 | Tổng quan: | 3055003 |
VOA, 18/03/2021
Chuyến công du đầu tiên của hai bộ trưởng Hoa Kỳ dưới chính quyền của Tổng thống Joe Biden đến châu Á để tái khẳng định sự hiện diện của Washington ở khu vực chắc chắn sẽ có lợi cho Việt Nam trong việc đối phó với Trung Quốc về tranh chấp Biển Đông, giới chuyên gia nhận định.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin và Ngoại trưởng Antony Blinken vừa kết thúc chuyến thăm Nhật từ ngày 16-17/3 với nghị trình phần lớn dành để lên tiếng phản đối "hành vi cưỡng ép và gây bất ổn" của Trung Quốc ở Biển Đông và Biển Hoa Đông.
Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in (giữa) cùng Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin, ngày 17/3/2021.
Trong tuyên bố chung sau cuộc hội đàm, các bộ trưởng Mỹ và Nhật Bản cảnh báo cái gọi là "Hành vi của Trung Quốc không phù hợp với trật tự quốc tế hiện hữu, tạo ra những thách thức về chính trị, kinh tế, quân sự và công nghệ. Chúng tôi cam kết phản đối hành vi cưỡng ép và gây bất ổn nhắm vào những quốc gia khác trong khu vực".
Ông Blinken nói tại một cuộc họp báo : "Nếu cần thiết, chúng tôi sẽ đáp trả khi Trung Quốc sử dụng biện pháp cưỡng ép và gây hấn".
Từ Tokyo, nhà nghiên cứu Đỗ Thông Minh nêu nhận định với VOA đề mục đích chuyến công du của hai bộ trưởng Mỹ :
"Nhật cần sự hỗ trợ của Mỹ để bảo đảm rằng nếu như có việc gì xảy ra cho đảo Senkaku (Điếu Ngư) thì Mỹ sẽ đứng về phía Nhật. Việc Mỹ cử hai bộ trưởng của Tổng thống Joe Biden đến Nhật trong chuyến đi xuất ngoại lần đầu tiên cũng để xác định lại điều này. Như vậy việc quan trọng nhất là đối phó với Trung Quốc".
Ông Đỗ Thông Minh tin rằng sự tiếp tục chính sách của Washington tại khu vực, cùng với sự hợp tác với đồng minh Nhật, sẽ có lợi cho Việt Nam trong tranh chấp Biển Đông với Trung Quốc.
"Nhật và Việt Nam có mối quan hệ tương đối tốt vì hai bên cùng có kẻ thù là Trung Cộng đang phát triển, lấn át quyền lợi của Việt Nam và lấn át con đường giao thông huyết mạch ở Biển Đông. Trong trường hợp như vậy Mỹ cũng bị ảnh hưởng".
"Mỹ có thái độ rất tích cực, từ thời ông Obama đã nói chuyển trục 60% qua đây, thời ông Trump vẫn tiếp tục, và bây giờ (thời Biden) thì cũng sẽ tiếp tục".
Hôm 16/3, ông Derek Grossman, một phân tích gia của tổ chức nghiên cứu chiến lược chính trị Rand Corporation, viết trên tạp chí Diplomat bài có nhan đề : "Việt Nam phần nhiều ắt đã hài ang với chính quyền Biden", trong đó tác giả nhận định về mối quan hệ giữa hai kẻ cựu thù sau khi có sự thay đổi quyền lực ở Washington với nhiều chủ trương, đường lối đối chọi nhau từ hai đảng phái chính trị.
"Hà Nội đánh giá cao sự tập trung của Washington vào khu vực, đặc biệt là về các tranh chấp chủ quyền Biển Đông [của Hà Nội] với Bắc Kinh. Việt Nam hoan nghênh sự hỗ trợ của Mỹ trong các hình thức hoạt động tự do ang hải (FONOP) và các tuyên bố chính thức", chuyên gia Grossman viết.
Lực lượng Mỹ hành động giữ cho khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương "tự do và rộng mở" được gia ang hai tháng qua và hiện đang có các cuộc họp liên kết chính trị-quân sự giữa "bộ tứ" gồm Mỹ-Nhật-Hàn Quốc-Ấn Độ thành một mặt trận thống nhất chống Trung Quốc.
Ông Grossman nhận định : "Đó là điều tốt cho Hà Nội vì Washington đang chứng tỏ quyết tâm lâu dài đối phó với tham vọng bá quyền của Bắc Kinh".
Vẫn theo nhà phân tích của công ty Rand, Hà Nội thấy có thể dựa vào chính quyền Biden khi mới đây Washington xác định Việt Nam là đối tác trụ cột ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Trong bản hướng dẫn tạm về chiến lược an ninh quốc gia công bố ngày 3/3, chính quyền Biden viết : "Chúng ta hợp tác với New Zealand cũng như với Singapore, Việt Nam và các nước ASEAN khác để tiến hành những mục tiêu chung".
Nguồn : VOA, 18/03/2021
*******************
Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ : Hải quân Hoa Kỳ liên tục thách thức các đòi hỏi chủ quyền của các nước ở Biển Đông
RFA, 18/03/2021
Trong năm 2020, Hải quân Hoa Kỳ đã thực hiện các hoạt động thuộc chương trình tự do hàng hải (FONOP), thách thức yêu sách về chủ quyền của 19 quốc gia ở khu vực Biển Đông, bao gồm cả Việt Nam.
Ảnh minh họa. Thủy thủ Hoa Kỳ trên boong đáp của tàu khu trục tên lửa dẫn đường USS Russell hôm 21/11/2019, đang tiến hành huấn luyện định kỳ ở Đông Thái Bình Dương. Courtesy of DVIDS
Đây là thông tin trong báo cáo thường niên năm 2020 được Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ trình với Quốc hội Mỹ về các hoạt động tự do hàng hải trong năm tài chính 2020.
Báo cáo thường niên đề ngày 27 tháng 1 năm 2020 được công bố trên trang mạng của Bộ Quốc phòng. Theo báo cáo, trong năm tài chính 2020, tức từ đầu tháng 10 năm 2019 đến cuối tháng 9 năm 2020, Hoa Kỳ đã thách thức yêu sách hàng hải của 19 quốc gia, trong đó một số yêu sách đã được Hoa Kỳ thách thức nhiều lần.
Hoa Kỳ thách thức ít nhất 7 luật và yêu sách của Trung Quốc bị cho là quá đáng. Đối với Việt Nam, Hoa Kỳ đã thách thức ít nhất một lần Luật Biển Việt Nam, Luật số 18/2012/QH13, quy định việc các tàu chiến nước ngoài cần thông báo trước khi vào vùng biển của Việt Nam.
Chương trình Tự do Hàng hải (FONOPS) chính thức ra đời từ năm 1979 để duy trì lợi ích, khẳng định quyền của Hoa Kỳ trên khắp thế giới chiếu theo Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS). Luật quốc tế này công nhận quyền và tự do của tất cả các quốc gia trong việc sử dụng biển theo truyền thống. Từ năm 2015, Hải quân Hoa Kỳ đã gia tăng việc thực hiện FONOP tại khu vực Biển Đông nhằm thách thức đòi hỏi về chủ quyền quá đáng của Trung Quốc, nước đòi chủ quyền đến gần 90% diện tích Biển Đông qua đường đứt khúc 9 đoạn mà nước này tự vẽ ra trên biển.
Ngoài Trung Quốc, một số nước khác cũng có đòi hỏi về chủ quyền ở Biển Đông bao gồm Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei và Đài Loan.
Báo cáo của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ cho biết trong năm tài chính 2020, một số đối tác cùng chí hướng đã lên tiếng ủng hộ mạnh mẽ Công ước Luật Biển như một khuôn khổ pháp lý trong đó mọi hoạt động trên đại dương và biển phải được thực hiện. Các quốc gia này cũng đã cổ võ những hoạt động FONOPS của Hoa Kỳ cảnh giác hòa bình đối với các yêu sách hàng hải quá đáng.
Trong các tháng đầu năm 2020, các đồng minh của Mỹ là Pháp, Đức và Anh cũng đã điều tàu chiến đến Biển Đông.
Nguồn : RFA, 18/03/2021
**********************
Việt Nam có cần tham gia Bộ Tứ (Quad) để đối phó với Bắc Kinh ?
Giang Nguyễn, RFA, 16/03/2021
Bốn quốc gia thuộc cơ chế được gọi là Bộ Tứ (Quad) hôm thứ sáu ngày 12 tháng 3 vừa qua đã có cuộc họp thượng đỉnh đầu tiên, với sự tham gia của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, Thủ tướng Nhật Suga Yoshihide, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Thủ tướng Úc Scott Morrison.
Lãnh đạo bốn quốc gia thuộc Bộ Tứ (Quad) hôm thứ Sáu ngày 12/3/2021 đã có cuộc họp thượng đỉnh đầu tiên. AFP
Các nhà lãnh đạo tối cao của bốn quốc gia đã tuyên bố trong một thông báo chung rằng "Bốn quốc gia chúng tôi cam kết xây dựng một khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do, rộng mở, an toàn và thịnh vượng".
Ông Derek Grossman, nhà phân tích quốc phòng cấp cao của tổ chức nghiên cứu Rand Corporation cho rằng nhóm Quad vốn ra đời từ năm 2004, đã trở lại chính trường để cân bằng cán cân trước sự bành trướng và đe dọa từ phía Trung Quốc. Tại buổi webinar hôm 16 tháng 3 ông cho rằng bốn quốc gia Quad và Việt Nam có cùng một mối quan tâm trong vấn đề an ninh quốc phòng :
"Các quốc gia cũng đang đối mặt với một mối đe dọa chung, đặc biệt là trong lĩnh vực hàng hải, đó là sự quyết đoán ngày càng gia tăng của Trung Quốc ở Biển Đông và Biển Hoa Đông. Vì vậy, tôi nghĩ điều đáng chú ý là trong tuyên bố chung đầu tiên của Quad vào tuần trước, các thành viên Quad đã nhấn mạnh sự cần thiết phải ưu tiên giải quyết vấn đề an ninh hàng hải ở những khu vực này. Ít nhất họ đã công khai tuyên bố rằng nhóm Quad có thiện chí và quyết tâm hợp tác chống lại Trung Quốc nếu cần".
Ông Grossman kết luận rằng điều này cho thấy Bộ Tứ rõ ràng hỗ trợ cho quan điểm của Việt Nam về lập trường giải quyết các tranh chấp với Trung Quốc cần được dựa trên pháp lý như Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982.
Các thành viên Quad cũng cho rằng Trung Quốc không chỉ là mối đe dọa trên vùng biển. Ông Grossman nhấn mạnh, mối đe dọa lớn khác đối với chủ quyền Việt Nam là Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc hay còn gọi là BRI, là mạng lưới thương mại và cơ sở hạ tầng giao thông mà Trung Quốc theo đuổi tại nhiều nước từ Châu Á đến Châu Phi.
"Quad đang cố gắng thúc đẩy một mô hình thương mại và đầu tư thay thế cho BRI. Nếu bạn nhìn vào tuyên bố chung, thì thấy họ ghi nhận rằng ‘Đầu tư cơ sở hạ tầng có chất lượng là một ưu tiên’, rõ ràng câu này là một cú đánh vào Sáng kiến Vành đai-Con đường của Trung Quốc".
Sau Đại Hội Đảng khóa 13, Hà Nội đã khẳng định chính sách đẩy mạnh đối ngoại song phương và nâng tầm đối ngoại đa phương. Vậy câu hỏi được đặt ra, vì sao Việt Nam chưa tham gia nhóm Quad ?
Chuyên gia an ninh khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương Derek Grossman nhận định, một phần vì Việt Nam không muốn khiêu khích Trung Quốc với một sự xích gần đến với Quad :
Ông Grossman phân tích Việt Nam có lẽ không nhất thiết mong muốn tham gia Quad vì thực tế Hà Nội có quan hệ tốt với từng quốc gia trong Bộ Tứ.
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden trong Hướng dẫn Chiến lược An ninh Quốc gia tạm thời công bố hôm 3 tháng 3 đã nêu Việt Nam là đối tác chính trong khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Ông Grossman nói :
"Chính quyền Biden cổ võ cho tự do dân chủ và nhân quyền một cách toàn diện hơn chính quyền Trump. Điều đó có thể tạo vấn đề cho Việt Nam, vì tình hình nhân quyền không may đã trở nên tồi tệ hơn ở nước này".
Tuy vậy, ông Grossman nhận định, quan hệ Việt-Mỹ tốt hơn bao giờ hết kể từ khi cuộc chiến chấm dứt. Tương tự, quan hệ Việt Nam với Úc, Nhật và Ấn Độ ngày càng được củng cố. Ông tiết lộ, ông được biết trong tầm nhìn của Hà Nội, Ấn Độ đã thay thế Nga trở thành đối tác quốc phòng bền vững nhất của Việt Nam.
Năm 2020 Việt Nam cũng đã tham gia vào hội nghị Quad Plus – Bộ Tứ mở rộng cùng với một số quốc gia khác để bàn về đại dịch corona. Ông Grossman lập luận rằng Việt Nam vẫn có thể tham gia trong các cuộc đàm phán tương tự mà không cần phải chính thức tham gia Bộ Tứ.
Giang Nguyễn
Nguồn : RFA, 16/03/2021
