Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Chính phủ được tuyên xưng "liêm khiết, kiến to và hành đng" ca Th tướng Nguyn Xuân Phúc đang phi "mng du" vi nhng di ha tài chính khng khiếp đ li t thi "phá chưa tng có" ca th tướng đi trước là Nguyn Tn Dũng : bi chi ngân sách không phi là dưới 5% GDP mà có th vt đến 9% GDP, ht thu ngân sách so vi d toán có th lao dc đến 11% mà đang khiến tình thế xã hi cùng dân chúng lâm vào cnh thm thương đa đày - chng khác gì bn Tuyên ngôn đc lp ca H Chí Minh cách đây 72 năm đã mô t v thc dân Pháp : "chúng bóc lt dân ta đến tn xương ty".

boichi1

Chờ vic ti Hà Ni. (Hình : Nguyn Đình Hà)

Từ "45 ngàn t đng" đến "sp đ tài khóa quc gia"

Nguy cơ v ngân sách có th đã hin rõ t sau khi kết thúc na đu năm 2015, trong bu không khí "toàn đng, toàn quân, toàn dân tiến đến đi hội 12". Vào lúc đi hi này sp được khai mc vi quang cnh được gii quan sát chính tr mô t như mt cuc đu đá tranh giành quyn lc b tung hê chưa tng có trên mng xã hi, mt b trưởng kế hoch ca chính ph là ông Bùi Quang Vinh đã tht ra mt tiết l như th li nói cui cùng đ giã t chính trường : "ngân sách trung ương ch còn 45 ngàn t đng mà không biết chi cho cái gì".

Khi đó, Nguyễn Xuân Phúc mi ch là cp phó ca Nguyn Tn Dũng, nhưng đã bt cht ni lên như mt ng c viên hàng đu của chức th tướng.

Nhận bó hoa tươi thm t gương mt không cười ca người tin nhim Nguyn Tn Dũng vào đu năm 2016, có l ông Nguyn Xuân Phúc đã không th cười hn h hn nhiên đến thế nếu hình dung ra tương lai ông s phi "đ v" khng khiếp đến thế nào…

Chẳng phi ch lâu. Ch mt năm sau, vào đu 2017, Nguyn Xuân Phúc bt cht bt ra phát ngôn công khai v nguy cơ "sp đ tài khóa quc gia" - mt cm t đc bit nhy cm chính tr mà trước đó không mt quan chc nào dám nói đến.

Tháng Ba năm 2016, một báo cáo ca Chính ph gi Quc hi tha nhn : "Tng thu ngân sách nhà nước không đ bo đm ngun chi thường xuyên và tr n. Toàn b chi đu tư đu phi da vào ngun vay n ca Chính ph. N công tăng, áp lc tr n ln".

Cũng là lúc mà số thu hơn một triệu t đng ca ngân sách không th nào bù đp cho s chi còn hơn hn thế, trong đó "phn cng" thuc v bao t ca đoàn quân gn 3 triu công chc viên chc mà b dư lun lên án "có đến 30% trong s đó không làm gì nhưng vn lãnh lương", hàng chc t USD phải tr n nước ngoài hàng năm, cùng cơn gào thét "đòi ăn" theo thói ăn quen nhn không được ca 63 "bao t" các tnh thành…

Bội chi 9% GDP ?

Chi, chi và chi… Sau hơn mt năm lãnh n th tướng, n cười Nguyn Xuân Phúc tr nên hiếm mun.

Nhưng li có một s kin đc bit : sau na đu năm 2016, con s bi chi được B Tài chính và Tng cc Thng kê công b ch là 32 ngàn t đng. Còn tính đến thi đim 15/8/2017, s bi chi ch là 40 ngàn t đng, đng thi được h thng báo đng tung hô "bi chi ngân sách thấp nht trong 6 năm tr li" như mt thành tích ln lao ca thi "đ v".

Công bằng mà xét, Th tướng Phúc đã có mt s c gng kéo gim mc bi chi ngân sách bng ch trương tiết kim chi thường xuyên (phn chi lương và ph cp cho đi ngũ công chc gần 3 triu người), tiết gim chi đu tư phát trin, gim biên chế

Tuy thế, thc tế li như ngược phn ông Phúc. Sau mt thi gian đ dài và cho ti nay, t l chi thường xuyên trong tng chi ngân sách vn chiếm đến 70 - 80 % mà không h thuyên gim, bt kể s thu ngân sách đang có chiu hướng st gim nhanh mà đã khiến đng cm quyn ln chính ph cung quýt tìm cách đè đu dân tăng nhiu loi thuế như VAT (giá tr gia tăng), thuế s dng đt… Trong khi đó, đi ngũ công chc không nhng không gim mà còn phình to hơn đến 11 ngàn người t thi ông Phúc tr thành th tướng. Còn phn chi đu tư phát trin, mà v thc cht là chi cho các công trình h tng cơ s như giao thông, xây dng cơ bn, tr s hành chính, bo tàng, tượng đài… có b ct gim phn nào, nhưng không phi là do "thành ý" ca chính ph mà bi ngân sách đã khn đn đến mc chính gii quan chc chính ph và quc hi đã phi tha nhn không còn biết tìm đâu ra tin cho đu tư phát trin na.

Một s chuyên gia kinh tế cũng phân tích theo mt chiu kích phn ngược : bi chi 8 tháng đu năm 2017 "gim hn" là do xut phát t thc tế chm gii ngân vn đu tư phát trin ch không phi đến t vic ct gim chi tiêu thường xuyên ca b máy nhà nước. Theo y ban Giám sát Tài chính quc gia, tính đến ngày 15/8 chỉ gii ngân vn đu tư xây dng cơ bn được hơn 127 ngàn t đng, bng 36,2% d toán, và bi chi gim là do không tính chi tr n gc vào bi chi ngân sách nhà nước t năm tài khóa 2016.

Từ nhng con s và nhn đnh ca y ban Giám sát Tài chính quốc gia, người ta s không khó nhn ra rng nếu thc tế gii ngân vn đu tư phát trin din ra theo đúng kế hoch ca Chính ph, bi chi ngân sách trong 8 tháng đu năm 2017 s là con s bng vi s bi chi hin hu 40.000 t đng cng vi s chi đu tư phát triển khong 120.000 t đng, tc khong 160.000 t đng, tc tương đương bi chi 8 tháng đu năm 2016 mà chng h gim đi chút nào.

Nhưng li còn mt yếu t khác khiến bi chi ngân sách không nhng không gim mà còn tăng vt : cũng theo y ban Giám sát Tài chính quốc gia, bi chi ca 8 tháng đu năm 2017 được báo cáo gim là do không tính chi tr n gc vào bi chi ngân sách nhà nước t năm tài khóa 2016.

Cần nhc li, kế hoch ca chính ph chi tr n gc và lãi năm 2017 là khong 260 ngàn t đng, trong đó phần n gc có th chiếm khong 2/3 trong s đó, tc khong 170 ngàn t đng.

Với d toán bi chi ngân sách năm 2017 là khong 250 ngàn t đng, nếu tính c phn chi tr n gc vào bi chi ngân sách năm 2017, con s bi chi thc s s lên đến khong 420 ngàn tỷ đng, chiếm đến khong 9% GDP, tức còn cao hơn hn mc bi chi k lc "thi Nguyn Tn Dũng" vào năm 2013 là 6,6% GDP.

Cũng cần nhc li, mc bi chi b xem là nguy him theo quy đnh ca Liên hip quc là 5% GDP.

Hẳn đó là lý do ti sao t năm tài khóa 2016, Chính phủ và B Tài chính đã quyết đnh "giu" mà không đưa phn chi tr n gc vào mc bi chi ngân sách, c "ép" t l bi chi/GDP gim xung đ làm đp báo cáo.

Hụt thu 11% ?

Trong khi đó với tiến đ thu ngân sách như hin thi, năm 2017 có thể chng kiến mt t l ht thu k lc so vi d toán : 11%.

Ðáng chú ý, thu từ khu vc doanh nghip nhà nước trong sáu tháng đu năm 2017 là 95.000 t đng, ch bng 33,2%. Ðây là ch s thu thp nht nếu so sánh vi các khi doanh nghip có vn đu tư nước ngoài và doanh nghip tư nhân. Gn như tt c "qu đm thép" được tung ra t thi Th tướng Nguyn Tn Dũng đã tr thành nhng đng xà bn có giá tr t ngàn t đến chc ngàn t đng.

Song cơn bĩ cc ngân sách vn còn lâu mi đến hi kết. Gi đây, các ngun "ngoi vin" đu hu như đóng ca vi Vit Nam. Tr "kênh Nht" còn đôi chút hy vng v ngun ODA, còn li các ch n ln nht ca Vit Nam là Ngân Hàng Thế Gii, Qu Tin T Quc Tế, Ngân Hàng Phát Triển Á Châu đu bt Vit Nam phi vay vi lãi sut và thi gian ân hn theo mt bng th trường t Tháng By năm nay.

Kể t cơn khng hong giá - lương - tin 1985, chưa bao gi ngân sách Vit Nam li rơi vào thm trng quay qut như gi đây. Gần đây, mt ngun giu tên tiết l mt s tht chng my người mun tin : Vit Nam v n không còn là "nguy cơ" na, mà đã tr nên hin hu.

"Chúng bóc lột dân ta đến tn xương ty"

Nếu B trưởng y tế Nguyn Th Kim Tiến đang b dư lun xã hi cáo buộc về liên đi trách nhim vi v nhp hàng triu viên thuc ung thư gi mà có th đã khiến nhiu bnh nhân ung thư phi chết đến hai ln, hu qu mà B trưởng tài chính Đinh Tiến Dũng gây ra khi đ xut tăng thuế VAT (giá tr gia tăng) t 10% lên 12% tm 2019, cùng hàng loạt sc thuế khác, cũng có th gây tác hi ghê gm không kém tính đc dược ca thuc ung thư gi.

u đ tăng thuế VAT li xy ra trong bi cnh dân tình Vit ngày càng khn khó trong mt nn kinh tế đã rơi vào thm trng suy thoái đến năm thứ chín liên tiếp, mt xã hi b a xít đm đc bi căn bnh tham nhũng không còn cách gì cu cha. Thuế chng thuế, chng lên đôi vai gày guc ca người nghèo. Hàng triu bnh nhân, vn đã b các bnh vin "bóp c bóp hng" và "không có tin thì ch chết", s phi nut nước mt vào lòng vi biu vin phí cht cao như núi…

Tăng giá và thuế má là mt trong nhng biu đt cc đoan nht trong giai đon cui ca mt cơ chế cưỡng bc và cưỡng đot. S tn vong ca đng cm quyn cũng l thuc không khác hơn, nếu xét trên phương din nhng thit hi v chính tr trên trường quc tế và ngay trong lòng dân.

Chiến dch đè đu dân chúng và doanh nghip bng đ mi sc thuế đang khiến dân phi ôn li thi Pháp thuc "chúng bòn rút dân ta đến tn xương ty".

Vào cuối tháng Tám năm 2017, phn ng quyết lit ca dư lun xã hi trước mưu toan đè đu dân b thuế ca Chính ph và B Tài chính đã mang li thng li ban đu : trong cuc hp thường kỳ, Th tướng Nguyn Xuân Phúc đã phi ch đo "chưa tăng thuế, phí, l phí để to thun li, h tr phát trin sn xut, kinh doanh trong năm 2017".

Tuy nhiên, thắng li trên ch mang tính tm thi và còn rt mong manh. Có rt nhiu bài hc kinh nghim v vic Chính ph và B tài chính đã âm mưu "lùi mt bước đ tiến nhiu bước" trong các chiến dch tăng thuế.

Những phát ngôn mang tính lp l ca Th tướng Phúc trong thi gian gn đây cho thy ông Phúc, vì mt s lý do mà có th bao hàm c lý do "v thế chính tr", đã không th nhm mt bt tai trước phn ng dư lun, nhưng cũng không hề dt khoát v quan đim "không tăng thuế đi vi dân" mà vn tìm cách "câu gi" đ B Tài chính lun lách nhm "thu cùng dit tn" đi vi dân.

72 năm sau khi "đánh đuổi thc dân Pháp", chính quyn "đnh hướng xã hi ch nghĩa" đang biến Vit Nam và dân chúng thành một th thuc đa thc dân kiu mi.

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 23/09/2017

Published in Diễn đàn