Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

1. Nhất th hóa tng bí thư-ch tch nước sau khi ông Trn Đi Quang qua đi

101

Tổng bí thư Nguyn Phú Trng tuyên th đ nm thêm c chc Ch tch nước, 23/10/2018

Sau khoảng 4 thp niên, Vit Nam li có mt lãnh t nm c hai v trí cao nht ca đng và nhà nước cùng mt lúc. 

Tổng bí thư Đảng cộng sản Nguyn Phú Trng tuyên th nhm chc ch tch nước hôm 23/10, ngay sau cuc b phiếu mang tính cht th tc ca quc hi đ hp thc hóa đ c do Ban Chp hành Trung ương đưa ra trước đó 20 ngày. 

Vic Tổng bí thư Trng nm thêm c chc ch tch nước sau khi người tin nhim Trn Đi Quang qua đi vì trng bnh được gii phân tích cho rng s giúp ông Trng cng c kiểm soát quyn lc, chun b cho đi hi đng năm 2021. 

Thông tin t các ngun khác nhau trong và ngoài nước nói ông Trn Đi Quang dính líu đến mt s tiêu cc nghiêm trng, bao gm c vic b nhim hàng lot các tướng tá. Ngoài ra, ông Quang cũng b xem là một "đi th" ca ông Trng. 

Trong h thng chính tr Vit Nam, người đng đu Đảng cộng sản có thc quyn lãnh đo ln nht. Do vy, theo gii phân tích, khi Tổng bí thư Trng gi đây cũng gi chc ch tch nước, điu đó cũng đng nghĩa rng cuc đu tranh chng tham nhũng do ông Trng đng đu càng được đy mnh. 

Trên báo chí thng, nhiu người bày t h "rt kỳ vng" là sau khi ông Trng đã tp trung được quyn lc, nhà lãnh đo này s có th làm cho tình hình kinh tế xãhi, an ninh quc phòng ca Vit Nam "ngày càng tt, n đnh hơn".

2. ‘Chiến dch đt lò’ tăng nhit, hàng lot quan chc ‘ngã nga’

102

Ông Tất Thành Cang, Phó Bí thư Thànhy Thành phố Hồ Chí Minh. Photo : VietnamNet

Một năm sau khi ông Đinh La Thăng, nhân vt tng được mnh danh là "ngôi sao đang lên" và người được coi là "đàn em", ông Trnh Xuân Thanh, "ngã nga" vì sai phm thi còn làm trong ngành du khí Vit Nam, mt lot quan chc, c hi hưu ln đương chc, cũng đi theo vết xe đ.

2018 đánh du vic nhiu tướng công an, quân đi b k lut, và thm chí vướng vào vòng lao lý như án tù 9 năm ca cu Trung tướng công an Phan Văn Vĩnh vì dính líu ti "v đánh bc triu đô". 

Mi nht, ông Tt Thành Cang, y viên Trung ương Đng và Phó Bí thư thường trc Thành y Thành phố Hồ Chí Minh, hôm 26/12 đã b cách chc vì các "khuyết đim, vi phm rt nghiêm trng" quanh vic xây dng 4 con đường khu đô th mi Th Thiêm. 

Trong mt din biến cho thy vic x lý các sai phm, mà nhiu người gi là "chiến dch đt lò", do Tổng bí thư-Ch tch nước Nguyn Phú Trng khi xướng, vn ging vi chính sách "đ h dit rui" ca Ch tch Tp Cn Bình, s còn nóng lên trong năm 2019, người đng đu Đảng cộng sản Vit Nam được dn li cho rng vụ ông Cang là "bài học sâu sc" và rng vic x lý s không có "vùng cm". 

Hi gia năm, hàng chc người, trong đó có các đng viên và hc gi, đã công b thư ng, yêu cu ông Trng "công khai tài sn" đ "làm gương". Nhưng ti nay, vn chưa thy đng tĩnh nào từ nhà lãnh đo 74 tui.

3. Phản đi d lut đc khu dn đến bo đng ln, hàng chc người b b

103

Cảnh sát và người biu tình đi mt nhau trên quốc l 1 Bình Thun, 11/6/2018

Quốc hi Vit Nam gác li dường như vô thi hn d lut đc khu sau khi n ra s phn đi quyết lit và kéo dài t công chúng c trên mng ln ngoài đi thc đi vi d lut. 

Có tên đầy đ là Lut Đơn vị hành chính và kinh tế Đặc biệt Vân Đn, Bc Vân Phong, Phú Quc, d lut đã tr thành tâm đim ca cơn bão ch trích, lên án hi cui tháng 5, đu tháng 6, vì nó cha đng các điu khon cho người nước ngoài thuê đt gn mt thế k

Nhiu người phn n cho rng làm như vy không khác gì hình thc nhượng đa mà ch đt nước nào nghèo đói lc hu mi cn đến. H cũng cnh báo nó có th b nước láng ging Trung Quc li dng đ di dân. 

Đnh đim ca làn sóng phn đi là các cuc biu tình nhiu đa phương, k c Hà Ni và thành ph H Chí Minh vào ngày 10/6. Riêng ti tnh Bình Thun, biu tình đã tr thành bo lon trong hai ngày, làm tê lit mt tuyến quc l và mt s tr s chính quyn b đt phá. 

Ngoài phn đi d lut đặc khu, nhiu người cũng phn đi d lut an ninh mng sp thông qua thi đim đó.

Hơn 100 người đã b bt trong s kin này. Đến tháng 11, hơn 60 người b tòa án tnh kết án tù t 2 đến 3,5 năm tù mi người cho hành vi "gây ri trt t công cng".

4. Bất chp vô s phn đi, Lut An ninh mng vn được thông qua

104

Các trí thức Vit Nam phn đi Lut An ninh mng. Photo Goc nhin Thoi dai

Bất chp phn đi ca người dân trong nước và hi ngoi, Quc hi Vit Nam đã thông qua Lut An ninh mng ngày 12/6 vi s ng h ca hu hết các đi biu tham gia biu quyết. 

B lut, do B Công an ch trì son tho, được c Ch tch nước Trn Đi Quang ban hành hôm 28/6 và bắt đu có hiu lc ngày 1/1/2019. 

B lut mi, được coi là mt bn sao không có s thay đi nào t Lut An ninh mng ca Trung Quc, đã và đang b phê phán rng rãi c trong và ngoài nước Vit Nam. 

Gn 70.000 người đã ký vào thỉnh nguyn thư trên mng đ ngh chính ph Vit Nam hoãn thi hành và sa đi. Nhiu chính ph nước ngoài và các t chc quc tế lên tiếng ch trích b lut này khi cho rng nó là công c giúp nhà cm hn chế quyn t do biu đt trên mng. 

Hi tháng 6, hàng ngàn người đã xung đường biu tình nhiu thành ph đ phn đi Lut An ninh mng và d tho lut đc khu. Đến tháng 11, có ít nht là 127 người b x có ti vì tham gia biu tình. Các mc án dao đng t vài tháng tù treo cho đến năm năm tù giam.

5. Giới hot đng chu các mc án nng hơn ; mt s tù nhân lương tâm b trc xut

105

Nhà hoạt đng Lê Đình Lượng ti phiên tòa Ngh An ngày 16/8/2018. Photo : Báo Nghệ An

Năm 2018 chứng kiến nhiu v x án tù nng hơn trước đi vi các nhà hot đng Vit Nam, cùng lúc, trong s h, mt s được quc tế vinh danh. 

The 88 Project, tổ chc M, cho biết 103 nhà hot đng b bt, 120 nhà hot đng b x án tù trong năm. Trong đó, 11 người b án tù t 10 đến 14 năm, có hai người b kết án 15 đến 19 năm tù, riêng ông Lê Đình Lượng Ngh An b 20 năm tù. 

Theo t chc Người Bo v Nhân quyn, Vit Nam kết án 39 nhà hot đng, vi tng mc án lên đến 294,5 năm tù. 

Tuy nhiên, trong năm, 3 nhà hot đng được tr t do vi điu kin phi sng lưu vong nước ngoài, là Nguyn Ngc Như Quỳnh, tc Blogger M Nm ; lut sư Nguyễn Văn Đài, và công s Lê Thu Hà. 

M Nm đến đnh cư ti bang Texas, M, và được U ban Bo v Ký gi (CPJ) trao gii T do Báo chí Quc tế. N blogger nói rng "s không lng thinh" mà s tiếp tc lên tiếng đ thế gii biết đến nhiu hơn tình trng vi phạm nhân quyn, t do báo chí ti Vit Nam.

6. Khiếu kin Th Thiêm : Ánh sáng cui đường hm

106

Vụ Th Thiêm : Hàng chc nhà báo, người dân ‘vây’ trụ s tiếp dân

Vụ khiếu kin kéo dài hơn 10 năm ca người dân b cưỡng chế thu hi đt bán đo Th Thiêm cui cùng cũng được hi đáp phn nào, vi bn kết lun ca Thanh tra Chính ph ch ra nhng sai sót trong vic thc thi d án Khu đô th Mi, cùng vi vic ông Tt Thành Cang, một trong nhng nhân vt ch cht ch đo d án, b khai tr ra khi Trung ương Đng và b cách chc phó bí thư thường trc Thành y. 

Sau khi có kết lun ca Thanh tra, chính quyn thành ph H Chí Minh, t cp cao nht là Bí thư Thành y Nguyễn Thin Nhân, đã có các cuc tiếp xúc vi người dân b nh hưởng và đưa ra li xin li công khai.

Kết lun ca Thanh tra cho rng phn 4,3 ha đt thuc Phường Bình An, Qun 2, không nm trong phm vi quy hoch đã được th tướng phê duyt, do đó vic cưỡng chế thu hi đt đây là ‘chưa đ cơ s pháp lý’. Đây là mt trong nhng vn đ bc xúc nht ca người dân khiếu kin Th Thiêm.

Kết qu này quy trách nhim cho chính quyn thành ph (quy hoch Th Thiêm được thông qua dưới thi Bí thư Lê Thanh Hi) và yêu cầu ‘x lý nghiêm’ nhng cá nhân có liên quan. 

K t khi được thông qua, d án Th Thiêm đã đy hàng ngàn h mt nhà ca, hàng ngàn gia đình tan nát, ly tán, con cái d dang chuyn hc hành, thm chí dn đến mt s v t t và hàng lot v khiếu kiện kéo dài t đa phương ra ti trung ương.

7. Đối mt k lut, Giáo sư Chu Ho tuyên b t b đng, được nhiu người hưởng ng

107

Từ trái sang, Nhà văn Nguyên Ngọc, Tiến sĩ Nguyn Xuân Din, giáo sư Chu Ho. Photo Facebook Nguyen Xuan Dien

Từ trước đến nay, Vit Nam chưa bao gi xut hin làn sóng thoái đng như v Giáo sư Chu Ho t tuyên b b đng và sau đó ông b Trung ương Đng khai tr

Tổng bí thư Nguyn Phú Trng nói vic khai tr ông Ho là bin pháp cn thiết đ chng "t din biến, t chuyn hóa" gây nguy hi cho an ninh chính tr đt nước, và hình thc k lut này là đ "cu muôn người". 

Hi tháng 10, sau khi v giáo sư tng là Th trưởng B Khoa hc-Công ngh b đ ngh k lut, hàng chc các trí thc, cu quan chc chính quyn khác đã tuyên b thoái đng đ phn đi. 

Ông Ho t rng chính đng mà ông tng là thành viên "không có tính chính danh, ngày càng thoái hóa, đi ngược lại quyền li ca dân tc và xu thế tiến b ca nhân loi". 

Trong mt thư ng gi cho ông Trng, mt nhóm 81 hc gi và các nhà nghiên cu t 10 quc gia đã lên tiếng ng h ông Chu Ho, Giám đc-Tng biên tp Nhà xut bn Tri thc, và bày t lo ngi v vic nhà chc trách Vit Nam ngăn cm xut bn nhng tác phm hc thut mà h nói là "nn tng ca nghiên cu và tư duy hin đi trong ngành khoa hc xã hi và nhân văn".

8. Hiệp đnh TPP hi sinh, CPTPP s có hiu lc vào đu năm 2019

108

Đại din 11 thành viên CPTPP ti mt bui l hi tháng 3/2018

Việt Nam là mt trong s 11 thành viên ký kết CPTPP, Hip đnh Đi tác Toàn din và Tiến b xuyên Thái Bình Dương, vào tháng 3/2018, và là nước th 7 phê chun hip đnh này vào tháng 11 cùng năm. Hip đnh còn được gi là TPP-11 s có hiu lc vào đu năm 2019. 

Tổng thng Trump tuyên b rút M ra khi TPP ban đu gm 12 thành viên vào tháng 11/2017.

Vin Nghiên cu Kinh tế quc tế Peterson d báo CPTPP s giúp các nước Đông Nam Á trong đó có Vit Nam tăng trưởng thêm hơn 2% GDP trước năm 2030. GDP ca Nhật, New Zealand, Úc, Canada, Mexico và Chile s tăng khong 1%. 

Vit Nam là mt trong nhng nước hưởng li nhiu nht t CPTPP vi thế mnh v xut khu hàng dt may, giày dép, hi sn và các sn phm nông nghip.

Trên bình din thế gii, CPTPP mang ý nghĩa quan trọng vì hip đnh này hi thúc đu tư và c vũ cho t do thương mi trong bi cnh ch nghĩa bo h mu dch đang có chiu hướng gia tăng. 

CPTPP còn quan trng v mt đa-chiến lược trong bi cnh Trung Quc đang tìm cách tăng phm vi nh hưởng trong khu vực. 

Mt khi có hiu lc và chng minh được tim năng ca nó, CPTPP có th được m rng đ đón nhn thành viên mi. Các nước thành viên cũng nuôi ý đnh thuyết phc Hoa Kỳ tr li gia nhp CPTPP.

9. Hàng nghìn người gc Vit M đi mt nguy cơ trc xut

109

Nhiều người gc Vit đang "ch" b trc xut trong các trung tâm tm giam ca M

Ít lâu sau khi nói "vui" và "tự hào" vì chính quyn ca Tng thng Donald Trump "âm thm ngưng trc xut người t nn gc Vit ti Hoa Kỳ trước năm 1995", cu Đi s M ti Vit Nam, ông Ted Osius, tuyên b đng tình vi ý kiến ca cu Ngoi trưởng John Kerry, coi kế hoch đưa hàng nghìn người Vit sng M v nước là hành đng "đáng khinh". 

Mt hip đnh nhn tr li công dân Vit được Hà Ni và Washington ký năm 2008 "không áp dng đi vi nhng công dân Vit Nam đã đến Hoa Kỳ trước 12/7/1995", ngày hai nước thiết lp quan h ngoi giao. 

Trao đi vi VOA tiếng Vit, cu quan chc ngoi giao có nhiu duyên n vi Vit Nam "vn tin rng người dân M không ng h vic trc xut nhng người t nn tng chiến đu cnh các binh sĩ Hoa Kỳ trong nhng năm 60 và 70 ở Vit Nam, cũng như con cái ca các lính M".

Trong khi đó, B An ninh Ni đa M xác nhn rng "5.000 người gc Vit phm pháp hình s M, không phi là công dân Hoa Kỳ, đã nhn được quyết đnh b trc xut cui cùng". 

Ông Osius cho rng bước đi của chính quyn ca ông Trump "s gây tn hi lòng tin đã dày công gây dng vi Vit Nam". 

Hin chưa rõ Washington sp ti s xúc tiến kế hoch ra sao, sau khi vp phi phn đi ca nhiu nhà lp pháp M cũng như các cuc biu tình ca cng đng người gốc Vit.

10. Việt Nam đt ngôi Á quân AFC, giành chc vô đch AFF cup

1010

Các cầu th mng vic giành chc vô đch vi HLV Park Hang Seo

Năm 2018 được coi là mt năm thành công rc r ca bóng đá Vit Nam khi đi tuyn tr quc gia ln đu tiên lt vào vòng chung kết Cúp bóng đá châu Á và sau đó đi tuyn quc gia giành cúp vô đch Đông Nam Á ln đu tiên sau 10 năm. 

Dưới s dn dt ca huấn luyn viên người Hàn Quc, Park Hang-seo, đi tuyn bóng đá Vit Nam được coi là "mnh hơn bao gi hết" so vi nhng đi tuyn tng được các hun luyn viên ngoi dn dt trước đây. 

Vi thành tích vô đch AFF Cup 2018 sau khi đánh bi Malaysia 3-2 hai trận chung kết lượt đi và v, đi Vit Nam đã lp k lc chui bt bi dài nht thế gii. Vi 16 trn không thua trong gn 2 năm qua, Vit Nam vượt qua đương kim vô đch World Cup Pháp đ s hu danh hiu này. 

Cũng vi thành tích vô đch gii Đông Nam Á, Việt Nam tiếp tc đng vng trong Top 100 ca bng xếp hng ca Liên đoàn Bóng đá Thế gii FIFA, trên tt c các quc gia Đông Nam Á khác.

VOA tiếng Việt 28/12/2018

Published in Diễn đàn