 | Tổng quan: | 3596230 |
Trọng Nghĩa, RFI, 29/08/2021
Cú sốc về vụ tấn công khủng bố đẫm máu ở cổng vào sân bay Kabul hôm thứ Năm - đã khiến 85 người thiệt mạng - chưa dứt, thì tổng thống Mỹ Joe Biden vào hôm qua, thứ Bảy 28/08/2021 đã lại cảnh báo về nguy cơ một cuộc tấn công khác "rất có thể xảy ra… trong vòng 24 đến 36 tiếng đồng hồ".
Tổng thống Mỹ Joe Biden tại Washington ngày 28/08/2021. © Joshua Roberts, AFP
Theo tổng thống Mỹ, chính các cố vấn của ông về các vấn đề quân sự và an ninh thông báo cho ông về nguy cơ sắp có thêm một vụ khủng bố.
Trong một thông cáo được công bố sau cuộc họp với các cố vấn quân sự và an ninh, ông Joe Biden cảnh báo : "Tình hình tại chỗ vẫn cực kỳ nguy hiểm và nguy cơ tấn công khủng bố vào sân bay vẫn ở mức cao".
Riêng về vụ tấn công khủng bố hôm thứ Năm tại Kabul đã khiến 13 quân nhân Mỹ thiệt mạng, Washington đã có ngay phản ứng trả đũa, tung ra một vụ oanh kích bằng drone và giết chết hai đối tượng và làm bị thương một đối tượng khác, cả ba đều thuộc nhóm Nhà nước Hồi giáo ở Afghanistan, nhóm đã nhận trách nhiệm về vụ đánh bom hôm thứ Năm.
Từ New York, thông tín viên RFI Alexis Guilleux ghi nhận :
"Các mối đe dọa nhắm vào lực lượng Mỹ và chiến dich di tản này vẫn tồn tại thực sư và rất nghiêm trọng". Theo tướng Lục quân Hank Taylor, tình hình tại chố như tổng thống Joe Biden đã đánh giá, cực kỳ nguy hiểm, nhưng điều đó không ngăn cản Hoa Kỳ tiếp tục chiến dịch sơ tán. Trong 24 tiếng đồng hồ vừa qua, 1.800 người đã được đưa ra khỏi Kabul, nhưng vẫn còn 350 công dân Mỹ chưa đi được.
Cùng lúc, Hoa Kỳ đã cho tiến hành một chiến dịch tiêu diệt khủng bố trong đêm thứ Sáu, rạng sáng thứ Bảy, hạ sát hai đối tượng quan trọng thuộc tổ chức Nhà nước Hồi giáo tại miền Đông Afghanistan.
Phát biểu với báo giới, ông John Kirby, phát ngôn viên Lầu Năm Góc cho biết : "Chúng đã bị mất một cán bộ lên kế hoạch và một cán bộ hỗ trợ, và thêm một người bị thương. Việc hai phần tử như vậy không còn trên cõi đời này là một điều tốt. Tốt cho cả dân chúng Afghanistan lẫn quân đội của chúng ta".
Cuộc tấn công do một chiếc máy bay không người lái thực hiện khi các đối tượng đi chuyển bằng xe, nhưng Lầu Năm Góc không cho biết là họ có dính líu đến vụ khủng bố ở Kabul hay không.
Về phần mình, tổng thống Mỹ xác định rằng đó không phải là một vụ tấn công cuối cùng, và Washington sẽ tiếp tục truy nã tất cả những ai có dính líu đến vụ khủng bố dã man hôm thứ Năm, đã khiến 13 lính Mỹ thiệt mạng.
Danh tính những người này đã được công bố hôm qua, với 11 người chưa đầy 25 tuổi.
Mỹ sắp hoàn tất việc rút quân
Một lãnh đạo cơ quan an ninh Phương Tây xin ẩn danh hôm nay 29/08 cho Reuters biết quân đội Mỹ đã bước vào chặng cuối cùng để rời khỏi Kabul, và sẽ rút quân khi chiến dịch di tản hoàn tất. Thời điểm chính xác Mỹ chấm dứt chiến dịch di tản vẫn chưa được ấn định. Cho đến giờ, số thường dân dự kiến được Mỹ di tản nốt là khoảng hơn 1.000 người. Tổng cộng, trong hai tuần qua, Mỹ đã di tản được khoảng 115.000 người.
Hôm qua, một quan chức Mỹ nói rằng còn 4.000 quân Mỹ vẫn đang hiện diện tại sân bay Kabul, so với quân số 5.800 vào thời điểm căng thẳng nhất trong những ngày qua. Trong khi đó, một đại diện của lực lượng Hồi giáo cực đoan cho biết Taliban cũng đã sẵn sàng để kiểm soát sân bay Kabul.
Trọng Thành, RFI, 29/08/2021
Sau khi Hoa Kỳ rút quân khỏi Afghanistan, rủi ro an ninh khu vực biên giới phía nam của Nga gia tăng. Moskva ngày 28/08/2021 tìm cách củng cố một liên minh an ninh hậu Xô Viết (CSTO) để đối phó với nguy cơ Hồi giáo cực đoan từ Afghanistan tràn sang.
Bộ trưởng quốc phòng Nga Sergeï Choïgou lúc giám sát cuộc tập trận ở Crimea ngày 22/04/2021. AP - Vadim Savitsky
Reuters dẫn lại thông tin của hãng thông tấn Nga RIA, theo đó bộ trưởng quốc phòng Nga Sergei Choigu hôm qua, 28/08/2021, cho biết Moskva đã tăng cường các liên lạc với các nước thành viên Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (Collective Security Treaty Organization CSTO).
CSTO là một liên minh do Moskva đứng đầu, bao gồm sáu quốc gia thuộc Liên Xô cũ (Armenia, Belarus, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Nga và Tajikistan). Tổ chức Hiệp Ước An Ninh Tập Thể được thành lập năm 1992, sau khi Liên Xô sụp đổ.
Bộ trưởng quốc phòng Nga dự báo khả năng sẽ có nhiều chiến binh Afghanistan tràn sang các nước láng giềng, sau khi Taliban nhanh chóng kiểm soát quốc gia này trong tháng 8/2021, với việc lực lượng Hoa Kỳ rút đi. Theo bộ trưởng quốc phòng Nga, buôn bán ma túy là một điều đáng lo ngại khác.
CSTO tập trận tại Kyrgyzstan và Tajikistan
Tổ chức CSTO hôm 27/08, thông báo sẽ tổ chức tập trận ở Kyrgyzstan và Tajikistan, từ tháng 9 đến tháng 10, với sự tham gia của hàng nghìn binh sĩ, do mối đe dọa từ Afghanistan. Kazakhstan và Tajikistan là hai quốc gia Liên Xô cũ trong nhóm CSTO có đường biên giới chung với Afghanistan.
Lãnh đạo bộ quốc phòng Nga cũng cho biết chương trình đang diễn ra nhằm tái trang bị cho quân đội ba nước, Kazakhstan, Tajikistan và Kyrgyzstan sẽ được tiếp tục.
Việc Hoa Kỳ rút khỏi Afghanistan khiến Nga đau đầu về an ninh. Chính quyền Moskva vốn coi toàn bộ khu vực Trung Á thuộc Liên Xô cũ, như là "sườn phòng thủ phía nam", và lo ngại khu vực này bị các thế lực Hồi giáo cực đoan mở rộng ảnh hưởng.
Trọng Thành
***********************
Thùy Dương, RFI, 29/08/2021
Trong bối cảnh nguy cơ khủng bố do lực lượng thánh chiến thuộc tổ chức Nhà nước Hồi giáo gia tăng tại Afghanistan sau khi quân Mỹ rút ra khỏi Kabul, tổng thống Pháp Macron đã đến Iraq dự Hội nghị về vùng Trung Cận Đông. Hôm qua 28/08/2021, ông khẳng định Pháp sẽ duy trì sự hiện diện quân sự ở Iraq để chống chủ nghĩa khủng bố, bất kể lựa chọn của Mỹ.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron (giữa) phát biểu trong hội nghị thượng đỉnh khu vực tại Baghdad, Iraq, ngày 28/08/2021. AFP – Ludovic Marin
Tổng thống Pháp Macron kêu gọi các nước "không mất cảnh giác" trước các phần tử Nhà nước Hồi giáo. Về phía Iraq, thủ tướng Moustafa al-Kazimi khẳng định Pháp là "đối tác chủ chốt trong cuộc chiến chống khủng bố".
Hội nghị lần này được tổ chức theo sáng kiến của Paris để tăng cường sự ổn định của Iraq và tìm kiếm sự ủng hộ của khu vực dành cho quốc gia này. Pháp cũng là nước thành viên NATO duy nhất dự hội nghị Baghdad. Tham dự hội nghị còn có Iran, Saudi Arabia, Thổ Nhĩ Kỳ và một số nước khác trong vùng Trung Cận Đông.
Từ Baghdad, đặc phái viên Guilhem Delteil gửi về bài tường trình :
"Iran và Saudi Arabia là hai nước đối địch từng cắt đứt quan hệ ngoại giao với nhau. Vì vậy, hình ảnh ngoại trưởng của hai nước này cùng hiện diện trong cùng một căn phòng tự nó đã là một thành công, được tổng thống Pháp Emmanuel Macron hoan nghênh.
Ông nói : "Thời gian giúp xoa dịu mọi chuyện. Tôi nghĩ rằng mọi cường quốc trong khu vực đều ý thức được là hoàn cảnh hiện nay đòi hỏi tất cả phải quay lại các cuộc thảo luận và hợp tác trở lại. Liệu điều đó có nghĩa là mọi bất đồng đều đã tan biến ? Không. Nhưng lựa chọn tập thể được đưa ra là không tiếp cận những bất đồng đó theo kiểu quá thẳng thắn, trực tiếp hoặc quá dữ dội".
Tại Baghdad, lãnh đạo các nước hiện diện đều cam kết đẩy mạnh cuộc chiến chống khủng bố. Và trong suốt cả ngày, tổng thống Pháp cũng nhắc lại là ông cam kết duy trì sự hiện diện quân sự của Pháp trong khu vực.
Tổng thống Macron khẳng định : "Dù Hoa Kỳ có lựa chọn gì đi chăng nữa thì chúng tôi vẫn sẽ duy trì sự hiện diện của mình để chống khủng bố ở Iraq, chừng nào mà các nhóm khủng bố còn tiếp tục hoạt động và chừng nào chính phủ Iraq còn đề nghị được hỗ trợ. Và chúng tôi có đủ khả năng hành động để bảo đảm sự hiện diện đó, bất kể lựa chọn của Mỹ".
Một nguồn tin chính thức của Pháp thừa nhận : "Có thể là không có kết quả rõ ràng nào ngay lập tức", nhưng đối với Paris, điều thiết yếu là Iraq có được hậu thuẫn của khu vực. Vẫn nguồn tin này khẳng định : "Chúng ta không thể bỏ rơi vùng này".
Thùy Dương, RFI, 29/08/2021
Từ Baghdad, bên lề hội nghị vùng Trung Cận Đông, trả lời phỏng vấn báo Journal Du Dimanche về việc di tản người Afghanistan, tổng thống Pháp Emmanuel Macron hôm 28/08/2021 cho biết chính quyền Pháp đang thảo luận với phe Taliban.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron trong cuộc họp báo ở Baghdad (Iraq) ngày 28/08/2021. Thaier al-Sudani
Nội dung thảo luận liên quan đến các chương trình cứu trợ nhân đạo và khả năng bảo vệ người Afghanistan hồi hương hay những người dân có thể gặp nguy hiểm tại quốc gia này, cho dù đó chỉ là các cuộc thảo luận "bấp bênh và tạm thời".
Các cuộc thảo luận giữa Paris và Taliban diễn ra với sự giúp đỡ của Qatar, nước vốn từ nhiều năm nay vẫn duy trì quan hệ với lực lượng Taliban và đón nhiều phái đoàn đại diện của phe này.
Theo Reuters, nguyên thủ Pháp nhận định công cuộc di tản người Afghanistan sau ngày 31/08, hạn chót Mỹ rút quân khỏi Afghanistan, sẽ không được Pháp thực hiện từ sân bay quân sự Kabul mà ở một sân bay dân sự nào đó của thành phố này hoặc thông qua các nước láng giềng của Afghanistan, chẳng hạn Qatar có thể sẽ tái lập cầu không vận với Afghanistan.
Theo Journal du Dimanche, tổng thống Macron cũng thông báo Pháp và Anh Quốc ngày mai 30/08 sẽ đệ trình lên Liên Hiệp Quốc một dự thảo nghị quyết về việc tạo ra một "vùng an toàn" ở Kabul. Đây sẽ là khu vực được bảo vệ, cho phép các hoạt động nhân đạo tại chỗ tiếp tục được thực hiện. Năm thành viên thường trực của Hội Đồng Bảo An sẽ gặp nhau vào ngày mai để thảo luận về cuộc khủng hoảng Afghanistan.
Việc thiết lập "vùng an toàn" ở Kabul và đặt dưới sự kiểm soát của Liên Hiệp Quốc theo nguyên thủ Pháp là rất quan trọng vì sẽ tạo ra một khuôn khổ để Liên Hiệp Quốc hành động trong trường hợp khẩn cấp và cho phép cộng đồng quốc tế duy trì sức ép đối với Taliban.
Taliban muốn lập quan hệ ngoại giao với Pháp
Về phía Taliban, hôm qua 28/08, trả lời phỏng vấn của đài France 24, cùng tập đoàn truyền thông FMM với đài RFI, Zabihula Muzahid, phát ngôn viên phe Taliban khẳng định lực lượng này mong muốn có quan hệ tốt với Pháp và "sự an toàn của kiều dân Pháp cũng như các đại điện ngoại giao" của Paris tại Afghanistan sẽ được Taliban bảo đảm. Đại diện phe Taliban nhấn mạnh hy vọng thiết lập "quan hệ ngoại giao" và "bằng hữu" với chính phủ Pháp.
Thùy Dương
*********************
RFI, 29/08/2021
Cả Taliban lẫn phương Tây cùng đang đứng trước một bài toán nan giải : Làm thế nào kiểm soát sân bay quốc tế Hamid Karzai kể từ 0 giờ ngày 01/09/2021, tức là khi Mỹ và liên minh quốc tế hoàn tất kế hoạch rút quân khỏi Afghanistan ?
Họa đồ Phi trường quốc tế Hamid Karzai-Kabul, thủ đô Afghanistan. © Studio graphique FMM
Ngày 27/08/2021 phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Ned Price xác nhận Mỹ sẽ rời khỏi Afghanistan "từ nay cho đến ngày 31/08/2021. Vào thời hạn đó, phi trường quốc tế tại Kabul sẽ được trao trả lại cho Afghanistan", tức là sẽ được trao về tay Taliban. Washington bác bỏ những đồn đoán cho rằng, các đồng minh của Mỹ sẽ thế chân Hoa Kỳ, để quản lý cửa ngõ di tản duy nhất bằng đường hàng không.
Mỹ nhìn nhận "không dễ quản lý phi trường Hapid Karzai". Vẫn Ned Price cảnh báo : Phi trường quốc tế Kabul "hoạt động bình thường vào ngày 01/09/2021 là điều không tưởng".
AFP nhắc lại trong tuần, ngoại trưởng Antony Blinken đã nêu lên khả năng sân bay Kabul phải "tạm thời đóng cửa". Đồng thời "nhiều quốc gia trong khu vực đang thảo luận ráo riết để sân bay vẫn hoạt động" hay "nếu cần thì sẽ mở cửa trở lại sau một thời gian bị gián đoạn". Cũng ngoại trưởng Blinken tìm cách trấn an về thiện chí của Taliban trong thời gian tới khi cho rằng, phe Hồi giáo cực đoan này không có ý định cách ly Afghanistan với phần còn lại của thế giới và bản thân Taliban theo Washington cũng đang trông chờ nhận được viện trợ quốc tế.
Mọi ánh mắt đang hướng về Thổ Nhĩ Kỳ. Theo giới quan sát, do muốn tiếp tục đưa người di tản ra khỏi Afghanistan sau thời hạn 31 tháng 8, nên phương Tây đang kỳ vọng nhiều vào Ankara.
Cho tới giờ phút này, Liên Minh Bắc Đại Tây Dương đang đóng một vai trò "then chốt" : Nhân viên dân sự đảm trách khâu không lưu, bảo đảm các nguồn tiếp liệu xăng dầu, chịu trách nhiệm về các phương tiện liên lạc. An ninh tại khu vực nhậy cảm này thì do lính Anh, Mỹ, Azerbaijan và Thổ Nhĩ Kỳ đảm nhiệm.
Càng đến gần kỳ hạn 31 tháng 8, câu hỏi liệu rằng Ankara có duy trì sự hiện diện của các quân nhân Thổ Nhĩ Kỳ tại Afghanistan hay không càng trở nên cấp bách. Ankara có hai lợi thế : vừa là một quốc gia Hồi giáo vừa là thành viên NATO. Mọi người kỳ vọng Taliban dễ dàng chấp nhận sự hiện diện của lính Thổ Nhĩ Kỳ hơn so với quân nhân thuộc các quốc tịch khác. Thế nhưng theo AFP, "lính Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu rút lui" từ hôm 27/08/2021 tức một ngày sau vụ khủng bố ở Kabul.
Còn nước còn tát. Vẫn AFP cho biết đại diện của Ankara tiếp tục "đàm phán với Taliban" và theo lời tổng thống Erdogan, rất có thể "quân nổi dậy Afghanistan đồng ý để cho Thổ Nhĩ Kỳ bảo đảm về mặt hậu cần" cho dù khâu bảo đảm an ninh cho khu vực chung quanh phi trường Kabul sẽ được đặt trong tay phe Taliban.
Một hy vọng khác của hàng ngàn người đợi được di tản khỏi Afghanistan hiện nay là Qatar và một số công ty bảo vệ an ninh tư nhân. Tuy nhiên giới quan sát cho rằng "tình hình ở Kabul rối ren đến nỗi, ngoài lực lượng Mỹ, không mấy ai đủ sức đảm nhiệm trọng trách này trong một sớm một chiều".
Điều hiển nhiên nhất là hiện tại một số quan chức Mỹ biết trước sẽ "không có nhiều hãng hàng không dám bảo đảm các chuyến bay đến hay xuất phát từ Kabul" trong thời gian sắp tới.
RFI tiếng Việt
