Thông Luận

Tướng "Chó Điên" điểm mặt Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông (RFI, 06/06/2018)

Tác giả Euan Graham trên trang web của Lowy Institut, một think tank Úc nhận định, bộ trưởng Quốc Phòng Hoa Kỳ James Mattis đã hành động rất tốt tại Đối thoại Shangri-La ở Singapore.

Bộ trưởng Quốc Phòng Hoa Kỳ James Mattis tại Shangri-La, Singapore ngày 02/06/2018. Bài phát biểu của ông mang tựa đề "Sự lãnh đạo của Mỹ và thách thức an ninh Ấn Độ - Thái Bình Dương". Reuters/Edgar Su

Cuộc Đối thoại Shangri-La, tức Hội nghị Thượng đỉnh An ninh Châu Á, được tổ chức trong bối cảnh chỉ một tuần nữa sẽ diễn ra cuộc gặp thượng đỉnh giữa tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong Un, cũng ngay tại Singapore.

Cuộc họp thượng đỉnh Trump-Kim vốn rất được chờ đợi, bị tổng thống Trump hủy bỏ, rồi lại được loan báo vẫn diễn ra như dự kiến… đã gây ra nhiều đồn đãi, bàn tán trong hành lang hội nghị. Tuy nhiên nhờ sự dẫn dắt của tướng James Mattis, mà các đại biểu không bị xao lãng qua sự kiện trên. Thay vào đó, chính thái độ hung hăng của Trung Quốc trên Biển Đông lại trở thành trung tâm chú ý của Đối thoại Shangri-La.

Bên cạnh bài phát biểu chỉ trích Trung Quốc rất thẳng thừng của tướng Mattis, điều đáng chú ý là nhiều bộ trưởng Quốc Phòng các nước, kể cả bộ trưởng Hoàng Vĩnh Hoành (Ng Eng Hen) của nước chủ nhà Singapore, đều cho rằng việc Bắc Kinh quân sự hóa Biển Đông là mối quan ngại hàng đầu.

Vạch trần tham vọng bành trướng của Bắc Kinh trên Biển Đông

Sau đây là nguyên văn đoạn phát biểu của tướng Mattis liên quan đến Trung Quốc tại Diễn đàn Shangri-La :

Chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương sẽ là dự báo cho mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.

Chúng tôi đã cảnh báo Bắc Kinh là sẽ phải đối mặt với một loạt thách thức và cơ hội trong những năm sắp tới. Chúng tôi sẵn sàng ủng hộ, nếu Trung Quốc chọn lựa hòa bình và thịnh vượng lâu dài cho tất cả các nước, trong khu vực năng động này.

Nhưng chính sách của Bắc Kinh tại Biển Đông lại hoàn toàn tương phản với sự cởi mở của chiến lược mà Hoa Kỳ muốn phát huy, đặt ra các câu hỏi về những mục tiêu lớn hơn của Trung Quốc.

Trung Quốc đã quân sự hóa các đảo nhân tạo trên Biển Đông, kể cả triển khai các hỏa tiễn chống hạm, hỏa tiễn địa-không, thiết bị điện tử gây nhiễu, và mới đây nhất là việc cho oanh tạc cơ hạ cánh xuống đảo Phú Lâm.

Mặc dù Bắc Kinh chối cãi, sự bố trí các hệ thống vũ khí này trực tiếp gắn với việc sử dụng trên phương diện quân sự, mà mục đích là hù dọa và bức hiếp. Việc quân sự hóa Biển Đông cũng trái ngược hẳn với những cam kết công khai của chủ tịch Tập Cận Bình, ngay tại Vườn Hồng ở Nhà Trắng vào năm 2015.

Vì những lý do đó, tuần trước Hoa Kỳ đã rút lại lời mời hải quân Trung Quốc tham gia cuộc tập trận RIMPAC 2018. Đó là câu trả lời bước đầu của chúng tôi trước tình trạng Trung Quốc tiếp tục quân sự hóa Biển Đông, vì thái độ này đi ngược lại với các nguyên tắc và mục tiêu của cuộc tập trận RIMPAC – mà điểm nổi bật nhất trong những nguyên tắc đó là tính minh bạch và tinh thần hợp tác.

Nói rõ hơn, chúng tôi không yêu cầu bất kỳ quốc gia nào phải chọn lựa giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Bởi vì một người bạn không đòi hỏi bạn phải chọn lựa.

Trung Quốc cần và phải có được tiếng nói trong hệ thống quốc tế đang được định hình, và tất cả các láng giềng của Trung Quốc phải có tiếng nói về vai trò của Trung Quốc đang được xác định. Hoa Kỳ sẽ tiếp tục mối quan hệ mang tính xây dựng và hướng đến kết quả với Trung Quốc ; hợp tác khi nào có thể, hay đối địch mạnh mẽ, một khi cần phải như thế.

Tất nhiên chúng tôi ghi nhận Trung Quốc có vai trò trong một trật tự Ấn Độ - Thái Bình Dương bền vững. Theo lời mời của Trung Quốc, tôi sắp đến Bắc Kinh với tinh thần cởi mở, minh bạch, để mở rộng và đào sâu đối thoại giữa hai quốc gia Thái Bình Dương chúng ta.

"Hoa Kỳ không mơ thống trị ai cả"

Tôi xin kết thúc như đã bắt đầu : với tư cách một quốc gia Thái Bình Dương, Hoa Kỳ vẫn luôn cam kết chia sẻ vận mệnh với khu vực.

Hoa Kỳ đề nghị mối quan hệ đối tác chiến lược, chứ không phải lệ thuộc về chiến lược. Bên cạnh các đồng minh và đối tác, nước Mỹ tiếp tục cam kết duy trì an ninh, ổn định và thịnh vượng trong khu vực. Một quan điểm sẽ được lưỡng đảng trong hệ thống chính trị ở Washington ủng hộ cả trong thời kỳ chuyển tiếp.

Như tổng thống Donald Trump đã phát biểu tại Đà Nẵng : "Chúng tôi sẽ không bao giờ đòi hỏi các đối tác phải đầu hàng về mặt chủ quyền, hay về sở hữu trí tuệ…Hoa Kỳ không mơ thống trị nước nào cả".

Làm việc cùng nhau trên cơ sở những nguyên tắc được chia sẻ, chúng ta sẽ tạo ra một tương lai hòa bình, thịnh vượng và an ninh cho tất cả mọi người. "Một chùm sao gồm những quốc gia, mà mỗi nước là một ngôi sao lấp lánh ánh sáng riêng của mình, không là vệ tinh của ai cả".

Đây là lần đầu tiên một quan chức cao cấp Mỹ chỉ đích danh Trung Quốc âm mưu độc chiếm Biển Đông, tại một hội nghị quan trọng như Đối thoại Shangri-La. Ông còn nhấn mạnh, việc không cho Trung Quốc tham dự cuộc tập trận RIMPAC năm nay ở ngoài khơi Hawai chỉ mới là một lời cảnh báo nhẹ nhàng sơ khởi. Trong tương lai, sẽ là "những hậu quả lớn hơn" nếu Trung Quốc tiếp tục hù dọa các láng giềng.

Trước đó, tướng James Mattis trong đoạn đầu của bài diễn văn đã nhắc nhở, từ đầu những năm 1800, tổng thống Hoa Kỳ Thomas Jefferson đã quan tâm đến sự hiện diện của Mỹ tại Thái Bình Dương, và nước Mỹ đã gia tăng những cam kết trong khu vực ngay từ thời đó.

Bên cạnh đó, ông cũng không ngần ngại khẳng định Hoa Kỳ sẽ tiếp tục cung cấp các thiết bị quốc phòng và dịch vụ cho Đài Bắc, phản đối mọi hành động nhằm thay đổi nguyên trạng hai bên bờ eo biển Đài Loan.

Trung Quốc thất thế tại Shangri-La

Bị "chạm nọc", đoàn đại biểu Trung Quốc phản ứng ra sao ?

Hãng tin AP cho biết trong phần chất vấn, đại tá Trung Quốc Triệu Tiểu Trác (Zhao Xiaozhuo) nói rằng việc Washington gởi hai chiến hạm đi vào "vùng biển thuộc chủ quyền Trung Quốc" mới đây là "vi phạm luật pháp", một sự "khiêu khích trắng trợn về an ninh quốc gia và chủ quyền lãnh thổ". Nhưng tướng Mattis đáp trả rằng câu hỏi này hoàn toàn tách rời khỏi thực tế, với phán quyết của Tòa án Trọng tài Thường trực La Haye. Hai chiến hạm Mỹ đi gần quần đảo Hoàng Sa hôm 27/5, là việc tái khẳng định trật tự quốc tế dựa trên luật pháp.

South China Morning Post ghi nhận một cảm giác hoang mang, thất bại của cả đoàn. Trung tướng Hà Lôi (He Lei), phó viện trưởng Viện hàn lâm Khoa học Quân sự Trung Quốc tuy mạnh miệng nói rằng "Hoa Kỳ là nguồn gốc gây xung đột trong khu vực", nhưng phía sau hậu trường, đoàn đại biểu Trung Quốc cảm thấy hoàn toàn ở thế bất lợi tại Đối thoại Shangri-La năm nay.

Tướng về hưu Diêu Vân Trúc (Yao Yunzhu) phàn nàn : "Mỹ đã tạo ra một loạt từ khóa như ‘trật tự dựa trên cơ sở luật pháp’, ‘tự do hàng hải và hàng không’, ‘quân sự hóa’…Mỗi lần nghe những cụm từ đó trên diễn đàn, chúng ta biết rằng những chỉ trích này nhắm vào Trung Quốc".

Nhiều nhà quan sát cho rằng, với việc gởi một đoàn đại biểu cấp thấp đến Shangri-La, Bắc Kinh muốn tránh né đồng thời làm giảm tầm quan trọng của hồ sơ Biển Đông. Một nguồn tin thông thạo cho South China Morning Post biết, ban tổ chức đã chuẩn bị phương tiện cho bộ trưởng Quốc Phòng Trung Quốc phát biểu, nhưng vào giờ chót Bắc Kinh đã hủy.

William Choong, chuyên gia của IISS nói rằng các nhà tổ chức năm nay đã hai lần đến Bắc Kinh để cố thuyết phục Trung Quốc gởi đoàn đại biểu cấp cao đến, nhưng không thành công. Một chuyên gia khác nhận xét có lẽ "Bắc Kinh muốn giảm thiểu tầm vóc của Đối thoại Shangri-La vì muốn tạo ra một sự kiện song song", chẳng hạn như Diễn đàn Hương Sơn (Xiangshan Forum). Tuy nhiên "chẳng có gì hay nếu chỉ đối thoại với những người luôn đồng ý với mình".

Quay lại với bộ trưởng Quốc Phòng James Mattis, tướng Mỹ được báo Pháp Le Monde gọi là "vị tướng thầy tu". Vị tướng trí tuệ có tủ sách hàng ngàn cuốn, độc thân, là nhân vật duy nhất đã khiến Quốc Hội Mỹ an tâm trong cuộc điều trần trước khi được chính thức bổ nhiệm, nhận được những tràng pháo tay vang dội. Tuy mang biệt danh "Chó Điên" (Mad Dog),nhưng ông được coi là nhân vật "người lớn", có cách ứng xử mẫu mực trong chính quyền Trump.

Hôm nay CNN đưa tin hai oanh tạc cơ B-52 của Mỹ đã bay ngang quần đảo Trường Sa, theo nguồn tin quốc phòng Mỹ, chỉ hai ngày sau khi tướng Mattis tố cáo Trung Quốc "hù dọa và bức hiếp" láng giềng tại Biển Đông. Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ khẳng định Hoa Kỳ không hề có ý định rút khỏi khu vực này, bất chấp phản ứng tức tối của Bắc Kinh.

Tác giả Euan Graham nhận định, gánh nặng đang đặt trên vai ông Mattis, trong hồ sơ Ấn Độ - Thái Bình Dương, trước bối cảnh Trung Quốc đã và đang làm mưa làm gió tại khu vực.

Thụy My

*********************

Tàu chiến Ấn Độ bị Trung Quốc ‘theo đuôi’ khi vừa rời Việt Nam (RFA, 05/06/2018)

Tàu chiến Trung Quốc đã "theo đuôi" ở khoảng cách an toàn đối một biên đội tàu của Hải quân Ấn Độ khi các tàu này rời Việt Nam cuối tháng 5 vừa rồi.

Tàu khu trục D55 Ranvijay của Hải quân Ấn Độ neo tại cảng Tiên Sa ở thành phố biển miền Trung Đà Nẵng năm 2013 Photo : RFA

India Today TV trích những nguồn tin tin cẩn cho biết như vậy hôm thứ Ba, ngày 5-6-2018.

Theo Indian Today, biên đội tàu chiến Ấn Độ bao gồm tàu vũ trang chống tàu ngầm tàng hình INS Kamorta, một tàu chở dầu, đã rời Việt Nam trong tuần cuối cùng của tháng 5 sau buổi diễn tập với hải quân Việt Nam, đã phát hiện ra một tàu chiến Trung Quốc "theo đuôi họ ở một khoảng cách an toàn".

Indian Today dẫn lời các nguồn tin từ quan chức hàng đầu Ấn Độ cho biết "Chúng tôi biết mình đang bị theo dõi, nhưng chúng tôi đang di chuyển trên vùng biển quốc tế, do đó chúng tôi đã triển khai các biện pháp tránh va chạm".

Phía giới chức Ấn Độ cho rằng Trung Quốc đang nỗ lực theo dõi để thu thập những dữ liệu và thông số điện tử nhằm xác định các mã bảo mật của những chiến hạm Ấn.

Biên đội tàu chiến Ấn Độ bao gồm tàu hộ vệ săn ngầm INS Kamorta, khu trục hạm INS Sahyadri và tàu chở dầu INS Shakti cùng 913 sĩ quan, thủy thủ ngày 21/5 cập cảng Tiên Sa, thực hiện chuyến thăm hữu nghị 5 ngày tới thành phố Đà Nẵng của Việt Nam.

***********************

Việt Nam tăng cường hợp tác quốc phòng với Canada (RFA, 05/06/2018)

Bộ trưởng Quốc phòng Canada Harjit Singh Sajjan thăm chính thức Việt Nam từ ngày 4 đến ngày 6 tháng 6 năm 2018.

Đại tướng Ngô Xuân Lịch, Bộ trưởng Quốc Việt Nam tiếp Bộ trưởng Quốc phòng Canada Harjit Singh Sajjan tại Trụ sở Bộ Quốc phòng Việt Nam ở Hà Nội vào chiều ngày 5 tháng 6. Courtesy mod.gov.vn

Tin cho biết chuyến thăm Việt Nam lần này của Bộ trưởng Quốc phòng Canada theo lời mời của Đại tướng Ngô Xuân Lịch, Bộ trưởng Quốc Việt Nam.

Hai vị Bộ trưởng quốc phòng Canada và Việt Nam đã có buổi gặp gỡ tại Trụ sở Bộ Quốc phòng Việt Nam ở Hà Nội vào chiều ngày 5 tháng 6.

Theo báo chí trong nước, chuyến thăm Việt Nam của ông Harjit Singh Sajjan có ý nghĩa quan trọng, góp phần tăng cường quan hệ giữa hai nước, thúc đẩy quan hệ quốc phòng, phù hợp với khuôn khổ quan hệ Đối tác toàn diện vừa được thiết lập giữa hai quốc gia.

Việt Nam và Canada sẽ kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao : 21/8/1973-21/8/2018.

Trước đó, vào ngày 4 tháng 6, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã tiếp Bộ trưởng Quốc phòng Canada Harjit Singh Sahan tại Trụ sở Bộ Ngoại giao.

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh khẳng định Việt Nam coi trọng và mong muốn tăng cường quan hệ hữu nghị, hợp tác với Canada.

Bộ trưởng Quốc phòng Canada Harjit Singh Sahan cũng bày tỏ ấn tượng về sự phát triển của Việt Nami, đánh giá cao chính sách đối ngoại và vị thế ngày càng tăng của Việt Nam trên trường quốc tế.

Ông Harjit Singh Sahan khẳng định Việt Nam là đối tác quan trọng của Canada.

Cũng tin liên quan, thủ tướng chính phủ Hà Nội, ông Nguyễn Xuân Phúc từ ngày 8 đến ngày 10 tháng 6 này sẽ có chuyến công du đến Canada để tham dự Hội nghị Thượng đỉnh G7 mở rộng và thăm nước này.

Vào ngày 4 tháng 6, Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Xuân Lịch cũng hội đàm cùng gặp gỡ Bộ trưởng Quốc phòng Hàn Quốc Song Young-moo đến thăm Việt Nam.

Trong buổi hội đàm với Bộ trưởng Song, ông Ngô Xuân Lịch cho biết chuyến thăm sẽ tạo thuận lợi cho việc thực hiện có hiệu quả Tuyên bố Tầm nhìn chung về Hợp tác Quốc phòng đến năm 2030 đã ký kết vào tháng 4 năm 2018 giữa hai Bộ Quốc phòng Việt Nam và Hàn Quốc.

Ông Lịch cũng bày tỏ sự ủng hộ cho sự phi hạt nhân hóa trên bán đảo Triều Tiên và khẳng định tầm quan trọng của Việt Nam gắn liền với mối quan hệ ổn định và lâu dài với Hàn Quốc.

Bộ trưởng Quốc phòng Hàn Quốc cũng cho biết, Hàn Quốc đánh giá cao vị trí và vai trò trung tâm của Việt Nam trong ASEAN cũng như khu vực Đông Nam Á.

Kết thúc buổi hội đàm, hai vị bộ trưởng quốc phòng đã cùng chứng kiến việc ký biên bản ghi nhớ về hỗ trợ hậu cần trong sứ mệnh gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc, các hoạt động chống thiên tai, nhân đạo và hỗ trợ giữa hai bộ quốc phòng.

*********************

Tàu chiến hạm đội Thái Bình Dương của Nga sẽ tập trận với Hải quân Việt Nam (RFA, 04/06/2018)

Các tàu chiến thuộc Hạm đội Thái Bình Dương của Nga sẽ tham gia tập trận cùng Hải quân Việt Nam. Hãng tin TASS của Nga dẫn lời Chỉ huy nhóm tàu Hải quân Nga đến cảng Cam Ranh của Việt nam, Thuyền trưởng Oleg Korolyov cho biết như vậy.

Hình minh họa. Các thủy thủ Nga trên tàu tuần dương hạm có tên lửa dẫn đường Varyag thuộc Hạm đội Thái Bình Dương của Nga ở Manila hôm 20/4/2017- AP

Ông Korolyov nói trong chuyến thăm tại cảng Cam Ranh, các tàu Nga sẽ tham gia diễn tập theo Bộ Quy tắc về đối tác Tây Thái Bình Dương. Thỏa thuận này cung cấp cho các thủy thủ các nước cơ hội để hiểu nhau tốt hơn khi ở ngoài biển, tạo ra cách thức ứng xử khi ở trong các tình huống tranh chấp hoặc những đối đầu không báo trước ngoài biển. Diễn tập sẽ được diễn ra vào ngày 6 tháng 6 tới với sự tham gia của một tàu thuộc vùng 4 Hải quân Việt nam.

Nhóm tàu của Hải quân Nga đến cảng Cam Ranh, miền Trung Việt nam vào ngày 3/6 bao gồm hai tàu chiến chống tàu ngầm có tên Đô đốc Tributs và Đô đốc Vinogradov, cùng một tàu dầu cỡ trung Pechenga.

Từ năm 1979 đến năm 2002, Nga mà trước kia là Liên Xô cũ đã thuê cảng Cam Ranh của Việt nam và đặt trung tâm hậu cần của Hạm đội Thái Bình Dương của mình tại đây.

Sau khi Nga rời Cam Ranh, Việt Nam đã phát triển cảng này thành cảng quốc tế và khánh thành vào tháng 3 năm 2016 tiếp nhận tàu từ nhiều nước.

Thuyền trưởng Korolyov được TASS trích lời nói rằng trong suốt gần 4 thập kỷ qua, Cam Ranh đã là nơi hải quân Nga và Việt Nam gắn bó. Vịnh Cam Ranh có vị trí chiến lược trên toàn cầu tại khu vực Đông Nam Á và là nơi cung cấp sự trợ giúp cho các tàu của Hạm đội Thái Bình Dương cũng như những hạm đội tàu khác của Nga.

************************

Tàu chiến Pháp và Anh sẽ đi vào Biển Đông thách thức Trung Quốc (RFA, 03/06/2018)

Bộ trưởng Quốc phòng Pháp và Anh hôm 3/6 cho biết tàu chiến của những nước này sẽ đi vào Biển Đông thách thức sự hiện diện về quân sự ngày càng gia tăng của Trung Quốc ở khu vực này. Tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng loan tin vào cùng ngày.

Máy bay quân sự Shaanxi - Y 8 của Trung Quốc ở đá Subi, Trường Sa hôm 28/4/2018 Courtesy AMTI (CSIS)

Bộ trưởng Quốc phòng Pháp, bà Florence Parly phát biểu tại hội nghị Shangri-la ở Singapore rằng một nhóm tàu của Pháp đi cùng với trực thăng vào tàu của Anh sẽ đến thăm Singapore vào tuần tới trước khi đi vào vùng Biển Đông. Bà Parly cho biết dù Pháp không là nước đòi chủ quyền ở Biển Đông nhưng bằng việc thực thi quyền tự do hàng hải, Pháp cũng đặt mình vào một vị trí thường xuyên phản đối bất cứ những đòi hỏi chủ quyền không được công nhận ở các đảo, ý muốn nói đến những đòi hỏi về chủ quyền quá đáng của Trung Quốc với các đảo và bãi đá tại Biển Đông.

Bộ trưởng Quốc phòng Anh Gavin Williamson có mặt tại hội nghị Shangri-la được tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng dẫn lời cho biết 3 tàu chiến của Anh sẽ đến khu vực Biển Đông trong năm nay để đối phó với ảnh hưởng xấu và duy trì trật tự theo luật về lâu dài. Bộ trưởng Quốc phòng Anh nói Anh cần phải làm rõ là các quốc gia cần chơi theo luật. và những nước không theo luật sẽ chịu hậu quả.

Hôm 2/6 Bộ Trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis lên tiếng cáo buộc việc Trung Quốc triển khai vũ khí ra Biển Đông là có ý đe doạ và xâm lấn các nước khác.

Đáp lại những cáo buộc từ phía Mỹ, trung tướng Hà Lôi, đại diện đoàn Trung Quốc có mặt tại hội nghị nói rằng việc triển khai quân đội và vũ khí tới các đảo đá ở Biển Đông là nằm trong chủ quyền của Trung Quốc và được cho phép theo luật quốc tế. Ông này còn nói rằng những nhận xét vô trách nhiệm của bất cứ nước nào về vấn đề này là không thể chấp nhận.

Các hình ảnh vệ tinh hôm 12/5 của Chương trình sáng kiến minh bạch hàng hải Châu Á (AMTI) cho thấy Trung Quốc đã triển khai tên lửa chống tàu và đất đối không đến đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa. Hôm 18/5, Trung Quốc cũng thừa nhận đã triển khai máy bay ném bom đến Biển Đông.

Trước đó thông tin tình báo Mỹ cho biết Trung Quốc cũng đã triển khai tên lửa đất đối không và chống hạm tới 3 tiền đồn thuộc quần đảo Trường Sa.

Tờ Bưu Điện Hoa Nam buổi sáng hôm 3/6 trích nguồn tin giấu tên từ Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết để đối phó với hoạt động quân sự gia tăng của Trung Quốc ở Biển Đông, sắp tới Hoa Kỳ sẽ tăng cường hoạt động tuần tra trong chương trình tự do hàng hải ở Biển Đông như các chuyến tuần tra dài hơn, sử dụng nhiều tàu chiến hơn và giám sát gần hơn các thiết bị của Trung Quốc bao gồm hệ thống nhiễu sóng và hệ thống radar.

Hoa Kỳ cũng kêu gọi các đồng minh tăng cường sự hiện diện hải quân ở khu vực Biển Đông.