 | Tổng quan: | 3638764 |
Trung Quốc phô bày uy lực và bộ mặt độc tài nhân lễ quốc khánh thứ 70
Ngày 01/10/2019 là ngày Quốc khánh thứ 70 của Trung Quốc. Các báo Pháp đều đã dành nhiều bài vở cho sự kiện này và đặt trọng tâm chú ý trên khía cạnh độc đoán, cứng rắn của chế độ Bắc Kinh. Cuộc khủng hoảng Hồng Kông đang khuấy động ngày hội của Trung Quốc cũng được phân tích rộng rãi.
Chân dung chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong lễ diễu binh trên Quảng trường Thiên An Môn nhân kỉ niệm 70 năm thành lập nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa, ngày 01/10/2019. Reuters/Thomas Peter
Ý tưởng chung của báo giới Pháp về nước Trung Hoa cộng sản nhân sinh nhật thứ 70 này đã được nhật báo cánh tả Libération tóm gọn trong hàng tựa trang nhất "Từ Mao đến Tập : Bàn tay khống chế của đế quốc Trung Hoa", bên trên một bức ảnh bán thân nhỏ của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trên một phông nền là ảnh bán thân của Mao Trạch Đông phủ trọn trang nhất. Bên trong là nhiều bài phân tích đáng chú ý về nội tình Trung Quốc cũng như về Hồng Kông và Đài Loan, hai cái gai đang khiến chế độ Bắc Kinh nhức nhối.
(Nguyên văn tiếng Pháp tựa của Libération "L’emprise du Milieu", mà chúng tôi dịch thành "Bàn tay khống chế của đế chế Trung Hoa", đã mô phỏng nhóm từ "L’Empire du Milieu - Đế chế Trung Hoa" mà người Pháp thường dùng để gọi Trung Quốc).
Nhật báo Les Echos cũng dành hồ sơ chính cho Trung Quốc, với tựa lớn trang nhất : "Ngày sinh nhật bị quấy phá của nước Trung Hoa cộng sản". Như đồng nghiệp Libération, tờ báo kinh tế Pháp cũng nhận định : "Chính quyền rầm rộ kỷ niệm 70 năm ngày ra đời của nước Trung Hoa cộng sản", thế nhưng "bạo lực ở Hồng Kông, tăng trưởng kinh tế đang suy giảm và cuộc chiến thương mại với Hoa Kỳ có nguy cơ xen vào làm hỏng ngày vui".
Báo công giáo La Croix, tuy không dành tựa lớn trang nhất cho ngày quốc khánh Trung Quốc, nhưng đã có một hồ sơ đặc biệt về sự kiện này với tựa đề chung : "Trung Quốc, một sự mất ảo tưởng to lớn". Theo tờ báo : "Cộng hòa nhân dân Trung Hoa kỷ niệm 70 năm ngày thành lập với một cuộc diễu binh chưa từng có ở Bắc Kinh. Tuy nhiên, vỏ hào nhoáng và uy lực được phô trương đó che giấu nhiều thực tế đen tối hơn ở Tây Tạng, Tân Cương hay Hồng Kông, nơi sự áp bức và vi phạm nhân quyền đang ngự trị".
Báo Le Monde thì dành một bài viết dài về Hồng Kông cho sự kiện "Cảnh sát Hồng Kông bị tố cáo" bạo hành đối với người biểu tình. Theo tờ báo Pháp, bạo lực dữ dội đã bùng lên nhân các cuộc biểu tình đánh dấu 5 năm "Phong trào Dù vàng". Video và hình ảnh lưu hành hôm qua, 30/09 trên các mạng xã hội ở Hồng Kông đã nêu bật vai trò đáng ngờ của các lực lượng thực thi pháp luật tại đặc khu này.
Trong toàn cảnh chung kể trên, nhật báo cánh hữu Le Figaro số ra hôm nay hoàn toàn không đăng tin bất kỳ tin riêng nào về lễ Quốc khánh Trung Quốc, nhưng ngược lại, đã đăng nguyên một trang quảng cáo cho chế độ Bắc Kinh, với những bài tán tụng Trung Quốc do tờ Nhân Dân Nhật Báo Bắc Kinh soạn thảo, nào là "Thị trường Trung Quốc mở rộng vòng tay đón các doanh nghiệp từ bất cứ nơi nào", nào là "Kinh tế Trung Quốc không ngừng vận động", nào là "Vì một nền kinh tế tôn trọng môi trường".
Không một lời đề cập đến những khía cạnh khó khăn hay các thách thức mà Trung Quốc đang gặp phải như các đồng nghiệp khác.
"Cứ cứng rắn thêm, chế độ Trung Quốc sẽ bị tan vỡ"
Như nói ở trên, trong hồ sơ đặc biệt của mình, nhật báo Libération đã nêu bật sự kiện là trong bối cảnh đang bị vướng vào cuộc khủng hoảng ở Hồng Kông, chính quyền Bắc Kinh đã phô trương sức mạnh của mình để kỷ niệm 70 năm ngày thành lập Cộng hòa nhân dân Trung Hoa.
Tờ báo đã có một đánh giá không khoan nhượng về quốc gia cộng sản hiếm hoi còn sót lại này, trong bài xã luận mang tựa đề "Một chủ nghĩa không tưởng vô nhân đạo - Utopie inhumaine" và trong bài phân tích "Nếu cứ tiếp tục cứng rắn thêm, chế độ Trung Quốc có thể bị tan vỡ".
Đối với Libération, tình trạng bất bình đẳng xã hội vẫn còn rất sâu rộng ở Trung Quốc và một cuộc khủng hoảng kinh tế hoặc sinh thái có thể làm mất lòng tin của người dân vào chế độ.
Đoạn đường mà Cộng hòa nhân dân Trung Hoa đã đi qua từ 70 năm nay vừa thẳng tắp, vừa hỗn loạn. Đảng cộng sản Trung Quốc hiện đang cai trị một số dân khổng lồ gồm 1,4 tỷ người, và đất nước này không còn che giấu mong muốn trở thành cường quốc hàng đầu thế giới. Thế nhưng, theo Libération, các tiến bộ kinh tế và sự ổn định chính trị đã phải trả giá bằng hàng chục triệu người chết và một chế độ độc tài tàn nhẫn. Và Trung Quốc, hiện do một chế độ lỗi thời độc đoán lãnh đạo, đang phải đối mặt với những mâu thuẫn nguy hiểm.
Một lý tưởng xã hội chủ nghĩa bị chệch hướng
Đối với Libération kể từ khi Mao Trạch Đông thành lập nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa vào ngày 1 tháng 10 năm 1949 đến nay, sau nhiều năm độc tài và nội chiến, lý tưởng xã hội chủ nghĩa và dân chủ đã bị chôn vùi hoàn toàn tại Trung Quốc.
Sự kiện gần đây nhất chính là mùa xuân năm 1989, khi các sinh viên, được người dân ủng hộ, đã chiếm lĩnh quảng trường Thiên An Môn ở Bắc Kinh để yêu cầu cải cách và đã bị chế độ Đặng Tiểu Bình dìm trong biển máu.
Kể từ lúc đó, mọi ý hướng nổi dậy đều bị triệt ngay khi còn trong trứng nước, và những người bất đồng chính kiến bị tống vào tù. Còn người dân, bị vụ thảm sát Thiên An Môn làm chấn động, bị tuyên truyền và kiểm duyệt thao túng, đã chôn vùi những hy vọng dân chủ của mình.
Kinh tế rất thành công, nhưng bắt đầu bị hụt hơi
Thành tựu kinh tế Trung Quốc trong 70 năm qua rất đáng kể. Theo số liệu chính thức, số người dân ở vùng nông thôn sống dưới mức nghèo khổ đã giảm hẳn từ 770 triệu vào năm 1978 (97,5%) xuống còn vỏn vẹn 30,46 triệu vào cuối năm 2017 (3,1%). Một tầng lớp trung lưu đang nổi lên, hiện gồm hơn 400 triệu người, và được hưởng các quyền lợi về lương bổng, việc làm, giáo dục, y tế và các quyền tự do cá nhân chưa từng có.
Thế nhưng, khi Tập Cận Bình được chỉ định làm lãnh đạo trong hai năm 2012 và 2013, tăng trưởng đã bị khựng lại lần đầu tiên sau 25 năm. Tình thế đó đã thúc đẩy ông Tập hô hào chủ nghĩa tự do kinh tế, mở rộng ảnh hưởng của Trung Quốc trên thế giới.
Thế nhưng tăng trưởng kinh tế Trung Quốc vẫn chậm lại, chính thức là ở mức 6%, nhưng trong thực tế có thể thấp hơn nhiều. Và vào lúc này, hậu quả của cuộc chiến thương mại với Hoa Kỳ bắt đầu tác hại, xuất khẩu giảm, cũng như nhập khẩu các sản phẩm trung gian cho xuất khẩu trong tương lai.
Một hệ thống chính trị lỗi thời với một lãnh đạo độc tôn
Về mặt chính trị, để duy trì quyền lực bằng mọi giá, Tập Cận Bình đã chuyển qua áp dụng một đường lối toàn trị, được công nghệ tiên tiến hỗ trợ. Tuy vậy, các kỹ thuật cũ, như đấu tố công khai, tra tấn hoặc tẩy não, vẫn tiếp tục được sử dụng. Trong hai năm gần đây, tại Tân Cương, một khu vực chủ yếu gồm người Hồi giáo ở phía tây Trung Quốc, hơn một triệu người đang bị giam giữ trong "các trại cải tạo" và bị buộc phải từ bỏ văn hóa và tôn giáo của họ.
Mỗi năm, hàng chục ngàn vụ nổi dậy, đình công, biểu tình diễn ra trong nước, đã bị bóp nghẹt ngay lập tức, trong lúc lãnh đạo các phong trào này bị trừng phạt. Cuộc chiến chống tham nhũng, đã đưa 1,5 triệu cán bộ của Đảng vào tù, cho phép ông Tập Cận Bình loại bỏ tất cả các đối thủ của mình. Dưới quyền thống trị ông, không có lực lượng xã hội hoặc chính trị nào khác có thể xuất hiện.
Chirac trong chính trị là Johnny Hallyday trong âm nhạc !
Dĩ nhiên là báo Pháp hôm 01/10 không chỉ đề cập đến thời sự Trung Quốc. Một chủ đề thứ hai cũng xuất hiện trên hầu hết các báo : Lễ tang của cố tổng thống Pháp Jacques Chirac.
Le Figaro đã dành trang nhất và một hồ sơ đặc biệt cho sự kiện này dưới hàng tựa chung "Buổi tưởng nhớ cuối cùng", nêu bật sự kiện buổi lễ tang chính thức dành cho cố tổng thống Pháp vào hôm 30/09 tại nhà thờ Saint-Sulpice Paris đã được hàng chục cựu tổng thống, nguyên thủ nước ngoài và các lãnh đạo đảng đến tham dự.
Ngoài các lãnh đạo chính trị trong nước và ngoài nước, Le Figaro cũng chú ý đến lòng mến mộ và tiếc thương của người dân Pháp bình thường đối với vị tổng thống quá cố.
Le Figaro đã đăng bài phỏng vấn nhà báo François Bazin, tác giả một quyển biên khảo về Jacques Pilhan, cố vấn truyền thông của hai cố tổng thống Pháp François Mitterrand và Jacques Chirac, khẳng định rằng đối với người dân Pháp, trong lãnh vực chính trị, cố tổng thống Chirac có thể được so sánh với cố danh ca Johnny Haliday trong âm nhạc, một con người mà khi qua đời đã làm cả nước xúc động.
Chính giới Mỹ vẫn chưa tha thứ cho cố tổng thống Pháp Chirac
Về đề tài tưởng niệm cố tổng thống Chirac, Le Figaro có một bài rất lý thú, ghi nhận thái độ vẫn còn giận dỗi của Mỹ đối với ông Chirac khi chỉ bảo đảm một "dịch vụ tối thiểu" sau khi được tin cựu tổng thống Pháp qua đời.
Hoa Kỳ đã mất ba ngày để phản ứng sau thông báo về cái chết của Jacques Chirac. Ngoại trưởng Mike Pompeo cuối cùng đã đưa ra một tuyên bố ngắn gọn vào hôm Chủ Nhật 29/09, trong đó ông thay mặt người dân Mỹ gởi "lời chia buồn chân thành nhất đến gia đình Chirac và người dân Pháp".
Ngoài phản ứng của ngoại trưởng Pompeo, đương kim tổng thống Mỹ Donald Trump, vốn rất nhanh nhảu trên tài khoản Twitter của ông về các chủ đề đa dạng nhất, đã không đề cập đến sự ra đi của cựu lãnh đạo Nhà nước Pháp.
Tại tang lễ của ông Chirac, không có đại diện nào của chính phủ Mỹ đến từ Washington, mà chỉ có đại sứ Mỹ tại Paris, Jamie McCourt là đại diện của Hoa Kỳ.
Trong số các cựu tổng thống Mỹ biết ông Jacques Chirac, chỉ có Bill Clinton lên tiếng ca ngợi "một chính khách táo bạo và thông minh". Ông cũng là nhân vật quan trọng Mỹ duy nhất đến tham dự lễ tang. Còn George W. Bush, người tại chức ở Mỹ cùng thời với ông Jacques Chirac ở Pháp, đã không đưa ra bình luận nào.
Theo ghi nhận của Le Figaro, báo chí Mỹ khi nói về sự nghiệp chính trị của Jacques Chirac, cũng nhắc lại việc ông phản đối cuộc xâm lược Iraq năm 2003 do Hoa Kỳ khởi xướng mà không có sự ủy nhiệm của Liên Hiệp Quốc.
Mặc dù hầu như tất cả các chính trị gia Mỹ ngày nay đều đồng ý về hậu quả tai hại của cuộc phiêu lưu quân sự năm 2003 tại Iraq, nhưng sự phản đối của Pháp dường như chưa được tha thứ hoàn toàn.
Người Mỹ như vẫn tiếp tục coi cựu tổng thống Chirac là kẻ đã phạm vào hai húy kỵ : Đã từ chối tham gia vào một cuộc chiến mà Washington muốn tiến hành và nhất là, đã có lý khi từ chối, điều mà phía Mỹ rất khó mà tha thứ !
Trọng Nghĩa
