Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Chính quyền tnh Qung Nam va đ ngh Tng cc Đa cht và Khoáng sn thuc B Tài nguyên và môi trường, sm phê duyt Đ án Đóng ca m vàng Bng Miêu (1).

vang1

Nhà máy vàng Phước Sơn đang gặp nhiều khó khăn. Hình minh họa.

Bồng Miêu (xã Tam Lãnh, huyn Phú Ninh, tnh Qung Nam) ni tiếng t lâu vì có m vàng vi tr lượng thuộc loi ln nht Đông Nam Á.

Vì nhiều lý do, t thi Vit Nam còn là thuc đa ca Pháp đến nay, vic khai thác vàng ti Bng Miêu liên tc b gián đon. Có lúc qung vàng ch được khai thác theo hình thc th công, có lúc được khai thác vi qui mô công nghiệp, cũng có nhng lúc, khai thác vàng Bng Miêu din ra t vi c hình thc th công ln qui mô công nghip.

Thế ri Vit Nam m ca, ging như nhiu lĩnh vc khác, chuyn khai thác qung vàng Bng Miêu và Đk Sa (huyn Phước Sơn), cùng thuc tỉnh Qung Nam b vo li thành "cơ hi" đ mi gi đu tư. Năm 1991, "cơ hi" y được đt vào tay Besra, theo gii thiu ca gii hu trách Vit Nam là mt tp đoàn chuyên v khai khoáng Úc.

Besra tuyên bố s rót vào Vit Nam 100 triu M kim đ xây dng hai nhà máy khai thác quặng vàng ti Bng Miêu và Đk Sa trong 25 năm (1991 – 2016). Tt nhiên, sut đu tư tr giá 100 triu M kim mà Besra ha hn được đưa ngay vào… thng kê đ tính toán mc tăng trưởng GDP c cho tnh Qung Nam ln… Vit Nam.

Sau 23 năm tạo điu kin cho Besra khai thác vàng, năm 2014, Cc Thuế Qung Nam loan báo, Besra đã mang ra khi Vit Nam khong by tn vàng và ch đ li khon n 297 t bao gm c tin thuế tài nguyên, thuế thu nhp doanh nghip và tin pht do chm np thuế.

Do Cục Thuế Qung Nam phong ta tài khon ngân hàng, vô hiu hóa các hóa đơn do hai nhà máy khai thác vàng ca Besra Bng Miêu và Đk Sa phát hành đ ép Besra tr thuế,… Besra va phn đi, va tuyên b đóng ca hai nhà máy vàng ta lc Phú Ninh (Bng Miêu) và Phước Sơn (Đk Sa) khiến hàng ngàn công nhân tht nghip (2).

Chuyện chưa ngng đó, tin Besra đóng ca hai nhà máy khai thác vàng đã làm ch nhiu cơ s thương mi và doanh nghip Qung Nam tng cung cp sn phm, dch v cho Besra mt ăn, mt ngủ. Theo các thng kê sơ b do báo chí Vit Nam thu thp d liu và công b năm 2014, Besra n nhiu người, nhiu nơi, nếu cng li cũng c trăm t.

Besra trở thành mt cc xương mà h thng chính tr, h thng công quyn t đa phương đến trung ương ca Việt Nam lúng túng như gà mc tóc vì không biết làm sao đ… gm. Thm chí đến 2016, du giy phép đu tư đã hết hn, các khon n thuế đã tăng t 297 t lên 410 t (3) nhưng Besra vn không chu ngng khai thác vàng (4).

Chuyện có vàng, ch khai thác mà mạt giống như mt b su, lâu lâu r ra vài git khiến người Vit tê tái. Tháng 11 năm ngoái, báo chí Vit Nam cho biết, Tòa án tnh Qung Nam đang thc hin các th tc cho Công ty Vàng Bng Miêu (mt trong hai doanh nghip khai thác vàng ca Besra Qung Nam) tuyên bố phá sn.

Theo đó, tổng giá tr tài sn hin tn ca Công ty Vàng Bng Miêu ch có 302 t nhưng tng n (gm c n các loi thuế, n bo him xã hi, n các cơ s thương mi, doanh nghip đã cung cp sn phm, dch v nhưng không được Công ty Vàng Bồng Miêu thanh toán) lên ti… 1.265 t đng (5) !

Chuyện không ch chng đó, 25 năm Besra khai thác vàng ti Bng Miêu (Phú Ninh, Qung Nam), Đk Song (Phước Sơn) đã hy dit c môi trường ln đa mo hai khu vc này. Ch riêng chi phí hoàn th, phc hồi đa hình, đa mo nhng khu vc mà nhà máy khai thác vàng ca Besra đã đào bi đ ly qung vàng ti Bng Miêu đã là… 19 t !

Đó là chưa k chi phí hoàn th Đc Sa, chi phí x lý đt đai, sui, sông b ô nhim, đc bit là cyanide trong 25 năm Besra khai thác vàng ti Qung Nam. Ai s phi thanh toán toàn b nhng chi phí y ? Ngân sách ! Dân Qung Nam không gánh ni thì dân Vit Nam phải gng thông qua các loi thuế, phí.

***

Giống như vô s ch trương, kế hoch, d án đ mi lĩnh vc trên khp Vit Nam t trước đến nay, không có bt kỳ cá nhân nào b truy cu trách nhim khi bng dưng Qung Nam nói riêng, Vit Nam nói chung thêm tàn, mạt ch vì có… vàng. Đến gi, có bao nhiêu cá nhân nhn trách nhim hoc b truy cu trách nhim vì son lp, phê duyt nhng ch trương, kế hoch, d án thin cn, vô b, thm chí nguy hi cho môi sinh, môi trường, kinh tế, xã hi ? Không có ai ! Chng những được min tr trách nhim, nhng cá nhân tham gia vào vic to ra vô s bi kch y còn thăng tiến không ngng và có quyn la chn, sp đt nhng người thay thế mình đm nhn vai trò dn dt quc gia, dân tc.

Hệ thng chính tr, h thng công quyền ở Vit Nam đang hi h quy hoch nhân s – la chn – sp đt cán b cp chiến lược và cán b ch cht t trung ương đến đa phương trong nhim kỳ ti. Cho dù hu qu ca quy hoch nhân s càng lúc càng trm trng, chm vào đâu, mnh hay nh cũng lòi ra một m "cán b cp chiến lược", "cán b ch cht" bt tài, vô đc song gii lãnh đo h thng chính tr, h thng công quyn ti Vit Nam vn không chu buông b quy hoch nhân s.

Kinh tế - xã hi Vit Nam càng ngày càng nhiu vn nn, càng ngày càng nhiều dấu hiu bi đát đe da vn mnh quc gia, tương lai dân tc, làm sao có th tránh các thm ha khi vic la chn – sp đt nhng cá nhân lãnh đo h thng chính tr, h thng công quyn ti Vit Nam vn thế : Va không có ch cho nhng cá nhân có hiu biết, đủ c k năng ln kinh nghim trong qun tr, điu hành, va giám sát, truy cu trách nhim đến nơi, đến chn nếu cá nhân bt xng vi vai trò, v trí và không tha nhng đi tượng có liên quan đến vic la chn, sp đt nhng cá nhân bt xng y ! Còn nghĩ đó là chuyện, là quyn ca đng thì qui mô thm nn còn tăng theo cp s nhân.

Trân Văn

Nguồn : VOA, 08/03/2019

Chú thích

(1) https://tuoitre.vn/quang-nam-de-nghi-som-duyet-dong-cua-mo-vang-bong-mieu-20190305154134466.htm

(2) https://laodong.vn/xa-hoi/nha-may-vang-dong-cua-he-luy-dia-phuong-ganh-chiu-229250.bld

(3) http://cafef.vn/hai-cong-ty-thuoc-tap-doan-besra-khai-thac-vang-o-quang-nam-tai-nguyen-quoc-gia-bi-that-thoat-20160622090955669.chn2019

(4) https://dantri.com.vn/kinh-doanh/het-han-giay-phep-cong-ty-vang-bong-mieu-van-ngang-nhien-khai-thac-20160617063428562.htm

(5) https://tuoitre.vn/hoi-nghi-chu-no-dong-y-pha-san-cong-ty-vang-bong-mieu-20181128122429286.htm

Published in Diễn đàn