tố tuyên truyền, hay đúng hơn là "chiến tranh tâm lý", Chuyên gia về Trung Quốc thuộc cơ quan tư vấn l’International Team for the Study of Czechurity of Verona (ITSS Verona), ông Ho ting (Bosco) Hung nhận định. Ông giải thích : "Đây rõ ràng là cách để nói với Đài Loan rằng nếu chính quyền đảo từ chối các yêu sách của Bắc Kinh, Trung Quốc chuẩn bị các kịch bản quân sự".

Nhưng Bắc Kinh việc gì phải mất nhiều công sức chỉ để gửi một tín hiệu đến Đài Loan và dân chúng hòn đảo. Có nhiều cách đỡ tốn kém hơn để làm việc đó. Nhất là không phải Bắc Kinh tung ra các tiết lộ dựng lại đặc khu Bắc Ái như đề cập ở trên. Trung Quốc thậm chí đã cố gắng kín đáo hơn hồi năm 2015. Vào thời điểm đó, bản sao dinh tổng thống Đài Loan được dựng lên giữa cơ sở huấn luyện Chu Nhật Hòa (Zhurihe), được Bắc Kinh giới thiệu như là căn cứ "lớn nhất Châu Á". Các ảnh chụp từ vệ tinh còn cho thấy tại đó Trung Quốc đã xây dựng một công trình giống hết như tháp Eiffel.

Nhưng công trình xây dựng mới lần này nằm cách đó hàng trăm km, trong một vùng "có lẽ ít bị vệ tinh của phương Tây quan sát hơn là căn cứ Chu Nhật Hòa" chuyên gia Marc Lanteigne nhận xét.

Có khả năng "chính quyền Trung Quốc đợi thời điểm thích hợp để phổ biến các công trình xây dựng mới của họ nhưng họ đã bị lộ trước", theo chuyên gia này.

Chuẩn bị không kích ?

Ông Marc Lanteigne cho rằng, "quân đội Trung Quốc bắt đầu quan tâm một cách cụ thể đến những cuộc tấn công mô phỏng vào các mục tiêu cụ thể và chiến lược. Phiên bản mới khu phố của Đài Bắc thực tế chi tiết hơn nhiều so với phiên bản họ đã làm hồi 2015".

Trong trường hợp đặc khu Bắc Ái, có hai kịch bản. Thứ nhất liên quan đến các mô phỏng không kích nhằm "chặt đứt các cơ quan đầu não Đài Loan", theo như trang Taiwan News đã nêu ra. Đó sẽ là một chiến dịch phức tạp vì "người ta biết hệ thống phòng không của Đài Loan rất tốt", ông Ho Ting (Bosco) Hung ghi nhận. Nhưng theo chuyên gia này, việc đó là để chuẩn bị vì "tấn công từ trên không vẫn là giải pháp nhanh nhất để xâm chiếm hòn đảo".

Một kịch bản khác liên quan đế việc chuẩn bị cho chiến dịch trên bộ. Chuyên gia Marc Lanteigne cho rằng "chỉ để bắn phá, Trung Quốc có thể sẽ không mất nhiều công sức tái hiện lại khu phố của Đài Bắc... cuộc chiến đô thị mới là khó khăn hơn trong trường hợp tấn công Đài Loan".

Chuyên gia này kết luận "Tập Cận Bình thúc đẩy cải cách và hiện đại hóa quân đội. Biết chiến đấu trong môi trường đô thị là một mảng sống còn nên cần phải tập. Việc quân đội chọn tái hiện khu tổng thống Đài Bắc, có thể đó là một hiện trường để quân đội Trung Quốc sẽ can thiệp".

(Theo france24.com)

Anh Vũ

Nguồn : RFI, 03/04/2024

Trung Quốc tìm cách làm suy yếu quân đội Đài Loan như thế nào

Các tờ báo chính ra tại Pháp hôm nay tập trung nhiều vào vấn đề nội bộ sau khi Viện Thẩm kế Pháp hôm qua, 12/03/2024, công bố bản báo hàng năm đưa ra những lời báo động về chi tiêu công và ứng phó với biến đổi khí hậu của nước Pháp.

Tàu khu trục hải quân Đài Loan Lan Yang nhìn từ boong tàu quân sự Trung Quốc, ngày 05/08/2022. AP - Lin Jian

Nhật báo Le Monde chạy tựa chính trang nhất : "Khí hậu : Viện Thẩm kế hối thúc nhà nước hành động". Le Figaro thì quan tâm đến chi tiêu ngân sách chạy tựa lớn : "Viện Thẩm kế yêu cầu tiết kiệm 50 tỷ". Báo cáo tình hình tài chính công của Pháp là đáng lo ngại, thậm chí còn tệ hơn thế, đồng thời kêu gọi cần phải cố gắng tiết kiệm gấp bội để giữ ngân sách chi tiêu từ nay đến năm 2027. Theo báo cáo, tình hình ngân sách công của Pháp đang xấu đi từng tuần, nguồn thu ngân sách từ thuế sụt giảm vì tốc độ tăng trưởng chậm lại. Le Figaro nhận thấy chính phủ đang bị dồn đến chân tường.

Cùng mối quan tâm, nhật báo La Croix chạy tựa ngắn gọn "Báo động về nợ", cùng với bài xã luận mang tiêu đề: "Một tương lai mong manh". Theo La Croix, nợ công của nước Pháp hiện đang ở mức 110% GDP. Trong khi đang phải mang gánh nặng nợ nần như vậy, Pháp vẫn bị hối thúc phải duy trì khả năng đầu tư, được cho là cần thiết và khẩn cấp, để ứng phó với biến đổi khí hậu và thực hiện kế hoạch chuyển đổi năng lượng theo hướng thân thiện với môi trường, lĩnh vực mà bản báo cáo đánh giá nước Pháp đang hành động rất chậm trễ. Trong khi đó, những hậu quả của hiện tượng hâm nóng Trái đất và biến đổi khí hậu ngày càng hiển hiện rõ.

Hạ Viện : Ủng hộ Ukraine nhưng chống tổng thống Macron

Một thời sự khác của Pháp cũng được các báo đưa tin nhiều là hôm qua, 12/03, Hạ Viện Pháp đã thông qua với đa số phiếu hiệp định hợp tác an ninh Pháp-Ukraine. Biểu quyết chỉ mang tính tượng trưng, nhưng các cuộc tranh luận tại nghị trường diễn ra khá gay gắt, không phải về bản thỏa thuận mà về lập trường của tổng thống. Các báo đều ghi nhận, về sự ủng hộ Ukraine tất cả đồng thuận, nhưng các đảng đối lập đều nhân cơ hội chĩa mũi tấn công vào tổng thống Emmanuel Macron, khai thác phát biểu của ông gần đây "không loại trừ khả năng đưa quân đến Ukraine chiến đấu". 

Đánh phá Đài Loan từ bên trong

Về Châu Á, báo Le Monde chú ý đến hòn đảo Đài Loan với bài viết "Bắc Kinh cố gắng xâm nhập vào quân đội Đài Loan như thế nào".

Đặc phái viên của tờ báo từ Đài Bắc cho biết, hôm 11/03 vừa rồi, lãnh đạo cơ quan mật vụ Đài Loan Thái Minh Ngạn trấn an các dân biểu rằng ông không thấy có bất kỳ tín hiệu nào dự báo chiến tranh giữa Trung Quốc và Đài Loan có thể xảy ra từ nay đến ngày tổng thống tân cử Lại Thanh Đức nhậm chức vào ngày 20/05. Ông dự báo Trung Quốc vẫn tiếp tục sử dụng chiến thuật cây gậy và củ cà rốt.

Ngoài các cuộc diễn tập quân sự quanh hòn đảo, Bắc Kinh gần đây còn gia tăng nỗ lực xâm nhập vào quân đội Đài Loan. Một thí dụ điển hình là vào mùa hè năm 2023, Hsieh, trung tá phi công trực thăng vận tải Chinook của quân đội Đài Loan, đã được đề nghị số tiền tương đương 15 triệu đô la cùng bảo đảm đưa gia đình ông rời khỏi Đài Loan, nếu đồng ý lái chiếc trực thăng vận tải do Mỹ sản xuất hạ cánh xuống một tàu hải quân Trung Quốc ở eo biển Đài Loan. Vụ việc được báo chí địa phương tiết lộ vào tháng 12/2023, sau đó được bộ trưởng quốc phòng Đài Loan xác nhận, cho thấy Trung Quốc đang nỗ lực xâm nhập và phá vỡ tinh thần quân đội đối phương trước viễn cảnh xảy ra chiến tranh.

Theo Le Monde, trong khi chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đặt mục tiêu thống nhất bằng vũ lực nếu cần thiết, thì tư pháp Đài Loan trong những năm gần đây đã phát giác nhiều trường hợp xâm nhập và làm nội gián trong quân đội. Mục đích là để có được các bản đồ căn cứ và kế hoạch tác chiến, chi tiết về các trang thiết bị nhạy cảm, nhưng cũng chỉ để phơi ra những điểm yếu trong quyết tâm của quân đội Đài Loan.

Hiện tượng này được Su Tzu-yun, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Quốc gia ở Đài Bắc, được Le Monde trích dẫn, giải thích : Có thể Bắc Kinh chỉ nhằm mục đích tạo ra hiệu ứng tâm lý. "Vấn đề không phải là trang thiết bị tiên tiến, mục đích trước hết là làm suy sụp tinh thần của quân đội, đây là một cuộc chiến căng thẳng. Trung Quốc đang tìm kiếm thông tin mật, thông tin chi tiết về khả năng phòng thủ của Đài Loan, nhưng họ cũng muốn cho binh lính Đài Loan thấy rằng chiến đấu chẳng ích gì, vì những người khác đã bỏ cuộc trước họ".

Vào tháng 1 năm nay, ít ngày trước cuộc bầu cử tổng thống, cựu lãnh đạo Đài Loan, thân Bắc Kinh, Mã Anh Cửu (2008-2016) đã nhận định Đài Loan "có thể sẽ không bao giờ chiến đấu" với Trung Quốc, một đất nước "quá lớn, quá mạnh".

Để đối phó với những hoạt động xâm nhập, nội gián của Trung Quốc nhắm vào Đài Loan, theo nhà nghiên Su Tzu-yun, chính Đài Bắc phải nỗ lực chú ý cải thiện tiền lương trong lực lượng vũ trang và nâng cao nhận thức về giá trị của các quyền tự do cơ bản trên hòa đảo và sự cần thiết phải bảo vệ những giá trị đó.

Nga : Đối lập vũ trang khuấy động trước bầu cử tổng thống

Chuyển qua nhật báo Le Figaro với cuộc chiến tranh tại Ukraine. Tờ báo có bài "Trước bầu cử tổng thống Nga, đối lập vũ trang nhớ đến Putin". Bài viết đề cập đến sự kiện đêm thứ Hai rạng sáng thứ Ba tuần này, một số nhóm nổi dậy Nga đóng tại Ukraine đã mở các cuộc đột kích vào trong đất Nga.

Theo các thông tin trên Telegram, các chiến binh này nhắm vào các khu vực biên giới, Belgorod, đặc biệt là vùng Kursk, khu vực chưa bao giờ bị tấn công. Đó là những đội quân của lực lượng nổi dậy Nga chống Putin và chiến đấu ủng hộ quân đội Ukraine. Kremlin coi đây là lực lượng "khủng bố".

Le Figaro cho biết, các nhóm này mang tên gọi Quân đoàn Tự do Nga, Tiểu đoàn Siberia, hay Quân đoàn Tình nguyện Nga. Đó là những dân quân vũ trang, tổng số có khoảng 1.200 người, đã xuất hiện hồi mùa xuân năm ngoái. Họ đã tiến hành một loạt cuộc đột kích vào đầu tháng 5, sau đó vào tháng 6, ở miền Tây nước Nga. Kết quả của những hoạt động này vẫn còn khá mờ nhạt, nhưng họ đã cho thấy điểm yếu nhất định ở nước Nga của Putin.

Ukraine : Cuộc chiến trên không

Vẫn cùng chủ đề chiến tranh Ukraine, trong một bài viết mang tiêu đề "Tại Ukraine, một trận chiến mới để làm chủ bầu trời".

Le Figaro cho thấy : Trái với những dự tính của mình, quân đội Nga đã không thể giành được ưu thế trên không ở Ukraine sau khi bắt đầu cuộc tấn công, mặc dù họ vượt trội về số lượng.

Tờ báo ghi nhận, bị bế tắc ở chiến trường trên bộ, cuộc chiến tại Ukraine đang diễn ra trên các mặt trận khác. Tại Hắc Hải, quân đội Ukraine đã đẩy lùi được hạm đội Nga. Trên không, Ukraine cũng đã thành công. Cuộc chiến giành quyền kiểm soát bầu trời Ukraine dường như đã tăng tốc trong vài tuần qua. Khoảng 20 máy bay Nga đã bị phá hủy gần đây, trong đó có khoảng 15 máy bay đến cuối tháng 2. Đáng chú ý, không quân Nga đã mất một số máy bay ném bom Su-34 và chiến đấu cơ Su-35, những máy bay mới thiết kế gần đây, ngoài ra còn mất 3 máy bay chỉ huy Il-22 và đặc biệt là 2 máy bay radar A50 Mainstay. "Ukraine có thể đã tìm thấy gót chân Achilles mới" của Nga, tướng Pierre Schill, tham mưu trưởng bộ binh Pháp, nhận định.

Theo Le Figaro, Kiev đã sử dụng hiệu quả hệ thống phòng không của mình. Được tăng cường nhờ các hệ thống của phương Tây và có thể được hỗ trợ bởi tình báo phương Tây, Ukraine sau đó đã bảo vệ thành công bầu trời của mình. Nhưng sau 2 năm chiến tranh, chỉ những năng lực này thôi là chưa đủ.

Bước sang năm thứ ba của cuộc chiến, các phương thức tác chiến cũng phát triển. Giai đoạn chủ chốt với Ukraine dự kiến sẽ là trong vài tháng tới với sự xuất hiện của những chiếc F16 mà phương Tây hứa cung cấp. Theo nhiều nhà phân tích, loại chiến đấu cơ này sẽ giúp Ukraine sử dụng năng lực tấn công của phương Tây và thách thức sức mạnh của không quân Nga.

Sinh viên nước ngoài, nguồn ảnh hưởng của Pháp

Trở lại nhật báo Le Monde với một vấn đề xã hội liên qua đến Pháp qua bài : "Sinh viên nước ngoài, yếu tố tạo ảnh hưởng".

Bài báo của Le Monde khẳng định việc đón tiếp các sinh viên quốc tế giờ là một công cụ của "quyền lực mềm" chính trị, khoa học và kinh tế. Sự hiện diện của các sinh viên nước ngoài tại Pháp đã giúp cho các cơ sở đại học cải tiến và đổi mới tư duy về cách đào tạo của mình. Với nước Pháp, các sinh viên nước ngoài còn là công cụ gây ảnh hưởng và là một nguồn lợi kinh tế không hề nhỏ. Tờ báo đưa ra con số trong năm 2024, hơn 400.000 sinh viên nước ngoài chọn nước Pháp là nơi tu nghiệp. Chính họ sẽ là những đại sứ của nước Pháp trong tương lai, đồng thời cũng là thước đo chính xác cho sức hấp dẫn của đất nước.

Kế hoạch năm 2018 của chính phủ, "Bienvenue en France", dự tính đón 500.000 sinh viên quốc tế vào năm 2027. Mục tiêu này sẽ có thể bị cản trở bởi luật nhập cư được Quốc hội thông qua hồi cuối năm ngoái, với các quy định và các điều kiện đến Pháp du học của sinh viên nước ngoài bị thắt chặt thêm. Tuy nhiên, phần lớn sinh viên không ở lại Pháp. Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OCDE), 43% người nước ngoài đến du học vào năm 2010 đã rời khỏi nước Pháp sau khi kết thúc thời gian học tập và 80% đã rời Pháp sau 10 năm.

Giờ đây, nhiều trường đại học ở Pháp đã ý thức được việc đón tiếp sinh viên nước ngoài là một ưu tiên. Ngoài ra, theo bài báo, việc tuyển dụng những sinh viên nước ngoài giỏi nhất là một điều cấp bách, vì trong cuộc chiến tranh giành nhân tài quốc tế, "người Mỹ là bậc thầy trong lĩnh vực này", Olivier Lesbre, giám đốc Viện Hàng không và Vũ trụ cấp cao, lưu ý.  Hoa Kỳ đã đón 1,5 triệu sinh viên nước ngoài, và 21% sinh viên trên toàn thế giới đang ở lục địa Mỹ.

Sinh viên nước ngoài cũng là nguồn thu nhập cho quốc gia. Theo một nghiên cứu của Campus France, cơ quan  quảng bá giáo dục đại học Pháp, được công bố vào năm 2022, sinh viên nước ngoài mang lại cho nước Pháp tới 5 tỷ euro mỗi năm.

Le Monde khẳng định, đón tiếp sinh viên nước ngoài là xây dựng quyền lực mềm. Lực lượng trí thức trẻ chính là chiếc cầu nối đưa ảnh hưởng của nước Pháp ra bên ngoài. Ngoại giao, khoa học phải được ưu tiên, điều đó cũng có nghĩa là việc tiếp nhận sinh viên nước ngoài phải được quan tâm một cách tốt nhất có thể.

Anh Vũ

Đài Loan mà Trung Quốc thèm khát đang dần biến mất

Rupert Wingfield-Hayes, BBC, 11/01/2024

Đã từng có một thời khi mà nụ cười của nhà độc tài hiện diện khắp Đài Loan.

Đài Loan 1949 của Tưởng Giới Thạch đã không còn, ảnh hưởng của ông giờ đây đã giảm nhiều

Cảnh tượng đó giờ đây đang trở nên hiếm hoi hơn khi ngày càng nhiều những bức tượng như vậy bị phá bỏ. Từng có lúc số lượng tượng lên tới hơn 40.000 bức.

Hơn 200 bức tượng đã bị bỏ lại trong một công viên ven sông phía nam Đài Bắc. Tại đây, có tượng vị Đại nguyên soái Tưởng Giới Thạch đang đứng, ngồi, mặc trang phục truyền thống hay trang phục học giả, cưỡi ngựa, với trẻ nhỏ ngưỡng mộ vây quanh và cả tượng ông đang chống gậy khi đã về già.

Một Đài Loan dân chủ dường như không còn chỗ cho người cai trị cũ, người đã mang Trung Hoa Dân Quốc đến hòn đảo này, khi trốn chạy khỏi thất bại chực chờ dưới tay cộng quân của Mao Trạch Đông.

Khi Trung Quốc đại lục trở thành Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, Đài Loan vẫn là Trung Hoa Dân Quốc.

Cả hai đều tuyên bố chủ quyền trên lãnh thổ của phía còn lại. Cả Tưởng Giới Thạch lẫn Mao Trạch Đông đều không coi Đài Loan là một địa phận riêng biệt của một dân tộc riêng biệt.

Nhưng đó chính là Đài Loan ở thời hiện tại.

Khác với Đài Loan, những tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc chưa bao giờ dừng lại. Tuy vậy, hầu như mọi thứ khác đã thay đổi ở cả hai bờ của eo biển rộng chừng 180km này.

Trung Quốc giờ đây đã trở nên giàu có, mạnh mẽ hơn và là một mối đe dọa không thể phủ nhận.

Đài Loan, hòn đảo nay đã áp dụng chế độ dân chủ, đang trong một cuộc bầu cử, thời điểm mà các mối liên kết với Bắc Kinh đang được thử thách.

Bất kể kết quả của cuộc bỏ phiếu vào thứ Bảy như thế nào, nền tự do của Đài Loan vẫn là một mối nguy cho hy vọng thống nhất của Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Các sự kiện vận động trước cuộc bầu cử vào thứ Bảy đang vô cùng sôi nổi

Ở Đài Loan vẫn có người, tương tự Tưởng Giới Thạch đã từng, coi bản thân là người Trung Quốc và ngưỡng mộ Đại lục.

Những người khác lại cảm thấy họ là người Đài Loan thực thụ. Họ coi Bắc Kinh là một thế lực ngoại bang đang muốn thuộc địa hóa hòn đảo của mình, giống như những gì Tưởng Giới Thạch và người Nhật đã làm trước đó.

Ngoài ra, có khoảng 600.000 người bản địa có tổ tiên đã sinh sống tại hòn đảo này hàng ngàn năm.

Tiếp đến là một thế hệ trẻ hơn, với phức cảm nửa này nửa kia và luôn e ngại trước những câu hỏi về bản sắc. Dù cảm thấy bản thân là người Đài Loan, họ không đặt nặng việc tuyên bố độc lập.

Họ mong muốn có được hòa bình và quan hệ làm ăn với Trung Quốc, dù không muốn là một phần của đất nước này.

"Tôi là người Đài Loan. Nhưng tôi tin vào Trung Hoa Dân Quốc", một người phụ nữ ngoài 50 tuổi, lấp lánh trong ánh hào quang của đèn Giáng sinh và trông giống Elton John, nói.

Đây là một phản ứng hiếm hoi tại một cuộc mít tinh vận động tranh cử cho Quốc Dân Đảng (KMT), đảng phái do Tưởng Giới Thạch lãnh đạo đến khi qua đời năm 1975. Thành phố Đào Viên là thủ phủ của Quốc Dân Đảng, nơi có hàng chục ngàn người đổ ra đường để ủng hộ ứng cử viên tổng thống Hầu Hữu Nghi.

Quốc Dân Đảng hiện đang đề xuất việc thiết lập hòa bình và mở rộng đối thoại với cựu thù - Đảng Cộng sản Trung Quốc (CCP). Đảng này cho rằng Đài Loan chỉ có thể thịnh vượng khi chấp nhận đối thoại với Bắc Kinh.

Tưởng Vạn An, ngôi sao mới nổi của Quốc Dân Đảng, được coi là người có tiềm năng trở thành ứng cử viên tổng thống trong tương lai

"Chúng ta nên kết bạn với đại lục", người phụ nữ vừa cười vừa nói. "Chúng ta có thể cùng nhau kiếm tiền".

Tên bà bị át đi hoàn toàn giữa tiếng nhạc đinh tai nhức óc của bài ca ái quốc.

Tiếng hò reo tán thưởng vang dội cả sân khấu khi Tưởng Vạn An xuất hiện ; ông này là chắt nội của Tưởng Giới Thạch và là ngôi sao đang lên của Quốc Dân Đảng.

"Tôi thích anh ấy lắm, đẹp trai vô cùng", người phụ nữ ăn mặc sặc sỡ nói. "Mong một ngày anh ấy sẽ trở thành tổng thống !"

Đám đông chủ yếu là những người trong độ tuổi 50 đến 60. Họ có mối quan hệ gia đình hoặc kinh doanh với Trung Quốc và là những người ủng hộ lâu năm của Quốc Dân Đảng.

"Tôi là người Trung Quốc, còn Đài Loan chỉ là một hòn đảo nhỏ bé. Hãy nhìn Trung Quốc mà xem !", một người đàn ông khoảng 50 tuổi đầy phấn khích khi nói về những thành tựu trong việc phóng tên lửa gần đây của Trung Quốc.

"Tất nhiên là chúng ta nên thống nhất - có thể không phải bây giờ, nhưng một ngày nào đó chúng ta nhất định phải làm vậy".

Phần lớn người ủng hộ Quốc Dân Đảng là những người Đài Loan cao tuổi, có gia đình hoặc mối quan hệ kinh doanh với Trung Quốc

Không có nhiều người trẻ ở đây, họ dường như không bị thu hút bởi di sản của Quốc Dân Đảng.

"Tôi không bầu cho đảng, tôi bầu cho ứng cử viên", Lâm Thần Trạch nói. "Tôi là người Đài Loan, nhưng tôi muốn hòa bình. Đảng Dân Tiến [cầm quyền] đã nắm quyền tám năm và đã đến lúc thay đổi. Hầu Hữu Nghi là một người tốt. Ông ấy trung thực và làm việc hiệu quả".

"Bạn coi mình là người Trung Quốc hay người Đài Loan ?" – Câu hỏi kéo dài hàng thập kỷ giờ đây đang có những câu trả lời đối nghịch.

Đối với Bắc Kinh, đây là điều đáng báo động. Đối với các đảng chính trị ở Đài Loan, đây được coi là một vấn đề tế nhị, đòi hỏi khả năng điều chỉnh lập trường linh hoạt.

"Hành động của họ đối với những bức tượng này là một sai lầm", cựu chiến binh 94 tuổi Phạm Huấn Trung nói khi đi qua công viên đầy tượng Tưởng Giới Thạch.

Ông Phạm mới 18 tuổi vào năm 1947 khi rời quê hương Tứ Xuyên, nằm sâu trong vùng núi miền tây nam Trung Quốc, để gia nhập quân đội Tưởng Giới Thạch.

Đầu năm 1949, khi nội chiến Trung Quốc chuyển hướng, đơn vị của Phạm được cử đến Đài Loan để chuẩn bị cho việc sử dụng hòn đảo này như một thành trì.

Sáu tháng sau, Tưởng Giới Thạch cùng hệ thống chính phủ và đội quân thất bại gần một triệu người theo sau.

Phạm nghĩ rằng ông sẽ sớm trở về nhà. Nhưng sau khi Mao nắm quyền, ông không thể về hay thậm chí viết thư về nhà. "Vì vậy, tôi đã chờ đợi và chờ đợi hàng thập kỷ".

Phạm Huấn Trung vẫn gắn bó với giấc mơ thống nhất Trung Hoa của Tưởng Giới Thạch

Mãi đến năm 1990 ông mới được trở lại nơi quê hương. Thời điểm đó, người thân trong gia đình ông đã qua đời từ lâu, nhiều người trong số họ bị Đảng Cộng sản Trung Quốc truy bức vì hành động "phản cách mạng" của ông.

Ông được biết mẹ và anh trai của mình đã chết đói trong Nạn đói lớn (từ 1958 đến 1961) – một hậu quả từ nỗ lực công nghiệp hóa thời Mao Trạch Đông.

Dù đã sống bảy thập niên ở Đài Loan, Phạm nói ông vẫn luôn coi mình là người Trung Quốc : "Chúng tôi đến đây không có nghĩa đất nước bị tàn lụi ; chúng tôi vẫn là Trung Hoa Dân Quốc. Đài Loan chỉ là một tỉnh nhỏ trong số hơn 30 tỉnh".

Không xa công viên này, Tưởng Giới Thạch vẫn chưa an giấc trong chiếc quan tài bằng đá cẩm thạch đen, vẫn chưa được chôn dù đã gần nửa thế kỷ từ khi ông qua đời.

"Chúng tôi chiến đấu để thống nhất Trung Quốc", Phạm nói. "Chúng tôi muốn một Trung Quốc hùng mạnh, thống nhất và độc lập. Đó là ước mơ của chúng tôi".

Đối với Tưởng Giới Thạch, Đài Loan chỉ là một thành trì tạm thời để dưỡng thương rồi lại tiếp tục theo đuổi ước mơ tái chinh phục Trung Quốc. Dù đã chết từ lâu mang theo giấc mơ của mình, Tưởng Giới Thạch đã để lại dấu ấn rõ rệt.

Khi đi bộ trên các con đường ở Đài Bắc, bạn sẽ bắt gặp những cái tên sót lại từ một thời đại đã qua của Trung Quốc : Nam Kinh Đông lộ, Bắc Bình Bắc lộ, Trường An Tây lộ.

Hiện tại, ngôn ngữ được sử dụng cho giáo dục và thương mại là tiếng Quan Thoại, một phương ngữ miền bắc Trung Quốc.

Đài Loan thể hiện rõ sự ảnh hưởng mạnh mẽ của miền bắc Trung Quốc, từ đồ ăn đến ngôn ngữ

Đài Bắc là thành phố của mì sợi làm từ lúa mì và bánh bao, đều là những món ăn phương Bắc.

Nơi đây cũng có rất nhiều nhà hàng Thượng Hải xuất sắc - di sản từ cuộc di cư của nhiều tầng lớp doanh nhân thành đạt từ khi Đảng Cộng sản lên nắm quyền.

Tuy nhiên, di sản của Tưởng Giới Thạch có một cái giá rất đắt. Bất kỳ biểu hiện nào về bản sắc chính trị của người Đài Loan đều bị đàn áp dã man. Dưới thời Tưởng Giới Thạch, người được sùng bái tương tự Mao Trạch Đông, Stalin hay Kim Nhật Thành, hàng ngàn người đã bị tra tấn, bỏ tù và hành quyết.

"Quốc Dân Đảng và Đảng Cộng sản Trung Quốc, giống như một cặp song sinh cùng trứng, có cùng một lý tưởng", nhà hoạt động chính trị John Chen (John Trần), 86 tuổi, nói. "Cả hai đều nhất trí rằng chúng tôi là một phần của Đại Trung Hoa".

Ông Trần trò chuyện khi tham quan một trại giam quân sự cũ ở miền nam Đài Bắc – một nơi mà đối với ông đã quá quen thuộc.

Năm 1969, một tòa án quân sự đã xét xử và giam giữ ông ở đây, chỉ ba tuần sau hôn lễ của ông. Ông đã trải qua 10 năm tiếp theo ở Cảnh Mỹ, một trong những nhà tù đáng sợ nhất của Đài Bắc. Tội của ông là tham gia một nhóm ủng hộ độc lập cho Đài Loan khi còn theo học một trường y tại Nhật Bản.

Sau 15 năm ngồi tù do ủng hộ Đài Loan độc lập, ông Trần vẫn khẳng định một ngày nào đó điều này sẽ đến

Ông bị nhốt trong buồng giam chật chội với sáu tù nhân khác. Bên trong không hề có giường, chỉ có một nhà vệ sinh bệt trong góc, một cái vòi nước và một cái xô để rửa.

Hè thì oi bức đến chảy mỡ, đông lại rét thấu xương. Mỗi ngày họ chỉ được ra ngoài tập thể dục vỏn vẹn 15 phút.

Ông Trần sinh ra dưới thời Nhật Bản cai trị, có thể nói tiếng Nhật lưu loát. Ông thừa nhận rằng phong cách sống của mình tương đồng với Nhật Bản hơn là với Trung Quốc đại lục.

"Tôi không coi mình là người Trung Quốc, mà là người Đài Loan", ông nói.

Ông Trần là một trong số hàng triệu người có gia đình di cư từ Trung Quốc, chiếm phần lớn cư dân của hòn đảo.

Họ chủ yếu đến từ Phúc Kiến qua nhiều đợt di cư từ những năm đầu thế kỷ 17. Họ nói tiếng Đài Loan, một phiên bản của phương ngữ miền Nam Phúc Kiến, khác biệt với tiếng Quan Thoại, như tiếng Anh với tiếng Bồ Đào Nha vậy.

Với ông, "Đài Loan vốn đã độc lập" và có một tương lai tươi sáng.

"Một ngày nào đó Đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ sụp đổ. Khi đó, chúng ta có thể hội nhập vào cộng đồng quốc tế một cách trọn vẹn".

Ông bác bỏ tuyên bố của Bắc Kinh rằng Đài Loan là một phần của Trung Quốc chỉ vì có chung văn hóa và ngôn ngữ.

"Vậy Tây Tạng hay Tân Cương thì sao ? Nếu cứ là người gốc Trung và nói tiếng Trung thì quốc gia thuộc chủ quyền Trung Quốc, vậy cả Singapore sao ?

Thời kỳ cai trị quân sự đã qua từ lâu, và trên khắp Đài Loan có các tượng đài tưởng niệm Khủng bố Trắng, một thời kỳ đàn áp chính trị kéo dài hàng thập niên tại Đài Loan dưới thời Tưởng.

Tuy vậy, một số người cho rằng lập trường dai dẳng của Bắc Kinh đang khiến thế hệ trẻ nhiệt huyết suy nghĩ lại cách nhìn nhận bản thân.

Mặc dù đã học tiếng Quan Thoại khi lớn lên, Lạc Ốc Anh Hồ từ chối sử dụng ngôn ngữ này

Lạc Ốc Anh Hồ (Lôa Ēng-hôa) bắt đầu học tiếng Đài Loan khoảng năm năm trước. Giờ đây, anh chỉ nói tiếng Đài Loan hoặc tiếng Anh và từ chối nói tiếng Quan Thoại.

Đối với anh, đó là ngôn ngữ của kẻ thực dân áp bức. Anh ví von việc này giống như người Anh bị buộc phải nói tiếng Ý vì nước Anh từng là một phần của Đế quốc La Mã.

"Khi còn học tiểu học, mỗi sáng chúng tôi đều tập trung lại và hát quốc ca [Trung Hoa Dân Quốc]. Luôn có một số học sinh lười biếng không thèm hát, tôi sẽ hét lên với họ 'mày không yêu quê hương sao !' Khi đó, tôi thực sự nghĩ mình là người Trung Quốc".

Anh nói rằng chỉ khi đi làm ở Úc và chứng kiến cách quốc gia này đối mặt với lịch sử đầy biến động của mình, anh mới có được nhận thức sâu sắc về bản thân.

Dưới thời Quốc Dân Đảng, học sinh bị cấm sử dụng và sẽ bị phạt nếu nói tiếng Đài Loan. Cha mẹ người Đài Loan cũng bắt con cái nói tiếng Quan Thoại ngay cả khi ở nhà vì tin rằng điều đó sẽ giúp chúng vào đại học hoặc có được việc làm tốt.

Lạc Ốc nói rằng tuy tiếng Đài Loan không bị cấm nhưng "sự áp đặt tư tưởng" vẫn tồn tại.

"Điều đáng nói nhất là việc chúng tôi bị tước đi quyền học tiếng Đài Loan - 80% người dân có nguồn gốc Đài Loan, nhưng không có quyền được học bằng ngôn ngữ của chính mình. Điều này chẳng phải thật ngớ ngẩn hay sao ?"

Đối với những người trẻ như Lạc Ốc, Đảng Dân Tiến (DPP) cầm quyền, dù đã thành công nhờ vào việc chống lại Bắc Kinh và kêu gọi độc lập cho Đài Loan, vẫn còn rất nhiều việc có thể và phải làm.

Dù từng gặp khó khăn trong các cuộc bầu cử địa phương, DPP đã cầm quyền liên tục 8 năm gần đây

Đảng Dân Tiến (DPP) từng là một tổ chức thiếu quy củ, chật vật để giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử địa phương và giành ghế trong Quốc hội.

Trong các cuộc mít tinh của đảng, tiếng Đài Loan được sử dụng. Tính đến thời điểm hiện tại, Đảng Dân Tiến đã cầm quyền được 16 năm, bao gồm 8 năm qua.

Những người ủng hộ trẻ tuổi của đảng nói tiếng Anh lưu loát và quan tâm tới các vấn đề về môi trường hay LGBTQ nhiều hơn là về sự độc lập chính thức của Đài Loan.

Trong một cuộc mít tinh gần đây tại Đài Bắc, ứng cử viên phó tổng thống của DPP, bà Tiêu Mỹ Cầm, đã có bài phát biểu công khai đầu tiên. Với sức trẻ và sự lôi cuốn, bà gây được ấn tượng mạnh với đám đông.

Nhưng tại Bắc Kinh, Tiêu Mỹ Cầm bị căm ghét.

Bà sinh ra ở Nhật Bản với mẹ là người Mỹ và cha là người Đài Loan. Cương vị gần đây nhất của bà Tiêu Mỹ Cầm là đại sứ trên thực tế của Đài Loan tại Hoa Kỳ.

Truyền thông nhà nước Trung Quốc đã nhiều lần tung tin đồn rằng bà hầu như không nói được tiếng Quan Thoại, cho dù đây không phải sự thật.

Trung Quốc lo sợ sự trỗi dậy của những chính trị gia như bà Tiêu, những người hầu như không có mối liên hệ gia đình nào với đại lục và coi Đài Loan gần gũi với Tokyo và Washington hơn là với Bắc Kinh.

Nếu không tính DPP, đây là cuộc bầu cử đầu tiên mà cả ba ứng cử viên tổng thống đều là người gốc Đài Loan. Không ai trong số họ đến từ những gia đình di cư đến hòn đảo này cùng Tưởng Giới Thạch năm 1949.

Ông Hầu của Quốc Dân Đảng là con trai của một thương nhân đến từ miền nam Đài Loan, người đã vươn lên đứng đầu Cục điều tra quốc gia.

Ngày nay, không còn thấy DPP nói về mục tiêu độc lập hay Quốc Dân Đảng nói về kế hoạch đối thoại với Bắc Kinh ; hai đảng hiện đang tránh bàn luận về kế hoạch thống nhất và câu hỏi chủ quyền giữa Đài Loan và Trung Quốc.

Cả hai đều chấp nhận "hiện trạng" đặc biệt của Đài Loan - không được coi là một quốc gia nhưng tự bầu ra lãnh đạo cho mình.

Tại cuộc mít tinh của Quốc Dân Đảng, một người phụ nữ ăn mặc lấp lánh nhận xét thẳng thắn : "Đây chính là ngọn núi đang bảo vệ chúng tôi. Thiếu đi [vị thế của] Trung Hoa Dân Quốc, Đài Loan coi như xong. Đài Loan không thể độc lập. Độc lập sẽ dẫn đến chiến tranh".

Đây là điều mà các chuyên gia gọi là "mập mờ chiến lược". Cho đến nay, cách làm này khiến tất cả, bao gồm Bắc Kinh, hài lòng.

Nhưng đó không phải là cách mà người dân nhận diện bản thân.

"Hôm nay tất cả chúng tôi đều là người Đài Loan, bất kể xuất xứ của tổ tiên. Chúng tôi kết hôn với nhau và trộn lẫn tiếng Đài Loan với tiếng Quan Thoại khi nói chuyện", một nhóm người đi bộ trên con đường mòn gần Đài Bắc nói.

Khi đi du lịch nước ngoài, họ luôn nói rằng họ đến từ Đài Loan. "Chúng tôi không muốn mọi người nghĩ rằng chúng tôi đến từ Trung Quốc".

Điều này trái ngược với mục tiêu thống nhất Trung Quốc dưới sự cai trị của Đảng Cộng sản. Thông điệp này cũng đã được gửi đến người Tây Tạng, người Duy Ngô Nhĩ, người Mông Cổ và Hong Kong.

Việc người dân Đài Loan đang tự đưa ra quyết định về bản sắc của họ là một vấn đề đối với Bắc Kinh

Tuy không phải tất cả mọi người đều nghĩ mình là người Đài Loan, các cuộc thăm dò cho thấy ngày càng nhiều người trẻ có xu hướng này.

Ngay cả trong hoàn cảnh Đài Loan hiện tại, dòng họ Tưởng vẫn nhận được ưu ái. Nhiều người cho biết họ muốn Quốc Dân Đảng đề cử chắt nội của Tưởng Giới Thạch vào năm 2028 ; còn bà Tiêu đã được coi là ứng cử viên cho DPP.

Bất kỳ ai cũng có thể thắng, nhưng việc điều này được quyết định bởi người dân Đài Loan là một quan ngại đối với Trung Quốc.

Các cử tri trẻ tuổi nói rằng tất cả những gì họ quan tâm là hòa bình : "Tôi có hai em trai và tôi rất lo rằng chúng sẽ phải chiến đấu với Trung Quốc", Thẩm Lộ, 21 tuổi, nói tại cuộc mít tinh của Quốc Dân Đảng.

Giống như hầu hết những đồng minh mạnh mẽ, có ít người dân Đài Loan nói về việc độc lập bởi sự phi thực tiễn, thậm chí là bất khả thi của việc này.

Nhưng hòa bình giờ là tiên quyết với một Đài Loan đang muốn giữ lại những gì họ đang có.

"Tôi là người Đài Loan nhưng điều quan trọng nhất đối với thế hệ của tôi là hòa bình", Thẩm Lộ nói. "Tôi không muốn thống nhất. Tôi muốn tình hình như hiện nay được duy trì mãi mãi".

Rupert Wingfield-Hayes

Nguồn : BBC, 11/01/2024

************************

Bắc Kinh sẽ 'không bao giờ thỏa hiệp' về Đài Loan, Trung Quốc nói với Hoa Kỳ

Kelly Ng, BBC, 10/01/2024

Trung Quốc trong các cuộc đàm phán quân sự đầu tiên với Hoa Kỳ kể từ năm 2021 đã tuyên bố sẽ "không bao giờ thỏa hiệp" về vấn đề Đài Loan.

Các cuộc đàm phàn diễn ra chỉ vài ngày trước khi có cuộc bầu cử quan trọng ở Đài Loan

Bắc Kinh kêu gọi Hoa Kỳ "chấm dứt việc trang bị vũ khí cho Đài Loan" và coi những quan ngại của họ một cách "nghiêm túc".

Tin tức được đưa ra chỉ vài ngày trước cuộc bầu cử quan trọng ở Đài Loan, sự kiện có thể đẩy hòn đảo này gần hơn với – hoặc ngược lại, xa hơn khỏi – Bắc Kinh.

Trung Quốc tuyên bố Đài Loan là một phần lãnh thổ của mình, nhưng hòn đảo này tự coi mình là khác biệt với lục địa Trung Quốc.

"Trung Quốc bày tỏ sẵn sàng phát triển mối quan hệ quân sự lành mạnh và ổn định với Hoa Kỳ trên cơ sở bình đẳng và tôn trọng", thông cáo của Bộ Quốc phòng nước này viết.

Bộ Quốc phòng nói rằng Hoa Kỳ cần xem xét những mối quan ngại của Trung Quốc một cách "nghiêm túc", đồng thời nói thêm rằng Bắc Kinh sẽ "không có bất kỳ nhượng bộ hay thỏa hiệp nào về vấn đề Đài Loan, và yêu cầu phía Mỹ tôn trọng nguyên tắc Một Trung Quốc, các cam kết liên quan, chấm dứt việc trang bị vũ khí cho Đài Loan, và không ủng hộ Đài Loan độc lập".

Đài Loan là điểm nóng quan trọng trong cuộc tranh giành ảnh hưởng quyền lực giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ ở Châu Á.

Hồi năm 2022, Trung Quốc đã từ chối nối lại đàm phán như một động thái nhằm phản đối sau khi Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ tại thời điểm đó, bà Nancy Pelosi đến thăm Đài Loan vào tháng 8/2022.

Hai bên nối lại đàm phán vào đầu tuần này, sau khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đạt được thỏa thuận trong cuộc họp hồi tháng 11. Cuộc đàm phán kéo dài hai ngày đã kết thúc tại Washington vào hôm thứ Ba.

Trong một diễn biến riêng rẽ, Đài Loan cho biết họ không coi việc phóng vệ tinh của Trung Quốc qua không phận phía nam của Đài Loan hôm thứ Ba là một hành động can thiệp bầu cử.

Vụ phóng vệ tinh vào chiều thứ Ba đã khiến có cuộc cảnh báo trên toàn bộ hòn đảo về khả năng có không kích. Người dùng điện thoại di động trên khắp hòn đảo tự trị đã nhận được tin nhắn cảnh báo họ "hãy chú ý đến sự an toàn của mình".

Bộ Quốc phòng Đài Loan sau đó đã xin lỗi vì nội dung nêu không chính xác liên quan đến tên lửa trong cảnh báo gửi tới các điện thoại di động.

"Sau khi nhóm an ninh quốc gia phân tích thông tin tổng thể và cân nhắc đánh giá thông tin của nhiều đồng minh quốc tế, ta có thể loại trừ các nỗ lực chính trị", Lin Yu-chan, người phát ngôn của văn phòng tổng thống Đài Loan, nói.

Truyền thông nhà nước Trung Quốc cho biết vệ tinh có tên Einstein Probe được sử dụng để "quan sát các hiện tượng thoáng qua bí ẩn".

Đảng đối lập chính của hòn đảo, Quốc Dân Đảng (KMT) đã chỉ trích việc sử dụng "tùy tiện" hệ thống cảnh báo trên toàn đảo, nói rằng điều đó gây ra tâm lý sợ hãi.

Kelly Ng

Nguồn : BBC, 10/01/2024

Biden nghe là Trung Quốc không có ý định xâm chiếm Đài Loan, nhưng không nhận ra tham vọng lãnh tụ trọn đời của Tập.

Tập Cận Bình đã để lại một chữ ký giống thư pháp trong sổ lưu bút Filoli sau cuộc gặp với Joe Biden vào ngày 15/11 bên ngoài San Francisco, California. Có lẽ một ngày nào đó cuốn sách sẽ được coi như một loại hiệp ước liên quan đến Đài Loan. (Ảnh dựng phim của Nikkoi/Nguồn ảnh của Yusuke Hinata và Getty Images)

Năm 2027 và 2035 mang ý nghĩa rất quan trọng đối với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Và đó là lý do tại sao ông cố tình đề cập đến chúng trong khi phủ nhận việc Trung Quốc có kế hoạch xâm chiếm Đài Loan.

Lời phủ nhận được đưa ra trong cuộc trò chuyện kéo dài 4 giờ với Tổng thống Mỹ Joe Biden ở California hồi tuần trước.

"Tôi nghe nói tất cả các báo cáo ở Mỹ cho rằng chúng tôi đang lên kế hoạch hành động quân sự [chống lại Đài Loan] vào năm 2027 hoặc 2035", một quan chức cấp cao của Mỹ dẫn lời nhà lãnh đạo Trung Quốc trong một cuộc họp báo sau thượng đỉnh. Vị quan chức Mỹ này tiết lộ "dường như có chút bức xúc trong bình luận đó". Tập tiếp tục nói thêm, "Không có kế hoạch nào như vậy cả, chưa có ai nói chuyện với tôi về điều này".

Lời phủ nhận đột ngột đã gây xôn xao dư luận khắp thế giới. Nhưng Tân Hoa Xã lại không đưa tin về phát biểu này, và các cơ quan truyền thông chính thức khác của Trung Quốc cũng vậy. Thay vào đó, họ dẫn lời Tập nói rằng Đài Loan "vẫn là vấn đề quan trọng nhất và nhạy cảm nhất" trong quan hệ Mỹ-Trung. Và "Trung Quốc sẽ tiến tới thống nhất đất nước, và đó là điều không thể ngăn cản".

Tập muốn truyền tải điều gì qua những nhận xét bất ngờ về Đài Loan ?

Tại California và Washington, nhiều quan chức và giám đốc điều hành, bao gồm cả những doanh nhân nặng ký của Mỹ, những người nghe bài phát biểu của Tập ở San Francisco vào đêm hôm trước, dường như đã chấp nhận vẻ ngoài việc phủ nhận các kế hoạch xâm lược Đài Loan.

Tuy nhiên, Tập không hề nhắc đến việc từ bỏ việc sử dụng vũ lực chống lại Đài Loan. Ý định đã nêu của ông đối với Đài Loan, về cơ bản, vẫn không thay đổi.

Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi các nguồn tin quen thuộc với chính trị nội bộ Trung Quốc lại có những phản ứng hoàn toàn khác nhau. Một nguồn tin cho biết Tập đưa ra nhận xét về Đài Loan như một phần trong chiến lược "nhìn xa trông rộng", "cẩn trọng tính toán tác động của chúng đối với chính trị trong nước". Nguồn tin nhận định Tập cũng có tính toán chiến lược khi đề cập rằng ông biết các quan chức Mỹ đang nói về điều gì.

Một màn hình ở Bắc Kinh trình chiếu đoạn tin tức về một tàu hải quân tham gia cuộc tập trận do Bộ Tư lệnh Chiến khu miền Đông của Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc tổ chức quanh Đài Loan, vào ngày 19/08. © Reuters

Việc nhận ra năm 2027 và 2035 đại diện cho điều gì sẽ giúp chúng ta hiểu được nhận xét của Tập. Ông đã đề cập đến hai năm này kể từ đại hội toàn quốc lần thứ 19 của Đảng Cộng sản Trung Quốc vào năm 2017, khi ông đắc cử nhiệm kỳ tổng bí thư lần thứ hai.

Năm 2027 đánh dấu kỷ niệm 100 năm thành lập Quân đội Giải phóng Nhân dân, và được coi là năm cột mốc cho sự phát triển quân sự của Trung Quốc.

Đại hội toàn quốc tiếp theo của đảng cũng sẽ được tổ chức vào năm 2027. Khi Tập nhắc đến thời điểm trong tương lai này, rất có thể ông đã hình dung ra việc giành được nhiệm kỳ thứ tư với tư cách là nhà lãnh đạo cao nhất của Trung Quốc tại đại hội.

Nhưng vấn đề lớn hơn nằm ở năm 2035. Tại đại hội đảng toàn quốc năm 2017, Tập Cận Bình đã đặt năm 2035 là năm mục tiêu đầy tham vọng để Trung Quốc bắt kịp và vượt qua Mỹ về cả quân sự và kinh tế.

Đại hội toàn quốc lần thứ 22 của đảng rơi vào giữa hai năm đó, năm 2032, và việc Tập đề cập đến năm 2027 và 2035 tương đương với việc tuyên bố tranh cử nhiệm kỳ thứ tư và thứ năm với tư cách là nhà lãnh đạo cao nhất của Trung Quốc.

Tập sẽ tròn 83 tuổi vào năm 2035, hay 82 tuổi theo cách tính tuổi của phương Tây.

Đây chính xác là độ tuổi mà Mao Trạch Đông, nhà sáng lập nước Cộng sản Trung Quốc, qua đời. Nếu Tập tiếp tục nắm quyền đến năm 2035, việc đuổi kịp Mao về thành tích sẽ không phải là một giấc mơ.

"Tập có kế hoạch tiếp tục nắm quyền lâu hơn nữa và ông ấy đã chọn truyền tải thông điệp đó tới Biden", một nguồn tin quen thuộc với chính trị Trung Quốc cho biết. Việc Tập đề cập đến năm 2035 còn cho thấy tham vọng của ông là trở thành nhà lãnh đạo hàng đầu của Trung Quốc trong suốt quãng đời còn lại.

Tập gặp Biden trong bối cảnh bị các đảng viên lão thành gây áp lực về các vấn đề ngoại giao và kinh tế. Như đã chỉ ra trong chuyên mục này tuần trước , động thái nhằm tạo ra bầu không khí sùng bái cá nhân xung quanh Tập đã dẫn đến phản ứng dữ dội từ bên trong đảng, đặc biệt là từ các đồng chí "thế hệ đỏ thứ hai" hay con cái của các lãnh đạo đảng thời kỳ cách mạng.

Tập đã đưa ra nhận xét về Đài Loan tại Mỹ trong khi nhận thức được sự bất an ở quê nhà.

Joe Biden và Tập Cận Bình bắt tay vào ngày 15/11 trước khi diễn ra hội nghị thượng đỉnh Filoli ở Woodside, California, nơi Tập đưa ra một thông điệp nhiều khả năng là dành cho khán giả trong nước ở quê nhà. © Reuters

Đây không phải là lần đầu tiên một nhà lãnh đạo hàng đầu của Trung Quốc bày tỏ mong muốn về sự nghiệp chính trị của mình trong cuộc gặp với các quan chức nước ngoài. Sử dụng khán giả nước ngoài theo cách này là một chiến thuật có thể giúp xác định "hướng gió thổi", ở cả trong và ngoài nước.

Tháng 5/2000, cựu Chủ tịch Giang Trạch Dân đã gặp các quan chức cấp cao của liên minh cầm quyền Nhật Bản tại Trung Nam Hải của Bắc Kinh và nói rằng "Ở sông Dương Tử, sóng sau xô sóng trước".

Câu nói này mang nghĩa là giống như dòng chảy của sông Dương Tử, thế giới không ngừng thay đổi khi thế hệ mới thay thế thế hệ cũ.

Trong cuộc họp, Giang cũng nhắc đến tên của Phó Chủ tịch lúc bấy giờ là Hồ Cẩm Đào, người được nhiều người cho là sẽ lên kế nhiệm Giang. Quả thực, Hồ đã kế nhiệm Giang làm tổng bí thư vào năm 2002.

Tuy nhiên, hiếm có nhà lãnh đạo nào lại thể hiện ý định tại vị trong tương lai xa khi đi thăm nước ngoài, như Tập đã làm vào tuần trước. Và khán giả của ông không chỉ là một quan chức nước ngoài bình thường, mà là tổng thống của siêu cường mà Trung Quốc đang có một cuộc đối đầu nghiêm trọng.

Phải chăng nước đi táo bạo của Tập phản ánh sự tự tin sau khi giành được "quyền lực tối thượng" ở quê nhà ? Không hẳn thế.

Tập đang phải chịu áp lực ngày càng tăng từ bên trong đảng, và cả từ công chúng, trong bối cảnh kinh tế Trung Quốc đang khó khăn.

Để vượt qua tình hình chính trị khó khăn ở quê nhà, Tập cần gửi đi một thông điệp liên quan đến Đài Loan và thể hiện sự tự tin rằng ông sẽ nắm quyền trong hơn một thập niên tới.

Mục đích thực sự của việc Tập tới Mỹ có thể là để đưa ra tuyên bố mang tính chính trị cao này, rồi sau đó lan truyền nó ra phần còn lại của thế giới, bao gồm cả Trung Quốc.

Tập và Biden gặp nhau tại Filoli, một khu biệt thự cách trung tâm San Francisco hơn 40 km. Tập đã ký và ghi ngày tháng vào sổ lưu bút bằng chữ thư pháp Trung Quốc, điều ông rất hiếm khi làm ở Trung Quốc. So sánh với chữ ký của ông từ năm 2015, chữ ký hồi tuần trước có phông chữ gãy hơn và khác biệt đáng kể.

Bức ảnh bên trái, chụp năm 2015, là một chữ ký đúc theo mẫu chữ viết tay của Tập Cận Bình. Bức ảnh tiếp theo là chữ ký của Tập trong sổ lưu bút Filoli vào ngày 15/11. (Ảnh của Katsuji Nakazawa)

Tập đã ký vào sổ lưu bút ngay sau cuộc gặp với Biden, và chữ ký của ông đã được trưng bày khi khu biệt thự mở cửa cho công chúng vào ngày hôm sau.

Kể từ sau hôm đó, các nhóm khách du lịch Trung Quốc đã tràn vào Filoli, mỗi người phải trả phí vào cửa 32 USD chỉ để được nhìn thoáng qua con đường nơi Tập và Biden đi dạo. Một số người thậm chí còn cố mở tủ kính trưng bày cuốn sổ, với hy vọng chạm vào chữ ký của nhà lãnh đạo chính trị của họ.

Để tránh thiệt hại, nhân viên ở Filoli đã phải tạm thời cất sổ lưu bút khỏi tầm mắt công chúng.

Một nguồn tin cho biết quyết định tổ chức hội nghị thượng đỉnh tại Filoli đã được đưa ra khá muộn, và khâu chuẩn bị chỉ được bắt đầu tại địa điểm này khoảng hai tuần trước cuộc họp.

Dù địa điểm được chọn để giúp Tập tránh xa những người biểu tình có thể chỉ trích ông, nhưng nó cũng mang lại một khung cảnh để Tập và Biden có thể cùng nhau đi dạo một cách thoải mái.

Khu vườn Woodside, California, nơi Joe Biden và Tập Cận Bình đi dạo sau cuộc gặp vào ngày 15/11. (Ảnh của Katsuji Nakazawa)

Căn phòng nơi tổ chức thượng đỉnh Mỹ-Trung cũng gợi nhớ đến Cung điện Versailles ở Paris.

Biệt thự Filoli được xây dựng cách đây hơn một thế kỷ bởi William Bowers Bourn II, một tỷ phú, doanh nhân, và nhà hoạt động xã hội, người đã tích lũy được khối tài sản khổng lồ nhờ kinh doanh nước, khí đốt, và các cơ sở hạ tầng khác ở San Francisco.

Trong Thế chiến I, Bourn nhiệt tình ủng hộ Pháp chống lại Đức và đã giúp định hình dư luận ở Bờ Tây nước Mỹ. Năm 1919, Bourn và vợ được mời đến dự lễ ký kết Hiệp ước Versailles, hiệp ước hòa bình lịch sử giữa Đức và các cường quốc Đồng minh Hiệp ước, tại Cung điện Versailles.

Căn phòng nơi Biden và Tập gặp nhau vào ngày 15/11 được trang trí theo phong cách Cung điện Versailles của Pháp. (Ảnh của Katsuji Nakazawa)

Bourn cũng được trao tặng Huân chương Bắc Đẩu Bội tinh để ghi nhận những đóng góp của ông cho nước Pháp trong thời chiến.

Quyết định tạo ra thứ gì đó hữu hình từ trải nghiệm của mình tại Cung điện Versailles, Bourn đã xây dựng phòng khiêu vũ của Filoli theo mô hình Sảnh Gương, căn phòng nổi tiếng nhất trong cung điện.

Liệu chữ ký của Tập có đảm bảo rằng Trung Quốc sẽ không bao giờ thống nhất Đài Loan bằng vũ lực trong tương lai ?

Biden cũng đã ký vào sổ lưu bút, nhưng còn quá sớm để nghĩ rằng Tập đang ký một thứ gì đó tương tự như một hiệp ước.

Chữ ký của Joe Biden trong sổ lưu bút của Filoli. (Ảnh của Katsuji Nakazawa)

Trên thực tế, nhận xét về Đài Loan của Tập là một con dao hai lưỡi. Các nguồn tin cho biết, nếu Tập tuyên bố rõ ràng rằng Trung Quốc sẽ không bao giờ sử dụng vũ lực để thống nhất Đài Loan, sức hút của ông ở Trung Quốc có thể tan biến.

Khát vọng của Tập – trở thành nhà lãnh đạo đạt được "sự phục hưng dân tộc Trung Hoa", xây dựng một chính quyền ổn định, lâu dài, và cuối cùng là thống nhất Đài Loan – đã được những người theo chủ nghĩa dân túy diều hâu ở Trung Quốc ủng hộ.

Khác với giọng điệu nhẹ nhàng mà ông dành cho Đài Loan trong cuộc gặp với Biden, Tập cần tiếp tục có thái độ mạnh mẽ đối với Đài Loan ở Trung Quốc.

Chúng ta sẽ không thể biết ý nghĩa thực sự của phát biểu mới nhất về Đài Loan của Tập, chí ít là cho đến năm 2027. Vẫn còn cả một chặng đường dài, và rất khó để dự đoán được tương lai, như những gì đã xảy ra sau năm 1919 khi Hiệp ước Versailles được ký kết. Thoả thuận đó hoá ra chỉ có sức mạnh ngang với một cuốn sổ lưu bút : Thế chiến II đã nổ ra hai thập niên sau đó.

Nhưng nếu thượng đỉnh Mỹ-Trung tuần trước để lại cho thế giới ấn tượng rằng có thể tránh được xung đột vũ trang giữa Mỹ và Trung Quốc xoay quanh vấn đề Đài Loan, thì có lẽ việc Bourn tái hiện lại Sảnh Gương của Cung điện Versailles sẽ phục vụ nhiều mục đích hơn là chỉ mang tính thẩm mỹ.

Katsuji Nakazawa

Nguyên tác : "U.S. failed to catch hints Xi Jinping dropped at Filoli summit", Nikkei Asia, 23/11/2023

Nguyễn Thị Kim Phụng biên dịch

Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 27/11/2023

Katsuji Nakazawa là nhà báo và biên tập viên cấp cao của Nikkei, hiện sinh sống tại Tokyo. Ông đã dành bảy năm làm phóng viên thường trú ở Trung Quốc và sau đó trở thành trưởng văn phòng Trung Quốc. Ông đã nhận Giải Nhà báo Quốc tế Vaughn-Ueda năm 2014.

Khi Đài Loan lên tiếng báo động về số lượng kỷ lục các máy bay chiến đấu của Trung Quốc vượt qua biên giới không chính thức giữa hai bên, Bắc Kinh nói rằng đường biên này không tồn tại.

Trung Quốc đã tăng cường các cuộc tập trận quân sự gần Đài Loan – Reuters

103 máy bay chiến đấu Trung Quốc bay gần Đài Loan – 40 trong số đó bay vào Vùng Nhận dạng Phòng không (ADIZ) của Đài Loan – lại là sự leo thang khác trong trò chơi chiến tranh của Trung Quốc.

Bắc Kinh, từ lâu đã khẳng định chủ quyền với Đài Loan, trong năm qua đã liên tục tập trận quanh hòn đảo tự trị này với máy bay chiến đấu và tàu hải quân. Các cuộc tập trận quân sự đã có bước ngoặt mang tính đe dọa một cách đặc biệt khi Trung Quốc thề ‘đoàn tụ’ với Đài Loan.

Cho tới nay, các cuộc tập trận chưa tới mức là một cuộc xâm lược và vẫn nằm trong vùng xám, một thuật ngữ quân sự cho các chiến thuật nằm giữa chiến tranh và hòa bình.

Nhưng Đài Loan hiện là một mồi lửa trong cái đã trở thành một mối quan hệ Mỹ-Trung đầy bất ổn – và các nhà phân tích nói rằng chiến thuật vùng xám là một phần trong chiến lược kiểm soát Đài Loan của Trung Quốc mà không phải bắn một phát súng nào.

Trung Quốc đang cố gắng đạt được gì ?

Các chiến thuật chiến tranh vùng xám có mục đích làm suy yếu đối phương trong một thời gian dài – và đây chính xác là cái mà Trung Quốc đang làm với Đài Loan, các nhà quan sát cho hay.

Bằng cách thường xuyên vượt qua ADIZ của Đài Loan, Bắc Kinh đang thử xem Đài Bắc sẽ củng cố vùng này tới mức độ này, Alessio Patalano, giáo sư về chiến tranh và chiến lược tại Đông Á, King’s College tại London, cho hay.

ADIZ là vùng tự tuyên bố và về mặt kỹ thuật được tính là không phận quốc tế, nhưng các chính phủ sử dụng vùng này để giám sát các máy bay nước ngoài.

Đài Loan thường xuyên điều động máy bay chiến đấu để cảnh báo máy bay Trung Quốc tại ADIZ của mình – một phản ứng có thể gây căng thẳng cho các nguồn lực của Đài Loan trong dài hạn, giáo sư Patalano nói.

Nhưng dây không phải là mục đích – hay lợi ích duy nhất. Trước hết, các cuộc tập trận cho phép Trung Quốc thử khả năng của mình, chẳng hạn về phối hợp lực lượng và giám sát, theo các nhà phân tích. Mặt khác, chúng phù hợp với khuynh hướng của Trung Quốc nhằm bình thường hóa việc tăng áp lực quân sự lên Đài Loan để thử sức phòng thủ và ủng hộ của quốc tế cho hòn đảo này.

"Việc bình thường hóa này có thể một ngày nào đó phục vụ cho việc che đậy các bước đầu tiên của một cuộc tấn công thực thụ, gây khó khăn cho Đài Loan và [ đồng minh chính] Mỹ để chuẩn bị đối phó", David Gitter, một thành viên không thường trú của Văn phòng Quốc gia về Nghiên cứu Châu Á, có trụ sở tại Mỹ, nói.

Các động thái của Bắc Kinh cũng nhằm bác bỏ khẳng định của Đài Loan rằng nước này có biên giới với Trung Quốc ở eo biển Đài Loan, vùng biển nằm giữa hòn đảo này và Trung Quốc đại lục.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ning nói rằng "không có cái gọi là đường trung tuyến" ở eo biển khi được hỏi về phản ứng của Đài Loan trước cuộc tập trận tháng Chín.

"Nó cũng khiến người dân Đài Loan tê liệt trước mối đe dọa từ một lực lượng như vậy, điều này có thể làm suy yếu ủng hộ chính trị cho một sự chuẩn bị quân sự tận tâm hơn của Đài Loan cho khả năng xảy ra chiến tranh", ông nói.

Hầu hết các nhà phân tích đều đồng tình rằng quân đội Đài Loan – một đội quân bị thu hẹp, hải quân đông hơn và pháo binh cũ kỹ - sẽ không thể sánh được với một Trung Quốc hùng mạnh hơn nhiều. Nhiều người Đài Loan có vẻ cũng đồng tình với ý kiến này, theo một khảo sát năm ngoái của Quỹ Ý kiến Công chúng Đài Loan. Khảo sát này cho thấy hơn một nửa trong số người được hỏi ý kiến cho rằng Trung Quốc sẽ thắng nếu có chiến tranh – chỉ một phần ba tin rằng Đài Loan sẽ thắng.

Và sự ủng hộ cho ý tưởng một ngân sách quốc phòng lớn hơn có vẻ yếu. Gần một nửa người Đài Loan cho rằng ngân sách hiện nay là đủ trong khi một phần ba cho rằng đã quá nhiều rồi, theo khảo sát mới đây của Đại học Nottingham.

Trung Quốc triển khai chiến thuật vùng xám khi nào ?

Trung Quốc thường diễn tập quân sự để đáp trả các hoạt động chính trị cấp cao giữa Đài Loan và Mỹ mà nước này cho là ‘khiêu khích’.

Các cuộc tập trận này đã tăng lên về quy mô và tần số từ chuyến thăm Đài Loan tháng 8/2022 của Chủ tịch Hạ viện Mỹ khi đó, bà Nancy Pelosi. Bắc Kinh đáp trả bằng tập trận kéo dài cả tuần với bốn ngày tập bắn đạn thật, tiếp đó là các cuộc tấn công chống tầu ngầm và diễn tập bố ráp trên biển.

Sau đó vào tháng 4, sau khi Tổng thống Thái Anh Văn gặp Chủ tịch Hạ viện Mỹ khi đó là Kevin McCarthy tại California, Trung Quốc diễn tập ‘phong tỏa’ Đài Loan trong cái gọi là cuộc tập trận chung với tàu sân bay Sơn Đông của nước này.

Trung Quốc thậm chí cho máy bay bay tới bờ biển Thái Bình Dương của Đài Loan, cho thấy rằng họ đang tập tấn công từ hướng này, thay vì từ phía tây, đối diện với Trung Quốc đại lục.

Càng ngày, Trung Quốc càng có vẻ diễn tập một cuộc phong tỏa Đài Loan. Nhưng quan chức Lầu Năm Góc nói rằng nỗ lực này khó có thể thành công vì sẽ giúp các đồng minh của Đài Loan có thêm thời gian để tự huy động.

Cuộc tập trận vào tháng 9 diễn ra sau khi phó Tổng thống Đài Loan William Lai thăm Mỹ. Đài Bắc cảnh báo các cuộc tập trận sau khi Mỹ gọi ông Lai, ứng cử viên dẫn đầu trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng Giêng, là ‘kẻ gây rối’.

Một số nhà phân tích cũng tin rằng Trung Quốc đang có gắng thể hiện sức mạnh sau các tin đồn về sự ‘mất tích của Bộ trưởng Quốc phòng Lý Thượng Phúc.

Các chiến thuật cũng không dành riêng cho cuộc đối đầu với Đài Loan. Trung Quốc triển khai các biện pháp tương tự để khẳng định chủ quyền với hầu hết Biển Đông, điều có thể là mấu chốt để dành quyền kiểm soát Đài Loan.

Vùng biển này có tuyến hàng hải trị giá hàng ngàn tỷ USD và được tin là có trữ lượng dầu và khí lớn.

Bắc Kinh đã xây các công trình lớn trên các rạn san hô ở vùng biển tranh chấp, nơi Philippines, Đài Loan, Malaysia, Việt Nam và Brunei đều khẳng định chủ quyền. Nước này cũng triển kahi các tàu tuần duyên và dân quân để chặn các tàu an ninh và tàu cá của Philippines tại vùng biển này bất chấp một phán quyết của tòa án quốc tế rằng các tuyên bố chủ quyền của họ là không cơ sở pháp lý.

Các chiến thuật vùng xám có leo thang ?

Các cuộc tập trận đã dẫn đến một khu vực ngày càng được quân sự hóa - có thể là ở vùng biển xung quanh Đài Loan hoặc trên bầu không.

Mỹ và các đồng minh cũng tăng cường tập trận quân sự ở Biển Đông. Chỉ trong tuần này, Mỹ và Philippines đã bắt đầu một vòng đàm phán nữa.

Ngay cả khi không bên nào có ý định khiêu khích, các nhà quan sát lo ngại rằng việc tăng cường tàu chiến và máy bay chiến đấu sẽ làm tăng nguy cơ xảy ra tính toán sai lầm phải trả giá. Quân đội hai nước cũng không còn liên lạc trực tiếp - mặc dù Mỹ cho biết họ đang cố gắng khôi phục đường dây nóng, điều này sẽ giúp xoa dịu mọi leo thang ngoài dự kiến.

Dù nối lại đối thoại cấp cao với Mỹ, Trung Quốc không cho thấy dấu hiệu nhượng bộ Đài Loan.

Ông Gitter cho biết, số vụ xâm nhập kỷ lục vào tháng Chín cho thấy những hoạt động như vậy sẽ được tiến hành như một phần trong chính sách của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, ngay cả khi không có "các tác nhân từ bên ngoài". Ông Tập gần đây cho biết ông "sẽ không bao giờ hứa từ bỏ việc sử dụng vũ lực" và rằng Đài Loan "phải và sẽ" thống nhất với Trung Quốc.

Nhưng các nhà quan sát cho rằng Trung Quốc sẽ ở trong tình thế nhạy cảm trong những tháng tới vì phô trương sức mạnh quá mức cũng có thể mở đường cho ông Lai, người mà họ coi là ứng cử viên ủng hộ độc lập của Đài Loan, giành chiến thắng trong cuộc bầu cử quan trọng vào tháng Giêng.

Năm tới cũng là lúc Bắc Kinh đưa vào sử dụng tàu sân bay Phúc Kiến mới, loại tàu sân bay hiện đại nhất mà Đài Bắc cho rằng sẽ tăng cường khả năng của Trung Quốc trong việc phong tỏa eo biển Đài Loan.

Ông Gitter cho biết các cuộc tập trận quân sự của Trung Quốc sẽ ngày càng lớn hơn và thường xuyên hơn.

Ông nói : "Chúng ta có thể dự đoán những con số này sẽ tăng lên cho đến khi chúng đạt tới mức mà người ta có thể thấy trong một cuộc tấn công thực sự".

Joel Guinto

Ian Tang tường thuật bổ sung từ BBC Monitoring

Nguồn : BBC, 05/10/2023

Mỹ tố Trung Quốc thao túng truyền thông toàn cầu

Reuters, VOA, 29/09/2023

Quốc đang thao túng các phương tiện truyền thông toàn cầu thông qua kiểm duyệt, thu thập dữ liệu và âm thầm mua các hãng tin nước ngoài, Hoa Kỳ tố cáo ngày 28/9 và cảnh báo xu hướng này có thể dẫn đến "sự thu hẹp mạnh mẽ" quyền tự do ngôn luận toàn cầu.

Một trang phúc trình của Trung tâm Tương tác Toàn cầu của Bộ Ngoại giao Mỹ. Trung tâm nói Bắc Kinh thu hút giới tinh hoa chính trị và các nhà báo nước ngoài để thao túng các phương tiện truyền thông toàn cầu.Trung

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết trong một báo cáo rằng Bắc Kinh đã chi hàng tỷ đô la hàng năm cho các nỗ lực thao túng thông tin, bao gồm cả việc mua cổ phần của các phương tiện truyền thông nước ngoài thông qua "các phương tiện công cộng và phi công cộng", tài trợ cho những người có ảnh hưởng trực tuyến và thủ đắc các thỏa thuận phân phối mà qua đó quảng bá nội dung cho chính phủ Trung Quốc.

Tòa đại sứ Trung Quốc tại Washington không hồi đáp yêu cầu bình luận. Vào tháng 7 năm nay, Bắc Kinh phản ứng với thông cáo của NATO cáo buộc nước này thực hiện các chính sách cưỡng ép và truyền bá thông tin sai lệch khi nói rằng thông cáo của NATO coi thường sự thật cơ bản, cố tình làm mất uy tín của Trung Quốc và bóp méo chính sách của nước này.

Phúc trình của Mỹ được đưa ra trong bối cảnh đang có tranh cãi về những nỗ lực của Trung Quốc trong những năm gần đây nhằm mở rộng phạm vi ảnh hưởng toàn cầu của các phương tiện truyền thông do chính phủ nước này kiểm soát, đặc biệt là khi cạnh tranh địa chính trị giữa Bắc Kinh và Washington ngày càng gia tăng. Các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã tìm cách chống lại những hình ảnh tiêu cực về Trung Quốc mà họ cảm thấy đang được truyền thông thế giới lan truyền.

Trích dẫn các báo cáo công khai và "thông tin chính phủ mới thu được", Trung tâm Tương tác Toàn cầu của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Bắc Kinh đã tạo ra hệ sinh thái thông tin của riêng mình bằng cách thu hút giới tinh hoa chính trị nước ngoài và các nhà báo nước ngoài. Trung Quốc cũng đã đầu tư vào mạng vệ tinh và dịch vụ truyền hình kỹ thuật số ở các khu vực đang phát triển nào ưu tiên nội dung truyền thông do nhà nước Trung Quốc hậu thuẫn.

Trung tâm này cho biết việc thu thập dữ liệu của Trung Quốc ở nước ngoài "đã cho phép Bắc Kinh tinh chỉnh việc kiểm duyệt toàn cầu bằng cách nhắm mục tiêu vào các cá nhân và tổ chức cụ thể".

Phúc trình nói : "Nếu cứ để như vậy, những nỗ lực của Bắc Kinh có thể dẫn đến .... sự thu hẹp mạnh mẽ quyền tự do ngôn luận toàn cầu".

Theo phúc trình, bất chấp nguồn lực chưa từng có dành cho chiến dịch này, Bắc Kinh đã gặp phải "những thất bại lớn" khi nhắm mục tiêu vào các nước dân chủ vì bị truyền thông địa phương và xã hội dân sự đẩy lùi.

********************

Hải Côn : Đài Loan ra mắt tàu ngầm tự sản xuất nhằm đối phó với Trung Quốc

Tessa Wong, BBC, 28/9/2023

Đài Loan vừa ra mắt mẫu tàu ngầm tự sản xuất đầu tiên trong bối cảnh đang tăng cường khả năng phòng thủ trước một cuộc tấn công có thể xảy ra của Trung Quốc.

Đài Loan ra mắt tàu ngầm tự sản xuất đầu tiên tại thành phố cảng Cao Hùng

Tổng thống Thái Anh Văn đã chủ trì trong lễ khai trương tại thành phố cảng Cao Hùng hôm thứ Năm 28/9.

Các quan chức Mỹ đã cảnh báo rằng Trung Quốc có thể có đủ khả năng về mặt quân sự để tiến hành một cuộc xâm lược Đài Loan trong vòng vài năm tới.

Đài Loan là một hòn đảo tự trị mà Trung Quốc coi là một tỉnh nổi loạn và thề sẽ giành lại một ngày nào đó.

Hầu hết các nhà quan sát tin rằng Trung Quốc sẽ không tấn công hòn đảo này ngay lập tức và Bắc Kinh cho biết họ đang tìm kiếm sự "thống nhất" hòa bình với Đài Loan.

Nhưng đồng thời họ cũng cảnh báo Đài Loan không nên chính thức tuyên bố độc lập và có bất kỳ sự hỗ trợ nào từ nước ngoài. Trung Quốc ngày càng tìm cách gây áp lực lên hòn đảo bằng các cuộc tập trận quân sự ở eo biển Đài Loan, trong đó một số cuộc được tiến hành ngay trong tháng này.

Theo các quan chức quân sự, sau khi hạ thủy, chiếc tàu ngầm chạy bằng diesel-điện trị giá 1,54 tỷ USD của Đài Loan sẽ trải qua một số cuộc thử nghiệm và sẽ được giao cho hải quân vào cuối năm 2024.

Nó được đặt tên là Hải Côn, theo tên một loài cá khổng lồ cũng có thể bay trong thần thoại, xuất hiện trong văn học cổ điển Trung Quốc.

Một chiếc tàu ngầm khác hiện đang được sản xuất. Đài Loan đặt mục tiêu cuối cùng sẽ vận hành một hạm đội gồm 10 tàu ngầm - trong đó có hai chiếc cũ do Hà Lan sản xuất - và trang bị tên lửa cho các tàu này.

Người đứng đầu chương trình tàu ngầm nội địa, Đô đốc Hoàng Thúc Quang, tuần trước nói với báo giới rằng mục tiêu của hòn đảo là chống lại mọi nỗ lực từ Trung Quốc nhằm bao vây Đài Loan để xâm lược hoặc áp đặt phong tỏa hải quân.

Việc này cũng sẽ câu giờ cho đến khi lực lượng Mỹ và Nhật Bản đến hỗ trợ phòng thủ cho Đài Loan, ông nói thêm.

Việc chế tạo tàu ngầm của riêng mình từ lâu đã là ưu tiên hàng đầu của các nhà lãnh đạo Đài Loan, nhưng chương trình này đã được đẩy nhanh dưới thời bà Thái Anh Văn, người đã tăng chi tiêu quân sự lên gần gấp đôi ngân sách trong nhiệm kỳ của mình.

Trung Quốc vẫn chưa có phản hồi chính thức. Nhưng trong một bài viết hồi đầu tuần này, tờ Thời báo Hoàn Cầu của nhà nước cho biết Đài Loan đang "mơ mộng" và kế hoạch này "chỉ là ảo tưởng".

Bài viết cũng tuyên bố quân đội Trung Quốc "đã xây dựng một mạng lưới chống tàu ngầm đa chiều trên khắp hòn đảo".

Các nhà quan sát đồng ý rằng các tàu ngầm mới có thể giúp tăng cường khả năng phòng thủ của Đài Loan.

Hạm đội 10 tàu ngầm của Đài Loan sẽ kém xa so với hạm đội của Trung Quốc, được cho là hiện có hơn 60 chiếc bao gồm cả tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân và nhiều chiếc khác đang được triển khai.

Nhưng hòn đảo này từ lâu đã theo đuổi chiến lược 'chiến tranh bất cân xứng', nhằm mục đích xây dựng một lực lượng phòng thủ linh hoạt hơn để đối mặt với kẻ thù lớn hơn và có nguồn lực tốt.

Các tàu ngầm này có thể "hỗ trợ lực lượng hải quân tương đối nhỏ của Đài Loan chủ động chống lại hải quân hùng mạnh của Trung Quốc" bằng cách tiến hành "chiến tranh kiểu du kích với khả năng tàng hình, sát thương và bất ngờ", theo William Chung, nhà nghiên cứu quân sự của Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Quốc gia ở Đài Loan.

Ông cho biết đặc biệt, các tàu ngầm có thể giúp bảo vệ các eo biển và kênh nối liền với vùng gọi là "chuỗi đảo thứ nhất", một mạng lưới các đảo bao gồm Đài Loan, Philippines và Nhật Bản được coi là mặt trận có thể xảy ra của bất kỳ cuộc xung đột nào với Trung Quốc.

Tác chiến chống tàu ngầm vẫn là "điểm yếu nhất của hải quân Trung Quốc và đây là cơ hội để Đài Loan khai thác", nhà nghiên cứu nói thêm.

Nhưng "trọng tâm" của bất kỳ cuộc xung đột hải quân Trung Quốc-Đài Loan nào có khả năng sẽ không diễn ra ở vùng nước sâu ngoài khơi bờ biển phía đông của hòn đảo, nơi các tàu ngầm sẽ hoạt động hiệu quả nhất, theo Drew Thompson, nhà nghiên cứu cấp cao thỉnh giảng tại Đại học Quốc gia Singapore và cựu quan chức Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ.

Thay vào đó, mặt trận chính của cuộc chiến sẽ là vùng nước nông hơn ở bờ biển phía tây đối diện với Trung Quốc đại lục.

"Tàu ngầm không được tối ưu hóa cho vai trò chống xâm lược… việc tăng cường khả năng làm phức tạp các hoạt động quân sự của Trung Quốc sẽ có tác động, nhưng đó không phải là tác động mang tính quyết định", ông nói.

Hiệu quả của các tàu ngầm phần lớn sẽ phụ thuộc vào cách Đài Loan lựa chọn triển khai chúng ra sao.

Ngoài vai trò răn đe, tàu ngầm còn có thể được sử dụng để phục kích tàu Trung Quốc ; thực hiện các hoạt động rải mìn tại các cảng của Trung Quốc ; làm gián đoạn nguồn cung cấp dầu hàng hải ; và phá hủy các cơ sở quan trọng trên bờ biển Trung Quốc, theo Chieh Chung, nhà nghiên cứu quốc phòng của Tổ chức Chính sách Quốc gia Đài Loan.

Tuy nhiên, điều quan trọng hơn là Đài Loan đã thiết kế và chế tạo được tàu ngầm của riêng mình lần đầu tiên.

Hải Côn sử dụng hệ thống chiến đấu của công ty quốc phòng Mỹ Lockheed Martin và sẽ mang theo tên lửa do Mỹ sản xuất. Theo thông tin từ Reuters, mặc dù điều này có thể không có gì đáng ngạc nhiên vì Mỹ là đồng minh chính của Đài Loan, nhưng ít nhất sáu quốc gia khác, trong đó có Anh, đã hỗ trợ Đài Loan cung cấp linh kiện, công nghệ và nhân lực.

Đô đốc Hoàng Thúc Quang nói với Nikkei Asia rằng ông đã đích thân tiếp cận các liên hệ quân sự ở Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc và Ấn Độ để được giúp đỡ nhưng không nêu rõ quốc gia nào cuối cùng đã đồng ý.

Ông Thompson lưu ý rằng việc một số quốc gia và công ty "không ngại cung cấp các bộ phận cho chương trình phòng thủ ở Đài Loan... cho thấy một sự thay đổi về địa chính trị đáng kể".

Còn theo nhà nghiên cứu Chieh, đó là dấu hiệu cho thấy một số thành viên trong cộng đồng quốc tế cảm thấy "nghi ngờ và không hài lòng" với Bắc Kinh và "có thể khiến Trung Quốc cảm thấy bất an".

Lễ hạ thủy diễn ra một ngày sau khi Bắc Kinh xác nhận họ đã tiến hành các cuộc tập trận quân sự trong tháng này để "kiên quyết chống lại sự kiêu ngạo của lực lượng ly khai độc lập Đài Loan".

Trong những tuần gần đây, Trung Quốc một lần nữa tăng cường hiện diện tàu chiến ở eo biển Đài Loan và các máy bay quân sự xâm nhập vào không phận xung quanh hòn đảo.

Các quan chức quân sự và tình báo Mỹ đã đưa ra nhiều mốc thời gian khác nhau về khả năng Trung Quốc có thể xâm lược.

Một thời điểm được đưa ra gần đây là năm 2027 – khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình được cho là đã yêu cầu quân đội của mình có đủ khả năng hoạt động để tiến hành một cuộc xâm lược vào năm đó.

Nhưng giám đốc CIA William Burns cũng cho biết điều đó không nhất thiết có nghĩa là ông Tập sẽ quyết định xâm lược vào thời điểm đó vì ông được cho là có nghi ngờ về việc liệu Trung Quốc có thành công hay không.

Tessa Wong

Nguồn : BBC, 28/09/2023

***********************

Đài Loan phô trương tàu ngầm "tự chế tạo" đầu tiên

Trọng Nghĩa, RFI, 28/09/2023

Đài Loan hôm nay 28/09/2023 đã cho ra mắt chiếc tàu ngầm tự sản xuất đầu tiên, trong bối cảnh chính quyền Đài Bắc đang nỗ lực tăng cường sức mạnh quân sự nhằm đối phó với Trung Quốc, vốn không che giấu ý định thôn tính hòn đảo.

Một nhóm lính hải quân đứng cạnh chiếc tàu ngầm đầu tiên do Đài Loan sản xuất, được trưng bày tại Cao Hùng, miền nam Đài Loan, hôm 28/09/2023. AP - ChiangYing-ying

Chiếc tàu ngầm mang tên là Hải Côn (Haikun), ký hiệu SS-711, đã được ra mắt trong một buổi lễ tại thành phố cảng Cao Hùng, miền nam Đài Loan.

Phát biểu trong buổi lễ, tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn tuyên bố : "Lịch sử sẽ luôn ghi nhớ ngày này". Bà nhắc lại : "Trong một thời gian dài, việc Đài Loan tự chế tạo được tàu ngầm bị coi là một ‘nhiệm vụ bất khả thi’. Nhưng ngày nay, một chiếc tàu ngầm do chính người Đài Loan thiết kế và chế tạo đã xuất hiện trước mắt mọi người. Chúng ta đã làm được điều đó".

Trị giá 1,5 tỷ đô la, chiếc tàu ngầm chạy bằng động cơ diesel dài 80 mét và nặng từ 2.500 đến 3.000 tấn khi di chuyển, đã bắt đầu được chế tạo vào năm 2020, với các thiết bị và vũ khí do tập đoàn Mỹ Lockheed Martin sản xuất.

Hải Côn sẽ trải qua quá trình thử nghiệm trên biển và theo tổng thống Đài Loan sẽ đi vào hoạt động vào năm 2025. Tuy nhiên, một số chuyên gia quốc phòng cho rằng việc đó có thể mất nhiều thời gian hơn.

Hải Quân Đài Loan hiện có hai tàu ngầm đang hoạt động thuộc lớp Swordfish mua của Hà Lan vào những năm 1980. Đến năm 2001, Mỹ đã đồng ý cung cấp 8 chiếc tàu ngầm quy ước cho Đài Bắc, nhưng thương vụ này chưa bao được thực hiện.

Khi lên nắm quyền vào năm 2016, tổng thống Thái Anh Văn đã khởi động chương trình tự chế tạo tàu ngầm với mục tiêu trang bị cho Đài Loan 8 chiếc.

Về mặt số lượng, đội tàu ngầm của Đài Loan chẳng là bao so với Trung Quốc. Theo Bộ Quốc phòng Mỹ, Trung Quốc có khoảng 60 tàu ngầm, 6 trong số đó chạy bằng năng lượng hạt nhân và được trang bị tên lửa đạn đạo.

Tuy nhiên, theo một chuyên gia thuộc Viện quốc phòng và An Ninh Đài Loan, mặc dù Đài Loan đang ở thế bất lợi rõ ràng về mặt số lượng, việc triển khai tàu ngầm tại hai vị trí chiến lược – Eo biển Bashi và Eo biển Miyako – sẽ đủ để gây khó khăn cho Trung Quốc.

Ben Lewis, một nhà phân tích độc lập tại Hoa Kỳ chuyên nghiên cứu về hoạt động của quân đội Trung Quốc quanh Đài Loan, cho rằng tàu ngầm Đài Loan sẽ tạo ra nguy cơ cho Trung Quốc trong việc tấn công đổ bộ và vận chuyển quân.

Ngay từ thứ Hai 25/09, Hoàn Cầu Thời Báo Trung Quốc đã khẳng định kế hoạch của Đài Loan triển khai tàu ngầm nhằm ngăn chặn quân đội Trung Quốc chỉ là một "giấc mơ" hão huyền.

Trọng Nghĩa

Trung Quốc gia tăng áp lực với Đài Loan để trắc nghiệm phản ứng của quốc tế

Thanh Phương, RFI, 20/9/2023

Căng thẳng tại vùng eo biển Đài Loan tăng thêm một nấc : Hôm qua, 19/09/2023, Đài Bắc thông báo trong vòng 24 tiếng đồng hồ đã phát hiện 55 chiến đấu cơ Trung Quốc bay chung quanh lãnh thổ Đài Loan. Trước đó, cũng trong vòng 24 tiếng đồng hồ từ tối Chủ nhật đến sáng thứ Hai, 19/09, Bắc Kinh đã điều tổng cộng 103 phi cơ đến vùng biển chung quanh hòn đảo, một con số kỷ lục trong những năm gần đây.

Một chiến đấu cơ Trung Quốc tham gia tuần tra sẵn sàng chiến đấu và tập trận quanh đảo Đài Loan, ngày 09/04/2023. AP - Mei Shaoquan (Ảnh của Tân Hoa Xã)

Trong số 55 phi cơ Trung Quốc bị phát hiện từ thứ Hai đến sáng hôm qua, khoảng phân nửa đã vượt qua "đường trung tuyến" trên eo biển Đài Loan, được coi như là ranh giới không chính thức giữa hòn đảo với Hoa lục. Theo Đài Bắc, các chiến đấu cơ này cũng đã xâm nhập vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) ở khu vực phía tây nam và đông nam của Đài Loan. 

Trên nguyên tắc, bất cứ máy bay của nước nào khi vào vùng nhận dạng phòng không của một nước khác thì phải thông báo cho cơ quan hàng không của nước đó. Vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan chồng lấn một phần lên vùng nhận dạng phòng không của Trung Quốc và một phần lãnh thổ Hoa lục. Nhưng ADIZ không có giá trị như không phận của một quốc gia, vì có phạm vi nhỏ hơn. 

Khi đưa các chiến đấu cơ ồ ạt xâm nhập vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan, Bắc Kinh gia tăng áp lực với Đài Bắc, nhưng vẫn không chính thức vi phạm luật quốc tế, bởi vì các máy bay này chưa xâm phạm không phận của Đài Loan. Nhưng với việc các phi cơ Trung Quốc kể từ nay thường xuyên xâm nhập ADIZ và vượt qua đường trung tuyến, phải chăng giai đoạn kế tiếp sẽ là xâm phạm luôn cả không phận của hòn đảo, tức là tiến vào khu vực chưa tới 12 hải lý (22 km) tính từ các bờ biển Đài Loan. Phản ứng của Đài Bắc lúc đó sẽ như thế nào ? 

Theo nhận định của chuyên gia về chiến lược hàng hải Alessio Patalano của trường King’s College ở Luân Đôn, được đài France 24 trích dẫn, có thể là Đài Loan sẽ lại phản ứng giống như hiện nay, đó là kích hoạt hệ thống phòng không, điều máy bay tiêm kích bay lên chặn các phi cơ Trung Quốc và đưa các máy bay này ra khỏi không phận Đài Loan. Với vị thế quân sự yếu hơn nhiều so với Trung Quốc, Đài Bắc khó mà làm khác hơn được. Cho nên, nếu quốc tế cũng không có phản ứng thì coi như mặc nhiên chấp nhận là Đài Loan không còn chủ quyền trên các vùng biển của họ.

Về mặt chính trị, rõ ràng đưa các chiến đấu cơ và chiến hạm Trung Quốc vượt qua đường trung tuyến là một cách để Bắc Kinh khẳng định chủ quyền đối với Đài Loan. Sau khi Đài Bắc yêu cầu Bắc Kinh "chấm dứt ngay lập tức những hành động đơn phương này", phát ngôn viên Bộ ngoại giao Trung Quốc đã nhắc lại lập trường của Bắc Kinh là Đài Loan thuộc về Trung Quốc và "cái gọi là đường trung tuyến không hề tồn tại". Nói cách khác, theo chuyên gia Alessio Patalano, Bắc Kinh kể từ nay "bình thường hóa" việc không còn tuân thủ thông lệ đối với Đài Loan, vốn đã được xác định từ thập niên 1960.

Về mặt quân sự, các vụ xâm nhập thường xuyên đang làm "hao mòn" lực lượng phòng không của Đài Loan mà Trung Quốc không cần bắn một viên đạn nào. Việc các máy bay tiêm kích F-16 của Đài Loan phải cất cánh thường xuyên hơn để chặn các phi cơ Trung Quốc gây tổn phí rất lớn cho Đài Bắc.

Ngoài việc đưa ngày càng nhiều chiến hạm và chiến đấu cơ xâm nhập vùng trời và vùng biển của Đài Loan, trong thời gian gần đây Trung Quốc còn gia tăng các cuộc tập trận mô phỏng một cuộc bao vây hòn đảo. Theo hãng tin AFP, hôm qua, các quan chức Lầu Năm Góc đã lên tiếng cảnh cáo rằng một mưu toan phong tỏa Đài Loan "sẽ thất bại" và sẽ tạo ra "một nguy cơ leo thang rất lớn" đối với Trung Quốc, vì lúc đó cộng đồng quốc tế sẽ buộc phải có phản ứng, điều mà Bắc Kinh muốn tránh.

Dẫu sao thì trước mắt, lực lượng Trung Quốc được huy động trong những lần xâm nhập gần đây còn quá ít để tính đến chuyện tấn công trực diện Đài Loan, vì theo các chuyên gia quân sự, để vượt qua eo biển Đài Loan, Bắc Kinh cần phải tập trung một lực lượng mạnh hơn rất nhiều. Tuy nhiên, chuyên gia Alessio Patalano lưu ý, nếu số phi cơ vượt qua đường trung tuyến cứ tiếp tục gia tăng, chúng ta sẽ khó mà xác định ý đồ của Trung Quốc : Đây vẫn chỉ là hành động hù dọa hay là nhằm mở màn cho một cuộc tấn công thật sự vào Đài Loan ?

Thanh Phương

Nguồn : RFI, 20/09/2023

**************************

Quan chức Ngũ Giác Đài : Trung Quốc phong tỏa Đài Loan có thể sẽ thất bại

Reuters, VOA, 20/09/2023

Việc Trung Quốc phong tỏa Đài Loan có thể sẽ thất bại và một cuộc xâm lược quân sự trực tiếp vào hòn đảo tự trị này sẽ cực kỳ khó khăn để Bắc Kinh thực hiện thành công, các quan chức cấp cao Ngũ Giác Đài nói trước Quốc hội hôm 19/9.

Ông Ely Ratner, phụ tá Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ phụ trách các vấn đề an ninh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Quân đội Trung Quốc trong những năm gần đây đã tăng cường hoạt động xung quanh Đài Loan, nơi mà Bắc Kinh tuyên bố là lãnh thổ của mình. Giám đốc CIA William Burns cho biết Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã chỉ thị cho lực lượng vũ trang nước này sẵn sàng xâm lược vào năm 2027.

Tuy nhiên, liệu ông Tập Cận Bình có ra lệnh chiếm Đài Loan bằng vũ lực hay không, thông qua các lựa chọn quân sự như phong tỏa hay xâm lược, vẫn chưa rõ ràng.

Ông Ely Ratner, phụ tá Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ phụ trách các vấn đề an ninh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, nói việc phong tỏa sẽ giúp các đồng minh của Đài Loan có thời gian huy động nguồn lực cho Đài Loan. Ông nói, tác động kinh tế của lệnh phong tỏa sẽ tàn khốc đến mức nó sẽ làm cứng rắn hơn các giải pháp quốc tế chống lại Bắc Kinh.

Ông Ratner nói với Ủy ban Quân vụ Hạ viện : "Có thể sẽ không thành công và sẽ là nguy cơ leo thang rất lớn đối với Trung Quốc, nơi họ có thể sẽ phải xem xét liệu cuối cùng họ có sẵn sàng bắt đầu tấn công các tàu hàng hải thương mại hay không".

Thiếu tướng lục quân Joseph McGee, phó giám đốc chiến lược, kế hoạch và chính sách của Bộ tham mưu liên quân Ngũ Giác Đài, cho biết khả năng xảy ra một cuộc phong tỏa cũng không cao do những thách thức liên quan.

Ông McGee nói với các nhà lập pháp : "Tôi nghĩ đó là một lựa chọn nhưng có lẽ không phải là một lựa chọn có nhiều khả năng xảy ra khi bạn bắt đầu xem xét các lựa chọn quân sự – nói về chuyện phong tỏa sẽ dễ dàng hơn nhiều so với việc thực sự phong tỏa".

Trung Quốc đã tổ chức các cuộc tập trận xung quanh Đài Loan vào tháng 8 năm ngoái và một lần nữa vào tháng 4 năm nay, và lực lượng của Bắc Kinh hoạt động quanh hòn đảo này gần như hàng ngày.

Bộ Quốc phòng Đài Loan tuần trước cho biết trong báo cáo hai năm một lần rằng Trung Quốc đang tăng cường sức mạnh không quân dọc bờ biển đối diện với Đài Loan bằng việc triển khai thường xuyên các máy bay chiến đấu và máy bay không người lái mới tại các căn cứ không quân mở rộng.

Tuy nhiên, ông McGee cũng cho biết quân đội Trung Quốc, Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA), sẽ gặp khó khăn khi thực hiện cuộc xâm lược trực diện, đổ bộ vào hòn đảo này. Ông nói, đó cũng không phải là điều họ có thể làm trong một cuộc tấn công bất ngờ.

Ông McGee nói : "Họ sẽ phải tập trung hàng chục nghìn, có thể hàng trăm nghìn quân ở bờ biển phía đông và đó sẽ là một tín hiệu rõ ràng".

Ông thẳng thừng nhấn mạnh : "Hoàn toàn không có gì dễ dàng về một cuộc xâm lược Đài Loan của PLA".

"Họ cũng sẽ chạm trán với một hòn đảo có rất ít bãi biển, nơi bạn có thể hạ cánh trên địa hình đồi núi và có dân số mà chúng tôi tin rằng sẽ sẵn sàng chiến đấu nên hoàn toàn không có gì dễ dàng về một cuộc xâm lược Đài Loan của PLA", ông nói.

Nguồn : VOA, 20/09/2023

Trung Quốc sẵn sàng "kiên quyết đập tan bất kỳ hình thức độc lập nào của Đài Loan", quân đội nước này cảnh cáo hôm 16/5, giữa lúc tin tức cho hay Mỹ chuẩn bị đẩy nhanh việc bán vũ khí phòng thủ và hỗ trợ quân sự cho nền dân chủ của hòn đảo tự trị.

Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc, Đại tá Tan Kefei.

Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc, Đại tá Tan Kefei, nói trong một video đăng trên mạng rằng sự gia tăng trao đổi gần đây giữa quân đội Hoa Kỳ và quân đội Đài Loan là một "động thái cực kỳ sai lầm và nguy hiểm".

Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) "tiếp tục tăng cường huấn luyện và chuẩn bị quân sự, đồng thời sẽ kiên quyết đập tan mọi hình thức ly khai độc lập của Đài Loan cũng như những nỗ lực can thiệp từ bên ngoài, đồng thời sẽ kiên quyết bảo vệ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ", ông Tan nói đề cập đến đồng minh thân cận nhất của Đài Loan, là Hoa Kỳ.

Trung Quốc tuyên bố hòn đảo có 23 triệu dân này là lãnh thổ của riêng mình và sẽ kiểm soát bằng vũ lực nếu cần.

Phô trương sức mạnh

Với lực lượng hải quân lớn nhất thế giới, máy bay chiến đấu thế hệ mới nhất và kho phi đạn đạn đạo khổng lồ, Trung Quốc đã gia tăng các mối đe dọa bằng cách đưa máy bay và tàu chiến vào vùng biển và không phận xung quanh Đài Loan. Với hơn 2 triệu binh sĩ, PLA cũng được xếp hạng là quân đội thường trực lớn nhất thế giới, mặc dù việc vận chuyển thậm chí một phần lực lượng trong trường hợp nổ ra cuộc xâm lược được coi là một thách thức lớn về hậu cần.

Cùng với các vụ xâm nhập trên không và trên biển hàng ngày xung quanh Đài Loan, Bắc Kinh đã tổ chức các cuộc tập trận trong và xung quanh Eo biển Đài Loan chia cắt đôi bên, một phần được coi là diễn tập cho một cuộc phong tỏa hoặc xâm lược, mà khi xảy ra, sẽ gây ra hậu quả to lớn đối với an ninh và nền kinh tế trên toàn thế giới.

Những hành động như vậy có thể được coi là nỗ lực quấy rối quân đội Đài Loan và đe dọa các chính trị gia cũng như cử tri, những người sẽ bầu chọn tổng thống và cơ quan lập pháp mới tại Đài Loan vào năm tới.

Các động thái này của Trung Quốc dường như có tác dụng hạn chế. Hầu hết người Đài Loan kiên quyết ủng hộ việc duy trì tình trạng độc lập trên thực tế của họ. Các chính trị gia và các nhân vật công chúng khác từ Châu Âu và Hoa Kỳ cũng thường xuyên đến Đài Bắc để bày tỏ sự ủng hộ của họ, mặc dù các quốc gia này không có quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan.

Phát biểu của ông Tan được đưa ra đáp câu hỏi của một phóng viên về tin nói rằng Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đang chuẩn bị phê duyệt thương vụ bán vũ khí trị giá 500 triệu đô la cho Đài Loan và cử hơn 100 quân nhân đến Đài Loan đánh giá các phương pháp huấn luyện và đưa ra các đề nghị để cải thiện khả năng phòng thủ của hòn đảo.

Hỗ trợ của Hoa Kỳ

Đài Loan nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ đảng Dân chủ và Cộng hòa của Hoa Kỳ. Cả hai đảng đã kêu gọi chính quyền Biden xúc tiến gần 19 tỷ đô la các mặt hàng quân sự đã được phê duyệt để bán nhưng chưa được giao cho Đài Loan.

Các quan chức chính quyền nói việc giao hàng chậm trễ là do tắc nghẽn trong sản xuất liên quan đến đại dịch COVID-19 và năng suất hạn chế cũng như nhu cầu vũ khí gia tăng để hỗ trợ Ukraine. Động thái của ông Biden sẽ cho phép xuất khẩu các mặt hàng từ kho dự trữ quân sự hiện có của Hoa Kỳ, đẩy nhanh việc cung cấp ít nhất một số khí tài mà Đài Loan cần để ngăn chặn hoặc đẩy lùi bất kỳ cuộc tấn công nào của Trung Quốc.

Trong số các mặt hàng được đặt có phi đạn chống hạm Harpoon, máy bay chiến đấu F-16, phi đạn vác vai Javelin và phi đạn Stinger, Hệ thống Rốc-két Pháo binh Cơ động Cao, hay HIMARS, vốn đã trở thành một vũ khí quan trọng cho quân đội Ukraine chiến đấu với các lực lượng xâm lược của Nga.

Phát biểu của ông Tan phù hợp với giọng điệu tiêu chuẩn của Bắc Kinh về cái mà họ gọi là "lợi ích cốt lõi của Trung Quốc". Đài Loan và Trung Quốc tách rời sau cuộc nội chiến năm 1949 và Bắc Kinh coi việc đặt Đài Loan dưới sự kiểm soát của mình là chìa khóa để khẳng định chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ.

Những nỗ lực "tìm kiếm độc lập bằng cách dựa vào Hoa Kỳ" và "tìm kiếm độc lập bằng sức mạnh quân sự" là một "ngõ cụt", ông Tan nói.

Với quan hệ Mỹ-Trung ở mức thấp lịch sử và Đài Loan không chấp nhận yêu cầu của Bắc Kinh về nhượng bộ chính trị trong việc thống nhất, mối lo ngại đang gia tăng về khả năng xảy ra xung đột mở liên quan đến cả ba bên và có thể là cả các đồng minh hiệp ước của Hoa Kỳ như Nhật Bản.

Sự hỗ trợ kinh tế và ngoại giao của Trung Quốc dành cho Nga sau cuộc xâm lược Ukraine cũng làm gia tăng căng thẳng với Washington. Bắc Kinh được cho là đang điều nghiên kỹ lưỡng những thất bại quân sự của Moscow trong cuộc xung đột tại Ukraine, trong khi ý chí của phương Tây ủng hộ Kyiv được một số người coi là phép thử đối với quyết tâm đứng về phía Đài Loan trong trường hợp xảy ra xung đột với Trung Quốc.

Nguồn : VOA, 18/05/2023

Tuyên truyền kiểu chiến lang đã trở nên "quá hiệu quả", khiến các quan chức bất an.

Nền kinh tế mong manh của Trung Quốc đã buộc Chủ tịch Tập Cận Bình phải tìm ra biện pháp chống lại hiệu quả của tuyên truyền chiến binh sói. (Nikkei/Kyodo, Getty Images, Reuters)

Một cuộc thảo luận đáng chú ý đang diễn ra trên mạng Internet ở Trung Quốc, nơi kiểm duyệt ngày càng được siết chặt mỗi năm, ngăn chặn quyền tự do ngôn luận. Nhưng đột nhiên, lệnh cấm tranh luận nhiều chiều về việc Trung Quốc thống nhất với Đài Loan bằng vũ lực dường như đã được dỡ bỏ.

Một quan điểm trái ngược, thậm chí bị coi là cấm kỵ, đã bất ngờ được phép xuất hiện, cho rằng quyết định thống nhất Đài Loan bằng vũ lực vào lúc này sẽ là phi thực tế và thậm chí còn nguy hiểm.

Đây là một diễn biến mới.

Việc các lập luận và bài viết tán thành quan điểm này vẫn hiện diện trên Internet mà không bị cơ quan kiểm duyệt Trung Quốc xóa cho thấy rõ ràng rằng chính quyền đã lựa chọn một lập trường thận trọng. Có thể nói rằng giới lãnh đạo cấp cao của Trung Quốc có ý định để quan điểm này lan rộng, chí ít là ở một mức độ nhất định.

Các cuộc thảo luận thẳng thắn trên Internet không chỉ diễn ra trước hội nghị thượng đỉnh G-7 năm nay – sẽ bắt đầu vào ngày 19/5 tại Hiroshima, Nhật Bản – mà còn có liên hệ chặt chẽ với hội nghị này.

Vì "hòa bình và ổn định ở Eo biển Đài Loan", Nhật Bản, Mỹ và các quốc gia G-7 khác dự kiến sẽ tăng cường khuôn khổ hợp tác để ngăn chặn Trung Quốc thay đổi hiện trạng bằng vũ lực.

Hàn Quốc, Australia và Ấn Độ đều đã được mời tham dự một cuộc họp mở rộng ở Hiroshima. Nhật Bản, Mỹ, Australia, và Ấn Độ cũng sẽ tổ chức hội nghị thượng đỉnh nhóm Bộ tứ (Quad) tại Sydney vào ngày 24/5.

Một máy bay chiến đấu F-35 của Mỹ tại một căn cứ ở Nhật Bản : Mỹ và các quốc gia G-7 khác dự kiến sẽ bày tỏ quyết tâm duy trì "hòa bình và ổn định ở Eo biển Đài Loan" tại hội nghị thượng đỉnh sắp tới ở Hiroshima. (Ảnh của Katsuji Nakazawa)

Giữa bối cảnh đó, các bài viết nặc danh bác bỏ "chính sách ngoại giao chiến lang" diều hâu của Trung Quốc đang được đăng lại trên các cổng thông tin khác nhau, với nội dung thay đổi đôi chút, còn giọng điệu ở phần tựa đề liên tục trở nên mạnh mẽ hơn. Tất cả đều nhấn mạnh khả năng Trung Quốc bị kéo vào một "chiến dịch bốn mặt trận", nghĩa là nước này sẽ bị kẻ thù bao vây tứ phía. Một quan điểm khác cũng đang được chú ý : Những ai kêu gọi "thống nhất Đài Loan bằng vũ lực" đơn giản là "ngu xuẩn".

Ở mặt trận đầu tiên trong bốn mặt trận, quân đội Trung Quốc sẽ đối mặt với lực lượng Mỹ, Nhật Bản, và Đài Loan ở Eo biển Đài Loan và các khu vực lân cận.

Ở mặt trận thứ hai, quân đội Trung Quốc sẽ đối đầu với lực lượng Mỹ và Hàn Quốc trên Bán đảo Triều Tiên.

Ở mặt trận thứ ba, Trung Quốc sẽ đối đầu với lực lượng Mỹ và Australia ở Biển Đông và Nam Thái Bình Dương. Nếu người Mỹ kiểm soát được Eo biển Malacca – một vùng nước hẹp thông ra Biển Andaman – và quay sang chống lại Trung Quốc ở Biển Đông, nguồn cung cấp năng lượng của Bắc Kinh sẽ bị gián đoạn và họ sẽ không thể duy trì nền kinh tế của mình. Trong khi đó, ở Nam Thái Bình Dương, quân Australia đóng vai trò chốt chặn.

Ở mặt trận cuối cùng, Trung Quốc sẽ đối đầu với lực lượng Ấn Độ ở biên giới phía tây nam. Năm 2020, lần đầu tiên sau 45 năm, Trung Quốc và Ấn Độ đã đụng độ ở khu vực này, dẫn đến thương vong cho cả hai bên.

Binh sĩ Ấn Độ xếp đội hình tại một căn cứ không quân ở Leh, thuộc vùng Ladakh gần biên giới tranh chấp với Trung Quốc, vào tháng 9/2020. Trong trường hợp khẩn cấp, biên giới này có thể là mặt trận thứ tư mà quân đội Trung Quốc phải tham chiến. © Reuters

Tại mặt trận thứ hai, các nhà lãnh đạo Mỹ và Hàn Quốc đã nhất trí rằng một tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo của Hải quân Mỹ sẽ thăm cảng Hàn Quốc. Nhiều khả năng sự kiện này sẽ xảy ra trong tương lai gần.

Tại mặt trận thứ ba, việc triển khai luân phiên các tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân tới Australia đã được lên kế hoạch theo khuôn khổ an ninh AUKUS, cùng với Mỹ và Anh

Những người thúc đẩy lý thuyết bốn mặt trận ở Trung Quốc hoàn toàn nhận thức được những diễn biến quốc tế gần đây. Các lực lượng của Trung Quốc chắc chắn sẽ bị dàn mỏng và rơi vào thế bất lợi rõ ràng nếu họ buộc phải chiến đấu trên cả bốn mặt trận.

Tình hình này gợi nhớ đến cuộc bao vây ABCD chống lại Nhật Bản trước Thế chiến II, khi Mỹ, Anh, Trung Quốc, và Hà Lan liên kết với nhau để thực hiện một loạt các lệnh cấm vận đã giáng một đòn nặng nề lên người Nhật.

Đảng cộng sản Trung Quốc coi việc thống nhất với Đài Loan là sứ mệnh lịch sử của mình và tuyên bố sẽ không ngần ngại sử dụng vũ lực đối với hòn đảo nếu cần thiết. Tuy nhiên, sự cẩn trọng đối với nhiệm vụ này đang dần thống trị Internet của Trung Quốc. Những ý kiến tỏ ra bất bình với giới lãnh đạo Trung Quốc, đứng đầu là Chủ tịch Tập Cận Bình, hiện vẫn chưa bị gỡ xuống.

Bối cảnh phức tạp dẫn đến tình trạng này, chí ít là một phần, có thể bắt nguồn từ Tổng thống Nga Vladimir Putin. Đã hơn một năm kể từ khi lực lượng của ông thất bại trong việc nhanh chóng chiếm đóng Kyiv, thủ đô của Ukraine, sau cuộc xâm lược toàn diện của quân đội Nga.

Một nguồn tin quen thuộc với đảng và dư luận ở Trung Quốc cho biết Putin đã trở thành "một tấm gương xấu". Điều gì sẽ xảy ra nếu lực lượng Trung Quốc thất bại trong việc nhanh chóng chiếm Đài Bắc bằng vũ lực, và thay vào đó sa lầy vào một thất bại giống như của Putin ?

Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình rời khỏi tiệc chiêu đãi ở Moscow hồi tháng 3. Một số người nói rằng cuộc chiến của Putin ở Ukraine đã tạo ra "một tấm gương xấu" cho Trung Quốc. © Reuters

Quả thật, một số quan chức và sĩ quan quân đội Trung Quốc, những người suy nghĩ nghiêm túc về con đường mà đất nước nên đi theo, cho rằng việc cố gắng thống nhất Đài Loan bằng vũ lực ngay bây giờ sẽ là một canh bạc rất nguy hiểm.

Xu hướng của dư luận cũng đã trở thành một vấn đề lớn ở Trung Quốc. Một số dân thường Trung Quốc đã thực sự tin rằng chiến tranh sẽ nổ ra ở Đài Loan trong tương lai gần, buộc lực lượng Trung Quốc phải đọ sức với quân đội Mỹ đáng gờm.

Một công dân Trung Quốc sống ở nước ngoài, người sở hữu một công ty, gần đây đã trở về nước lần đầu tiên sau ba năm, khi chính sách zero-COVID nghiêm ngặt được dỡ bỏ. Doanh nhân này đã bị sốc khi nghe những người bình thường, thậm chí là bạn bè thân thiết của ông, thì thầm với nhau rằng chiến tranh sắp xảy ra, và họ phải suy nghĩ nghiêm túc về những gì họ nên làm.

Những người giàu có ở Trung Quốc đặc biệt lo lắng về việc sụt giảm tài sản. Giá nhà chung cư tại Trung Quốc vẫn đang trên đà giảm. Theo vị doanh nhân Trung Quốc, những người sở hữu nhiều bất động sản đang muốn bán và thu tiền mặt từ ít nhất một trong số những bất động sản của mình và chuyển số tiền thu được ra khỏi Trung Quốc.

Mỹ dự kiến sẽ điều một tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo tới Hàn Quốc để phô trương lực lượng. © Yonhap/Kyodo

Một chủ công ty khác vừa tạm thời trở về Trung Quốc lại được bạn bè – những người tin vào tuyên truyền chiến lang – khuyên nên về Trung Quốc vĩnh viễn càng sớm càng tốt.

Người này cho biết bạn bè ông cảnh báo rằng nếu chiến tranh nổ ra, các quốc gia nơi quân đội Mỹ đóng quân như Hàn Quốc và Nhật Bản sẽ trở nên rất nguy hiểm. Họ tin rằng sống ở Trung Quốc sẽ an toàn hơn.

Bất chấp những luận điệu của các nhà ngoại giao chiến lang về một trận chiến với Mỹ, đụng độ vũ trang không nhất thiết là một kịch bản có thể xảy ra. Nhưng một phần do những nhận xét hiếu chiến của các nhà ngoại giao này, một số người Trung Quốc bình thường bắt đầu nghĩ rằng đất nước họ có thể sớm thống nhất với Đài Loan bằng vũ lực.

Chính trong bối cảnh đó, những tiếng nói quan ngại đã xuất hiện – và được phép xuất hiện – ngày càng nhiều.

Giống như ở bất kỳ quốc gia nào khác, các bậc cha mẹ ở Trung Quốc không muốn gửi con cái mình ra tiền tuyến. Tình cảm này đã lan truyền trên các phương tiện truyền thông xã hội Trung Quốc, làm xáo động tinh thần của khá nhiều cư dân mạng.

Dù Trung Quốc không loại trừ khả năng thống nhất với Đài Loan bằng vũ lực, nhưng các chuyên gia quân sự và an ninh của nước này, theo kinh nghiệm của họ, hiểu rằng làm như vậy sẽ rất khó khăn. Do đó, hiện tại, cần phải làm dịu làn sóng dư luận đang bị kích động bởi tuyên truyền chiến lang.

Một cuộc diễu hành quân sự trước Quảng trường Thiên An Môn của Bắc Kinh năm 2015 : Trung Quốc đã không loại trừ việc thống nhất Đài Loan bằng vũ lực. (Ảnh của Takaki Kashiwabara)

Nếu ấn tượng rằng Trung Quốc đang ở thế sẵn sàng chiến đấu tiếp tục được củng cố, thì điều đó sẽ khiến đội ngũ lãnh đạo của Tập Cận Bình có ít lựa chọn chiến lược hơn. Điều quan trọng nhất để họ thành công là duy trì sự mơ hồ về việc liệu có hành động nào xảy ra hay không, và sẽ xảy ra khi nào. Sự mập mờ có tầm quan trọng chiến lược.

Nếu người ta tin rằng một cuộc chiến sắp xảy ra ở Đài Loan, thì điều đó cũng sẽ kìm hãm các công ty nước ngoài mở rộng sang Trung Quốc, chưa kể còn khiến cho dòng tài sản của Trung Quốc chảy ra nước ngoài. Tác động đối với nền kinh tế Trung Quốc sẽ rất đáng kể.

Để xua tan quan niệm chiến tranh này, cần phải có một lời giải thích hợp lý nhất định. Do đó, lập luận bốn mặt trận đã được sử dụng hiệu quả, và thậm chí còn được chứng minh là có lợi cho Chủ tịch Tập Cận Bình.

Katsuji Nakazawa

Nguyên tác : "China’s messaging machine tamps down Taiwan war hype", Nikkei Asia, 11/05/2023

Nguyễn Thị Kim Phụng biên dịch

Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 15/05/2023

Katsuji Nakazawa là nhà báo và biên tập viên cấp cao của Nikkei, hiện sinh sống tại Tokyo. Ông đã dành bảy năm làm phóng viên thường trú ở Trung Quốc và sau đó trở thành trưởng văn phòng Trung Quốc. Ông đã nhận Giải Nhà báo Quốc tế Vaughn-Ueda năm 2014.

Mối đe dọa Trung Quốc : 3 lý do phương Tây cần bảo vệ Đài Loan

Stéphane Corcuff, Thanh Hà, RFI, 17/04/2023

Bắc Kinh vừa kết thúc chiến dịch tập trận 3 ngày "bao vây" Đài Loan. Mối "Đe dọa" Trung Quốc tại eo biển cùng tên càng lúc càng lớn. Kết thúc chuyến công du Trung Quốc, tổng thống Pháp, Emmanuel Macron bị chỉ trích mạnh mẽ về phát biểu cho rằng Liên Hiệp Châu Âu cần "độc lập" với quan điểm của Mỹ trên vấn đề Đài Loan.

Quân đội Đài Loan bắn đạn thật với xe tăng CM-11 và pháo tự hành trong cuộc tập trận ở miền nam hải đảo ngày 30/5.

Trả lời RFI tiếng Việt, giáo sư Stéphane Corcuff, trường Khoa học Chính trị (Sciences Po) Lyon nhắc lại Trung Quốc muốn thôn tính hòn đảo này, kể cả bằng sức mạnh quân sự, vì các lý do chính trị, địa chính trị và chiến lược. Do vậy theo quan điểm của ông, phương Tây có ít nhất ba lý do cần bảo vệ hòn đảo này trước tham vọng của chính quyền Đảng cộng sản ở Hoa Lục.

Giáo sư Stéphane Corcuff là tác giả của nhiều công trình nghiên cứu về Đài Loan. Ông phụ trách điều phối số báo đặc biệt của tạp chí Historia (tháng 11/2022- La Guerre des deux Chines, 1661-2022) và từng cộng tác với nhiều báo mạng chuyên về Châu Á như Asialyst hay về ngoại giao như Diplomatie. 

Stéphane Corcuff : Đài Loan là một quốc gia chịu ảnh hưởng của văn hóa Trung Hoa là một phần của thế giới Trung Hoa, nhưng Đài Loan dưới nhiều khía cạnh khác nhau, lại là một quốc gia rất ‘phương Tây’ hiểu theo nghĩa đảo quốc này tôn trọng luật chơi quốc tế, cho dù là về mặt chính thức Đài Loan không được cộng đồng quốc tế công nhận. Đài Loan cũng là một số quốc gia hiếm hoi trên thế giới không gây hấn với các nước láng giềng hay với phần còn lại trên thế giới. Đài Loan không đưa quân đi xâm chiếm một quốc gia nào khác, không quân sự hóa các đảo nhỏ ở Biển Đông hay Hoa Đông. Chính quyền Đài Bắc không chủ trương phá vỡ trật tự thế giới, một trật tự đã được xây dựng trên pháp luật. Hơn nữa, Đài Loan là một nền dân chủ và theo tôi đây là một điều hết sức quan trọng để cộng đồng quốc tế yểm trợ Đài Loan. 

Kế tới, vì những lý do địa chiến lược, cộng đồng quốc tế cần phải bảo vệ Đài Loan. Trước hết, về mặt kinh tế Đài Loan chiếm một vị trí then chốt trong chuỗi trị giá gia tăng, Đài Loan rất mạnh về mặt công nghệ và là nguồn sản xuất linh kiện bán dẫn của thế giới chủ yếu là trong lĩnh vực chip điện tử hiện đại nhất. 

Ai cũng biết - mà chính Bắc Kinh đã khẳng định là Trung Quốc đang trở thành một siêu cường của thế giới. Sức mạnh hải quân Trung Quốc hiện nay là số một toàn cầu, Trung Quốc sắp trở thành quốc gia có lực lượng quân sự hùng mạnh nhất và về quân số thì đã đứng đầu thế giới. Như đã biết Bắc Kinh không che giấu mục tiêu thôn tính Đài Loan, kể cả bằng sức mạnh. Trung Quốc đã đưa ra rất nhiều lý lẽ chứng minh về tính chính đáng thâu tóm Đài Loan. 

RFI tiếng Việt dẫn nhập : Bắc Kinh đã đưa ra những bằng chứng lịch sử để khẳng định Đài Loan là một phần không thể tách rời của Trung Quốc nhưng lập trường này đã bị một số chuyên gia của phương Tây bác bỏ, thậm chí gọi đấy là một sự ngụy tạo về lịch sử. 

Stéphane Corcuff : Trung Hoa Dân Quốc năm 1912 rồi Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa năm 1949 đã thừa hưởng lại các đường biên giới được phân định từ thời triều đình Mãn Châu và xin nhấn mạnh đó là thời kỳ Mãn Châu, chứ không phải là đế chế Trung Hoa như chính quyền hiện nay ở Hoa lục thường nhận vơ. Xin đơn cử bằng chứng là thế kỷ 17, Trung Quốc bị người Mãn Châu đô hộ. Tiếp theo đó các vùng Nội Mông, miền đông Turkestan và sau cùng là Đài Loan (1684) đã bị người Mãn Châu chinh phục. Do vậy Đài Loan chưa bao giờ thuộc về Trung Quốc mà chỉ là thuộc về một đế chế đã từng đô hộ Trung Quốc. Nhưng chính quyền ở Hoa lục không bao giờ công nhận điều ấy và như vậy có lợi cho họ để khẳng định rằng Đài Loan là một vùng lãnh thổ của Trung Quốc. Sau chiến tranh Nhật-Trung lần thứ nhất, năm 1884, triều đình Mãn Thanh đã trao lại Đài Loan cho Nhật Bản cai trị (…). 

RFI tiếng Việt giải thích thêm : Trước khi Thế chiến thứ II kết thúc, Tuyên bố Cairo năm 1943, nêu rõ "Formosa (Đài Loan) và quần đảo Bành Hồ (Penghu Islands) sẽ được khôi phục cho Trung Hoa Dân Quốc…". Năm 1949 khi Đảng cộng sản giành được chính quyền, lập thủ đô ở Bắc Kinh, chính phủ Trung Hoa Dân Quốc của Tưởng Giới Thạch đã phải chạy sang Đài Loan. Ông lãnh đạo hòn đảo này cho đến năm 1975 dưới sự yểm trợ của Hoa Kỳ nhằm kềm tỏa đà tiến của phe cộng sản tại Châu Á. Năm 1971 Liên Hiệp Quốc công nhận nước Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa là đại diện duy nhất của Trung Quốc. Mỹ và phương Tây cũng tuân thủ nguyên tắc "một nước Trung Quốc duy nhất". Song do vị trí chiến lược về mặt địa lý và địa chính trị, Đài Loan vẫn được Hoa Kỳ quan tâm. Năm 1979 Washington thông qua đạo luật Taiwan Relations Act cho phép Hoa Kỳ bán vũ khí cho hòn đảo này để tự vệ nhưng văn bản nói trên không nói rõ khả năng "can thiệp quân sự" trong trường hợp Đài Loan bị tấn công. Stéphane Corcuff lưu ý : Trung Quốc càng lúc càng nhìn thấy tầm mức quan trọng của Đài Loan trong cuộc đối đầu với Mỹ. 

Stéphane Corcuff : Mãi đến sau này, Trung Quốc mới khai thác lập luận đó trong việc khẳng định chủ quyền với Đài Loan, một khi Bắc Kinh hiểu rằng làm chủ eo biển Đài Loan cho phép Hải quân Trung Quốc phát triển mạnh mẽ về mặt chiến lược, và đây là cánh cửa mở ra Thái Bình Dương. Từ đó Đài Loan lại càng có tầm mức quan trọng hơn theo quan điểm của Bắc Kinh. Nhưng tôi xin nhắc lại ban đầu kế hoạch chiếm lại Đài Loan chỉ mang màu sắc chính trị, với những ý đồ nặng tính dân tộc chủ nghĩa. Bởi vào đầu thập niên 1950 khi (Đảng cộng sản) mới giành được chính quyền, Trung Quốc chưa có một lực lượng Hải quân đủ sức đẻ hoạt động tại các vùng biển sâu. Bây giờ thì khác và chính vì thế mà vị trí của Đài Loan ở chuỗi đảo đầu tiên mở ra Thái Bình Dương lại càng quan trọng hơn nữa. Đài Loan cũng rất gần với Philippines, Nhật Bản, Hàn Quốc : đó là những đồng minh của Mỹ ở Châu Á, và là nơi Hoa Kỳ đã đặt căn cứ căn cứ quân sự. Nói cách khác, Đài Loan là cánh cổng mở cho phép hải quân Trung Quốc vươn ra Thái Bình Dương. Nhất là một khi làm chủ được Đài Loan, Trung Quốc chắc chắn sẽ đặt căn cứ dọc suốt theo bờ đông của Đài Loan hướng ra Thái Bình Dương để quan sát mọi qua lại trong vùng biển này. Viễn cảnh này không lạc quan chút nào, nhất là đối với Pháp, một cường quốc trong vùng. Kinh nghiệm cho thấy Trung Quốc đã bồi đắp các đảo nhân tạo ở Biển Đông, đã đánh bắt trái phép tại những vùng biển của Philippines và Việt Nam… Trung Quốc cũng sẽ hành xử tương tự ở Thái Bình Dương và sẽ gây trở ngại cho tự do giao thương hàng hải như thế nào một khi chiếm được Đài Loan.

RFI tiếng Việt bình luận : Giáo sư Corcuff e rằng, chiếm được Đài Loan, Bắc Kinh coi như kiểm soát phần lớn Thái Bình Dương, Trung Quốc thêm sức mạnh để uy hiếp các nước láng giềng chung quanh.

Stéphane Corcuff : Nếu như nền dân chủ Đài Loan bị sụp đổ thì có nhiều lo ngại là Trung Quốc sẽ càng trong thế mạnh để khuynh đảo các nước láng giềng. Bắc Kinh không chủ trương lật đổ các chính phủ tại chức để dựng nên những chính quyền mới thân Trung Quốc. Bắc Kinh cũng không có ý đồ đưa quân xâm chiếm các quốc gia lân cận nhưng Trung Quốc có những công cụ khác, cũng lợi hại không kém để mở rộng ảnh hưởng và nhất là can thiệp vào đời sống chính trị, xã hội tác các quốc gia này. Chiếm được Đài Loan lại càng tăng thêm sức mạnh cho Trung Quốc và đó là một điều rất nguy hiểm, bởi khi đó Trung Quốc trở thành một siêu cường không gì ngăn cản nổi. Nhưng đó là một quốc gia không có tự do, không tôn trọng chủ quyền của các quốc gia khác. 

Thanh Hà thực hiện

Nguồn : RFI, 17/04/2023

**************************

Tàu khu trục Mỹ USS Milius qua eo biển Đài Loan

Thùy Dương, RFI, 17/04/2023

Hải quân Mỹ thông báo tàu khu trục USS Milius của Mỹ hôm Chủ nhật 16/04/2023 đã đi qua eo biển Đài Loan, 1 tuần sau đợt tập trận trên quy mô lớn của Trung Quốc tại khu vực mà Bắc Kinh đòi chủ quyền.

Tàu khu trục Mỹ USS Milius trong cuộc hải hành ở eo biển Đài Loan. Ảnh ngày 16/04/2023. AP

Trong thông cáo, Hải quân Mỹ cho biết tàu khu trục USS Milius hôm qua 16/04 đã "tiến hành một cuộc hải hành theo thông lệ ở eo biển Đài Loan, tại vùng biển mà tự do hàng hải và hàng không được áp dụng phù hợp với luật quốc tế". Thông cáo của Hải quân Mỹ khẳng định "con tàu đã đi theo một hành lang ở eo biển nằm phía ngoài bất kỳ vùng lãnh hải của một quốc gia ven biển nào. (…) Quân đội Mỹ thực hiện các chuyến bay, hải hành và hoạt động ở bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép".

Trung Quốc hôm 17/04 đã có phản ứng, cho biết đã theo dõi hải trình của tàu chiến Mỹ lúc đi quan eo biển Đài Loan. Bắc Kinh chỉ trích Washington "thổi phồng truyền thông" xung quanh sự hiện diện của tàu khu trục của Mỹ. Ông Thi Nghị (Shi Yi), một phát ngôn viên quân đội Trung Quốc nói rằng các lực lượng Trung Quốc trong khu vực vẫn "duy trì cảnh giác cao độ và quyết tâm bảo vệ chủ quyền và an ninh quốc gia, cũng như hòa bình và ổn định trong khu vực".

Trong khi đó, bộ quốc phòng Đài Loan khẳng định tình hình trên biển và trên không xung quanh đảo Đài Loan vẫn "bình thường" trong thời gian tàu USS Milius của Mỹ đi qua eo biển Đài Loan.

Mặt khác, bộ quốc phòng Đài Loan thông báo đã phát hiện 4 tàu và 18 máy bay của Trung Quốc, trong số đó có 4 máy bay đã bay vào Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) của Đài Loan.

Xin nhắc lại, để đáp trả vụ chủ tịch Hạ Viện Mỹ Kevin McCarthy, dù chỉ với tư cách cá nhân, tiếp tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn khi bà quá cảnh ở California trong chuyến công du Trung Mỹ, Trung Quốc đã tổ chức một đợt tập trận lớn 3 ngày với các bài tập phong tỏa đảo Đài Loan bằng tàu chiến và chiến đấu cơ. Đợt tập trận chính thức kết thúc ngày 10/04, nhưng theo AFP, từ đó tới nay, nhiều tàu chiến và máy bay quân sự của Trung Quốc vẫn tiếp tục hoạt động quanh đảo Đài Loan.

Thùy Dương

*********************

Tình báo Mỹ : Trung Quốc sẽ nhanh chóng giành ưu thế trên không trong xung đột với Đài Loan

Trọng Nghĩa, RFI, 16/04/2023

Theo các tài liệu tình báo Mỹ bị rò rỉ được truyền thông Mỹ ngày 15/04/2023 tiết lộ, trong bất kỳ một cuộc tấn công nào vào Đài Loan, Trung Quốc sẽ nhanh chóng giành được ưu thế trên không, điều mà Nga đã thất bại nghiêm trọng trong cuộc xâm lược Ukraine vào năm ngoái.

Một phi công Trung Quốc thuộc Bộ tư lệnh Chiến khu Miền Đông tham gia cuộc tập trận xung quanh Đài Loan ngày Chủ nhật 09/04/2023. Ảnh của Tân Hoa Xã. AP - Mei Shaoquan

Theo các tài liệu mật bị rò rỉ mới đây, chính giới lãnh đạo quân sự của Đài Loan đã hoài nghi về hiệu năng của hệ thống phòng không trên đảo, không thể "phát hiện chính xác các vụ phóng tên lửa", từ phía Trung Quốc, trong khi chỉ khoảng một nửa số máy bay của Đài Loan có khả năng nghênh chiến với kẻ thù.

Các báo cáo tình báo tiết lộ rằng Đài Loan lo ngại phải mất tới một tuần lễ để di chuyển máy bay đến những nơi trú ẩn, khiến cho các phi cơ này dễ bị tên lửa Trung Quốc tấn công.

Ngoài ra, theo nhật báo Mỹ Washington Post, việc Trung Quốc sử dụng các phương tiện vận tải biển dân sự, bao gồm cả phà chở khách, cho mục đích quân sự, đã khiến cho cộng đồng tình báo Hoa Kỳ gặp rất nhiều khó khăn trong việc dự đoán khi nào một cuộc xâm lược đang được chuẩn bị.

Cũng theo nhật báo Mỹ, Lầu Năm Góc đã chỉ trích các cuộc tập trận tên lửa của Đài Loan gần đây là bám quá sát những kịch bản soạn sẵn, điều có nguy cơ làm cho các lực lượng vũ trang Đài Loan và giàn chỉ huy thiếu chuẩn bị cho các "sự kiện xảy ra trong thế giới thực".

Bộ quốc phòng Đài Loan cho rằng các phản ứng của họ đối với các cuộc phô trương lực lượng gần đây của Trung Quốc chứng tỏ rằng quân đội Đài Loan "hoàn toàn có năng lực, quyết tâm và lòng tự tin" để bảo vệ hòn đảo.

Vào tuần trước, Đài Loan đã tổ chức các cuộc tập trận ứng phó khẩn cấp quy mô lớn với nhiều kịch bản, bao gồm các cuộc tấn công bằng tên lửa và vũ khí hóa học.

Trọng Nghĩa