Thông Luận

Vụ Rohingya : Một ủy ban điều tra Miến Điện bác bỏ cáo buộc diệt chủng (RFI, 21/01/2020)

Miến Điện vào hôm qua, 20/01/2020 đã công bố kết luận bản báo cáo của một ủy ban do chính quyền thành lập cách nay một năm để điều tra về tình trạng bạo lực tại bang Arakan vào năm 2017, với các chiến dịch đàn áp của Quân đội Miến Điện đã khiến hơn 750.000 người Rohingya phải chạy sang Bangladesh lánh nạn.

Ảnh tư liệu chụp ngày 22/09/2017 cho thấy trẻ em Rohingya ở trại tị nạn Kutupalong đang xếp hàng chờ lãnh thực phẩm cứu trợ. AFP/Dominique Faget

Ủy ban điều tra này đã khẳng định, dù đã có những trường hợp phạm tội ác chiến tranh, nhưng không có bằng chứng về tội ác diệt chủng người Rohingya mà quốc tế quy cho Quân Đội Miến Điện.

Thông tín viên RFI tại Miến Điện, Sarah Bakaloglou nói rõ thêm về bản báo cáo :

"Toàn văn bản báo cáo dài hơn 400 trang đã không được công bố vào hôm qua, mà chỉ có một thông cáo báo chí với các kết luận rõ ràng. Đúng là ủy ban điều tra công nhận có những trường hợp phạm tội ác chiến tranh và vi phạm quyền con người, do nhiều phần tử tiến hành trong đó có lính Miến Điện.

Tuy nhiên, và đây là điểm quan trọng, không có đủ bằng chứng để xác nhận một ý chí diệt chủng nhắm vào người Rohingya, một từ ngữ không hề xuất hiện trong tài liệu này.

Nhiều tổ chức phi chính phủ đã kêu gọi chính quyền cho công bố toàn văn bản báo cáo. Tính minh bạch và độc lập của ủy ban điều tra này cũng từng bị chỉ trích nhiều lần. Một trong những thành viên của ủy ban, một nhà ngoại giao Philippines, đã xác định ngay từ đầu là họ không tham gia ủy ban để trách cứ chính quyền Miến Điện.

Thế nhưng đối với bà Aung San Suu Kyi, ủy ban này là dấu hiệu chứng tỏ là Miến Điện không cần đến tư pháp quốc tế. Bản báo cáo được đưa ra cùng thời điểm với một quyết định rất quan trọng : Thứ Năm 23/01 tới đây, Tòa Án Công Lý Quốc Tế sẽ cho biết là những biện pháp khẩn cấp có sẽ được yêu cầu áp dụng hay không đối với Miến Điện bị cáo buộc về tội diệt chủng".

Mai Vân

******************

Trung Quốc và Miến Điện thắt chặt quan hệ khiến Ấn Độ lo lắng (RFI, 20/01/2020)

Trong hai ngày thăm chính thức Naypiydaw, ngày 17-18/01/2020, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và lãnh đạo Miến Điện, bà Aung San Suu Kyi, đã ký kết nhiều thỏa thuận phát triển hạ tầng cơ sở, trong đó có một tuyến đường sắt, một cảng nước sâu, một đường ống dẫn khí, nối các vùng Tây Nam Trung Quốc đến tận vịnh Bengal.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cùng lãnh đạo Miến Điện tới dự lễ kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao song phương, Naypyidaw, ngày 17/01/2020 Myanmar News Agency/Pool via Reuters

Không phải ngẫu nhiên ông Tập Cận Bình chọn Miến Điện để mở màn cho chuyến công du nước ngoài đầu năm 2020. Cũng như Pakistan, Sri Lanka và Bangladesh, đất nước của bà Aung San Suu Kyi là một mắt xích quan trọng trong dự án Một Vành Đai Một Con Đường (BRI).

Với chính quyền Naypiydaw, Trung Quốc là một "lá chắn" quan trọng giúp Miến Điện chống đỡ với sức ép của quốc tế trong hồ sơ người Rohingya.

Còn với Bắc Kinh, Miến Điện là cánh cửa ngỏ cho phép Trung Quốc dễ dàng thâm nhập Ấn Độ Dương. Việc ký kết nhiều thỏa thuận liên quan đến cơ sở hạ tầng có thể giúp Trung Quốc vận chuyển hàng hóa từ các tỉnh phía Tây Nam thuận lợi hơn. Và đây quả là một mối đe dọa lớn đối với Ấn Độ.

Thứ nhất là về mặt chiến lược. Hơn bao giờ hết Ấn Độ phải gia tăng cảnh giác Trung Quốc. Sau cảng Gwadar ở Pakistan (ở phía Tây), Hambantota của Sri Lanka ở phía Nam, Trung Quốc có thể sẽ gia tăng sự hiện diện ở sườn phía đông Ấn Độ với việc xây dựng cảng nước sâu Kyaukpyu của Miến Điện. Tuy được dùng với mục đích thương mại, nhưng không có gì ngăn cản một ngày nào đó hải quân Trung Quốc tiếp cận những cảng nước sâu này.

Nếu như eo biển Malacca từng được xem như là một chiếc nhiệt kế để đo lường thế cân bằng sức mạnh hải quân giữa Trung Quốc và Ấn Độ trong tương lai, thì nay giả thuyết này có nguy cơ không thể trụ vững. Ấn Độ tuy đã tiến các quân cờ chặn chốt phía tây cản trở đà bành trướng ảnh hưởng của Trung Quốc, nhưng lại quên rằng Bắc Kinh vẫn có thể dùng chiến thuật "Hành lang Kinh tế" của dự án BRI để tấn công "bọc hậu", cô lập New Dehli với các nước láng giềng trong vùng Vịnh và lấn tiến ra Ấn Độ Dương.

Thứ hai là trên phương diện đối ngoại. Việc Bắc Kinh thắt chặt quan hệ với Naypiydaw rất có thể sẽ cản trở mong muốn xích lại gần Miến Điện của Ấn Độ. Trong những năm gần đây, Miến Điện và Ấn Độ có những hợp tác quân sự chặt chẽ, nhằm bình ổn vùng biên giới phía đông bắc. Theo phân tích của giới quan sát được trang mạng Livemint, nhật báo tài chính của Ấn Độ trích dẫn lại, việc Trung Quốc hỗ trợ kinh tế và cung cấp nhiều khoản ưu đãi khác cho Miến Điện rất có thể tạo ra một áp lực cho mối quan hệ Ấn Độ - Miến Điện.

Cuối cùng, vẫn theo trang mạng Livemint, áp lực của phương Tây sẽ càng đẩy Miến Điện vào vòng ảnh hưởng của Bắc Kinh như trường hợp của Cam Bốt và Lào. Đây sẽ là một điều bất lợi cho khối ASEAN. Với việc lôi kéo được Naypiydaw, Bắc Kinh sẽ có thêm được một đồng minh. ASEAN khó mà có được một tiếng nói chung thống nhất hay một lập trường cứng rắn chống Trung Quốc trong các vấn đề tranh chấp ở Biển Đông.

Minh Anh