Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Quốc hội Thái Lan họp bất thường do các cuộc biểu tình đòi dân chủ

Trọng Nghĩa, RFI, 26/10/2020

Hôm 26/10/2020, Quốc hội Thái Lan mở phiên họp bất thường do các cuộc biểu tình đòi dân chủ, vào lúc mà những người phản kháng dự trù tập hợp trước đại sứ quán Đức, như là một cử chỉ mới để thách thức quốc vương Maha Vajiralongkorn, vị vua thường xuyên lưu trú Đức.

thai1

Quốc hội Thái Lan họp phiên bất thường do làn sóng biểu tình chống chính phủ, Bangkok, ngày 26/10/2020. AFP

Theo một thông cáo của Quốc Hội, phiên họp kéo dài hai ngày nhằm thảo luận về một số cuộc tập hợp bị xem là "bất hợp pháp", nhưng không bàn về các yêu sách của những người biểu tình. Theo giới quan sát, điều này sẽ khiến cho căng thẳng gia tăng. Họ cho rằng, chính quyền Bangkok chỉ đang tìm cách tranh thủ thời gian, vào lúc các cuộc biểu tình tiếp diễn, như tường trình của thông tín viên Carol Isoux từ Bangkok :

Hàng ngàn người biểu tình lại tập hợp ở trung tâm thủ đô Bangkok tại khu vực các cửa hàng lớn, sau khi hết hạn tối hậu thư đòi thủ tướng Prayuth Chan-O-Cha phải từ chức. Phong trào biểu tình dường như không giảm cường độ, những nhà hoạt động lớn tuổi hơn nay sát cánh với các sinh viên. Trước thái độ của chính quyền dứt khoát không chấp nhận bất kỳ thỏa hiệp nào, họ thề là sẽ đấu tranh cứng rắn hơn. 

Một người biểu tình nói : Nếu họ vẫn phớt lờ chúng tôi, thì chúng tôi sẽ chuyển sang giai đoạn tiếp theo của các cuộc biểu tình, để xem họ có vẫn từ chối lắng nghe hay không. Thủ tướng cuối cùng rồi cũng phải hiểu rằng chính ông phải từ chức và phải rời khỏi nước. 

Mặc dù đa số các lãnh đạo đã bị bắt giam, phong trào vẫn tự tổ chức. "Mọi người đều là lãnh đạo", đó là một trong những khẩu hiệu của các cuộc tập hợp mà trong đó bất cứ ai muốn đều có thể cầm lấy loa phóng thanh để phát biểu.

Cho tới nay quốc vương Thái vẫn chưa có phản ứng chính thức nào về các yêu sách cải tổ nền quân chủ, nhưng ông đã công khai cám ơn một nhà hoạt động theo phe Hoàng gia chống lại các sinh viên biểu tình. Những người biểu tình dự trù vào cuối ngày sẽ tập hợp trước đại sứ quán của Đức, quốc gia mà quốc vương lưu trú thường xuyên nhất. Quốc hội mở phiên họp bất thường sáng nay để thảo luận về các phương cách đối phó với cuộc khủng hoảng hiện nay.

Trọng Nghĩa

************************

Thái Lan : Thủ tướng không từ chức, biểu tình tiếp diễn

Tú Anh, 25/10/2020

Phong trào dân chủ tại Thái Lan kêu gọi tiếp tục phản kháng. Nhiều cuộc biểu tình diễn ra tại thủ đô Bangkok trong ngày Chủ nhật sau khi thủ tướng Chan-O-Cha tuyên bố không từ chức, bất chấp "tối hâu thư" của thanh niên sinh viên Thái. Tại Lào, cộng đồng mạng cũng bắt đầu kêu gọi tự do ngôn luận.

thai2

Biểu tình phản kháng chính phủ tại Bangkok ngày 25/10/2020.  Reuters - SOE ZEYA TUN

Phong trào đòi cải cách chính trị tại Thái Lan kêu gọi biểu tình tại Bangkok vào trưa Chủ nhật 25/10/2020.

Hôm sau, thứ Hai sẽ có một cuộc tuần hành đến sứ quán Đức, một động thái thách thức vua Maha Vajiralongkorn. Đức là nơi quốc vương Thái Lan thường xuyên lưu ngụ nhiều hơn là quan tâm đến việc nước.

Chiều thứ Bảy, thủ tướng Chan-O-Cha khẳng định ông "không từ chức" sau khi phong trào dân chủ kỳ hạn cho ông ba ngày để ra đi.

Theo AFP từ Bangkok, một trong số một chục thủ lãnh phong trào vừa được thả, Jatupat, bí danh là "Pai Dao Din" ngay lập tức kêu gọi tiếp tục biểu tình. Quốc vương Thái Lan chưa bình luận gì về tình hình hiện nay nhưng trong một hành động hiếm hoi ông khen ngợi một người bảo hoàng cầm chân dung cúa phụ vương đối mặt với đoàn biểu tình "hành động can đảm".

Trong khi đó, chính phủ Chan-O-Cha dường như không có một phương án hợp lý. Pháp ngôn viên chính phủ một mặt tuyên bố "thông hiểu nguyện vọng" của giới trẻ, một mặt kêu gọi "tìm giải pháp qua Nghị Viện". Quốc hội Thái được triệu tập khóa họp bất thường kể từ thứ Hai.

AFP cho rằng vì các thượng nghị sĩ do chính phủ bổ nhiệm, trong đó nhiều người là quân nhân cho nên khó có thể họ từ bỏ đặc quyền.

Liên minh Trà Sữa lan đến Lào ?

Được gợi ý từ phong trào tranh đấu ở Hồng Kông, Thái Lan qua Liên minh Trà-Sữa Milk-Tea-Alliance, cộng đồng mạng ở Lào tung từ khóa #IfPoliticsWereGood trên Twitter đòi cải cách dân chủ.

Theo Asia News hôm 24/10/2020, hàng trăm ngàn tin nhắn tràn ngập các mạng xã hội tại Lào trong những ngày qua chỉ trich chế độ Cộng sản Lào. Họ kêu gọi tự do ngôn luận, thay đổi chính trị, tố cáo chống chính quyền tham nhũng và tình trạng nghèo khó.

Chính quyền Lào bị công kích "sử dụng không đúng tiền thuế của dân". Cụ thể là trường học thiếu ngân sách với hệ quả nhiều học sinh phải bỏ học trong khi con cái lãnh đạo được đưa sang nước ngoài du học. Cộng đồng mạng ở Lào cũng tố cáo chính sách kinh tế ưu đãi thành phần đặc quyền đặc lợi và làm hại môi trường.

Liên minh Trà Sữa hình thành từ tháng Tư năm nay lan dần ra các nước Châu Á với các thành viên từ Hồng Kông, Đài Loan, Thái Lan, Ấn Độ, Việt Nam, theo Le Monde.

Tú Anh

**********************

Thái Lan : Chan-O-Cha bãi bỏ "tình trạng khẩn cấp"

Tú Anh, RFI, 22/10/2020

Tại Thái Lan, "tình trạng khẩn cấp tăng cường", cấm mọi cuộc tập hợp chính trị quá bốn người, chấm dứt kể từ hôm nay, 22/10/2020. Thủ tướng Prayut Chan-O-Cha thông báo quyết định này như là một cử chỉ thiện chí nhượng bộ phong trào dân chủ.

thai3

Thủ tướng Prayuth Chan-O-Cha phát biểu trên đài truyền hình Thái Lan ngày 21/10/2020.  Reuters - HANDOUT

Thủ tướng Thái Lan Chan-O-Cha quyết định rút sắc lệnh "khẩn cấp" kể từ trưa hôm nay : "Tất cả các biện pháp đặc biệt trói buộc trong khuôn khổ tình trạng khẩn cấp tăng cường bị bãi bỏ".

Trong thông điệp toàn quốc được truyền hình chiều 21/10/2020, thủ tướng Thái Lan giải thích đây là một cử chỉ thiện chí nhằm "xoa dịu tình hình", trước khi kêu gọi phong trào phản kháng giải quyết bất đồng qua con đường Quốc hội thay vì ngoài đường phố. Quốc hội Thái được triệu tập phiên bất thường vào thứ Hai tới.

Tình trạng "khẩn cấp tăng cường" được ban hành cách nay một tuần, vào ngày 15/10/2020, sau vụ đoàn xe của hoàng hậu Suthida bị một nhóm sinh viên biểu tình đưa ba ngón tay lên thách thức. Sắc luật cấm mọi cuộc tập hợp chính trị quá bốn người, cho phép cảnh sát toàn quyền muốn bắt bất kỳ ai, cũng như xóa các thông điệp trên mạng bị xem là có nội dung "đe dọa an ninh quốc gia".

Tuy nhiên, phong trào dân chủ, với đa số là thanh niên sinh viên, vẫn tiếp tục xuống đường mỗi ngày để đòi thủ tướng Chan-O-Cha từ chức, yêu cầu tu chính Hiến Pháp bị xem là quá ưu đãi quân đội và tiến xa hơn nữa là cải cách chế độ quân chủ.

Theo AFP, không có gì bảo đảm là thủ tướng Thái, lên nắm quyền sau một cuộc đảo chính, thuyết phục được phong trào dân chủ.

Chiều hôm qua, khoảng 7000 người đã tập họp gần trụ sở chính phủ, bất chấp tình trạng khẩn cấp còn hiệu lực. Một người biểu tình cho biết phong trào sẽ tiếp diễn.

Tú Anh

Additional Info

  • Author RFI tiếng Việt
Published in Châu Á

Phong trào đu tranh đòi thay đi thường đi đôi vi gii tr. Lòng nhit huyết, tính năng đng và khát vng thay đi xã hi là đc tính ca người tr khp nơi.

thailan1

Người biu tình ng h dân ch ti Thammasat University, Pathum Thani, phía bc Bangkok. Dòng ch trên mt là "Hãy chm dt nó vi thế h này", 10 tháng Tám, 2020.

Tphong trào đu tranh cho quyn dân s ti M vào thp niên 1960, đến phong trào sinh viên Trung Quc đưa đến biến c Thiên An Môn năm 1989, ri cuc cách mng Xuân Rp vào đu thp niên 2010. Gần đây là Phong trào Dù vàng I và II vào năm 2014 và 2019 ca Hng Kông [1].

Nhưng ngn la truyn cm hng t hàng triu người tr ti Hng Kông trong hơn mt năm qua có l đã đi vào lch s t khi Bc Kinh thông qua Lut An ninh Quc gia. Tp chí Economist cho rng vào năm 2014 lãnh đo Đng cộng sản Trung Quc ch cho đến khi nào nhng người biu tình kit lc, nhưng chính h đã mt kiên nhn vào năm 2020 [2]. Ch một ngày sau khi Lut An ninh Quc gia được ban hành, nhiu người đã b bt, và cui tháng 7, bn sinh viên Hng Kông tui 16 đến 21 b giam cm vì "kích đng ly khai" trên mng xã hi.

Nhưng có mt ngn la khác đang lan rng kế bên Vit Nam.

Hơn hai tun qua, nhiu cuc biu tình ca gii tr Thái Lan din ra khp nước.Ngày 18 tháng By, hàng ngàn gii tr Thái tham d cuc biu tình do Phong trào Gii tr T do (Free Youth Movement-FYM) t chc ti Tượng đài Dân ch [3]. FYM đưa ra ba đòi hi, gm gii tán quc hi, chm dt sách nhiu bi chính quyn đi vi nhng ai đang s dng t do bày t, và thay đi hiến pháp hin đang có li cho chính quyn [4].

Người dân Thái có nhiu lý do đ bt mãn vi tình trng quc gia hin nay. Tình trng kinh tế Thái Lan hin nay khá bi đát, mc du đa s người Thái cho biết h chưa mun Thái Lan m ca cho khách du lch vì s tái nhim dch. Nn kinh tế ca Thái ph thuc nhiu vào k ngh du lch hàng năm, thu hút 40 triu khách đến nước này, chiếm 15% tng sn lượng quc gia GDP ; năm này cao lm ch còn khong 8 triu khách du lch [5]. Báo cáo ca Liên Hip Quc vào tháng Bynhn đnh, tác hi ca Covid-19 lên k ngh du lch s làm Thái Lan mt 9% GDP, tương đương vi 37 t bng Anh, tc gn 49 t M kim [6]. Bao nhiêu người dân Thái nương ta vào k ngh này, nay không có vic gì đ làm. Trong sut thi gian chng đi dch Covid-19, 40 ngàn người Thái đã bị pht vì vi phm gi gii nghiêm.

Tuy bt mãn vi cung cách qun lý đi dch Covid-19 và nn kinh tế suy thoái, thanh niên sinh viên Thái có nhng lý do sâu xa hơn trong các cuc biu tình này.

Gii tr Thái càng ngày càng bt mãn vi cung cách lãnh đo phi dân ch ca cu tướng quân đi Thái, Prayut Chan-o-cha. Ông Prayut đã tr thành Th tướng Thái sau cuc bu c vào ngày 24/03/2019, mà mãi đến cui tháng 5/2019 mi công b kết qu. Ông Prayut cũng chính là v tướng cm đu cuc đo chánh tháng 5/2014 trut phế mt chính quyn do dân bu ra [7].

Phong trào Gii tr T do và mng lưới ca h đã đng đu các cuc biu tình hơn 2 tun qua. H phn đi cung cách điu hành tht bi v chính tr ln kinh tế ca chính ph Prayut. H đã lên án v tình trạng nhiu người chết và mt tích dưới thi ca Prayut. Gii tr Thái Lan xung đường kêu gi s thay đi sâu rng. H mun mt nn dân ch đích thc, không phi trên giy t.

T chc Lut sư cho Nhân  quyn Thái (Thai Lawyers for Human Rights/TLHR) cho biết, có ít nht 75 thông báo kế hoch biu tình trên 44 tnh thành đ ng h nhng yêu cu ca các phong trào gii tr t do [8]. Nhiu cuc biu tình không din ra vì gp nhng khó khăn, trong đó có s đe da trng pht t chính quyn Thái. Nhng cuc biu tình đã din ra thì các lãnh đo đng ra t chc đang b chính quyn Thái điu tra. Mt phn b xem là vi phm lut khn cp v Covid-19 đang còn hiu nghim hin nay và, phn khác, vì các nhà hot đng đang gây chia r quc gia và làm nhc quc trưởng/hoàng đế Thái [9].

Biểu tình là điu hết sc bình thường đi vi người dân Thái từ trước đến nay, nhưng đây là mt trong nhng ln hiếm hoi mà h đng đến hoàng đế Maha Vajiralongkorn và kêu gi gii hn quyn lc ca nhà vua trong nn quân ch lp hiến đ người dân có các quyn và t do tht s.

Ch Nht ngày 2/8 va qua, gii tr Thái Lan đã t chc mt hot đng đy ý nghĩa và sáng to. Phong trào gii tr Thái Lan kêu gi người tr viết xung nhng hy vng và ước mơ ca mình, mun mt nước Thái Lan như thế nào trong 10 năm ti [10]. H treo mt băng rôn ln vi hàng ch "10 năm chúng ta lãng phí, 10 năm chúng ta mun" treo trước toà nhà Bưu đin Ln (Grand Postal Office). H kêu gi tt c viết xung nhng suy nghĩ ca mình và b vào phong thư. Các lá thư này được đưa vào vin Bo tàng ca Thường dân (the Museum of the Commoners) đ 10 năm sau m ra, vào năm 2030.

Có bn viết : "Bn có biết rng ngày này cách đây 10 năm chúng ta đu tranh chng đc tài. Tôi hy vng rng khi bn đc lá thư này, cuc đu tranh ca chúng ta đã hoàn tt".

Mt lá thư khác viết : Chúng tôi mun thy mt s thay đi tt hơn cho đt nước v mi mt ; thy nn dân ch phát trin trong tương lai, và trên hết thy được giá tr nhân bn, bi vì khi mt nhà nước không lng nghe nguyn vng ca người dân, nhà nước đó không còn là mt nhà nước na ; và bt c khi nào nhà nước gây khó khăn cho các cuc đu tranh ca người dân, nhà nước đó đã làm mt đi hết chính nghĩa ca mình.

Mt lá thư na viết : Chúng tôi mun thy mt nn dân ch đích thc cho mi công dân Thái. Đây là ý đnh ca tt c các t chc sinh viên đến vi nhau vì tin tưởng mãnh lit rng dân ch là mt h thng mà mi công dân trong đó hưởng được các quyn và t do, và mi người dân Thái s được t do.

Phong trào gii tr d tính s tiếp tc các cuc biu tình đến gia tháng Tám này.

Các cuc biu tình ca sinh viên hc sinh Thái s đi v đâu thì hin nay chưa rõ. Mt trong nhng nhà hot đng chính tr k cu ti Thái, anh Sirawith Seritiwat, người tng b trù dp nhiu ln dưới s cai tr ca quân đi Thái, cho rng phong trào cn phi tìm cách truyn cm hng đ s đông tham gia [11]. Ch khi nào s đông, thuc đ mi la tui ti Thái, tham gia đ thì mi to được thay đi. Anh Sirawith cho rng, người Thái không quen yêu cu đòi hi nhng gì h mun trong đi ca h, mc du phn ln biết vn đ là gì nhưng li không làm gì c ngoi tr than phin. Anh Sirawith cho rng, mun s đông người Thái tham gia thì phi tìm hiu ngun gc văn hóa Thái, tìm ra h tin tưởng điu gì, tìm hiu nhng gì tht s thu hút h, và áp dng các điu này vào trong phong trào ca mình.

Điu đáng nói là đa s người dân Thái đng tình và ng h các cuc biu tình ca gii tr ngay trong lúc lnh gii nghiêm ca lut khn cp còn hiu lc, theo cuc kho sát mi nht vi 1.250 người trên 18 tui [12]. Có 54% ng h, trong đó 34,72% mnh m ng h và mun thy s thay đi tt hơn, trong khi 19,28% cũng đng ý và cho rng gii tr ch mun thy công lý và dân ch thành công.

Phạm Phú Khải

Nguồn : VOA, 11/08/2020

Tài liu tham kho :

1. Erin Blakemore, "Youth in Revolt : Five Powerful Movements Fueled by Young Activists ", National Geographic, 23 March 2018.

2. "Many Hong Kongers are considering emigration ", The Economist, 1 August 2020.

3. "Hàng ngàn người t tp Bangkok phn đi chính ph Thái Lan ", VOA Tiếng Vit, 19 July 2020 ; "Students lead mass protest against dictatorship at Democracy Monument ", Prachatai, 20 July 2020.

4. Tassanee Vejpongsa, "After Mass Protest, Thailand’s Pro-Democracy Activists Look to Keep Momentum ", The Diplomat, 20 July 2020.

5. "Thailand’s economic outlook ‘worst in Asia’ : analysts ", Bangkok Post, 7 July 2020.

6. Jack Taylor, "'This island will be in trouble' : Tourism workers brace for £37bn blow to Thailand's travel economy ", The Telagraph, 30 July 2020.

7. "DFAT Country Information Report ", Department of Foreign Affairs and Trade, 10 July 2020.

8. Thai Lawyers for Human Rights, "Two weeks after youth groups began to free themselves : Their call to end harassments backfired ", Prachatai English, 4 August 2020.

9. "Govt official files royal defamation complaint over Harry Potter protest speech ", Prachatai English, 5 August 2020.

10. "Young people mail their hopes and dreams to the future ", Prachatai English, 2 August 2020.

11. Chatchai Mongkol, "Sirawith Seritiwat : Anti-dictatorship movement should be more inclusive, gain more support ", Prachatai English, 23 July 2020.

12. "Majority agree with youth demonstrations : Poll ", Bangkok Post, 2 August 2020.

Additional Info

  • Author Phạm Phú Khải
Published in Diễn đàn