Thông Luận

Phi đạn mới nhất của Hải quân Mỹ có thể xóa lợi thế của Trung Quốc ở Biển Đông

Reuters, VOA, 15/08/2024

Các chuyên gia cho rằng việc Hải quân Hoa Kỳ triển khai các phi đạn không đối không tầm xa mới ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương có thể xóa bỏ lợi thế của Trung Quốc về tầm bắn trên không, một phần trong kế hoạch tăng cường tập trung vào việc phô trương sức mạnh trong bối cảnh căng thẳng trong khu vực tăng cao.

Hải quân Hoa Kỳ vừa trang bị phi đạn không đối không AIM-174 mới cho các phi đội chiến đấu cơ F-18E/F Super Hornet của mình

Phi đạn AIM-174B, được phát triển từ phi đạn phòng không SM-6 của Raytheon hiện có sẵn, là loại phi đạn có tầm bắn xa nhất mà Hoa Kỳ từng trang bị và được chính thức công nhận vào tháng 7 năm nay.

Phi đạn này có ba ưu điểm chính: nó có thể bay xa hơn nhiều lần so với lựa chọn tốt nhất tiếp theo của Mỹ là AIM-120 AMRAAM; nó không yêu cầu dây chuyền sản xuất mới và nó tương thích với máy bay của ít nhất một đồng minh là Úc.

Điều quan trọng là một loại vũ khí như AIM-174B, có thể tấn công các mục tiêu trên không ở khoảng cách xa tới 400 km, vượt xa phi đạn PL-15 của Trung Quốc, cho phép máy bay phản lực của Mỹ ngăn chặn các mối đe dọa ở xa tàu sân bay và tấn công một cách an toàn các mục tiêu "có giá trị cao" của Trung Quốc, chẳng hạn như máy bay chỉ huy và kiểm soát.

Ông Chieh Chung, nhà nghiên cứu tại Hiệp hội Tầm nhìn Chiến lược có trụ sở tại Đài Bắc, nói: "Mỹ có thể đảm bảo an toàn cho các tài sản quan trọng của họ, chẳng hạn như các nhóm tàu sân bay, và tiến hành các cuộc tấn công tầm xa vào các mục tiêu của Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc".

Phương Tây cho đến nay vẫn chưa dễ dàng làm được điều đó.

AIM-120, phi đạn tầm xa tiêu chuẩn dành cho máy bay Mỹ, có tầm bắn tối đa khoảng 150 km đòi hỏi máy bay phóng phải bay sâu hơn vào lãnh thổ tranh chấp, khiến các tàu sân bay có nguy cơ bị tấn công chống tàu cao hơn.

Bất kỳ loại xung đột nào ở Biển Đông, trong cái gọi là Chuỗi Đảo Thứ nhất, chạy từ gần Indonesia về phía đông bắc đến lục địa Nhật Bản, có nghĩa là Hải quân Hoa Kỳ sẽ hoạt động trong phạm vi vài trăm km tính từ đối thủ Trung Quốc.

Hỗ trợ Đài Loan trong một cuộc xâm lược sẽ kéo Hải quân lại gần hơn nữa.

Ông Cheih cho biết thêm, AIM-174B thay đổi phương trình đó, khiến máy bay săn tàu sân bay của Trung Quốc nằm ngoài tầm bắn và thậm chí gây nguy hiểm cho máy bay của họ tấn công Đài Loan, điều đó làm tăng khả năng Mỹ sẽ tham gia vào một cuộc xung đột lớn trong khu vực.

Một nhà phân tích kỹ thuật quốc phòng cấp cao của Hoa Kỳ, người từ chối nêu tên vì vấn đề này rất nhạy cảm, nói: "Điều quan trọng là nó cho phép Hoa Kỳ tiến sâu hơn một chút" vào Biển Đông trong một cuộc xung đột.

"Và nó sẽ có khả năng thay đổi hành vi của Trung Quốc vì nó sẽ khiến các máy bay lớn, chậm, không uyển chuyển gặp rủi ro lớn hơn".

Phạm vi lợi thế

Trong nhiều thập niên, lợi thế của Hoa Kỳ về máy bay chiến đấu tàng hình, đầu tiên là với F-117, sau đó là F-22 và F-35, có nghĩa là tất cả những gì cần có là những phi đạn như AIM-120.

Ông Justin Bronk, chuyên gia công nghệ và sức mạnh không quân tại Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia London, cho biết, quân đội Mỹ cũng đang nghiên cứu phát triển AMRAAM như một giải pháp thay thế rẻ hơn cho một phi đạn mới, cải thiện đáng kể hiệu suất của nó trong nhiều thập niên.

Liên minh Vận động Phòng thủ Phi đạn cho biết, SM-6 ước tính có giá khoảng 4 triệu đô la mỗi chiếc, trong khi một chiếc AMRAAM có giá khoảng 1 triệu đô la.

Các quốc gia Châu Âu, vốn chưa được tiếp cận với công nghệ tàng hình cho đến những năm gần đây, đã phát triển phi đạn Meteor chạy bằng động cơ ramjet, có tầm bắn 200 km, do MBDA sản xuất.

MBDA không trả lời yêu cầu bình luận.

Bà Kelly Grieco, một thành viên cao cấp tại Trung tâm Stimson cho biết, sự xuất hiện của máy bay tàng hình Trung Quốc như J-20 và quan trọng hơn là phi đạn PL-15 mà nó có thể mang theo - với tầm bắn 250 km trở lên - đã làm xói mòn lợi thế của Mỹ.

Bà nói, giờ đây, về mặt lý thuyết, một máy bay tàng hình của Trung Quốc có thể phát hiện ra máy bay không tàng hình của Mỹ và bắn hạ chúng ở ngoài phạm vi mà chúng thậm chí có thể chống trả.

Ngay cả máy bay tàng hình của Mỹ cũng có thể bị buộc phải bay gần một cách nguy hiểm để bắn phi đạn.

Bà nói : "Nếu một máy bay chiến đấu của Trung Quốc có thể vượt xa máy bay chiến đấu của Mỹ, điều đó có nghĩa là họ có thể bắn phát đầu tiên".

AIM-174B được phát triển để nhanh chóng giải quyết nhu cầu đó.

Dự án AIM-260 bí mật của Lockheed Martin, một chương trình riêng của Không quân Hoa Kỳ nhằm phát triển một phi đạn không đối không tầm xa đủ nhỏ để máy bay tàng hình mang theo bên trong, đã được phát triển trong ít nhất bảy năm.

Lockheed Martin từ chối bình luận về dự án.

Ông Bronk cho biết Trung Quốc đang phát triển phi đạn có tầm bắn xa hơn PL-15 nhưng radar của máy bay chưa thể phát hiện được mục tiêu ở khoảng cách như vậy.

Ông nói thêm : "Nếu sử dụng phi đạn quá lớn và quá nặng thì sẽ làm tiêu hao thêm rất nhiều nhiên liệu của máy bay".

Sẵn có

Việc sử dụng SM-6 của Raytheon, ban đầu được thiết kế cho vai trò phòng không phóng từ tàu, có nghĩa là các dây chuyền sản xuất đã có sẵn. Nguồn tài trợ cũng có sẵn cho hơn 100 phi đạn SM-6 trong năm nay.

Raytheon từ chối bình luận về số lượng AIM-174B sẽ được sản xuất hoặc liệu những chiếc SM-6 hiện có có được chuyển đổi hay không.

Cho đến nay nó chỉ được thể hiện trên máy bay F/A-18E/F Super Hornet của Hải quân Hoa Kỳ, do quân đội Hoa Kỳ và Úc vận hành.

Hoa Kỳ coi Úc là địa điểm quan trọng để triển khai sức mạnh ở Biển Đông và đang đầu tư hàng trăm triệu đô la vào cơ sở hạ tầng quân sự ở đó.

Bộ Quốc phòng Úc cho biết họ "hợp tác chặt chẽ với Mỹ để hiểu rõ các lựa chọn năng lực sẵn có để Úc xem xét".

Hải quân Mỹ cho biết phi đạn này đã được "triển khai hoạt động" nhưng từ chối bình luận về việc liệu nó có được cung cấp cho các đồng minh hay không, liệu nó có được tích hợp trên các máy bay khác hay không và họ muốn có bao nhiêu phi đạn AIM-174B mỗi năm.

Ông Peter Layton, chuyên gia quốc phòng và hàng không tại Viện Griffith Châu Á, cho biết tính linh hoạt của SM-6, vốn cũng được sử dụng để tấn công tàu, mục tiêu trên bộ và phi đạn, mở ra những khả năng vượt xa AIM-174B.

Ví dụ, nếu được trang bị thiết bị tìm kiếm chống radar, nó có thể tấn công và phá hủy các tổ hợp phi đạn đất đối không ở tầm cực xa.

Tuy nhiên, hiện tại, việc bổ sung AIM-174B vào kho vũ khí của Hải quân Hoa Kỳ, ngay cả khi chưa có số lượng lớn, sẽ làm thay đổi kỹ năng chiến đấu trong cuộc xung đột khu vực, nhà phân tích kỹ thuật cấp cao Layton cho biết.

"Nếu điều này đủ để đẩy lùi máy bay (có năng lực kỹ thuật cao của Trung Quốc) thì bạn không cần nhiều".

"Bởi vì mối đe dọa đã khiến đối thủ thay đổi hành vi... Nó khiến kịch bản Biển Đông trở nên dễ dàng hơn".

Nguồn : VOA, 15/08/2024

****************************

Tên lửa mới của Mỹ có thể thay đổi cán cân ở Biển Đông

Việc Hải quân Mỹ triển khai tên lửa không đối không tầm cực xa mới ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương có thể xóa bỏ lợi thế về tầm bắn trên không của Trung Quốc, theo đánh giá của các chuyên gia.

Chiến đấu cơ đa năng F-18 trang bị phi đạn AIM-147B cất cánh từ tàu sân bay USS Carl Vinson trong cuộc tập trận quân sự Vành đai Thái Bình Dương vào tháng 7/2024

Đây cũng là động thái tăng cường khả năng triển khai sức mạnh của Mỹ giữa lúc căng thẳng khu vực đang leo thang.

Tên lửa AIM-174B, được phát triển từ tên lửa phòng không Raytheon SM-6 sẵn có, là loại tên lửa tầm xa nhất mà Mỹ từng triển khai và đã được công nhận chính thức vào tháng 7/2024.

Tên lửa này có ba ưu điểm chính :

- có thể bay xa hơn nhiều lần so với lựa chọn tốt thứ hai của Mỹ là AIM-120 AMRAAM ;

- không yêu cầu dây chuyền sản xuất mới ; và

- tương thích với các máy bay của ít nhất một đồng minh của Mỹ là Úc.

Điều quan trọng là một vũ khí như AIM-174B có thể tấn công các mục tiêu trên không cách xa tới 400km, vượt xa tầm bắn của tên lửa PL-15 của Trung Quốc, cho phép máy bay chiến đấu của Mỹ giữ các mối đe dọa đối với tàu sân bay xa hơn và tấn công an toàn các mục tiêu "giá trị cao" của Trung Quốc, chẳng hạn như máy bay chỉ huy và kiểm soát.

"Mỹ có thể đảm bảo an toàn cho các tài sản quan trọng của họ, chẳng hạn các nhóm tàu ​​sân bay, và thực hiện các cuộc tấn công tầm xa vào các mục tiêu thuộc Giải phóng quân nhân dân Trung Hoa (PLA)", Chieh Chung (Yết Trọng), nhà nghiên cứu của nhóm Hiệp hội Dự báo Chiến lược có trụ sở Đài Bắc (Đài Loan), nhận định vớiReuters.

Đây là điều mà đến nay phương Tây vẫn chưa dễ dàng thực hiện.

AIM-120, tên lửa tầm xa tiêu chuẩn cho máy bay của Hoa Kỳ, có tầm bắn tối đa khoảng 150km, đòi hỏi máy bay phóng tên lửa phải bay sâu hơn vào lãnh thổ tranh chấp, khiến tàu sân bay phải đối mặt với nguy cơ bị tấn công lớn hơn.

Bất kỳ xung đột nào ở Biển Đông, bên trong Chuỗi đảo đầu tiên (First Island Chain) - kéo dài từ Indonesia theo hướng đông bắc tới Nhật Bản, đồng nghĩa với việc Hải quân Mỹ sẽ hoạt động chỉ cách Trung Quốc vài trăm cây số.

Việc Mỹ hỗ trợ Đài Loan trong trường hợp hòn đảo này bị xâm lược càng kéo Hải quân Mỹ lại gần Trung Quốc, về mặt cự ly, hơn nữa.

Ông Cheih cho rằng tên lửa AIM-174B thay đổi điều đó, khiến máy bay săn tàu sân bay của PLA không thể bắn tới tàu sân bay Mỹ và máy bay PLA sẽ gặp nguy hiểm nếu tấn công Đài Loan. Điều này cũng làm tăng khả năng Mỹ sẽ tham gia vào một cuộc xung đột lớn trong khu vực.

"Điều quan trọng là tên lửa này giúp Mỹ tiến xa hơn một chút" vào Biển Đông trong một cuộc xung đột, một nhà phân tích kỹ thuật quốc phòng cấp cao của Mỹ, người từ chối nêu tên vì vấn đề nhạy cảm, nói với Reuters.

"Và nó có khả năng thay đổi hành động của Trung Quốc vì nó sẽ gây nguy hiểm hơn cho những chiếc máy bay lớn, chậm, kém cơ động", người này nói thêm.

Ưu thế tầm xa

Vận chuyển tên lửa AIM-120 trên tàu sân bay USS George Washington của Mỹ

Trong nhiều thập kỷ, Mỹ chiếm ưu thế về máy bay chiến đấu tàng hình, đầu tiên là F-117 và sau đó là F-22 và F-35, nên chỉ cần tên lửa như AIM-120 là đủ.

Justin Bronk, một chuyên gia về không quân và công nghệ tại Viện Royal United Services ở London, nói với Reuters rằng quân đội Mỹ cũng đã phát triển AMRAAM như một tên lửa thay thế rẻ hơn, cải thiện đáng kể hiệu suất sau nhiều thập kỷ.

Theo Liên minh Ủng hộ Phòng thủ Tên lửa, một quả tên lửa SM-6 có giá khoảng 4 triệu USD trong khi tên lửa AMRAAM có giá khoảng 1 triệu USD.

Các quốc gia Châu Âu, vốn tới những năm gần đây mới tiếp cận công nghệ tàng hình, đã phát triển tên lửa Meteor chạy bằng ramjet (động cơ phản lực dòng thẳng), có tầm bắn 200km, do MBDA sản xuất.

MBDA không trả lời yêu cầu bình luận của Reuters.

Sự ra đời của các máy bay tàng hình Trung Quốc như J-20, và quan trọng hơn, tên lửa PL-15 với tầm bắn 250km trở lên mà máy bay này có thể mang theo - đã làm xói mòn lợi thế của Mỹ, theo nhận xét của bà Kelly Grieco, một thành viên cấp cao tại Trung tâm Stimson (Mỹ).

Bà Grieco cho rằng hiện tại, về mặt lý thuyết, một máy bay tàng hình của Trung Quốc có thể phát hiện ra máy bay không tàng hình Mỹ và bắn hạ ở rất xa, ngoài tầm mà máy bay Mỹ có thể chống trả.

Ngay cả máy bay tàng hình của Mỹ cũng có thể phải mạo hiểm bay gần để bắn tên lửa.

"Nếu một máy bay chiến đấu Trung Quốc nằm ngoài tầm bắn của một máy bay chiến đấu Mỹ, điều đó có nghĩa là máy bay Trung Quốc có thể bắn trước. Rất khó để chạy thoát khỏi thứ gì đó đang di chuyển với tốc độ Mach 4 (khoảng 5.000km/h)", bà Grieco nhận định.

AIM-174B được phát triển để nhanh chóng giải quyết vấn đề đó.

Lockheed Martin AIM-260, một chương trình bí mật do Không quân Mỹ thực hiện nhằm phát triển một tên lửa không đối không tầm cực xa đủ nhỏ để máy bay tàng hình có thể mang theo bên trong, đã được triển khai trong bảy năm.

Lockheed Martin từ chối bình luận với Reuters về dự án này.

Ông Justin Bronk nói với Reuters rằng Trung Quốc đang phát triển tên lửa có tầm bắn xa hơn PL-15 nhưng radar của máy bay phóng có lẽ không thể phát hiện mục tiêu ở khoảng cách xa như vậy.

"Những quả tên lửa quá lớn và quá nặng thì sẽ ngốn nhiều nhiên liệu máy bay hơn", ông nói thêm.

Những năng lực có sẵn

Việc sử dụng tên lửa SM-6 của Raytheon, ban đầu được thiết kế cho vai trò phòng không phóng từ tàu, có nghĩa là các dây chuyền sản xuất đã sẵn sàng. Kinh phí cho hơn 100 tên lửa SM-6 mỗi năm cũng đã có, theo Reuters.

Raytheon từ chối bình luận với Reuters về số lượng AIM-174B sẽ được sản xuất hay liệu số tên lửa SM-6 hiện có sẽ được chuyển đổi.

Hiện các tên lửa chỉ mới thấy trên chiếc F/A-18E/F Super Hornet của Hải quân Mỹ. Dòng máy bay này do quân đội Mỹ và Úc vận hành, theo Reuters.

Mỹ xem Úc là một đồng minh quan trọng và là địa điểm để triển khai sức mạnh vào Biển Đông. Mỹ cũng đang đầu tư hàng trăm triệu đô la vào hạ tầng quân sự ở Úc.

Bộ Quốc phòng Úc cho biết họ "làm việc chặt chẽ với Mỹ để hiểu các lựa chọn năng lực có sẵn để Úc xem xét".

Bộ Quốc phòng Mỹ đã chuyển các câu hỏi của Reuters về AIM-174B cho Hải quân Mỹ.

Hải quân Mỹ cho biết tên lửa này đã được "triển khai hoạt động" nhưng từ chối bình luận về việc liệu nó có được cung cấp cho các đồng minh hay không, liệu nó có được tích hợp lên các máy bay khác hay không và Hải quân Mỹ muốn bao nhiêu AIM-174B mỗi năm.

Peter Layton, chuyên gia quốc phòng và hàng không tại Viện Griffith Châu Á, cho biết tính linh hoạt của SM-6, vốn cũng được sử dụng để tấn công tàu, mục tiêu trên bộ và tên lửa, có nhiều khả năng vượt xa AIM-174B.

Ví dụ, nếu được trang bị đầu dò chống radar, nó có thể tấn công và phá hủy các hệ thống tên lửa đất đối không từ tầm xa cực lớn.

Tuy nhiên, hiện tại, việc bổ sung AIM-174B vào kho vũ khí của Hải quân Mỹ, ngay cả khi số lượng chưa lớn, cũng thay đổi tính toán của một cuộc xung đột khu vực, theo ông Layton.

"Nếu điều này đủ để đẩy (máy bay giá trị cao) của Trung Quốc lùi xa, thì không nhất thiết phải có nhiều tên lửa như vậy", vị chuyên gia quốc phòng nói thêm.

"Bởi vì mối đe dọa đã khiến đối thủ thay đổi hành vi... Nó làm cho kịch bản Biển Đông trở nên dễ dàng hơn", ông Layton nhận định.

Nguồn : BBC, 15/08/2024