Thông Luận

Hải quân Mỹ tuần tra FONOP ở Biển Đông lần đầu thời Trump (VOA, 25/05/2017)

Các quan chức Mỹ hôm thứ Tư cho biết Ngũ Giác Đài vừa tiến hành tuần tra hải quân ở Biển Đông. Đây là lần đầu tiên một hoạt động như vậy được thực hiện từ khi Tổng thống Trump lên nắm quyền. Mục đích cuộc tuần tra là nhằm gửi đi một tín hiệu đến Trung Quốc về chủ trương của Mỹ muốn duy trì tự do đi lại trên các tuyến hàng hải trọng yếu trong khu vực.

Đá Mischief thuộc quần đảo Trường Sa có tranh chấp ở Biển Đông (ảnh tư liệu, 21/5/2015)

Cuộc tuần tra vì tự do hàng hải nhằm thách thức tuyên bố chủ quyền quá đáng của Trung Quốc, gọi tắt là FONOP, diễn ra hôm thứ Tư quanh Đá Vành khăn, còn gọi là Mischief Reef, một trong những thực thể đang trong vòng tranh chấp ở Biển Đông.

Các quan chức Mỹ cho biết tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường USS Dewey là tàu thực hiện cuộc tuần tra.

Hoạt động này phải diễn ra bên trong vùng 12 hải lý quanh một đảo hay thực thể để hội đủ tính pháp lý của một cuộc tuần tra vì tự do hàng hải.

Đây là lần đầu tiên hoạt động FONOP được thực hiện từ khi ông Trump nhậm chức tổng thống hồi tháng 1 năm nay, và cũng là cuộc tuần tra đầu tiên từ tháng 10 năm ngoái.

Đại tá Jeff Davis, phát ngôn viên Ngũ Giác Đài, từ chối bình luận về cuộc tuần tra. Trong một tuyên bố, ông nói : "Chúng tôi hoạt động ở Châu Á-Thái Bình Dương hàng ngày, kể cả ở Biển Đông. Chúng tôi hoạt động theo luật quốc tế". Ông nói thêm rằng các cuộc tuần tra "không nhằm vào riêng một nước nào, riêng một vùng biển nào".

Đưa ra quan điểm của Việt Nam về sự kiện này, hôm thứ Năm, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng nói lập trường nhất quán của Việt Nam là "tất cả quốc gia được hưởng quyền tự do hàng hải và hàng không, phù hợp với các quy định của luật pháp quốc tế".

Bà Hằng cho biết Việt Nam "tiếp tục đề nghị các quốc gia có đóng góp mang tính xây dựng và tích cực, phù hợp với luật pháp quốc tế nhằm duy trì hòa bình, ổn định và thượng tôn pháp luật trên các vùng biển và đại dương".

Trong phát biểu của mình, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam nhắc lại rằng "Việt Nam có đầy đủ cơ sở lịch sử và pháp lý để khẳng định chủ quyền của mình đối với quần đảo Trường Sa cũng như quần đảo Hoàng Sa, phù hợp với các quy định của luật pháp quốc tế".

Trung Quốc hôm thứ Năm lên tiếng phản đối cuộc tuần tra của Hải quân Mỹ. Bộ Quốc phòng Trung Quốc nói với báo giới rằng nước này đã đề nghị các quan chức Mỹ giải thích về việc tàu Dewey "xâm nhập" vùng biển gần Đá Vành khăn, một trong những thực thể mà Bắc Kinh đã xây thành đảo nhân tạo để củng cố tuyên bố chủ quyền của họ ở vùng biển mang tính chiến lược này.

Tại cuộc họp báo hàng tháng ở Bắc Kinh, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc Nhậm Quốc Cường nói hai tàu khu trục nhỏ của nước này đã "cảnh báo" tàu Mỹ sau khi tàu này tiến gần Đá Vành khăn "mà không được Trung Quốc cho phép".

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng nói : "Chúng tôi thúc giục Mỹ sửa chữa sai lầm này và không có thêm các hành động tương tự để tránh làm tổn thương hòa bình và an ninh trong khu vực, cũng như cho hợp tác lâu dài giữa hai nước".

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với hầu hết Biển Đông. Việt Nam và một số nước khác cũng tuyên bố chủ quyền về nhiều phần chồng lấn lên nhau ở vùng biển.

Tổng thống Trump đã đánh đi những tín hiệu không rõ ràng với Trung Quốc về Biển Đông. Trong thời gian vận động tranh cử hồi năm ngoái, ông Trump chỉ trích chính quyền ông Obama là đã để cho Bắc Kinh xây và quân sự hóa các đảo nhân tạo.

Sau khi nhậm chức, ông Trump quay sang Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình để yêu cầu Bắc Kinh giúp kiềm chế chương trình hạt nhật của Bắc Triều Tiên.

Theo một bài báo gần đây của New York Times, dẫn lời các quan chức Mỹ, kể từ khi giữ chức tổng thống, ông Trump đã 3 lần từ chối tiến hành tuần tra FONOP.

Một nhóm thượng nghị sĩ lưỡng đảng hồi đầu tháng này hối thúc Tổng thống Trump tái tục các cuộc tuần tra vì tự do hàng hải. Các nghị sĩ nói Biển Đông có tầm quan trọng quyết định đối với các lợi ich an ninh quốc gia của Mỹ cũng như đối với hòa bình ở Châu Á-Thái Bình Dương.

https://av.voanews.com/Videoroot/Pangeavideo/2017/05/9/92/92df872c-7abc-46f2-9bf2-f2b39d673261.mp4

(theo WSJ, Reuters, AP, Kyodo, truyền thông Việt Nam)

*****************

Biển Đông : Hoa Kỳ tuần tra, Việt Nam ủng hộ, Trung Quốc chỉ trích (Người Việt, 25/05/2017)

Khu trục hạm mang tên lửa dẫn đường USS Dewey vừa thực hiện cuộc tuần tra bên trong phạm vi 12 hải lý của bãi Vành Khăn, quần đảo Trường Sa. (Hình : navsource.org)

Việt Nam và Trung Quốc cùng phản ứng ngay lập tức sau khi USS Dewey của Hải quân Hoa Kỳ tiến vào bên trong phạm vi 12 hải lý của bãi đá Vành Khăn ở quần đảo Trường Sa.

Sự kiện vừa kể diễn ra vào ngày 24 tháng 5. Một viên chức của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ bảo với Reuters rằng, USS Dewey tiếp tục thực hiện quyền tự do lưu thông. Còn ông Jeff Davis, Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ thì nói với CNN là Hoa Kỳ các hoạt động của Hoa Kỳ tại khu vực Châu Á – Thái Bình Dương "diễn ra mỗi ngày". Phi cơ và chiến hạm Hoa Kỳ sẽ đến mọi nơi mà luật pháp quốc tế cho phép.

Vành Khăn là một trong bảy bãi đá vốn thuộc chủ quyền của Việt Nam nhưng đã bị Trung Quốc chiếm đóng và bồi đắp thành đảo nhân tao rồi biến đảo nhân tạo này thành một căn cứ quân sự.

Theo luật pháp quốc tế, phạm vi 12 hải lý quanh các hòn đảo là vùng biển bất khả xâm phạm vì thuộc chủ quyền của quốc gia sở hữu những đảo đó. Tuy nhiên các chiến hạm của Hoa Kỳ vẫn tiến vào, tuần tra bên trong phạm vi 12 hải lý của các đảo cả nhân tạo lẫn tự nhiên mà Trung Quốc đang chiếm giữ ở quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa (Ngày 27 tháng 10 năm 2015, USS Lassen của Hoa Kỳ tuần tra bên trong phạm vi 12 hải lý của bãi Subi ở quần đảo Trường Sa. Ngày 30 tháng 1 năm 2016, USS Curtis Wilbur tuần tra bên trong phạm vi 12 hải lý quanh Tri Tôn – một đảo tự nhiên ở quần đảo Hoàng Sa. Ngày 10 tháng 5 năm 2016, tới lượt USS William P. Lawrence tuần tra bên trong phạm vi 12 hải lý của bãi Chữ Thập ở quần đảo Trường Sa).

Những đợt tuần tra mà Hải quân Hoa Kỳ thực hiện bên trong phạm vi 12 hải lý quanh các đảo tại biển Đông mà Trung Quốc đang chiếm giữ được xem là sự phủ nhận yêu sách của Trung Quốc về chủ quyền tại biển Đông.

Giống như những lần trước, Trung Quốc tỏ ra hết sứ giận dữ khi USS Dewey tiến vào, tuần tra bên trong phạm vi 12 hải lý của bãi Vành Khăn.

Hôm 25 tháng 5, ông Nhậm Quốc Cường, Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc, khẳng định, những hành động như USS Dewey vừa thực hiện đe dọa hòa bình và sự ổ định tại biển Đông. Khác với những lần trước, Trung Quốc không tuyên bố sẽ "đáp trả thích đáng" mà chỉ bảo rằng, các chiến hạm của Trung Quốc đã cảnh cáo, buộc USS Dewey phải rời khỏi đó.

Cũng trong ngày 25 tháng 5, bà Lê Thị Thu Hằng, Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam, tái khẳng định Vành Khăn thuộc chủ quyền của Việt Nam và ủng hộ quyền tự do đi lại cả trên biển lẫn trên không theo quy định của luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước của Liên Hiệp Quốc về Luật Biển. Bà Hằng nói thêm rằng nhân sự kiện này, Việt Nam tiếp tục đề nghị các quốc gia có những đóng góp mang tính xây dựng, tích cực, phù hợp với luật pháp quốc tế nhằm duy trì hòa bình, ổn định và thượng tôn pháp luật trên các vùng biển và đại dương. (G.Đ)

**********************

Biển Đông : Tàu chiến Mỹ đi sát Đá Vành Khăn - Trường Sa (RFI, 25/05/2017)

Khu trục hạm có trang bị tên lửa dẫn đường USS Dewey quá cảnh Biển Đông ngày 06/05/2017. Ảnh tư liệu của Hải Quân Mỹ. Kryzentia Weiermann/Courtesy U.S. Navy/Handout via REUTERS

Một quan chức Hoa Kỳ, xin ẩn danh, cho Reuters biết, vào sáng sớm theo giờ địa phương, ngày 25/05/2017, một tàu chiến Mỹ trong khuôn khổ chiến dịch khẳng định quyền tự do lưu thông hàng hải tại các vùng đang có tranh chấp, đã đi sát một hòn đảo nhỏ mà Bắc Kinh tuyên bố có chủ quyền ở Biển Đông.

Tàu chiến USS Dewey, đã đi sát, cách "chưa đầy 12 hải lý" Mischief Reef - Đá Vành Khăn – trong khu vực quần đảo Trường Sa.

Đây là lần đầu tiên, kể từ khi ông Donald Trump nhậm chức tổng thống Mỹ, Hải Quân Hoa Kỳ thực hiện chuyến tuần tra khẳng định quyền tự do lưu thông hàng hải trong khu vực này.

Bắc Kinh đã có phản ứng. Theo phát ngôn viên bộ Quốc Phòng Trung Quốc, các tàu chiến của Trung Quốc đã cảnh cáo tàu chiến Mỹ xâm phạm vùng lãnh hải 12 hải lý của Đá Vành Khăn.

Còn đại diện bộ Ngoại Giao Trung Quốc kêu gọi Mỹ không nên tiếp tục các cuộc tuần tra ở vùng biển này và khẳng định những hành động như vậy có thể dẫn đến những sự cố trên biển và trên không.

Bất chấp các tranh chấp với một số nước Đông Nam Á như Việt Nam, Philippines, Malaysia, chính quyền Bắc Kinh đơn phương tuyên bố có chủ quyền gần như toàn bộ Biển Đông, đồng thời tiến hành bồi đắp các đảo nhân tạo, xây dựng trên đó các cơ sở hạ tầng cơ sở có thể phục vụ mục đích quân sự, coi vùng biển 12 hải lý xung quanh các thực thể nhân tạo này là lãnh hải của Trung Quốc.

Hoa Kỳ không thừa nhận các hoạt động bồi đắp đảo nhân tạo này và kêu gọi các bên liên quan giải quyết tranh chấp qua đàm phán.

RFI tiếng Việt

********************

Tàu chiến Mỹ tiếp cận Đá Vành Khăn (BBC, 25/05/2017)

Trung Quốc tăng cường xây dựng trên Đá Vành Khăn

Một chiến hạm Hoa Kỳ tiến gần Đá Vành Khăn ở Biển Đông, thách thức đầu tiên với Bắc Kinh ở vùng biển này từ khi Tổng thống Donald Trump nhậm chức.

Truyền thông Hoa Kỳ dẫn nguồn tin ẩn danh cho hay, chiếc USS Dewey đi vào vùng 12 hải lý của Đá Vành Khăn, một trong số các đảo mà Việt Nam tuyên bố chủ quyền nhưng bị Trung Quốc kiểm soát và tiến hành bồi đắp.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ vùng Biển Đông, gồm các rạn san hô và đảo cũng được Việt Nam và các quốc gia khác tuyên bố chủ quyền.

Mỹ nhấn mạnh rằng họ có thể tiến hành các hoạt động ở bất kỳ vùng biển quốc tế nào.

Washington nói rằng họ không đứng về bên nào trong các tranh chấp lãnh thổ, nhưng từng điều các tàu và và máy bay quân sự tiếp cận các hòn đảo đang tranh chấp.

'Kiểm soát tốt bất đồng'

Mỹ gọi đây là các hoạt động "tự do hàng hải" nhằm đảm bảo tiếp cận các tuyến vận tải và đường hàng không chính yếu.

Mỹ cũng nhiều lần chỉ trích những gì mà họ cho là toan tính của Bắc Kinh nhằm hạn chế quyền tự do đi lại trong vùng biển chiến lược.

Trước đó, một bài trên báo Trung Quốc cho biết, dàn phóng rocket Norinco CS/AR-1 55mm được lắp đặt tại Đá Chữ Thập mà Trung Quốc gọi là Vĩnh Thử quần đảo Trường Sa, nhằm ngăn chặn đặc công nước của quân đội Việt Nam.

Đá Chữ Thập do Trung Quốc kiểm soát nhưng cũng được Việt Nam, Philippines, và Đài Loan tuyên bố chủ quyền.

Việt Nam và Trung Quốc nhất trí "kiểm soát tốt bất đồng trên biển, không có hành động làm phức tạp, mở rộng tranh chấp, giữ gìn hòa bình, ổn định ở Biển Đông", theo nội dung thông cáo chung Việt-Trung nhân chuyến thăm Trung Quốc của Chủ tịch Việt Nam Trần Đại Quang.

Kể từ khi Phillipines, dưới quyền Tổng thống Rodrigo Duterte, giảm bớt đối đầu với Trung Quốc về tranh chấp Biển Đông, Việt Nam là quốc gia Đông Nam Á có nhiều bất đồng nhất với Trung Quốc về vấn đề này, hãng tin Reuters bình luận.

Sau những cuộc họp mà phía Trung Quốc nói là "tích cực" giữa Chủ tịch Tập Cận Bình và Chủ tịch Trần Đại Quang, thông cáo chung nhấn mạnh hai bên cần kiểm soát các bất đồng.

Thông cáo chung còn nói hai bên đã "đi sâu trao đổi ý kiến chân thành, thẳng thắn về vấn đề trên biển" và nhất trí sử dụng cơ chế đàm phán hiện hành về biên giới lãnh thổ để "tìm kiếm giải pháp cơ bản và lâu dài mà hai bên đều có thể chấp nhận được".

Đây không phải là lần đầu tiên hai bên dùng những ngôn từ này.

*******************

Chiến hạm Mỹ đi qua đảo nhân tạo Trung Quốc tại Biển Đông (RFA, 25/05/2017)

Chiến hạm USS Dewey (trái) tại Biển Đông hôm 19/5/2017. AFP

Hoa Kỳ vào sáng ngày thứ năm 25 tháng 5 cho chiến hạm đi vào vùng 12 hải lý một đảo nhân tạo do Trung Quốc lập nên tại Biển Đông. Đây là động thái được nói nhằm thách thức tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh ở khu vực này.

Truyền thông quốc tế dẫn phát biểu của một quan chức Hoa Kỳ về tin vừa nêu nói rằng đó là chuyến tuần tra bảo vệ tự do hàng hải đầu tiên tại khu vực Biển Đông dưới thời của tổng thống Donald Trump, và cũng là chuyến đầu tiên kể từ tháng 10 năm ngoái.

Theo tiết lộ của vị quan chức Hoa Kỳ không muốn nêu tên thì chiến hạm USS Dewey đi vào vùng 12 hải lý của đá Vành Khăn tại quần đảo Trường Sa.

Hoa Kỳ tửng lên tiếng chỉ trích Trung Quốc về việc tiến hành xây dựng đảo nhân tạo và thiết lập những cơ sở quân sự trên các thực thể ở khu vực Biển Đông. Những hoạt động đó bị cho dẫn đến quan ngại hạn chế hoạt động tự do hàng hải.

Dưới thời của tổng thống Barack Obama, hải quân Hoa Kỳ tiến hành một số chuyến tuần tra tự do hàng hải tương tự như chuyến vừa được tiến hành tại khu vực Biển Đông.

Theo giới quan sát thì chuyến tuần tra của chiến hạm Hoa Kỳ tại vùng tranh chấp Biển Đông như vừa nêu chắc hẳn sẽ làm tăng thêm căng thẳng trong mối quan hệ Mỹ - Trung, mặc dù tình trạng này có giảm đi kể từ thi tổng thống Donald Trump đón tiếp chủ tịch Tập Cận Bình vào hồi tháng qua ở Florida.

Trung Quốc vào ngày thứ năm 25 tháng 5 lên tiếng cáo buộc Hoa Kỳ xâm phạm vùng lãnh hải của Hoa Lục.

Phát ngôn nhân Lục Khảng của Bộ Ngoại giao Bắc Kinh cho rằng khu trục hạm có tên lửa dẫn đường USS Dewey của Hoa Kỳ đi vào vùng biển của Trung Quốc mà không được phép. Hành động như thế là xâm hại chủ quyền, an ninh của Trung Quốc, và chắc hẳn sẽ là nguyên nhân của những tai nạn hàng không, hàng hải không mong đợi.

Phát ngôn nhân Lục Khảng cũng lên tiếng yêu cầu Hoa Kỳ ngưng những hành động mà Trung Quốc cho là khiêu khích như thế.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với gần như trọn Biển Đông trong phạm vi đường đứt khúc 9 đoạn mà Bắc Kinh đơn phương vạch ra. Tuy nhiên, Tòa Trọng Tài Thường Trực tại La Haye vào ngày 12 tháng 7 năm ngoái ra phán quyết đường 9 đoạn của Trung Quốc vạch ra ở Biển Đông không có cơ sở cả về mặt lịch sử và pháp lý quốc tế. Phán quyết được đưa ra theo đơn kiện của Philippines.

Ngoài Trung Quốc, còn có các nước khác trong khu vực gồm Đài Loan, Brunei, Malaysia, Philippines và Việt Nam tuyên bố chủ quyền tại Biển Đông.

Việt Nam vào ngày 25 tháng 5 lên tiếng về chuyến tuần tra tự do hàng hải mới nhất của Hoa Kỳ tại khu vực Biển Đông.

Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Việt Nam, bà Lê Thị Thu Hằng, phát biểu lập trường của Việt Nam là tất cả các quốc gia được hưởng quyền tự do hàng hải và hàng không phù hợp với luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên hiệp quốc về Luật biển năm 1982- UNCLOS.

Theo lời của bà Lê Thị Thu Hằng tại cuộc họp báo vào chiều ngày 25 tháng 5 ở Hà Nội, thì Việt Nam có đầy đủ cơ sở lịch sử và pháp lý để khẳng định chủ quyền tại quần đảo Trường Sa cũng như Hoàng Sa, phù hợp với luật pháp quốc tế.

Tuy nhiên hiện nay quần đảo Hoàng Sa đang bị Trung Quốc chiếm giữ hoàn toàn. Tại quần đảo Trường Sa như vừa nêu còn có 5 quốc gia khác tuyên bố chủ quyền tại đó như vừa nêu.