Thông Luận

Sự kiểm soát chặt chẽ thông tin của Đảng cộng sản Trung Quốc cũng như nỗi quan ngại quá mức về mất ổn định xã hội là những nguyên nhân chính khiến cho dịch bệnh Covid-19 đã không được kiềm chế ngay từ đầu, theo nhận định của các học giả nghiên cứu về chính trị Trung Quốc.

Vũ Hán, thủ phủ tỉnh Hồ Bắc, là nơi bùng phát dịch Covid-19

Tuy nhiên, cũng theo nhận định của các nhà chuyên môn, chế độ độc tài của Trung Quốc có đủ khả năng huy động lực lượng để dập tắt dịch bệnh cho nên cuộc khủng hoảng Covid-19 khó lòng khiến chính quyền của Đảng cộng sản sụp đổ.

‘Bịt miệng ý kiến bất lợi’

Trên tờ South China Morning Post, ông Patrick Mendis, cựu giáo sư thỉnh giảng về ngoại giao kinh tế tại Đại học Vũ Hán và là cựu sinh viên Đại học Harvard, có bài phân tích về ‘ba sai lầm mà chính quyền Trung Quốc mắc phải trong việc xử lý cuộc khủng hoảng virus corona’.

Do Đảng cộng sản Trung Quốc nắm chặt quyền lực, Giáo sư Mendis cho rằng không có gì đáng ngạc nhiên nếu ngay từ sớm họ hy sinh sức khỏe của người dân trong cuộc khủng hoảng corona virus để bảo vệ chế độ.

"Thật vậy, mặc dù Trung Quốc đã phản ứng nhanh hơn với dịch corona so với đợt dịch SARS hồi năm 2002-2003, thì trận dịch này cũng đã phơi bày một lỗ hổng cố hữu trong hệ thống của Trung Quốc với việc bịt miệng và trừng trị những ai đi chệch khỏi quan điểm chính thống", ông viết.

Theo lời vị giáo sư này, mặc dù thảm họa SARS cho thấy sự cần thiết phải cởi mở và có trách nhiệm hơn, Trung Quốc đã mắc phải những sai lầm tương tự trong cuộc khủng hoảng hiện tại mặc dù họ mong muốn thấy kết cục khác.

Sai lầm đầu tiên là bắn hạ người báo tin, Mendis phân tích. Lý Văn Lượng - bác sĩ nhãn khoa trẻ tại Bệnh viện Trung ương Vũ Hán - đã lần đầu tiên chia sẻ mối lo ngại của mình vào ngày 30/12 năm 2019 với một nhóm bạn học cũ trên WeChat. Vào thời điểm đó, virus corona vẫn chưa được nhận diện. Bác sĩ Lý khi đó đã cảnh báo về một trận dịch giống như SARS, và đề nghị các bạn học áp dụng các biện pháp nghiêm ngặt hơn để ngăn ngừa lây nhiễm tại các bệnh viện nơi họ làm việc.

Tuy nhiên, ảnh chụp màn hình của cuộc trò chuyện riêng tư này đã lan truyền và thu hút sự chú ý của cấp trên của bác sỹ Lý. Phần thưởng cho hành động cảnh giác chuyên nghiệp này của bác sĩ Lý là mệnh lệnh từ bệnh viện yêu cầu ông viết bản kiểm điểm tự phê bình. Công an địa phương cũng thẩm vấn ông và cho rằng ông ‘gây rối loạn trật tự xã hội nghiêm trọng’.

Bác sĩ Lý bị buộc phải đưa ra câu trả lời xác định cho hai câu hỏi – ‘Anh có thể dừng hành vi bất hợp pháp của mình không? và ‘Anh có có hiểu rằng anh sẽ bị trừng phạt nếu anh không ngừng hành vi đó hay không?’ Với hai câu trả lời này, virus corona đã được tạo điều kiện lây lan không có gì ngăn chặn trong một vài tuần kế tiếp, Giáo sư Mendis nhận định.

Bữa tiệc hoành tráng

Điều này dẫn đến sai lầm thứ hai: một cơn bão hoàn hảo đang thành hình, cũng theo lời vị giáo sư này. Đó là khi quận Bách Bộ Đình ở thành phố Vũ Hán chuẩn bị cho bữa tiệc hoành tráng hàng năm. Để kỷ niệm 20 năm bữa tiệc này, các nhà tổ chức địa phương đã lên kế hoạch phá kỷ lục thế giới về nhiều món ăn được phục vụ nhất trong một bữa tiệc.

Trong ít nhất ba tuần trước khi diễn ra bữa tiệc vào ngày 18/1, chính quyền Vũ Hán đã biết về sự lây lan của virus trong thành phố. Tâm lý thông thường sẽ là ra lệnh áp dụng các biện pháp tức thời để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Nhưng thay vào đó, chính quyền đã ra lệnh bóp nghẹt những tin xấu.

Một lý do khiến thị trưởng Vũ Hán không nghe theo lời khuyên cho các chuyên gia y tế, theo lời giải thích của một cố vấn của tờ Financial Times ở Bắc Kinh, là mối lo ngại của ông rằng ‘leo thang trong việc phòng chống dịch có thể gây tổn hại cho kinh tế địa phương và ổn định xã hội’.

Ông Mendis cho rằng quyết định này có tác động leo thang dịch bệnh hai lần. "Trước hết, nó đẩy nhanh sự lây lan của virus, do các thành viên của khoảng 40.000 gia đình đã nấu nướng cho bữa tiệc và nhiều người trong số họ đã đến ăn tiệc", ông phân tích.

Thứ hai, nó tạo điều kiện cho sự lây lan của virus trên toàn thế giới. Sau bữa tiệc có khoảng năm triệu người từ Vũ Hán tỏa ra khắp nơi, giúp đưa virus ra xa khỏi tỉnh Hồ Bắc và khỏi biên giới Trung Quốc.

"Tòa án Tối cao Trung Quốc Trung Quốc cuối cùng cũng nói rằng công an Vũ Hán nên khoan dung hơn với những người đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về dịch bệnh, thay vì buộc tội họ lan truyền tin đồn nhảm. Đây là một cử chỉ thừa nhận sự thật rõ ràng trên thực địa một cách khập khiễng. Điều này dẫn đến sai lầm thứ ba", ông viết tiếp.

Theo lời ông giải thích thì khi việc che đậy đã thất bại, Trung Quốc cũng dần dần và miễn cưỡng thừa nhận họ đã phản ứng không đầy đủ trước cuộc khủng hoảng. Một nhóm tiền trạm của Tổ chức Y tế Thế giới chỉ có thể đến Trung Quốc vào ngày 10/2, và vẫn chưa rõ họ sẽ có thẩm quyền đến đâu để điều tra nguồn gốc của dịch bệnh.

Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ - một trong những tổ chức uy tín nhất thế giới - thậm chí còn không được Trung Quốc mời để hỗ trợ điều tra.

"Với mức độ hạn chế và sự kiểm duyệt như vậy, chưa kể đến mối đe dọa đối với sức khỏe cộng đồng bên ngoài Trung Quốc, đã có sự lên án rộng rãi không chỉ đối với sự bịt miệng bác sĩ Lý, mà còn đối với cách xử lý không ổn thỏa của Chính phủ Trung Quốc đối với toàn bộ cuộc khủng hoảng", Mendis viết.

"Đảng cộng sản Trung Quốc có sự kiểm soát chặt chẽ đối với những gì công chúng trong nước nhìn thấy và nghe thấy; rốt cuộc, kiểm soát tuyên truyền là điều tối trọng giúp cho giới lãnh đạo Bắc Kinh thành công. Tuy nhiên, ý thức hệ không ăn thua gì trước bệnh truyền nhiễm. Đôi khi, một thông điệp chỉ đơn giản là quá hệ trọng để có thể bỏ qua hoặc che đậy", ông viết tiếp.

Theo lời vị giáo sư này, chính sách tốt nhất khả dĩ là điều mà bác sỹ Lý, người cảnh báo vốn đã trả giá cuối cùng, đã đề cập. Trong một cuộc phỏng vấn với tờ New York Times trước khi qua đời, bác sĩ Lý đã nói: "Nếu giới chức tiết lộ thông tin về dịch bệnh sớm hơn, tôi nghĩ rằng mọi việc sẽ tốt hơn rất nhiều. Cần có sự cởi mở và minh bạch nhiều hơn".

Không muốn gây hoang mang?

Cũng trên tờ South China Morning Post, ông Wenfang Tang, giáo sư chủ tịch Phân khoa Khoa học Xã hội tại Đại học Khoa học Công nghệ Hong Kong, đưa ra lời giải thích tại sao chính quyền cơ sở ở Vũ Hán đã tìm cách che đậy thông tin về dịch bệnh vào lúc đầu.

"Các nhà kiểm duyệt Trung Quốc nghĩ gì khi họ tìm cách phong tỏa thông tin trong một cuộc khủng hoảng sức khỏe công chúng rõ ràng như vậy?" ông lập luận. "Một cách giải thích là lúc đầu họ không nắm bắt được mức độ nghiêm trọng của vấn đề. Dường như điều này đúng ở mức độ nào đó, nhất là khi không có bằng chứng rõ ràng về sự lây lan từ người sang người trong những ngày đầu của dịch bệnh".

Tuy nhiên, có bằng chứng cho thấy chính quyền cơ sở không hề lơ là vấn đề này, ông viết tiếp. Bằng chứng ông đưa ra là vào cùng ngày bác sỹ Lý đăng lời cảnh báo về dịch bệnh, Ủy ban y tế Vũ Hán đã đưa ra cảnh báo khẩn cấp về sự xuất hiện của một loại virus corona mới và đề xuất các biện pháp chống lại sự lây lan của nó.

"Hiểu biết của nhà chức trách về sự lây lan từ người sang người của virus có thể không chính xác, nhưng họ đã lên tiếng báo động", Giáo sư Tang kết luận.

Một cách giải thích khác cho sự kiểm soát thông tin của chính quyền, cũng theo lời giáo sư Tang, là họ tin rằng virus có thể được kiểm soát mà không gây hoang mang cho công chúng trong mùa Tết Nguyên đán hoặc làm gián đoạn các cuộc họp hội đồng chính quyền hàng năm trên cả nước.

Sự hoảng loạn của công chúng và sự gián đoạn các phiên họp hội đồng nhân dân địa phương có thể đe dọa tăng trưởng kinh tế, ổn định xã hội và thậm chí là an ninh quốc gia – tất cả những vấn đề đó đều là ưu tiên hàng đầu của chính quyền Trung Quốc, ông cho biết.

"Một số quan chức Vũ Hán có lẽ đã quá tin tưởng rằng hệ thống chính trị độc tài đầy đủ năng lực của Trung Quốc có thể xử lý bất kỳ cuộc khủng hoảng nào", ông viết.

Xói mòn lòng tin của người dân

Theo ông, mặc dù cần nhiều bằng chứng hơn để kết luận rằng kiểm duyệt tin tức là nguyên nhân khiến cho virus corona lây lan, nhưng ‘thiệt hại rõ ràng hơn là sự đổ vỡ lòng tin của công chúng’. Mọi người theo dõi số ca nhiễm bệnh tăng nhanh trong kinh hoàng.

Ông đưa ra dẫn chứng là sự thương tiếc đối với sự qua đời của bác sỹ Lý đã trở thành chiến dịch công khai chống lại sự vụng về của chính phủ. Mạng xã hội Trung Quốc tràn ngập những lời thương tiếc bác sỹ Lý và những bình luận mỉa mai về sự dốt nát, bất lực, tham nhũng và kiêu ngạo của các quan chức địa phương.

"Sự bùng nổ những lời chỉ trích công khai là phản ứng trước sự kiểm soát chặt chẽ nhân danh ổn định xã hội và an ninh quốc gia kể từ khi Chủ tịch Tập Cận Bình lên nắm quyền vào năm 2012", ông viết.

"Một số người chỉ trích ông Tập vì phong cách lãnh đạo mang tính kiểm soát chặt chẽ trong khi những người khác kêu gọi bảo vệ quyền tự do ngôn luận như một quyền cơ bản của công dân. Những bình luận kiểu này trên mạng xã hội khiến chúng ta có ấn tượng rằng lòng dân ủng hộ chính quyền đã giảm đáng kể", giáo sư Tang viết trong bài phân tích.

Ông cũng cho rằng có lý do để tin rằng chính phủ độc tài của Trung Quốc có khả năng đẩy lùi khủng hoảng dịch bệnh và duy trì sự ủng hộ của công chúng với dẫn chứng là họ đã xây dựng được một bệnh viện 1.000 giường trong thời gian kỷ lục, triển khai hàng chục ngàn nhân viên y tế đến các khu vực bị ảnh hưởng và cách ly hàng chục triệu người.

Ngoài ra, họ cũng đã sử dụng các phương tiện truyền thông do nhà nước kiểm soát để chứng tỏ sự lãnh đạo mạnh mẽ của Đảng trong việc kiềm chế virus, tìm ra phương pháp điều trị mới, nâng cao lòng tin của công chúng và thúc đẩy đoàn kết dân tộc, theo ông Tang. Nhiều người dân Trung Quốc theo dõi tin tức chính thống có thể vẫn tin vào chính quyền trong khi cộng đồng mạng có thể không tin, ông nhận định.

Ông cho rằng chính quyền Bắc Kinh ‘đã cho thấy họ có khả năng phản hồi nhanh chóng trước dư luận’. "Họ đã điều một nhóm công tác từ Bắc Kinh đến Vũ Hán để điều tra việc xử lý bác sỹ Lý; bồi thường cho gia đình ông sau khi cái chết của ông được xem là tổn thương ở nơi làm việc; cách chức các quan chức địa phương được công chúng đánh giá là bất lực và công bố các chính sách mới để giám sát các cơ quan chính quyền địa phương", ông chỉ ra.

"Những biện pháp này có thể xoa dịu cơn phẫn nộ của công chúng. Dường như ít có khả năng chế độ độc tài của Bắc Kinh sẽ chóng sụp đổ do hậu quả của cách xử lý dịch bệnh vụng về".

"Chế độ độc đoán là con dao hai lưỡi. Nó có khả năng huy động quốc gia, phân bổ nguồn lực nhanh chóng và thực hiện các dự án quy mô lớn, nhưng không có khả năng quản lý mọi thứ ở cấp độ vi mô. Thật vậy, nó có thể xây dựng một bệnh viện 1.000 giường trong 10 ngày nhưng lại không thể xử lý cảnh báo sớm của bác sĩ Lý về sự lây lan của virus", ông viết.

Virus corona : Chuyện gì đã thực sự xảy ra ở Trung Quốc ?

Làm thế nào có thể hiện diện tại Liên Hiệp Quốc với tư cách người bảo vệ trật tự và luật pháp quốc tế, nếu không tôn trọng Nhà nước pháp quyền tại chính nước mình ? Đó là vấn đề của Trung Quốc. Và là vấn đề của tất cả chúng ta, nếu nạn dịch corona biến thành đại dịch.

Bên trong một bệnh viện ở Vũ Hán, Trung Quốc. Ảnh chụp ngày 13/02/2020. Reuters

Thời sự nước Pháp hôm nay 17/02/2020 tập trung vào vụ ứng cử viên vào chức đô trưởng Paris của đảng Cộng hòa Tiến Bước (LREM) cầm quyền Benjamin Griveaux phải từ chức sau khi bị tung clip nhạy cảm, bộ trưởng Y tế Agnès Buzyn thay thế trong lúc chỉ còn một tháng nữa là đến kỳ bầu cử. Bên cạnh đó là hồ sơ cải cách chế độ hưu : Quốc hội bắt đầu họp phiên toàn thể để xem xét hôm nay, trong khi có đến 41.000 đề nghị sửa đổi.

Về quốc tế, hai chủ đề được báo chí Pháp chú ý nhiều nhất là dịch virus corona, và sự đối đầu Mỹ-Trung trong hội nghị an ninh tại Munich (München). Les Echos có một phóng sự dài mô tả "Cuộc sống tại Bắc Kinh trong thời kỳ virus corona". Le Monde thì cho biết "Cảnh sống khép kín đầy khủng hoảng trên chiếc tàu du lịch Diamond Princess". Le Figaro nói về "Bài học của một Tchernobyl dịch tễ".

Không thể chấp nhận một nửa sự thật, trước tính mạng 1,4 tỉ người

Nhà bình luận Dominique Moisi đặt câu hỏi trên Les Echos "Chuyện gì đã thực sự xảy ra ở Trung Quốc ?". Dù không muốn bi kịch hóa tình hình, nhưng việc Bắc Kinh giữ bí mật số liệu khiến khó thể đánh giá đúng tầm mức của nạn dịch.

Tác giả nhắc lại việc trong dịch SARS năm 2003, thủ tướng Pháp thời đó là Jean-Pierre Raffarin vẫn giữ nguyên kế hoạch đến thăm Trung Quốc, và được Bắc Kinh coi là người thân thiết. Tuy nhiên tình bạn không có nghĩa là đồng lõa. Khi tính mạng của 1 tỉ 400 triệu người (và có thể hơn nữa) bị đe dọa, thì không thể chấp nhận một nửa sự thật, và trong trường hợp của Tổ Chức Y tế Thế Giới (WHO), là phê phán nửa chừng.

Những gì xảy ra trên thực tế tại Hoa lục ? Y học chưa biết con virus sẽ biến thể ra sao, cộng với thói quen giấu diếm của chế độ Bắc Kinh, khiến khó thể trả lời được câu hỏi này. Nhiều tuần lễ quý giá đã mất đi, gây hậu quả không thể khắc phục được, tạo ra nỗi sợ hãi và chính quyền liền kiểm soát hầu như toàn bộ thông tin.

Để biện minh cho sự tập trung quyền lực, các nhà lãnh đạo Trung Quốc nêu cao tinh thần đoàn kết phía sau Đảng. Và như thế, theo họ phải duy trì bí mật tình hình, không có tự do báo chí và các quyền tự do công dân. Tuy nhiên Les Echos nhấn mạnh, nhân danh đoàn kết quốc gia, Bắc Kinh siết chặt Hồng Kông và cứng rắn với Đài Loan, dẫn đến phong trào phản kháng ở cựu thuộc địa Anh ; còn người Đài Loan đặt tự do, Nhà nước pháp quyền lên trên sự gắn bó với "mẫu quốc".

Tư cách ở Liên Hiệp Quốc ?

Bài viết cho rằng nếu nói về một "Tchernobyl Trung Quốc", hoặc so sánh cái chết của bác sĩ Lý Văn Lượng (Li Wenliang) với vụ tự thiêu của người bán hàng Tunisie gây ra Mùa Xuân Ả Rập có thể đôi chút cường điệu. Tập Cận Bình không phải là Gorbatchev hay Ben Ali, Trung Quốc không phải là Tunisia, cũng không trong tình trạng như Liên Xô cuối thập niên 80. Tuy nhiên trước một nạn dịch quy mô như thế, sự thiếu vắng Nhà nước pháp quyền và đối lập khiến việc ngăn chận dịch bệnh cũng khó như tạo được niềm tin nơi người dân.

Tác giả Dominique Moisi cho biết, tháng 5/1986, khoảng 15 ngày sau thảm họa Tchernobyl, ông có mặt ở Moskva vì công việc. Rất nhiều lần, ông bị người dân chận lại hỏi với vẻ sợ hãi : "Ông là người phương Tây, có thể nói cho chúng tôi biết có thể ăn uống những thứ gì ? Chính quyền nói dối chúng tôi".

Nhà nghiên cứu dự báo một khi ra khỏi khủng hoảng virus corona, Đảng cộng sản Trung Quốc vẫn tiếp tục độc quyền lãnh đạo, dù thời gian đầu giọng điệu có bớt vênh vang. Tuy nhiên một câu hỏi căn bản được đặt ra.

Chủ nghĩa toàn trị tuyệt đối bản thân nó ẩn chứa những nghịch lý. Làm thế nào có thể hiện diện tại Liên Hiệp Quốc với tư cách người bảo vệ trật tự và luật pháp quốc tế, nếu không tôn trọng Nhà nước pháp quyền tại chính nước mình ? Đó là vấn đề của Trung Quốc. Và là vấn đề của chúng ta, nếu nạn dịch corona biến thành đại dịch.

Virus corona thách thức mô hình toàn trị của Trung Quốc

Cũng trên Les Echos, chuyên gia tư vấn Jean-Joseph Boillot nhận định "Mô hình Nhà nước toàn trị theo kiểu Trung Quốc bị con virus thách thức".

Hãy còn quá sớm để đánh giá tác động kinh tế ngắn và trung hạn của nạn dịch virus corona, nhưng đã có thể đặt câu hỏi về nguyên nhân và hậu quả với thế giới. Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 là hồi kết cho toàn cầu hóa quá tự do, và chủ trương tất cả cho thị trường. Còn cuộc khủng hoảng Trung Quốc năm 2020 là hồi chuông báo tử cho mô hình phát triển dưới thể chế độc tài.

Trong khi video về việc xây dựng cấp tốc một bệnh viện 1.000 giường có thể khiến một số người ngưỡng mộ mô hình Nhà nước toàn trị, thông tin về nạn dịch xảy ra ở Vũ Hán từ ngày 08/12/2019 đã khẳng định giả thiết của nhà kinh tế tên tuổi Amartya Sen về mối quan hệ giữa dân chủ và nạn đói. Đói kém không phải do thiếu lương thực, mà do chế độ độc tài kiểm soát thông tin.

Thứ đến, mô hình phát triển kiểu Bắc Kinh – đô thị hóa, kỹ nghệ hóa, kế hoạch hóa… đại quy mô – mang lại nghịch lý : tàu cao tốc, Con đường tơ lụa mới là lý tưởng để phát tán bệnh truyền nhiễm.

Khủng hoảng tính chính danh của Đảng cộng sản

Trước mắt tỉ lệ tăng trưởng của Trung Quốc trong những năm tới sẽ sụt xuống dưới 4%, và hậu quả trong trung hạn được minh họa trong chính chữ Hán "nguy cơ" - vừa nguy hiểm vừa là cơ hội. Đây là sự khủng hoảng tính chính danh của một chế độ hứa hẹn thịnh vượng đổi lấy tự do, mà Hồng Kông và Đài Loan chỉ là bề nổi phía trên cơn sóng ngầm Tây Tạng và Tân Cương.

Từ một năm qua, người dân Trung Quốc rất bất mãn trước khủng hoảng dịch heo : 300 triệu con heo bị tiêu diệt, khiến giá thịt heo mà họ vốn ưa thích tăng vọt. Nhưng câu trả lời của Nhà nước là đầu tư cho những nhà máy kiêm nông trại 12 tầng lầu, để mặc các hộ chăn nuôi gia đình tự xoay sở, trong khi dân chúng mong muốn một cuộc sống "xanh và sạch", thuận với thiên nhiên.

Nhìn chung trên toàn cầu, cuộc khủng hoảng mô hình Bắc Kinh sẽ làm tăng quá trình phi toàn cầu hóa, tái chuyển dịch sản xuất. Những nước đang phát triển chẳng hạn ở Châu Phi sẽ thoát được chế độ thực dân mới, còn với những nước phát triển, có thể hạn chế được tình trạng tiêu dùng quá lố, bất chấp hệ quả xã hội, môi trường. Như vậy con virus corona chưa hẳn chỉ mang lại toàn tin xấu.

"Ăn cắp", "nói dối"… Hoa Kỳ và Trung Quốc đấu khẩu kịch liệt tại Munich

Về quan hệ Mỹ-Trung, đặc phái viên của Le Figaro cho biết "Tại Munich, sự đối địch giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc nổ ra công khai". Hội nghị về an ninh lần thứ 56 là dịp để Washington và Bắc Kinh đấu khẩu kịch liệt.

Người Trung Quốc là bọn ăn cắp, còn người Mỹ là những kẻ nói dối. Những từ ngữ nặng nề như thế đã được tung ra giữa đôi bên. Năm nay, đoàn đại biểu Mỹ đến Munich rất hùng hậu với ít nhất ba bộ trưởng và khoảng 40 dân biểu gồm đủ mọi khuynh hướng chính trị. Bất chấp nỗ lực đối phó với virus corona của Bắc Kinh, cả Cộng hòa lẫn Dân chủ Mỹ đều tố cáo mối đe dọa từ Trung Quốc đang đè nặng lên thế giới tự do.

Loạt đạn dữ dội nhất là từ bộ trưởng Quốc Phòng Mark Ester, ngay từ sáng thứ Bảy 15/2, ông đã tấn công vào sự độc tài của Đảng cộng sản Trung Quốc. Rằng đảng "đi về một hướng sai lạc, có thái độ võ biền hung hăng. Trung Quốc xử sự theo kiểu phá hoại và đe nẹt trong khu vực. Chúng ta cần phải thức tỉnh".

Bị chạm nọc, ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị trả đũa, cho rằng cáo buộc trên là "dối trá", do "Hoa Kỳ không chấp nhận sự thành công của một nước xã hội chủ nghĩa".

Ngoài việc bành trướng trên Biển Đông với việc quân đội Trung Quốc đe dọa tất cả các nước láng giềng và xung đột thương mại, Washington còn lo ngại trước tham vọng công nghệ của Bắc Kinh, đặc biệt là dự án "Made in China 2025". Ông Mark Esper phẫn nộ : "Trung Quốc tiếp tục chính sách đi ăn cắp. Họ đánh cắp công nghệ !".

Vương Nghị tự ca tụng : "Chúng tôi có Đảng cộng sản hùng mạnh, có 5.000 năm lịch sử, không sức mạnh nào trên thế giới ngăn được chúng tôi". Nhưng Mark Esper đáp trả : "Phương Tây có một tương lai rạng ngời và sẽ chiến thắng. Thượng Đế sẽ phù hộ cho thế giới tự do và Hoa Kỳ".

Pháp : Phía sau việc tung video riêng tư của ứng cử viên LREM

Về thời sự Pháp, Libération chạy tựa trang nhất "Tòa đô chính Paris : Buzyn cứu viện LREM". Tương tự, trang nhất của Le Figaro đăng chân dung bộ trưởng Y tế - bây giờ đã thành "cựu" với tựa đề "Giữa khủng hoảng, Macron đẩy bà Agnès Buzyn tranh cử ở Paris". "Cú sốc sau sự suy sụp của Benjamin Griveaux" - tựa chính của Le Monde. La Croix đăng ảnh ông Benjamin Griveaux nhìn từ phía sau lưng trên nền tối sẫm, với hàng tít "Nền dân chủ bị gài bẫy".

Le Figaro cho biết "Các nhà điều tra tìm kiếm những gì phía sau các video riêng tư của ông Griveaux". Cuối tuần qua, cảnh sát bắt đầu thẩm vấn Piotr Pavlenski, nhà hoạt động Nga 35 tuổi tị nạn chính trị tại Pháp, và người phụ nữ sống chung với ông ta từ một năm qua là Alexandra de Taddeo, sinh viên luật 29 tuổi.

Pavlenski nhanh chóng tự nhận mình là người phát tán video nhạy cảm trên trang web pornopolitique.com của ông ta lập ra, khiến ứng cử viên chức đô trưởng Paris, ông Griveaux phải rút lui. Nhân vật tự nhận là "nghệ sĩ hoạt động chính trị" đã từng có vô số hành động gây sốc như tự may miệng, đốt một chi nhánh Ngân hàng Pháp ở Paris…

Người tình Alexandra de Taddeo của Pavlenski hồi tháng 5/2018 từng trao đổi với ông Griveaux qua các ứng dụng bảo mật, các tin nhắn tự xóa sau vài giây. Nhưng cô này chụp lại màn hình, và chờ đến hai năm sau mới tung ra, vào lúc chỉ còn một tháng nữa là đến cuộc bầu cử đô trưởng. Bên cạnh đó còn có Juan Branco, luật sư 29 tuổi, luôn chống đối ông Macron, là bộ óc của phe Áo Vàng, và từng hiện diện khi phe này phá sập cánh cửa của cơ quan nơi ông Griveaux làm việc.

Luật sư của Benjamin Griveaux cho biết không hề tin rằng Pavlenski hành động một mình. Có bàn tay của Moskva chăng ? Nhiều tờ báo không quên nêu ra giả thiết này.

Thụy My