Thông Luận

Tập trận bắn đạn thật : Lời cảnh cáo của Tập Cận Bình đến Đài Loan và Mỹ (RFI, 17/04/2018)

Sau hai ngày tập trận hùng hậu tại Biển Đông (11 và 12/04/2018), Trung Quốc tiếp tục phô trương sức mạnh hải quân và răn đe trong cuộc tập trận bắn đạn thật diễn ra từ 8 giờ sáng đến nửa đêm 18/04/2018 tại eo biển Đài Loan.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chụp ảnh chung với các binh sĩ trên khu trục hạm Trường Sa (Changsha), Biển Đông, ngày 12/04/2018 - Reuters

Khi tổ chức tập trận bắn đạn thật ngay sát sườn Đài Loan, Trung Quốc bắn một mũi tên nhắm đến nhiều mục đích. Thực vậy, theo nhận định với CNN của nhà nghiên cứu Collin Koh, thuộc trung tâm An toàn Hàng hải Viện Nghiên cứu Quốc tế Rajaratnam tại Singapore, "Trung Quốc muốn nhấn mạnh là Hải Quân nước này luôn sẵn sàng. Đây cũng là một thông điệp nhắc nhở Đài Loan đừng đi quá xa".

Mục đích thứ nhất là răn đe chính quyền Đài Loan với lập trường độc lập ngày càng cứng rắn kể từ khi bà Thái Anh Văn trở thành tổng thống năm 2016. Tình hình hiện nay trái ngược với chính sách dần cải thiện quan hệ với Bắc Kinh của người tiền nhiệm Mã Anh Cửu với đỉnh điểm là cuộc hội đàm với chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Singapore ngày 07/11/2015.

Từ sau cuộc nội chiến đẫm máu năm 1949, hai bờ eo biển không duy trì quan hệ chính thức và cũng không công nhận tính chính đáng của nhau. Bắc Kinh luôn coi Đài Loan là một tỉnh "nổi loạn", là một phần không thể tách rời của Trung Quốc. Lo ngại trước tinh thần dân tộc ủng hộ độc lập của chính quyền Đài Bắc hiện nay, Bắc Kinh từng cảnh cáo sẽ dùng vũ lực sáp nhập hòn đảo nếu cần thiết.

Đối với Bắc Kinh, cuộc tập trận bắn đạn thật cũng là lời cảnh cáo gửi đến Washington vì chính quyền của tổng thống Mỹ Donald Trump tìm cách thắt chặt quan hệ với Đài Bắc thông qua hai đạo luật mới. Đạo luật thứ nhất được ký vào tháng 03/2018 cho phép gia tăng các chuyến công du chính thức giữa Mỹ và Đài Loan. Đạo luật thứ hai được ký vào đầu tháng 04/2018 cho phép một số tập đoàn vũ khí Mỹ bán công nghệ chế tạo tầu ngầm và trang thiết bị quân sự cho Đài Loan.

Dù chỉ thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức với Bắc Kinh, nhưng Hoa Kỳ vẫn duy trì chặt chẽ quan hệ không chính thức với Đài Bắc và cung cấp vũ khí cho hòn đảo trong khuôn khổ Luật về Quan hệ Đài Loan (Taiwan Relations Act). Dưới thời tổng thống Donald Trump, Hoa Kỳ còn tỏ ra nhiệt tình xích lại gần Đài Loan hơn. Điều này đã khiến Bắc Kinh giận dữ, cụ thể trong bài diễn văn đọc trước Quốc hội vào tháng 03/2018, chủ tịch Tập Cận Bình khẳng định : "Mỗi một tấc đất của mẹ tổ quốc không thể bị tách rời khỏi Trung Hoa". Tiếp theo là lời đe dọa "khả năng xung đột quân sự" của Hoàn Cầu Thời Báo, cơ quan ngôn luận của Bắc Kinh.

Dù Trung Quốc trở thành một cường quốc trong những năm gần đây nhờ vào tăng trưởng kinh tế và hiện đại hóa quân đội, nhưng người dân Đài Loan ngày càng ít quan tâm đến việc thống nhất với đại lục. Phát biểu với CNN, nhà nghiên cứu Richard McGregor thuộc Viện Lowy ở Sydney đánh giá Đài Loan "sẽ không từ bỏ cách sống và nền độc lập tiềm tàng mà họ có được, vì vậy, trong chừng mực nào đó đối với Trung Quốc, ngày càng khó nhận được sự tôn trọng".

Cuối cùng, qua cuộc tập trận bắn đạn thật tại eo biển Đài Loan, diễn ra chưa đầy một tuần sau cuộc diễn tập tại Biển Đông, Trung Quốc còn "muốn chứng tỏ sức mạnh quân sự và quyền lực", theo đánh giá của nhà nghiên cứu McGregor. Khi duyệt đội quân danh dự trên khu trục hạm Trường Sa (Changsha) hôm 12/04, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhấn mạnh rằng hải Quân Trung Quốc phải đạt đến "tầm cỡ quốc tế". Như vậy, ông Tập Cận Bình cũng chứng tỏ đỉnh cao quyền lực, đặc biệt kể từ khi Quốc hội xóa bỏ quy định hạn chế nhiệm kỳ của người đứng đầu nhà nước, mở đường cho ông lãnh đạo cả đời.

Tuy nhiên, vẫn theo chuyên gia McGregor, Trung Quốc muốn thống nhất Đài Loan bằng con đường hòa bình vì dùng vũ lực quy phục hòn đảo sẽ gây ra rất nhiều rủi ro, trong đó phải tính đến "yếu tố" Hoa Kỳ.

Thu Hằng

****************

Trung Quốc tập trận bắn đạn thật tại eo biển Đài Loan (RFI, 17/04/2018)

Ngày 18/04/2018, quân đội Trung Quốc tiến hành tập trận bắn đạn thật tại eo biển Đài Loan, trong bối cảnh căng thẳng với chính quyền Đài Bắc. Sự kiện này chỉ diễn ra vài ngày sau khi hải quân và không quân Trung Quốc phối hợp một cuộc tập trận lớn nhất trong lịch sử nước này tại Biển Đông.

Một cuộc tập trận bắn đạn thật từ hàng không mẫu hạm Trung Quốc, ở biển Bột Hải, ngày 14/12/2016. Reuters/Stringer

Đây là cuộc tập trận đầu tiên trong vùng eo biển Đài Loan kể từ năm 2015 và cũng là lần đầu tiên dưới nhiệm kỳ tổng thống của bà Thái Anh Văn, nổi tiếng với lập trường ủng hộ độc lập.

AFP trích phát biểu một số quan chức Trung Quốc cho biết cuộc tập trận bắn đạn thật là lời cảnh báo cho phe ủng hộ độc lập tại Đài Loan, đồng thời khẳng định Bắc Kinh kịch liệt bác bỏ mọi xâm phạm toàn vẹn lãnh thổ Trung Quốc.

Phát biểu với báo giới ngày 17/04 trước khi lên đường công du vương quốc Swaziland (Nam Phi), một trong những nước đồng minh hiếm hoi của Đài Loan, tổng thống Thái Anh Văn đã trấn an người dân rằng chính phủ "có niềm tin và kiên định cần thiết để bảo vệ an ninh quốc gia".

Cuộc tập trận cũng diễn ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington vì chính quyền Donald Trump đàm phán bán vũ khí hiện đại cho Đài Loan với tổng trị giá 1,3 tỉ đô la và gần đây nhất là sự kiện tầu USS Theodore Roosevelt của Mỹ hoạt động vì tự do hàng hải ở vùng đang có tranh chấp tại Biển Đông.

Thu Hằng