Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Người Việt 'ganh tị' vì Campuchia có bầu cử đa đảng (VOA, 07/06/2017)

Nhiều người Vit trong nhng ngày qua chia s trên mng xã hi tin tc v cuc bu c đa đng Campuchia, kèm theo là những li bình t ý ghen t v vic Vit Nam chưa được như vy.

myanmar2

Người dân Campuchia đi b phiếu ngoi ô Phnom Penh, 4/6/2017

Các hãng tin quốc tế nói các cuc bu c hi đng xã Campuchia din ra hôm 4/6. Tuy kết qu chính thc ch được công b vào cui tháng này, nhưng thông tin sơ b cho thy Đng Cứu quc Campuchia đi lp đã giành được 487 ghế, so vi hơn 1.100 ghế ca Đng Nhân dân Campuchia ca Th tướng Hunsen.

Đây là bước tiến ln đi vi đng đi lp. Năm 2012, đng này ch giành vn vn có 40 ghế.

Nhận xét trên mng xã hi v cuc bu c Campuchia, mt s người Vit nói người dân Campuchia được la chn gia nhng ng c viên ca các đng khác nhau, trong khi Vit Nam "có duy nht 1 đng, b phiếu hay không b phiếu cũng vy thôi". Có người còn t ý nghi ng v gian ln bu c Vit Nam khi viết rng "'người ta' b phiếu giùm dân hết ri".

Một s người khác so sánh rng nước láng ging phía tây nam tng là "chư hu ca Vit Nam" song nay li cho Vit Nam "ngi khói" v mt dân ch, t do.

Về không khí bu c Campuchia, nhiu người đánh giá nó "t do, đy sôi đng và hp dn", khác hn vi quy trình "đng [cng sn] chn người lãnh đo" Vit Nam, và h bày t ước vng là Vit Nam ri cũng s có tranh c, bu c dân ch.

Nhà hoạt đng Nguyn H Nht Thành thành ph H Chí Minh lý gii vi VOA v tâm lý này :

"Được t do chn người đi din cho mình trong các vn đ quc gia là mt cm giác mà bt c người nào có ý thc công dân đu ham mun. Và hơn hết đó là s th hin trách nhim vào vn đ cng đng. Mong mun Vit Nam có th mt ngày hc hi được cách chính trị ca Campuchia đang hot đng là mong ước ca nhng người đang hot đng cho dân ch như Thành, và mình nghĩ là tt c nhng người khác h cũng khao khát có được mt th chế tôn trng quyn t do như vy".

Anh Thành chỉ ra rng không ch trong lĩnh vực bầu c, mà các sinh hot khác ca xã hi Campuchia cũng rt "ci m, t do". Điu này truyn cm hng và là đng lc đ người dân đóng góp vào vic sáng to, phát trin đt nước.

Đây cũng là một khía cnh được nhiu người bình lun. Liên h t chính tr sang kinh tế, không ít người nhn đnh nh có dân ch đa đng, Campuchia đang ngày càng phát trin và s qua mt Vit Nam.

Các con số thng kê thc tế cho thy tc đ tăng trưởng GDP ca Campuchia đt trên 7% trong sut 25 năm tr li đây, so vi mc trung bình 5,7% ca Vit Nam trong 20 năm qua. T năm 2014, các nhà phân tích quốc tế đã cnh báo Campuchia s sm vượt Vit Nam v năng lc cnh tranh, thu hút đu tư và thu nhp ca người dân.

Nhà bất đng chính kiến J.B Nguyn Hu Vinh Hà Ni khng đnh vi VOA vì đng cng sn vn c duy trì đc quyn chính tr Vit Nam nên điu đó hin nhiên dn đến đt nước b tt hu :

"Như bây gi thì ta phi nhìn thy rng Campuchia rõ ràng quyn con người ca h được đm bo hơn. H được t do hơn. Trong t do ngôn lun, t do báo chí, t do tư tưởng, v nhiu mt, người dân Campuchia đã hơn hn người Vit. Cho nên cái chuyn tt hu là nhìn thy rõ ràng. Không cn phi so sánh rng ngày hôm nay người dân Campuchia được bao nhiêu tin, ngày mai được bao nhiêu tin na. Nói tóm li, người dân Campuchia đã được tôn trng hơn, và giá trị ca người dân Campuchia cao hơn giá tr ca tng công dân Vit Nam".

Trong nhiều dp khác nhau, các nhà lãnh đo Vit Nam phát biu công khai rng do nhng đc thù ca đt nước và mt lch s, văn hóa, thm chí c v dân trí, nên h thng chính trị đa đng không phù hp vi Vit Nam.

Sau các cuộc bu c Campuchia, nhiu người cho rng gii cm quyn Vit Nam cn xem li lp lun ca h, xét đến thc tế rng các yếu t dân trí, văn hóa, lch s ca hai nước láng ging không có chênh lch ln.

Nhà bất đng J.B Nguyn Hu Vinh đưa ra quan đim :

"Cái gọi là dân trí thp là lun điu tuyên truyn ca đng đưa ra mà thôi. Vn đ ch là không phi vì người dân dân trí thp mà người ta không làm. Đó là cách nói ngy bin. Cui cùng, tt c nhng ngy biện đó cũng ch đ bo v s đc tài ca mình mà thôi. Ch còn nói do người dân dân trí thp không th đa đng, không th có th chế dân ch hơn, thì tôi nghĩ có l cũng không th có mt đt nước nào có nn dân ch".

Mặc dù có nhng ý kiến không my lc quan cho rng không biết đến bao gi Vit Nam mi có th có dân ch đa đng như nước láng ging phía tây nam, song nhà hot đng Nguyn Hồ Nhật Thành nhn đnh kim soát chính tr đã được ni lng trong vài năm gn đây, cho phép người dân nuôi hy vng.

Từ quan sát cá nhân, anh Thành nói hot đng ca các t chc xã hi dân s hin t do hơn so vi cách đây 3 năm. Anh dn chng rng nhiu t chức xã hội dân sự được hot đng đc lp, nhiu din đàn, hi tho v nhng vn đ "gai góc", k c v nhân quyn, đã din ra trong khi cách đây 2 năm không được phép.

Nhận đnh đó là "sc ép t dưới lên" ngày càng ln dn đến "bên trên" buc phi ni rng các hn chế, nhà hot đng 31 tui thành ph H Chí Minh bày t hy vng dân ch s đến sm vi Vit Nam :

"Đến khi mà 1% dân s Vit Nam h ý thc được quyn ca mình, và h thc hin quyn đã được quy đnh trong Hiến pháp thành mt quyn c th ngoài đi sng thì lúc đó ở Vit Nam nó có th là mt áp lc đ mà thay đi. Thành hy vng nó đến trong vòng 10 năm, mong mun thế h con mình nó được hưởng cái cm giác mà mình đang khao khát hin ti chưa được".

Anh Thành cho rằng khi người dân thc s có ý thc v t do và luôn hoạt đng đ bo v nó, điu đó s to ra đ áp lc đem li s thay đi "t dưới lên". Thay đi theo cách này s bo đm cho nn dân ch được bn vng, anh nói.

**********************

Máy bay quân sự Myanmar mất tích, chở theo 120 người (VOA, 07/06/2017)

Tàu và máy bay ngày 7/6 triển khai tìm kiếm khp b bin min Nam Myanmar sau khi mt máy bay quân s b mt tích trong không phn bên trên Bin Andaman cùng vi 120 binh sĩ, thân nhân, và thành viên phi hành đoàn, theo tin t gii chc hàng không dân s và quân đội Myanmar.

myanmar1

Máy bay quân sự Myanmar

Chiếc máy bay vn ti Y-8-200F do Trung Quc sn xut ri th trn duyên hi Myeik lúc 1:06 chiu (gi đa phương), bay ti thành ph Yangon trong chuyến bay quân s thường kỳ mi tun vi nhiu chng dng dc các thành ph duyên hi trên đường đi.

Máy bay mất liên lc sau khi ct cánh được 29 phút đ cao 5.485m trên mt bin.

"Chúng tôi không biết chuyn gì đã xy ra sau khi máy bay b mt liên lc", gii chc hàng không dân s Kyaw Kyaw They ti phi trường Myeik cho biết.

Thông tin ban đầu nói có 105 người trên máy bay, sau đó quân đi Myanmar cho hay có 106 binh sĩ và thân nhân cùng 14 thành viên phi hành đoàn. Máy bay này có th ch ti đa 200 người.

Giới hu trách cho biết v vic xy ra trong điu kin thi tiết bình thường.

Quân đội huy đng 6 tàu hi quân và 3 máy bay quân s tiếp tc công tác tìm kiếm trong màn đêm.

Tới thi đim này chưa có thông tin v tung tích chiếc máy bay mt tích.

Máy bay này được tu v hi tháng ba năm ngoái và đã thc hin 809 gi bay, quân đi Myanmar cho hay.

Published in Châu Á