Việt Nam yêu cầu Trung Quốc lập tức rút tàu ra khỏi bãi Tư Chính (RFI, 25/07/2019)

Hà Nội hôm 25/07/2019 yêu cầu Trung Quốc "rút ngay lập tức" chiếc tàu Hải Dương Địa Chất 8 đang thăm dò trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng. Ảnh họp báo ngày 25/07/2019. Reuters/Kham

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng hôm nay tuyên bố : "Việt Nam đã có nhiều biện pháp ngoại giao phù hợp, trao công hàm phản đối cho phía Trung Quốc, các lực lượng chức năng Việt Nam đã triển khai các biện pháp theo đúng pháp luật. Chúng tôi yêu cầu Trung Quốc rút ngay lập tức các tàu ra khỏi vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam".

Bà Lê Thị Thu Hằng khẳng định : "Việt Nam kiên quyết, kiên trì bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán, đúng theo Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS), bằng các biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế".

Đây là lần thứ ba trong vòng 10 ngày qua Hà Nội lên tiếng phản đối việc Trung Quốc xâm phạm vùng biển Việt Nam, và ngày càng tỏ ra kiên quyết hơn.

Giáo sư Ryan Martinson, trường Hải Chiến Hoa Kỳ hôm nay 25/7 ghi nhận tàu Hải Dương Địa Chất (Haiyang Dizhi) 8 vẫn tiếp tục hoạt động tại bãi Tư Chính, ngoài ra còn có thêm sự hiện diện của một tàu hải cảnh Trung Quốc 5.000 tấn mang số hiệu 3501.

Báo chí trong nước cho biết thêm, giàn khoan Hakuryu-5 đang hoạt động tại lô 06.1 bể Nam Côn Sơn ngoài khơi thềm lục địa Việt Nam sẽ kéo dài hoạt động thêm một tháng rưỡi, đến hết ngày 15/9, thay vì rút đi vào ngày 30/7 như dự kiến. Tổng công ty Bảo đảm an toàn hàng hải miền Nam đề nghị tàu bè cần di chuyển cách xa giàn khoan.

Theo Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (CSIS), tàu Hải Dương Địa Chất 8 của Cục Địa Chất Trung Quốc từ ngày 3/7 thăm dò tại khu vực bãi Tư Chính, nằm trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) và thềm lục địa Việt Nam.

Cũng theo CSIS, trước khi phát hiện được chiếc thăm dò tàu này, các tàu tuần duyên cỡ lớn trang bị vũ khí hạng nặng của Trung Quốc cũng đã lao thẳng vào giữa hai tàu Việt Nam đang bảo vệ một giàn khoan Rosneft liên doanh với Nga tại lô 06.1 một cách nguy hiểm, nhằm đe dọa.

Cuối tuần rồi Hoa Kỳ đã yêu cầu Trung Quốc và đội ngũ "dân quân biển" chấm dứt việc quấy nhiễu hoạt động khai thác dầu khí của các nước khác tại Biển Đông. Bắc Kinh tố cáo Washington "vu khống".

Thụy My

****************

Chống Trung Quốc ở Biển Đông : Việt Nam làm gương cho Duterte ? (RFI, 25/07/2019)

Trong những ngày qua, thời sự Biển Đông nổi cộm với vụ Trung Quốc vào đầu tháng cho tàu vào khảo sát khu vực Bãi Tư Chính gần Trường Sa, đồng thời sách nhiễu tàu tiếp tế phục vụ cho một giàn khoan dầu cho Việt Nam. Đây là khu vực nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Chính quyền Việt Nam đã lập tức cho tàu chấp pháp của mình ra ngăn chặn, và đã công khai lên tiếng đòi Trung Quốc rút tàu đi.

Một tầu hải cảnh Trung Quốc (trắng) gần một con tầu của cảnh sát biển Việt Nam tại Biển Đông, khoảng 210 km (130 hải lý) ngoài khơi Việt Nam, ngày 14/05/2014. Reuters / Nguyễn Minh

Trong lúc Việt Nam có phản ứng dứt khoát nhằm ngăn chặn các hoạt động của Trung Quốc, Philippines, một nước Đông Nam Á khác mà vùng đặc quyền kinh tế (gần đây nhất là tại khu vực Bãi Cỏ Rong) bị Trung Quốc xâm phạm, lại không nói gì. Thậm chí, trong thông điệp gởi toàn quốc hôm 22/07/2019, tổng thống Duterte lại công khai nhắc lại quan điểm "chủ bại" của ông khi cho rằng Trung Quốc đã "chiếm hữu và kiểm soát" được Biển Đông rồi, sức mạnh quân sự của Trung Quốc lại hùng hậu hơn Philippines gấp bội, vì thế không nên đụng với Bắc Kinh.

Trước hai cách phản ứng chống lại các hành động áp đặt yêu sách chủ quyền của Trung Quốc, nhiều chuyên gia đã cho rằng, thay vì có phản ứng khiếp nhược trước Bắc Kinh trên vấn đề Biển Đông, Manila nên học tập cách ứng phó của Việt Nam.

Thói thường của Trung Quốc : Mềm nắn, rắn buông

Trong bài viết : "Malaysia và Việt Nam cho thấy là Philippines có thể kháng lại Trung Quốc - Malaysia, Vietnam show PH can stand up to China", tờ báo mạng Philippines Rappler ngày 23/07/2019 đã trích lời chuyên gia Gregory Poling, giám đốc cơ quan Sáng Kiến Minh Bạch Hàng Hải Châu Á (AMTI) thuộc Trung Tâm Nghiên Cứu Quốc Tế và Chiến Lược (CSIS) tại Washington, cho rằng : "Khi các nước có yêu sách chủ quyền (trên Biển Đông) chủ động vùng lên và không để mình bị hù dọa, trong đa số trường hợp, Bắc Kinh đều lùi bước, thay vì dùng võ lực".

Ghi nhận trước tiên của tờ Rappler là Malaysia và Việt Nam vẫn tiếp tục các hoạt động dầu khí ở Biển Đông bất chấp các cuộc chạm trán căng thẳng với tàu Hải Cảnh Trung Quốc trong vùng biển của mình. Điều đó cho thấy là Philippines có thể chống lại các hoạt động xâm lược của Trung Quốc khi Bắc Kinh cho thăm dò dầu khí ở Biển Đông (mà Manila đã cải tên thành Biển Tây Philippines).

Trả lời phỏng vấn của trang mạng Rappler, ông Poling nêu bật sự kiện là cuộc đối đầu giữa Việt Nam và Malaysia với Trung Quốc hiện đang diễn ra gần các giàn khoan dầu nằm ở bên trong vùng đặc quyền kinh tế của hai nước Đông Nam Á.

Dù bị Trung Quốc sách nhiễu, giàn khoan Việt Nam vẫn hoạt động

Liên tưởng đến khu vực Bãi Cỏ Rong (Reed Bank) của Philippines, được cho là có trữ lượng dầu khá lớn mà Manila rất muốn khai thác, chuyên gia Mỹ cho rằng nếu thúc đẩy việc thăm dò khu vực này mà không được phép của Trung Quốc, thì chắc chắc Philippines sẽ bị "những kiểu sách nhiễu tương tự".

Bãi Cỏ Rong là một khu vực ở phía đông bắc quần đảo Trường Sa, trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines, hiện do Manila kiểm soát, nhưng bị Bắc Kinh đòi chủ quyền.

Diễn biến tình hình hiện nay giữa Malaysia và Việt Nam với Trung Quốc, theo ông Poling, có thể giúp cho Philippines một bài học : Đó là "trong cả hai trường hợp Malaysia và Việt Nam, hành vi quấy rối của Trung Quốc đã không thể ngăn các giàn khoan Malaysia và Việt Nam hoạt động".

Duterte cần học cách phản ứng cứng rắn của Aquino và Việt Nam

Nhận định về các hành vi quấy nhiễu của Trung Quốc nhắm vào Việt Nam và Malaysia, giám đốc AMTI cho rằng điều đó cho thấy là chiến lược của Trung Quốc chỉ là sách nhiễu và hù dọa chứ không phải là dùng võ lực.

Trong chiều hướng đó, ông Poling khẳng định rằng nếu bị kháng cự, Bắc Kinh sẽ lùi bước. Chuyên gia Mỹ nhắc lại rằng vào năm 2014, thời tổng thống Aquino, chính quyền Philippines đã chống lại việc Trung Quốc phong tỏa Bãi Cỏ Mây (Second Thomas Shoal, mà người Philippines gọi là Ayungin), và "đó là điều mà chính quyền Malaysia và Việt Nam đang làm".

Không chống lại Trung Quốc sẽ phải trả giá

Theo các nhà phân tích, nếu không làm gì để chống lại các hành vi sách nhiễu của Trung Quốc, Philippines tất nhiên sẽ phải trả giá.

Theo Rappler, tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã nhiều lần tuyên bố rằng Trung Quốc sẽ sẵn sàng gây chiến với Philippines nếu nước này khẳng định quyền của mình ở Biển Đông. Đối với các chuyên gia, đây là một lập luận sai lạc. Mặc dù vậy, ông Duterte tiếp tục nhắc lại các mối đe dọa về nguy cơ chiến tranh với Trung Quốc mà Philippines chắc chắn sẽ bị thảm bại trong bài diễn văn gởi toàn quốc hôm 22 tháng 7 vừa qua.

Theo ông Poling, cho dù việc Philippines tiếp tục khẳng định chủ quyền của mình ở Biển Đông hàm chứa một số rủi ro, nhưng Manila sẽ phải trả giá nặng nề hơn khi từ bỏ việc khẳng định các quyền hợp pháp của mình trong vùng biển của mình.

Chuyên gia Mỹ xác định nguyên văn như sau : "Cách tốt nhất để giảm thiểu rủi ro không phải là không làm gì cả, mà là củng cố thêm quan hệ liên minh với Hoa Kỳ, làm cho rõ rằng bất kỳ một cuộc tấn công nào của Trung Quốc vào Philippines sẽ dẫn đến sự can thiệp của Mỹ, đồng thời bền bỉ khẳng định chủ quyền của mình để Trung Quốc hiểu rằng bắt nạt sẽ không có kết quả".

Lời kết luận của ông Poling rất rõ ràng khi ông nhắc đến cách đối phó của Việt Nam : "Người ta sẽ không bao giờ nghe thấy các quan chức Việt Nam công khai than thở rằng họ không thể khẳng định các quyền của nước họ, vì họ không thể chiến đấu chống lại Trung Quốc. Ngược lại là khác, người Việt Nam đã chiến đấu chống Trung Quốc, đồng thời cho rằng bản thân Trung Quốc cũng không muốn chiến tranh như mọi nước khác".

Biển Đông : Bắc Kinh không đối xử được với Hà Nội như với Philippines

Khác biệt trong đối sách Trung Quốc của Việt Nam và Philippines cũng đã được nhật báo Mỹ Forbes chú ý khi vừa xuất hiện những thông tin đầu tiên về vụ Việt Nam đưa tàu ra ngăn chặn tàu Trung Quốc tại khu vực Bãi Tư Chính.

Trong bài viết ngày 13/07 mang tựa "Biển Đông : Bắc Kinh không thể đối xử với Việt Nam như là đối với Philippines - Beijing Shouldn't Treat Vietnam Like The Philippines", tờ báo Mỹ đã đăng ý kiến riêng của chuyên gia Panos Mourdoukoutas, công tác viên của Forbes.

Theo chuyên gia này, Bắc Kinh cũng muốn áp dụng chính sách chiêu dụ Hà Nội như đã thành công khi thuyết phục được ông Duterte "trở cờ", và lặng thinh nhìn Trung Quốc hoành hành tại vùng biển mà Manila tuyên bố chủ quyền. Thế nhưng Bắc Kinh đã thất bại.

Theo ông Mourdoukoutas, liên quan đến tranh chấp Biển Đông, chính sách chiêu dụ của Bắc Kinh không thành công với Việt Nam, và Hà Nội không xem Bắc Kinh là một người "bạn", giống như cách mà Tổng thống Rodrigo Duterte đã bày tỏ. Điều này đã được thấy khi Việt Nam triển khai lực lượng để đối đầu với tàu Trung Quốc thâm nhập vào vùng biển mà Bắc Kinh tranh chấp với Hà Nội.

Trọng Nghĩa

Biển Đông : Mỹ tố cáo Bắc Kinh khiêu khích, yêu cầu chấm dứt quấy nhiễu (RFI, 20/07/2019)

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ hôm nay 20/07/2019 bày tỏ quan ngại về "những hành động khiêu khích liên tục" của Trung Quốc nhắm vào các hoạt động khai thác dầu khí của các nước láng giềng ở Biển Đông, đặc biệt là tại vùng biển được Việt Nam tuyên bố chủ quyền.

Một tàu hải cảnh Trung Quốc gần một tàu của cảnh sát biển Việt Nam trên Biển Đông ngày 14/05/2014. Reuters/Nguyen Minh/Files

Trong thông cáo hôm nay được AFP và Reuters trích dẫn, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, bà Morgan Ortagus nhận định : "Những vụ khiêu khíchlặp đi lặp lại của Trung Quốc nhằm ngăn trở việc triển khai các hoạt động dầu khí ngoài khơi các nước khác đang đe dọa an toàn năng lượng của khu vực".

Bản thông cáo nhắc nhở, như ngoại trưởng Mike Pompeo đã "lưu ý" hồi đầu năm, "Trung Quốc với các biện pháp cưỡng bức đã ngăn chận các nước thành viên ASEAN tiếp cận nguồn năng lượng trị giá trên 2.500 tỉ đô la".

Cụ thể hơn, bà Ortagus tố cáo Bắc Kinh "sử dụng lực lượng dân quân biển để gây áp lực và đe dọa các quốc gia khác". Hoa Kỳ "kiên quyết phản đối việc cưỡng bức và đe dọa của bất kỳ bên nào nhằm khẳng định yêu sách lãnh thổ". Washington cũng yêu cầu Bắc Kinh "chấm dứt việc quấy nhiễu này".

Hôm qua Việt Nam tố cáo một tàu khảo sát của Trung Quốc mang tên Hải Dương Địa Chất (Haiyang Dizhi) 8 cùng với các tàu hộ tống đã xâm nhập bất hợp pháp vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, và trong suốt nhiều ngày đã tiến hành khoan thăm dò ở bãi Tư Chính gần quần đảo Trường Sa. Tàu tuần duyên Trung Quốc còn hung hăng đe dọa các tàu Việt Nam bảo vệ giàn khoan do Rosneft khai thác ở lô dầu 06.1.

Trước đó vài ngày, Trung Quốc tuy không xác nhận vụ xâm nhập, khẳng định vùng biển thuộc "chủ quyền" của mình – mặc dù yêu sách "đường lưỡi bò" cách đây đúng ba năm (ngày 12/07/2016) đã bị Tòa án Trọng tài Thường trực La Haye bác bỏ vì không có cơ sở pháp lý.

Trên Twitter hôm nay, giáo sư về Luật Biển quốc tế James Kraska của trường Hải Chiến Hoa Kỳ bình luận về sự kiện ở bãi Tư Chính : "Vi phạm trắng trợn UNCLOS ! Việt Nam nên kiện Trung Quốc theo phụ lục VII của Công ước, sẽ thắng".

Thụy My

**************

Mỹ đả kích Trung Quốc 'bắt nạt' Việt Nam giữa tranh cãi về tàu khảo sát (VOA, 20/07/2019)

Mỹ hôm thứ Bảy lên án Trung Quốc bằng những lời lẽ đanh thép, cáo buộc nước này có "hành vi bắt nạt" và "làm suy yếu hòa bình và an ninh" khu vực giữa lúc tàu khảo sát địa chất của Trung Quốc tiếp tục hoạt động trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam ở phía nam Biển Đông.

Sự xuất hiện của tàu thám hiểm "Hải Dương Địa Chất 8" trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam đã khơi ra phản ứng quyết liệt từ Hà Nội. (Ảnh : Cục Điều tra Địa chất Trung Quốc)

Thông cáo dài của Bộ Ngoại giao Mỹ cho thấy một sự ủng hộ gần như rõ ràng đối với Việt Nam trong một tranh cãi gay gắt với nước láng giềng và thể hiện lập trường mạnh mẽ của Mỹ về vụ việc được nói là tàu Trung Quốc cản trở hoạt động dầu khí của các nước có tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông.

Sự xuất hiện của tàu Hải Dương Địa Chất 8 gần Bãi Tư Chính khơi ra phản ứng quyết liệt từ Việt Nam kể từ khi tin tức loan đi hồi tuần trước cho biết các tàu của lực lượng hải cảnh của Việt Nam và Trung Quốc đã đối đầu ở khu vực này trong suốt một tuần gần một lô dầu thuộc vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, gợi nhớ đến một vụ đối đầu căng thẳng khác vào năm 2014 liên quan đến một giàn khoan của Trung Quốc gây nên biểu tình bạo động ở Việt Nam.

Mỹ, nước không có tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông nhưng luôn khẳng định quyền tự do hàng hải ở đây, đã nhiều lần chỉ trích Trung Quốc về những hành động ngày càng quyết đoán nhằm xác lập chủ quyền rộng lớn trong vùng biển mà Việt Nam và một số nước khác có tranh chấp với Trung Quốc.

"Hoa Kỳ lo ngại về những bản tin về sự can thiệp của Trung Quốc vào các hoạt động dầu khí ở Biển Nam Trung Hoa [Biển Đông], bao gồm các hoạt động thăm dò và sản xuất từ lâu nay của Việt Nam", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus nói trong một phát biểu sáng thứ Bảy.

"Những hành động khiêu khích liên tục của Trung Quốc nhắm vào việc phát triển dầu khí ngoài khơi của các nước có tuyên bố chủ quyền khác đe dọa an ninh năng lượng trong khu vực và làm suy yếu thị trường năng lượng Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và rộng mở".

Thông cáo nói thêm :

"Việc Trung Quốc cải tạo và quân sự hóa các tiền đồn đang tranh chấp ở Biển Nam Trung Hoa, cùng với những nỗ lực khác để khẳng định các yêu sách hàng hải bất hợp pháp ở Biển Nam Trung Hoa, bao gồm việc sử dụng dân quân hàng hải để hăm dọa, cưỡng ép và đe dọa các quốc gia khác, làm suy yếu hòa bình và an ninh của khu vực.

"Áp lực gia tăng của Trung Quốc đối với các nước ASEAN chấp nhận các điều khoản của Bộ Quy tắc Ứng xử tìm cách hạn chế quyền của họ hợp tác với các công ty bên thứ ba hoặc các nước, càng để lộ ra thêm ý định khẳng định quyền kiểm soát tài nguyên dầu khí ở Biển Đông.

"Mỹ kiên quyết phản đối sự cưỡng ép và đe dọa của bất kì nước tuyên bố chủ quyền nào nhằm khẳng định các yêu sách lãnh thổ hoặc hàng hải của mình.

"Trung Quốc nên chấm dứt hành vi bắt nạt và kiềm chế thực hiện loại hoạt động khiêu khích và gây bất ổn này.

Cố vấn An ninh Quốc gia Nhà Trắng ngày thứ Sáu cũng đưa ra phát biểu tương tự nhắm vào Trung Quốc dù không nhắc cụ thể tới vụ tranh chấp với Việt Nam. "Hành vi cưỡng ép của Trung Quốc đối với các nước láng giềng Đông Nam Á là phản tác dụng và đe dọa hòa bình & ổn định trong khu vực", ông viết trên Twitter.

*****************

Hoa Kỳ yêu cầu Trung Quốc dừng hành động bắt nạt tại Biển Đông (RFA, 20/07/2019)

Hoa Kỳ vào ngày 20 tháng 7 mạnh mẽ yêu cầu Trung Quốc cần ngưng ngay hành động bắt nạt và can thiệp với hoạt động theo dạng khiêu khích và gây bất ổn tại Biển Đông

Phát ngôn nhân Morgan Ortagus của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ ( ảnh chụp ngày 10/6/2019) - AFP

Phát ngôn nhân Morgan Ortagus của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ trong thông cáo đưa ra nhắc lại điều mà Ngoại trưởng Mike Pompeo nói hồi đầu năm rằng bằng việc chặn đứng phát triển ở Biển Đông thông qua các biện pháp bắt nạt, Trung Quốc ngăn không để các nước thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) tiếp cận những nguồn năng lượng tái tạo dự trữ lên đến hơn 2,5 ngàn tỷ đô la. Đặc biệt hoạt động thăm dò và sản xuất dầu khí của Việt Nam bị Trung Quốc cản trở với những hành vi bắt nạt.

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ dù không nêu rõ những hành động cản trở của Trung Quốc diễn ra cụ thể khi nào, nhưng theo Cơ quan này thì hành động như thế của Trung Quốc đe dọa đến hòa bình và an ninh khu vực.

Thông cáo của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ lặp lại việc Trung Quốc tiến hành cải tạo và quân sự hóa những đảo đá tiền tiêu ở Biển Đông, cùng với các nổ lực khác nhằm khẳng định tuyên bố chủ quyền phi pháp tại khu vực biển này, bao gồm việc sử dụng lực lượng dân quân biển để trấn áp, dọa nạt, đe nẹt những quốc gia khác làm phương hại đến hòa bình và an ninh khu vực.

Hoa Kỳ mạnh mẽ phản đối việc cưỡng bức, đe dọa bởi bất cứ quốc gia nào nhằm khẳng định tuyên bố chủ quyền và quyền hàng hải tại Biển Đông.

****************

Trung Quốc không phản hồi kêu gọi của Hoa Kỳ về thảo luận khủng hoảng ở Biển Đông (RFA, 19/07/2019)

Trung Quốc không có phản hồi nào trước đề nghị của Hoa Kỳ về thiết lập một cơ chế thảo luận về khủng hoảng ở Biển Đông, trong bối cảnh Bắc Kinh tăng cường hoạt động quân sự tại vùng biển này.

Một tàu tuần duyên của Việt Nam (bìa phải) cố gắng duy chuyển giữa các tàu tuần duyên Trung Quốc gần một giàn khoa dầu của Trung Quốc được lấp đặt tại khu vực biển tranh chấp ở Biển Đông. Hình chụp ngày 14/05/14. AFP

Đô đốc Philip Davidson, Chỉ huy Bộ Tư lệnh Ấn Độ-Thái Bình Dương của Hoa Kỳ cho biết thông tin vừa nêu tại Diễn đàn An ninh Aspen, diễn ra vào 18 tháng 7, ở Bang Colorado, thảo luận về ảnh hưởng gia tăng quân sự của Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương.

Đô đốc Philip Davidson nói rằng Bắc Kinh và Washington hiện có "đối thoại đang tiếp diễn" ở cấp độ quân sự, nhưng cần có một cơ chế thảo luận về khủng hoảng để giảm bớt nguy cơ tính toán sai lầm. Đô đốc Philip Davidson nhấn mạnh rằng Trung Quốc và Hoa Kỳ đang tham gia ở cấp độ quân sự và Hoa Kỳ đã đưa ra một yêu cầu cho cơ chế thảo luận về khủng hoảng với Trung Quốc trong vấn đề kiểm soát ở Biển Đông, tuy nhiên Bắc Kinh chưa hề phản hồi lời kêu gọi của Washington.

Hoa Kỳ và Trung Quốc bất đồng quan điểm liên quan việc triển khai quân sự đến khu vực tranh chấp ở Biển Đông. Bắc Kinh luôn phản đối các cuộc trập trận quân sự vì mục tiêu bảo vệ tự do hàng hải ở vùng biển này, trong lúc các quốc gia Đông Nam Á có tranh chấp lãnh hải với Trung Quốc quan ngại về sự tăng cường quân sự của Bắc Kinh tại đó.

Cảnh báo của Chỉ huy Bộ Tư lệnh Ấn Độ-Thái Bình Dương của Hoa Kỳ, Đô đốc Philip Davidson vừa được đưa ra ngay sau khi Mạng báo South China Morning Post, vào ngày 17 tháng 7 dẫn phân tích của Sáng Kiến Minh Bạch Hàng Hải (AMTI) thuộc Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến Lược & Quốc Tế (CSIS) ở thủ đô Hoa Kỳ cho rằng nguy cơ đụng độ giữa tàu Trung Quốc với tàu của Việt Nam và Malaysia tăng cao tại Biển Đông trong những tuần gần đây khi mà Trung Quốc cố cản trở hoạt động thăm dò dầu khí của hai nước này ở khu vực đó.

AMTI nêu rõ Bắc Kinh thể hiện ý muốn này càng tăng qua việc sử dụng vũ lực và đe dọa nhằm cản trở mong ước thăm thăm dò dầu khí của các nước láng giềng. Căng thẳng mới nhất diễn ra suốt hai tuần qua kể từ lúc tàu thăm dò Hải Dương 8 của Trung Quốc đi qua khu vực hai lô dầu khí nằm trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của Việt Nam hôm ngày 3 tháng 7.

Chỉ huy Bộ Tư lệnh Ấn Độ-Thái Bình Dương của Hoa Kỳ, Đô đốc Philip Davidson, tại Diễn đàn An ninh Aspen xác nhận rằng Washington cam kết tiếp tục hiện diện ở vùng biển tranh chấp Biển Đông, và cam kết này không phải là để khẳng định các yêu sách của Hoa Kỳ mà nhằm giải quyết các tranh chấp một cách hòa bình và giữ gìn trật tự dựa theo luật pháp quốc tế.

*****************

Mỹ đòi Trung Quốc 'dừng thái độ bắt nạt' nước khác ở Biển Đông (BBC, 20/07/2019)

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ hôm thứ Bảy 20/7/2019 lên tiếng trước các tường thuật có nội dung nói Trung Quốc can thiệp vào các hoạt động dầu khí tại Biển Đông, bao gồm cả các hoạt động thăm dò, khai thác mà Việt Nam đã tiến hành từ lâu nay.

Các lực lượng của Việt Nam hồi 5/2014 đã phải đối đầu với nhiều tàu thuyền Trung Quốc khi Bắc Kinh đưa Giàn khoan HD-981 vào vùng biển mà Việt Nam nói là thuộc lãnh thổ của mình

"Các hành động khiêu khích lặp đi lặp lại của Trung Quốc nhắm vào hoạt động dầu khí ngoài khơi của các quốc gia khác có tuyên bố chủ quyền tại Biển Đông đang đe dọa tới an ninh năng lượng khu vực và làm suy yếu thị trường năng lượng tự do và cởi mở tại Ấn Độ-Thái Bình Dương", Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ nói trong một tuyên bố.

Bộ Ngoại giao cũng nói rằng việc Trung Quốc gia tăng áp lực lên các nước ASEAN trong việc hạn chế quyền của các nước này trong việc hợp tác với các bên thứ ba cho thấy Bắc Kinh đang muốn xác quyết quyền kiểm soát của mình đối với các nguồn trữ liệu dầu khí tại Biển Đông.

Hồi tháng 3/2018, Việt Nam đã yêu cầu đối tác Repsol ngừng dự án ở lô 07/03 thuộc mỏ Cá Rồng Đỏ, ngoài khơi Vũng Tàu.

Giới quan sát khi đó cho rằng đây là vì sức ép của Trung Quốc.

Trước đó, vào tháng 7/2017, một dự án dầu khí quan trọng khác của Việt Nam ở Biển Đông, trong đó Repsol cũng là đối tác, cũng đã phải ngưng.

Tin cho hay giới lãnh đạo Repsol khi đó được chính phủ tại Hà Nội thông báo rằng Trung Quốc đã đe dọa sẽ tấn công các căn cứ của Việt Nam tại quần đảo Trường Sa nếu không dừng việc khoan thăm dò.

Việt Nam và Trung Quốc cáo buộc lẫn nhau 'vi phạm chủ quyền, quyền tài phán'

Việt Nam hôm thứ Sáu, 19/7, chính thức cáo buộc một tàu thăm dò khảo sát của Trung Quốc cùng các tàu hộ tống đã vi phạm chủ quyền với việc tiến vào vùng đặc quyền kinh tế và thêm lục địa ở phía nam Biển Đông.

Sự hiện diện của tàu khảo sát của Trung Quốc trên lãnh thổ của Việt Nam ở Biển Đông dẫn đến cuộc đối đầu

"Đây là vùng biển hoàn toàn của Việt Nam, được xác định theo đúng các quy định của Công ước của Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982 mà Việt Nam và Trung Quốc đều là thành viên", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng nói.

"Việt Nam đã tiếp xúc nhiều lần với phía Trung Quốc ở các kênh khác nhau, trao công hàm phản đối, kiên quyết yêu cầu chấm dứt ngay các hành vi vi phạm, rút toàn bộ tàu ra khỏi vùng biển Việt Nam ; tôn trọng quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam vì quan hệ hai nước và ổn định, hòa bình ở khu vực".

Trước đó, hôm 17/7, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng đã lên tiếng về cuộc căng thẳng hiện thời.

"Chúng tôi hy vọng phía Việt Nam thực sự tôn trọng quyền chủ quyền và quyền tài phán của Trung Quốc tại các vùng biển có liên quan và không có những hành động làm phức tạp tình hình", ông Cảnh Sảng nói tại cuộc họp báo định kỳ ở Bắc Kinh.

Tuy nhiên, cho đến nay, cả hai bên đều không trực tiếp đề cập tới Bãi Tư chính, tâm điểm của cuộc đối đầu hiện nay.

"Hoa Kỳ cương quyết phản đối việc o ép và hăm dọa từ bất kỳ bên nào nhằm xác quyết các tuyên bố của mình về lãnh thổ hay quyền trên biển", thông cáo của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ hôm 20/7 nói.

"Trung Quốc cần phải dừng thái độ bắt nạt của mình và kiềm chế, không thực hiện kiểu hành động khiêu khích và gây bất ổn này", bản thông cáo nói thêm.

******************

Biển Đông : Tàu Trung Quốc vẫn hoạt động tại vùng biển Việt Nam (RFI, 20/07/2019)

Hôm 20/07/2019, theo ghi nhận của giáo sư Ryan Martinson, chiếc tàu Hải Dương Địa Chất (Haiyang Dizhi) 8 cùng với các tàu hộ tống vẫn tiếp tục hoạt động tại vùng biển thuộc chủ quyền Việt Nam ở bãi Tư Chính. Bắc Kinh hiện vẫn giữ im lặng sau khi bị Hà Nội tố cáo đích danh vi phạm chủ quyền, và yêu cầu rút toàn bộ tàu khỏi vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.

Một tàu tuần duyên của Trung Quốc hoạt động trong vùng Biển Đông gần Scarborough, khu vực có tranh chấp chủ quyền với Philippines. Ảnh chụp ngày 14/05/2019. TED ALJIBE / AFP - Ảnh minh họa

Bản đồ do giáo sư Ryan Martinson, trường Hải chiến Hoa Kỳ cập nhật hôm nay cho thấy nhóm tàu này từ ngày 18 đến 20/7 vẫn liên tục hoạt động tại vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) Việt Nam. Trong khi theo Công ước quốc tế về Luật Biển (UNCLOS) mà cả Việt Nam và Trung Quốc đều là thành viên, thì nếu các nước khác khi có những hoạt động tại khu vực 200 hải lý trên, nếu ảnh hưởng đến quốc gia ven biển, thì phải được phép của nước này.

Tuần trước, tàu Haijing 35111 của tuần duyên Trung Quốc đã thao tác một cách mà theo mô tả của CSIS là "đầy đe dọa" đối với các tàu Việt Nam đang bảo vệ một giàn khoan của Nhật mang tên Hakuryu-5, do tập đoàn quốc doanh Nga Rosneft (ROSN.MM) thuê, hoạt động tại lô dầu 06.1 của Việt Nam, ở cách Việt Nam 370 km (230 hải lý) về hướng đông nam.

Theo quan sát của các chuyên gia, Trung Quốc đưa tàu thăm dò địa chất và tàu hải cảnh cỡ lớn đến bãi Tư Chính, nhằm gây sức ép lên việc khai thác dầu khí của Việt Nam trước khi xây dựng xong bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông. Sự hiện diện của dân quân biển Trung Quốc cũng cho thấy dự báo Bắc Kinh dùng lực lượng này để quấy nhiễu là chính xác.

Tuy tình trạng này đã diễn ra nhiều tuần qua, nhưng đến hôm qua Hà Nội mới phản ứng bằng một tuyên bố mạnh mẽ, tố cáo Trung Quốc vi phạm chủ quyền và yêu cầu Bắc Kinh rút toàn bộ các tàu ra khỏi vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.

Phát ngôn viên bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng hôm 12/7 tuyên bố "Trung Quốc kiên quyết bảo vệ chủ quyền và quyền hàng hải trên Biển Đông". Tuy nhiên sau khi bị Việt Nam tố cáo đích danh hôm qua, đến nay chưa thấy có phản ứng gì về phía Trung Quốc. Bắc Kinh cũng không đáp ứng lời kêu gọi của đô đốc Philip Davidson, tư lệnh Ấn Độ - Thái Bình Dương về việc thiết lập một cơ chế liên lạc trong trường hợp xảy ra khủng hoảng.

Trên Twitter, cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton kêu gọi "tôn trọng chủ quyền và quyền tự do hàng hải", chỉ trích các hành vi cưỡng bức của Trung Quốc đối với các láng giềng Đông Nam Á. Cũng trên Twitter, giáo sư về Luật Biển quốc tế James Kraska bình luận : "Vi phạm trắng trợn UNCLOS. Việt Nam nên kiện Trung Quốc theo phụ lục VII của Công ước, sẽ thắng".

Ngay sau tuyên bố của Bộ Ngoại giao Việt Nam, trên mạng xã hội Việt Nam, nơi mà thông tin về tàu Trung Quốc vốn đã rò rỉ từ mấy ngày qua, xuất hiện rất nhiều bài viết đả kích thái độ ngang ngược của Bắc Kinh, và cả những lời kêu gọi có hành động phản đối nhà cầm quyền Trung Quốc.

Thụy My

*******************

Việt Nam chính thức phản đối Trung Quốc xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế (RFA, 19/07/2019)

Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Việt Nam vào ngày 19 tháng 7 lên tiếng về phát biểu của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm 17 tháng 7 về diễn biến ở khu vực Biển Đông.

Ảnh minh họa : Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê thị Thu Hằng - AFP

Tại cuộc họp báo vào chiều ngày 19 tháng 7, bà Lê Thị Thu Hằng nói rõ trong những ngày qua, nhóm tàu khảo sát Hải Dương 8 của Trung Quốc đã có hành vi vi phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam tại khu vực phía nam Biển Đông.

Bà Lê thị Thu Hằng tuyên bố đó là vùng biển hoàn toàn của Việt Nam, được xác định theo đúng các qui định của Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển năm 1982 mà cả Vệt Nam và Trung Quốc đều là thành viên.

Theo lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam thì phía Hà Nội đã tiếp xúc nhiều lần với phía Bắc Kinh ở các kênh khác nhau, trao công hàm phản đối, kiên quyết yêu cầu chấm dứt ngay các hành vi vi phạm, rút toàn bộ tàu ra khỏi vùng biển Việt Nam ; tôn trong quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam vì quan hệ hai nước và vì ổn định, hòa bình ở khu vực.

Các lực lượng chức năng trên biển của Việt Nam tiếp tục triển khai nhiều biện pháp phù hợp thực thi chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán một cách hòa bình, đúng pháp luật nhằm bảo vệ vùng biển của Việt Nam.

Bà Lê Thị Thu Hằng nói thêm là Việt Nam mong muốn các nước liên quan và cộng đồng quốc tế cùng nỗ lực góp phần nhằm bảo vệ và duy trì lợi ích chung.

Vào chiều ngày 12 tháng 7 South China Morning Post – SCMP loan tin có ít nhất 2 tàu hải cảnh Trung Quốc và 4 tàu Cảnh sát biển Việt Nam đang đối đầu với nhau ở Bãi Tư Chính trong khoảng một tuần rồi, nơi Việt Nam có nhà giàn DK1 do Tiểu đoàn DK1 trực thuộc Bộ Tư lệnh Vùng 2 Hải quân kiểm soát.

Mạng báo tiếng Anh có trụ sở ở Hồng Kông trích dẫn đoạn Tweet của ông Ryan Martinson - Trợ lý giáo sư tại Trường Hải Chiến Mỹ cho hay, hôm 3/7, tàu thăm dò dầu khí Trung Quốc mang tên Haiyang Dizhi 8 (Marine Geology 8) đã đi vào vùng biển gần rạn san hô do Việt Nam kiểm soát để thực hiện một cuộc khảo sát địa chấn.

Ông Ryan Martinson đăng tải ảnh chụp màn hình về thông tin theo dõi dữ liệu tàu trong một tweet hôm 11/7 chỉ ra, khu vực trên có sự xuất hiện của các tàu hộ tống tàu thăm dò Trung Quốc gồm tàu bảo vệ bờ biển vũ trang 12 ngàn tấn số hiệu 3901 mang theo trực thăng và tàu 2.200 tấn số hiệu 37111.

Trong khi đó, sáng 11/7, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các thành viên Chính phủ đột nhiên đi thăm Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển và nói chuyện qua điện thoại vệ tinh với các chiến sĩ làm việc trên các tàu CSB 4031, 4034, 9001, 8002, 4038, 4039.

Theo SCMP, cuộc đối đầu có thể dẫn đến đụng độ lớn nhất trên Biển Đông trong vòng 5 năm trở lại đây và có thể kích động làn sóng chống Trung Quốc chưa từng thấy ở Việt Nam kể từ vụ giàn khoan Hải Dương 981 kéo vào vùng biển nước này.

Theo Wikipedia, Bãi Tư Chính là một cụm rạn san hô ở phía nam Biển Đông mà Việt Nam cho lắp đặt các cấu trúc thép có tên là nhà giàn DK1 và giao cho Tiểu đoàn DK1 trực thuộc Bộ Tư lệnh Vùng 2 Hải quân kiểm soát.

Việt Nam tuyên bố bãi Tư Chính nằm trên thềm lục địa phía nam, không thuộc quần đảo Trường Sa và bác bỏ sự gán ghép bãi này vào quần đảo Trường Sa.

Đài Loan và Trung Quốc quan niệm bãi này thuộc quần đảo Nam Sa. Khu vực bãi Tư Chính đã nhiều lần là đối tượng tranh cãi giữa Việt Nam và Trung Quốc.

Năm 1994, tàu vũ trang Việt Nam đã buộc tàu thăm dò Shiyan 2 rời đi sau 3 ngày đối đầu.

Hiện phía Việt Nam cũng như Trung Quốc chưa có bình luận gì về vụ việc này.

Vào ngày 11 tháng 7, ông thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc có cuộc làm việc với Bộ Tư Lệnh Cảnh sát Biển Việt Nam và lên tiếng cho rằng cơ quan này không được để bị động, bất ngờ trước các tình huống xảy ra trên biển.

Cũng vào chiều ngày 11 tháng 7, tại cuộc gặp ở Bắc Kinh giữa bà chủ tịch quốc hội Việt Nam Nguyễn Thị Kim Ngân với ông chủ tịch Nhân Đại Trung Quốc Lật Chiến Thư hai phía lặp lại cám kết sẽ tiếp tục tuân thủ nhận thức chung của hai lãnh đạo cao cấp hai đảng, hai nước ‘thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam- Trung Quốc’.

Vụ Trung Quốc điều tàu HD-8, được hộ tống bởi hai tàu hải cảnh, bất thần xâm nhập khu vực bãi Tư Chính ở vùng biển đông nam Việt Nam để ‘thăm dò dầu khí’ là hoàn toàn bất thường.

Tàu Hải Dương 8 (Haiyang Dizhi 8)  của Trung Quốc đã vào vùng biển gần rạn san hô do Việt Nam kiểm soát để thực hiện cuộc khảo sát địa chấn từ ngày 3 tháng Bảy 2019. Ảnh: Ryan Martinson

Những bất thường

Điểm bất thường đầu tiên là Bãi Tư Chính là nơi mà phía Trung Quốc đã quá am hiểu về trữ lượng dầu khí và còn nhẵn mặt trơ tráo đến độ đã từng hai lần - vào tháng 7 năm 2017 và tháng 3 năm 2018 - cho nhiều tàu chiến vây bọc khu vực này để buộc Repsol - đối tác Tây Ban Nha liên doanh với Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) - phải rút lui khỏi dự án khai thác mỏ Cá Rồng Đỏ trong khu vực này.

Điểm bất thường thứ hai là vụ ‘thăm dò dầu khí’, mà thực chất là thêm một vụ khiêu khích với những đường nét rất quen thuộc của Bắc Kinh, trùng với khoảng thời gian quan chức chủ tịch quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đi Bắc Kinh để bàn với Tập Cận Bình về ‘làm sâu sắc hơn nữa quan hệ đối tác chiến lược toàn diện’ và ‘đại cục’.

Điểm bất thường thứ ba là vụ khiêu khích trên xảy ra khi đang ngày càng dày hơn tin tức về chuyến đi Mỹ của ‘Tổng tịch’ Nguyễn Phú Trọng, hoặc một quan chức trong ‘tam trụ’ được Trọng chọn làm người thay mình đi Mỹ - có thể là Nguyễn Thị Kim Ngân hoặc Nguyễn Xuân Phúc. Một chuyến đi mà chắc chắn không khiến Bắc Kinh hài lòng, nếu không nói là ngược lại.

Và thêm một điểm bất thường nữa, mà có lẽ chưa phải cuối cùng và cần được xem là quá đỗi bình thường, là thói câm nín của giới tuyên giáo và báo chí nhà nước Việt Nam trước vụ khiêu khích trên, như đã từng câm lặng trong rất nhiều lần xảy ra khiêu khích từ Bắc Kinh trên Biển Đông.

Bài cũ diễn lại

Vụ tàu HD-8 của Trung Quốc xâm nhập Bãi Tư Chính thật ra chỉ là bản sao của những vụ xâm nhập, khiêu khích và bắn thông điệp cảnh cáo Việt Nam xảy ra trước đó.

Vào ngày 10 tháng 4 năm 2019, Trung Quốc đã tung ra động thái sẽ đưa giàn sản xuất dầu khí lớn thứ hai là Dongfang 13-2 CEPB vào Lưu vực Yinggehai ở Biển Đông, trong bối cảnh ‘Tổng tịch’ Nguyễn Phú Trọng sắp công du Hoa Kỳ - chuyến đi mà khi đó dự kiến có thể diễn ra vào mùa hè năm 2019. Không biết có phải trời ‘thương’ Nguyễn Phú Trọng hay do ‘sức khỏe có vấn đề’, hoặc bởi cả hai lý do này, 4 ngày sau đó ông ta suýt chút nữa đã ‘tịch’ hẳn ở xứ Kiên Giang ‘nhà Ba Dũng’ bởi một cơn bạo bệnh được cho là đột quỵ không mấy êm ái, để từ đó đến nay Trọng đã thoát được cảnh phải hành hương đến Bắc Kinh.

Còn trước đó, từ năm 2014 Trung Quốc đã sử dụng chiến thuật cho giàn khoan và tàu ‘thăm dò dầu khí’ vào biển Đông để khủng bố tâm lý rệu rã của chính thể bị cộng đồng lên án là ‘hèn với giặc, ác với dân’.

Tháng 5 năm 2014, giàn khoan Hải Dương 981 của Trung Quốc đã lần đầu tiên tấn công vào Biển Đông, chen lấn vào vùng hải phận của Việt Nam và như một cú tát tai nổ đom đóm vào mặt Bộ Chính trị ở Hà Nội, nhất là với những quan chức Việt vẫn còn mộng mị ngủ ngày mà đã biến thành cơn mê sảng bi kịch trong thói đu dây quốc tế giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ. Vào thời điểm đó, đã xuất hiện những kế hoạch khai thác dầu khí ở giữa Tập đoàn Dầu khí Việt Nam với những đối tác nước ngoài là Repsol tại mỏ Cá Rồng Đỏ ở vùng biển Đông Nam, với Tập đoàn dầu khí Rosneft của Nga tại mỏ Lan Đỏ, cũng như bắt đầu có kế hoạch thăm dò khai thác với tập đoàn dầu khí khổng lồ ExxonMobil của Mỹ tại mỏ Cá Voi Xanh ở vùng biển Quảng Nam, Quảng Ngãi.

Đến năm 2015, giàn khoan Hải Dương 981 lại hiện hình một lần nữa. Ngày 6/5/2015, website của Cục Hải sự Trung Quốc đăng tải thông báo về hoạt động của giàn khoan Hải Dương 981 tại giếng Lăng Thủy 25-1S-1 ở Biển Đông. Hoạt động này là đáng được chú ý, dù khi đó Hải Dương 981 vẫn nằm ngoài vùng lãnh hải Việt Nam. Một tuần sau thông báo trên của Cục Hải sự Trung Quốc, Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Ted Osius bất ngờ thông báo "Chúng tôi sẽ tiếp Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng với nghi thức cấp cao nhất". Đến tháng 7 năm 2015, Trọng chính thức đi Mỹ - chuyến công du đầu tiên của ông ta đến xứ Cờ Hoa mà đã được Tổng thống Barak Obama tiếp đón đặc cách như một nguyên thủ quốc gia tại Phòng Bầu Dục.

Điều đáng nói là hình ảnh tái xuất mang tính khủng bố của Hải Dương 981 vẫn xảy ra dù Nguyễn Phú Trọng đã chấp nhận ‘đi Trung Quốc trước khi đi Mỹ’, khi tới Bắc Kinh vào tháng 4 năm 2015.

Còn vào năm 2019, Trung Quốc lại khai triển chiến thuật ép và lấn từng bước : trước chuyến đi Mỹ của Nguyễn Phú Trọng hoặc một quan chức thay thế cho Trọng, tùy thuộc vào thái độ của Trọng với Tập ra sao mà giàn khoan Dongfang 13-2 CEPB sẽ nằm yên ở vùng chồng lấn biển hoặc lao thẳng vào hải phận Việt Nam theo đúng cái cách của Hải Dương 981 vào năm 2014, hoặc một lần nữa có đến vài trăm tàu các loại vây hãm khu vực Bãi Tư Chính để gây sức ép với giới chóp bu Việt Nam như đã từng làm vào tháng 7 năm 2017 và tháng 3 năm 2018, khiến Repsol rốt cuộc phải ‘bỏ của chạy lấy người’ và phía Việt Nam phải chấp nhận bồi thường cho Repsol khoản đầu tư ban đầu thăm dò dầu khí mà công ty này bỏ ra lên đến 200 - 300 triệu USD.

Tập Cận Bình muốn gì ?

Khác với hai năm 2017 và 2018 là những thời điểm đường lưỡi bò vẽ bổ sung của Trung Quốc đã quét qua gần như toàn bộ các lô dầu khí nằm trong vùng biển chủ quyền của Việt Nam, còn Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị khi đến Hà Nội đã trắng trợn đến mức ra yêu sách bắt Việt Nam phải ‘cùng hợp tác dầu khí’, với tỷ lệ ăn chia có thể lên đến 60% cho Trung Quốc và chỉ còn lại 40% cho chủ nhà Việt Nam - được hiểu thực chất là phải mời một tên cướp vào nhà mình để cùng chia bôi tài sản…, nguồn cơn Trung Quốc gây ra khiêu khích vào năm 2019 rất có thể là do Nguyễn Phú Trọng ‘trốn biệt’ mà không chịu đi ‘chầu thiên tử’.

Vụ tàu HD-8 tiến thẳng vào Bãi Tư Chính xảy ra đồng thời với sự hiện diện của Nguyễn Thị Kim Ngân ở Bắc Kinh cho thấy rất rõ là Tập Cận Bình đã không hề thỏa mãn với một Kim Ngân thay thế, mà tiếp tục gây sức ép đòi hỏi phải đích thân Nguyễn Phú Trọng đi Trung Quốc.

Nhưng cho dù có phục hồi sức khỏe để thực hiện chuyến đi ‘Trung Quốc trước, Mỹ sau’, chuyến đi này chắc chắn sẽ mang lại cho Nguyễn Phú Trọng những thất lợi lớn về chính trị và cả rủi ro sinh mạng khó lường. Có lẽ trong cái liếc mắt nhăn mày của ‘thiên triều’, Trọng không còn được xếp vào hàng ‘ngoan hiền dễ bảo’ nữa.

Ngoài ra, tuy HD-8 chỉ là một vụ khiêu khích nhỏ, nhưng lại toát lộ dấu hiệu về sức ép và gây hấn của Bắc Kinh có thể gia tăng đột ngột và thô bạo hơn hẳn trong thời gian tới, do đó đòi hỏi chủ trương ‘gần Mỹ’ hoặc ‘dựa Mỹ’ của Nguyễn Phú Trọng cần được triển khai nhanh hơn, đặc biệt là mối quan hệ hợp tác quân sự Việt - Mỹ không còn nhiều thời gian để chơi trò vờn bắt nhau mà phải đi vào những vấn đề thực chất hơn nhiều, như khi nào một hàng không mẫu hạm của Mỹ sẽ chính thức có mặt ở quân cảng Cam Ranh, đồng thời Nguyễn Phú Trọng phải gấp rút đi Mỹ, hoặc thậm chí phải tính toán đến khả năng chọn người thay thế ông ta đi Mỹ, cho dù Trọng vẫn muốn chỉ mình ông ta - với tư cách nguyên thủ quốc gia - được Donald Trump đón tiếp bằng thảm đỏ và trong Phòng Bầu Dục ở Washington.

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 16/07/2019

Ngày Chủ nhật 14/7 đã trôi qua lặng lẽ tại Sài Gòn và Vũng Tàu. Không có một cuộc biểu tình nào của người dân để sẻ chia với người lính hải quân Việt Nam đang đối mặt với giặc Trung Quốc ở bãi Tư Chính.

Vào sáng 11/7, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các thành viên Chính phủ thăm Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển và trò chuyện với cán bộ, chiến sĩ Cảnh sát biển Việt Nam trên các tàu CSB 4031, 4034, 9001, 8002, 4038, 4039 đang làm nhiệm vụ trên biển thông qua truyền hình trực tuyến tại Phòng điều hành Trung tâm Chỉ huy, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam

Về mặt hành chánh, bãi Tư Chính thuộc phạm vi quản hạt của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.

Sở dĩ không có biểu tình, vì theo nhà báo Trần Đình Thu, "nếu còn tồn tại chủ nghĩa xã hội thì đừng bao giờ nói đến chuyện chống Trung Quốc. Điều đó vô nghĩa lắm. Chỉ nói đến chuyện chống Trung Quốc, khi nào Việt Nam trở thành một nước dân chủ đa đảng, ký các hiệp ước đồng minh với Mỹ, Nhật, Hàn Quốc…".

Luật sư Nguyễn Thanh Bình chua chát không kém : "Có lẽ nên xóa kỷ luật một số tướng tá bên bộ Quốc phòng và mấy vị đô đốc, tướng lĩnh của bộ tư lệnh hải quân. Thôi thà để nó tham nhũng còn hơn là để tổ quốc bị xâm lăng... Tin trên làm nức lòng đám quan chức tham nhũng. Họ được ngoại bang bảo kê chăng ? Đám chính trị gia công tử, xa-lông với đám quan chức xôi thịt có vẻ rất khoái và có vẻ đang mong đợi những gì đó đặc lợi, đặc quyền…".

Bản tin trên tờ Bưu Điện Hoa Nam Buổi sáng (1), cho biết (tóm lược) : Có ít nhất 2 tàu hải cảnh Trung Quốc và 4 tàu Cảnh sát biển Việt Nam đang đối đầu với nhau ở bãi Tư Chính trong khoảng một tuần qua, nơi Việt Nam có nhà giàn DK1 do Tiểu đoàn DK1 trực thuộc Bộ Tư lệnh Vùng 2 Hải quân kiểm soát. 

Ông Ryan Martinson đăng tải ảnh chụp màn hình về thông tin theo dõi dữ liệu tàu trong một tweet hôm 11/7 chỉ ra, khu vực trên có sự xuất hiện của các tàu hộ tống tàu thăm dò Trung Quốc gồm tàu bảo vệ bờ biển vũ trang 12 ngàn tấn số hiệu 3901 mang theo trực thăng và tàu 2.200 tấn số hiệu 37111. 

Ông Ryan Martinson, trợ lý giáo sư tại Trường Hải Chiến Hoa Kỳ (Naval War College), trong một tin nhắn Twitter  vào sáng sớm hôm chủ nhật 14/7 (giờ Sài Gòn) cho biết như vậy kèm ảnh chụp màn hình theo dõi.

"Và bây giờ chúng tôi đã xác nhận sự tham gia của lực lượng dân quân biển Trung Quốc trong hoạt động hộ tống. Đó Qi Qiongsanshayu 00114, một chiếc tàu lớn thuộc sở hữu của đơn vị thành phố Sansha [Tam Sa]. Có lẽ đây không phải là tàu dân quân biển duy nhất (2).

Trong một diễn biến khác, theo tờ Tin Tức của Thông Tấn xã Việt Nam (3), vào sáng 11/7, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các thành viên Chính phủ thăm Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển và trò chuyện với cán bộ, chiến sĩ Cảnh sát biển Việt Nam trên các tàu CSB 4031, 4034, 9001, 8002, 4038, 4039 đang làm nhiệm vụ trên biển thông qua truyền hình trực tuyến tại Phòng điều hành Trung tâm Chỉ huy, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam

Các bản tin tương tự ở RFA, BBC, RFI chủ yếu dẫn lại nguồn kèm dự báo (4), cuộc đối đầu có thể dẫn đến đụng độ lớn nhất trên Biển Đông trong vòng 5 năm trở lại đây, và có thể kích động làn sóng chống Trung Quốc chưa từng thấy ở Việt Nam kể từ vụ giàn khoan Hải Dương 981 kéo vào vùng biển nước này.

Tuy nhiên tính đến Chủ nhật 14/7, hệ thống báo chí quốc doanh không khai thác thông tin này. Có chăng chỉ là kiểu tường thuật ẩn dụ :

"Đó có lẽ là đám cưới nhiều nước mắt nhất ở Vĩnh Linh (Quảng Trị). Chú rể lính Trường Sa, theo lịch sẽ về trước ngày cưới ba ngày, nhưng bất ngờ sóng to gió lớn không về kịp. Nhẫn cưới đã không được trao trong ngày này... Qua điện thoại, cả hai gia đình đã thống nhất tổ chức lễ cưới vào ngày 12 và 13/7 này. Để kịp về cưới vợ, chú rể đã xin phép đơn vị cho về phép 10 ngày. Cô dâu Ly Na nói đúng ra chú rể đã có mặt ở nhà từ ba ngày trước ngày cưới. Nhưng gần ngày về thì thời tiết không thuận lợi. Tàu không cập được để về đúng ngày. Cả nhà phải động viên nhau chấp nhận đám cưới không có chú rể. Cũng không có ảnh cưới. Không cắt bánh. Không rót rượu. Và không có luôn việc trao nhẫn cưới cho nhau" (5).

Mạng xã hội cũng chưa thấy bất kỳ lời kêu gọi nào về những cuộc tuần hành biểu thị lòng dân trước đe dọa về những đụng chạm có thể bằng vũ trang của quân đội hai quốc gia.

Vài hôm trước đó, Chủ tịch quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân có chuyến công du ở Trung Quốc, cũng chưa rõ bà có lên tiếng nói gì về vấn đề này với Tập Cận Bình.

Có ý kiến phân tích, các tàu khảo sát địa chấn của Trung Quốc hơn một tuần qua đã mở cuộc thăm dò thềm lục địa của Việt Nam, khu vực bãi Tư Chính (phía Trung Quốc gọi là Vạn An Bắc). Khu vực này hồi năm 1992, Trung Quốc đã từng ký giấy phép cho phép hãng khai thác dầu khí Mỹ Creston hoạt động. 

Vụ này tạm ngưng, vì phía Việt Nam đưa công ty khai thác của Mỹ ra tòa. Tuy nhiên nghe đâu thời hạn hợp đồng giữa Trung Quốc với phía công ty Mỹ vẫn còn, nay, thăm dò thềm lục địa của Việt Nam là nằm trong hoạch định tái khởi động lại hợp đồng ấy.

Lập luận trên có cái lý, vì hôm thứ sáu, 13/7, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng đã không xác nhận việc vụ đối đầu tại bãi Tư Chính, nhưng ông nói Trung Quốc quyết tâm bảo vệ lợi ích của mình ở Biển Đông, tờ Bưu Điện Hoa Nam Buổi sáng [scmp, nguồn đã dẫn] cho biết thêm. "Chúng tôi cũng cam kết quản lý sự khác biệt của mình thông qua các cuộc đàm phán với các quốc gia liên quan", người phát ngôn này nói.

Tuy nhiên, theo Reuters, ngày 27/6 tập đoàn dầu khí Trung Quốc đã phát đi thông báo mời thầu 8 lô dầu khí ngoài khơi Việt Nam. Vị trí các lô dầu khí này trùng với lộ trình thăm dò của Haiyang Dizhi 8, từ lô 130 đến lô 156.

Nhắc lại : Tòa án Trọng tài thường trực PCA đã phán quyết bác bỏ "đường lưỡi bò" của Trung Quốc trong một bản án tuyên ngày 12/07/2016, điều này có nghĩa Trung Quốc không có quyền gì đối với tài nguyên biển thuộc EEZ của quốc gia khác, trong đó có Việt Nam. Điều đó dẫn đến thỏa thuận vào năm 1992 của Trung Quốc với công ty khai thác dầu khí của Mỹ, hiện tại là ‘vô hiệu’.

Có một nội dung ít được báo chí cũng như mạng xã hội khai thác trong chuyến công du của Đoàn đại biểu cấp cao của Việt Nam tại Trung Quốc vừa kết thúc vào cuối tuần qua, đó là bà Nguyễn Thị Kim Ngân làm công việc ‘tiền trạm’ cho sắp tới đây sẽ có cuộc gặp gỡ giữa hai bộ chính trị Trung Quốc và Việt Nam tại Hà Nội.

Bàn luận bên lề, một số luật sư ở Sài Gòn dự báo từ chuyến công du Bắc Kinh của bà Nguyễn Thị Kim Ngân, khả năng sắp tới đây nếu có chuyến thăm Hoa Kỳ với tư cách là người đứng đầu quốc gia, thì nếu ông Nguyễn Phú Trọng trở ngại vì sức khỏe, thì người thay thế chính là Nguyễn Thị Kim Ngân.

Đứng về mặt Luật hiến Pháp, mà người Mỹ vốn quen với nền pháp trị, hay viện dẫn các nguyên tắc và diễn tiến hiến định, thì bà Ngân là người cao nhất nước, vì bà là Chủ tịch Quốc hội, mà Hiến pháp Việt Nam gọi là cơ quan quyền lực tối cao. 

5 năm trước, các cuộc biểu tình phản đối Trung Quốc lắp đặt giàn khoan thăm dò dầu khí HD-981 đã diễn ra trong tháng 5 năm 2014 tại 22 tỉnh thành của Việt Nam trong đó có Hà Nội, Sài Gòn, Vũng Tàu, Huế, Đà Nẵng, Bình Dương, Thanh Hóa. Tại đa số các thành phố những cuộc biểu tình đã diễn ra ôn hòa, thu hút hàng ngàn người tham gia. 

Hiện tại thì họa xâm lăng cận kề, song xem ra người dân thực sự đã đặt trọn niềm tin tưởng vào Đảng và Nhà nước, khi họ không còn sục sôi kêu gọi xuống đường tuần hành ủng hộ người lính hải quân, không còn muốn tố cáo, lên án với cộng đồng quốc tế về chuyện Trung Quốc bá đạo dẫm đạp lên luật pháp quốc tế.

Trúc Giang

Nguồn : VNTB, 15/07/2019

(1) http://bit.ly/2YR83T9

(2) @KennedyMaritime @AndrewSErickson" : "And now we have confirmed China maritime militia involvement in the escort operation. That’s Qiongsanshayu 00114, a big boat owned by the Sansha City unit. Probably not alone out there.

(3) http://bit.ly/2Y7FELc

(4) https://www.scmp.com

(5) Báo Tuổi Trẻ, phát hành tối 13/7 

Trung Quốc đang chơi trò gì tại Biển Đông ? Phải chăng những bất ổn trong nước và khó khăn trong giao thương Mỹ - Trung khiến Tập Cận Bình "xuất khẩu bất ổn" ra ngoài, và Biển Đông là một lựa chọn ?

Dàn DK1 - Bãi Tư Chính - Ảnh minh họa

Trong khi dư luận Việt Nam vẫn xôn xao với lon coca và lu nước chống ngập, thì ngoài Biển Đông, những giằng co giữa lực lượng kiểm ngư Việt Nam với lực lượng biển Trung Quốc tại Bãi Tư Chính vẫn đang tiếp tục.

Trung Quốc đang chơi trò gì tại Biển Đông ? Phải chăng những bất ổn trong nước và khó khăn trong giao thương Mỹ - Trung khiến Tập Cận Bình "xuất khẩu bất ổn" ra ngoài, và Biển Đông là một lựa chọn ?

Panos Mourdoukoutas trong một bài viết trên forbes đã nhấn mạnh, Bắc Kinh không nên đối xử với Việt Nam như Philippines. Tác giả này lý giải, bởi điều đó sẽ không thành công và sẽ không giúp cho sự hội nhập kinh tế của khu vực.

Việt Nam không muốn điều đó, và đó là lý do vì sao mà Hà Nội đã "triển khai lực lượng của mình để đối đầu với các tàu Trung Quốc, tại các vùng lãnh thổ đang tranh chấp".

Bắc Kinh đang áp dụng trò chơi đảo chiều đối với Việt Nam, tương tự như làm với Philippines. Theo đó, Bắc Kinh đã từng biến Philippines từ một kẻ thù thành một người bạn, và thúc đẩy kế hoạch biến Biển Đông thành biển của chính mình. Đó là lý do vì sao vào tháng 4. 2018, Duterte đã đảo ngược quyết định trước đó của mình về việc giương cờ Philippines tại các đảo tranh chấp, thậm chí là hoãn thi hành phán quyết trọng tài quốc tế về Biển Đông (vốn có lợi cho nước này) theo lời khuyên thân thiện của Bắc Kinh.

Sự yếu đuối của Duterte thể hiện ngày càng rõ, khi nội các của ông đã gọi vụ Trung Quốc đâm "chìm tàu ngư dân" chỉ là sự "va chạm".

Và sự thật là, ông Duterte nói rằng ông không thể ngăn tàu Trung Quốc đánh bắt cá ở vùng biển Philippines. Văn phòng của ông tiết lộ ông đã ký một thỏa thuận bằng lời nói vào năm 2016 với Chủ tịch Tập Cận Bình để cho phép các tàu Trung Quốc đánh cá, bao gồm cả ở Bãi Cỏ Rong - Reed Bank, để đổi lấy việc Philippines tiếp cận các khu vực tranh chấp khác dưới sự kiểm soát của Trung Quốc.

Gần đây, Bắc Kinh đã bắt đầu thử chiến lược tương tự với Việt Nam. Tuần này, Chủ tịch Tập Cận Bình đã tiếp Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Nguyễn Thị Kim Ngân, "kêu gọi hai nước để thúc đẩy tình hữu nghị và tăng cường hợp tác để nâng quan hệ song phương lên tầm cao mới", theo Hoàn Cầu Thời Báo. 

Tuy nhiên, "hợp tác" theo hướng hội nghị này không hẳn là khiến cho tình hình êm dịu. Bởi, tranh chấp hàng hải lần này vẫn diễn ra, bất chấp cam cam kết hồi tháng 5, của Bộ trưởng quốc phòng Trung Quốc và Việt Nam nhằm giải quyết tranh chấp hàng hải bằng đàm phán.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng hôm thứ Sáu vẫn tiếp tục khẳng định yêu sách của Trung Quốc đối với khu vực.

"Vị trí của Trung Quốc trong Biển Đông là rất rõ ràng. Chúng tôi kiên quyết giữ vững lợi ích và quyền chủ quyền của mình ở đó".

Giáo sư Baladas Ghoshal, chuyên gia hàng đầu của Ấn Độ về Đông Nam Á trong một bài luận đăng trên ET vào ngày 13/7, đã lý giải các hành động khiêu khích của Trung Quốc. Theo đó, căng thẳng tiếp tục gia tăng ở Biển Đông, bất chấp kỷ niệm 3 năm phán quyết của PCA về Biển Đông xuất phát từ lòng tham vô độ của Bắc Kinh đối với đất đai và lãnh thổ, tham vọng muốn cạnh tranh sự thống trị khu vực với Mỹ.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền không tranh cãi đối với đảo Thị Tứ, và thể hiện sức mạnh của mình bằng cách triển khai ít nhất bốn máy bay chiến đấu J-10 tới. Đây là lần đầu tiên máy bay chiến đấu hiện diện ở đây kể từ năm 2017.

Việc triển khai cũng là một tuyên bố rằng Trung Quốc có thể mở rộng sức mạnh không quân của họ trên biển Đông và những vùng vận chuyển quan trọng, như J-10 (máy bay phản lực có tầm bắn chiến đấu lên đến 500 dặm), theo nhu cầu của Bắc Kinh.

Bắc Kinh cũng xây dựng các cơ sở trên đào, triển khai tên lửa đất đối không, xây dựng 20 nhà chứa máy bay tại sân bay, nâng cấp hai bến cảng và thực hiện cải tạo đất đai. Tình hình càng trở nên trầm trọng hơn khi Bắc Kinh thử nghiệm tên lửa chống hạm. Lầu Năm Góc đã lên án hành động mới nhất của Trung Quốc là tiếp tục quân sự hóa ở vùng biển tranh chấp. Lầu Năm Góc, theo một tuyên bố chính thức, đã ghi nhận nhiều vụ phóng tên lửa của Trung Quốc từ các công trình nhân tạo ở Biển Đông gần quần đảo Trường Sa, và mô tả vụ phóng tên lửa này thực sự đáng lo ngại vì nó mâu thuẫn với Tuyên bố của Chủ tịch Tập Cận Bình trong Vườn hồng 2015. Khi đó, ông Tập đã cam kết với Mỹ, các quốc gia trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương và thế giới rằng ông sẽ không quân sự hóa các tiền đồn nhân tạo đó.

Tên lửa DF-21D, sát thủ hàng không mẫu hạm, có tầm bắn 1.500 km cũng hiện diện trên khu vực Biển Đông.

Những tranh chấp và lấn lướt bất chấp các quan điểm và thỏa thuận trước đó của Bắc Kinh đã chỉ ra điểm yếu của ASEAN.

Trong cuộc chiến chéo giữa Mỹ - Trung, ASEAN rơi vào tình trạng bất lực vì thiếu sự thống nhất trong vấn đề Biển Đông. ASEAN chắc chắn lo ngại về tình hình xấu đi ở Biển Đông, điều này được thể hiện trong tuyên bố của Chủ tịch ASEAN trong một hội nghị gần đây.

"Chúng tôi đã thảo luận về các vấn đề liên quan đến Biển Đông và bày tỏ một số lo ngại về việc cải tạo đất và các hoạt động trong khu vực, đã làm xói mòn niềm tin, làm gia tăng căng thẳng và có thể phá hoại hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực. Chúng tôi tái khẳng định sự cần thiết phải tăng cường niềm tin lẫn nhau".

Có vẻ, Trung Quốc đã thành công trong cách tiếp cận của mình, "hoãn tranh chấp và cùng phát triển tài nguyên".

Vậy giải pháp duy nhất đặt ra đối với vấn đề Biển Đông là gì ?

Đó là thông qua Bộ quy tắc ứng xử (CoC) có tính chất ràng buộc về mặt pháp lý. Điều này hiện đang được đàm phán giữa Trung Quốc và ASEAN. Nhưng có những nghi ngờ về ý định của Trung Quốc bởi Bắc Kinh được cho là không ưa thích một CoC ràng buộc về mặt pháp lý. Nhưng một CoC không ràng buộc như vậy sẽ là vô nghĩa. Thứ hai, Trung Quốc cũng đã cho thấy xu hướng đàm phán với các quốc gia yêu sách khác trên cơ sở một đối một. Và cách thức này khiến Bắc Kinh cảm thấy có thể áp đảo ý chí đối với quốc gai đối diện, bởi sức nặng ngoại giao và kinh tế đối với các quốc gia nhỏ hơn. Đây là lý do tại sao CoC phải được ASEAN đàm phán chung với Trung Quốc và không thành viên ASEAN nào nên có thỏa thuận riêng với Bắc Kinh. Tuy nhiên, ngay cả khi Trung Quốc đồng ý với một CoC ràng buộc, ai sẽ thực hiện nó ?

Trong khi đó, Việt Nam cũng đang đau đầu, khi Bắc Kinh gây hấn trong trước thềm Đại hội Đảng tiếp theo. Những lo lắng của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về việc xử lý không tốt với vấn đề Biển Đông có thể ảnh hưởng đến tổ chức Đại hội của mấy năm về trước đang quay trở lại.

Một bóng ma thực sự mang tên Bắc Kinh.

Nguyễn Hiền

Nguồn : VNTB, 15/07/2019

Tham khảo

- https://www.forbes.com/sites/panosmourdoukoutas/2019/07/13/south-china-sea-beijing-shouldnt-treat-vietnam-like-the-philippines/#393aad155ff4

- https://www.news18.com/news/world/china-vietnam-ships-in-standoff-over-a-reef-in-disputed-south-china-sea-2228531.html

- https://www.bloomberg.com/graphics/2019-south-china-sea-silent-war/

- https://www.scmp.com/news/china/diplomacy/article/3018332/beijing-and-hanoi-stand-over-chinese-survey-ship-mission

Chủ tịch Quốc Hội Nguyễn Thị Kim Ngân đang có chuyến thăm và làm việc tại Trung Quốc. Cùng thời gian này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có cuộc làm việc trực tuyến với các tướng tá hải quân ngoài vùng Biển Đông.

Twitter IndoPacific_SCS_Info bày tỏ : "Những liên hệ quân sự của tôi ở Việt Nam nói với tôi rằng tình hình đang xấu đi. Có thể đi đến cuộc khủng hoảng như năm 2014".

Twitter của Ryan D. Martinson (ông là một nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Hàng hải Trung Quốc tại Đại học Chiến tranh Hải quân Mỹ) liên tục cung cấp những thông tin nóng trên vùng Biển Đông, từ ngày 10/7.

"Kể từ thứ Tư tuần trước (ngày 3/7), tàu khảo sát Haiyang Dizhi 8 của Trung Quốc đã thực hiện một cuộc khảo sát địa chất tại vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, ở vùng biển phía tây đảo Trường Sa do Việt Nam kiểm soát".

"Tàu khảo sát này nằm dưới sự hộ tống của tàu Cảnh sát biển Trung Quốc".

Hình ảnh đi kèm là vị trí 4 tàu của Trung Quốc gồm : Haijing ; Zhongguehaijing ; Hai Yang Di Zhi Ba Hao ; Haijing 37111.

Tàu Haiyang Dizhi 8 được Trung Quốc đưa vào sử dụng ngày 13/06/2018, đây là tàu khảo sát địa chất toàn diện với chức năng đo địa chấn 3D tiên tiến của Cục Khảo sát Địa chất Biển Quảng Châu (1).

Trước tình hình xuất hiện tàu khảo sát trái phép, Twitter của Ryan D. Martinson tiếp tục thông tin sự xuất hiện của tàu Việt Nam.

"Xuất hiện Việt Nam đang đấu tranh với hoạt động [trái phép của Trung Quốc]".

Nhóm tàu Việt Nam gồm Kiểm ngư (KN) 468, Tàu Nam Yết 207008, KN 472, và cuối cùng là Da Nam 612883. Trong đó tàu Nam Yet và KN 472, KN 468 tiếp cận gần với nhóm tàu Trung Quốc.

Nhóm tàu Kiểm ngư Việt Nam là lực lượng chuyên trách thuộc Tổng cục Thủy sản, trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, được thành lập ngày 25/01/2013. Tuy là lực lượng dân sự nhưng kiểm ngư có thể phối hợp với hải quân, biên phòng và cảnh sát biển, nhằm bảo vệ ngư dân và chủ quyền quốc gia trên biển.

"Bây giờ có vẻ như Tàu Cảnh sát biển Trung Quốc hơn 10.000 tấn đang ở ngoài đó để giúp bảo vệ tàu khảo sát Trung Quốc".

Đến ngày 11/7, Ryan D. Martinson tiếp tục cung cấp thông tin trên Twitter.

"Các hoạt động khảo sát của Haiyang Dizhi 8 diễn ra từ ngày 3 đến ngày 11/07/2019".

"Bây giờ đây là dấu vết của ba tàu hộ tống của Cảnh sát biển Trung Quốc được biết đến (có lẽ còn có nhiều tàu khác). Rõ ràng, họ rất bận rộn".

"Haiyang Dizhi 8 thuộc sở hữu của Cơ quan Khảo sát Địa chất Trung Quốc, một cơ quan chính phủ. Đây là một bức ảnh cho thấy con tàu trông như thế nào trong khi tiến hành khảo sát địa chất" (2).

Trong thông tin thêm về chiến thuật dùng tàu khảo sát và các tàu dân sự (kiểm ngư) để xâm phạm chủ quyền Biển Đông của Bắc Kinh. Bài viết trên CIMSEC của tác giả Dmitry Filipoff đã lý giải (3) điều này như sau :

"Bắc Kinh khẳng định các đặc quyền của mình thông qua việc sử dụng một loạt các chiến thuật không gây chết người. Trong nhiều trường hợp, các tàu vùng xám của Trung Quốc biến mình thành vũ khí bằng cách : húc nhau ; gây cản trở vật lý ; sử dụng vòi rồng làm hỏng thiết bị đối phương.

Haiyang Dizhi 8 thuộc sở hữu của Cơ quan Khảo sát Địa chất Trung Quốc, một cơ quan chính phủ

Các quốc gia khu vực thường bất lực trong việc đáp trả vì Trung Quốc có lực lượng hải quân hùng mạnh nhất trong khu vực".

Vậy các quốc gia trong khu vực đã phản ứng thế nào với các hoạt động vùng xám trên biển của Trung Quốc ?

Martinson diễn giải :

"Các quốc gia trong khu vực đã không phô bày cho Trung Quốc thấy một mặt trận thống nhất. Họ có những cách xử lý lấn chiếm của Trung Quốc khác nhau. Sức mạnh gây e ngại nhất với Trung Quốc là Nhật Bản, quốc gia củng cố lực lượng bảo vệ bờ biển và dọc theo các hòn đảo phía nam của nó.

Trong khi đó, Việt Nam là một mô hình đẩy lùi chống lại sự bành trướng trên biển của Bắc Kinh, ngay cả sức mạnh tự vệ của Hà Nội có giới hạn. Vào tháng 7/2017, Bắc Kinh có khả năng sử dụng lực lượng vùng xám buộc Hà Nội hủy bỏ kế hoạch phát triển dầu khí trong vùng đặc quyền kinh tế của riêng mình, vốn hợp tác với một công ty Tây Ban Nha".

Trong một bài báo ngày 11/7 của Bloomberg (5), nội dung phản ánh khả năng chiến thắng của Trung Quốc tại vùng Biển Đông :

"Bị giam cầm trên mũi thuyền, hai tay ôm chặt sau đầu, thuyền trưởng tàu đánh cá Việt Nam Trần Văn Nhân và thuyền viên của anh ta được yêu cầu giữ im lặng và nhìn đi chỗ khác khi các thủy thủ Trung Quốc đã tiếp cận".

"Nhân bị Cảnh sát biển Trung Quốc bắt gặp kể từ khi Bắc Kinh tăng cường tuần tra tại các khu vực tranh chấp ở Biển Đông vài năm trước. Sáu quan chức Trung Quốc mặc đồng phục màu xanh đã lên chiếc tàu đánh cá nhỏ bé của Nhân từ một tàu tuần tra bọc thép nặng 3.000 tấn để bảo Nhân ngừng câu cá ở vùng biển mà nhiều thế hệ nhà anh đã đánh bắt".

"Họ nói, ‘đây là lãnh thổ của Trung Quốc. Anh không được phép đi câu cá ở đây. Nếu bạn tiếp tục làm điều này, lưới của anh sẽ bị cắt và thuyền của anh sẽ bị đưa đến Trung Quốc và sẽ đối diện với pháp luật", ‘Tiết Nhân, 43 tuổi, nói khi ngồi trên tàu đánh cá đang cập cảng Tam Quang, một làng chài nhỏ ở tỉnh Quảng Nam".

An Viên

Nguồn : VNTB, 14/07/2019

(1) http://www.gmgs.cgs.gov.cn/tbzl/kkpt/201806/t20180613_461591.html

(2) http://www.cgs.gov.cn/gzdt/zsdw/201807/t20180725_464053.html

(3) http://cimsec.org/andrew-s-erickson-and-ryan-d-martinson-discuss-chinas-maritime-gray-zone-operations/39839

(4) https://www.bloomberg.com/graphics/2019-south-china-sea-silent-war/

Biển Đông : Mỹ tố cáo yêu sách chủ quyền "phi pháp" của Trung Quốc (RFI, 12/07/2019)

Chính quyền của tổng thống Donald Trump đã có một cách đặc biệt để đánh dấu sự kiện Tòa Trọng tài thường trực La Haye ra phán quyết Biển Đông bác bỏ yêu sách chủ quyền của Trung Quốc trên hầu như toàn bộ vùng biển này.

Ngày 29/05/2014, một tàu đánh cá của ngư dân Việt Nam bị đâm chìm gần quần đảo Hoàng Sa đang tranh chấp, được tàu Cảnh sát biển Việt Nam câu kéo về đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi. Reuters / Stringer

Hôm 11/07/2019, một hôm trước kỷ niệm ba năm ngày Tòa La Haye ra phán quyết, bộ ngoại giao Mỹ đã có tuyên bố lên án Trung Quốc phản bội lời hứa không quân sự hóa Biển Đông mà chủ tịch Tập Cận Bình đưa ra năm 2015. Mỹ đồng thời tái khẳng định việc Washington cực lực phản đối các nỗ lực của Bắc Kinh nhằm áp đặt các yêu sách chủ quyền "bất hợp pháp" ở Biển Đông.

Theo phát ngôn viên bộ ngoại giao Mỹ, bà Morgan Ortagus, "việc Trung Quốc quân sự hóa các tiền đồn tại vùng đang tranh chấp ở Biển Đông đã phản bội cam kết năm 2015 của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình là không tiến hành những hoạt động đó".

Trong một cuộc hợp báo, bà Ortagus nhắc lại rằng đó là những hành vi "khiêu khích, phức tạp hóa việc giải quyết tranh chấp một cách hòa bình, đe dọa an ninh của các quốc gia khác và làm suy yếu sự ổn định khu vực".

Việc Mỹ tiếp tục gọi những đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông là "phi pháp" đã có cơ sở pháp lý là phán quyết ngày 12/07/2016 của Tòa Trọng tài thường trực La Haye, phủ nhận "đường chín đoạn" mà Trung Quốc vẽ ra để tuyên bố chủ quyền trên gần như toàn bộ Biển Đông.

Trong phát biểu hôm qua, phát ngôn viên bộ ngoại giao Mỹ nhắc lại rằng Hoa Kỳ kêu gọi tất cả các bên tranh chấp Biển Đông tôn trọng luật pháp quốc tế và giải quyết tranh chấp một cách hòa bình, dựa trên luật pháp, chứ không phải bằng vũ lực.

Bộ trưởng quốc phòng ASEAN bàn về Biển Đông

Vấn đề Biển Đông cũng được các bộ trưởng quốc phòng ASEAN thảo luận trong hội nghị thường niên vào hôm qua 11/07/2019 tại Bangkok (Thái Lan).

Theo hãng tin Nhật Kyodo, tuyên bố chung kết thúc hội nghị hoan nghênh cuộc thao diễn hải quân đầu tiên giữa ASEAN và Trung Quốc được tiến hành vào năm ngoái, cũng như cuộc tập trận giữa hải quân ASEAN và Mỹ, dự trù vào cuối năm nay.

Phó thủ tướng kiêm bộ trưởng quốc phòng Thái Lan Prawit Wongsuwon, người chủ trì cuộc họp, cho biết trong một cuộc họp báo rằng các bộ trưởng đã nhắc lại tầm quan trọng của việc sớm kết thúc đàm phán về Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC) hiệu quả theo thời hạn được các bên thống nhất.

Các bộ trưởng cũng khẳng định tầm quan trọng của việc tìm kiếm một giải pháp tranh chấp hòa bình đúng theo luật pháp quốc tế và tránh các hành động có thể làm phức tạp thêm tình hình ở Biển Đông.

Trọng Nghĩa

*****************

Biển Đông : Manila càng chập chờn, Bắc Kinh càng lấn lướt (RFI, 11/07/2019)

Gần một tháng sau khi vụ việc xẩy ra, tuần duyên và cơ quan hàng hải Philippines mới đưa ra kết luận về vụ tàu cá Philippines ngày 09/06/2019 bị tàu Trung Quốc đâm chìm tại khu vực Bãi Cỏ Rong gần Trường Sa trên Biển Đông rồi bỏ đi, để mặc cho 22 ngư dân Philippines trong vòng nguy hiểm mà không hề cứu vớt.

Dân Philippines biểu tình đốt cờ Trung Quốc ngày 17/06/2019 tại Manila để phản đối vụ tàu Trung Quốc đâm chìm tàu cá Philippines.TED ALJIBE / AFP - Ảnh minh họa

Theo nội dung báo cáo đã được báo chí Philippines tiết lộ ngày 06/07 vừa qua, đây là một sự cố trên biển nghiêm trọng, tàu Trung Quốc có lỗi chính trong tai nạn, không chủ động thực hiện các biện pháp tránh va chạm với tàu cá Philippines và không giúp đỡ các ngư dân Philippines bị nạn. Báo cáo của các cơ quan chức năng đã gián tiếp bác bỏ lập luận của chính tổng thống Philippines Duterte về sự cố, cho đấy chỉ là một "tai nạn nhỏ", bất chấp những thông tin ban đầu cho thấy tính chất nghiêm trọng của vụ việc.

Theo giới quan sát, phản ứng của các giới chức chính quyền Philippines liên quan đến vụ Bãi Cỏ Rong trong một tháng qua thiếu nhất quán, từ thái độ cứng rắn ban đầu đã mau chóng giảm nhẹ cường độ sau đánh giá của tổng thống Philippines.

Trong một bài phân tích trên nhật báo Hồng Kông South China Morning Post ngày 07/07 vừa qua, chuyên gia Collin Koh thuộc Viện Nghiên Cứu Quốc Phòng và Chiến Lược, Đại Học Công Nghệ Nanyang (Singapore) đã đặt ra câu hỏi "Liệu thái độ chập chờn của Manila trên sự cố Bãi Cỏ Rong có làm Bắc Kinh hung hăng hơn hay không ?"

Đối với chuyên gia này thì cách một quốc gia phản ứng với chiến thuật tấn công theo kiểu "vùng xám" của những kẻ xâm lược nước ngoài có thể tác động đáng kể đến cách đối phó trong tương lai của nước này.

Duterte không cho phản ứng mạnh

Nhà nghiên cứu đã nêu bật sự cố Bãi Cỏ Rong trên Biển Đông, xảy ra ngày 09/06/2019, trong đó Philippines là nước bị tấn công bằng chiến thuật "vùng xám", còn nước xâm lược là Trung Quốc.

Đã gần một tháng kể từ khi xẩy ra vụ một chiếc tàu Trung Quốc đâm chìm một tàu đánh cá Philippines ngoài khơi Bãi Cỏ Rong, cuộc tranh chấp ở Philippines vẫn chưa có dấu hiệu kết thúc. Nhưng vào lúc Bắc Kinh và Manila tìm cách xác định những gì đã thực sự xảy ra, đã xuất hiện những tuyên bố mâu thuẫn nhau và đôi khi gây tranh cãi từ phía các quan chức Philippines, trong đó có cả tổng thống Rodrigo Duterte.

Nhà lãnh đạo tính khí thất thường, nổi tiếng với cách ăn nói sỗ sàng, lại không phải là người đầu tiên lên tiếng khi có tin tức về vụ việc.

Bộ trưởng quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana ban đầu đã phản ứng giận dữ, gọi đó là một hành vi cố ý của phía Trung Quốc. Nhưng khi ông Duterte phá vỡ sự im lặng và nói rằng đó chỉ là một sự cố nhỏ trên biển, thì ông Lorenzana đã nép về phía sau.

Trong một bước ngoặt khác, thuyền trưởng tàu cá Philippines đã cải chính và rút lại những cáo buộc ban đầu theo đó tàu Trung Quốc đã cố tình đâm tàu Philippines.

Trong khi chờ kết quả điều tra chính thức, người ta có thể quan sát các phản ứng tương phản của Trung Quốc và Philippines.

So với lập trường chập chờn của Manila, quan điểm của Bắc Kinh đã được tính toán kỹ và nhất quán, ngay cả khi người ta có thể hoài nghi về tính xác thực trong cách giải thích của đại sứ quán Trung Quốc tại Manila, theo đó tàu Trung Quốc đã không thể giải cứu 22 ngư dân Philippines bị rơi xuống biển vì lúc đó tàu Trung Quốc đang bị tàu thuyền Philippines "bao vây".

Sự cố Bãi Cỏ Rong : Kinh nghiệm về chiến lược vùng xám

Đã có rất nhiều suy đoán cho rằng chiếc tàu Trung Quốc thuộc lực lượng dân quân biển. Nếu đúng là như vậy, sự cố Bãi Cỏ Rong có thể là một bài học quan trọng về cách quản lý khủng hoảng, mang lại cho các chính phủ kinh nghiệm đối phó với các kịch bản "vùng xám" trong tương lai.

Nói một cách đơn giản, chiến lược "vùng xám" là việc sử dụng các biện pháp cưỡng chế quân sự và phi quân sự nhằm đạt được các mục tiêu trong chính sách đối ngoại, mà không cần dùng đến các phương tiện chiến tranh đúng nghĩa. Chiến lược này bao gồm cả việc sử dụng các tác nhân trên danh nghĩa không phải là của Nhà nước, như trong trường hợp "những người áo xanh lá cây nhỏ bé – little green men" (nói về lính Nga trá hình, không đeo phù hiệu, quân hiệu) đã nắm quyền kiểm soát Crimée vào năm 2014.

Tương đương với đạo quân đó ở trên biển chính là đạo quân của "những người áo xanh lam nhỏ bé – little blue men" như cách gọi của giáo sư Andrew Erickson trong bài nghiên cứu về lực lượng dân quân biển vốn rất khó nhận dạng của Trung Quốc đang hoạt động ở Biển Đông. Lực lượng được cho là ngư dân đó có thể thực hiện một số nhiệm vụ được gọi là yêu nước để giúp Bắc Kinh khẳng định quyền hạn và lợi ích hàng hải ở vùng biển có tranh chấp.

Chiến lược "vùng xám" có thể có nhiều cơ hội thành công hơn nếu phía nạn nhân không phản ứng hiệu quả được vì bị các rào cản quan liêu. Thái độ thiếu dứt khoát và mâu thuẫn nội bộ có thể làm cho phía bị tấn công mất đi cơ hội có phản ứng quyết định để ngăn chặn hoặc lật ngược lại tình trạng đã rồi mà kẻ xâm lược áp đặt.

Dưới thời Duterte, Manila không còn cứng rắn với Bắc Kinh

Đối với chuyên gia Collin Koh, thái độ chập chờn của Manila sau sự cố Bãi Cỏ Rong không phải là điều mới xẩy ra lần đầu. Từ cuối năm 2016, phản ứng của Philippines trước các hoạt động quân sự hóa của Trung Quốc tại quần đảo Trường Sa phải nói là rất lung tung.

Đáng chú ý nhất là vào tháng 5 năm ngoái, phản ứng đầu tiên của Manila trước việc Trung Quốc triển khai tên lửa đến Trường Sa là chờ "xác minh" sự việc. Đó có vẻ là một phản ứng thận trọng, nhưng điều đáng nói là chính quyền Philippines đã phải mất gần năm ngày để thừa nhận rằng họ không thể xác minh điều được cho là vi phạm đó.

Ông Harry Roque, lúc đó là phát ngôn viên của tổng thống Philippines, đã tuyên bố : "Để có thể làm công việc xác minh, chúng tôi cần đến một loại công nghệ mà chúng tôi chưa có, nên chúng tôi vẫn không thể tự mình xác minh được". Nhân vật này còn cho biết thêm là vấn đề xác minh thậm chí còn không được nêu lên trong một cuộc họp nội các do tổng thống Duterte triệu tập

Malaysia chập chờn nhưng không buông bỏ như Philippines

Nhưng vấn đề không chỉ xảy ra riêng cho Philippines. Vào tháng 3 năm 2016, sau các báo cáo theo đó một hạm đội gồm hơn 100 tàu đánh cá Trung Quốc đã tiến vào vùng biển Malaysia ngoài khơi Sarawak, chính quyền Kuala Lumpur cũng đã có phản ứng chập chờn.

Trong lúc Cơ Quan Hàng Hải Malaysia (Malaysian Maritime Enforcement Agency), tên gọi lực lượng tuần duyên của nước này, khẳng định rằng cuộc thâm nhập đã thực sự diễn ra, thì phía Hải Quân lại cho là không. Vụ tàu cá Trung Quốc tràn ngập vùng biển của Malaysia nói trên xẩy ra đúng vài tháng sau khi người ta biết được sự kiện lực lượng tuần duyên Trung Quốc đã duy trì từ 2013 một sự hiện diện ở khu vực bãi cạn South Luconia Shoal, ngoài khơi Sarawak.

Kuala Lumpur sau đó đã gởi công hàm phản đối, nhưng việc Malaysia không có phản ứng đáp trả rõ ràng đã càng khiến Trung Quốc bạo dạn hơn và tiếp tục duy trì lực lượng tuần duyên ở vùng biển này.

Theo chuyên gia Collin Koh, dù hùng hậu hơn Philippines, nhưng Hải Quân Malaysia vẫn thua xa lực lượng Trung Quốc. Thế nhưng Hải Quân Malaysia vẫn duy trì sự hiện diện, dù không liên tục, ở vùng South Luconia Shoal để cho Trung Quốc thấy là họ không được phép hoàn toàn kiểm soát khu vực.

Còn Philippines thì ngược lại. Sau sự cố ở Bãi Cỏ Rong, tổng thống Duterte đã cảnh cáo Hải Quân Philippines là hãy "đứng ngoài vòng rắc rối", trong lúc bộ trưởng Quốc Phòng Lorenzana thì cho rằng chính Cục Ngư Nghiệp và Hải Sản, chứ không phải là Hải Quân, mới có trách nhiệm bảo vệ hoạt động đánh cá ở Biển Đông, một điều mà hiển nhiên cơ quan này không thể làm được vì thiếu phương tiên.

Việt Nam và Indonesia đáp trả cương quyết hơn

Nhưng các quốc gia Đông Nam Á không phải lúc nào cũng thua trong các tình huống ở vùng xám.

Chuyên gia Collin Koh nêu bật ví dụ của Việt Nam, vào năm 2014, đã đương đầu với Trung Quốc trong vụ dàn khoan di động Hải Dương 981 ở Biển Đông. Cho dù hai bên đều tuyên bố chiến thắng trong cuộc đọ sức, nhưng Hà Nội rõ ràng là đã không khuất phục trước đe dọa quân sự lớn hơn của Trung Quốc.

Cũng tương tự như vậy, vào tháng 3 năm 2016, Jakarta cũng có hành động đáp trả dứt khoát sau khi tàu tuần duyên Trung Quốc can thiệp, ngăn không cho Indonesia thực thi luật đánh cá của mình tại vùng biển Natuna.

Indonesia đã phản đối mạnh mẽ và tăng cường lực lượng Hải Quân trong vùng. Ba tháng sau vụ việc, một tàu chiến Indonesia đã không ngần ngại bắn cảnh cáo một tàu cá Trung Quốc vi phạm luật.

Điều được chuyên gia Singapore nêu bật là sau đó, không thấy có thêm thông tin nào về những vụ việc tương tự, trong lúc quan hệ thương mại của Indonesia với Trung Quốc không hề bị ảnh hưởng.

Đối với ông Collin Koh, trường hợp của Philippines là một ví dụ điển hình cho thấy là một cách đáp trả sai có thể khiến cho một kẻ tấn công bằng chiến lược "vùng xám" bạo gạn hơn, dù đó là Trung Quốc hay bất kỳ ai khác.

Người ta có thể cho là kẻ xâm lấn thành công nhờ sự tinh tế chiến lược, nhưng cách phản ứng của nạn nhân cững có vai trò đáng kể trong kết cục.

Mai Vân

Tàu chiến Trung Quốc theo dõi cuộc tập trận giữa Mỹ và Australia RFA, 08/07/2019)

Reuters hôm 8/7 dẫn lời của các giới chức thuộc Bộ Quốc phòng Australia cho biết nước này đang theo dõi một tàu của Trung Quốc đang di chuyển ở ngoài vùng lãnh hải của Australia để theo dõi cuộc tập trận chung giữa Mỹ và Australia diễn ra vào tháng tới.

Hình minh họa. Tập trận Talisman Sabre giữa Australia và Mỹ năm 2017 AP

Khoảng 25.000 quân Australia và Mỹ cùng các tàu chiến và máy bay đang chuẩn bị cuộc tập trận định kỳ hai lần một năm có tên Talisman Sabre, Trung tướng Greg Bilton, Chỉ huy trưởng các lực lượng phối hợp của Bộ Quốc phòng Australia cho báo chí biết.

Ông Bilton cho biết, tàu của Trung Quốc có thể đang hướng tới bờ biển phía đông bắc của Australia.

Trước đó, hãng tin ABC của Australia cho biết tàu hỗ trợ thông tin của Trung Quốc vào đêm ngày 6/7 đã có mặt ở phía bắc Papua New Guinea và bắt đầu di chuyển về hướng nam tới Australia từ cuối tuần trước.

Tàu Trung Quốc được trang bị các hệ thống liên lạc hiện đại để dò la thông tin quân sự. Theo ABC, Trung Quốc cũng từng điều một tàu tương tự đến do thám cuộc tập trận Talisman Sabre hồi năm 2017.

Quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ thời gian qua đã trở nên căng thẳng do tranh chấp thương mại và việc Trung Quốc gia tăng hoạt động quân sự hóa khu vực Biển Đông đang tranh chấp giữa các nước.

Australia mới đây cũng lên tiếng bày tỏ quan ngại về việc Trung Quốc tập trận ở khu vực Biển Đông từ ngày 27/6 đến 3/7. Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói rằng những phản ứng của các nước về cuộc tập trận này là không cần thiết vì cuộc tập trận là định kỳ và không nhắm vào bất cứ nước nào.

*********************

Úc theo dõi tàu chiến Trung Quốc thám thính cuộc tập trận chung với Mỹ (VOA, 08/07/2019)

Hôm 8/7, các quan chức quốc phòng Úc cho biết đang theo dõi một tàu trinh sát của Trung Quốc, mà họ cho là sẽ hiện diện ngay bên ngoài lãnh hải của quốc gia nằm ở Châu Đại Dương này, để do thám các cuộc tập trận quân sự chung Úc - Hoa Kỳ, theo Reuters.

Cuộc tập trận chung Talisman Saber của quân đội Mỹ - Úc năm 2017.

Hãng tin của Anh cho biết, có khoảng 25.000 binh sĩ Úc và Hoa Kỳ cùng các tàu chiến có trang bị máy bay chiến đấu sẽ tham gia cuộc tập trận mang tên Talisman Saber vào tháng tới.

Trung tướng Greg Bilton, chỉ huy các hoạt động chung của Lực lượng Quốc phòng Úc, cho biết, tàu trinh sát của Trung Quốc có lẽ đã tiến đến bờ biển phía đông bắc của Úc để trực tiếp theo dõi cuộc tập trận quân sự Mỹ - Úc, diễn ra hai lần một năm.

"Chúng tôi đang theo dõi con tàu này. Chúng tôi chưa biết đích đến của nó nhưng chúng tôi cho rằng nó sẽ đến bờ biển phía đông Queensland và chúng tôi sẽ thực hiện các biện pháp thích hợp", ông Bilton nói với các phóng viên ở Brisbane, thủ phủ bang Queensland.

Trang The Australian trích lời ông Peter Jennings, Giám đốc điều hành Viện Chính sách Chiến lược Úc, cho biết, Trung Quốc đang thực hiện một hành vi mà "Liên Xô từng áp dụng trong Chiến tranh Lạnh".

"Đây không phải là hành vi của một quốc gia coi mình là đối tác tự nhiên của Úc hay Mỹ, mà hành vi này cho chúng ta thấy đó là một phần của cách tiếp cận có hệ thống nhằm cố gắng gia tăng lợi thế quân đội của họ", Tiến sĩ Jennings nói.

Tin về tàu trinh sát Trung Quốc tiếp cận Australia xuất hiện sau khi ba tàu Trung Quốc tới thành phố Sydney mà không báo trước vào tháng Sáu, ngay trước ngày kỷ niệm 30 năm xảy ra cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ tại Quảng trường Thiên An Môn.

Reuters nhận định, hải quân Trung Quốc đã phát triển mạnh mẽ trong hai thập kỷ qua trong khi Bắc Kinh tìm cách mở rộng sức mạnh ảnh hưởng, và giờ đây họ có một trong những lực lượng hải quân hùng mạnh nhất thế giới.

*********************

Tàu chiến Trung Quốc 'theo dõi' Mỹ-Úc tập trận ? (BBC, 08/07/2019)

Giới chức quốc phòng Úc cho biết hôm 8/7 rằng họ đang theo dõi một tàu giám sát của Trung Quốc, dự kiến neo đậu ngay bên ngoài lãnh hải Trung Quốc để theo dõi các cuộc tập trận quân sự giữa Úc và Hoa Kỳ.

Hải quân Trung Quốc trong một cuộc trình diễn lực lượng năm 2018

Khoảng 25.000 nhân viên quân sự Úc và Hoa Kỳ trên các tàu chiến được trang bị máy bay phản lực sẽ tham gia vào cuộc tập trận Talisman Saber được tổ chức hai năm một lần.

Trung tướng Greg Bilton, chỉ huy các hoạt động chung của Lực lượng Quốc phòng Úc, cho biết tàu giám sát của Trung Quốc có lẽ đang di chuyển đến bờ biển phía Đông Bắc của Úc để trực tiếp theo dõi cuộc tập trận quân sự.

"Chúng tôi đang theo dõi con tàu này. Chúng tôi không biết đích đến nó nhưng chúng tôi cho rằng nó sẽ đến bờ biển phía Đông Queensland và chúng tôi sẽ thực hiện các biện pháp thích hợp", ôngBilton nói với các phóng viên ở Brisbane, thủ phủ bang Queensland.

Mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc trở nên căng thẳng trong những tháng gần đây trong bối cảnh một cuộc chiến thương mại và việc Trung Quốc lấn lướt ở Thái Bình Dương, xây nhiều đảo nhân tạo ở khu vực Biển Đông đang tranh chấp.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền hầu như toàn bộ Biển Đông, nơi tài nguyên biển phong phú và khoảng 5 nghìn tỷ đô la hàng hóa thương mại đi qua mỗi năm. Brunei, Malaysia, Philippines, Việt Nam và Đài Loan cũng khẳng định chủ quyền trên vùng biển này.

Úc và Trung Quốc cũng đang cạnh tranh ảnh hưởng ở Nam Thái Bình Dương, một khu vực dân cư thưa thớt với những vùng biển trù phú.

Tin tức về tàu giám sát Trung Quốc tiếp cận Australia xuất hiện sau khi có thông tin về sự xuất hiện không báo trước của ba tàu Trung Quốc khác tại Sydney vào tháng Sáu, trước thềm kỷ niệm 30 năm cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ tại Quảng trường Thiên An Môn.

Hải quân Trung Quốc đã phát triển mạnh mẽ trong hai thập kỷ qua khi Bắc Kinh tìm cách mở rộng tầm ảnh hưởng và giờ đây nắm trong tay lực lượng hải quân hùng mạnh nhất thế giới.

Tập trận Mỹ - Úc : Canberra giám sát chặt chẽ tầu do thám Trung Quốc (RFI, 07/07/2019)

Truyền thông Úc ngày 07/07/2019 cho biết bộ Quốc Phòng Úc theo dõi chặt chẽ tầu dọ thám Trung Quốc công nghệ cao đang trên đường hướng về Úc trước ngày diễn ra cuộc tập trận chung Mỹ - Úc mang tên Talisman Sabre trong tháng Bẩy này bên bờ biển Queensland.

Một cảnh diễn tập tiếp liệu cho máy bay ném bom đường dài trong cuộc tập trận Úc-Mỹ Talisman Sabre 17, tháng 07/2017. US Air Force/Sarah Johnson

Nhiều nguồn tin quân sự đã xác nhận với hãng tin ABC rằng tầu dọ thám điện tử lớp Đông Điều 815G của Trung Quốc sẽ đến theo dõi cuộc tập trận chung hai năm một lần giữa Úc và Mỹ dự kiến diễn ra trong tháng Bẩy.

Các nguồn tin trên khẳng định đã nhìn thấy tầu của Trung Quốc khởi hành đi về phía nam hồi cuối tuần trước và thấy con tầu này đã xuất hiện ngoài khơi phía bắc Papua New Guinea tối thứ Bảy 06/07.

Loại tầu Hỗ trợ Thông tin (Auxiliary General Intelligence AGI) được trang bị nhiều hệ thống liên lạc tân tiến và được thiết kế dùng cho nhiều mục đích quân sự khác nhau. Con tầu này đã từng đến theo dõi cuộc tập trận chung Mỹ - Úc, mang tên Talisman Sabre năm 2017.

Đây là một cuộc tập trận có quy mô lớn và năm nay sẽ có sự tham gia của hơn 25.000 quân nhân, phần đông là Mỹ và Úc.

Điểm mới trong đợt tập trận này, là lần đầu tiên có sự tham gia của Nhật Bản. Đây có lẽ là nguyên nhân khiến Trung Quốc chú ý, muốn biết xem Hải Quân của Lực Lượng Phòng Vệ Nhật Bản phối hợp tác chiến với quân đội Mỹ và Úc như thế nào.

****************

Trung Quốc bác bỏ cáo cuộc của Mỹ về vụ thử tên lửa chống ngầm ở Biển Đông (RFI, 06/07/2019)

Trung Quốc không thực hiện các vụ thử tên lửa ở Biển Đông mà chỉ tiến hành tập trận bắn đạn thật như thông lệ. Trong thông cáo gửi hãng tin Reuters ngày 05/07/2019, bộ Quốc Phòng Trung Quốc đã bác bỏ những cáo buộc của Mỹ hôm 02/07 rằng Bắc Kinh đã "phóng thử tên lửa chống ngầm từ các công trình nhân tạo ở Biển Đông gần quần đảo Trường Sa".

Ảnh minh họa : Hải quân Trung Quốc tập trận bắn đạn thật ở Bộc Hải. Ảnh ngày 07/08/2017. Reuters

Bộ Quốc Phòng Trung Quốc nhấn mạnh : "Những thông tin liên quan (về sự kiện) không đúng với thực tế", đồng thời khẳng định : "Gần đây, Bộ Tư lệnh chiến trường miền Nam của Quân đội Giải phóng Nhân dân đã bố trí các cuộc tập trận bắn đạn thật ở vùng biển gần đảo Hải Nam theo kế hoạch tập trận hàng năm".

Năm 2019, đợt tập trận này kéo dài từ ngày 29/06 đến 03/07, mà theo bộ Quốc Phòng Trung Quốc, "không nhắm đến bất kỳ quốc gia nào". Một quan chức Trung Quốc ẩn danh trả lời Global Times, cơ quan ngôn luận bằng tiếng Anh của chính quyền Bắc Kinh, rằng đợt tập trận bắn đạn thật vừa qua không diễn ra ở vùng biển gần các đảo đá đang có tranh chấp ở Biển Đông.

Vẫn trang Global Times cho rằng bộ Quốc Phòng Mỹ đã cố tình gây bất hòa giữa các nước trong vùng khi đưa tin thất thiệt rằng "Trung Quốc đã bắn thử tên lửa từ một trong số những đảo nhân tạo ở Biển Đông".

Việt Nam bày tỏ "quan ngại"

Chính phủ Việt Nam ngày 04/07/2019 thông qua lời phát ngôn viên bộ Ngoại Giao, bà Lê Thị Thu Hằng bày tỏ "quan ngại sâu sắc" về những hoạt động gần đây của Bắc Kinh tại các vùng biển có tranh chấp ở Biển Đông.

"Việt Nam đề nghị tất cả các hoạt động trong khu vực Biển Đông phải tôn trọng chủ quyền, những lợi ích chính đáng và hợp pháp của các nước trong khu vực cũng như là phải tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1962, góp phần củng cố hòa bình, an ninh, ổn định và hợp tác khu vực".

Trước đó một ngày, Philippines cũng cho biết sẽ tiến hành điều tra những thông tin được cho là "đáng quan ngại" của Hoa Kỳ. Hôm 02/07/2019, Lầu Năm Góc xác nhận thông tin cho rằng Trung Quốc đã tiến hành một vụ thử tên lửa đạn đạo chống hạm tại Biển Đông đang có tranh chấp.

Thu Hằng

*********************

Izumo, biểu tượng tham vọng quân sự của Nhật Bản (RFI, 05/07/2019)

Một trong những chiến hạm lớn nhất của Nhật, tàu chở trực thăng Izumo, vừa rời khỏi Vịnh Subic của Philippines, nơi trước đây đặt căn cứ quân sự của Mỹ, kết thúc hai tháng hoạt động ở vùng Ấn Độ -Thái Bình Dương trong bối cảnh tình hình Biển Đông vẫn căng thẳng. Cùng với hai khu trục hạm Murasame và Akebono, chiếc Izumo đã tiến hành một loạt thao dượt quân sự với Hoa Kỳ và các quốc gia khác.

Tàu sân bay USS Ronald Reagan được triển khai phía trước của Hải quân USS Ronald Reagan hoạt động cùng với tàu sân bay trực thăng của Lực lượng phòng vệ hàng hải Nhật Bản JS Izumo (phải) ở Biển Đông ngày 11 tháng 6 năm 2019. Ảnh chụp ngày 11 tháng 6 năm 2019. Courtesy JMSDF / U.S. Navy / Bản tin qua Reuters

Cho tới nay, việc triển khai quân đội Nhật Bản ra bên ngoài biên giới nước này vẫn bị ràng buộc bởi Hiến pháp chủ hòa, có hiệu lực từ sau Thế chiến thứ hai. Vào năm 2015, Hiến pháp này chỉ mới được diễn giải lại, cho phép Nhật Bản sử dụng lực lượng quân sự để tự vệ và bảo vệ các đồng minh.

Thủ tướng Shinzo Abe xem việc sửa đổi Hiến pháp Nhật Bản là một trong những mục tiêu phải thực hiện cho bằng được, để quốc gia này có thể đóng vai trò lớn hơn về quân sự trên thế giới. Trong khi chờ đợi, việc triển khai chiếc Izumo là dịp để Tokyo thể hiện tham vọng quân sự của mình.

Theo hãng tin AP, lần đầu tiên, các binh lính thuộc Lữ đoàn đổ bộ nhanh (tương đương với thủy quân lục chiến Mỹ), đơn vị mới được thành lập của Nhật, đã tham gia vào một cuộc triển khai hải quân mở rộng. Nội dung cuộc thao dượt này là tập phối hợp giữa lữ đoàn đổ bộ với lực lượng trên bộ, nhằm tạo điều kiện dễ dàng cho việc sử dụng chiếc Izumo để vận chuyển quân đến các chiếc trường trong tương lai.

Trong tháng 5 vừa qua, đội tàu Izumo đã tiến hành cuộc tập trận đầu tiên với ba nước Pháp, Mỹ và Úc ở vùng Vịnh Bengale. Tiếp đến, trong tháng 6, hải quân Nhật cũng đã thao dượt với các nước Canada, Ấn Độ, Malaysia, Việt Nam, Brunei và Philippines ở vùng Biển Đông. Đặc biệt, trên đường từ Brunei đến Philippines, chiếc Izumo đã tiến đến sát "đường lưỡi bò", tức là ranh giới mà Bắc Kinh tự vẽ lên để khẳng định chủ quyền của Trung Quốc trên hầu như toàn bộ vùng Biển Đông.

Chiếc Izumo cùng với khu trục hạm Murasame cũng đã ghé thăm cảng Cam Ranh của Việt Nam ngày 15/06 nhằm nêu bật mối quan hệ quốc phòng ngày càng được thắt chặt giữa hai quốc gia đều đang phải đối phó với tham vọng chủ quyền biển đảo của Trung Quốc.

Mặc dù tư lệnh chiếc Izumo khẳng định là hoạt động của chiến hạm này trong hai tháng qua là không nhắm cụ thể vào quốc gia nào, nhưng rõ ràng là hành động này sẽ làm gia tăng căng thẳng với Trung Quốc.

Bên cạnh việc gia tăng các cuộc thao dượt quân sự với các nước khác, Tokyo hiện đang thiết kế lại chiếc Izumo để chiến hạm này có thể tiếp nhận các chiến đấu cơ tàng hình của Mỹ, trong đó có chiếc F-35B, sau khi thông báo sẽ mua 42 chiếc để trang bị cho không quân nước này. Chiến đấu cơ F-35B có thể cất cánh với khoảng cách ngắn và có thể đáp thẳng xuống, tức là có thể hoạt động trên các hàng không mẫu hạm hoặc tàu chở trực thăng.

Việc đặt mua 42 chiếc F-35B cho tàu Izumo thể hiện rõ vai trò ngày càng lớn của Nhật Bản trong liên minh với Mỹ và cũng đi theo hướng mà tổng thống Donald Trump mong muốn, đó là Tokyo phải đóng góp nhiều hơn vào việc bảo vệ an ninh cho mình.

Thanh Phương

**********************

Việt Nam ‘quan tâm’ vụ Trung Quốc thử tên lửa ở Biển Đông (VOA, 05/07/2019)

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng hôm 4/7 cho biết rằng Việt Nam "quan tâm" và "theo dõi sát" thông tin Trung Quốc diễn tập và thử tên lửa ở Biển Đông.

Một cuộc diễn tập hải quân của tàu chiến Trung Quốc. (ảnh minh họa)

Hãng tin Reuters hai ngày trước đó dẫn lời một quan chức Mỹ giấu tên nói rằng Trung Quốc đã thực hiện nhiều vụ thử nghiệm tên lửa đạn đạo chống hạm vào cuối tuần trước.

"Việt Nam đề nghị mọi hoạt động của các bên ở khu vực Biển Đông cần tôn trọng chủ quyền và các quyền lợi chính đáng, hợp pháp của các quốc gia, tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982, đóng góp vào hòa bình, an ninh, ổn định và hợp tác ở khu vực", bà Hằng nói tại cuộc họp báo thường kỳ ở Hà Nội.

Trước đó, Lầu Năm Góc hôm 2/7 nói rằng vụ thử của Bắc Kinh ở vùng biển tranh chấp "đáng lo ngại" và "trái với các cam kết của Trung Quốc" về việc không quân sự hóa Biển Đông, theo Reuters.

Trung tá Dave Eastburn, phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng Mỹ, được trích lời nói rằng vụ phóng được thực hiện "từ các công trình nhân tạo ở Biển Nam Trung Hoa [Biển Đông] gần quần đảo Trường Sa".

Ông nói thêm rằng đó là các hành động nhằm "hăm dọa các nước có tuyên bố chủ quyền khác" ở Biển Đông.

Tới ngày 5/7, chính quyền Bắc Kinh chưa lên tiếng bác bỏ hay xác nhận vụ thử tên lửa trên vùng biển tranh chấp với nhiều nước, trong đó có Việt Nam.

Theo Reuters, chính phủ Trung Quốc đã thông báo tiến hành các cuộc diễn tập ở vùng biển giữa quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa từ ngày 29/6 tới hết ngày 3/7, đồng thời cảnh báo mọi tàu bè không qua lại khu vực tiến hành cuộc thao dượt quân sự.

Tin về vụ thử tên lửa của Trung Quốc xuất hiện một tháng sau khi Tướng Joseph Dunford, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Hoa Kỳ, nói rằng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã phá vỡ cam kết không quân sự hóa Biển Đông với Tổng thống Mỹ Barack Obama.

"Mùa thu năm 2016, Chủ tịch Tập Cận Bình đã hứa với Tổng thống Obama là họ sẽ không quân sự hóa các hòn đảo [ở Biển Đông]. Nhưng những gì chúng ta chứng kiến ngày hôm nay đó là các đường băng dài 10 nghìn bộ [hơn 3 nghìn mét], các kho chứa đạn dược, việc thường xuyên triển khai thiết bị có khả năng phòng thủ tên lửa, khả năng hàng không, vân vân", vị tướng là sĩ quan cao cấp nhất trong quân đội Hoa Kỳ nói trong một cuộc trao đổi về quốc phòng ở Viện Brookings tại thủ đô Washington hôm 29/5. "Vì thế, rõ ràng họ đã từ bỏ cam kết đó".

**********************

Trung Quốc thử phi đạn ở Biển Đông, Mỹ lên án (VOA, 03/07/2019)

Lầu Năm Góc hôm thứ Ba nói rằng việc Trung Quốc phóng phi đạn hồi gần đây ở Biển Đông là "đáng lo ngại" và trái với cam kết của Trung Quốc sẽ không quân sự hóa thủy lộ đang có tranh chấp này.

Khiếu nại lãnh thổ Biển Đông

Reuters cho biết một quan chức Mỹ, phát biểu với điều kiện ẩn danh, nói rằng Trung Quốc đã thử nghiệm nhiều phi đạn đạn đạo chống hạm vào cuối tuần qua.

"Tất nhiên Lầu Năm Góc có biết về vụ phóng phi đạn của Trung Quốc từ các công trình nhân tạo ở Biển Đông gần quần đảo Trường Sa", phát ngôn viên Lầu Năm Góc Trung tá Dave Eastburn nói.

"Tôi sẽ không phát biểu thay cho tất cả các nước có chủ quyền trong vùng, nhưng tôi chắc chắn họ đồng ý rằng hành vi của Trung Quốc trái ngược với tuyên bố của họ muốn đem lại hòa bình cho khu vực này và rõ ràng những hành động như thế này là những hành động mang tính cưỡng ép nhằm hăm dọa các nước có tuyên bố chủ quyền khác ở Biển Đông", ông Eastburn nói thêm.

Biển Đông là một trong ngày càng nhiều điểm nóng trong mối quan hệ Mỹ-Trung, bao gồm một cuộc chiến thương mại, các chế tài của Mỹ và Đài Loan.

Tin tức về vụ thử phi đạn của Trung Quốc được NBC News đưa tin đầu tiên.

**********************

Tên lửa đạn đạo chống hạm ở Biển Đông : Bước ngoặt của Trung Quốc ? (RFI, 03/07/2019)

Trung Quốc vừa cho tiến hành một loạt vụ thử nghiệm tên lửa đạn đạo chống hạm ở Biển Đông. Phía Mỹ vào hôm qua, 02/07/2019 đã khẳng định điều này, trong lúc Bắc Kinh hoàn toàn im hơi lặng tiếng. Thực hư ra sao chưa rõ, nhưng theo các nhà quan sát, nếu đúng là Trung Quốc đã cho thử loại vũ khí này ở Biển Đông, thì điều đó đánh dấu một bước mới trong kế hoạch quân sự hóa Biển Đông của Bắc Kinh.

Hình ảnh vệ tinh được Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu Á (CSIS) cho là Trung Quốc triển khai nhiều loại vũ khí mới trên đảo Phú Lâm ở Hoàng Sa. Ảnh chụp ngày 12/05/2018. Courtesy CSIS Asia Maritime Transparency Initiative/DigitalGlobe

Theo bản tin của NBC, kênh truyền hình Mỹ đầu tiên tiết lộ vụ thử nghiệm tên lửa mới của Trung Quốc tại Biển Đông, thì cuộc bắn thử đầu tiên xảy ra vào cuối tuần trước, và điểm rơi của tên lửa là một vùng ở Biển Đông, nơi mà chính quyền khu vực duyên hải Trung Quốc đã khoanh thành một vùng cấm tàu thuyền qua lại để tổ chức một đợt tập trận bắn đạn thật.

Theo các nhà quan sát, cho đến nay, phía Mỹ vốn rất thạo tin, chưa từng công khai nói đến việc Trung Quốc triển khai xuống Biển Đông các loại tên lửa đạn đạo chống hạm, như loại DF-21D, có tầm bắn 1.500 km, luôn được mệnh danh là sát thủ chống tàu sân bay, một loại vũ khí được cho là chuyên dùng để đối phó với các hàng không mẫu hạm Mỹ.

Việc triển khai này trên nguyên tắc rất dễ dàng, vì tên lửa được thiết kế dưới dạng di động, có thể dễ dàng được triển khai tới các đảo Trung Quốc ở Hoàng Sa hoặc bảy đảo nhân tạo của họ ở khu vực Trường Sa.

Tuy nhiên, về các loại tên lửa thông thường hơn, kể từ năm ngoái 2018, các quan chức Mỹ đã chính thức xác nhận rằng Trung Quốc đã triển khai trên các "tiền đồn" của họ ở Trường Sa các loại tên lửa hành trình chống hạm - loại YJ-12B - và tên lửa đất đối không.

Bên cạnh đó, có nhiều thông tin cho biết là loại tên lửa hành trình chống hạm YJ-62 cũng được Trung Quốc triển khai đến đảo Phú Lâm ở Hoàng Sa.

Vấn đề là lần này, Trung Quốc được cho là đã bắt đầu thử loại tên lửa đạn đạo chống hạm, một bước mới hơn so với tên lửa hành trình.

Đối với chuyên gia Ankit Panda trên chuyên san Nhật Bản The Diplomat ngày 02/07, cuộc thử nghiệm tên lửa mà Trung Quốc vừa tiến hành có lẽ đã được thực hiện từ đất liền, với mục tiêu là vị trí đã được khoanh vùng ngoài Biển Đông.

Nếu căn cứ vào các tọa độ của khu vực cấm qua lại gần quần đảo Trường Sa được Trung Quốc loan báo cho cuôc tập trận mới đây, thì khu vực đó có thể được chọn làm điểm đặt mục tiêu cho tên lửa DF-21D bắn đi từ đảo Hải Nam hoặc từ lục địa Trung Quốc.

Yếu tố mới trong cuộc thử nghiệm lần này là mục tiêu nhắm bắn. Cho đến nay, loại tên lửa DF-21D chỉ mới được thử nghiệm trên các mục tiêu cố định trên bộ, điều mà Bắc Kinh đã tiến hành trên vùng sa mạc Gobi ở Nội Mông. Còn chưa thấy Bắc Kinh bắn thử loại tên lửa này vào các mục tiêu đi động trên mặt nước.

Việc Trung Quốc tập sử dụng tên lửa đạn đạo chống hạm tại Biển Đông được cho là sẽ đánh dấu một bước mới trong kế hoạch quân sự hóa của Trung Quốc.

Theo quan chức Mỹ được NBC trích dẫn, thông tin về vụ thử nghiệm còn chưa rõ ràng, chưa thể xác định những tên lửa chống hạm đang được Trung Quốc thử nghiệm có phải loại vũ khí thể hiện năng lực quân sự mới của quân đội Trung Quốc hay không. Cho dù vậy, đó là một sự kiện đáng quan ngại.

Trọng Nghĩa

******************

Trung Quốc thử tên lửa chống hạm ở Biển Đông : Lầu Năm Góc quan ngại (RFI, 03/07/2019)

Bộ quốc phòng Mỹ vào hôm qua, 02/07/2019 xác định rằng một vụ phóng tên lửa mới đây của Trung Quốc ở Biển Đông là một điều "đáng lo ngại" và đi ngược lại cam kết của Bắc Kinh là sẽ không quân sự hóa vùng biển này.

Các hình ảnh vệ tinh của CSIS cho thấy Trung Quốc đã triển khai một số hệ thống vũ khí mới ở căn cứ trên đảo Phú Lâm, Hoàng Sa, 12/05/2018. Courtesy CSIS Asia Maritime Transparency Initiative/DigitalGlobe

Theo hãng tin Anh Reuters, một quan chức Mỹ xin giấu tên đã cho biết thông tin về việc Trung Quốc đã thử nghiệm hàng loạt tên lửa đạn đạo chống hạm vào cuối tuần qua.

Về thông tin này, Trung tá Dave Eastburn, phát ngôn viên Lầu Năm Góc xác nhận : "Tất nhiên là Lầu Năm Góc đã biết về vụ phóng tên lửa của Trung Quốc từ các công trình nhân tạo ở Biển Đông gần quần đảo Trường Sa".

Phát ngôn viên Mỹ không ngần ngại phê phán : "Tôi không nói thay cho tất cả các quốc gia có chủ quyền trong khu vực, nhưng tôi chắc chắn rằng họ đều đồng ý rằng hành vi của Trung Quốc trái với tuyên bố của họ là muốn mang lại hòa bình cho khu vực… Rõ ràng đó là những hành động cưỡng ép nhằm đe dọa những nước khác cũng có đòi hỏi chủ quyền (ở Biển Đông)".

Theo hãng Reuters, Bắc Kinh chưa xác nhận các vụ thử tên lửa. Vào hôm qua, bộ Ngoại Giao Trung Quốc đã từ chối bình luận, trong lúc bộ quốc phòng không trả lời các câu hỏi của phóng viên.

Tuy nhiên, trước đó, chính quyền Trung Quốc đã cho biết là quân đội của họ đã thực hiện các cuộc tập trận trên Biển Đông, ở một khu vực nằm giữa quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Cuộc tập trận bắt đầu từ cuối tuần trước và trên nguyên tắc, kết thúc vào hôm nay 03/07.

Reuters nhắc lại rằng Biển Đông ngày càng biến thành một trong những điểm nóng trong mối quan hệ Mỹ-Trung, bên cạnh vấn đề chiến tranh thương mại, các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ và hồ sơ Đài Loan. Mỹ và Trung Quốc trong thời gian gần đây đã tranh cãi gay gắt với nhau về những cáo buộc của Mỹ, theo đó Bắc Kinh đã quân sự hóa Biển Đông.

Trọng Nghĩa

Trung Quốc đang đau đầu vì các cơ sở và vũ khí mà nước này đang có trên các đảo nhân tạo ở Biển Đông càng ngày càng bị các điều kiện thời tiết làm hư hại. Để bảo đảm cho các phương tiện đó có thể sử dụng được, Bắc Kinh đã phải cho nghiên cứu để tìm ra các loại chất phủ có khả năng bảo vệ vũ khí và cơ sở hạ tầng mà họ đã xây dựng và triển khai ở trên các thực thể ở Hoàng Sa và Trường Sa.

Ảnh vệ tinh cho thấy Trung Quốc triển khai nhiều hệ thống vũ khi mới trên đảo Phú Lâm (Hoàng Sa - Biển Đông), trong đó có chiến đấu cơ J-11. Ảnh chụp ngày 12/05/2018. Courtesy CSIS Asia Maritime Transparency Initiative/DigitalGlobe

Tình trạng trên đây vừa được nhật báo Hồng Kông South China Morning Post (SCMP) tiết lộ trong bài viết ngày 01/07/2019, mang tựa đề "Liệu một lớp phủ bằng chất liệu mới graphene có thể giúp quân đội Trung Quốc khỏi bị rỉ sét dần ở Biển Đông hay không ? (1)".

Theo tờ báo Hồng Kông, các nhà nghiên cứu Trung Quốc đang tìm cách chế tạo ra một chất chống bào mòn mới để bảo vệ vũ khí và công trình xây dựng trên các đảo nhân tạo ở Biển Đông đang có tranh chấp. Những điều kiện thời tiết khắc nghiệt đã khiến cho súng ống và dinh thự bị ăn mòn nhanh hơn dự liệu của giới chuyên gia.

"Một khẩu pháo đã bị rỉ sét chỉ sau ba tháng sử dụng"

Các thông tin trên dĩ nhiên không được chính quyền Trung Quốc loan báo công khai, nhưng hai nhà nghiên cứu tham gia vào dự án đã đồng ý tiết lộ một số khía cạnh cho tờ SCMP nhưng xin được giấu tên do tính chất nhậy cảm của vấn đề.

Một nhà nghiên cứu đã nêu bật tính chất nghiêm trọng của tình hình khi nêu ra một ví dụ cụ thể : "Một khẩu pháo đã bị đưa ra khỏi biên chế chỉ sau vỏn vẹn 3 tháng phục vụ do vấn đề rỉ sét".

Và không chỉ có vũ khí gặp vấn đề. Các hệ thống radar và phóng tên lửa, tường chắn cho hải cảng, hạ tầng cơ sở và phi đạo cho sân bay, các loại đường ống, thậm chí cả phần nền trên đó các đảo nhân tạo được xây dựng, tất cả đều có nguy cơ bị hủy hoại nhanh chóng.

Để bảo vệ những tài sản giá trị đó, Quân Đội Trung Quốc đã có kế hoạch phủ một lớp bảo vệ bằng chất graphene trên các loại vũ khí và cơ sở hạ tầng. Graphene là vật liệu mới chỉ được các nhà nghiên cứu Đại học Anh Quốc Manchester phát triển từ năm 2004, cực mỏng nhưng lại cứng hơn thép đến 100 lần.

Theo một nhà nghiên cứu thứ hai, một viện nghiên cứu quân sự ở Thượng Hải đang cho thử nghiệm lần cuối cùng lớp phủ graphene này trước khi đưa vào sử dụng.

Nhà nghiên cứu này tỏ ra rất tin tưởng, cho rằng mặc dù chưa được phép dùng trong lãnh vực quân sự, nhưng chất phủ đã được ứng dụng trong các lĩnh vực dân sự và đã tỏ ra "cực kỷ hữu dụng" trong ngành công nghiệp hóa chất, khi được dùng để bảo vệ các ống dẫn dầu khí khỏi bị acid, áp suất hay sức nóng cao bào mòn.

Theo nhà nghiên cứu này thì các thách thức nêu trên còn dữ dội hơn nhiều so với các điều kiện thời tiết khắc nghiệt ở Biển Đông. Nhân vật này tiết lộ : "Dây chuyền sản xuất của chúng tôi đang hoạt động hết công suất để đáp ứng nhu cầu… Các phiên bản lớp phủ tương lai sẽ được sử dụng trên chiến đấu cơ và tàu sân bay, và sẽ tăng cường khả năng tàng hình của các phương tiện này".

"Các cấu trúc bê tông bắt đầu bị rã sau chưa đầy 3 năm"

Trong một bản báo cáo (2) công bố trên tạp chí công nghệ quốc phòng Trung Quốc Defence Technology Review, giáo sư Hồ Kì Cao (Hu Qigao) thuộc Đại học Công nghệ Quốc phòng Trung Quốc ở Hồ Nam, đã nêu bật các vấn đề mà đảo nhân tạo của Trung Quốc ở Biển Đông đang gặp phải.

"Các cấu trúc bê tông bắt đầu bị rã ra sau chưa đầy 3 năm, và các trang thiết bị bằng kim loại ngừng vận hành sau khoảng 1 năm do bị ăn mòn".

Theo chuyên gia này, vì Trung Quốc quá vội vàng trong việc bồi đắp, xây dựng các hòn đảo nhân tạo ở Biển Đông (cụ thể là ở Trường Sa) trong giai đoạn 2013-2015, cho nên đầy rẫy vấn đề đã nẩy sinh.

Bản báo cáo ghi rõ : "Vì những lý do lịch sử, nước ta (tức là Trung Quốc) đã không nghiên cứu đầy đủ môi trường tự nhiên ở Biển Đông cũng như tác động của môi trường trên các cấu trúc kỹ thuật được xây dựng. Việc thiết kế và xây dựng các đảo đá đã được tiến hành theo lịch trình gò bó mà không có được những đánh giá khoa học sâu sát, dài hạn".

Theo ông Hồ Kì Cao, các nhân tố tác hại bao gồm nhiệt độ, độ ẩm cao, sương mù, nồng độ muối trong không khí và bức xạ nhiệt lớn. Tốc độ hao mòn của các trang thiết bị và vật liệu đưa ra Biển Đông khiến Quân đội Trung Quốc phải ngạc nhiên.

Trong bản báo cáo, ông viết : "Các cấu trúc bê tông bắt đầu bị rã ra sau chưa đầy 3 năm, và các trang thiết bị bằng kim loại ngừng vận hành sau khoảng 1 năm do bị ăn mòn".

Những vấn đề trên đã gây ra lo ngại về an toàn và về khả năng các cơ sở của Trung Quốc đứng vững được trước những thảm họa tự nhiên như bão và sóng thần.

"Sự ăn mòn nhanh chóng không chỉ tác động nghiêm trọng đến hoạt động bình thường của các cấu trúc kỹ thuật và cơ sở hạ tầng, mà còn làm gia tăng đáng kể chi phí vận hành và bảo trì".

Rỉ sét vũ khí và trang thiết bị là vấn đề lớn đối với quân đội các nước. Một báo cáo của Lầu Năm Góc năm 2018 đã ước tính là tình trạng ăn mòn trên chiến đấu cơ, chiến hạm, tên lửa và vũ khí hạt nhân đã khiến Mỹ tiêu tốn khoảng 21 tỉ đô la mỗi năm.

Quân Đội Trung Quốc không công bố những số liệu liên quan, song Viện Khoa học Trung Quốc vào năm 2017 từng xác định rằng hiện tượng ăn mòn đã khiến Trung Quốc mất khoảng 300 tỉ đô la vào năm 2014, tương đương với 3% GDP.

Ngay cả chất liệu mới graphene cũng có vấn đề

Để khắc phục, các nhà khoa học Trung Quốc đã cầu viện đến chất graphene. Tuy nhiên, theo SCMP, lớp phủ có chứa graphene mà Trung Quốc đang thử nghiệm không phải là không có vấn đề.

Theo giáo sư Trương Lỗi (Zhang Lei), thuộc Đại học Khoa học Công nghệ Bắc Kinh, ngay cả chất graphene cũng hàm chứa vấn đề riêng. Graphene thuần chất là một chất dẫn điện tốt, cho nên bất kỳ vết rạn nứt nào trên bề mặt lớp phủ có thể làm gia tăng tốc độ ăn mòn vật chất do dòng điện. Graphene cần phải được kết hợp với các vật liệu khác để làm giảm tính dẫn diện của nó, và việc tìm ra vật liệu phù hợp hoàn toàn không dễ dàng

Còn giáo sư Thôi Cam (Cui Gan) tại Đại học Dầu khí Trung Quốc, chuyên nghiên cứu các vật liệu bảo vệ sử dụng chất graphene, cho biết việc sản xuất hàng loạt các tấm carbon mỏng có thể gặp khó khăn bởi các tấm này khó tách rời khỏi nhau.

Dù vậy, theo ông Thôi Cam, các vấn đề như trên có thể được xử lý trong các phòng thí nghiệm đang nghiên cứu vật liệu graphene và đó chính là "loại vật liệu của hy vọng".

Trọng Nghĩa

Nguồn : RFI, 05/07/2019

--------------

(1) "Can a new graphene coating save the Chinese military from rusting away in the South China Sea ?"

(2) "Nghiên cứu về tác động môi trường biển đối với việc bảo trì cấu trúc rạn san hô" (Research on the marine environmental impact on reef structures maintenance), Tạp chí Khoa học & Công nghệ Quốc phòng, số 3 năm 2018.