Thông Luận

Mỹ thách thức quyết liệt tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông (VOA, 07/02/2020)

Trong năm 2019, Hải quân Hoa Kỳ đã thực hiện 7 cuộc tuần tra hàng hải trong khuôn khổ Chiến dịch tuần tra bảo vệ quyền tự do hàng hải- gọi tắt là FONOP, nhiều hơn bất cứ năm nào khác kể từ 2015, khi Hoa Kỳ bắt đầu thách thức mạnh mẽ hơn các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc.

Tàu chiến cận bờ USS Montgomery tại Căn cứ Hải quân Changi ở Singapore, ngày 6/7/2019. (U.S. Navy photo by Mass Communication Specialist 2nd Class Tristin Barth)

Hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ cung cấp số liệu vừa nêu, nói rằng các cuộc tuần tra FONOP đã được thiết kế để thách thức các tuyên bố của Trung Quốc về quyền hàng hải và chủ quyền lãnh thổ tại nhiều quần đảo trong khu vực, đặt Hoa Kỳ và các đồng minh vào thế đối đầu với Bắc Kinh.

Trang mạng tin quốc phòng của Mỹ nói trong các cuộc tuần tra hàng hải này, các chiến hạm Mỹ tiến vào vùng biển nằm trong phạm vi 12 hải lý cách các đảo mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền, kể cả các thực thể đã được Bắc Kinh cải đổi thành cơ sở quân sự.

Theo Defense news, các cuộc tuần tra FONOP là dấu hiệu để Trung Quốc biết là Hoa Kỳ coi các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông là "quá đáng". Bắc Kinh thì cho rằng các cuộc tuần tra của Mỹ gây bực dọc và coi đây là các hành động trái phép, vi phạm các vùng biển của họ.

Cho tới nay, các cuộc tuần tra FONOP không khiến Trung Quốc phải rút lại các tuyên bố chủ quyền của mình.

Trong một tuyên bố, người phát ngôn của Hạm đội Thái Bình Dương Rachel McMarr nói hải quân Mỹ tiếp tục thể hiện quyêt tâm thách thức các tuyên bố chủ quyền ‘quá đáng’ của Trung Quốc.

Bà tuyên bố :

"Hoa Kỳ thường xuyên thực hiện các cuộc tuần tra để bảo vệ quyền tự do hàng hải trên khắp thế giới. Tất cả các hoạt động của chúng tôi được thiết kế phù hợp với luật pháp quốc tế và nhằm mục đích chứng minh rằng Hoa Kỳ sẽ điều máy bay, tàu thuyền, hoạt động ở bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép".

Người phát ngôn của Hạm đội Thái Bình Dương nói thêm rằng các cuộc tuần tra hàng hải được tiến hành "một cách hòa bình và không thiên vị hay chống lại bất kỳ quốc gia nào".

Mỹ sẽ tiếp tục tiến hành FONOP

Cuộc tuần tra hàng hải đầu tiên trong năm 2020 được Hải quân Hoa Kỳ tiến hành vào ngày 25/1. Trang mạng Defense News cho biết tàu chiến cận bờ USS Montgomery di chuyển gần Đá Gạc Ma và Đá Chữ Thập, hai nơi đã bị Trung Quốc chiếm đóng tại quần đảo Trường Sa. Lúc đó báo nhà nước Trung Quốc cho biết Bắc Kinh đã điều hai máy bay thả bom tới lượn bên trên để uy hiếp tàu chiến Montgomery của Mỹ.
Hải quân Mỹ nói tuần tra FONOP thách thức các tuyên bố chủ quyền quá đáng của tất cả các cường quốc trong khu vực, và cuộc tuần tra ngày 25/1 chính thức nhắm vào cả Trung Quốc, lẫn Đài Loan và Việt Nam. Phía Mỹ thách thức ý niệm cho rằng cần báo trước khi "qua lại vô hại" các vùng biển mà các nước khác tuyên bố chủ quyền.

Defense News dẫn lời Giáo sư Zhiqun Zhu, giảng dạy môn Khoa học Chính trị và Quan hệ Quốc tế tại Đại học Bucknell nói sự gia tăng các cuộc tuần tra FONOP, đặc biệt dưới chính quyền Tổng thống Trump, căng thẳng liên quan tới các cuộc biểu tình ở Hong Kong và quyền của Đài Loan được tự cai trị, cùng với các vụ xung đột ngày càng nhiều giữa Trung Quốc và Việt Nam, đã góp phần tạo ra một bầu không khí bát an trong khu vực.

Về phía Trung Quốc, Bắc Kinh coi các hoạt động của Hoa Kỳ là bằng chứng cho thấy ‘bàn tay lông lá’ của Washington, "không ngớt kích động căng thẳng nhằm mục đích kéo dài quyền bá chủ trong khu vực", SCMP dẫn lời ông Tong Zhao, nhà nghiên cứu lão thành của Trung tâm Chính sách Toàn cầu Carnegie-Tsinghua, nói.

Ông Zhao nói thêm : "Bắc Kinh quyết tâm đáp ứng mạnh mẽ trước bất kỳ sự khiêu khích nào của Hoa Kỳ và tiếp tục các nỗ lực xây dụng cơ cấu hạ tầng quân sự, để nâng cao khả năng lâu dài nhằm bảo vệ các lợi thế tương lai của Trung Quốc".

*********************

Mỹ lập kỷ lục tuần tra ở Biển Đông năm 2019 (RFI, 05/02/2020)

Số lần tuần tra ở Biển Đông của Hải Quân Mỹ không ngừng tăng hàng năm. Tuy nhiên, năm 2019, tầu chiến của Mỹ đã 7 lần tuần tra bên trong khu vực 12 hải lý của các đảo nhân tạo bị Trung Quốc chiếm đóng ở Biển Đông. Đây là kỉ lục mới so với những năm trước, theo nhận định của báo Hồng Kông South China Morning Post ngày 05/02/2020.

Tàu sân bay USS Ronald Reagan và các chiến hạm hộ tống thuộc Hạm đội 7, Hải quân Mỹ hoạt động trong vùng Biển Đông ngày 06/10/2019. ( Ảnh do Hải quân Mỹ cung cấp cho AFP) Hải quân Mỹ/ AFP

Theo dữ liệu được Hạm Đội 7 Hoa Kỳ công bố, những chuyến tuần tra vì tự do lưu thông hàng hải (FONOP) được tiến hành kể từ khi Trung Quốc bắt đầu bồi đắp, củng cố và quân sự hóa các đảo và đá mà nước này chiếm đóng ở Biển Đông.

Hải Quân Mỹ đã tiến hành 5 đợt tuần tra trong khuôn khổ FONOP năm 2018, 6 chuyến vào năm 2017, năm đầu tiên nhiệm kỳ tổng thống Trump. Trước đó, dưới thời tổng thống Barack Obama, Hải Quân Mỹ tiến hành 3 chuyến năm 2016, chỉ có 2 chuyến năm 2015 và không có chuyến nào vào năm 2014.

Ngày 25/01, Hải Quân Mỹ đã tiến hành chuyến tuần tra đầu tiên của năm 2020, chỉ cách đá Chữ Thập vài km, nhằm "khẳng định các quyền và quyền tự do lưu thông hàng hải ở quần đảo Trường Sa, phù hợp với luật pháp quốc tế", theo phát ngôn viên Hạm Đội 7 Hoa Kỳ.

Hạm Đội 7 Hoa Kỳ công bố những dữ liệu trên sau khi South China Morning Post yêu cầu được cung cấp thông tin. Đây là lời xác nhận chính thức đầu tiên của Mỹ về quy mô các chuyến tuần tra vì tự do lưu thông hàng hải ở Biển Đông trong vòng 5 năm qua.

Thu Hằng