Một danh hiệu mới – "lãnh tụ vĩnh cửu" – đã xuất hiện ngay trước mật nghị mùa hè ở Bắc Đới Hà.

Một cuộc chiến đang diễn ra gay gắt trong nội bộ Đảng Cộng sản Trung Quốc về việc liệu có nên nâng Tập Cận Bình lên vị trí giống Mao hay không. (Ảnh của Ken Kobayashi)

Một tập tài liệu chính trị được phát hành ở một vùng nông thôn của Trung Quốc đã khiến nhiều người phải bất ngờ, vì nó sử dụng một cụm từ chưa từng được dùng trước đây để ca ngợi Chủ tịch Tập Cận Bình.

Đó là sự kết hợp của "vĩnh cửu" và "lãnh tụ" (lingxiu).

Bản thông cáo được ban hành sau Đại hội Đảng bộ Khu tự trị Dân tộc Choang Quảng Tây lưu ý rằng : cần phải trung thành với nhà lãnh tụ cốt cán, "ủng hộ lãnh tụ mãi mãi, bảo vệ lãnh tụ, và đi theo lãnh tụ".

Từ "mãi mãi" là một ẩn ý về lãnh đạo trọn đời, trong khi "lãnh tụ" là một danh hiệu chỉ được sử dụng bởi Mao Trạch Đông.

Văn kiện ngày 17/04 không được ban hành ở Bắc Kinh, thủ đô và trung tâm chính trị của Trung Quốc, mà ở Quảng Tây, một khu vực ở phía nam, giáp biên giới với Việt Nam.

Để ca ngợi Tập, người kiêm luôn chức Tổng bí thư đảng, thông cáo đã sử dụng ngôn ngữ thách thức những lý lẽ thông thường của đảng, chưa kể đến việc điều lệ đảng cấm các lời lẽ sùng bái cá nhân.

Có một lý do rõ ràng cho hành động tung hô này. Đại hội Đảng bộ Quảng Tây ngày 22/04 đã nhất trí bầu Tập làm đại biểu tham dự đại hội toàn quốc thường niên tối quan trọng của đảng, sẽ được tổ chức vào mùa thu năm nay.

Không có quy tắc nào liên quan đến khu vực mà lãnh đạo tối cao của đảng sẽ đại diện tại đại hội toàn quốc. Tại đại hội toàn quốc gần đây nhất, được tổ chức 5 năm trước, Tập là đại biểu đến từ tỉnh Quý Châu nghèo khó ở phía tây nam.

Hồi ấy, Trần Mẫn Nhĩ, người mà ai cũng biết là phụ tá thân cận của Tập, đang giữ chức vụ lãnh đạo cao nhất của Quý Châu. Sau đó, Trần chuyển đến Trùng Khánh để tiếp quản vị trí bí thư thành phố từ tay người bị ‘thất sủng’ Tôn Chính Tài, và được thăng chức vào Bộ Chính trị gồm 25 thành viên.

Trần Mẫn Nhĩ là bí thư tỉnh Quý Châu vào năm 2017, khi đại hội đảng Quý Châu chọn Tập Cận Bình làm đại biểu dự đại hội toàn quốc. Sau đó, ông được đề bạt vào Bộ Chính trị gồm 25 thành viên. (Nguồn ảnh : Akira Kodaka)

Quảng Tây, hiện đang ở vị trí tiên phong trong nỗ lực mở đường cho Tập trở thành lãnh tụ vĩnh cửu, cũng vừa mới phát sóng một bộ phim tài liệu ca ngợi nhà lãnh đạo.

Tại đại hội toàn quốc sắp tới của đảng ở Bắc Kinh, Tập sẽ tham dự phiên họp của khu vực Quảng Tây cùng với các đại biểu từ khu vực này. Do đó, Quảng Tây đã trở nên gắn bó chặt chẽ với vận mệnh chính trị của Tập.

Trước đây, chức danh lãnh tụ là danh hiệu độc quyền của người cha lập quốc Mao Trạch Đông. Trong trường hợp của Mao, tên gọi phổ biến hơn là "lãnh tụ vĩ đại".

Việc sử dụng các cụm từ như "lãnh tụ vĩnh cửu" và "lãnh tụ của nhân dân", cho thấy Tập đang nhắm tới việc giành được vị trí "chủ tịch đảng" mà Mao đã giữ cho đến cuối đời.

Trong một diễn biến khác, một điệp khúc ca ngợi Tập đã vang lên ở Hắc Long Giang, một tỉnh miền đông bắc, giáp với Nga.

Ngày 02/05, tại đại hội ở tỉnh này, đảng đã thông qua một nghị quyết cũng mang dấu ấn sùng bái cá nhân. Nó cam kết biến lòng trung thành với lãnh tụ thành lối sống vì phát triển và thịnh vượng.

Lưu Ninh, bí thư của Quảng Tây, và Hứa Cần, người giữ chức vụ tương tự ở Hắc Long Giang, đều tương đối trẻ, ít nhất là so với chính trường Trung Quốc. Ra đời trong những năm 1960, họ đã được đào tạo về khoa học và kỹ thuật.

Các nhà phân tích lưu ý rằng kể từ khi thời kỳ Tập Cận Bình bắt đầu, nhiều quan chức có chuyên môn là kỹ sư đã được bổ nhiệm vào các vị trí chủ chốt. Theo lẽ thường, họ là những người dễ tuân phục về chính trị.

Tập Cận Bình vẫy tay chào trong lúc đứng trên bức chân dung khổng lồ của cố Chủ tịch Trung Quốc Mao Trạch Đông vào cuối sự kiện kỷ niệm 100 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Trung Quốc, tại Quảng trường Thiên An Môn, Bắc Kinh, vào ngày 07/01/2021. © Reuters

Nhưng liệu những thông cáo như vậy có thể củng cố vị trí của Tập hay không ? Mọi chuyện không hẳn dễ dàng như vậy.

Rõ ràng đã có sự kháng cự từ nhiều thành phần khác nhau trong đảng – những cán bộ lớn tuổi, những người không thuộc phe cánh của Tập, và những trí thức tự do.

Trong một trường hợp, bộ phận tuyên truyền của đảng ở Nam Ninh, thủ phủ của Quảng Tây, đã xuất bản một tập sách đỏ để giúp mọi người nghiên cứu hệ tư tưởng Tập Cận Bình, "Tư tưởng Tập Cận Bình về chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc trong kỷ nguyên mới".

Nhưng tập sách này lại gợi lên ký ức về "Những câu nói của Chủ tịch Mao Trạch Đông", còn được gọi là "hồng bảo thư", mà các sinh viên Hồng Vệ Binh cấp tiến ủng hộ Mao trong Cách mạng Văn hóa (1966-1976) vẫn thường trích dẫn.

Chuỗi hoạt động biểu dương Tập ở Quảng Tây có sự hỗ trợ của một người phụ tá, Hoàng Khôn Minh, Trưởng ban Tuyên truyền của đảng. Nhưng có lẽ ông đã cố gắng quá mức để ghi điểm với chủ tịch.

Hình ảnh của "hồng bảo thư" hiện không có trên các công cụ tìm kiếm của Trung Quốc ; chúng đã bị xóa sạch.

Người ta tin rằng quan chức hàng đầu phụ trách tư tưởng và tuyên truyền, Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị Vương Hỗ Ninh, đã nhúng tay vào việc kiềm chế các hành động thái quá, sau khi thảo luận rõ ràng với Tập.

Đây không phải là lần đầu tiên xu hướng nâng cao địa vị của Tập xuất hiện.

Năm năm trước, tại đại hội toàn quốc năm 2017, Thái Kỳ, một phụ tá thân cận của Tập và quan chức cấp cao nhất của Bắc Kinh, đã ca ngợi sếp của mình là một "lãnh đạo thông thái".

Dù ở thời điểm đó, không có nhiều đảng viên chú ý đến lời nói này, nhưng nhận xét của Thái thực chất là một phần trong quá trình chuẩn bị cho việc sửa đổi hiến pháp quốc gia vào tháng 03/2018. Bản sửa đổi hiến pháp cuối cùng đã loại bỏ giới hạn hai nhiệm kỳ 5 năm đối với chức vụ chủ tịch nước Trung Quốc, theo đó mở đường để Tập trở thành lãnh tụ trọn đời.

Tại đại hội toàn quốc lần trước của đảng, Thái Kỳ đã ca ngợi Tập Cận Bình là một lãnh tụ thông thái. © Reuters

Sau khi loại bỏ giới hạn nhiệm kỳ, một chiến dịch ngắn trong đó ông Tập được gọi là "lãnh tụ của nhân dân" đã xuất hiện vào mùa hè năm 2018.

Nhưng nó đã nhanh chóng bị dỡ bỏ. Ẩn sau bước thay đổi này là sự quan ngại lan rộng của những cán bộ lão thành trong đảng, và các phe phái không chính lưu về sự sùng bái cá nhân ; những lời lẽ kiểu này rõ ràng đã bị cấm bởi điều lệ đảng.

Một vòng tròn tương tự đang được lặp lại, nhưng lần này các phụ tá đã nhận thức được rằng nỗ lực nâng cấp và xác lập địa vị của Tập không nhất thiết sẽ tiến triển thuận lợi. Giờ đây, họ lựa chọn một bước đi bất thường.

Văn phòng Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, ban thư ký phụ trách các công việc của Tập, đã đưa ra một thông báo đanh thép, trong đó yêu cầu các đảng viên cao tuổi đã nghỉ hưu phải cẩn trọng trong phát ngôn trong giai đoạn trước khi diễn ra đại hội đảng. Vào ngày 15/05, phương tiện truyền thông nhà nước đã tiết lộ thông báo này trong mục "sự kiện gần đây".

Đó là một nỗ lực để bịt miệng những cán bộ lão thành – như các cựu Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị và các cán bộ hưu trí khác. Một quan chức thuộc Ban Tổ chức của đảng đã giải thích chi tiết nội dung chỉ thị.

"Họ không được tranh luận về các chủ trương chính trị lớn của Ban Chấp hành Trung ương Đảng mà không có lý do chính đáng … không được truyền bá các quan điểm tiêu cực về chính trị [và] không được tham gia vào các hoạt động tổ chức xã hội bất hợp pháp".

Chủ tịch Tập Cận Bình, Thủ tướng Lý Khắc Cường, và các cựu chủ tịch Hồ Cẩm Đào và Giang Trạch Dân đến Cổng Thiên An Môn để tham gia một cuộc duyệt binh ở Bắc Kinh vào tháng 10/2019. © Reuters

Ai vi phạm "sẽ bị kỷ luật nghiêm".

Thông báo xuất hiện trên trang nhất của tờ Nhân dân Nhật báo, cơ quan ngôn luận của đảng, là lời cảnh báo từ chính quyền Tập rằng mọi ý kiến đều sẽ bị theo dõi và kiểm soát – ngay cả ý kiến của các cán bộ lão thành.

Có một cách giải thích là Tập không có lựa chọn nào khác ngoài hành động này, bất chấp nguy cơ tiết lộ cho công chúng về cuộc giằng co ác liệt đang diễn ra trong nội bộ đảng, với hy vọng lật ngược thế cờ theo hướng có lợi cho ông.

Vào khoảng thời gian thông báo được đưa ra, Tân Hoa Xã và các hãng truyền thông nhà nước khác đã khởi động lại một chiến dịch gắn tên tuổi Tập với chức danh "lãnh tụ của nhân dân".

Những diễn biến chính trị thay đổi nhanh chóng này cho thấy ‘nghi lễ’ mùa hè thường niên đang đến gần : Mật nghị ở Bắc Đới Hà, khi các nhà lãnh đạo đảng đương nhiệm lắng nghe tiếng nói của những thành viên lớn tuổi đã nghỉ hưu tại một khu nghỉ mát bên bờ biển.

Không biết cuộc họp năm nay sẽ diễn ra như thế nào, khi dịch Covid-19 vẫn còn lan tràn.

Văn phòng Trung ương Đảng – nơi ban hành thông báo yêu cầu các thế hệ đã nghỉ hưu phải biết giữ miệng – được đứng đầu bởi Đinh Tiết Tường, một quan chức được cho là tài cán mà Tập đã gặp trong thời gian ở Thượng Hải.

Đinh Tiết Tường (Ảnh chụp màn hình từ trang web của Nhân dân Nhật báo)

Người ta tin Đinh sẽ đóng một vai trò quan trọng trong cuộc đối thoại đầy khó khăn của Tập với các cán bộ lão thành của đảng, những người có quan điểm mạnh mẽ. Nếu thành công trong vai trò này, ông có thể mang về cho mình cơ hội thăng tiến, có lẽ là vào Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị.

Tập vẫn đang hướng tới một danh hiệu trao cho ông sự vĩ đại và nhiều phụ tá thân cận đang cạnh tranh nhau để giúp chủ tịch thành công trong việc đạt được mục tiêu này. Họ đang tham gia vào một cuộc tranh giành quyền lực khốc liệt để có thể sinh tồn. Đương nhiên, họ sẽ được phân thành người thắng và kẻ thua.

Và người sống sót sẽ được quyết định trong những tuần sắp tới.

Katsuji Nakazawa

Nguyên tác : "Xi shushes party elders as he marches toward 3rd term", Nikkei Asia, 09/06/2022

Nguyễn Thị Kim Phụng biên dịch

Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 15/06/2022

Katsuji Nakazawa là nhà báo và biên tập viên cao cấp của Nikkei, hiện sinh sống tại Tokyo. Ông đã dành bảy năm làm phóng viên thường trú ở Trung Quốc và sau đó trở thành trưởng văn phòng Trung Quốc. Ông đã nhận Giải Nhà báo Quốc tế Vaughn-Ueda năm 2014.

Ông Tập Cận Bình đang chờ được tấn phong chức chủ tịch nước và chủ tịch đảng một lần nữa trong đại hội tháng 11, có thể sẽ làm chủ tịch vĩnh viễn. Ông không thể đứng ra chịu trách nhiệm về tất cả những vụ tử vong nếu Omicron được thả lỏng.

Quỹ Tiền Tệ Quốc tế dự đoán kinh tế Trung Quốc sẽ chỉ tăng được 4,4% trong năm nay.

Khi bệnh dịch Covid-19 phát khởi, Trung Quốc và Nam Hàn đối phó giống nhau : Cô lập tất cả người bị nhiễm bệnh, đóng cửa các khu đông người, dân chúng bị cấm cung. Nhưng sau hai năm, Nam Hàn đã thay đổi. Bây giờ tình trạng hai nước khác hẳn nhau.

Hai năm sau, biến thái vi khuẩn Omicron xuất hiện ở Nam Hàn, số người nhiễm bịnh tăng vọt lên, có lúc hơn 400.000. Nhưng thay vì phản ứng mạnh, chính phủ Seoul đã giảm bớt những biện pháp cấm đoán và hạn chế. Còn ở Trung Quốc, bị Omicron tấn công vào tháng Ba, Thượng Hải, dân số 25 triệu, đã hoàn toàn đóng cửa khi chỉ có 4.500 người nhiễm Omicron.

Chính phủ Nam Hàn thay đổi chiến lược đối phó với bệnh dịch. Họ tìm cách giảm bớt tỷ lệ số tử vong trên số người mắc bệnh, chú trọng đến những người dân đáng lo nhất : người già hoặc đang bị bệnh nặng khác. Seoul chích ngừa càng nhiều càng tốt. Cho nên khi Omicron tấn công, đã có 95% dân Nam Hàn được chích đầy đủ, 39% cao hơn nước Mỹ. Nhờ thế, mặc dù số người nhiễm bệnh tăng vọt, số người phải vô bệnh viện hoặc chết vẫn giảm bớt.

Trung Cộng theo chính sách nặng tay cũ : Đóng cửa, cấm cung, dùng mệnh lệnh từ trên ban xuống. Vì ông Tập Cận Bình vẫn hài lòng từ lúc đầu khi giới nghiêm 11 triệu dân Vũ Hán. Kết quả là ngăn chặn được bệnh dịch, số người chết nhẹ nhất thế giới, ông không muốn thay đổi.

Ở Thượng Hải dân chúng bị cấm ra đường, phải chờ tiếp tế thức ăn, có khi bị đói đi biểu tình phản đối, lần đầu tiên xảy ra ở Trung Quốc. Các siêu thị, các tiệm ăn không được phép giao hàng tới nhà ; xe chuyên chở hoặc taxi của tư nhân cũng bị cấm. Chỉ có người được cấp giấy "thông hành" của cơ quan y tế mới được phép lái xe trên đường. Trong mấy ngày, giá một "thẻ thông hành" lên tới 2.000 mỹ kim một ngày. Dân chợ đen sẵn sàng chi ra món tiền đó để được giao thức ăn, rau, thịt tận nhà, vì vẫn có lời.

Sau hơn một tháng, Thượng Hải đã cho mở cửa các cơ xưởng lớn, với nhiều công ty quốc tế. Nông dân sống ở ngoại ô cũng được cho phép ra ruộng, vườn làm việc, vì mùa đã bắt đầu. Công nhân trong thành phố có thể phải ở lại sở, han chế số giờ được về nhà. Nông dân được đi từ nhà đến nhà kiếng trồng hoa quả, không ra ngoài giới hạn của khuôn khổ 200 hộ khẩu.

Các thành phố khác chứng kiến cảnh dân Thượng Hải chịu đựng và lo sợ sẽ đến lượt mình. Nhiều thành phố hàng chục triệu dân chỉ có một người bị bệnh cũng đóng cửa toàn diện.

Omicron đã tới Bắc Kinh, với 21 triệu dân, Đảng cộng sản đã dè dặt không muốn làm kinh động dân thủ đô, nơi tập trung những gia đình quyền qúy thuộc guồng máy lãnh đạo chính trị và kinh tế. Bộ máy kiểm soát chỉ nhắm đặt vòng đai không cho dân bên ngoài vào thành phố. Nhiều người sống ở ngoại ô nhưng làm việc trong Bắc Kinh phải xin giấy chứng nhận của sở. Các kỹ sư, kế toán viên, dân áo trắng được phát giấy dễ dàng. Dân lao động mỗi ngày vào quét dọn, lau rửa nhà cửa thì khó, vì thường không được coi là nhân viên chính thức.

Ngay khi nghe tin Bắc Kinh sắp ban lệnh cấm đoán người dân đã lo xa, phản ứng ngay. Họ hỏi thăm bạn bè ở Thượng Hải, Giang Tô, Tây An, chuẩn bị mua đồ tích trữ. Trên mạng xã hội, người ta chuyền cho nhau danh sách "Những món dân Thượng Hải đã tiếc không mua sẵn trước !" Mọi người chép mang tới các siêu thị và cửa hàng.

Tại Triêu Dương (朝阳,Chaoyang), khu đông đúc và giàu có nhất, nhiều ủy ban khu vực chỉ cho phép các nhân viên chính phủ lo việc tiếp tế, phân phối hàng tiêu dùng. Dân không được tự đi mua nhiều món đơn giản nhất, như giấy vệ sinh, sữa bột, tã lót cho trẻ em. Có khu cấm mua cả trái cây, cà phê và rượu bia. Nhiều người đi mua ngay tủ đá để chứa thực phẩm dự trữ !

Chính sách cứng rắn của ông Tập Cận Bình chắc sẽ có kết quả, số người nhiễm bệnh và chết vì Covid sẽ rất thấp. Nhưng đời sống dân chúng đã bị xáo trộn hoàn toàn, có thể kéo dài mấy tháng. Và hậu quả kinh tế sẽ nặng nề.

Trong tuần trước, đã có 373 triệu người Trung Hoa sống trong 45 thành phố bị giới nghiêm một phần hay hoàn toàn, vì vi khuẩn Omicron. Họ sản xuất 40% Tổng Sản Lượng Nội Địa Trung Quốc, dù chỉ chiếm 24% dân số, theo cơ quan nghiên cứu Nomura, dẫn trênThe Wall Street Journal. Trong tháng Ba, số tiêu thụ trong cả nước đã giảm 3,5% ; số tiền đi ăn tiệm giảm 16%, theo thống kê của nhà nước. Quỹ Tiền Tệ Quốc tế dự đoán kinh tế Trung Quốc sẽ chỉ tăng được 4,4% trong năm nay.

Tình trạng cả thành phố tê liệt như ở Thượng Hải sẽ khiến nhiều công ty nước ngoài mai mốt dè dặt hơn trước khi đầu tư. Nhiều chuyên gia đang làm việc về tài chánh, ngân hàng ở Thượng Hải tính đường sẽ tìm nơi khác sau khi được tự do di chuyển. Hồng Kông là một trung tâm thu hút họ.

Cách chống trả cứng rắn ở Trung Quốc gây thiệt hại cho nền kinh tế. Nhưng đảng cộng sản sẽ biện minh rằng nhờ chính sách đó nên số người nhiễm bệnh và chết rất thấp. Điều này đúng đối với các biến thái trước của vi khuẩn corona. Bây giờ với biến thái Omicron, ở nước nào số người bệnh và chết cũng rất thấp. Dân Nam Hàn không bị cấm cung ở trong nhà, trường học, cơ xưởng, văn phòng vẫn được mở cửa.

Cho tới nay, không ai đoán được bao giờ vi khuẩn Omicron sẽ bị ngăn chặn hoàn toàn trong lục địa Trung Hoa. Khi nào không thấy một người nào bị nhiễm bệnh, trong cả nước, trong cùng một ngày và kéo dài vài tuần lễ, thì lúc đó ông Tập Cận Bình có thể tuyên bố toàn thắng. Nếu vẫn còn một "mật khu" ở nơi nào đó, Omicron tiếp tục bám vào thân thể con người hay cầm thú, thì không biết lúc nào sẽ bay tới đâu. Mỗi lần đám du kích này xuất hiện, nhà nước sẽ phải ban ra những lệnh cấm và hạn chế cứng rắn hơn.

Người dân Trung Quốc sẽ tự hỏi có đáng hay không ? Những thiệt hại kinh tế và xáo trộn trong đời sống suốt mấy tháng trời tháng trời dù bệnh không nguy hiểm như cũ ? Họ có thể hỏi thầm nhau, không dám nói lớn tiếng. Vì đảng cộng sản Trung Quốc sẽ tiếp tục các biện pháp cứng rắn. Đâm lao phải theo lao, họ không thể nào thay đổi. Ít nhất, không thay đổi trước tháng 12 năm nay.

Thử tưởng tượng cộng sản Trung Quốc ngưng các lệnh cấm ngặt nghèo. Omicron được thả lỏng, nhiều người sẽ bị nhiễm. Ở khắp thế giới phần lớn người chết vì bị Omicron là các cụ già chưa được chích ngừa đủ ba, bốn mũi. Ngay từ đầu, các nước như Nam Hàn, Nhật Bản, Âu và Mỹ Châu đặt ưu tiên chích vaccine ngừa bệnh Covid cho người lớn tuổi hoặc có bệnh sẵn. Trung Cộng không theo cách đó ; được chích ngừa nhiều nhất là lớp người thuộc tuổi lao động, sản xuất. Cho nên, đến giữa tháng Ba, trong số 36 triệu người già trên 80 tuổi, chỉ có 20% đã được chích ngừa hai mũi. Ở Thượng Hải chỉ có 15%, và những người mới chết vì Omicron trung bình thọ 81 tuổi.

Vì vậy, nếu bắt chước Nam Hàn cho Omicron bay nhảy dễ dàng, tỷ số các trường hợp tử vong ở Trung Quốc sẽ rất cao, vượt trên các nước khác. Lúc đó, người dân sẽ đổ tội cho nhà nước ! Tâm lý này dễ hiểu. Hơn một tỷ con người đã bị kiềm hãm trong cảnh cấm cung, đổi lai, được thấy số người bệnh và người chết rất thấp. Họ đã quen sống như vậy rồi. Bây giờ nhà nước đổi chính sách, số người bệnh, người chết tăng vọt lên. Lỗi vì ai ?

Tất nhiên dân Trung Hoa lục địa sẽ chỉ ngón tay vào ông Tập Cận Bình,

Ông Tập Cận Bình đang chờ được tấn phong chức chủ tịch nước và chủ tịch đảng một lần nữa trong đại hội tháng 11, có thể sẽ làm chủ tịch vĩnh viễn. Ông không thể đứng ra chịu trách nhiệm về tất cả những vụ tử vong nếu Omicron được thả lỏng.

Ngô Nhân Dụng

Nguồn : VOA, 29/04/2022

Các hoàng đế Trung Hoa thường lo không biết mình sẽ được lịch sử ghi tên như thế nào. Cái tật này do ông cụ Khổng gây ra. Khổng Tử viết bộXuân Thu với chủ ý khen chê những vua, quan trước và trong thời ông sống. Cuốn sách sau được dùng để dạy học hơn hai ngàn năm. Mao Trạch Đông luôn luôn mang bên mình bộ "Nhị thập tứ Sử" (Sử 24 Triều đại). Ông nghĩ đã có công thống nhất Trung Quốc (như Tần Thủy Hoàng) và khai sáng một thời đại huy hoàng (như Hán Vũ Đế). Trong bài thơ mang tựa đề "Tuyết" Mao đã nhắc đến "Tần Hoàng, Hán Vũ", nhưng chê cả hai đều "thiếu vẻ văn hoa", ngầm nói họ còn thua mình. Giờ đến lượt Tập Cận Bình.

Hình Tập Cận Bình tại Tử Cấm Thành. Hình minh họa.

Trong mấy tháng vừa qua, nhật báoNhân Dân (ở Bắc Kinh) và Tân Hoa Xã đăng rất nhiều bài ca ngợi Tập Cận Bình như một "chính khách, nhà lý luận và chiến lược gia mác xít" xứng đáng lãnh đạo Trung Quốc và thế giới ! Họ đã chuẩn bị cho cuộc họp Trung Ương Đảng tuần trước, tấn phong Tập Cận Bình lên ngôi "đại đế" bằng một "nghị quyết lịch sử".

Tập Cận Bình đã chuẩn bị rất kỹ lưỡng đề nắm độc quyền cai trị trong tương lai, không giới hạn. Sau khi Tập lên ngôi năm 2012, đảng Cộng sản Trung Quốc đã sửa cương lĩnh, thay đổi hiến pháp để người cầm đầu đảng và đứng đầu cả nước có thể được tái cử không giới hạn. Donald Trump và Joe Biden đều có thể bị thất cử ; Tập Cận Bình muốn được như Vladimir Putin, đã cầm quyền 21 năm mặc cho dân phản đối.

Trong 100 năm, đảng Cộng sản Trung Quốc mới hai lần biểu quyết các "nghị quyết lịch sử". Lần đầu, năm 1945, Mao Trạch Đông nhắm lên án các lãnh tụ cộng sản trước mình đi lạc đường, tự tôn vinh rồi nắm độc quyền lãnh đạo cho đến chết. Năm 1981, Đặng Tiểu Bình dùng hai phần ba một bản "nghị quyết lịch sử" để công kích cuộc "Cách Mạng Văn Hóa" của Mao. Năm 2021, Tập Cận Bình không bài xích ai mà dành phần lớn bản nghị quyết lịch sử mới để kể các thành tích của chính mình ; củng cố địa vị "lãnh tụ hạch tâm" lèo lái con thuyền Trung Quốc mãi mãi.

Bản "nghị quyết lịch sử" mới được công bố ngày Thứ Hai tuần này, viết tên Mao Trạch Đông 18 lần, chứng tỏ Tập Cận Bình vẫn muốn thừa kế Mao. Tên Đặng Tiểu Bình chỉ được nhắc đến 6 lần. Bản văn đả kích những Lâm Bưu và Giang Thanh và vẫn coi Cách Mạng Văn Hóa là một "lầm lẫn lý thuyết và thực tế", như đã Đặng kết tội Mao năm 1981. Nhưng Đặng Tiểu Bình còn chỉ trích nạn "sùng bái cá nhân" dưới triều đại Mao, thì không thấy nói. Chính Tập Cận Bình cũng đang chơi trò tự "sùng bái".

Giang Trạch Dân, Hồ Cẩm Đào chỉ được nêu tên mỗi người một lần, nhưng bị gián tiếp chỉ trích. Hai người tiền nhiệm đã thả lỏng cho tham nhũng hoành hành ; giảm bớt vòng kiềm tỏa xã hội ; và không kiểm soát các tập đoàn tư bản cũng như dư luận trên mạng internet để cho chúng ngoi lên quá mạnh. Tập Cận Bình xuất hiện để cứu Đảng !

Vụ Thiên An Môn năm 1989 được nêu ra nhưng không nhắc đến cuộc tàn sát hàng ngàn công nhân và sinh viên, mà đổ tội các thế lực chống cộng ở trong và ngoài nước gây ra. Bản "nghị quyết lịch sử" so sánh thể chế chính trị độc tài và dân chủ, nhấn mạnh Trung Quốc phải "ngăn chặn những ảnh hưởng tai hại của tư tưởng chính trị Phương Tây" như phân chia ba quyền Hành pháp, Lập pháp và Tư pháp ; kết luận rằng "Phương Đông đang lên, Phương Tây đang xuống !" Đó là một ý kiến được Tập Cận Bình hô hào lâu nay !

Nói Trung Quốc đang lên có đúng sự thật không ?

Về ngoại giao, các nước lớn đang liên kết với nhau để ngăn chặn tham vọng bành trướng của Bắc Kinh. Các nước nhỏ trên thế giới, từ Châu Phi đến hâu Mỹ La Tinh, bắt đầu thất vọng về các món tiền Trung Quốc cho vay, lo có ngày sẽ bị ép phá sản. Quân lực Trung Quốc lớn mạnh rất nhanh nhưng cũng chỉ xưng hùng xưng bá ở một góc của Á Châu và Thái Bình Dương. Bên trong Hoa Lục, kinh tế bắt đầu giảm bớt tốc độ tăng trưởng, không phải chỉ vì bệnh dịch Covid-19 mà còn vì sức phát triển đã đụng tới giới hạn.

Khi kinh tế Trung Quốc tiến lên đến hàng lớn thứ nhì, sau kinh tế Mỹ, thì cũng xuất hiện các vấn đề mà các nước tiểu bang Tây phương đã trải qua : Phát triển chậm lại, lợi tức bình quân không tăng, những người nghèo nhất càng bị bỏ rớt lại. Kinh tế tăng trưởng gây chênh lệch giàu nghèo : Người giàu tiếp tục giàu hơn còn người nghèo cứ nghèo mãi mãi. Các nước Tây phương phát triển một nửa thế kỷ hay trăm năm mới thấy hiện tượng này. Ở Trung Quốc, chỉ mới 30 năm đã thành trầm trọng.

Năm ngoái, Trung Quốc có hơn 1.000 tỷ phú đô la, chiếm một nửa thế giới, theo Hurun Report, một công ty nghiên cứu ở Thượng Hải. Ông Tập Cận Bình có thể hãnh diện đem khoe con số này. Nhưng, cùng lúc đó, Thủ tướng Lý Khắc Cường công nhận có 40% dân lục địa sống mỗi tháng với số tiền tương đương 140 mỹ kim hay thấp hơn. Theo Ngân hàng Thế giới thì vào năm 2020 mỗi người dân quê Trung Quốc cần lợi tức 180 đô la mới đủ sống – 40% dân Trung Quốc tức là 560 triệu người.

Hai lớp người ở Trung Quốc, lớp trên thuộc 10% lợi tức cao nhất và lớp dưới, gồm 50% kiếm ít tiền nhất trong cả nước, vào năm 1978 họ kiếm được như nhau, mỗi lớp chiếm một phần tư lợi tức quốc gia. Sau 40 năm, Ngân hàng Thế giới, năm 2018, lớp trên (10% cao nhất) chiếm 40% lợi tức toàn dân, trong khi lớp dưới (một nửa nghèo nhất) chỉ được hưởng 15% lợi tức chung. Năm 2000, 1% những người giầu nhất Trung Quốc làm chủ 10% tài sản quốc gia, năm 2020 họ đã chiếm lãnh 30%, tăng gấp ba lần, theo Stella Yifan Xie trên báoWall Street Journal ngày 14/11/2021.

Yifan Xie kể chuyện một thanh niên 23 tuổi, quê ở Quế Châu, một tỉnh nghèo nhất. Cha mẹ dành dụm nuôi cho đứa con đầu tiên tốt nghiệp đại học. Bây giờ anh ở Ninh Phố, lãnh lương khoảng 1.080 đô la, nhưng không đủ tiền mua một căn hộ và cũng không biết bao giờ đủ tiền để cưới vợ. Nhiều thanh niên Trung Quốc cũng lâm tình trạng đó. Giá một căn hộ ở Bắc Kinh cao gấp 25 lần lợi bình quân tức một gia đình ; ở Thượng Hải lớn gấp 20 lần. Để so sánh, ở New York, London giá chỉ cao gấp 7,8 lần lợi tức.

Bất công xã hội biểu hiện rõ nhất trong việc giáo dục. Những gia đình giàu có thường chi tiêu một phần tư lợi tức cho con cái đi học thêm, chiếm các ghế trong đại học. Năm 1990 trong sinh viên Đại học Thanh Hoa (Tsinghua) có 22% gốc từ nông thôn, đến năm 2016 tỷ số tụt xuống còn hơn 10%.

Năm 2017, sinh viên Hùng Hiên Ngang (Xiong Xuan’ang, 熊轩昂) nổi tiếng vì được số điểm cao nhất nước trong kỳ thi tuyển vào đại học. Nhưng anh bị cả chế độ chỉ trích khi thú nhận rằng số anh may mắn có bố mẹ đều là nhân viên ngoại giao khá giàu, lại được sống ở Bắc Kinh nơi có nhiều trường luyện thi tốt nhất. "Con nhà nghèo ở nhà quê hoặc ngoài Bắc Kinh không bao giờ được như vậy", anh nói thật tình.

Tập Cận Bình sẽ phải đối phó với hàng trăm triệu người Trung Hoa, nhất là những thanh niên đang sống trong một xã hội ngày càng bất công, sẽ gia tăng kiểm soát và đàn áp. Tập Cận Bình đã ra lệnh giới trẻ chỉ được vào internet một số giờ giới hạn, chỉ được chơi "trò điện tử" ba giờ một tuần. Hệ thống kiểm soát ngặt nghèo đến nỗi cả nước vừa mới xôn xao về câu chuyện "chơi game lúc 3 giờ sáng !".

Một đêm, có người tự nhận là 60 tuổi chơi một trò điện tử rất nổi tiếng và đã thắng lớn. Nhưng người này có thật là 60 tuổi không ? Nếu là một thiếu niên khai tuổi giả để chơi trái lệnh Đại Lãnh Tụ thì sao ? Công ty sản xuất trò chơi Tencent phải mở cuộc điều tra, dùng Trí khôn Nhân tạo, AI, để tìm "thủ phạm". May mắn, đó là một ông 60 tuổi thật !

Câu chuyện trên cho thấy Cộng sản Trung Quốc đang kiểm soát dân chúng chi li như thế nào. Càng kiểm soát mạnh càng chứng tỏ mình đang lo sợ. Sang năm Tập Cận Bình sẽ lên "ngôi cửu ngũ" theo gót Tần Thủy Hoàng, Hán Vũ Đế, và Mao Trạch Đông. Nhưng liệu 1,400 triệu dân Trung Hoa có tiếp tục cúi đầu thần phục mãi hay không ?

Ngô Nhân Dụng

Nguồn : VOA, 18/11/2021

Ông Tập Cận Bình được dọn đường để tiếp tục lãnh đạo Đảng cộng sản Trung Quốc

Đảng cộng sản Trung Quốc hôm 11/11 đã thông qua nghị quyết về lịch sử và thành tựu của Đảng, Tân Hoa Xã đưa tin, một biện pháp được cho là củng cố hơn nữa quyền lực của Chủ tịch Tập Cận Bình.

Hình ông Tập Cận Bình tại lối vào Tử Cấm Thành ở Bắc Kinh

‘Nghị quyết lịch sử’ được đưa ra vào lúc cao trào của Hội nghị Trung ương 6 với khoảng 370 ủy viên trung ương dự họp kín ở Bắc Kinh kể từ hôm 8/11.

Nghị quyết được thông qua một năm trước Đại hội Đảng cộng sản Trung Quốc lần thứ 20 vào năm 2022 khi ông Tập dự kiến sẽ tiếp tục nắm quyền lãnh đạo nhiệm kỳ thứ ba – phá vỡ tiền lệ của Đảng.

Đây là ‘nghị quyết lịch sử’ thứ ba kể từ khi Đảng cộng sản Trung Quốc được thành lập vào năm 1921. Hai nghị quyết trước đó, vào các năm 1945 và 1981, có tác dụng củng cố quyền lực của các nhà lãnh đạo Mao Trạch Đông và Đặng Tiểu Bình. ‘Nghị quyết lịch sử’ được đưa ra dưới thời Tập Cận Bình là cách để nâng ông lên ngang hàng với Mao và Đặng.

Ông Tập được xem là lãnh đạo quyền lực nhất Trung Quốc kể từ Mao Trạch Đông.

Nghị quyết tuyên bố hệ tư tưởng của Tập Cận Bình là ‘tinh hoa văn hóa Trung Hoa’. Trung ương Đảng nói rằng ‘điều này có ý nghĩa quyết định’ đối với ‘sự phục hưng của quốc gia Trung Quốc’.

Đảng đã bỏ giới hạn nhiệm kỳ chủ tịch nước của ông Tập vào năm 2018, cho thấy ý định của ông Tập sẽ tiếp tục nắm quyền sau năm 2022.

Ngoài ra, các nhà chính trị học chỉ ra những gì đã xảy ra ở các nước Châu Á, Phi và Mỹ Latinh để cảnh báo rằng một người cai trị quá lâu sẽ dẫn đến các quyết định và thành tích kinh tế tệ hại.

Ông Tập đã thực thi chính sách đối ngoại quả quyết và mở rộng Giải phóng Quân. Nước này có ngân sách quân sự lớn thứ hai thế giới sau Mỹ và đang phát triển tàu ngầm, máy bay tàng hình và tên lửa đạn đạo có thể mang đầu đạn hạt nhân để mở rộng sức mạnh của Trung Quốc bên ngoài lãnh thổ của họ.

Ông Tập cũng lãnh đạo sáng kiến ‘Thịnh vượng chung’ nhằm thu hẹp khoảng cách thu nhập và của cải giữa giới tỷ phú Trung Quốc và đa số dân nghèo. Các công ty đang chịu áp lực phải san sẻ của cải với dân lao động bằng cách tăng lương, tạo việc làm ở thôn quê và tài trợ các nỗ lực phát triển khác.

Đảng cộng sản cũng thắt chặt kiểm soát xã hội, đàn áp các nhóm tôn giáo độc lập và các nhà hoạt động nhân quyền.

Bản thân ông Tập Cận Bình đã sử dụng bộ máy tuyên truyền rộng lớn của đảng để đánh bóng hình ảnh của mình.

Truyền thông nhà nước Trung Quốc ghi công ông Tập trong những thành tựu như chống dịch Covid-19, sự vươn lêncủa Trung Quốc như là đất nước sáng tạo công nghệ và sứ mạng khảo sát Mặt trăng hồi năm ngoái để về đá Mặt trăng.

Nguồn : VOA, 12/11/2021

Nguồn : VOA, 12/11/2021

*********************

Trung Quốc thông qua nghị quyết lịch sử

Huyền Lê, VnExpress, 11/11/2021

Đảng cộng sản Trung Quốc thông qua nghị quyết quan trọng về lịch sử đảng do ông Tập trình bày, dự kiến củng cố di sản của ông trong sử sách.

Nghị quyết "Những thành tựu chính và kinh nghiệm lịch sử trong cuộc đấu tranh trăm năm của đảng" được khoảng 400 thành viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc thông qua chiều nay, trong ngày làm việc cuối cùng của hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương đảng (Hội nghị Trung ương 6) tại thủ đô Bắc Kinh.

Theo hãng thông tấn Xinhua, nghị quyết này nhằm củng cố di sản của Chủ tịch Tập Cận Bình trong sử sách, kêu gọi duy trì "quan điểm đúng đắn về lịch sử đảng", đồng thời cho rằng đảng đã "viết nên bản hùng ca tráng lệ nhất trong lịch sử hàng nghìn năm của dân tộc Trung Hoa".

Du khách trước màn hình chiếu Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bảo tàng Đảng cộng sản Trung Quốc ở Bắc Kinh hôm nay. Ảnh : AFP.

"Ban Chấp hành Trung ương đảng kêu gọi toàn đảng, toàn quân và nhân dân các dân tộc đoàn kết chặt chẽ hơn nữa quanh Ban Chấp hành Trung ương đảng do đồng chí Tập Cận Bình làm nòng cốt, thực hiện đầy đủ kỷ nguyên mới của chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc do đồng chí Tập Cận Bình đề ra", nghị quyết nêu.

Đây là "nghị quyết lịch sử" thứ ba được Đảng cộng sản Trung Quốc (Đảng cộng sản Trung Quốc) thông qua từ khi thành lập, sau văn kiện năm 1945 của Mao Trạch Đông nhằm xác lập mục tiêu của đảng, cùng "Nghị quyết về một số vấn đề lịch sử từ khi dựng nước đến nay" năm 1981 của Đặng Tiểu Bình..

Hội nghị Trung ương 6 Đảng cộng sản Trung Quốc diễn ra ngày 8-11/11, là một trong những hội nghị quan trọng nhất trong nhiệm kỳ 5 năm của Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc khóa 19. Chương trình nghị sự của hội nghị là tuyệt mật, chỉ được công bố bằng một thông cáo về nội dung thảo luận và nghị quyết được thông qua sau khi hội nghị kết thúc.

Nghị quyết được thông qua trong bối cảnh Đảng cộng sản Trung Quốc sẽ tổ chức đại hội đại biểu toàn quốc năm 2022, quyết định liệu ông Tập có tiếp tục giữ chức chủ tịch Trung Quốc, sau khi quốc hội nước này năm 2018 bỏ giới hạn nhiệm kỳ trong hiến pháp.

Các nhà phân tích cho rằng nghị quyết mới được thông qua sẽ giúp ông Tập củng cố quyền lực bằng cách thiết lập tầm nhìn đối với Trung Quốc trước thềm đại hội năm tới. Theo họ, nghị quyết cũng sẽ xác định lịch sử Trung Quốc được giảng dạy ra sao, đồng thời nêu bật những thành công của đất nước nhờ vai trò lãnh đạo và các chính sách của ông Tập.

Tại hội nghị trung ương đảng năm 2016, Đảng cộng sản Trung Quốc đã thông qua văn kiện gọi ông Tập là "lãnh đạo cốt lõi", đặt ông ngang hàng với Mao Trạch Đông cùng Đặng Tiểu Bình, song cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của cơ chế tập thể lãnh đạo. Xinhua tuần này đưa tin ông Tập "chắc chắn là nhân vật cốt lõi để vạch ra tiến trình lịch sử".

(theo AFP)

Huyền Lê

Nguồn : VnExpress, 11/11/2021

**********************

Trung Quốc sắp ra 'nghị quyết lịch sử'

Nguyễn Tiến, VnExpress, 09/11/2021

Hội nghị Trung ương 6 Đảng cộng sản Trung Quốc dự kiến thông qua "nghị quyết lịch sử" về thành tựu của đất nước và tầm nhìn của ông Tập.

Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc (Hội nghị Trung ương 6) diễn ra ngày 8-11/11 tại thủ đô Bắc Kinh. Đây là một trong những hội nghị quan trọng nhất trong nhiệm kỳ 5 năm của Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc khóa 19.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khai mạc hội nghị hôm qua với báo cáo công tác của Bộ Chính trị và trình bày dự thảo "nghị quyết về những thành tựu trọng đại và kinh nghiệm lịch sử 100 năm của Đảng cộng sản Trung Quốc". Đây được coi là "nghị quyết lịch sử" đầu tiên được Đảng cộng sản Trung Quốc thông qua trong 40 năm qua, kể từ sau nghị quyết được lãnh đạo Đặng Tiểu Bình công bố năm 1981.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình phát biểu tại một sự kiện ở Bắc Kinh ngày 9/10. Ảnh : Reuters.

Chương trình nghị sự của hội nghị là tuyệt mật, chỉ được công bố bằng một thông cáo về nội dung thảo luận và nghị quyết được thông qua sau khi hội nghị kết thúc ngày 11/11.

Nghị quyết nhiều khả năng được thông qua trong bối cảnh Đảng cộng sản Trung Quốc sẽ tổ chức đại hội đại biểu toàn quốc vào năm 2022. Đại hội này sẽ quyết định việc ông Tập có tiếp tục giữ chức Chủ tịch Trung Quốc nhiệm kỳ ba hay không, sau khi quốc hội nước này bỏ giới hạn nhiệm kỳ trong hiến pháp vào năm 2018.

Tại hội nghị trung ương đảng năm 2016, Đảng cộng sản Trung Quốc đã thông qua văn kiện gọi ông Tập là "lãnh đạo cốt lõi", đặt ông ngang hàng với Mao Trạch Đông cùng Đặng Tiểu Bình, song cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của cơ chế tập thể lãnh đạo.

Đây sẽ là "nghị quyết lịch sử" thứ ba được Đảng cộng sản Trung Quốc thông qua kể từ khi thành lập, sau văn kiện năm 1945 của Mao Trạch Đông nhằm xác lập mục tiêu của đảng, cùng "Nghị quyết về một số vấn đề lịch sử từ khi dựng nước đến nay" năm 1981 của Đặng Tiểu Bình.

"Nghị quyết năm 1945 khẳng định vai trò lãnh đạo của Mao Trạch Đông với Đảng cộng sản Trung Quốc, còn nghị quyết năm 1981 mở ra trang mới sau những biến động từ cách mạng văn hóa", Dali Yang, chuyên gia về Trung Quốc tại Đại học Chicago, cho biết. "Nghị quyết năm nay sẽ mang tính dung hòa giữa lịch sử của Đảng cộng sản Trung Quốc với tương lai của ông Tập".

Giới chuyên gia cho rằng nghị quyết này sẽ xác định lịch sử Trung Quốc được giảng dạy ra sao, đồng thời nêu bật những thành công của đất nước nhờ vai trò lãnh đạo và các chính sách của ông Tập.

Ông Tập hồi tháng 7 tuyên bố Đảng cộng sản Trung Quốc đã hoàn thành mục tiêu trong 100 năm đầu tiên là xây dựng xã hội thịnh vượng vừa phải cho mọi người và xóa bỏ tình trạng đói nghèo cùng cực. Ông nhấn mạnh thống nhất Đài Loan "là một sứ mệnh lịch sử và cam kết không thể lay chuyển của Đảng cộng sản Trung Quốc".

Anthony Saich, giáo sư tại Đại học Harvard, nhận định hội nghị trung ương 6 sẽ thể hiện vai trò mới của Trung Quốc trên trường quốc tế và "vai trò của Đảng cộng sản Trung Quốc trong việc giúp người Trung Quốc đạt được giấc mơ Trung Hoa".

"Chúng ta sẽ tiếp tục thấy một Trung Quốc quyết đoán trên bình diện quốc tế. Ở trong nước, Đảng cộng sản Trung Quốc vẫn sẽ ưu tiên nhiệm vụ chống tham nhũng, giải quyết tình trạng bất bình đẳng và suy thoái môi trường", Saich nói.

(theo The Guardian)

Nguyễn Tiến

Nguồn : VnExpress, 09/11/2021

Lãnh tụ suốt đời Tập Cận Bình vẫn muốn củng cố quyền lực

Chiến dịch tranh cử tổng thống Pháp, mạng xã hội Facebook lại rơi vào tầm ngắm của Châu Âu, Hội nghị khí hậu toàn cầu COP 26 bước vào tuần thứ 2 đầy khó khăn, và đặc biệt là Đảng cộng sản Trung Quốc họp hội nghị Trung ương 6 để củng cố thêm quyền lực của Tập Cận Bình… là những thông tin được các báo Pháp ra ngày đầu tuần này đề cập đến nhiều.

Ông Tập Cận Bình tham gia một hoạt động kỷ niệm 100 năm ngày thành lập Đảng cộng sản Trung Quốc, Bắc Kinh, 28/06/2021. AP - Ng Han Guan

Từ ngày 08/11 đến ngày 11/11, Đảng cộng sản Trung Quốc họp hội nghị toàn thể Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 6. Các nhật báo La Croix và Les Echos đều có bài viết phân tích xung quanh tính chất quan trọng của kỳ hội nghị trung ương diễn ra trước Đại hội toàn quốc của Đảng một năm. Các báo đều nhận thấy đây là kỳ họp quan trọng của chế độ cộng sản Bắc Kinh, nhằm tìm ra một hướng đi chiến lược cho một cường quốc và đặc biệt quan trọng với quyền lực của ông Tập Cận Bình. Nhật báo La Croix chạy tựa : Tập Cận Bình củng cố quyền lực của "lãnh tụ suốt đời". Cùng chung cái nhìn, Les Echos có bài "Tại Trung Quốc, một hội nghị toàn thể nhằm tăng cường chi phối ảnh hưởng của Tập Cận Bình". Theo báo Pháp, tại kỳ hội nghị trung ương 6 lần này, ông Tập Cận Bình, sẽ phải cho thông qua một nghị quyết nhằm tăng cường vị thế là người lãnh đạo quyền lực nhất Trung Quốc.

Les Echos ghi nhận "một năm trước kỳ Đại hội Đảng cộng sản Trung Quốc, mà chắc chắn đại hội sẽ vẫn dành cho ông quyền đứng đầu Nhà nước – Đảng. Ông Tập Cận Bình không hài lòng với việc sắp xếp những người trung thành với mình vào các vị trí lãnh đạo chủ chốt, mà còn muốn nắm lại sinh mệnh của giới kinh doanh và gia tăng kiểm soát xã hội dân sự. Nhà lãnh đạo có quyền lực tuyệt đối ở Trung Quốc này cho thấy ông ta đang viết lại lịch sử".

Một nghị quyết "lịch sử"

La Croix cũng như Les Echos đều dự báo trước là nghị quyết được công bố sau hội nghị Trung ương 6 lần này sẽ là một "nghị quyết lịch sử" của Đảng cộng sản Trung Quốc.

Tờ báo nhắc lại, từ khi thành lập năm 1921, Đảng cộng sản Trung mới chỉ có hai nghị quyết được đánh giá mang tính lịch sử. Đó là nghị quyết năm 1945, khẳng định quyền lãnh đạo tuyệt đối của Mao Trạch Đông trong Đảng, trước khi Đảng cộng sản giành chính quyền năm 1949. Nghị quyết lịch sử thứ 2 là vào năm 1981, theo ý muốn của Đặng Tiểu Bình, chính thức phê phán sai lầm của cuộc Cách mạng Văn hóa và cũng là để chuẩn bị cho các cải cách kinh tế.

Mặc dù thông tin của văn kiện nghị quyết hội nghị Trung ương 6 không lọt ra ngoài, nhưng giới quan sát chính trị Pháp đã có thể dự báo trước được nội dung chủ yếu của văn kiện lịch sử này. Theo chuyên gia về Trung Quốc Mathieu Duchâtel, thuộc Viện nghiên cứu chính trị của Pháp Montaigne nhân định "Nghị quyết này sẽ là chỉ dấu rõ ràng về cách thức mà Tập Cận Bình quan niệm về quyền lực của mình trong kỷ nguyên mới. Với Mao, Trung Quốc đã đứng dậy, với Đặng, Trung Quốc trở nên giàu có, còn với Tập, Trung Quốc trở thành một cường quốc". Khẳng định là một cường quốc để chinh phục thế giới, đó là tư tưởng cốt lõi của Tập Cận Bình. Một nội dung không thể thiếu trong nghị quyết sắp tới đây là để đạt mục tiêu trở thành một quốc gia "phồn thịnh hùng mạnh", Trung Quốc buộc phải cần có Tập Cận Bình, tư tưởng Tập Cận Bình.

Kinh tế Trung Quốc giảm tốc ảnh hưởng toàn cầu

Một chủ đề thời sự khác liên quan đến Trung Quốc. Trang kinh tế báo Le Monde có bài "Trung Quốc đè nặng lên sự phục hồi kinh tế thế giới". Tờ báo cho thấy, từ Châu Á qua Nam Mỹ sang đến Châu Âu, tất cả các nước đều đang bị ảnh hưởng của việc kinh tế Trung Quốc giảm tốc độ tăng trưởng.

Le Monde ghi nhận, "khi đầu tầu kinh tế Trung Quốc dừng lại, toàn bộ nền kinh tế của Châu Á, thậm chí cả thế giới cũng chậm lại. Đến quý 3 năm nay, tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế thứ 2 thế giới chững lại ở mức 4,9% trên cả năm và nhiều dấu hiệu cho thấy từ nay đến cuối năm, xu hướng này còn tiếp tục". Giới chuyên gia kinh tế đều nhận định, thực tế này có thể sẽ là một cú sốc cho tăng trưởng kinh tế toàn cầu, vốn đang bị tác động nặng nề của đại dịch Covid-19. Những nước đầu tiên bị ảnh hưởng của việc kinh tế Trung Quốc giảm tốc độ là các quốc gia Châu Á. Đó là những nước đều có chuỗi cung ứng đan cài nhau, trong khi Trung Quốc là thị trường xuất khẩu hàng đầu của các nước này. Điển hình như trong năm 2020, các nước Đông Nam Á (ASEAN) đã trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc với trao đổi thương mại hai bên lên tới 730 tỷ đô la. Le Monde cho biết cụ thể : 20% xuất khẩu của Việt Nam phụ thuộc vào Trung Quốc. Đài Loan cũng bị lệ thuộc 1/3 tỷ trọng xuất khẩu vào Trung Quốc. Rồi đến Philippines hay Thái Lan không chỉ bị phụ thuộc vào Trung Quốc về xuất khẩu mà còn cả ngành du lịch.

Châu Á bị ảnh hưởng nặng nề nhất, nhưng các nghiên cứu của tập đoàn tài chính Natixis còn ghi nhận hầu hết tất cả các châu lục đều bị ảnh hưởng từ kinh tế Trung Quốc giảm tốc độ, trong đó kể cả những nước phát triển như Pháp hay Đức.

Tuy nhiên Le Monde cũng nhận thấy, việc kinh tế Trung Quốc hạ cánh không chỉ có những người mất mà vẫn có kẻ được. Đó là Hoa Kỳ đang nhìn sự suy yếu kinh tế Trung Quốc như một dấu hiệu tốt trên phương diện chiến lược.

Một câu hỏi khác cũng được đặt ra là liệu có cường quốc khác nào có thể nổi lên để thay thế Trung Quốc ? Câu trả lời là khó có thể được hiện nay cũng như trong tương lai.

Mạng xã hội Facebook vào tầm ngắm của Châu Âu

Mạng xã hội và những tác động lên xã hội là chủ đề chiếm trang nhất của nhật báo La Croix và Libération. Những phát giác về "Facebook Files" về tính chất độc hại của mạng xã hội đối với trẻ vị thành niên đang kéo dài thêm danh mục chỉ trích tập đoàn Meta của Mark Zuckerberg, hiện đang trong tầm ngắm của chính quyền Mỹ và cả Châu Âu.

La Croix chạy tựa lớn trang nhất : "Mạng xã hội, xưởng sản xuất bạo lực". Tờ báo đề cập đến hồ sơ này nhân việc cựu nhân viên của Facebook, France Haugen, sau khi đưa ra những tố cáo về nội bộ tập đoàn và cảnh báo những nguy cơ về mạng xã hội của Facebook, hôm nay ra điều trần trước các nghị sĩ Châu Âu xung quanh về những tác động tiêu cực của mạng xã hội nói chung và đặc biệt của tập đoàn Meta, tên mới của Facebook.

Các báo nhận thấy, mạng xã hội từ khi ra đời đã chứng minh khả năng to lớn không thể phủ nhận là kết nối mọi người trên khắp thế giới cùng chia sẻ bày tỏ quan điểm chính về những gì diễn ra xung quanh mình. Các mạng xã hội đã nhanh chóng trở thành những phương tiện truyền thông không thể thiếu trong thời đại công nghệ số. Nhưng cùng với thời gian, mạng xã hội đã phát triển quá nhanh và ngày càng bộc lộ những khía cạnh độc hại của nó. Mạng xã hội giờ được nhiều người sử dụng như công cụ để lăng mạ, xúc phạm, vu khống hay gây kích động thù hằn lẫn nhau trong xã hội. Đã có không ít những hành động bạo lực bắt nguồn từ các mạng xã hội, theo lời tố cáo của cựu nhân viên France Haugen, "Phiên bản Facebook tồn tại hiện nay đang xé nát xã hội chúng ta". Như vậy thì mạng xã hội không còn giá trị kết nối mọi người với nhau như ý tưởng ban đầu khi ra đời.

Liên Hiệp Châu Âu hiên đang nghiên cứu về những đề xuất điều chính quản lý hoạt động của các tập đoàn khổng lồ trong công nghệ số, trong đó có một phần không thể thiếu là đưa vào khuôn khổ pháp lý các mạng xã hội. Cả Châu Âu cũng như ở Hoa Kỳ đã bắt đầu tính đến việc làm sao có thể kiểm soát được hoạt động của các mạng xã hội. Cản trở lớn cho các giải pháp lại là tự do ngôn luận, một trong những giá trị cơ bản của dân chủ.

COP 26 tuần cuối quyết định

Chuyển qua với thời sự nổi bật khác, hội nghị quốc tế về khí hậu toàn cầu đang diễn ra tại Glasgow, nhật báo kinh tế Les Echos ghi nhận : "COP 26 : tuần thứ hai căng thẳng".

COP 26 còn một tuần để đưa thương lượng về mặt kỹ thuật và chính trị đi sâu hơn, với hy vọng đưa ra những quyết định quan trọng cho mục tiêu bảo vệ bầu khí hậu chung của trái đất như : khuôn khổ các thị trường cacbon quốc tế, tức là cách thức, quy định hạn ngạch trao đổi giữa các nước hay các thị trường tư nhân về lượng phát thải khí cacbon gây hiệu ứng nhà kính. Hay vấn đề về hỗ trợ tài chính của những nước giàu cho các nước nghèo, dễ bị tác động của biến đổi khí hậu…. Kết quả thương lượng của tuần này mang tính quyết định cho thành công hay thất bại của hội nghị Glasgow. Nhưng đây lại là những vấn đề rất khó thương lượng, vì liên quan đến kinh tế và tài chính.

Les Echos ghi nhận, trong tuần đầu của COP26, đã có nhiều sáng kiến quan trọng được đưa ra. Đã có 80 nước chính thức ký cam kết từ nay đến 2030 giảm 30% phát thải khi methane, một loại khí phát thải chính gây hiệu ứng nhà kính, chủ yếu từ hoạt động nông nghiệp. Khoảng hai chục nước trong đó có Hoa Kỳ và Canada cam kết ngừng cung cấp tài chính đầu tư cho năng lượng hóa thạch trên quy mô quốc tế ngay từ năm 2022. Khoảng bốn chục nước trong đó có Ba Lan đã ký tuyên bố "chuyển từ than đá sang năng lượng sạch". Một loạt nước khẳng định sẽ đạt trung hòa cacbon, như với Ấn Độ vào năm 2070, hay Việt Nam vào năm 2050.

Tuy nhiên tất cả những sáng kiến tích cực đó vẫn chỉ là hứa hẹn không hề có ràng buộc pháp lý, nhiều tổ chức phi chính phủ lấy làm tiếc.

Ba Lan, thành viên khó chịu của EU

Thời gian qua, dư luận báo chí Châu Âu nói nhiều đến Ba Lan như một thành viên ngang ngược của Liên Hiệp Châu Âu. Trang Quốc tế của báo Le Figaro hôm nay có bài : Trò chơi nguy hiểm của Ba Lan, từ học sinh ngoan trở thành thành viên khó chịu của EU.

Le Figaro nhận thấy, con đường Châu Âu của Ba Lan không phải lúc nào cũng bằng phẳng. Từ khi đất nước này do đảng Luật Pháp và Công Lý (PiS) lãnh đạo, những xung khắc giữa Warswa và Bruxelles liên tiếp nổ ra, từ cuộc khủng hoảng di dân năm 2015 đến những tranh cãi xung quanh vấn đề người lao động biệt phái cho đến những chuyện liên quan đến quyền của người đồng tính hay bảo vệ môi trường… Nhưng từ hôm 07/10 vừa qua, khi tư pháp Ba Lan phủ nhận tính thượng tôn của pháp luật Châu Âu so với luật pháp của quốc gia thì cuộc khủng hoảng giữa quốc gia thành viên này với khối Liên Âu lên đến đỉnh điểm.

Le Figaro nhắc lại : Việc Ba Lan gia nhập EU năm 2004 được đánh giá như là một trong những thành công lớn nhất của quá trình mở rộng Liên Hiệp Châu Âu. Ba Lan - một học trò ngoan trong Liên Âu - đã phát triển nhanh chóng sau 40 năm trong khối Cộng cộng sản Đông Âu, nhờ vào sự hỗ trợ, chăm lo của Liên Hiệp. Nhưng chỉ trong vài năm trở lại đây, Ba Lan bỗng trở thành quốc gia "nổi loạn" của Liên Âu, kể từ khi đảng PiS lên nắm quyền. Sau Brexit, giờ đây Polexit để chỉ viễn cảnh Ba Lan ra khỏi Liên Hiệp Châu Âu đang ám ảnh các kỳ họp của EU. Tất nhiên đây là một kịch bản khó có thể thành hiện thực, nhưng Liên Hiệp Châu Âu lúng túng không biết xử lý thế nào với thành viên ngỗ ngịch này. Có lẽ Liên Âu đành ngồi chờ đến khi có sự thay đổi chính trị ở chính Ba Lan mà thôi.

Anh Vũ

Tập Cận Bình dùng lịch sử để củng cố quyền lực

Thanh Phương, RFI, 08/11/2021

Bốn tháng sau khi mặc bộ đồ Mao để chủ trì lễ kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng cộng sản Trung Quốc trên quảng trường Thiên An Môn vào tháng 7, hôm 08/11/2021, cũng với tư thế của một người muốn đứng ngang hàng với Mao Trạch Đông, nhân hội nghị toàn thể Ban Chấp hành Trung ương Đảng, chủ tịch Tập Cận Bình sẽ lại dựa vào lịch sử để gia tăng thế lực của ông trong chế độ Bắc Kinh.

Chủ tịch Trung Quốc, tổng bí thư Đảng cộng sản Tập Cận Bình tại Bắc Kinh, ngày 09/10/2021. AP - Andy Wong

Cụ thể là các đại biểu dự hội nghị trung ương sẽ thông qua một nghị quyết về lịch sử của Đảng cộng sản Trung Quốc. Nội dung văn bản của nghị quyết chưa được công bố, nhưng theo Tân Hoa Xã, đây là một "nghị quyết quan trọng về những thành tựu to lớn và kinh nghiệm lịch sử" của Đảng trong 100 năm tồn tại.

Kể từ khi được thành lập cho tới nay, Đảng cộng sản Trung Quốc chỉ mới thông qua hai nghị quyết về lịch sử, nghị quyết đầu tiên là vào năm 1945, củng cố quyền lực của Mao Trạch Đông 4 năm trước khi Đảng cộng sản giành chính quyền, và nghị quyết thứ hai là vào năm 1981, khi Đặng Tiểu Bình phát động các cải tổ sâu rộng đưa Trung Quốc trở thành nền kinh tế đứng hàng thứ hai thế giới hiện nay.

Theo nhận định của một nhà chính trị học bất đồng chính kiến, ông Lôi Cường (Wu Qiang), cựu giáo sư Đại học Thanh Hoa, Bắc Kinh, được hãng tin AFP trích dẫn, nếu nghị quyết được thông qua, điều đó có nghĩa là quyền lực của ông Tập Cận Bình kể từ nay là tuyệt đối.

Kể từ khi lên nắm chức tổng bí thư Đảng cộng sản Trung Quốc vào năm 2012, rồi sau đó kiêm luôn chức chủ tịch Trung Quốc, Tập Cận Bình đã không ngừng thâu tóm quyền lực. Ông thường được xem như là lãnh đạo có thế lực nhất kể từ thời Mao Trạch Đông. Và cũng giống như Mao, tư tưởng Tập Cận Bình đã được ghi vào Hiến pháp Trung Quốc. Nay lãnh đạo họ Tập còn được ca ngợi về "chiến thắng" của Trung Quốc trước đại dịch Covid-19, tuy rằng dịch bệnh này đã bùng phát trở lại ở một số nơi.

Tuy nhiên, theo dự báo của nhà chính trị học Anthony Saich, Đại học Havard, Hoa Kỳ, khác với nghị quyết thứ hai vào thời Đặng Tiểu Bình, nghị quyết được đưa ra bỏ phiếu trong hội nghị trung ương lần này sẽ không chỉ trích Mao Trạch Đông nhiều. Hơn nữa, theo dự báo của giáo sư Lôi Cường, chính quyền hiện nay có vẻ như đang cố hạn chế những sự thái quá của nền kinh tế tự do và phần nào quay trở lại một nền kinh tế kiểm soát, kế hoạch hóa.

Còn theo nhà Trung Quốc học Chris Johnson, Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế CSIS ở Washington, lãnh đạo họ Tập có thể nhân việc soạn thảo nghị quyết này để "dọn dẹp" lịch sử theo cái nhìn của ông, nhất là về những cải tổ mà Đặng Tiểu Bình phát động vào thập niên 1970.

Giáo sư Anthony Saich nhận định, qua việc tổng hợp chủ nghĩa Mao với các cải tổ, nghị quyết muốn tỏ cho thấy Tập Cận Bình là người kế thừa đương nhiên của lịch sử Đảng cộng sản Trung Quốc quang vinh.

Đây cũng là nhận định của Alice Ekman, nhà phân tích đặc trách về Châu Á thuộc Viện nghiên cứu về an ninh của Liên Hiệp Châu Âu (EUISS) : "Nghị quyết này rõ ràng là nhằm giúp cho Tập Cận Bình kéo dài vị trí lãnh đạo đảng của ông sau Đại hội Đảng thứ 20". Cho nên Tập Cận Bình cần phải áp đặt nhãn quan của ông về chế độ : Phải củng cố quyền lực của Đảng, để tránh cho chế độ cộng sản Bắc Kinh bị sụp đổ giống như Liên Xô.

Không chỉ thông qua nghị quyết về lịch sử Đảng, hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần này còn là dịp để các phe nhóm mặc cả với nhau trong hậu trường, trong bối cảnh chỉ còn một năm nữa là đến kỳ Đại hội Đảng, sẽ bầu ra ban lãnh đạo mới.

Gần như chắc chắn là ông Tập Cận Bình sẽ tái đắc cử tổng bí thư nhiệm kỳ thứ ba, cho dù ông đã quá giới hạn tuổi (68 tuổi) áp dụng cho các lãnh đạo Trung Quốc hiện nay. Từ khi chấm dứt thời kỳ Mao Trạch Đông đến nay, chưa có ai nắm quyền tới 3 nhiệm kỳ như thế. Mặt khác, theo dự báo của giáo sư Lôi Cường, ban thường vụ Bộ Chính Trị khóa tới có thể sẽ chỉ bao gồm 5 ủy viên thay vì 7 ủy viên như hiện nay. Như thế quyền lực của ông Tập Cận Bình trong cơ chế này lại càng tăng thêm.

Thanh Phương

******************

Trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc họp để thông qua "nghị quyết về lịch sử"

Thanh Phương, RFI, 08/11/2021

Hôm 8/11/2021, Đảng cộng sản Trung Quốc khai mạc hội nghị toàn thể Ban Chấp hành Trung ương, kéo dài 4 ngày, chủ yếu để thông qua một "nghị quyết về lịch sử" theo nhãn quan của chủ tịch Tập Cận Bình.

Một cuộc họp của Đảng cộng sản Trung Quốc. Reuters/Carlos Barria

Đây là cuộc họp quan trọng nhất của Đảng cộng sản Trung Quốc trong năm nay, diễn ra trước kỳ Đại hội Đảng vào năm tới. Cũng như mọi khi, các ủy viên trung ương họp kín, báo chí nước ngoài không được vào theo dõi. Tân Hoa Xã chỉ thông báo ngắn gọn là cuộc họp của Ban Chấp hành Trung ương vừa khai mạc sáng nay.

Theo chương trình nghị sự của cuộc họp, các đại biểu dự hội nghị trung ương sẽ biểu thông qua một "nghị quyết về lịch sử" của Đảng cộng sản Trung Quốc, vừa kỷ niệm 100 thành lập vào tháng 7 vừa qua.

Từ Bắc Kinh, thông tín viên Stéphane Lagarde tường trình :

"Một tương lai mà hiện thân là Tập Cận Bình, chủ tịch Trung Quốc, mà báo chí chính thức một lần nữa không ngớt ca ngợi. Vào cuối tuần qua, một quyển sách trắng mới dày 300 trang đã được phát hành vào trước ngày khai mạc hội nghị toàn thể Ban Chấp hành Trung ương, bao gồm khoảng 50 bài viết mang tính chất nền tảng của nhân vật lãnh đạo số một Trung Quốc. Tiếp theo là nhiều bài viết đăng trên các mạng xã hội, mô tả Tập Cận Bình là một lãnh đạo kiên quyết, luôn hành động, có một nhãn quan hướng về tương lai.

Theo truyền thống, hội nghị lần thứ 6 của Ban Chấp hành Trung ương thường bàn về việc xây dựng Đảng. Hội nghị lần này cũng là dịp biểu quyết thông qua một nghị quyết đánh giá lại lịch sử của Đảng cộng sản Trung Quốc, vừa kỷ niệm 100 năm thành lập, một bài tổng hợp lịch sử giống như Mao Trạch Đông và Đặng Tiểu Bình đã làm trước đây, nhằm củng cố sự kiểm soát của Tập Cận Bình đối với bộ máy Nhà nước, trước kỳ Đại hội Đảng vào mùa thu năm tới.

Văn bản này kiến tạo xã hội Trung Quốc, chính trị Trung Quốc cho những thập niên tới. Đây là một vấn đề thiết yếu đối với thế lực của nền kinh tế đứng hàng thứ hai thế giới. Những gì diễn ra tại Bắc Kinh trong tuần này rất quan trọng, nhưng chúng ta chỉ có thể theo dõi từ xa, vì đây là một cuộc họp kín, dưới sự bảo vệ an ninh rất chặt chẽ.

Một số nhà hoạt động nhân quyền cho biết chứng nhận y tế trên điện thoại di động của họ đã bị chuyển sang màu đỏ, để ngăn cản họ ra khỏi nhà".

Thanh Phương

Trung Quốc trước Hội nghị 6 : "Những nhân nhượng và thất bại" của Tập Cận Bình

Chủ tịch và tổng bí thư Đảng cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình tìm cách thâu tóm toàn bộ quyền lực trước Đại hội Đảng vào cuối năm 2022. Tuy nhiên, chặng đường từ đây đến đó còn xa. Để khẳng định quyền uy tuyệt đối, ông Tập Cận Bình sẽ phải vượt qua được "nhiều kháng cự lớn trong nội bộ", để tiếp tục vị thế lãnh đạo tối cao trong 5 năm, hoặc 10 năm tới.

Đại hội Đảng cộng sản Trung Quốc lần thứ 18, ngày 08/11/2012, Bắc Kinh. Ông Tập Cận Bình trở thành lãnh đạo Đảng cộng sản Trung Quốc kể từ thời điểm này. Reuters/Jason Lee

Trang mạng Pháp ngữ chuyên về Châu Á Asialyst có bài phân tích của chuyên gia chính trị quốc tế Alex Peyette, giới thiệu một số địa bàn đọ sức chính giữa các phe phái trong nội bộ Đảng cộng sản Trung Quốc. Bài viết mang tựa đề "Chine : Xi Jinping entre concessions et revers pour s'imposer en 2022 " (tạm dịch là "Trung Quốc : Những nhân nhượng và thất bại của Tập Cận Bình trên con đường hướng đến khẳng định quyền lực năm 2022"). Mục Theo dòng thời sự của RFI giới thiệu một số ý chính của bài phân tích.

***

1. Đâu là những nhân nhượng căn bản của phe Tập Cận Bình với các đối thủ trong nội bộ, theo chuyên gia Alex Payette ?

Theo ông Alex Payette, nhân vật số một của chế độ cộng sản Trung Quốc cho dù rất mong muốn bỏ sau lưng các cuộc đấu đá nội bộ để khẳng định vị thế của nhà lãnh đạo tối cao thứ ba trong lịch sử chế độ cộng sản Trung Quốc. Hai người trước là Mao Trạch Đông, người lập ra chế độ cộng sản Trung Quốc, và Đặng Tiểu Bình, người đã cải cách chế độ cộng sản, đưa Trung Quốc vào con đường hiện đại hóa. Tuy nhiên trong hiện tại, ông Tập Cận Bình buộc phải chấp nhận ba thỏa hiệp chính với đối thủ trong nội bộ đảng, theo chuyên gia Alex Payette.

Thỏa hiệp thứ nhất, và cũng là một thất bại đối với ông Tập, liên quan đến cuộc cải cách về thuế đất. Kể từ năm 2016, chủ tịch Trung Quốc đã cổ vũ cho việc không để cho nhà ở trở thành đối tượng đầu cơ. Ngày 15/10/2021 vừa qua, ông Tập Cận Bình đã có một bài viết trên một tạp chí của Đảng (Qiushi – Cầu Thị), mang tiêu đề "Cổ vũ mạnh mẽ cho thịnh vượng chung", mục tiêu là hướng đến một cuộc cải cách về hệ thống thuế đất. Tuy nhiên, dự án cải cách này đã bị chính phó thủ tướng Hàn Chính (Han Zheng), phụ trách kinh tế, ngăn lại. Lý do là, dự án cải cách sẽ gây những bất bình lớn trong nội bộ đảng. Một số ủy viên Ban Chấp hành Trung ương đã đệ đơn kiện chống lại cuộc cải cách này. Nếu tiếp tục tiến hành, cải cách có thể sẽ "gây bất ổn lớn" trong nội bộ đảng và thị trường bất động sản. Theo Alex Payette, ông Tập Cận Bình ắt hẳn sẽ phải gạt dự án cải cách này sang một bên trước kỳ Đại hội 2022, để tránh những ảnh hướng xấu đến việc tái đắc cử.

Nhân nhượng thứ hai của Tập Cận Bình là để cho tỉ phú Jack Ma (Mã Vân) được rời khỏi Trung Quốc. Nhà sáng lập tập đoàn Alibaba đầy quyền lực bị thất sủng từ tháng 11/2020, tuy nhiên đến ngày 20/10 vừa qua, Jack Ma đã xuất hiện tại Tây Ban Nha như thể không có gì xảy ra. Sự hiện diện lần đầu tiên của nhà tỉ phú Jack Ma tại một nước phương Tây đã phần nào trấn an giới đầu tư nước ngoài. Theo Alex Payette, rất có thể cũng chính phó thủ tướng Hàn Chính đã đạo diễn vụ này, đích thân yêu cầu ông Tập Cận Bình, để chuyến đi của Jack Ma được quảng bá rầm rộ.

Nhân nhượng thứ ba là một nhân nhượng rất quan trọng. Để giúp cho việc ông Tập tiếp tục tại vị có thể diễn ra ổn thỏa, chủ tịch, tổng bí thư Đảng cộng sản Trung Quốc có nhiều khả năng phải chấp nhận để Giang Trạch Dân (Jiang Zemin) và Hồ Cẩm Đào (Hu Jintao) có mặt trong số các lãnh tụ được vinh danh trong "Nghị quyết thứ ba về lịch sử" của Đảng cộng sản Trung Quốc, dự kiến sẽ được đưa ra trong Hội nghị Trung ương lần thứ 6, khai mạc hôm nay, theo kế hoạch sẽ diễn ra trong bốn ngày. Để "giảm bớt" các đối kháng trong nội bộ Đảng và khẳng định vị thế của bản thân, Tập Cận Bình phải chấp nhận chia sẻ ngôi vị lãnh tụ với hai lãnh đạo tiền nhiệm. Điều này cũng đồng nghĩa với việc Tập Cận Bình không thể được coi là người có vị thế ngang hàng với Mao Trạch Đông và Đặng Tiểu Bình, điều mà cho đến nay dường như ông Tập và những người ủng hộ ông ta cố gắng khẳng định.

Nhà nghiên cứu Alex Payette cũng nhấn mạnh đến "một thất bại quan trọng khác" của Tập Cận Bình tại hội nghị lần thứ 31 của Ủy ban thường vụ Quốc hội Trung Quốc, diễn ra ngày 23/10. Thật bại là vì hoàn toàn không có thay đổi nào trong thành phần chính phủ. Chủ tịch Quốc hội Trung Quốc Lật Chiến Thư (Li Zhanshu), người của ông Tập, đã phải đối mặt với sự bất đồng của ít nhất 9 thành viên trong số 15 thành viên của cơ quan tối cao của Quốc hội Trung Quốc. Điểm đáng chú ý là Ủy ban thường vụ Quốc hội Trung Quốc đã được mở rộng quyền hạn từ hồi tháng 3, để chuẩn bị cho các can thiệp nhằm thay đổi thành phần chính phủ. Theo các quy định này, Quốc hội có quyền bổ nhiệm hay bãi miễn các bộ trưởng, và thậm chí các phó thủ tướng.

2. Bản thân phe cánh của chủ tịch, tổng bí thư Đảng cộng sản phản ứng ra sao với các kháng cự từ phía các thế lực đối lập trong nội bộ ?

Theo chuyên gia Alex Payette, sau khi bị các thành viên Ủy ban thường vụ Quốc hội ngăn chặn dự án cải tổ thành phần chính phủ, chủ tịch Quốc hội Lật Chiến Thư đã tuyên bố thẳng thừng là Đảng cần "chống lại và ngăn chặn các ảnh hưởng sói mòn phương Tây với cái gọi là "nền hiến trị", bầu cử đa đảng, phân chia quyền lực, của hệ thống Quốc hội lưỡng viện, và của sự độc lập tư pháp". Chủ tịch Quốc hội Trung Quốc tái khẳng định việc Đảng tập trung thâu tóm toàn bộ quyền lãnh đạo, và duy trì sự thống nhất của Ban Chấp hành Trung ương, đồng nghĩa với việc Quốc hội chỉ là nơi thông qua một cách hình thức các quyết định đã được ban lãnh đạo Đảng đưa ra.

Theo chuyên gia Payette, trước thềm Hội nghị Trung ương 6, phe Tập Cận Bình đăng một số bài báo đáng chú ý, cho thấy có nhiều căng thẳng và tranh luận mở ra trên thượng đỉnh của bộ máy quyền lực, đặc biệt giữa phe Giang Trạch Dân vẫn còn rất mạnh và "quân" của Tập Cận Bình. Alex Payette chú ý nhiều đến một bài viết trên nhật báo Quân Đội Giải Phóng Nhân Dân, dùng chuyện từ thời vua chúa nhà Minh (thế kỷ 15) để nói về các mưu toan soán đoạt quyền lực. Bài viết đăng tải chỉ ít ngày sau khi cựu bộ trưởng Tư Pháp Phó Chánh Hoa (Fu Zhenghua) bị điều tra. Hoàng đế nhà Minh bị soán ngôi là Minh Anh Tông, người lật đổ là Chu Kỳ Ngọc. Hoàng đế bị soán ngôi sau đó được phục hồi. Căng thẳng như trên không chỉ xuất hiện trên nhật báo của Quân Đội Trung Quốc, mà cả trên nhiều phương tiện truyền thông quan trọng khác của hệ thống chính trị Trung Quốc.

3. Viễn cảnh cuộc chiến nội bộ ở thượng đỉnh của chế độ chính trị Trung Quốc ra sao ?

Về mặt nhân sự, theo chuyên gia của Asialyst, căn cứ trên việc bổ nhiệm hàng loạt lãnh đạo tại các tỉnh từ 19 đến 22/10, nhiều khả năng là danh sách nhân sự sẽ được bầu vào ban lãnh đạo tương lai đã được chốt. Theo thông lệ, Hội nghị trung ương 6 là kỳ họp quan trọng cuối cùng trước Đại hội Đảng cộng sản Trung Quốc. Tại Hội nghị này, Ban Chấp hành Trung ương sẽ thông qua danh sách của dàn lãnh đạo cho kỳ Đại hội năm tới, cụ thể là danh sách ủy viên Bộ Chính Trị, trước cuộc bỏ phiếu mang tính lễ nghi vào khoảng tháng 10 năm 2022. Hiện tại theo ông Payette, có hai vấn đề đề ngỏ, có thể sẽ được quyết định tại Hội nghị 6, đó là "nghị quyết thứ ba về lịch sử" Đảng cộng sản Trung Quốc, và thứ hai là nhiệm kỳ thứ ba của ông Tập.

Hiện tại Tập Cận Bình coi như chắc chắn sẽ tiếp tục lãnh đạo Trung Quốc sau 2022. Trong phần kết của bài phân tích, chuyên gia Payette đặc biệt lưu ý đến việc, để đánh giá được các xu thế nội bộ hiện nay của chế độ Trung Quốc, cần theo dõi sát các tài liệu của Hội nghị trung ương 6, liên quan đến "nghị quyết lịch sử" nói trên, về khả năng ông Tập tiếp tục đảm nhiệm quyền lực ra sao. Alex Payette không loại trừ khả năng Hội nghị 6 chưa ra được một nghị quyết liên quan nhiệm kỳ tiếp theo của ông Tập. Rất có thể là những người bất mãn, và những đại diện của "chế độ Cũ" (tức người thời Giang Trạch Dân, hay Hồ Cẩm Đào) không ủng hộ ngay một nghị quyết như vậy. Nghị quyết về vấn đề này có thể sẽ được gác lại đến Hội nghị 7, tổ chức ngay trước Đại hội XX.

Trong giai đoạn hiện tại, điều quan trọng cần chú ý là, lãnh đạo tối cao Trung Quốc sẽ mang lại cho những người dưới quyền của ông những lợi ích gì để bảo đảm có được sự ủng hộ đủ mạnh từ những người dưới quyền, nhằm khẳng định chắc chắn vị thế vào năm 2022.

Chiến dịch chống tham nhũng, các cuộc tấn công nhắm vào các lĩnh vực mang lại nguồn lợi phi chính thức đối với các thành viên trong bộ máy của đảng sẽ được tiến hành đến mức độ nào, để có thể vừa duy trì được sự kiểm soát tối cao của đảng, vừa bảo đảm được sự trung thành của đông đảo thành viên của hệ thống chính quyền, mà một bộ phận lớn sống dựa vào các nguồn lợi phi chính thức. Liệu chế độ cộng sản Trung Quốc có thể cải cách triệt để hệ thống tiền lương của những người làm việc trong lĩnh vực công hay không, để bảo đảm công chức có thể sống bằng đồng lương ?... Theo Alex Payette, đây chính là thời điểm mà ông Tập Cận Bình phải nghe ngóng kỹ để xác định rõ đâu là những mặt trận mới. Nếu xác định không đúng, ông Tập "sẽ phải đối mặt với các kháng cự lớn hơn từ phía những người dưới quyền".

Trọng Thành tóm lược

Nguồn : RFI, 08/11/2021

Kiểm soát hiện tại, Tập Cận Bình kiểm soát luôn quá khứ Trung Quốc

The Economist ghi nhận Tập Cận Bình đang viết lại lịch sử để biện minh cho sự cai trị của mình trong những năm tới, qua bài viết "Ai kiểm soát hiện tại sẽ kiểm soát quá khứ". Áp đặt được một nghị quyết về lịch sử trong Hội nghị trung ương, chứng tỏ Tập đã dập tắt được mọi chống đối về nhiệm kỳ thứ ba. Một mình ông chiếm 1/4 trong lịch sử 100 năm Đảng cộng sản Trung Quốc.

Ông Tập Cận Bình trong buổi gala ở Bắc Kinh trước ngày kỷ niệm 100 thành lập Đảng cộng sản Trung Quốc, 28/06/2021.  AP - Ng Han Guan

Tập Cận Bình ra nghị quyết về lịch sử để thống trị toàn đảng

Courrier Internationalnhận định "Tập Cận Bình muốn khống chế Đảng cộng sản Trung Quốc". Hội nghị Trung ương sẽ khai mạc vào ngày 08/11 tại Bắc Kinh mang tính quyết định, và tổng bí thư Tập muốn áp đặt quan điểm về lịch sử đương đại, trong đó ông ta đứng trên tất cả.

Theo các nhà quan sát, Hội nghị Trung ương thứ 6 của Đại hội Đảng lần thứ 19, sẽ đưa ra một "nghị quyết về lịch sử" ấn định các dấu mốc của thế kỷ, đề cao vai trò của Tập Cận Bình. Trong Đại hội Đảng thứ 20, tất cả điều kiện đều hội đủ để Tập nắm thêm nhiệm kỳ thứ ba. Các cựu đảng viên lưu vong cho biết, trước đây đã có hai nghị quyết loại này vào năm 1945 và 1981 nhằm khẳng định vai trò lãnh đạo của Mao Trạch Đông rồi Đặng Tiểu Bình.

Bộ Chính trị chuẩn bị chia 100 năm lịch sử đảng làm bốn thời kỳ : giành được quyền lực (1921-1949), thời kỳ Mao Trạch Đông (đến 1978), Đặng Tiểu Bình, rồi đến Tập Cận Bình năm 2012. Nhưng nghị quyết về lịch sử thứ ba không hề nhắc đến những thảm họa mà chế độ đã gây ra, như Đại nhảy vọt (1958), Cách mạng Văn hóa (1966-1976), thảm sát Thiên An Môn (1989).

Trần Khuê Đức (Chen Kuide), giám đốc Princeton China Institute đoán rằng nghị quyết sẽ làm mờ nhạt đi những thành công của các lãnh đạo trong quá khứ và ca ngợi đường hướng của ông Tập. Nhà nghiên cứu Ngô Quốc Quang (Wu Guoguang), đại học Victoria ở Canada cho là Tập Cận Bình sẽ dùng nghị quyết này để "thống nhất tư tưởng của giới lãnh đạo". Đồng thời hạn chế sức mạnh của những người làm giàu thời Đặng, biến những nhà tư bản này thành con ngoan của đảng. Nếu có nhắc đến Thiên An Môn thì chỉ nhằm khẳng định đàn áp là đúng.

Trung Quốc : Kiểm soát hiện tại, kiểm soát quá khứ

The Economist cũng cho rằng Tập Cận Bình đang viết lại lịch sử để biện minh cho sự cai trị của mình trong những năm tới, qua bài viết "Ai kiểm soát hiện tại sẽ kiểm soát quá khứ".

Sự kiện Tập Cận Bình áp đặt được một nghị quyết thứ ba về lịch sử cho mình, chứng tỏ ông ta đã dập tắt được mọi chống đối việc tiếp tục tại vị. Trong năm qua, Tập đã bịt được những chỉ trích, đè bẹp các đối thủ tiềm tàng, thanh trừng bộ máy an ninh, dành ghế cho các đồng minh chính trị, giương móng vuốt với các tập đoàn tư nhân lớn. Trước Đại hội, có thể ông Tập đã âm thầm chọn ra thủ tướng và bộ trưởng Công An mới.

Nghị quyết về lịch sử đã được lưu hành trong giới quan chức cao cấp, nhưng nội dung chỉ được công bố sau khi Hội nghị trung ương kết thúc ngày 11/11. Các bài phát biểu của Tập Cận Bình và những bình luận chính thức cho thấy một số chỉ dấu : ca ngợi thành tựu của đảng, giảm thiểu những thảm họa do Mao gây ra, nói rằng Mao và Đặng có cùng quan điểm.

Thời kỳ trị vì của Mao, Đặng được trình bày như giai đoạn sơ khởi trước khi khởi đầu "kỷ nguyên mới" của Tập. Mao đã giúp nhân dân Hoa lục "đứng dậy" sau một thế kỷ bị ngoại bang hạ nhục, Đặng đưa Trung Quốc vào con đường "làm giàu", và ngày nay Tập giúp Trung Quốc trở nên "hùng mạnh". Nghị quyết đánh giá cao sự lãnh đạo sáng suốt của Tập Cận Bình, và quốc gia luôn cần đến sự khôn ngoan của ông.

Những người tiền nhiệm của Tập sử dụng nghị quyết theo cách khác nhau. Năm 1945, Mao Trạch Đông dùng để biện minh cho thanh trừng, đổ lỗi cho các kẻ thù về những sai lầm trong quá khứ. Năm 1981, nghị quyết của Đặng Tiểu Bình khẳng định Mao đã phạm những sai lầm nghiêm trọng, gây ra đại loạn ; qua đó quần chúng lại ủng hộ đảng và Đặng được rảnh tay cải cách, tự do hóa thị trường.

Tập Cận Bình chiếm 1/4 trong lịch sử 100 năm Đảng cộng sản

Tập Cận Bình đứng trước một thách thức khác : ở phía tả, phái Tân Mao cáo buộc Đặng đã tạo ra tham nhũng và bất bình đẳng ; phía hữu thì xầm xì với nhau là Trung Quốc lại rơi vào độc tài kiểu Mao và mất đi những cam kết cải cách của Đặng. Ông Tập tin rằng Liên Xô sụp đổ do không bảo vệ được di sản của Lênin và Stalin, nên các chương tố cáo những tội lỗi khủng khiếp của Mao khó thể được giữ lại. Cách mạng Văn hóa chỉ được nói sơ qua, không đề cập đến nạn đói làm 36 triệu người chết, cũng như không có nạn nhân nào bị thương vong trong thảm sát Thiên An Môn.

Tập Cận Bình chiếm hết một phần tư trong lịch sử 100 năm của đảng, Hồ Cẩm Đào, Giang Trạch Dân (Jiang Zemin) được rất ít chỗ. Trung Quốc cần đến ông Tập để đạt các mục tiêu dài hạn như biến đất nước thành một "quốc gia xã hội chủ nghĩa tân tiến" năm 2035, "thịnh vượng" và "hùng cường" đến năm 2049, kỷ niệm 100 năm thành lập nước. Thất bại trong việc xâm chiếm Đài Loan luôn là điểm nhạy cảm đối với tất cả các nhà lãnh đạo kể từ thời Mao, và nghị quyết sẽ có lời kêu gọi của ông Tập về "đại phục hưng Trung Hoa" từ nay đến 2049, có nghĩa là "thống nhất" trước thời điểm này.

Tiến đến hội nghị trung ương, bộ máy tuyên truyền đã bắt đầu tung ra những bài báo nịnh hót về sự thông thái của ông Tập. Nhân dân Nhật báo từ 01/11 khởi đăng loạt bài "Những quyết định quan trọng trong kỷ nguyên mới", ca ngợi những thành tựu của đảng và những đóng góp của Tập Cận Bình. Dưới mắt Tập, nghị quyết "không chỉ nhìn lại quá khứ mà còn phải hướng về tương lai", và theo ông Joseph Fewsmith của đại học Boston, ông Tập nghĩ "Tương lai chính là tôi đây !".

Người chủ trì nhiều cuộc điều tra chấn động nay bị điều tra

Về nội tình Trung Quốc,Courrier Internationaltuần này dịch bài viết của Nikkei Asia mang tựa đề "Trung Quốc : Người biết quá nhiều". Phó Chính Hoa (Fu Zhenghua), cựu bộ trưởng tư pháp trước đây chính là người điều tra các chính khách bị cáo buộc tham nhũng, và giờ đây đến lượt ông là nạn nhân của cuộc thanh trừng không ngơi nghỉ được Tập Cận Bình tung ra.

Tại Hoa lục, kỳ nghỉ quốc khánh từ 01/10 thường xảy ra những trận động đất chính trị, và năm nay không ngoại lệ. Ngày 02/10, nhân vật nắm rõ tất cả những cuộc đấu tranh quyền lực của Tập Cận Bình vừa bị thất sủng. Ủy ban Thanh tra Kỷ luật thông báo Phó Chính Hoa, ủy viên trung ương 66 tuổi, từng là bộ trưởng công an rồi tư pháp, bị điều tra vì "vi phạm kỷ luật nghiêm trọng". Vụ này gây rúng động lớn trong giới quan chức Trung Quốc.

Phó Chính Hoa từng chủ trì nhiều cuộc điều tra đã khiến rất nhiều người phải vào tù, và sự kiện giờ đây ông ta nằm trong tầm ngắm có nguy cơ đặt lại tính chính đáng của những điều tra trước đó. Một nguồn tin trong đảng nói với Nikkei, nhân vật này có vẻ là một nhà kỹ trị dần dà được lên chức, nhưng vụ này là do biết quá nhiều.

Trong số các vụ điều tra do Phó Chính Hoa tiến hành, có vụ Chu Vĩnh Khang (Zhou Yongkang), cựu ủy viên thường trực Bộ Chính trị. Nhân vật số 9 trong đảng lãnh đạo tất cả các cơ quan tư pháp và an ninh ở Trung Quốc cho đến 2012. Có thể ông ta cảm nhận được chiếc thòng lọng tròng quanh cổ, vì có cả một mạng lưới đệ tử khắp nơi. Chu Vĩnh Khang là ủy viên thường trực đầu tiên trở thành nạn nhân, bị lãnh án chung thân : Tập đã thay đổi quy luật bất thành văn xưa nay.

Biết quá nhiều chuyện đấu đá hậu trường

Chiến dịch chống tham nhũng tạo nên quyền hành cho Tập Cận Bình, nhất là sau khi Chu Vĩnh Khang phải nằm khám. Phó Chính Hoa được tưởng thưởng, giao phụ trách an ninh cuộc diễn binh tháng 9/2015. Ông ta cũng là người thẳng tay đàn áp hàng loạt luật sư và nhà đấu tranh nhân quyền tháng 7/2015. Vì sao Phó Chính Hoa cúc cung phục vụ nhưng lại bị thất sủng ?

Theo tờ báo, do ông không thuộc đám quần thần tín cẩn của Tập hoàng đế. Phó Chính Hoa từng can dự sâu vào vụ Lệnh Kế Hoạch (Ling Jihua), nguyên chánh văn phòng Trung ương Đảng thời Hồ Cẩm Đào (Hu Jintao), bị án chung thân. Không ai có thể biết nhiều hơn Phó Chính Hoa về những chuyện đấu đá trong hậu trường những năm gần đây, khiến ông ta trở thành nguy hiểm đối với Tập Cận Bình.

Tính cả ông, đã có ba thứ trưởng công an bị tống giam kể từ khi Tập Cận Bình lên ngôi. Hai thứ trưởng trước đó là Mạnh Hoành Vĩ (Meng Hongwei, cựu chủ tịch Interpol, lãnh án 13 năm tù năm 2020) và Tôn Lực Quân (Sun Lijun). Giám đốc công an Trùng Khánh và Thượng Hải cũng xộ khám, tóm lại các lãnh đạo công an nay nếm mùi tù tội khá nhiều.

Những người sống sót là bạn bè, người thân tín mà Tập Cận Bình biết rõ từ xưa, trước hết là Vương Tiểu Hồng (Wang Xiaohong), thứ trưởng thường trực Bộ Công an, quen ông Tập từ thời trẻ ở Phúc Kiến. Hay Trần Nhất Tân (Chen Yixin), tổng thư ký Ủy ban Chính pháp, Đường Nhất Quân (Tang Yijun), được đưa lên làm bộ trưởng thay Phó Chính Hoa. Người ta cho rằng chiến dịch đả hổ diệt ruồi của Tập Cận Bình sẽ còn kéo dài.

Bắc Kinh muốn thành đại cường nguyên tử

Trên lãnh vực quân sự, The Economistcảnh báo "Trung Quốc tìm cách đứng vào hàng ngũ các đại cường nguyên tử". Lầu Năm Góc nhận thấy Bắc Kinh nhanh chóng gia tăng số vũ khí nguyên tử lẫn quy ước để đối đầu với Mỹ.

Khi Hoa Kỳ và Liên Xô lao vào cuộc đua vũ khí nguyên tử trong chiến tranh lạnh, Trung Quốc vẫn còn lẹt đẹt phía sau. Đến 1964 Bắc Kinh mới thử hạt nhân lần đầu tiên, và chỉ có vài trăm đầu đạn so với hàng ngàn của các siêu cường. Giờ đây Trung Quốc tăng tốc để rút ngắn khoảng cách. Mới đây Lầu Năm Góc cho biết số đầu đạn của Trung Quốc năm ngoái chưa đến 200, có thể lên đến 700 vào năm 2027 và trên 1.000 năm 2030. Báo cáo lo ngại về việc hiện đại hóa quân sự nhanh chóng : lâu nay nỗi lo chỉ liên quan đến vũ khí quy ước để xâm lăng Đài Loan, giờ đây lan sang lãnh vực nguyên tử.

Các đồn đoán đã có từ tháng Sáu, tháng Bảy, khi các nhà nghiên cứu phát hiện Trung Quốc xây hàng trăm kho chứa hỏa tiễn ở Cam Túc và Tân Cương. Sau đó các tướng lãnh sửng sốt trước việc Trung Quốc thử nghiệm vũ khí siêu thanh. Có thể Bắc Kinh đã có khả năng phóng vũ khí nguyên tử cả từ đất liền, trên biển lẫn trên không, và đang mở rộng hệ thống cảnh báo sớm với sự giúp đỡ của Nga.

Đảo nhân tạo ở Biển Đông giúp hỏa tiễn Trung Quốc đe dọa Mỹ

Sự phát triển về nguyên tử càng làm sáng tỏ thêm việc Trung Quốc xây các đảo nhân tạo trên Biển Đông. Các tàu ngầm phóng hỏa tiễn phải di chuyển thật xa nếu muốn những quả JL-2 bay đến tận bờ đông nước Mỹ, nhưng những hỏa tiễn JL-3 đang được triển khai có thể bắn đi từ vùng biển gần Trung Quốc. Thế nên Bắc Kinh mới ra sức xây dựng những căn cứ trên biển ở vùng Vịnh Bột Hải và Biển Đông, theo mô hình của Liên Xô trên biển Barents và biển Okhotsk, nơi dày đặc tàu ngầm, chiến hạm, phi cơ.

Tại sao Trung Quốc tăng cường vũ khí nguyên tử vào lúc Hoa Kỳ và Nga gia hạn hiệp ước New START ? Một trong những lý do là Bắc Kinh lo sợ kho vũ khí quá nhỏ, khó thể sống sót sau đợt tấn công đầu tiên của Mỹ. Tập Cận Bình muốn xây dựng quân đội "đẳng cấp thế giới" năm 2049. Dù số vũ khí nguyên tử Trung Quốc hãy còn tương đối ít so với Mỹ và Nga, Lầu Năm Góc nghi ngờ việc Bắc Kinh tuân thủ Công ước Vũ khí Hóa học. Đáng lo nhất là Trung Quốc luốn né tránh các thỏa thuận kiểm soát vũ khí nguyên tử, ít quan tâm đến đường dây nóng và các cơ chế giảm thiểu rủi ro khác.

Thất bại ở Virginia, Biden cần giữ khoảng cách với phía tả

L’Obstuần này tìm cách lý giải cách thức chính khách cực hữu Pháp Eric Zemmour đã tạo được tên tuổi. L’Expresstrăn trở về triết lý "Làm thế nào tìm lại được sự hợp lý". Le Pointquan tâm đến việc "Google, Amazon… đã mua nước Pháp như thế nào". Trên lãnh vực xã hội,Courrier Internationalchạy tựa "Có con ? Không, cám ơn" : Một số cặp vợ chồng không muốn sinh con trong thời buổi khủng hoảng.

Về Hoa Kỳ, L’Expressnói về "Cái tát nẩy lửa của cử tri ở Virginia dành cho Joe Biden" ; còn The Economist đăng ảnh tổng thống Mỹ Joe Biden với dòng tựa "Một năm sau", cho rằng ông Biden cần giữ một khoảng cách với cánh tả trong đảng Dân chủ.

Ứng cử viên Cộng hòa Glenn Youngkin đã chiến thắng đối thủ Dân chủ Terry McAuliffe tại Virginia, bang mà ông Biden đã vượt ông Trump 10 điểm trong cuộc bầu cử tổng thống 2020. Thất bại càng cay đắng hơn khi nhiều tên tuổi lớn của đảng Dân chủ đã đến tận nơi để vận động : cựu tổng thống Barack Obama, phó tổng thống Kamala Harris và bản thân ông Joe Biden. L’Express nhận định đây là lời cảnh báo cho cánh tả trong đảng, trước cuộc bầu cử giữa kỳ sang năm, trong khi Dân chủ chỉ có được đa số mong manh. Theo The Economist, đảng Dân chủ có thể bị mất đa số ở Hạ Viện vào năm 2022 và sau đó càng u ám hơn.

Giành được sự ủng hộ của các đại cử tri, đa số ở Quốc hội lưỡng viện trong điều kiện hiện nay cần phải có một chính khách siêu phàm, mà đây không phải là trường hợp của Joe Biden. Các cử tri Dân chủ trong bầu cử sơ bộ dồn phiếu cho ông chỉ vì muốn chặn đường ứng viên cấp tiến Bernie Sanders. The Economistcho rằng Biden, một nhân vật cánh trung cần tránh quá ngả sang tả phái và "văn hóa cancel" nếu không muốn mất đi những cử tri ôn hòa.

Thụy My

Cách thức lịch sử Trung Quốc định hình quan điểm về thế giới của Tập Cận Bình

Những căng thẳng gia tăng với Đài Loan đã hướng sự tập trung về Trung Quốc. Nhiều người tự hỏi liệu Chủ tịch Tập Cận Bình muốn Trung Quốc được nhìn nhận như thế nào trên chính trường quốc tế ? Lịch sử có thể mang lại những gợi ý, Rana Mitter, Giáo sư Lịch sử từ Đại học Oxford nhận định.

Chủ tịch Tập Cận Bình muốn Trung Quốc được nhìn nhận như thế nào trên chính trường quốc tế ?

Trung Quốc hiện là cường quốc trên toàn cầu, một điều hiếm khi có thể tưởng tượng được cách đây vài thế kỷ.

Đôi khi sức mạnh của Trung Quốc cũng bắt nguồn từ sự hợp tác với thế giới rộng lớn, như ký Hiệp định về chống biến đổi Khí hậu Paris.

Hoặc thỉnh thoảng sức mạnh có nghĩa là cạnh tranh với Trung Quốc, như Sáng kiến Một vành đai một con đường, một mạng lưới các dự án xây dựng tại hơn 60 quốc gia, đầu tư vào nhiều quốc gia bị mất nguồn vốn vay từ các nước phương Tây.

Nhưng nhiều tuyên bố của Trung Quốc cũng mang tính đối đầu cao.

Bắc Kinh lên án Mỹ tìm cách "kiềm chế" mình thông qua Hiệp ước AUKUS, một thỏa thuận quân sự giữa Australia - Anh - Mỹ, cảnh cáo Anh sẽ gánh chịu "hậu quả' vì đã cấp visa đặc biệt cho người Hong Kong định cư sau Luật an ninh Quốc gia mới, và tuyên bố đảo Đài Loan phải được thống nhất với Trung Quốc Đại lục.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng khẳng định vị trí của Trung Quốc trên chính trường quốc tế mạnh mẽ hơn bất kỳ người tiền nhiệm nào, kể từ thời của Mao Trạch Đông, lãnh tụ vĩ đại của Trung Quốc trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh.

Nhưng những nhân tố khác trong ngôn từ của Chủ tịch Tập đã bắt nguồn từ cội rễ sâu xa hơn - xét về tính chất lịch sử, cổ đại và hiện đại.

Đây là 5 trong số những chủ đề đã được lặp lại nhiều lần.

Tư tưởng của Khổng Tử

Trong hơn 2.000 năm qua, các tư tưởng của Khổng Tử đã định hình xã hội Trung Quốc. Triết gia Khổng Tử (551-479 trước Công nguyên) đã tạo dựng một hệ thống đạo đức bao gồm thứ bậc theo đó, mọi người cần biết vị trí của mình trong xã hội, với lòng vị tha, sự kỳ vọng rằng những những người nắm giữ vị trí cao sẽ cần phải lo toan cho người ở vị thế thấp hơn.

Được thích ứng mạnh mẽ qua thời gian, hệ thống tư tưởng này là nền tảng cho các vương triều của Trung Quốc cho đến cuộc cách mạng Tân Hợi năm 1911, khi vị vua cuối cùng bị lật đổ, khiến Khổng Tử và di sản của ông bị giới cấp tiến bao gồm Đảng cộng sản mới của Trung Quốc lên án.

Là một trong những nhân vật cộng sản, Mao Trạch Đông vẫn chống sâu sắc triết lý truyền thống của Trung Quốc trong suốt thời gian cầm quyền (1949 - 1976). Nhưng trước những năm 1980, thì tư tưởng Khổng Tử quay trở lại xã hội Trung Quốc, được Đảng cộng sản Trung Quốc ca ngợi là một vị minh triết mang lại những bài học cho Trung Quốc hiện đại.

Ngày nay, Trung Quốc chào đón "sự hài hòa" (hexie) như một "giá trị xã hội" mặc dù nó mang không khí rất Khổng Tử. Và một chủ đề nóng trong các mối quan hệ ngoại giao của Trung Quốc là câu hỏi vì cách mà "lòng nhân từ" (ren), một thuật ngữ quan trọng khác của Khổng Tử có thể định hình mối quan hệ của Bắc Kinh với thế giới bên ngoài.

Giáo sư Diêm Học Thông từ Đại học Thanh Hoa đã viết về cách mà Trung Quốc tìm kiếm "quyền lực nhân từ" thay vì "thống trị" tương phản với điều mà ông cho là vai trò ít nhân từ hơn từ phía Mỹ.

Thậm chí ý tưởng của Tập Cận Bình về một "cộng đồng quốc tế với vận mệnh chung" cũng mang hương vị triết học truyền thống về điều này - và Tập Cận Bình đã đến thăm quê hương của Khổng Tử tại Khúc Phụ và đọc câu nói của triết gia này.

Bách niên quốc sỉ

Những cuộc đối đầu lịch sử trong thế kỷ 19 và 20 vẫn định hình sâu sắc suy nghĩ của Trung Quốc về thế giới.

Cuộc chiến tranh Nha phiến vào giữa thế kỷ 19 đã cho thấy những thương gia phương Tây sử dụng sức mạnh để mở toanh cánh cửa của Trung Quốc một cách bạo lực. Thời kỳ từ những năm 1840 đến 1940 được nhớ đến nhiều nhất là "thế kỷ ô nhục", một thời kỳ xấu hổ cho thấy Trung Quốc đã bạc nhược trước sự áp bức của Châu Âu và Nhật Bản.

Trong suốt thời kỳ này, Trung Quốc đã phải nhượng Hong Kong cho Anh Quốc, vùng Mãn Châu ở đông bắc cho Nhật Bản, và một loạt các quyền lợi về pháp lý và thương mại cho hàng loạt các quốc gia phương Tây. Trong kỷ nguyên hậu chiến, Liên Xô đã cố tìm cách đạt sự ảnh hưởng ở khu vực biên giới với Trung Quốc bao gồm Mãn Châu và Tân Cương.

Quá khứ này đã tạo nên sự ngờ vực sâu sắc đối với những dụng ý từ thế giới bên ngoài. Thậm chí những cử chỉ dường như hướng ngoại như Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vào năm 2001 đã bị ảnh hưởng vì một quá khứ văn hóa với những "hiệp ước không công bằng" khi nền thương mại Trung Quốc do người nước ngoài kiểm soát - một tình trạng mà Đảng cộng sản Trung Quốc ngày hôm nay thề sẽ không bao giờ cho phép xảy ra một lần nữa.

Hồi tháng 3 năm nay, trong một phiên họp căng thẳng giữa hai phái đoàn đàm phán Mỹ - Trung tại Anchorage, Alaska đã xảy ra cảnh phía Trung Quốc đáp trả những chỉ trích từ phía Mỹ khi cáo buộc phía chủ nhà "tỏ vẻ bề trên và đạo đức giả". Trung Quốc của Chủ tịch Tập Cận Bình không chấp nhận về một ý tưởng người bên ngoài có thể thiếu tôn trọng quốc gia mà không lãnh chịu sự trừng phạt gì.

Một đồng minh bị lãng quên

Tuy nhiên, thậm chí những sự kiện kinh hoàng có thể tạo ra những thông điệp tích cực hơn.

Một thông điệp như vậy xuất phát từ thời kỳ Trung Quốc một mình chống Phát xít Nhật trong Thế chiến lần 2 khi bị xâm lược vào năm 1937, trước khi các quốc gia đồng minh phương Tây tham gia vào cuộc chiến Trân Châu Cảng vào năm 1941.

Trong suốt những năm này, Trung Quốc đã mất hơn 10 triệu người và đã bắt giữ hơn 500.000 binh lính Nhật Bản trên lãnh thổ, một chiến thắng đã được vinh danh rộng rãi trong sách lịch sử, phim ảnh và truyền hình.