Thông Luận

Quân đội Mỹ lên kế hoạch giả định lấy các đảo do Trung Quốc kiểm soát ở Biển Đông (RFA, 26/01/2019)

Trang tin Business Insider hôm 24/1 cho biết Thủy quân lục chiến Mỹ đang có một kế hoạch giả định cho phép thủy quân lục chiến Mỹ chiếm các đảo mà Bắc Kinh kiểm soát ở Biển Đông khi có một trận chiến tên lửa lớn ở Thái Bình Dương.

Hình chụp của Hải quân Mỹ hôm 5/3/2018 cho thấy hàng không mẫu hạm USS Carl Vinson đến cảng Đà Nẵng - AFP - Ảnh minh họa

Business Insider trích thông tin từ USNI News cho biết các chỉ hủy Thủy quân lục chiến Mỹ tại một hội thảo thường niên của Hải quân quốc gia đã nói với hãng tin này rằng cách thức vận hành của hải quân hiện tại không phải là cái mà quân đội Mỹ tìm kiếm để có thể chiếm lấy các căn cứ của Trung Quốc ở Thái Bình Dương.

USNI News trích lời tướng David Coffman của Thủy quân lục chiến Mỹ cho biết việc lấy các đảo do Trung Quốc kiểm soát là trung tâm của kế hoạch này. Ông nói "các hoạt động hải quân phối hợp là cần thiết để lấy một đảo dù là đảo tự nhiên hay nhân tạo", ý muốn nói đến các tiền tiêu mà Trung Quốc cho xây dựng trên các đảo nhân tạo ở Biển Đông.

Trung Quốc trong các năm gần đây đã gia tăng các nỗ lực xây lấp các đảo nhân tạo ở Biển Đông và tiến hành quân sự hóa các đảo này bất chấp những phản đối từ Mỹ và các nước khác.

Hoa Kỳ thường xuyên đưa các tàu chiến đi qua vùng nước quanh các đảo này để thách thức các đỏi hỏi về chủ quyền của Trung Quốc đối với vùng nước đang tranh chấp. Tủy nhiên Trung Quốc luôn phản ứng hoặc bằng cách lên tiếng phản đối hoặc đưa tàu chiến ra để theo dõi.

Một đô đốc hải quân Trung Quốc mới đây còn lên tiếng nói rằng Trung Quốc phải đánh chìm các hàng không mẫu hạm của Mỹ để bảo vệ chủ quyền.

*******************

Mỹ lại điều tàu chiến đi ngang eo biển Đài Loan VOA, 26/01/2019)

Hải quân Hoa Kỳ một lần nữa lại điều tàu chiến đi ngang qua eo biển Đài Loan. Trang mạng navaltoday hôm 25/1 cho biết hai tàu hải quân, khu trục hạm USS McCampbell và tàu tiếp nhiên liệu USNS Walter S. Diehl, đi ngang qua eo biển Đài Loan hôm 24/1. Đây là lần thứ 3 trong 4 tháng qua tàu chiến Mỹ qua lại tuyến đường biển này.

Eo biển Đài Loan

Hãng tin Reuters dẫn lời Thiếu tá Tim Gorman, phát ngôn viên Hạm đội Thái Bình Dương của Hải quân Mỹ, cho biết hoạt động này thể hiện "cam kết của Hoa Kỳ đối với một khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương cởi mở và tự do".

Ông mô tả đây là một "hoạt động thường lệ", phù hợp với luật pháp quốc tế. Thiếu Tá Gorman nhấn mạnh :

"Hải quân Hoa Kỳ sẽ tiếp tục cho máy bay và tàu bè qua lại trên không và trên biển, và hoạt động ở bất cứ nơi nào mà luật pháp quốc tế cho phép".

Tổng Thống Đài Loan Thái Anh Văn viết trên Twitter : "Đài Loan tuyệt đối không chấp nhận 'môt quốc gia,hai chế độ.'" Ảnh chụp ngày 2/1/2019

Nhìn từ Đài Loan, việc Hải quân Mỹ điều tàu chiến đi ngang eo biển Đài Loan, được xem là một dấu hiệu ủng hộ của chính phủ Tổng thống Donald Trump đối với Đài Loan, giữa lúc căng thẳng đang tăng giữa hòn đảo tự trị này và Trung Quốc.

Nhưng nhìn từ Bắc Kinh thì việc tàu chiến Mỹ đi qua khu vực nhạy cảm này được coi là một hành động khiêu khích, bởi Trung Quốc coi Đài Loan là lãnh thổ không thể tách rời của mình. Trung Quốc không loại trừ giải pháp sử dụng vũ lực để chiếm quyền kiểm soát Đài Loan.

Trong một tuyên bố đưa ra vào chiều tối thứNăm, Bộ Quốc phòng Đài Loan xác nhận hai tàu hải quân Mỹ đang tiến về hướng Bắc, đi ngang qua eo biển giữa Đài Loan và Hoa Lục, theo đúng luật, và Đài Loan đang theo sát hoạt động này "để bảo đảm an ninh trên biển và ổn định khu vực".

Báo Japan Times cho biết vào tháng 12 năm ngóa i, tàu khu trục USS McCampbell – vốn có căn cứ tại Yokosuka, quận Kanagawa, đã từng tham gia các hoạt động FONOB, tức tuần tra để khẳng định quyền tự do hang hải, trên vùng biển gần Vịnh Peter the Great trong biển Nhật Bản, để thách thức yêu sách chủ quyền của Nga.

Tờ báo của Nhật cũng cho biết là một tháng sau đó, USS McCampbell lại tham gia hoạt động FONOB trên Biển Đông, tiến vào vùng biển trong phạm vi 12 hải lý cách quần đảo Hoàng Sa, quần đảo đang do Trung Quốc kiểm soát, nhưng cả Trung Quốc và Việt Nam đều tuyên bố thuộc chủ quyền của mình.

Trong một chuyến công du thăm vùng Châu Á-Thái Bình dương mới đây, Tư Lệnh Hải quân Mỹ, Đô Đốc John Richardson, nói với báo chí rằng hải quân Hoa Kỳ sẽ cân nhắc việc điều một tàu sân bay đi ngang qua eo biển Đài Loan. Ông nói không có qủy định nào hạn chếbất cứ loai tàu nào sử dụng tuyến đường biển này. Nói chuyện với báo chí tại Nhật Bản, Đô đốc Richardson lưu ý rằng Hoa Kỳ coi eo biển Đài Loan là một tuyến đường trong vùng biển quốc tế.

****************

Mỹ lại đưa tàu chiến qua eo biển Đài Loan, bất chấp cảnh cáo của Bắc Kinh (RFI, 25/01/2019)

Ngày 24/01/2019, Hoa Kỳ điều hai tàu chiến đến eo biển Đài Loan. Đây là lần đầu tiên kể từ đầu năm Hải quân Mỹ hoạt động ở vùng biển này. Chuyến đi của hai tàu chiến Mỹ diễn ra đúng vào lúc Không quân Trung Quốc tăng cường hoạt động tại một số khu vực sát không phận Đài Loan.

Bản đồ eo biển Đài Loan - Wikimedia Commons

Reutes dẫn thông báo cuối ngày của bộ Quốc Phòng Đài Loan cho biết chuyến đi của hai chiến hạm Mỹ, và xác nhận là lộ trình của các tàu Mỹ tuân thủ các quy định về giao thông hàng hải. Cũng ngày hôm qua, theo một thông báo khác của bộ Quốc Phòng Đài Loan, nhiều chiến đấu cơ và oanh tạc cơ của Trung Quốc đã bay qua eo biển Ba Sĩ (phía nam Đài Loan, bắc Philippines). Trước đó, hồi đầu tuần, hai máy bay quân sự Trung Quốc cũng bay qua ngả này.

Ngay sau khi tàu chiến Mỹ qua eo biển Đài Loan, trong một cuộc họp báo thường kỳ, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh (Hua Chunying) hôm nay 25/01/2019 đã lên tiếng kêu gọi Washington tôn trọng nguyên tắc "một nước Trung Quốc", và khẳng định Trung Quốc theo dõi sát hoạt động của tàu Mỹ.

Theo giới quan sát, việc Hoa Kỳ cử tàu chiến đến eo biển Đài Loan là một dấu hiệu mới cho thấy sự ủng hộ của chính quyền Donald Trump đối với Đài Bắc, trong bối cảnh quan hệ giữa Đài Loan và Trung Quốc ngày càng căng thẳng. Hôm thứ Năm 17/01/2019, tại Nhật Bản, tư lệnh Hải quân Mỹ, đô đốc John Richardson, tuyên bố không loại trừ việc cử chiến hạm đến khu vực này.

Trước đó ít ngày, tổng tham mưu trưởng Quân đội Trung Quốc, tướng Lý Tác Thành (Li Zuocheng) trong cuộc gặp với tư lệnh Hải quân Mỹ ở Bắc Kinh ngày 15/01, khẳng định Trung Quốc sẵn sàng "bằng mọi giá" bảo vệ sự thống nhất lãnh thổ, chống lại mọi can thiệp nhằm hậu thuẫn cho Đài Loan độc lập. Đáp lại đe dọa của Trung Quốc, tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn tuyên bố sẽ bảo vệ nền dân chủ Đài Loan, và kêu gọi hỗ trợ quốc tế.

Cuối năm 2018, tổng thống Mỹ ký Luật Sáng kiến Trấn an Châu Á (Asia Reassurance Initiative Act – ARIA), tái khẳng định các cam kết với Đài Loan, bao gồm việc bán vũ khí để giúp Đài Bắc tự vệ trước Trung Quốc.

Trọng Thành

****************

'Vấn đề lớn nhất' của Mỹ-Trung là Biển Đông ? (BBC, 23/01/2019)

Nhà kinh tế học Panos Mourdoukoutas vừa có bài viết trên Forbes cho rằng "vấn đề lớn nhất" giữa Bắc Kinh và Washington không phải là thương mại, mà chính là mâu thuẫn gia tăng giữa hai nước và về Biển Đông và Châu Phi.

'Vấn đề lớn nhất' của Mỹ-Trung là Biển Đông ?

Trong khi đó, Tiến sĩ Carl Thayer nói ông đồng tình với chuyên gia kinh tế Mourdoukoutas rằng Trung Quốc là "địch thủ" của Hoa Kỳ, tuy nhiên ông Thayer không cho rằng chính sách thương mại mà ông Trump đang theo đuổi liên kết với chiến lược an ninh quốc tế của Hoa Kỳ.

Trong một bài đăng trên Forbes hôm 19/1, ông Mourdoukoutas viết : "Vấn đề này [tranh chấp Biển Đông] có thể kéo dài nhiều năm, nếu không phải là thập kỷ, và nó có thể dẫn đến đối đầu quân sự giữa hai nước".

Biển Đông hiện là mục tiêu hàng đầu cho chương trình nghị sự kinh tế và chính trị của Bắc Kinh - một dự án sẽ đưa Trung Quốc thành nhà lãnh đạo kinh tế lớn tiếp theo của thế giới.

Để làm điều đó, Bắc Kinh đã đưa ra những tuyên bố cho rằng nó có những quyền "lịch sử" đối với vùng biển.

"Bắc Kinh bảo vệ các quyền đó bằng cách đe dọa, thúc đẩy chủ nghĩa dân tộc Trung Quốc, giúp tuyên truyền hơn nữa hiện trạng chính trị Trung Quốc", Mourdoukoutas viết.

Tuy nhiên, ngoài Trung Quốc ra, Philippines, Malaysia, Brunei, Đài Loan và Việt Nam đều đưa ra những tuyên bố chủ quyền đối với vùng biển có khối lượng hàng hóa trị giá 5 nghìn tỷ đôla đi qua mỗi năm.

Úc, Nhật Bản, Anh, Pháp, Mỹ cũng vẫn mong muốn duy trì sự tự do hàng hải trong vùng biển khu vực.

"Đây chính là nguy cơ đối đầu quân sự tiềm tàng : một tình huống mà có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng lên thị trường tài chính và sự hội nhập kinh tế của nước khu vực", Mourdoukoutas lập luận.

Nhà kinh tế học đang giảng dạy tại Đại học Columbia, Hoa Kỳ còn phân tích rằng Châu Phi cũng là một trọng điểm khác cho sự đối đầu giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.

Quốc kỳ Trung Quốc và Hoa Kỳ treo trên cột buồm của Tàu Bệnh viện 'Hòa bình' khi con tàu bắt đầu chuyến thăm 5 ngày tại Mỹ vào 2015 tại San Diego, California của Hoa Kỳ.

Bắc Kinh cử các phái đoàn đến các thủ đô Châu Phi mỗi năm, giúp thiết lập các dự án cơ sở hạ tầng và Châu Phi cung cấp cho Trung Quốc tài nguyên kinh tế ở mức rẻ mạt.

Bắc Kinh đang biến Châu Phi thành "một lục địa thứ hai" cho Trung Quốc, Mourdoukoutas nhận định.

Trong khi đó, Hoa Kỳ vẫn là nhà "tài trợ" lớn nhất cho Châu Phi theo Viện Nghiên cứu Trung-Phi John Hopkins.

Nhật Bản, một đồng minh của Hoa Kỳ, cũng có nhiều khoản đầu tư vào Châu Phi.

Điều này khiến Trung Quốc tố Nhật Bản "ích kỷ" và áp đặt lên các quốc gia Châu Phi và gây chia rẽ các nước Phi với Trung Quốc.

"Trung Quốc nói Nhật Bản ích kỷ thì thật mỉa mai vì bản chất ích kỷ trong các dự án đầu tư của họ ở Châu Phi. Hầu hết các quốc gia đầu tư ở Châu Phi đều làm vì [lợi ích của chính nước họ]. Thay vì chia rẽ Trung Quốc với các nước Châu Phi, điều này chỉ làm chia rẽ thêm Trung Quốc và Hoa Kỳ.

"Thêm vào đó là những tác động đáng lo ngại từ việc Trung Quốc đang siết chặt Biển Đông, nó đặt nền tảng cho một ngòi thuốc nổ có thể gây nguy hại hơn bất kỳ cuộc chiến thương mại nào giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc", Mourdoukoutas viết.

Tiến sĩ Carl Thayer nói gì ?

Tiến sĩ Carl Thayer nói ông đồng tình với chuyên gia kinh tế Mourdoukoutas rằng Trung Quốc là "địch thủ" của Hoa Kỳ.

Ông Thayer nói qua bài phát biểu của Phó Tổng thống Mike Pence (hồi tháng 10/2018) và việc Tổng thống Donald Trump vừa ký ban hành Luật Sáng kiến Tái đảm bảo Châu Á (ARIA) cho thấy có một sự cạnh tranh đối đầu với Trung Quốc đang gia tăng.

Tuy nhiên, chính sách thương mại mà ông Trump đang theo đuổi không liên kết với chiến lược an ninh quốc tế của Hoa Kỳ.

"Hoa Kỳ không sử dụng vấn đề thương mại để đạt lợi thế trong vấn đề Biển Đông và ngược lại", ông Thayer nói.

Ông Thayer cũng cho rằng khả năng xảy ra đối đầu quân sự ở khu vực Biển Đông cũng rất thấp.

Hoa Kỳ đã tăng cường hoạt động tuần tra vào năm ngoái với hai hình thức : một là tuần tra tự do hàng hải và hai là tiếp tục sự hiện diện của các tàu tuần tra dưới thời Obama từ Guam, Diego Garcia, Nebraska…

"Điều này cho thấy Mỹ cũng có thể phản ứng và làm Trung Quốc e ngại".

"Nhưng tại thời điểm này, Trung Quốc không cho thấy họ có hứng thú tỏ ra hung hãn. Chúng ta đang nói rất nhiều về thương mại và kinh tế Trung Quốc đang chậm lại. Trung Quốc đang có một vấn đề khác phải quan tâm hơn".

"Và Mỹ cũng không liên kết giữa các hoạt động ở Biển Đông với một chiến lược rộng lớn hơn để gây áp lực với Trung Quốc. Bởi vì thực sự là không có chiến lược gì cả".

"Cuối cùng thì chiến lược đó có thể là gì ? Trung Quốc rút quân khỏi Biển Đông ư ? Phi quân sự hóa ư ? Ngừng tuyên bố chủ quyền ư ? Chẳng có tác dụng gì".

"Hoa Kỳ đã áp lực lên Trung Quốc buộc phải có các hành vi tuân thủ luật lệ và tôn trọng tự do hàng hải nhưng nó chẳng đi đến đâu cả. Trung Quốc chẳng làm bất cứ điều gì".

"Tôi hi vọng trong năm 2019 này, Mỹ sẽ tiếp tục hoạt động tuần tra tự do hàng hải, hoàn tất việc bổ nhiệm tân Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, người sẽ tiếp tục chương trình này".

Ông Thayer cũng cho rằng mối quan hệ Việt Nam - Trung Quốc đang trong thời kỳ "tốt đẹp nhất" kể từ sự kiện Giàn khoan HD981 vào 2014.

Năm ngoái, Trung Quốc gây áp lực lên các hoạt động khai thác dầu mỏ trên Biển Đông của Việt Nam, một phải ngừng, một bị bỏ hoang.

"Không một quan chức Việt Nam nào muốn nói về điều này", ông Thayer nói. "Đó là thực trạng hiện tại".

"Việt Nam, nói cách khác, bị cô lập và trơ trọi trong khu vực, là nước duy nhất có xích mích với Trung Quốc về vấn đề Biển Đông".

Dư luận ở Việt Nam thực sự "rất độc hại" với thái độ chống Trung Quốc, ông Thayer nói.

"Thế hệ trước, vốn đã hi sinh trong các cuộc chiến, sắp trở thành lịch sử, cho nên cần phải tôn vinh những sự hi sinh của họ", ông Thayer bình luận về các bài báo gần đây của báo chí Việt Nam nhân 45 kỷ niệm Trung Quốc xâm chiếm quần đảo Hoàng Sa.

"Tôi nghĩ, thử thách nghiêm trọng nhất với chính quyền [Việt Nam] là bảo vệ chủ quyền đất nước. Nên việc cho phép các tờ báo nội địa viết bài về Trung Quốc là biện pháp an toàn thôi".

********************

Chiến đấu cơ Trung Quốc lại bay sát Đài Loan (RFI, 23/01/2019)

Theo nhật báo Hồng Kông South China Morning Post, hôm qua, 22/01/2019, các chiến đấu cơ của Trung Quốc lại bay sát Đài Loan để một lần nữa phô trương sức mạnh tại vùng này.

Tiêm kích F-16 của Đài Loan (trái) giám sát oanh tạc cơ Trung Quốc H-6K. Ảnh do bộ Quốc Phòng Đài Loan công bố ngày 11/05/2018Handout / TAIWAN DEFENCE MINISTRY / AFP

Bộ Quốc Phòng Đài Loan hôm nay, ra thông báo cho biết, trong số nhiều chiến đấu cơ của Trung Quốc bay trên eo biển Ba Sĩ (Bahsi), có chiến đấu cơ Sukhoi Su-30 và máy bay vận tải Thiểm Tây (Shaanxi) Y-8, có thể được dùng để do thám. Những máy bay này đã xuất phát từ miền nam Trung Quốc, bay qua eo biển Ba Sĩ, rồi sau đó bay đến vùng tây Thái Bình Dương.

Theo bộ Quốc Phòng Đài Loan, quân đội Đài Loan đã điều các phi cơ và tàu giám sát đến vùng eo biển Ba Sĩ để "bảo đảm an toàn cho không phận và hải phận quốc gia".

South China Morning Post cho biết là hải quân và không quân Trung Quốc thường xuyên mở các chuyến tuần tra đến vùng hải phận và không phận sát Đài Loan kể từ khi bà Thái Anh Văn, một nhân vật ủng hộ nền độc lập của hòn đảo này, đắc cử tổng thống Đài Loan năm 2016.

Nhưng việc chiến đấu cơ Trung Quốc bay tuần tra sát Đài Loan lần này diễn ra chỉ vài ngày sau khi tư lệnh hải quân Hoa Kỳ, đô đốc John Richarson, tuyên bố với các phóng viên tại Tokyo rằng Washington không loại trừ khả năng gởi hàng không mẫu hạm đến eo biển Đài Loan.

Vào đầu tháng Giêng, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã cảnh cáo rằng Bắc Kinh không loại trừ khả năng dùng vũ lực để thống nhất Đài Loan với Trung Hoa lục địa, và sẵn sàng tiến hành "mọi biện pháp cần thiết" để chống "các thế lực bên ngoài" can thiệp vào vấn đề Đài Loan.

Trước thái độ ngày càng hung hăng của Bắc Kinh, tổng thống Thái Anh Văn trong tháng này đã kêu gọi quốc tế yểm trợ để bảo vệ nền dân chủ của Đài Loan.

Thanh Phương