Ukraine nói sẽ thắng thế trong trận chiến khốc liệt với Nga ở miền đông

VOA, 12/06/2022

Tổng thống Volodymyr Zelenskyy ngày thứ Bảy nói rằng Ukraine sẽ thắng thế trong cuộc chiến với Nga, hiện tập trung vào một trận đấu pháo khốc liệt ở một thành phố miền đông Ukraine.

Khói bốc lên sau một cuộc tấn công quân sự vào một khu phức hợp Nhà máy Hóa chất Azot của thành phố Sievierodonetsk, tại thành phố Lysychansk, vùng Luhansk, Ukraine, ngày 10 tháng 6 năm 2022.

Các lực lượng Nga vẫn đang cố gắng chiếm Sievierodonetsk trong cuộc tiến công của họ ở miền đông, biến nơi đây thành một trong những trận chiến đẫm máu nhất tính đến nay trong cuộc xung đột kéo dài bốn tháng, theo Reuters.

Không bên nào tung được đòn hạ gục đối thủ trong nhiều tuần giao tranh đã băm nát thành phố.

Ukraine đã kêu gọi phương Tây chuyển giao vũ khí hạng nặng nhanh chóng hơn để lật ngược tình thế với các lực lượng Nga - mà họ cho rằng có số lượng pháo nhiều hơn ít nhất 10 lần so với lực lượng Ukraine. Dù bị lép vế, quân đội Ukraine đã tỏ ra kiên cường hơn kì vọng trong những giai đoạn đầu chiến sự.

"Chúng tôi chắc chắn sẽ giành ưu thế trong cuộc chiến mà Nga đã bắt đầu này", ông Zelenskyy phát biểu tại một hội nghị ở Singapore qua đường truyền video. "Các luật lệ của thế giới trong tương lai đang được quyết định trên chính các chiến trường của Ukraine, cùng với ranh giới của những điều có thể".

Sau khi Nga buộc phải thu hẹp quy mô các mục tiêu chiến dịch sâu rộng hơn khi tiến hành cuộc xâm lược vào ngày 24 tháng 2, Moscow đã chuyển sang mở rộng quyền kiểm soát ở miền đông, nơi phe ly khai thân Nga đã nắm giữ một vùng lãnh thổ kể từ năm 2014.

Khu vực phía đông được gọi là Donbas bao gồm các tỉnh Luhansk, nơi Sievierodonetsk tọa lạc, và Donetsk.

Thống đốc Luhansk của Ukraine Serhiy Gaidai cho biết lực lượng Nga đã kiểm soát phần lớn Sievierodonetsk nhưng Ukraine kiểm soát nhà máy hóa chất Azot, nơi hàng trăm thường dân đang trú ẩn.

"Lực lượng của chúng tôi đang nắm giữ một khu công nghiệp của Sievierodonetsk và đang tiêu diệt quân Nga trong thành phố", ông Gaidai cho biết trên ứng dụng Telegram.

Trận chiến giành Sievierodonetsk và sự tàn phá thành phố gợi nhớ những tuần bắn phá thành phố cảng phía nam Mariupol. Thành phố này đã trở nên tan hoang trước khi các lực lượng Nga giành quyền kiểm soát vào tháng trước, với việc những chiến binh bảo vệ Ukraine cuối cùng đầu hàng sau khi cố thủ trong nhà máy thép Azovstal.

Moscow đã phủ nhận việc nhắm mục tiêu vào thường dân, nhưng cả hai bên đều nói rằng họ đã gây thương vong hàng loạt cho lực lượng của nhau.

Reuters cho biết không thể xác minh một cách độc lập các báo cáo từ chiến trường trong cuộc xung đột.

Bộ Quốc phòng Anh cho biết các lực lượng Nga xung quanh Sievierodonetsk đã không tiến được xuống phía nam thành phố kể từ ngày thứ Sáu.

"Giao tranh dữ dội trên từng đường phố đang diễn ra và cả hai bên có phần chắc chịu số lượng thương vong cao", bộ cho biết trong một bản cập nhật tình báo đăng trên Twitter ngày thứ Bảy.

***************************

Chiến tranh Ukraine : Paris đề nghị giúp giải tỏa cảng Odessa

Minh Anh, RFI, 11/06/2022

Chính phủ Pháp ngày 10/06/2022 cho biết sẵn sàng trợ giúp để giải phong tỏa cảng Odessa, nhằm cho phép xuất khẩu ngũ cốc Ukraine trước mối nguy xảy ra một cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu. 

Một con tàu bị đắm tại vịnh Odessa, gần cảng Biển Đen Odessa, Ukraine, 22/11/2019.  AP - Ruslan Belkin

AFP dẫn lời một cố vấn cho tổng thống Emmanuel Macron, tuyên bố, "về cơ bản, Paris sẵn sàng theo ý các bên để thực thi một chiến dịch cho phép tiếp cận cảng Odessa một cách an toàn, nghĩa là có thể đưa tầu đi qua bất chấp việc mặt biển đang bị cài mìn". 

Tuyên bố này được đưa ra sau cuộc gặp giữa nguyên thủ Pháp với đồng nhiệm Senegal Macky Sall, và cũng là chủ tịch Liên Hiệp Châu Phi. Hôm thứ Năm, 09/6, tổng thống Senegal kêu gọi gỡ mìn ở cảng Odessa, và nói rằng đã nhận được các bảo đảm từ tổng thống Vladimir Putin cam kết Nga không lợi dụng điều đó để tấn công như Ukraine ngờ vực.

Trong đêm thứ Sáu rạng sáng thứ Bảy, 11/6, chỉ huy tác chiến Ukraine vùng phía Nam giải thích "lưu thông hàng hải đã bị ngăn chặn trên Biển Đen và tầu chiến của kẻ thù đặt toàn bộ vùng lãnh thổ Ukraine dưới mối đe dọa tấn công bằng tên lửa". Viên chỉ huy này còn lưu ý "thất bại tiến quân trên bộ, kẻ thù trắc nghiệm sức bền các vị trí (trên tiền tuyến) của Ukraine bằng cách cho không kích từ trực thăng". 

Trong bối cảnh này, tổng thống Pháp Emmanuel Macron sẽ có chuyến công du Romania và Moldavia trong hai ngày thứ Ba 14 và thứ tư 15/6, trước khi đến Ukraine mà ngày giờ vẫn chưa được ấn định. Về phần mình, tổng thống Mỹ Joe Biden hôm qua khẳng định đồng nhiệm Volodymyr Zelensky "đã không muốn lắng nghe" những lời cảnh báo từ Mỹ trước cuộc chiến xâm lược do Nga tiến hành

Minh Anh

**********************

Ukraine : Tên lửa Harpoon của Mỹ để giải vây cảng Odessa ?

Minh Anh, RFI, 11/06/2022

Hôm 10/06/2022, chiến sự tại Ukraine vẫn diễn ra ác liệt tại miền đông và nam Ukraine. Các lực lượng Ukraine cho biết đã pháo kích những vị trí của Nga tại Kherson (miền nam), thành phố bị Nga chiếm đóng hầu như ngay từ những ngày đầu cuộc xung đột. Ukraine cũng khẳng định đã nhận được tên lửa chống tầu chiến Harpoon từ Mỹ, tăng cường khả năng phòng thủ và nới lỏng vòng vây ở cảng Odessa. 

Tên lửa Harpoon phóng từ đất liền. Ảnh : Navalnews

Theo bộ chỉ huy tác chiến Ukraine được AFP trích dẫn thì các binh sĩ Ukraine đã xâm nhập được vào vùng lãnh thổ do Nga chiếm đóng và đã đánh bại nhiều đội quân Nga, "chiếm lấy nhiều vũ khí và phương tiện liên lạc".

Tại Donbass, chiến sự xung quanh thành phố trọng điểm Severodonetsk và Lysychansk vẫn diễn ra ác liệt. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong một thông điệp chiều tối hàng ngày, cho biết "chiến sự diễn ra rất dữ dội", tố cáo quân đội Nga "muốn tàn phá mỗi thành phố tại Donbass", đồng thời nhấn mạnh "quân đội Ukraine làm mọi cách để ngăn chặn càng nhiều càng tốt các cuộc tấn công từ quân xâm lược bằng vũ khí hạng nặng và đại pháo hiện đại". 

Ukraine cũng khẳng định đã nhận được tên lửa Harpoon do Mỹ cung cấp. Đây là phiên bản tên lửa chống hạm tốt nhất có thể làm nổ tung một tầu chiến trong vòng bán kính 300km. Tuy nhiên, theo nhận định của Elie Tenenbaum, nhà nghiên cứu Viện Quan hệ Quốc tế Pháp (IFRI) với đài RFI, tên lửa Harpoon có thể chặn hải quân Nga ở ngoài khơi, nhưng chưa thể giúp giải vây cảng Odessa. 

"Điều này mang lại khả năng ngăn chặn từ đất liền, trên bờ biển, vốn dĩ đã quan trọng. Tên lửa Harpoon đẩy lùi viễn cảnh về một cuộc tấn công đổ bộ vào Odessa. Chúng giúp củng cố hơn nữa khả năng phòng thủ vùng chóp lãnh thổ phía nam bờ biển Ukraine. Tuy nhiên, Ukraine khó thể đánh bật được vị thế phản công của đảo Rắn (Snake Island), một vấn đề thật sự trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Liệu Đảo Rắn có trở thành một chốt chặn thực sự, không chỉ sẽ chặn lưu thông hàng hải đến và đi từ cảng Odessa, mà còn cả cửa sông Danube ?" 

Minh Anh

**********************

Quân Ukraine tiếp tục kháng cự ở Donbass

Chi Phương, RFI, 10/06/2022

Trước các cuộc tấn công của Nga ở vùng Donbass, miền đông Ukraine, tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết lực lượng Ukraine vẫn kháng cự ở Severodonetsk. Thành phố bên cạnh là Lysychansk vẫn nằm dưới sự kiểm soát của quân đội Ukraine. 

Khói và bụi bốc lên từ thành phố Severodonetsk trong các trận giao tranh giữa quân Ukraine và quân Nga ngày 07/06/2022. AFP - ARIS MESSINIS

Theo hãng tin AFP, trong bài phát biểu tối thứ Năm, 09/06/2022, ông Zelensky khẳng định : "Severodonetsk, Lysychansk và các thành phố khác ở Donbass mà Nga nhắm tới hiện vẫn kháng cự tốt". 

Các cuộc giao tranh ác liệt diễn ra ngay trên các con đường của thành phố chiến lược Severodonetsk, nơi mà Nga đã tuyên bố kiểm soát được phần lớn. Việc chiếm được Severodonetsk mở đường cho Nga tiến công vào một thành phố lớn khác, chẳng hạn như Kramatorsk. Đây là một bước quan trọng để giành được toàn bộ vùng Donbass, nơi mà Nga đã hậu thuẫn phe ly khai từ năm 2014. 

Thành phố công nghiệp Lysychansk, kế bên Severodonetsk, một trong những nơi cuối cùng vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Ukraine, hiện đang là mục tiêu của các cuộc pháo kích của Nga. Theo báo cáo của quân đội Ukraine, lực lượng Nga đã pháo kích vào 20 cơ sở trong vùng Donetsk và Luhansk : "Một nhà ga bị trúng bom, nhiều thường dân đã thiệt mạng trong khu vực". Ukraine cũng khẳng định đã đẩy lùi 7 cuộc tấn công của Nga hôm qua. 

Cũng trong ngày hôm qua, lãnh đạo Ukraine Volodymyr Zelensky đã hội đàm với đồng nhiệm Pháp Emmanuel Macron. Trên mạng Twitter, ông Zelensky cho biết hai bên đã thảo luận về việc viện trợ vũ khí hạng nặng cho Ukraine và hồ sơ xin gia nhập Liên Hiệp Châu Âu của nước này. Điện Elysée sau đó xác nhận sẵn sàng "đáp ứng các nhu cầu của Ukraine, bao gồm cả vũ khí hạng nặng". 

Anh và Mỹ trước đó đã thông báo chuyển giao cho Ukraine vũ khí hạng nặng như hệ thống pháo phản lực nhiều nòng, với tầm bắn lên đến 80km. Tuy nhiên vẫn chưa rõ khi nào thì vũ khí này đến tay quân đội Ukraine. Hôm 09/05, thống đốc vùng Luhansk khẳng định có thể giành lại Severodonetsk "trong vòng 2 đến 3 ngày", nếu phương Tây cung cấp vũ khí hạng nặng cho Ukraine. 

Chi Phương

Đến nay đã 106 ngày cuộc chiến đấu vệ quốc vĩ đại của nhân dân Ukraina chống lại quân xâm lược Putin. Dù lực lượng ít, vũ khí đạn dược có giới hạn nhưng nhân dân Ukraina vẫn chiến đấu kiên cường và thành công chống lại một cường quốc được nhìn nhận là quốc gia đứng thứ hai trên thế giới về quân sự.

Theo trang tin của Bộ quốc phòng Ukraina cho đến ngày hôm nay quân đội Ukraina đã tiêu diệt và loại ra khỏi vòng chiến đấu :

Lính: 31.900 (+200) người

Xe tăng: 1.409 (+11) chiếc

Xe bọc thép: 3.450 (+12) chiếc

Hệ thống pháo tự động Artileri: 712 (+1)

Dàn tên lửa kiểu Kachiusa: 222 (+9)

Dàn tên lửa đất đối không: 97 (+1)

Máy bay trực thăng: 178 (+0)

Máy bay không người lái: 572 (+10)

Tên lửa có cánh: 125 (+0)

Tàu chiến: 13 (+0)

Xe chở dầu và xe chở phương tiện kỹ thuật: 2.438 (+17)

Máy chuyên dụng: 54 (+1).

Phía Nga hoàn toàn không phản bác thông tin này.
Putin đã đi vào lịch sử của sự bạo tàn khi đem cái chết đến cho hàng trăm nghìn người, phá hủy cuộc sống bình yên của hơn 40 triệu người, tàn phá nhiều thành phố của Ukraina và đẩy hàng chục triệu người vào cảnh tha hương, ném quân đội Nga vào cối xay thịt với tổn thất nhân mạng hơn cả 10 năm cuộc chiến Afganistan.

Quân đội Nga đã thiệt hại nặng nề tại Ukraina.

Vì bí mật quân sự nên phía Ukraina cho đến nay không đưa ra thông số tin thiệt hại của quân đội. Trong một chia sẻ giới hạn Bộ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết mỗi ngày Ukraina mất từ 100 cho đến 200 lính. Đây là một thiệt hại và mất mát rất lớn.

Cho đến nay rất nhiều người Việt Nam vẫn chưa xác định được nguyên nhân cuộc chiến từ đâu. Một phần do chính quyền Việt Nam vẫn chưa đưa ra một quan điểm rõ ràng về cuộc chiến Nga-Ukraine hoặc đưa tin một cách thiếu trung thực. Nhưng chính sự cấm cản hoạt động từ thiện giúp người dân Ukraina trong cuộc chiến cũng như việc sách nhiễu những người Việt Nam công khai bộc lộ chính kiến ủng hộ Ukraina đã nói lên thái độ của chính quyền Việt Nam.

Tất cả các bài báo chính thống đều chỉ đưa thông tin bênh vực Nga và đặc biệt là hai lần bỏ phiếu trắng và một lần bỏ phiếu chống đã bộc lộ rõ nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ủng hộ Nga. Đây là quyết định sai về mặt đạo lý và cũng sai về mặt lợi ích, nó cho thấy sự yếu kém của chính quyền Việt Nam. Điều này gây ảnh hưởng rộng rãi đến nhận thức chung của rất nhiều người Việt Nam khi khả năng tiếp cận thông tin chủ yếu qua báo đài tiếng Việt kể cả Việt kiều ở hải ngoại.

Đâu là nguyên nhân cuộc chiến ?

Giải thích dễ dàng nhất cho nguyên nhân của cuộc chiến là sử dụng thuyết âm mưu. Mọi vấn đề có thể đổ cho giới tài phiệt, thế lực ngầm hay liên minh Mỹ và NATO theo cách giải thích từ phía Nga mà không cần phải đào đến tận gốc để hiểu rõ ngọn ngành của vấn đề

Dù sao cũng phải khẳng định người chủ động và có mọi quyền năng quyết định cuộc chiến này là Putin. Mọi phản ứng của Zelensky, Biden hay Boris Jonson...đều là bị động. Phản ứng của Mỹ và NATO trong hai, ba ngày sau cuộc chiến cho thấy khối quân sự mạnh như NATO và Mỹ dường như đã chấp nhận sự xâm lược của Nga lên Ukraina. Họ chỉ có thể làm được một điều là cấp quy chế tị nạn cho Zelensky. điều đó đủ khẳng định Mỹ và NATO không phải là nguyên nhân cuộc chiến.

Tạm xem luận điểm Putin đưa ra là mục đích của cuộc chiến: phi quân sự hóa và trung lập hóa cũng như tiêu diệt chế độ tân phát xít Ukraina. Và giải thích ý của Putin một cách thực tiễn hơn đó là Putin muốn tiêu diệt chính quyền hiện tại của Ukraina để dựng lên một chính quyền khác thân Nga và không cho Ukraina có thể trở thành một thành viên của NATO hay không cho NATO tiến gần lại Nga. Nếu chấp nhận đó là mục đích của Putin thì đến hôm nay chúng ta đã có thể khẳng định là Putin đã hoàn toàn thất bại. Chính quyền Zelensky đã không thất bại sau 24 giờ, hay 72 giờ (theo phỏng đoán của một số cơ quan tình báo, dựa theo số lương thực khí tài đạn dược mà đội quân của Putin mang theo).

Giờ đây tại Kyiv các đại sứ quán đã trở lại làm việc. Nhiều người dân di tản đã trở về, Kyiv trong con mắt họ như chưa từng có một cuộc chiến tranh. Putin đã đánh thức NATO tỉnh dậy.

Khá nhiều người bênh vực Putin có tính mau quên khi tỏ ra cao siêu giải thích thực tại bằng cách cho rằng đây chính là sự khôn ngoan của con cáo già Putin. Họ cho rằng mục đích chính của Putin không phải là cướp chính quyền Ukraina mà chiếm giữ vùng đất Đông Nam Ukraina phía đông của sông Donnet cũng như độc chiếm Biển đen và biển Azov chặn cửa mở Ukraina ra biển.

Như vậy, chúng ta có thể hiểu rằng mục đích thực sự của cuộc chiến chỉ có một mình Putin hiểu rõ vì tất cả những lời phát biểu hay tuyên bố của Putin từ trước cuộc chiến và cho đến nay luôn luôn mâu thuẫn và phủ nhận nhau. Muốn hiểu nguyên nhân cuộc chiến là gì cần phải có sự mổ xẻ về tâm lý của Putin. Tôi hi vọng sẽ mổ xẻ tâm lý này vào một video clip trong thời gian tới.

Tâm điểm của cuộc chiến từ đầu đến giờ là khu vực Donbass, Ukraina

Quay trở lại với diễn tiến cuộc chiến, với tất cả những gì đã diễn ra chúng ta thấy rằng Putin đã đi liên tục từ thất bại này cho đến thất bại khác. Quân đội Ukraina ngày 10/6 đã một lần nữa loại thêm 2 tướng Nga tại vùng Kherson. Một nhóm lính nhảy dù cùng 11 phương tiện kỹ thuật, xe tăng, xe bọc thép...đã bị tiêu diệt. Trái với sự huênh hoang của truyền thông Nga, lực lượng không quân Ukraina không hề bị tiêu diệt và khống chế mà máy bay Mi-8 chiến đấu của Ukraine đã tấn công chính xác vào nơi tập trung của đối phương ở khu vực Kherson. Máy bay phản lực Su-27 của Ukraina đã tấn công và phá hủy khu vực tập trung đạn dược và tích lũy thiết bị của đối phương ở khu vực Nikolaev.

Ngày mùng 10 tháng 6 là ngày kỷ niệm thành quả thứ 500 của lực lượng phòng không Ukraina tính cho đến nay. Từ đầu cuộc chiến lực lượng phòng không của Ukraina đã tiến hành hơn 1.100 lượt tấn công với thành công là 500 lần, tỷ lệ gần 50%. Theo tôi đây là thành quả mỹ mãn.

Nói về cuộc chiến ngày hôm nay không thể bỏ qua vùng Donbass, hiện nay đây là tâm điểm của cuộc chiến nhưng không phải chỉ ngày hôm nay mà có thể nói ngay từ đầu cuộc chiến vùng Donbass đã là một chảo lửa. Đây là nơi mà cuộc chiến diễn ra rất khốc liệt, một số thành phố của vùng Đông Bắc bị tàn phá thành bình địa tương tự vùng Mariupol.

Nói đến cuộc chiến tại Donbass không thể không nói đến một nhân vật anh hùng huyền thoại Sergây Gaidai, người lãnh đạo quân sự của vùng này. Khác biệt với các cuộc chiến ở các vùng khác có những lúc là cao điểm khốc liệt trong một vài ngày và là tâm điểm chú ý của truyền thông như Kyiv, Kharkiv hay Mariupol đặc biệt nhà máy thép Azov Stell. Tại vùng Donbass, cuộc chiến hơn 100 ngày qua không ngưng nghỉ, lúc nào cũng căng thẳng nhưng ít được dư luận biết đến. Những người lính ở đây đang chiến đấu với tương quan lực lượng một chọi 20. Sau hơn ba tháng với những mất mát thiệt hại không nhỏ. Với sự lãnh đạo của Sergây Gaidai họ vẫn kiên cường chống trả bất chấp Putin dồn tổng lực để cố gắng giành một chiến thắng nhỏ. Tôi thực sự kính phục ông Sergây Gaidai cùng tất cả những người lính đang chiến đấu tại vùng Lugansk, họ thực sự là những người mình đồng da thép. Theo lời của Sergây Gaidai ngày hôm qua lực lượng quân đội của ông đã tập kích và tiêu diệt lực lượng chiếm đóng trong một cuộc họp tại câu lạc bộ của nhà máy hóa chất. Dù bất cân bằng lực lượng nhưng hàng ngày họ vẫn kháng cự thành công hàng chục cuộc tấn công và tiến hành thành công nhiều cuộc tập kích nhỏ.

Secgay Gaidai, lãnh đạo quân sự vùng Lugansk, Donbass.

Nhân dân Ukraina đang chiến đấu để bảo vệ mạng sống, bảo vệ quyền tự do, bảo vệ nhân phẩm của mình. Đây là cuộc chiến giữa cái thiện và cái ác, chính nghĩa hoàn toàn thuộc về nhân dân Ukraina…nhân loại và mọi lực lượng chính trị bên ngoài hoàn toàn có quyền ủng hộ hay không ủng hộ cho cuộc chiến của người dân Ukraina nhưng chính thái độ ủng hộ hay không ủng hộ đã tự nói lên anh ta là ai.

Nhân loại đã đạt được những thành tựu quan trọng thông qua Hiến Chương Liên Hiệp Quốc trong đó có việc nghiêm cấm các quốc gia đem quân xâm lược một quốc gia khác. Mọi bất đồng phải được giải quyết thông qua các cơ quan và định chế của Liên Hợp Quốc. Bản Tuyên ngôn Nhân quyền Phổ cập của Liên Hợp Quốc cũng đã long trọng xác quyết những quyền tự do căn bản của mọi người dân trên toàn thế giới cũng như chủ quyền của mỗi quốc gia.

Thái độ của mỗi người trong chúng ta trong cuộc chiến này nói lên suy nghĩ, tư duy, tầm nhìn và đạo đức của từng người. Không cần phải lý luận quá nhiều mà chỉ cần đánh giá cuộc chiến này trên khía cạnh đạo đức là cũng quá đủ.

Vinh quang cho Ukraina.

Ukraina sẽ chiến thắng.

Đỗ Xuân Cang

(11/06/2022)

Ukraine ngày thứ Bảy chỉ trích Tổng thống Pháp Emmanuel Macron vì nói rằng điều quan trọng là không được "sỉ nhục" Nga, một quan điểm mà ngoại trưởng Ukraine Dmitro Kuleba nói "chỉ có thể sỉ nhục Pháp".

"Những lời kêu gọi tránh sỉ nhục Nga chỉ có thể sỉ nhục Pháp và mọi quốc gia khác kêu gọi điều này", Ngoại trưởng Ukraine Dmitro Kuleba phản hồi phát biểu của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron.

Ông Macron đã tìm cách duy trì đối thoại với Tổng thống Nga Vladimir Putin kể từ khi Moscow xâm lược Ukraine vào tháng 2. Lập trường của ông đã nhiều lần bị một số đối tác ở Đông Âu và vùng Baltic chỉ trích, vì họ coi hành động này làm suy yếu các nỗ lực gây áp lực buộc ông Putin phải ngồi vào bàn đàm phán.

"Chúng ta không được làm bẽ mặt Nga để rồi đến ngày chiến sự kế thúc, chúng ta có thể kiến tạo một lối thoát thông qua các biện pháp ngoại giao", ông Macron nói trong một cuộc phỏng vấn với các tờ báo địa phương đăng ngày thứ Bảy. "Tôi tin rằng Pháp đóng vai trò là một cường quốc trung gian điều giải".

Ông Kuleba phản hồi trên twitter: "Những lời kêu gọi tránh sỉ nhục Nga chỉ có thể sỉ nhục Pháp và mọi quốc gia khác kêu gọi điều này.

"Vì chính nước Nga đã tự sỉ nhục mình. Tất cả chúng ta tốt hơn hết nên tập trung vào việc làm cho Nga bẽ mặt. Điều này sẽ mang lại hòa bình và cứu sống nhiều người".

Ông Macron đã nói chuyện thường xuyên với ông Putin kể từ cuộc xâm lược như một phần của những nỗ lực nhằm đạt được một thỏa thuận ngừng bắn và bắt đầu một cuộc đàm phán khả tín giữa Kyiv và Moscow, dù ông không đạt được thành công rõ ràng nào.

"Tôi nghĩ, và tôi đã nói với ông ấy, rằng ông ấy đang mắc một sai lầm lịch sử và căn bản đối với người dân của mình, đối với bản thân ông ấy và lịch sử", ông Macron nói.

Khi được hỏi về lời đề nghị điều giải trên kênh truyền hình quốc gia, cố vấn tổng thống Ukraine Mykhailo Podolyak nói "không có ích gì khi tổ chức đàm phán" với Nga cho đến khi Ukraine nhận được vũ khí mới từ phương Tây và đẩy lùi lực lượng Nga "xa nhất có thể đến biên giới Ukraine".

Hiện Nga đang chiếm cứ khoảng một phần năm lãnh thổ Ukraine. Kyiv đang nhận được nhiều vũ khí mạnh hơn từ phương Tây.

"Lực lượng vũ trang của chúng tôi đã sẵn sàng sử dụng (vũ khí mới)... và sau đó tôi nghĩ rằng chúng tôi có thể bắt đầu một vòng đàm phán mới từ một vị thế được củng cố", David Arakhamia, nhà lập pháp Ukraine và thành viên đoàn đàm phán, cho biết hôm thứ Sáu.

Một trong những loại vũ khí mà Mỹ sẽ cung cấp cho Ukraine là hệ thống tên lửa HIMARS chính xác cho phép nước này tấn công các vị trí của Nga từ một cự li xa hơn.

Pháp cũng đã cung cấp vũ khí tấn công bao gồm lựu pháo Caesar lấy từ kho dự trữ của quân đội Pháp. Ông Macron cho biết ông đã yêu cầu các nhà sản xuất vũ khí đẩy nhanh tiến độ sản xuất.

Theo Reuters

NATO củng cố sườn đông, EU cắt thêm nguồn thu Nga, tăng viện cho Ukraine

Khuya hôm 30/05, Hội Đồng Châu Âu đã nhất trí về loạt trừng phạt thứ 6 nhắm vào Nga, được Ủy Ban Châu Âu đề xuất trước đó 4 tuần, sau khi đạt được thỏa thuận về trường hợp đặc biệt Hungary và Slovakia. Loạt trường phạt thứ 6 sẽ được tiến hành theo hai giai đoạn.

Người Ukraine biểu tình bên ngoài trụ sở EU ở Bruxelles, Bỉ, ngày 30/05/2022 để yêu cầu Liên Hiệp Châu Âu cấm vận dầu lửa của Nga.  AP - Olivier Matthys

Trừng phạt Nga luôn là chủ đề gây chia rẽ Liên Hiệp Châu Âu. Được mời tham dự cuộc họp thượng đỉnh, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã phải kêu gọi 27 nước "ngừng tranh cãi" mà tập trung vào đối tượng chính là Nga. Trong loạt trừng phạt thứ 6 có thêm bốn ngân hàng Nga bị loại khỏi hệ thống thông tin Swiff, trong đó có ngân hàng lớn nhất Sberbank (chiếm 37% thị trường nội địa), ba đài phát thanh nhà nước Nga bị cấm ở Châu Âu và khoảng 60 cá nhân Nga bị đưa vào "danh sách đen", trong đó có thượng phụ Kirill…

Thế nhưng, "cấm vận dầu lửa Nga tiếp tục gây chia rẽ EU", theo nhận định của nhật báo kinh tế Les Echos. Liên Hiệp Châu Âu "gây sức ép tối đa đối với Viktor Orban" và cuối cùng phải nhân nhượng hai nước thành viên Hungary và Slovakia để "có thể trừng phạt Nga ngay lập tức". Cụ thể, "90% khối lượng dầu lửa nhập từ Nga sẽ nằm trong loạt trừng phạt" từ giờ đến cuối năm, trong đó 2/3 được giao bằng đường biển, cùng với quyết định đơn phương của Đức và Ba Lan ngừng nhập khẩu dầu Nga từ giờ đến cuối năm. Ba nước Hungary, Cộng hòa Czech và Slovakia, phụ thuộc nhiều vào dầu lửa Nga, có thời hạn 4 năm, thay vì hai năm theo đề xuất ban đầu của Ủy Ban Châu Âu, để tìm nguồn cung thay thế và cải tạo hạ tầng.

Như vậy, dầu lửa được chuyển qua đường ống Hữu nghị - Druzhba sẽ tạm thời được miễn trong loạt trừng phạt này. Hungary, nước phụ thuộc 65% vào dầu lửa Nga, đã yêu cầu Bruxelles tài trợ 800 triệu euro để tái cơ cấu các nhà máy lọc dầu cho phù hợp với nguồn cung mới và xây dựng đường nối với đường ống của Croatia. Ngoài ra, thủ tướng Orban yêu cầu "cần được bảo đảm trong trường hợp xảy ra sự cố với đường ống dẫn dầu đi qua Ukraine (do Nga hoặc Ukraine cắt), Hungary có quyền nhận được dầu từ những nguồn cung khác".

Theo Le Figaro, đây là giải pháp để "Liên Hiệp Châu Âu tìm cách thoát khỏi bế tắc về dầu lửa Nga". Còn một quan chức ở Bruxelles cho rằng "Châu Âu phải thể hiện sức mạnh", hình thành "một mặt trận đoàn kết" để cắt nguồn thu từ dầu lửa của Nga. Đây là lĩnh vực chưa bị đụng tới trong 5 loạt trừng phạt trước đó và mang lại cho Nga 100 tỉ đô la năm 2021.

Nhật báo Les Echos phản ánh mối quan ngại của giới chủ Ý Confindustria vì cho rằng cấm vận khí đốt và dầu lửa Nga là biện pháp "phản tác dụng" cho người dân Ý, cũng như Châu Âu. Do đó, họ yêu cầu chính phủ nhanh chóng thông qua mức giá bán buôn khí đốt, kể cả việc Roma tự ban hành nếu không có quyết định từ Liên Hiệp Châu Âu.

Nga mất gần 1/3 ngân sách vì bị cấm vận chất đốt

Một phần ba ngân sách liên bang Nga là từ nguồn thu dầu lửa và khí đốt, được dành chi trả tất cả nhu cầu của Nga : lương của công chức, trợ cấp hưu trí, chăm sóc y tế và hoạt động của cảnh sát. Theo nhật báo Les Echos, "các biện pháp trừng phạt sẽ khuyến khích sự đa dạng của nền kinh tế Nga", có nghĩa là phải tìm các nguồn thu mới, phát triển các ngành công nghiệp dân sự nếu như Châu Âu ngừng mua ngay chất đốt của Nga. Ngoài ra, chính quyền Moskva cũng phải ưu tiên phát triển trong nước để tránh tình trạng chảy máu chất xám. Ví dụ, năm 2012 có khoảng 14.000 nhà nghiên cứu rời khỏi Nga, con số này tăng thành 70.000 người trong năm 2021.

Trước mắt, giả thuyết Trung Quốc trở thành khách hàng của Nga thay thế Châu Âu khó thành công vì đại dịch Covid-19 cùng với các đợt phong tỏa đang đè nặng lên nền kinh tế của nước này và làm giảm nhu cầu về năng lượng. Hệ thống đường ống vận chuyển chất đốt sang Châu Á vẫn còn bị hạn chế. "Power of Siberia" là đường ống dẫn khí duy nhất nối Nga với Trung Quốc nhưng chỉ hoạt động một nửa công suất ngay cả trước khi xảy ra khủng hoảng. Cuối cùng, cũng phải tính tới yếu tố Bắc Kinh muốn giữ thế cân bằng trong các vấn đề địa-chính trị vì kim ngạch xuất nhập khẩu của Trung Quốc và Mỹ cao hơn gấp 5 lần so với Nga. Tương tự, Liên Hiệp Châu Âu cũng là đối tác thương mại lớn gấp 5 lần Nga của Trung Quốc.

EU thiếu vũ khí để gửi hàng loạt cho Ukraine

Các nhà lãnh đạo Châu Âu cũng thảo luận về khoản hỗ trợ 9 tỉ đô la cho Kiev trong năm 2022 để tái vận hành nền kinh tế Ukraine và vấn đề bảo đảm an ninh lượng thực thế giới do Nga phong tỏa các cảng biển của Ukraine ở biển Azov.

Ngoài khoản viện trợ trên, nhật báo Libération cho biết "Hội Đồng Châu Âu để mắt đến vũ khí" trong cuộc họp thượng đỉnh ở Bruxelles. Tuy nhiên, Liên Hiệp Châu Âu dường như bất lực trước khả năng cung cấp khối lượng lớn vũ khí cho Ukraine, do hai nguyên nhân "thiếu đầu tư vào quốc phòng" và "thiếu thời gian".

Kho vũ khí của nhiều nước Châu Âu đang ở mức rất thấp, mà Đức là một ví dụ và Berlin đã không gửi gì cho Ukraine từ nhiều tuần qua. Chiến lược tự chủ quốc phòng Châu Âu, từng bị coi là "ảo tưởng", được tổng thống Pháp tái khởi động tại thượng đỉnh ngày 11/03 ở Versailles, càng trở nên cần thiết trong bối cảnh như hiện nay.

Nhu cầu trước mắt là phải nhanh chóng bổ sung những khiếm khuyết năng lực của Châu Âu. Tiếp theo là phải tránh để hàng trăm tỉ euro đầu tư thêm cho quốc phòng của Liên Hiệp Châu Âu, nếu tuân thủ mức 2% GDP dành cho ngân sách quốc phòng, đổ vào túi các nhà công nghiệp quân sự Mỹ bởi vì Bruxelles không có một đạo luật mua hàng Châu Âu (Buy European Act) theo mô hình "Buy American Act" dành đấu thầu công cho các nhà công nghiệp Châu Âu.

Ủy Ban Châu Âu đề xuất một loạt biện pháp để ưu tiên mua trang thiết bị quốc phòng của các nhà sản xuất Châu Âu : tái lập các kho vũ khí với ngân sách 500 triệu euro qua hình thức đầu tư chung của Châu Âu, mua chung thiết bị quốc phòng hoặc miễn thuế VAT cho các thiết bị của Châu Âu.

Đức bổ sung 100 tỉ euro hiện đại hóa quân đội trước mối đe dọa Nga

Trước sự đe dọa của Nga đối với an ninh của Châu Âu, chính phủ Đức và phe đối lập đã tìm được một tiếng nói chung về một khoản ngân sách khổng lồ 100 tỉ euro để tái vũ trang quân đội (Bundeswehr), theo lời hứa của thủ tướng Olaf Scholz ngày 27/02, chỉ ba ngày sau khi Nga phát động cuộc xâm lược Ukraine.

Theo nhật báo Les Echos, quỹ đầu tư quốc phòng mới sẽ được chi trong khoản nợ thêm và cần sự đồng ý của 2/3 nghị sĩ để lách các quy định được gọi là "khống chế nợ" quy định trong Hiến Pháp. Câu hỏi đặt ra là ngân sách này sẽ được sử dụng như thế nào ? Trong thời hạn bao nhiêu năm ?

Tuy nhiên, theo chuyên gia Claudia Major, thuộc Viện Đức về các vấn đề Ngoại giao và An ninh, vấn đề quan trọng là phải "xác định vai trò của quân đội Đức, nhiệm vụ của họ, cũng như những mối quan hệ thiếu cấu trúc giữa các lực lượng vũ trang, giới chính trị gia và các nhà sản xuất công nghiệp".

NATO tăng cường an ninh ở sườn đông

Cuộc chiến do Nga phát động ở Ukraine và chưa có dấu hiệu kết thúc đã buộc NATO tăng viện ở sườn Đông. "Lực lượng Pháp mai phục ở Romania", theo phóng sự của nhật báo Le Monde về ba tuần tập trận mang tên "Scorpion Legacy".

Cuộc tập trận nhằm tăng cường khả năng tương tác giữa các lực lượng của NATO, "thích ứng với tình hình đang diễn ra bên kia biên giới" Ukraine. Khoảng 120 người trên tổng số 500 quân nhân Pháp được điều đến Romania vào tháng 02/2022 được triển khai ở làng Smardan, cách biên giới Ukraine 25 km và cách Moldova, quốc gia lo trở thành mục tiêu sắp tới của Nga, chỉ 10 km. Quân đội Romania cũng huy động những đơn vị pháo binh tinh nhuệ nhất tham gia tập trận.

Tất các các lực lượng NATO (gồm 500 lính Pháp và 300 lính Bỉ hoặc Hà Lan luân phiên) đóng ở Romania nằm trong "Battle Group Forward Presence" thuộc thẩm quyền của Pháp kể từ khi nước này được chỉ định là "quốc gia chủ chốt" vào cuối tháng 03. Theo dự kiến, các lực lượng NATO sẽ đồn trú lâu dài ở Romania. Ngoài nhóm này, còn có 3 nhóm khác được thành lập tại Bulgaria, Hungary và Slovakia kể từ khi xảy ra chiến tranh Ukraine cùng với 4 nhóm khác có từ năm 2017 tại các nước Baltic và Ba Lan.

Về mặt ngoại giao, tân ngoại trưởng Pháp bất ngờ đến thủ đô Kiev hôm 30/05. Chuyến thăm của bà Catherine Colonna để thể hiện đoàn kết với Ukraine được tất cả các nhật báo Pháp đưa tin. Một tin buồn được thông báo cùng ngày là một nhà báo Pháp, làm việc cho đài truyền hình BFM TV, đã chết trên chiến trường. Frédéric Leclerc-Imhoff bị trúng một mảnh vỡ của đạn pháo khi ngồi trong chiếc xe tải sơ tán người dân khỏi một khu vực giao tranh ở vùng Luhansk. Theo Le Figaro, ngoại trưởng Pháp "đã yêu cầu mở một cuộc điều tra minh bạch, trong thời hạn ngắn nhất để làm sáng tỏ bối cảnh của thảm kịch". Đây là nhà báo thứ 8 bị chết trên chiến trường Ukraine kể từ ngày 24/02.

Hỗn loạn bên ngoài Stade de France : Bộ trưởng Nội vụ Pháp bị chỉ trích tứ bề

Chủ đề trên trang nhất của các nhật báo Pháp, trừ nhật báo công giáo La Croix, là tình trạng hỗn loạn bên ngoài sân vận động Stade de France vào tối Chung kết C1 Châu Âu.

Theo Le Figaro và Les Echos, "Darmanin tự vệ". Bộ trưởng Nội vụ Pháp "lên án tình trạng buôn bán vé giả" ở quy mô công nghiệp bắt nguồn từ Anh. Theo ông, "khoảng 30.000 đến 40.000 cổ động viên Anh không có vé hoặc vé giả" tập trung bên ngoài sân vận động và đa số họ tìm mọi cách để vào bên trong. Nhiều kẻ lưu manh không giấy tờ, phần lớn không phải là Pháp, sống ở các khu vực lân cận, đã tranh thủ tình trạng lộn xộn để hôi của, móc túi, trấn lột. Cảnh sát, với lực lượng khoảng 6.800 người, thiếu chuẩn bị, tổ chức kém, đã không làm chủ được tình hình và dùng biện pháp mạnh như xịt hơi cay vào đám đông.

Trên trang nhất, Libération cáo buộc Darmanin "cự tuyệt về hỗn loạn trước trận chung kết Cúp C1 bóng đá Châu Âu". Nhật báo Le Monde thuật lại "chuỗi thất bại ở Stade de France". Theo các nhật báo, lực lượng cảnh sát Pháp phải rút ra bài học để chuẩn bị cho Giải vô địch thế giới bóng bầu dục và đặc biệt là Thế Vận Hội Paris.

Riêng nhật báo kinh tế Les Echos dành trang nhất để nói về "Pháp vẫn đứng đầu về đầu tư nước ngoài" ở Châu Âu. Với 1.222 quyết định đầu tư trong năm 2021, Pháp đã đánh bại kỷ lục của năm 2019. Tuy nhiên, chỉ có 30% trong số này liên quan đến việc hình thành những dự án mới.

Thu Hằng

Ukraine liệu có thắng được Nga trong cuộc chiến tranh vệ quốc cam go ?

Tình hình chiến sự Ukraine, vấn đề an ninh lương thực là mối quan tâm chính của báo Pháp hôm nay. Le Figaro đặt câu hỏi : "Trước thế áp đảo của quân Nga, Ukraine liệu có thể chiến thắng ?".

Một người dân nhìn theo giàn phóng rốc-kết được Nga đưa vào Kramatorsk, vùng Donesk, Ukraine ngày 30/05/2022  Reuters – Carlos Barria

Donbass : Sieverodonesk có nguy cơ trở thành Mariupol thứ hai

Chiến đấu cho sự sống còn của đất nước mình, quân đội Ukraine đã gây ngạc nhiên khi đẩy lùi quân Nga tại Kiev và Kharkov, nhưng đang gặp khó khăn ở Donbass. Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg thận trọng nói "Chiến tranh vốn bất định, không ai có thể nói chắc chắn bao giờ sẽ chấm dứt và như thế nào". David đã chống chọi được với Goliah trong giai đoạn đầu, và nay Nga tập trung nỗ lực ở vùng Donbass xung quanh Sieverodonesk và Lyssychansk, hai thành phố có 200.000 dân trước chiến tranh, chỉ bằng một nửa so với Mariupol vốn đã kháng cự được suốt ba tháng.

Đặc phái viên Le Monde cho biết, hai thành phố trên là hai thành trì cuối cùng của lực lượng Ukraine tại Luhansk, đang bị siết chặt vòng vây. Những ngày gần đây, Luhansk chỉ còn liên lạc với thế giới bên ngoài bằng những con đường đồng mong manh. Phải đi vòng vèo một tiếng rưỡi đồng hồ qua những ngôi làng, những cánh đồng bỏ hoang, những đoạn đường nhựa đầy hố đạn... Đây là "con đường sống", để sơ tán người bị thương, đưa người di tản. Lyssychansk sau ba tháng bị oanh kích dữ dội nay không còn điện nước, không ai buôn bán. Sieverodonesk nằm ở bên kia sông còn bị dội pháo nặng nề hơn, có thể trở thành một Mariupol thứ hai. Những hào sâu đã được đào - một dạng hố chôn tập thể : khoảng 1.500 thường dân đã thiệt mạng tại Sieverodonesk, còn tại Lyssychansk là 250 người.

Oleksy Arestovych, cố vấn quân sự của tổng thống Ukraine khẳng định mục đích của quân Nga hiện nay là tạo ra một Mariupol mới. Đại tá Pháp về hưu Michel Goya nhận định nếu Nga thành công, 1/6 bộ binh Ukraine sẽ bị vây chặt.

Quân Nga đông gấp đôi, Ukraine sẽ phải rút khỏi Donbass ?

Đôi bên đều đã mỏi mệt, theo một ước tính phương Tây, mỗi bên đã thiệt mất 15.000 quân và số bị thương còn gấp mấy lần, các đơn vị cần được khẩn cấp bổ sung. Le Figaro cho biết, trong trận đánh quyết định ở Donbass, lực lượng Nga đông gấp đôi Ukraine. Nga có hai lực lượng liên quân, mỗi lực lượng gồm 20.000 đến 30.000 lính, đấu với 5 đến 7 lữ đoàn Ukraine gồm tổng cộng 25.000 chiến binh. Quân Nga tấn công theo hai hướng, được hỗ trợ hậu cần bằng mạng đường sắt. Ở phía bắc, Nga tập trung vào Lyman, nhưng gặp khó khăn khi vượt sông Donesk ; hướng nam là Popasna. Quân Ukraine ngoài các chiến hào còn xây dựng được những boong-ke bê-tông, một số có cửa chống sức ép.

Nga và Ukraine có cách sử dụng pháo binh khác nhau. Nga chủ yếu dùng BM-21 có tầm bắn khoảng 20 km nã vô tội vạ để làm bão hòa một khu vực. Phía Ukraine, việc bắn pháo thường đi kèm với drone để xác định mục tiêu, bắn xong khẩu pháo được di chuyển đi nơi khác để giấu. Sự kháng cự của Ukraine tùy thuộc vào khả năng phương Tây đưa vũ khí đến, những khẩu đại pháo M777 của Mỹ bắn xa 30 đến 40 km, Caesar của Pháp xa hơn được vài kilomet. Một người lính ở Lyssychansk chua chát nói với Le Monde : "Đối diện với xe tăng Nga, chúng tôi chỉ có những khẩu kalashnikov".

La Croixđặt vấn đề "Ukraine có phải rút lui ở Donbass ?". Ukraine có ba chọn lựa : phản công để phá vòng vây – sẽ thiệt hại nhiều, để yên cho lực lượng bị bao vây tự xoay sở - và có nguy cơ bị mất quân, hay tổ chức rút lui – thực tế nhất về quân sự, nhưng cũng có thể bị rối loạn vì pháo của Nga. Người phụ trách quân khu Luhansk không loại trừ khả năng này.

Moskva bám chặt những vùng đất chiếm được

Tạm lui quân, nhưng sau đó liệu Ukraine có tái chiếm được những lãnh thổ đã mất như Kherson, Mariupol, Donbass thậm chí Crimea hay không ? Theo một nguồn tin quân sự Pháp, giấc mơ này khó thành hiện thực. Ở Kherson, quân Nga tổ chức các tuyến phòng thủ để trụ lại lâu dài, còn Crimea, nơi có cảng Sevastopol, là lợi ích sống còn của Nga.

Nga có thể nhắm đến Odessa, và kinh tế Ukraine có thể yếu hẳn về lâu về dài khi không còn lối ra biển. Phía Ukraine có thể tiếp tục chiến lược quấy rối quân Nga. Không giành được chiến thắng tại chỗ, nhà độc tài Kremlin có thể lên gân theo cách mà Ukraine không thể đáp trả, như dùng đến hỏa tiễn siêu thanh Kinjal, đạn phốt-pho, các xe tăng loại mới BMPT Terminator, nhưng lại không đủ hỏa tiễn trang bị. Nga đành phải vận dụng cả những chiếc T-62 già nua đã 50 tuổi. Trước sự leo thang này, Kiev đòi hỏi những vũ khí mới như hỏa tiễn Himars tầm xa 300 km, hay giàn phóng rốc-kết M270 bắn xa 80 km. Một số thành viên NATO không muốn cung cấp để tránh các trận đánh lan sang đất Nga.

Nếu thấy nguy cơ bại trận, liệu Moskva có quyết định dùng đến vũ khí hóa học ? Quốc tế sẽ lên án và Nga bị trả đũa mạnh tay. Còn vũ khí nguyên tử ? Putin có thể tấn công "chiến thuật" vào một mục tiêu mang tính biểu tượng. Nhà phân tích Joseph Henrotin của DSI cho rằng dù có sức công phá mạnh mẽ, vẫn không thể hủy hoại được tiềm năng quân sự của Ukraine, chưa kể sự trả đũa của phương Tây. Với kịch bản này, tất cả cùng thất bại, kể cả Vladimir Putin, nên khó thể xảy ra.

Chiến tranh kéo dài và khủng hoảng lương thực

Về phía Liên Hiệp Châu Âu (EU), Le Figaro lo ngại về "sự đoàn kết trước thách thức một cuộc chiến tranh kéo dài" ở Ukraine. Việc cấm vận dầu lửa Nga đã trở thành chuyện dài, có nguy cơ gây nhiều tranh cãi trong hội nghị bắt đầu từ hôm nay ở Bruxelles. Bên cạnh đó còn là việc tái thiết Ukraine trong tương lai, vấn đề khủng hoảng lương thực thế giới - bấy nhiêu chủ đề gây chia rẽ.

Tổng thống Pháp và thủ tướng Đức đã đề nghị Vladimir Putin ngưng phong tỏa cảng Odessa để xuất khẩu ngũ cốc Ukraine. La Croixtrong bài "Châu Âu muốn lập hành lang ngũ cốc" nhấn mạnh, đây có thể là một trong những lãng phí lớn nhất lịch sử nếu 25 triệu tấn lúa mì và bắp bị hư hỏng trong các kho ở Ukraine. Dù năng lực sản xuất đã giảm đi một nửa, năm nay Ukraine vẫn thu hoạch được 40 đến 50 triệu tấn ngũ cốc. Trước đây, 90% được xuất đi bằng đường biển, nay nếu thay bằng xe lửa, chỉ có thể chuyên chở được 15%, hơn nữa lại thiếu các toa tàu và đường ray có chiều rộng khác với Tây Âu.

Bruxelles bổ sung thêm hai giải pháp : đường bộ đi qua Ba Lan và đường sông thông qua Romania, nhưng vừa chậm chạp vừa tốn kém. Còn phương án của Luân Đôn, hộ tống tàu hàng đến eo biển Bosphore rồi Địa Trung Hải là hiệu quả nhất nhưng lại rủi ro nhất. Hắc Hải do tàu Nga trấn giữ đầy mìn, mất nhiều thời gian để gỡ, và phải có sự hợp tác của Moskva. Phương án cuối cùng do Hoa Kỳ và Liên Hiệp Quốc đề xuất, là dùng đường sắt đi qua Belarus cho đến các cảng Baltic, lần này thì cần sự phối hợp của Belarus - đồng minh Moskva. Les Echos nhận thấy điều mỉa mai là kẻ đi xâm lăng thủ lợi lớn với "vũ khí địa chính trị" lúa mì. Nga loại được đối thủ chính Ukraine trên thị trường quốc tế và túi thì lại rủng rỉnh tiền : lúa mì từ 280 euro/tấn đã vọt lên 400 euro/tấn.

Chiến trường Ukraine, lời cảnh báo hay cổ vũ Trung Quốc xâm lăng Đài Loan ?

Nhìn sang Châu Á, theoLes Echos, việc Nga xâm lăng Ukraine đã thay đổi các quy tắc ngoại giao thế giới, buộc nước Mỹ của ông Joe Biden phải chủ động được một nghệ thuật vô cùng tế nhị, đó là sự mập mờ chiến lược, cụ thể là chính sách về Đài Loan. Trên thực tế, không còn có thể đề cập đến vấn đề Đài Loan kiểu như cuộc xâm lăng Ukraine chưa hề xảy ra. Ban đầu là một làn gió lạc quan từ Đài Bắc đến Washington : những khó khăn quân sự của Nga là lời cảnh báo với Trung Quốc, giúp Đài Loan an toàn thêm vài năm nữa. Nhưng quân Nga dần tiến lên ở Donbass, dù khó nhọc, khiến phải đặt ra một câu hỏi khác : nếu ngược lại, Trung Quốc được khuyến khích ?

Một điều chắc chắn là sau tuyên bố Mỹ sẽ bảo vệ Đài Loan trong trường hợp Trung Quốc tấn công, các oanh tạc cơ chiến lược Trung Quốc và Nga đã bay qua biển Nhật Bản. Dù chỉ bay trên vùng biển quốc tế, nhưng thông điệp rõ ràng là không hòa hiếu, dường như để biểu dương tình hữu nghị "không giới hạn" giữa Bắc Kinh và Moskva. Phải chăng Nga và Trung Quốc đã cổ vũ lẫn nhau trong xu hướng bành trướng ? Và nếu vậy, bây giờ là lúc Hoa Kỳ không còn phải mập mờ : nếu dùng vũ lực để chiếm Đài Loan sẽ phải đối mặt với Mỹ ? Do cộng đồng quốc tế không có phản ứng mạnh khi Putin chiếm Crimea nên giờ đây ông ta mới mạnh dạn tấn công Ukraine, thế nên cần khẩn cấp răn đe Trung Quốc ?

Từ Biển Đông đến Nam Thái Bình Dương, Bắc Kinh luôn tỏ ra hung hăng, không cần che giấu tham vọng. Nhưng Đài Loan không phải là Ukraine và Trung Quốc không phải là Nga. Đài Loan là một đảo quốc, không có Ba Lan, các nước Baltic hay Romania bên cạnh, nên phải đưa thẳng vũ khí đến nơi. Và ngược với khẳng định của Bắc Kinh, Bộ Tứ không phải là một NATO Châu Á, Washington sẽ đơn độc và gần như trên tuyến đầu. Tác giả bài viết cho rằng việc nói thẳng chủ trương có thể tạo nguy cơ Nga và Trung Quốc càng thêm quyết tâm bành trướng.

Ấn Độ bị vạ lây vì mua vũ khí của Nga

Cũng liên quan đến Châu Á, Le Figaro nhận định quân đội Ấn Độ bị thiệt hại vì cuộc chiến tranh ở Ukraine : kỹ nghệ quốc phòng Nga phải lo thay thế số vũ khí bị tiêu hủy, không thể giao đạn dược, thiết bị mà New Delhi đã đặt hàng. Theo Stimson Center, 85% hệ thống vũ khí đang được Ấn Độ sử dụng là từ Nga. Trong chuyến thăm New Delhi hôm 06/12/2021, tổng thống Vladimir Putin và thủ tướng Narendra Modi đã ra tuyên bố chung cho biết hợp tác chiến lược của đôi bên hướng về việc cùng phát triển và sản xuất thiết bị quốc phòng. Nhưng sáu tháng sau, tham mưu trưởng lục quân Ấn Độ, tướng Manoj Pande nhìn nhận Nga không còn là đối tác khả tín : kể từ khi xâm lăng Ukraine, việc phụ tùng thay thế và đạn dược bị ảnh hưởng.

Tình hình còn đáng ngại hơn khi từ hai năm qua, giữa Ấn Độ và Trung Quốc vẫn căng thẳng nhất là ở Ladakh tại Himalaya. Một nhà ngoại giao nước ngoài giấu tên cho biết quân đội Ấn chỉ còn đạn và thiết bị đủ dùng cho 13 đến 14 ngày trong trường hợp chiến tranh, trong khi lâu nay vẫn chuẩn bị chiến đấu trên cả hai mặt trận Trung Quốc và Pakistan. Đây là cú sốc cho New Delhi, vẫn luôn trông cậy vào Moskva kể từ thập niên 60. Chế độ Putin đã đẩy nhanh chuyển giao công nghệ, cho phép Ấn Độ lắp ráp các phi cơ tiêm kích Su-30, triển khai hỏa tiễn hành trình BrahMos, xây nhà máy chế tạo súng AK-203...

Ấn Độ đã đặt mua 25.000 hỏa tiễn cho những chiếc T-90 và T-72 từ năm 2013, nhưng chỉ mới 42% được giao, hợp đồng 17.500 hỏa tiễn chống tăng Concours cho bộ binh thì bị treo. Lục quân cũng thiếu T-90 và xe bọc thép chở quân BMP-2, nhất là loại rốc-kết Smerch được sử dụng ồ ạt vào đầu cuộc chiến Ukraine. Không quân cũng vậy, 30 đến 35% đội chiến đấu cơ Su-30 không thể cất cánh vì thiếu phụ tùng, và những hỏa tiễn tầm xa trang bị chỉ được giao 1/3. Trong số 5 hệ thống S-400 trị giá 5,5 tỉ đô la, chỉ mới nhận được một. Ấn Độ bắt đầu đa dạng hóa nhà cung cấp, quay sang Israel, Pháp, Mỹ - một cuộc cách mạng nho nhỏ đối với một quốc gia không liên kết.

Thụy My

Việt Nam bị ảnh hưởng như thế nào ?

"Gần 1/4 số xe tăng Nga được triển khai tại Ukraine từ ngày 24/02/2022 hiện không còn hoạt động". "Bộ binh cơ giới có lẽ đã mất khoảng 30% lực lượng" (1). Phía Kiev cho biết đã phá hủy gần 200 máy bay, gần 2.500 xe bọc thép của Nga. Moskva cũng liên tục thông báo oanh kích nhiều kho vũ khí và các đoàn viện trợ vũ khí của phương Tây cho Ukraine. Việt Nam, cũng như các nước nhập khẩu vũ khí của Nga và Ukraine, sẽ bị ảnh hưởng gián tiếp từ những "tổn thất kinh hoàng" này.

Quân đội Việt Nam sẽ được tăng cường xe tăng chiến đấu chủ lực T-90 mới, thay thế cho các đội tăng T-55 và T-62 cũ. (Wikimedia Commons)

Nga và Ukraine đang dồn lực lượng vào cuộc chiến chưa có dấu hiệu chấm dứt. Chiến trường khốc liệt ở miền đông Ukraine, đặc biệt là gần thành phố Severodonetsk trong những tuần qua, cho thấy phần nào những thiệt hại của quân đội Nga kể từ đầu cuộc tấn công. Nga huy động cả xe tăng đời mới nhất BMP-T Terminator, được coi là cỗ máy hủy diệt, với hy vọng thay đổi cục diện. Tuy nhiên, cả xe tăng đời cũ T-62 cũng được xuất kho trong bối cảnh hoạt động sản xuất vũ khí của Nga dường như đang chựng lại vì thiếu linh kiện công nghệ cao do bị phương Tây cấm vận.

Cả Nga và Ukraine sẽ ưu tiên tái trang bị cho lực lượng quốc phòng khi chiến tranh kết thúc. Ngoài ra, các lệnh trừng phạt của phương Tây sẽ ảnh hưởng đến ngành sản xuất vũ khí, cũng như hoạt động xuất khẩu của Nga. Vậy Việt Nam, cùng các nước khách hàng của Nga và Ukraine, sẽ bị tác động như thế nào ?

RFI tiếng Việt phỏng vấn giám đốc nghiên cứu Benoît de Tréglodé, Viện Nghiên cứu Chiến lược của Trường Quân Sự Pháp (IRSEM), ngày 25/05/2022.

*******

RFI :Ngoài những tổn thất nặng nề về thiết bị quân sự trong cuộc chiến ở Ukraine, Nga thừa nhận gặp khó khăn, chậm trễ trong việc sản xuất vũ khí do thiếu linh kiện vì các lệnh trừng phạt của phương Tây. Liệu những nước nhập khẩu vũ khí của Nga, ví dụ Việt Nam, có phải lo về nguồn cung ứng này không ?

Benoît de Tréglodé : Trước tiên cần nhắc đến việc các nước nhập khẩu vũ lớn của Nga, ví dụ Việt Nam là khách hàng quan trọng thứ 5, hoặc Ấn Độ là một trong những khách hàng lớn nhất của Nga, lại là những nước không thực sự tỏ ra lo ngại về vấn đề này. Những nước này đã thể hiện rõ lập trường trong các cuộc bỏ phiếu tại Liên Hiệp Quốc, hoặc là họ vắng mặt, hoặc là họ chống các biện pháp trừng phạt, chống lại việc lên án cuộc can thiệp quân sự của Nga ở Ukraine. Việt Nam cũng làm tương tự. Vào tháng Tư, Việt Nam phản đối việc loại Nga khỏi Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc. Có thể thấy mối quan hệ trực tiếp giữa những khách hàng vũ khí lớn của Nga với những nước phản đối việc lên án cuộc chiến của Nga ở Ukraine.

Về tác động của chiến tranh Ukraine đối với hoạt động xuất khẩu vũ khí Nga, có thể thấy rõ 3 yếu tố. Thứ nhất, các biện pháp trừng phạt của phương Tây và giấy phép nhập khẩu của các nước nhập khẩu vũ khí Nga có thể gây ra tác động về mặt hình ảnh cho chính những nước khách hàng này. Chắc chắn sẽ có tác động nhưng hiện giờ rất khó nói cụ thể.

Thứ hai là tác động về lâu dài, bởi vì Nga phải nhập từ nước ngoài một phần linh kiện điện tử công nghệ cao được sử dụng trong ngành công nghiệp vũ khí, trong đó có Trung Quốc. Nhưng điều phức tạp hơn là nhiều linh kiện lại do các nước phương Tây cung cấp, trong khi chính những nước này đã ban hành các biện pháp trừng phạt Moskva.

Tác động thứ ba đối với tương lai ngành xuất khẩu vũ khí Nga, theo tôi, đó chính là hình ảnh. Không ai có thể ngờ rằng lực lượng quân sự Nga lại kém hiệu quả trên thực địa khi đối đầu trước sức kháng cự của Ukraine. Điều này cũng có thể cho thấy những hạn chế về danh tiếng của vũ khí Nga. Truyền thông phương Tây liên tục đưa hình ảnh những xác xe tăng T-90 và nhiều loại chiến xa khác bị bắn cháy tan xác hoặc hư hỏng nặng. Thực tế này có thể tác động đến ngành công nghiệp vũ khí Nga trong tương lai.

RFI : Ông có thể nhắc lại những loại vũ khí và thiết bị quân sự được Việt Nam nhập từ Nga ?

Benoît de Tréglodé : Việt Nam là một khách hàng lớn của ngành công nghiệp vũ khí Nga từ cuối thập niên 1990. Ngược dòng lịch sử hai nước, có thể thấy Nga đồng hành với lịch sử đấu tranh của Việt Nam từ khi Liên Xô công nhận nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa vào tháng 01/1950. Sau đó, Liên Xô, rồi Nga, thường xuyên sát cánh với quân đội Việt Nam từ mặt quân sự, chính trị đến hợp tác quốc phòng và dĩ nhiên là cả vũ khí. Cuối thập niên 1990, khi Hà Nội quyết định hiện đại hóa hệ thống quốc phòng và thực hiện nhiều chương trình đầu tư lớn về vũ khí, dĩ nhiên Nga trở thành đối tác ưu tiên của Việt Nam.

Theo thẩm định hiện nay, hơn 80% vũ khí nhập khẩu của Việt Nam là mua của Nga từ cuối những năm 1990 và trong tất cả các lĩnh vực. Những chương trình mang tính biểu tượng nhất và quan trọng nhất là 6 tầu ngầm lớp Kilo trang bị cho Hải Quân Việt Nam. Ngoài ra phải kể đến các hợp đồng 36 máy bay Sukhoi-30 cho không quân và hải quân Việt Nam, 4 chiến hạm lớp Guepard cho hải quân, nhiều tàu hộ tống lớp Tarantul, toàn bộ hệ thống tên lửa phòng thủ bờ biển và phòng không, nhiều xe tăng T-90, đạn dược và súng trường AK. Tóm lại, cả ba lực lượng quân đội Việt Nam chủ yếu được trang bị vũ khí của Nga từ khoảng 20 năm nay.

Ngoài ra, cần phải nêu một chi tiết khá quan trọng khi nói đến sự phân bổ thị trường vũ khí đối với Hà Nội. Từ cuối những năm 1990, Việt Nam không tách biệt giữa các nhà công nghiệp vũ khí Nga và Ukraine, quốc gia cũng có truyền thống công nghiệp vũ khí, cho đến khi Moskva sáp nhập bán đảo Crimea năm 2014. Sự chia rẽ bắt đầu vào thời điểm đó, các nhà công nghiệp vũ khí Nga và Ukraine ngày càng trở nên đối đầu trong việc xuất khẩu, trong đó có thị trường Việt Nam. Trong giai đoạn đó, Việt Nam nhập khẩu hơn 200 triệu đô la vũ khí của Ukraine và bị thiếu phần nào từ nguồn cung này do tác động của cuộc khủng hoảng Nga-Ukraine. Tóm lại, không chỉ nguồn cung vũ khí của Nga, mà cả vũ khí của Ukraine hiện cũng có thể có vấn đề.

RFI : Việc phương Tây ban hành hàng loạt biện pháp trừng phạt đối với Moskva sẽ tác động như thế nào đến hoạt động nhập khẩu vũ khí Nga của Việt Nam ?

Benoît de Tréglodé : Chúng ta đã thấy hiện tượng này ở cấp vùng, một số khách hàng truyền thống của Nga như Thái Lan đã dần hướng sang các nhà sản xuất khác. Một trong những nước được lợi nhất trong quá trình phân bổ lại việc bán vũ khí ở Đông Nam Á có lẽ là các nhà sản xuất vũ khí Trung Quốc.

Tôi xin nhắc lại là năm 2020-2021, Trung Quốc là nước xuất khẩu vũ khí lớn thứ tư trên thế giới, sau Mỹ, Nga, Pháp, và là nước bán nhiều vũ khí nhất trên thế giới. Năm 2020, Trung Quốc bán 53 triệu đô la vũ khí cho Đông Nam Á. Con số phần nào khiêm tốn này đã tăng vọt lên trong năm sau, lên thành 285 triệu đô la. Có thể là một một số khách hàng truyền thống của Moskva đã e ngại về các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với vũ khí Nga.

Tuy nhiên, điều này chỉ ảnh hưởng một phần đến Việt Nam. Như nêu ở trên, Việt Nam có truyền thống lâu dài với quân đội Nga, vượt qua cả phạm vi vũ khí đơn thuần. Ngày 01/12/2021, bộ trưởng quốc phòng Việt Nam Phan Văn Giang và đồng nhiệm Nga Sergey Shoigu đã ký ở Moskva một thỏa thuận mới để tăng cường hợp tác quân sự, tăng cường quan hệ đối tác về công nghệ và bán vũ khí giữa hai nước. Do đó, có thể thấy đây chưa phải là giai đoạn Việt Nam sắp "đổi súng". Hợp tác vũ khí và quân sự Nga-Việt vẫn ở mức rất cao. Điều này được thể hiện trong khuôn khổ Quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước. Đây là mức quan hệ cấp cao nhất của Việt Nam và Hà Nội chỉ ký với ba nước, Trung Quốc, Ấn Độ và Nga.

Có một chi tiết nhỏ cần lưu ý, đó là vào thời điểm thỏa thuận hợp tác quốc phòng song phương được ký tháng 12/2021, phía Việt Nam đã giảm bớt đặt hàng với các nhà sản xuất Nga. Hợp đồng lớn gần đây nhất được ký năm 2019, Việt Nam mua 12 chiến đấu cơ huấn luyện Yakovlev của Nga. Sau đó, không có thêm hợp đồng lớn được ký giữa hai nước. Tuy nhiên, hai bên đang thảo luận về việc mua chiến đấu cơ cho không quân. Vấn đề này rõ ràng là một thách thức chiến lược lớn cho Việt Nam hiện nay.

RFI :Trước tất cả những bất cập được nêu ở trên, Việt Nam có thể tìm giải pháp thay thế nguồn cung cấp thiết bị quân sự Nga như thế nào ?

Benoît de Tréglodé : Trước tiên, như tôi đã nêu ở trên, ngoài nguồn thay thế vũ khí Nga, Hà Nội cũng phải tìm nguồn thay thế cho vũ khí Ukraine mà Việt Nam cũng là một khách hàng lớn từ khoảng 20 năm nay. Từ vài năm nay, nhìn chung là từ khủng hoảng bán đảo Crimea năm 2014, Việt Nam phải tính đến việc đa dạng hóa nguồn cung cấp vũ khí. Trong bộ quốc phòng Việt Nam, trong bộ máy Nhà nước và bộ máy an ninh đã có những cuộc thảo luận về việc cần phải có những nhà cung cấp vũ khí nước ngoài khác vì hai lý do. Thứ nhất dĩ nhiên liên quan đến thiệt hại của Ukraine, tiếp theo là những lý do địa-chính trị liên quan đến việc Nga và Trung Quốc xích lại gần nhau.

Hà Nội đang trao đổi rất nhiều với các nước Israel, Belarus, Hà Lan, đề cập một chút với một số nước Liên Hiệp Châu Âu khác, trong đó có Pháp, và với Hoa Kỳ. Nhưng việc hướng sang các nhà cung cấp mới này cũng đặt ra nhiều vấn đề địa-chính trị đáng kể.

Ngoài ra, việc Moskva và Bắc Kinh thắt chặt hợp tác an ninh cũng đặt ra hai vấn đề đối với Hà Nội. Điểm thứ nhất, chưa bao giờ Việt Nam nhận được sự ủng hộ rõ ràng của Nga về vấn đề Biển Đông. Các nhà hoạch định chiến lược Việt Nam biết rằng trong trường hợp xảy ra xung đột ở Biển Đông với Trung Quốc, Nga sẽ không giúp Việt Nam. Họ cũng sợ bị phụ thuộc về mặt công nghệ vào trang thiết bị giống với thiết bị cũng được quân đội Trung Quốc sử dụng. Điểm thứ hai, Hà Nội bức xúc việc Moskva thiếu ủng hộ vào năm 2016 khi Tòa án Trọng tài Thường trực La Haye ra phán quyết vô hiệu hóa các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông.

Đây là hai điểm khiến các nhà lãnh đạo Việt Nam không muốn "đặt hết trứng vào một giỏ" đối với Nga, nhất là đối với các loại vũ khí công nghệ cao liên quan trực tiếp đến chiến tranh mạng, thiết bị dành cho an ninh mạng hoặc liên quan đến những chương trình vô cùng tinh vi về mặt công nghệ, như thiết bị bay không người lái vũ trang mà Việt Nam muốn có và phần nào nhờ vào tập đoàn Viettel.

Hà Nội đang xét lại định hướng quan hệ chiến lược nhưng không có chuyện xem xét lại hoàn toàn mối quan hệ quốc phòng mạnh mẽ về mặt lịch sử và được ủng hộ về mặt chính trị. Tổng thống Vladimir Putin rất nổi tiếng ở Việt Nam. Các nhà lãnh đạo Việt Nam, trong đó một phần lớn đã sống ở Liên Xô hoặc ở Nga, có mối quan hệ hữu nghị vững chắc với Nga. Cuối cùng, về mặt ý thức hệ, chính quyền Việt Nam vẫn ủng hộ người Nga, vì thế Việt Nam chưa sẵn sàng đổi hướng.

RFI :RFI Tiếng Việt xin trân thành cảm ơn giám đốc nghiên cứu Benoît de Tréglodé, Viện Nghiên cứu Chiến lược của Trường Quân sự Pháp (IRSEM).

Thu Hằng thực hiện

Nguồn : RFI, 30/05/2022

Chú thích :

(1) Theo thống kê của trang Oryx, chuyên theo dõi thiệt hại của quân đội Nga ở Ukraine, được trang Public Sénat trích ngày 23/05/2022.

Quân Nga đồng loạt oanh kích hơn 40 đô thị vùng Donbass

Trọng Thành, RFI, 26/05/2022

Quân đội Nga khép chặt gọng kìm xung quanh thành phố Severodonetsk, tỉnh Lugansk và tăng cường tấn công trên toàn chiến tuyến vùng Donbass. Theo phía Ukraine, quân Nga đồng loạt oanh kích hơn 40 thành phố, thị trấn. Kiev yêu cầu đồng minh phương Tây khẩn trương viện trợ thêm "vũ khí hạng nặng" để kháng cự với quân Nga.

Thành phố Severodonetsk, miền đông Ukraine, bị quân Nga pháo kích ngày 21/05/2022.  AFP - ARIS MESSINIS

Hãng tin Pháp AFP dẫn lại thông tin từ trang mạng Facebook của quân đội Ukraine hôm qua, 25/05/2022 : "Lực lượng chiếm đóng đã pháo kích vào hơn 40 đô thị ở hai tỉnh Donetsk và Lugansk, phá hủy hoặc làm hư hại 47 vị trí dân sự, bao gồm 38 nhà ở và một trường học. Hậu quả của đợt pháo kích này khiến 5 dân thường chết và 12 người bị thương". Cũng thông báo nói trên, cho biết "10 cuộc tấn công của quân thù đã bị đẩy lùi, 4 xe tăng và 4 máy bay không người lái bị phá hủy, và 62 ‘lính địch’ bị giết".

Riêng về tình hình thành phố Severodonetsk, đang bị quân Nga dồn lực tấn công, trên mạng Telegram tối hôm qua, thống đốc tỉnh Lugansk phía chính quyền Kiev, ông Serguiï Gaïdaï, cho biết quân Nga đang liên tục tấn công hủy diệt thành phố, với pháo phản lực đa nòng Smertch và Tornado. Chiến sự diễn ra ngay sát khu vực ngoại ô thành phố. Theo thống đốc Serguiï Gaïdaï, "tuần tới sẽ là tuần lễ quyết định". 

Thành phố Severodonetsk là một trong những đô thị quan trọng cuối cùng tại tỉnh Lugansk hiện còn do Ukraine kiểm soát. Nếu chiếm được Severodonetsk, quân Nga coi như kiểm soát được toàn bộ tỉnh Lugansk. Hãng tin Nga Interfax dẫn lời một đại diện của lực lượng ly khai thân Nga, ẩn danh, cho biết Severodonetsk đã bị "bao vây" từ ba mặt, và cây cầu duy nhất cho phép rời khỏi thành phố kể từ giờ đã nằm dưới sự kiểm soát của quân đội Nga. AFP hiện chưa thể kiểm chứng được thông tin này.

Ngược lại, theo thống đốc Serguiï Gaïdaï, chính quyền Ukraine vẫn còn có thể tiếp tục phân phát cứu trợ và tổ chức sơ tán khỏi thành phố Severodonetsk. Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Ukraine, Oleksandre Motouzyanyk, hôm qua cho biết, các lực lượng Nga đã giành được "một số thắng lợi chiến thuật tạm thời" tại một số khu vực, tuy nhiên, bác bỏ việc quân đội Ukraine đang phải lùi bước.

Tại Diễn đàn Kinh tế Davos, ở Thụy Sĩ, ngoại trưởng Ukraine, ông Dmytro Kuleba, khẳng định quân đội Nga được trang bị tốt hơn hẳn phía Ukraine về một số loại vũ khí hạng nặng, đặc biệt về "pháo phản lực đa nòng", khiến tương quan lực lượng nghiêng hẳn về phía Nga. Kiev kêu gọi các đồng minh phương Tây khẩn trương cung cấp loại vũ khí này.

Trọng Thành

*******************

Ukraine muốn có hành lang an toàn ở cảng Odessa để xuất khẩu nông phẩm

Thùy Dương, RFI, 26/05/2022

Lo ngại mất khả năng xuất khẩu ngũ cốc do các cảng biển bị quân Nga phong tỏa, tại diễn đàn kinh tế Davos, Thụy Sĩ, ngoại trưởng Ukraine Kuleba ngày 25/05/2022 muốn Kiev và Liên Hiệp Quốc thảo luận về việc lập một hành lang an toàn từ cảng Odessa để xuât chuyển nông phẩm ra nước ngoài.

Tàu chở hàng cập cảng Odessa, Ukraine. Ảnh chụp ngày 04/11/2016  Reuters - Valentyn Ogirenko

Đây cũng là chủ đề thảo luận giữa hai ngoại trưởng Mỹ và Ukraine hầu đầu tuần. Theo Reuters, Kiev muốn cảng Odessa được rà phá bom mìn và có sự bảo đảm là Nga sẽ không tấn công.

Ngay từ đầu chiến tranh Ukraine, quân Nga đã phong tỏa cảng Odessa, cửa ngõ xuất khẩu quan trọng ở miền nam Ukraine, gây tổn hại cho nền kinh tế Ukraine và tác động đến an toàn lương thực - thực phẩm của thế giới.

Từ cảng Odessa, hai đặc phái viên, Sébastien Nemeth và Jad El Khoury, gửi về bài phóng sự :

"Lẽ ra đây là mùa cao điểm, nhưng hiện giờ các bãi biển và vùng ven biển của Odessa hầu như đều vắng bóng người. Thành phố không còn giữ được dáng vẻ như trước và cư dân thành phố đang sống dưới sự phong tỏa của Nga, kéo dài từ Biển Đen đến biển Azov. Albert Kabakov, chủ tịch câu lạc bộ du thuyền nói :

"Các tàu chiến của Nga chủ yếu tập trung gần Đảo Rắn, cách đây 100km. Trong tuần đầu tiên của cuộc xung đột, chúng tôi còn có thể trông thấy chúng. Quân Nga thậm chí nhắm vào các tàu thương mại. Hiện giờ, không tàu nào có thể ra khơi. Binh sĩ bảo vệ bờ biển. Đi dạo chơi cũng bị cấm. Các vị thấy đấy, có một sợi dây chắn lối ra từ cảng. Chúng tôi thậm chí đã nhìn thấy thủy lôi trôi nổi đến tận đây, cách bờ biển 15m. Những người lính đã đến, kéo nó ra ngoài xa và kích nổ".

Bản thân cảng cũng đã trở thành một boongke không thể vào được và một phần miền nam đất nước đã bị quân Nga chiếm đóng. Thế nhưng, đối với Natalia Kumeniuk, phát ngôn viên Bộ chỉ huy khu vực của Ukraine, không thể để vùng lãnh thổ này lọt vào tay quân thù :

"Ngay từ đầu, Putin đã nói rằng khu vực này là mục tiêu, nhất là cảng Odessa. Miền Nam Ukraine thu hút sự quan tâm của Nga, đặc biệt là về nguồn điện và khí đốt để cung ứng cho Crimea. Chiếm được thành phố Kherson giúp quân Nga làm được điều đó và cho phép họ chặn đường ra biển của chúng tôi, và cuối cùng là mở cho họ một con đường đến Transnistria. Nhưng quân đội Nga không mạnh, họ chỉ đông thôi. Và cuộc chiến này sẽ sớm kết thúc. Nếu quân Nga đào chiến hào và tìm cách trụ lại mãi ở miền nam Ukraine, chúng tôi sẽ chôn vùi họ ngay tại đây".

Nga cố gắng phong tỏa để bóp nghẹt nền kinh tế Ukraine và cảng Odessa, nơi hàng chục ngàn tấn thực phẩm được xuất khẩu mỗi tháng. Vì vậy, quân đội Ukraine đang yêu cầu phương Tây chuyển vũ khí nhanh chóng hơn nữa cho Ukraine để họ sớm tìm cách phản công".

Thùy Dương

*************************

Hạm đội Biển Đen phong tỏa cảng Ukraine, nguy cơ khủng hoảng lương thực toàn cầu

Chi Phương, RFI, 26/05/2022

Cảng biển miền nam Ukraine vẫn bị Hạm đội Biển Đen của Nga phong toả từ 3 tháng qua. Khoảng 95 % tàu quốc tế bị ngăn cấm di chuyển trên biển Đen và biển Azov. An ninh lương thực thế giới có thể bị tác động nghiêm trọng do Ukraine là một nước xuất khẩu lương thực lớn.

Cảng Mariupol, miền nam Ukraine, 23/02/2022. AP - Sergei Grits

Thương nhân nước này đã mất hàng triệu đô. Doanh nhân Andrez Bezukh cho biết sản lượng cá mỗi năm của công ty khoảng 350 tấn cá , tuy nhiên con số này dự kiến chưa đạt 100 tấn vào năm 2022.

"Công ty của tôi đã thua lỗ rất nhiều. Mọi người đang lao đao và phải tìm các công việc khác trong thời gian này. Tất cả các tàu thuyền đi lại đã bị cấm, ngay cả tàu đánh cá. Những con tàu từ tây bắc Crimea đậu ở đây đều bị cấm di chuyển. Hôm 18/05, chúng tôi được phép ra khơi để thu lại dụng cụ đánh cá mà chúng tôi đã bố trí ở đó từ ngày 24/02 do chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga. Chúng tôi không biết chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo". 

https://youtu.be/Bo1VFnZPE8E

Cảng biển Odessa, Ukraine, 04/11/2022.  Reuters - Valentyn Ogirenko

Các hoạt động xuất nhập khẩu bị tê liệt, nhiều mặt hàng xuất khẩu thiết yếu của Ukraine không thể xuất cảng được. Nhà xuất khẩu lương thực Vitaly Lavrov cho hay :

"Trước kia chúng tôi có thể xuất khẩu đến 6 triệu tấn lương thực mỗi tháng từ các cảng hay các trung tâm vận chuyển khác, hiện giờ lượng xuất khẩu chỉ đạt 600 700 nghìn tấn. Chúng tôi đang cố gắng xoay xở để xuất hàng từ các cảng khác, từ cảng Danube chẳng hạn". 

Ukraine là một trong những nước xuất khẩu nông phẩm lớn nhất thế giới, cung cấp 12 % sản lượng ngũ cốc và một nửa dầu hướng dướng cho toàn cầu. Liên Hiệp Quốc cho biết, nếu các cảng của Ukraine không hoạt động trở lại trong vòng 2 tháng tới, rất có thể thế giới sẽ phải đối mặt với cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu.

Chi Phương

Quân dân Ukraine bước vào giai đoạn trường kỳ kháng chiến chống xâm lược

Ukraine biết rằng thời gian đứng về phía mình, và chuẩn bị cho một cuộc chiến lâu dài. Các nhà máy vũ khí bắt đầu được chuyển về phía tây để tránh bị Nga oanh tạc. Tinh thần và ý chí người dân Ukraine chưa bao giờ lên cao đến thế. Phóng viên báo Pháp đã rong ruổi suốt 1.100 cây số, những boong-ke chống bom, những lá cờ hai màu xanh vàng xuất hiện trên mọi ngõ ngách của mọi miền đất nước Ukraine.

Một quân nhân Ukraine cầm quốc kỳ trong lễ tang một đồng đội ở Odessa, ngày 12/04/2022.  AP - Max Pshybyshevsky

Hôm nay lễ Thăng Thiên, nhiều tờ báo nghỉ lễ. Chiến trường Ukraine, vụ xả súng tại một trường tiểu học ở Texas là những chủ đề chính trên các tờ báo vẫn ra mắt độc giả ở Paris. Le Figaronhận định "Tại Ukraine, quân đội và thường dân sẵn sàng cho một cuộc chiến lâu dài". Ba tháng sau khi Vladimir Putin đưa quân sang, tình hình đang sa lầy tại Donbass.

Ukraine bước sang giai đoạn thứ ba của cuộc kháng chiến chống xâm lăng

Tờ báo chia cuộc kháng chiến của người Ukraine làm ba giai đoạn. Đầu tiên là kháng cự lực lượng đặc nhiệm Nga tại Kiev muốn lật đổ chính phủ, dân chúng chạy loạn (5 triệu người di tản ra nước ngoài và 7 triệu sơ tán về miền tây), nam giới trong lứa tuổi cầm súng ồ ạt đứng lên chiến đấu bảo vệ tổ quốc.

Giai đoạn hai là của những chiến dịch : Nga chiếm được Kherson (giúp bảo đảm được nguồn nước cho Crimea) và vùng duyên hải dọc theo biển Azov. Ukraine đẩy lùi được quân xâm lăng từ bắc Kiev sang Belarus, rồi từ phía đông Kharkov sang Nga.

Và giờ đây là giai đoạn thứ ba của cuộc chiến : đấu tranh giành đất. Quân Nga cố chiếm toàn bộ vùng Donetsk và Luhansk (mà Moskva đã công nhận "độc lập"), tiến với tốc độ rùa bò bằng cách nã pháo tiêu hủy tất cả những gì ở phía trước. Những trận chiến ác liệt diễn ra xung quanh thành phố kỹ nghệ Sieverodonetsk (110.000 dân trước chiến tranh) mà Nga tìm cách bao vây.

Trong tuần qua quân đội Ukraine đã bỏ rơi một số địa điểm để bảo toàn lực lượng. Họ mất từ 50 đến 100 chiến binh mỗi ngày tại miền đông, theo nguồn tin Ukraine, trong khi trận đánh Kiev chỉ mất hơn chục lính một ngày. Ukraine biết rằng thời gian đứng về phía mình, vì vũ khí tân tiến của NATO sẽ ồ ạt đến. Những khẩu đại bác Caesar 155 mm do Pháp viện trợ chẳng hạn có tầm bắn đến 50 km trong khi đại bác Nga chỉ 30 km. Nhưng Ukraine cũng hiểu rằng những vùng đất bị mất khó thể tái chiếm : muốn tấn công hiệu quả trên bộ phải 8 đấu 1.

Tổ quốc trên hết !

Phấn chấn trước chiến thắng ở Kiev và Kharkov, chính phủ Ukraine đã bác bỏ đề nghị của Ý là ngưng bắn lập tức ở các giới tuyến hiện tại. Kiev muốn quay lại với vị trí trước ngày 24/02, nhưng Moskva không sẵn sàng chấp nhận. Ukraine bèn chuẩn bị cho một cuộc chiến lâu dài. Các nhà máy vũ khí bắt đầu được chuyển về phía tây để tránh không quân Nga.

Le Figaro đã đi cùng với tổng giám đốc văn phòng nghiên cứu quân sự Luch đến Ivano-Frankivsk. Tốt nghiệp Viện Hàng không Kiev, Oleg Korostelov là người vẽ kiểu hỏa tiễn Neptune, loại hỏa tiễn hôm 13/04 đã bay 130 km sát mặt nước với vận tốc Mach 0,95 và đánh chìm soái hạm Moskva. Trước đó, Korostelov đã cùng với dân biểu Serguei Taruta đến Warszawa, cả hai thường xuyên được an ninh Ba Lan bảo vệ.

Ông Taruta là chủ cũ của nhà máy thép khổng lồ Azovstal, cựu thống đốc Mariupol, có gia tài 2 tỉ đô la năm 2013. Từ khi Nga chiếm Crimea, ông quyết định đặt quyền lợi đất nước lên trên lợi ích của tập đoàn mình. Trước đây là đối thủ chính trị của Zelensky, do chiến tranh Taruta xích gần lại với tổng thống, tập trung mọi sức lực đi nhiều nước : Ba Lan, Đức, Pháp… để tìm kiếm vũ khí cho Ukraine. Bản tính lạc quan, ông tin rằng sắp đuổi được quân Nga ra khỏi Donbass và sau đó là Crimea. Thực tế hơn, tổng thống Zelensky tuyên bố đẩy lùi quân địch về giới tuyến ngày 23/02, rồi sẽ thu hồi những vùng đất bị chiếm bằng đường ngoại giao.

Tinh thần và ý chí người dân Ukraine chưa bao giờ lên cao đến thế. Phóng viên báo Pháp đã rong ruổi 1.100 km khắp đất nước này, không một ngôi làng nào mà không tự xây dựng boong-ke chống bom riêng. Trên bình nguyên mênh mông, bất kỳ ngã tư nho nhỏ cũng cắm đầy những lá cờ hai màu xanh vàng, tái hiện hoàn hảo những cánh đồng hoa cải vàng dưới bầu trời xanh. Xăng dầu thiếu thốn, người dân kiên nhẫn xếp hàng dài dằng dặc trước những trạm xăng hiếm hoi mở cửa, không một lời cãi vã, hết sức văn minh.

Làm thế nào giải tỏa Hắc Hải để xuất khẩu ngũ cốc ?

Tại biên giới, là những đoàn xe tải dài vô tận. Trong thời chiến, thu được thuế quan rất quan trọng cho Nhà nước. Đồng tiền Ukraine vẫn có giá với những hợp đồng mua lúa mì, lúa mạch, đậu nành, dầu hạt cải, dầu hướng dương trả trước. Lúc bình thường, nông nghiệp Ukraine có thể nuôi sống 400 triệu người, nhưng giờ đây không còn có thể vận chuyển bằng đường biển. Cảng sông lớn Mykolaiv trực tiếp dưới họng đại bác Nga, còn nếu đi từ cảng Odessa, cho dù có gỡ được mìn, tàu vẫn phải đi qua đảo Rắn và mũi phía tây Crimea, nơi Nga triển khai nhiều giàn hỏa tiễn.

Cho tàu NATO hộ tống ? Không thể đi vào Hắc Hải vì Thổ Nhĩ Kỳ đã đóng eo biển với các chiến hạm. Các kho chứa đều đã đầy, không còn chỗ cho vụ thu hoạch tới. Còn có giải pháp dùng xe lửa, đi qua Belarus đến cảng Klaipéda của Litva, nhưng tổng thống Belarus là đồng minh của Putin. Chính quyền Ukraine cũng xem xét khả năng chuyển bằng xe tải sang cảng Constanta của Romania, đi dọc theo Transnistria rồi Moldova. Phía Nga thì làm "săng-ta", đòi dỡ bỏ cấm vận mới để yên cho Ukraine xuất khẩu ngũ cốc.

Một câu hỏi khác nếu chiến tranh kéo dài là việc học hành của trẻ em : niên học tới khai giảng trên toàn lãnh thổ hay chỉ phía tây ? Các trường học đều đã đóng cửa từ hôm quân Nga tràn sang ngày 24/02 đến nay. Ukraine được sự giúp đỡ tài chánh của Hoa Kỳ và Liên Hiệp Châu Âu, nhưng kinh tế có trụ được lâu bằng Nga ? Người Ukraine không nghi ngờ gì là một ngày nào đó Mỹ sẽ lơi lỏng bớt để tập trung vào việc đối địch với Trung Quốc.

Tội ác quân Nga, từ Bucha đến Tchernobyl…

Cũng về Ukraine, các báo tiếp tục những bài phóng sự trên thực địa. Le Monde mô tả hoạt động của nhóm chuyên gia của Hiến binh Pháp, đến giúp điều tra về tội phạm chiến tranh ở Bucha, mà con số hồ sơ đã lên đến 11.700. Họ làm việc mẫn cán với lương tâm nghề nghiệp, bất chấp những điều kiện hết sức khó khăn của một đất nước trong chiến tranh. Các nhà điều tra vừa kết thúc chuyến đi năm tuần, cuộc hành trình dài 2.700 km đi xuyên qua Đức và Ba Lan, với đoàn xe có phòng thí nghiệm di động để phân tích ADN, máy phát điện, xe lạnh có thể chứa được 11 xác để hoạt động một cách hoàn toàn độc lập.

Ngược lại, Libération vạch ra sự dối trá của một cựu chiến binh Pháp tên Adrien Bocquet. Anh ta liên tục xuất hiện trên truyền thông Pháp để kể lại những "tội ác" do các chiến binh Azov tiến hành, nói rằng mình đã "chứng kiến" trong thời gian làm công tác nhân đạo. Nhưng nhật báo thiên tả đã kiểm tra, nhận thấy những bất hợp lý trong câu chuyện kể và thời gian có mặt ở Ukraine, Bocquet cũng không hề đưa ra được bằng chứng nào. Thế nhưng những câu chuyện sáng tác của anh ta đã được truyền hình Nga chính thức sử dụng để tuyên truyền.

Le Monde cũng đề cập đến Nove Zalissia, ngôi làng được những người chạy trốn thảm họa Tchernobyl thành lập, nay lại bị gót giầy quân Nga dẫm nát trên đường tiến đến Kiev. Vassili Fedoretz, một cư dân từng là thợ điện của nhà máy Tchernobyl nói : "Tôi đã sống qua một thảm họa và hai cuộc chiến. Phóng xạ thì người ta không cảm thấy, còn những gì chúng tôi vừa trải qua – hỏa tiễn ập xuống đầu từng ngày, là tệ hại nhất thế giới". Lính Nga rút đi mang theo từ máy giặt đến muỗng nĩa, thậm chí cả một bộ sưu tập búp bê của chủ ngôi nhà đẹp nhất làng. Tuy nhiên người dân không phải chịu cảnh tra tấn, không bị sát hại như ở Bucha. Nữ thị trưởng đưa ra một giả thiết : bà tìm thấy những tấm bản đồ do quân Nga bỏ lại ở văn phòng, được in từ thời trước khi xảy ra thảm họa nguyên tử, "làng chúng tôi không hiện diện trên bản đồ này".

Châu Âu đã phóng đại sức mạnh của Nga

Trên lãnh vực ngoại giao, nói về thái độ đối với Moskva, nữ phó thủ tướng Ukraine, Olbga Stefanishyna trên Le Monde nhấn mạnh, "Châu Âu đã phóng đại sức mạnh của Nga".

Trả lời câu hỏi vì sao Ukraine coi trọng việc xin gia nhập Liên Hiệp Châu Âu (EU) đến thế, bà giải thích đó là một cam kết pháp lý quan trọng, sẽ củng cố cho tiến trình. Các nhà lãnh đạo Châu Âu được bầu lên tại những quốc gia dân chủ, không cầm quyền vĩnh viễn, ngược với Vladimir Putin đã ngự trị suốt 20 năm qua. Người Ukraine cần có được một bảo đảm, vì những hứa hẹn khác không được giữ lời. Bản ghi nhớ Budapest lẽ ra bảo đảm chủ quyền của Ukraine, đã không được Nga tôn trọng.

Theo phó thủ tướng Ukraine, cần bắt đầu từ bỏ cách nghĩ là không nên "khiêu khích" Nga. Giống như trường hợp bạo lực gia đình, nạn nhân thường nghĩ là không nên chọc giận kẻ hành hung. Các nhà lãnh đạo Châu Âu nên bắt đầu hành xử như cảnh sát, buộc kẻ tấn công phải trả giá. Trong cuộc chiến này, Châu Âu đánh giá quá cao sức mạnh của Nga và coi thường sức kháng cự của Ukraine. Không nên sợ gấu Nga ! Châu Âu cần phân biệt ai là hung thủ và ai là nạn nhân. 

Mỹ quay lại, nhưng vẫn có cơ hội cho một nền quốc phòng Châu Âu

Liên quan đến quốc phòng chung Châu Âu, Le Monde cho rằng khái niệm này không phải trong tình trạng "hôn mê" như một số người vẫn nghĩ. Từ khi xua quân xâm lăng Ukraine, Putin đã làm NATO thêm sức sống và đưa Hoa Kỳ trở lại Châu Âu. Những chiếc phi cơ vận tải C-130 của quân đội Mỹ từng lặng lẽ rời các căn cứ ở Châu Âu, lại đưa binh lính đến cựu lục địa với một mức độ chưa từng thấy kể từ 2005. Thụy Điển, Phần Lan từ bỏ chính sách trung lập, biển Baltic mai đây sẽ trở thành "ao nhà" của NATO.

Liệu Châu Âu quốc phòng sẽ được đẩy nhanh như mong muốn của Pháp ? Theo tờ báo, điều này không đơn giản. Trước hết, những người ủng hộ vẫn khó thuyết phục được phe chống đối về sự hữu ích và tính bổ sung cho NATO. Đại đa số các nước Châu Âu trước mắt muốn trông cậy vào một công cụ vẫn hoạt động tốt thay vì tạo ra một công cụ mới.

Trong ngắn hạn, rõ ràng chỉ có Mỹ mới có thể bảo đảm một cầu không vận đưa vũ khí đến cho Ukraine đang quá cần, tuy không một người lính nào tham chiến. Kỹ nghệ quốc phòng Mỹ cũng tận dụng để củng cố vị trí vốn đã thống trị trong NATO. Tuy nhiên có hai yếu tố giúp duy trì tham vọng Châu Âu. Trước hết là lợi ích địa chính trị của Hoa Kỳ, mà cuộc xâm lăng Ukraine không thể thay đổi về bề sâu. Tiếp đến, chủ trương không can thiệp, "Nước Mỹ trước hết" vẫn còn đó. Như thượng nghị sĩ Missouri Josh Hawley đã tuyên bố : "Tôi sẽ mang tội nếu dành ưu tiên cho biên giới phía đông của Ukraine trong khi biên giới phía nam của chúng ta bị tràn ngập bởi làn sóng di dân bất hợp pháp". Không ai nghi ngờ rằng NATO đã hồi sinh, nhưng được bao lâu ?

Thụy My

Ukraine với Nga cũng giống như Việt Nam đối với Trung Quốc. Trong thế kỷ đầu tiên sau khi người Việt tuyên bố độc lập (Ngô Quyền, 939), quân Trung Quốc cũng tính chiếm lại thuộc địa cũ nhiều lần.

Ukraine đang cẩu một chiếc tank của Nga bị phá hủy để làm biểu tượng chiến tranh ở trung tâm Kyiv, 20 tháng Năm.

Theo lời Tướng Kyrylo Budanov, chỉ huy trưởng Tình báo Quân đội Ukraine nói với nhật báoThe Wall Street Journal thì cuộc chiến sẽ chỉ chấm dứt khi nào Ukraine tái lập lại biên thùy năm 1991, là năm Ukraine tuyên bố độc lập khi Liên Xô tan rã. Muốn vậy, quân Ukraine phải chiếm lại hết các vùng đất đã bị Nga cướp từ năm 2014, gồm bán đảo Crimea và hai "nước Cộng hòa nhân dân" ly khai trong vùng Donbas mà ông Vladimir Putin đã công nhận.

Tướng Budanov hy vọng Ukraine được viện trợ thêm các hệ thống Himars có thể bắn nhiều hỏa tiễn đủ loại, cùng với trọng pháo tầm xa và máy bay chiến đấu, để đấu với quân Nga. Điều này không chắc chắn. Vì Mỹ và các nước NATO không muốn quân Ukraine dùng các vũ khí mới này đánh thẳng vào nước Nga ; là cách duy nhất nếu muốn đạt được mục tiêu của ông Budanov. Hiện quân Nga đã thất bại phải rút lui, ngưng bao vây thành phố Kharkiv, rút về vùng Donbas. Theo ước tính của NATO, đến cuối tháng Ba, Nga đã mất 40.000 lính, bị thương, tử trận hoặc bị bắt. Nhưng ông Budanov biết Nga vẫn còn 93 tiểu đoàn chiến đấu, với khoảng 141.500 quân. Cuộc chiến có thể kéo dài cho đến khi ông Putin bị lật đổ.

Tướng Kyrylo Budanov, 36 tuổi là một trong những người quyết định chiến lược chống Nga của chính phủ Zelensky. Cơ quan tình báo GUR không những thâu lượm tin tức mà còn chỉ huy những toán biệt kích. Các điệp viên gài trong nước Nga theo dõi các hành động của ông Putin và giới lãnh đạo Nga. "Chúng tôi biết hết các kế hoạch của họ", ông nói, "Putin đang lâm vào ngõ bí. Ông ta không thể thắng mà cũng không thể ngưng chiến".

Sau khi thất bại không chiếm được thủ đô Kyiv và thành phố lớn thứ nhì Kharkiv, quân Nga tập trung vào việc bảo vệ các vùng đã chiếm được ở phía Đông và Nam Ukraine ; chiếm thành phố Mariupolsau gần ba tháng vây hãm, nối liền được hai tỉnh ly khai với Crimea. Bộ trưởng quốc phòng Ukraine, ông Oleksii Reznikov nói với các đồng sự Châu Âu rằng chiến cuộc đang bước vào giai đoạn cầm cự. Nga đang chuẩn bị cho một cuộc chiến lâu dài, củng cố các địa điểm họ đã chiếm gần đây như vùng Kherson và Zaporizhya.

Trong mặt trận cầm cự bây giờ, trọng pháo đóng vai trò quan trọng, thay cho chiến xa. Quân đội Ukraine đã bắt đầu sử dụng các đại pháo 155 ly do Mỹ viện trợ. Quân Nga cố gắng vây hãm các lực lượng Ukraine đang chiến đấu trong vùng Donbas nhưng có vẻ không thành công. Thành tích đáng kể nhất của quân đội Nga là vẫn chưa phải rút về nước. Nhưng họ còn đứng vững được bao lâu là điều không biết chắn.

Tình báo các nước phương Tây thấy dấu hiệu nhiều lính Nga đã từ chối chiến đấu, theo Eliot Cohen, thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế ở Washington. Nhiều binh sĩ đi trốn, hoặc tự ý rút lui khi đụng trận. Tình báo quân sự Mỹ thấy Nga không thể phối hợp các chiến binh mới được đưa từ miền Đông hoặc từ Chechnya qua Ukraine. Cuộc chiến sẽ đi đến tình trạng bất phân thắng bại "nếu quân Nga cố thủ và thêm quân tiếp viện bù vào số tổn thất đáng kể". Nhưng quân đội Ukraine tận dụng khả năng di động và ưu thế chiến thuật, họ chủ động chọn khi nào thì tấn công địa điểm nào.

"Chiến tranh nhiều khi là một cuộc chạy đua coi bên nào kiệt sức trước. Mặc dù cả hai bên đều khốn khổ nhưng bên nào đứng vững được lâu thì sẽ thắng ; như năm 1918" khi Đại chiến Thứ nhất kết thúc".

Michael Clarke, cựu giám đốc Royal United Services Institute, ở London thấy Quốc hội Mỹ thông qua dự luật viện trợ (40 tỷ đô la) chứng tỏ Mỹ sẽ giúp Ukraine đến cùng. Quân Ukraine trong vùng Donbas có thể chịu đựng được các cuộc tấn công của quân Nga, và sẽ phản công với các vũ khí mạnh hơn. Quân Nga có thể cầm cự nếu được tăng viện từ 150 ngàn đến 180 ngàn người. Số quân này cần được huấn luyện, đến cuối năm mới có thể ra mặt trận. Cohen nhận xét : "Trên căn bản, ông Vladimir Putin đã thất bại".

Ông Putin có thể dùng vũ khí nguyên tử chiến thuật và vũ khí hóa học để thay đổi cuộc cờ hay không ? Eliot Cohen nghĩ rằng nếu nhận được lệnh đó các tướng lãnh Nga sẽ cố tình trì hoãn. Muốn điều động vũ khí nguyên tử của Nga, cần ít nhất năm người đồng ý ; chỉ một người cũng có thể ngăn cản.

Nhưng dùng vũ khí nguyên tử chiến thuật rất khó vì quân Ukraine không tập trung đông đảo trên một trận địa nào ; trong khi các vũ khí hóa học và nguyên tử sẽ làm cho quân đội cả hai bên bị hại. Rất khó điều khiển vũ khí hóa học để tránh không giết quân mình.

Nếu ông Putin dùng bom đạn nguyên tử và hóa học, Mỹ và NATO sẽ không trả đũa với các thứ tương tự. Nhưng họ sẽ tiếp viện Ukraine với các vũ khí mạnh hơn, cấm vận kinh tế nặng nề hơn. Họ sẽ dùng biện pháp "cấm máy bay" (no-fly zone), đưa phi cơ chiến đấu ngăn chặn không quân Nga. Hạm đội Nga ở Hắc Hải có thể bị tấn công. Đó là điều họ sẽ không ngần ngại sử dụng nếu ông Putin bước qua lằn ranh cấm.

Cứ như thế, cuộc chiến Ukraine sẽ giằng co, kéo dài, không bên nào có thể toàn thắng, trong một, hai năm tới.

Nhưng chính phủ Ukraine có theo đuổi cuộc chiến cho đến khi chiếm lại được toàn thể vùng Donbas và Crimea, nhưTướng Kyrylo Budanov chủ trương hay không ?

Tổng thốngVolodymyr Zelensky có thể chấp nhận một thắng lợi tối thiểu, là thu hồi lại những phần lãnh thổ do Kyiv kiểm soát trước ngày 24 tháng Hai, ngày Putin tiến quân.

Các tướng lãnh như ôngBudanov có thể phản đối. Họ sẽ phải đối diện với thực tế, là một cuộc hành quân tấn công sẽ khó khăn gấp bội so với công cuộc phòng thủ mà quân Ukraine đã thắng lợi. Trong những vùng ởDonbas và Crimea, quân Nga đã củng cố vị trí từ khi chiếm đóng năm 2014, việc tái chiếm sẽ khó khăn. Hơn nữa, các nước Châu Âu có thể muốn giữ thể diện cho ông Putin, không muốn khuyến khích ông Zelensky đánh tới cùng. Họ mong chấm dứt chiến tranh, còn người Ukraine mới muốn chiến thắng !

Người ta có thể chờ ông Putin sẽ bị lật đổ, như có nhiều dấu hiệu bất mãn trong nội bộ. Tuần này, Mikhail Khodaryonok, một đại tá hồi hưu, đã lên đài truyền hình "Kênh Số Một" thú nhận rằng cuộc "hành quân đặc biệt" ở Ukraine càng ngày càng tệ hơn" trong khi các nước phương Tây gia tăng tiếp viện cho Kyiv. "Điều quan trọng nhất đối với chúng ta", Khodaryonok nói, "là cố thủ trên mặt quân sự cũng như chính trị. Nếu thất bại, lịch sử sẽ phê phán nặng nề, và chúng ta không thể biết chuyện gì sẽ xảy ra !".

Cũng trên "Kênh Số 1", Igor Markov, một đại biểu quốc hội Ukraine theo Nga cũng thú nhận quân Nga có thể sẽ thất trận. "Chúng ta đang tranh đấu cho chính mạng sống của mình, và chỉ có một lựa chọn : Phải chiến thắng !". Markov lại nói tiếp, "Như tình hình hiện nay thì, tôi không biết làm thế nào để đạt mục đích đó".

Số phận ông ông Vladimir Putin để cho dân Nga lo. Còn Volodymyr Zelensky, ông có thể học óc kiên nhẫn của người Việt Nam.

Ukraine với Nga cũng giống như Việt Nam đối với Trung Quốc. Trong thế kỷ đầu tiên sau khi người Việt tuyên bố độc lập (Ngô Quyền, 939), quân Trung Quốc cũng tính chiếm lại thuộc địa cũ nhiều lần. Năm 1076, quân nhà Tống tấn công, bị Lý Thường Kiệt chặn lại. Vua nhà Tống phải rút quân về sau khi thiệt hại quá nửa (phần lớn vì bệnh) nhưng vẫn chiếm đóng châu Quảng Nguyên (các vùng Cao Bằng, Lạng Sơn), đổi tên thành Thuận Châu. Không khác gì quân Nga đang chiếm Crimea và một phần vùng Donbas bây giờ, cũng đổi thành hai nước mới. Hai nước thương thượng, trao đổi tù binh, tặng quà qua lại, mãi đến năm 1084 nhà Tống mới trả lại châu Quảng Nguyên cho nước Đại Việt, sau chuyến đi ngoại giao của Trạng Nguyên Lê Văn Thịnh, Binh bộ Thị Lang (tương đương với chức thứ trưởng bộ quốc phòng).

Chắc ông Volodymyr Zelensky sẽ không phải chờ lâu đến 8 năm mới lấy lại được vùng Donbas. Thế giới bây giờ thay đổi nhanh lắm !

Ngô Nhân Dụng

Nguồn : VOA, 23/05/2022

Phương Tây đổ thêm viện trợ vào Ukraine giữa lúc giao tranh tăng mạnh

VOA, 21/05/2022

Phương Tây rót thêm hàng tỷ đô la viện trợ cho Ukraine vào ngày 20/5 khi Nga điều phối lực lượng sau sự sụp đổ rõ ràng của thành phố cảng Mariupol và giao tranh bùng phát ở trung tâm công nghiệp của nước này ở phía đông.

Đại tướng Nick Carter Tổng tham mưu trưởng Quân đội Anh.

Ukraine nói quân đội của họ đã đẩy lùi một cuộc tấn công của Nga trong trận chiến tàn khốc, giành giựt qua lại tại vùng Donbas, khu vực rộng lớn nói tiếng Nga có các mỏ than và các nhà máy mà Điện Kremlin đang cố gắng chiếm giữ.

Bộ Quốc phòng Anh nói trong một cuộc đánh giá, bị vùi dập bởi cuộc vây hãm Mariupol kéo dài gần ba tháng, quân đội Nga cần thời gian để tập hợp lại, nhưng họ có thể không làm được việc này.

Theo người Anh, khi trận chiến giành lấy nhà máy thép đại diện cho pháo đài cuối cùng của quân kháng chiến Ukraine ở Mariupol đang sụp đổ, Nga đang tiếp tục rút các lực lượng ở đó, và các chỉ huy của họ đang chịu áp lực phải nhanh chóng gửi họ đến nơi khác ở Donbas.

"Điều đó có nghĩa là Nga có thể sẽ nhanh chóng phân bổ lại lực lượng của họ mà không có sự chuẩn bị đầy đủ, điều này có nguy cơ bị tiêu hao thêm", Bộ này nói.

Một số binh sĩ Ukraine không được tiết lộ vẫn ở lại nhà máy thép Azovstal. Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu cho biết hơn 1.900 người đã đầu hàng trong những ngày gần đây. Cũng còn lại tại nhà máy là thi thể của những người lính đã bảo vệ nó trong khi cầm chân các lực lượng Nga.

Ông Denis Prokopenko, chỉ huy Trung đoàn Azov, người đã chỉ huy bảo vệ nhà máy, gọi họ là "những anh hùng đã ngã xuống".

Ông nói : "Tôi hy vọng người thân và toàn thể Ukraine sẽ sớm có thể chôn cất các chiến binh một cách danh dự".

Những người đòi ly khai thân Moscow đã chiến đấu với các lực lượng Ukraine ở Donbas trong tám năm qua. Tuy nhiên, nỗ lực của quân đội của Tổng thống Nga Vladimir Putin nhằm chiếm thêm lãnh thổ ở đó diễn ra chậm chạp.

Bộ Quốc phòng Anh cho biết, trước một dấu hiệu cho thấy sự thất vọng của Nga đối với cuộc chiến, một số chỉ huy cấp cao đã bị sa thải trong những tuần gần đây.

Trong khi đó, các lực lượng Nga ở những nơi khác ở Ukraine tiếp tục tấn công các mục tiêu, một số là thường dân.

Theo AP

********************

Harpoon và NSM : Mỹ cân nhắc khả năng cấp tên lửa chống hạm tối tân cho Ukraine

Trọng Nghĩa, RFI, 20/05/2022

Trong bối cảnh khủng hoảng lương thực ngày càng đe dọa nhiều nước trên thế giới do việc hải quân Nga phong tỏa Biển Đen, ngăn chặn đường xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine thông qua các hải cảng của mình, Bruxelles và Washington đang cố tìm cách giúp Kiev tái lập nguồn cung cấp lương thực cho thế giới.

Tên lửa Naval Strike Missile trong cuộc thử nghiệm năm 2020 tại Point Mugu, California. Ảnh: Hải quân Mỹ

Ngoài phương án "mềm" dùng đường bộ đang được Liên Hiệp Châu Âu áp dụng, còn có một giải pháp "cứng" : Phá vỡ vòng phong tỏa mà Nga đang áp đặt trên Biển Đen. Theo tiết lộ của hãng tin Anh Reuters ngày 19/05/2022, chính biện pháp mạnh này đang được Hoa Kỳ cân nhắc khi xem xét khả năng cung cấp cho Ukraine hai loại tên lửa chống hạm hiện đại Harpoon và Naval Strike Missile (NSM) nhằm chọc thủng vòng vây của Nga. 

Ngay từ đầu cuộc chiến, Ukraine đã không che giấu mong muốn được phương Tây, đặc biệt là Hoa Kỳ, cung cấp các loại vũ khí hiện đại để có thể chống lại Nga một cách hiệu quả hơn. Ngoài các loại đại pháo hạng nặng đang dần dần được bàn giao, hay những loại tên lửa chống tăng Javelin và phòng không Stinger được viện trợ trước đó, chính quyền Kiev còn yêu cầu có được các loại tên lửa có thể đẩy lùi hải quân Nga ra xa các hải cảng Ukraine ở Biển Đen, cho phép tái khởi động các chuyến tàu đưa ngũ cốc và nông sản khác ra toàn thế giới. 

Hàng triệu tấn ngũ cốc Ukraine ùn tắc tại Odessa vì Nga phong tỏa Biển Đen

Lý do mà Ukraine đưa ra rất chính đáng. Nhân chuyến ghé thăm cảng Odessa nhìn ra Biển Đen hôm 09/05, chủ tịch Hội Đồng Châu Âu Charles Michel đã tận mắt nhìn thấy các kho chứa lúa mì và ngô đầy ắp, với khoảng 4,5 triệu tấn ngũ cốc đã sẵn sàng để xuất khẩu vào thời điểm giá lương thực đang tăng trên toàn thế giới và nguy cơ thiếu hụt, thậm chí là nạn đói đang đe dọa.

Vấn đề là Nga đã dùng lực lượng hải quân phong tỏa Biển Đen, không cho bất kỳ con tàu nào ra vào cảng Odessa. 

Việc trang bị cho Ukraine tên lửa chống hạm đủ năng lực phá vỡ phong tỏa của Nga trên Biển Đen là một giải pháp hợp lý, thế nhưng, theo Reuters, nhiều quan chức cao cấp trong chính quyền và nguồn tin từ Quốc hội Mỹ đã nêu bật một số lý do khiến Washington ngần ngại trong việc cung cấp loại vũ khí này cho Kiev. 

Ba lý do khiến Phương Tây tránh viện trợ vũ khí tối tân cho Ukraine

Lý do đầu tiên vẫn là mối lo ngại là cuộc xung đột hiện đang "giới hạn" giữa Nga và Ukraine leo thang thành chiến tranh trực tiếp giữa phương Tây, cụ thể là khối NATO, và Nga, một nước có vũ khí hạt nhân. Từ đầu cuộc chiến Ukraine đến nay, tổng thống Nga Vladimir Putin đã nhiều lần đe đọa rằng bất kỳ hành động can thiệp bên ngoài nào vào Ukraine đều sẽ bị Moskva đáp trả ngay lập tức. 

Lý do thứ hai mang tính chất kỹ thuật : Vũ khí hiện đại giao cho Ukraine chưa thể sử dụng ngay được mà đòi hỏi một quá trình đào tạo và huấn luyện kéo dài, trong lúc Ukraine chưa có đủ cơ sở để bảo trì thiết bị. 

Lý do thứ ba là các vũ khí hiện đại này có thể bị Nga phá hủy khi nằm trên lãnh thổ Ukraine, thậm chí là lọt vào tay lực lượng Nga. 

Tuy nhiên, theo các nguồn tin được Reuters trích dẫn, chính quyền Mỹ vẫn đang xem xét khả năng cung cấp cho Ukraine hai loại tên lửa chống hạm tiên tiến được cho là có uy lực mạnh mẽ : Loại Harpoon do hãng Mỹ Boeing chế tạo và loại NSM, sản phẩm do hai hãng Kongsberg của Na Uy và Raytheon của Mỹ làm ra. 

Hai chục tên lửa Harpoon đủ sức răn đe Nga ở Biển Đen ?

Theo Bộ Quốc phòng Anh, hiện có khoảng 20 tàu hải quân Nga, bao gồm cả tàu ngầm, đang hoạt động ở khu vực Biển Đen. 

Bryan Clark, một chuyên gia hải quân tại Viện Hudson của Mỹ nhận định : Khoảng từ 12 đến 24 tên lửa chống hạm như Harpoon, với tầm bắn trên 100 km, sẽ đủ sức đe dọa các tàu Nga và có thể buộc Moskva bãi bỏ lệnh phong tỏa. Theo chuyên gia này : "Nếu Putin vẫn tiếp tục, Ukraine có thể phá hủy những con tàu lớn nhất của Nga, vì các chiến hạm này không có nơi nào để ẩn náu ở Biển Đen". 

Nga đã chịu nhiều tổn thất trên biển, đặc biệt là vụ đánh chìm tàu ​​tuần dương Moskva, soái hạm của Hạm đội Hắc Hải. 

Nếu Mỹ quyết định cung cấp các loại tên lửa Harpoon và NSM cho Ukraine, vấn đề được đặt ra là phương thức chuyển giao. Ngoài khả năng giao thẳng từ Mỹ, Washington cũng đang cân nhắc phương án chuyển giao các loại tên lửa này cho Kiev thông qua một đồng minh Châu Âu đã có sẵn các loại vũ khí kể trên.

Nước nào dám "đi đầu" trong việc cung cấp tên lửa chống hạm cho Ukraine ?

Theo ghi nhận của Reuters, vào tháng Tư vừa qua, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã kêu gọi Bồ Đào Nha cung cấp cho quân đội Ukraine loại tên lửa Harpoon, có tầm bắn lên tới gần 300 km. 

Các quan chức Mỹ và các nguồn tin Quốc hội cho biết một số quốc gia Châu Âu đã sẵn sàng gửi Harpoon tới Ukraine, nhưng không nước nào muốn mình trở thành quốc gia đầu tiên hoặc duy nhất làm như vậy, vì lo sợ phản ứng trả đũa từ phía Moskva nếu một chiến hạm Nga bị đánh chìm bằng tên lửa Harpoon lấy từ kho dự trữ của họ. 

Một quan chức Mỹ tiết lộ là một quốc gia "có kho dự trữ tốt" về tên lửa Harpoon đang cân nhắc việc trở thành nước đầu tiên cung cấp loại vũ khí này Ukraine, và một khi công việc đó được thực hiện, các nước khác có thể làm theo, quan chức này cho biết. 

NSM dễ chuyển giao hơn Harpoon

Đối với Harpoon, điều khó khăn là loại vũ khí này chủ yếu là tên lửa được thiết kế cho chiến hạm, vào lúc mà lực lượng hải quân Ukraine hầu như vô nghĩa. Số lượng bệ phóng để dùng Harpoon trên bộ còn rất hạn chế, và Hoa Kỳ đang phải nghiên cứu khả năng tháo gỡ bệ phóng từ một con tàu để biến đổi thành bệ phóng trên đất liền. 

Tên lửa NSM, với tầm bắn 250 km, không vấp phải hạn chế kỹ thuật nói trên vì có thể được phóng từ bờ biển Ukraine. Việc đào tạo pháo thủ để vận hành loại tên lửa này cũng nhanh hơn, chỉ mất không đầy 14 ngày. 

Do vậy, các đồng minh NATO có thể dễ dàng cung cấp cho Ukraine các bệ phóng di động trên bộ sẵn có trong lúc đầu đạn có thể lấy từ Na Uy, nước đồng sản xuất loại tên lửa NSM. 

Theo Reuters, các nguồn tin từ Quốc hội Mỹ cho biết là cũng có khả năng Na Uy cung cấp NSM cho Ukraine. Đây là một ý tưởng được các nghị sĩ Quốc hội Na Uy ủng hộ, trong lúc Bộ Quốc phòng Na Uy từ chối bình luận. 

Phải nói là việc cung cấp Harpoon hay NSM cho Ukraine cần phải được Hoa Kỳ đồng ý vì theo luật lệ hiện hành, tất cả các giao dịch về các vũ khí có thành phần đến từ Mỹ phải được Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ chấp thuận. 

Trọng Nghĩa

*************************

Mỹ tố cáo Nga gây nạn đói như vũ khí

Anh Vũ, RFI, 20/05/2022

Trước tình hình bất ổn về lương thực ngày càng trầm trọng trên thế giới do cuộc chiến tranh tại Ukraine, hôm 19/05/2022, theo đề nghị của Hoa Kỳ, Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc có cuộc họp bàn về vấn đề này. Washington và Moskva đổ trách nhiệm cho nhau. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken yêu cầu Nga cho giải tỏa các cảng trên biển Đen để Ukraine có thể xuất được ngũ cốc.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken chủ trì một cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc về tình trạng mất an ninh lương thực và xung đột khi Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres xem xét tại trụ sở Liên Hiệp Quốc ở Thành phố New York, New York, Hoa Kỳ, ngày 19 tháng 5 năm 2022 Reuters - Shannon Stapleton

Từ New York, thông tín viên Carrie Nooten tường trình :

Trong lúc giá ngũ cốc tăng mạnh trên khắp thế giới thì 20 triệu tấn vẫn nằm trong các kho của Ukraine không ra khỏi nước được vì quân đội Nga đã phong tỏa các cảng ở biển Đen. Lãnh đạo Liên Hiệp Quốc, Antonio Guterres kêu gọi giải tỏa xuất khẩu. Tổ chức quốc tế này phải trả đắt gấp đôi tiền mua lương thực viện trợ cho các nước đang cần. 

Ngoại trưởng Mỹ, Antony Blinken cũng kêu gọi Nga giải tỏa các cảng biển. Ông Blinken tuyên bố :

"Cung ứng lương thực cho hàng triệu người Ukraine cùng hàng triệu người khác trên thế thế giới đang gần như bị quân đội Nga giữ làm con tin. 

Chính phủ Nga dường như đang nghĩ rằng việc sử dụng lương thực như là vũ khí sẽ giúp họ thực hiện được cái việc mà cuộc xâm lược hiện nay không làm được, đó là đánh sụp tinh thần người dân Ukraine. Quyết định gây nạn đói làm vũ khí này thuộc hoàn toàn trách nhiệm của Mátxcơva." 

Nga đã bác bỏ các cáo buộc trên và chỉ thẳng nguyên nhân do các trừng phạt của phương Tây.

Theo Kiev, 400 triệu người trên thế giới đang phụ thuộc vào nguồn ngũ cốc của Ukraine. Nếu như trước khi bị xâm lược, mỗi tháng Ukraine xuất khẩu 5 tấn hạt, giờ đây nước này chỉ chuyển đi được số lượng ít hơn 5 lần.

Anh Vũ