 | Tổng quan: | 3638890 |
Có hai sự kiện xuất hiện trong tuần vừa qua, nhưng tác động sự kiện đối với dư luận lại hoàn toàn khác nhau...
Xe Innova với tài xế nồng nặc mùi rượu, chở quá số người và chạy lùi trên đường cao tốc. Xe này sau đó va chạm với xe conterner, kết quả, tài xế conterner lãnh án 6 năm tù, và phải bồi thường dân sự gần 500 triệu đồng. - Ảnh minh họa
Innova nóng quá mức ?
Câu chuyện về một chiếc xe Innova với tài xế nồng nặc mùi rượu, chở quá số người và chạy lùi trên đường cao tốc. Xe này sau đó va chạm với xe conterner, kết quả, tài xế conterner lãnh án 6 năm tù, và phải bồi thường dân sự gần 500 triệu đồng. Tạm bỏ qua các tình tiết liên quan đến bà Thẩm phán Tòa án nhân dân Thái Nguyên xử dụng bằng giả, thì bản án này một lần nữa cho thấy nhiều vấn đề trong nền tư pháp (xét xử) của Việt Nam, cũng như một khía cạnh nào đó của hành pháp.
Sự phản ứng quá mạnh từ phía công luận đã cho thấy, mọi người không đồng tình với việc 1 người theo kết luận là 'hoàn toàn chấp hành tốt các quy định của Luật giao thông đường bộ, không đi quá tốc độ, không chạy sai làn, không vi phạm tải trọng, không sử dụng rượu bia khi tham gia giao thông' lại bị án tới 6 năm tù (mặc dù mức án này là thấp trong khung hình phạt). Nhưng tại sao phải chịu một tội trạng mà bản thân anh ta không hề cố ý hay vô ý gây ra ? Nếu cách khác, có sự thiếu công bằng, và hủy hoại về niềm tin luật pháp trong nhân dân ở đây.
Thứ hai, trong một ghi chú tại phiên tòa, tính chất phiên tòa tưởng chừng như kín khi mà theo Facebooker Trần Quân, điện thoại bị cấm 100% dưới sự giám sát của công an – mặc dù nội quy không cấm, loa và mic rất khó nghe ; nhà báo (kể cả truyền hình Quốc Hội) đều bị đuổi ra khỏi phiên tòa.
Người đứng xem phiên tòa khi bức xúc về cách thức phiên tòa và vụ án thì được ‘một anh công an’ buông thong một câu : chuyện bình thường.
Và các câu hỏi nghiệp vụ như sao không đánh lái, sao không phanh, khoảng cách bao nhiêu được hỏi đi hỏi lại hàng chục lần.
Tiếp đó, trong một bản kết luận điều trang dài 6 trang được tuồn ra ngoài (theo cách nào đó) và được nhà báo Trương Châu Hữu Danh đăng tải trên Facebook cá nhân cho thấy những điểm mà anh cho rằng nó có mâu thuẫn, cụ thể ngày kết luận điều tra ký trong biên bản là 14/06, trong khi vụ án xảy ra 19/11 ; khối thép hơn 40 tấn đang lao với vận tốc 62km dừng lại bằng 0km/h trong thời gian... 0 giây (vậy các vệt bánh xe ở đâu ra ?). Những điểm này được đánh giá là 'cẩu thả', và như nhà báo Hữu Danh nhận định trên Facebooker cá nhân thì, nó khiến anh chưa đủ niềm tin là 'các anh đã làm đầy đủ, toàn diện' nhằm kết tội 1 người.
Cả ba yếu tố trên đã biến bản án 6 năm dành cho tài xé conterner trở nên mồi lửa gây căm phẫn, không chỉ đối với cánh tài xế, mà cả đối với những người theo dõi vụ án/ sự kiện này. Và như Facebooker Lê Hoài Anh thì, xử người không có tội thành có tội là thể hiện rõ sự yếu kém của tư pháp nước ta.
Cũng có lẽ vì vậy, mà báo Lao Động đã phản ứng rất dữ dội bằng một bài viết với tiêu đề nhấn mạnh : Đó không phải là công lý mà người dân muốn thấy. Nhưng thực ra, nền tư pháp và công lý Việt Nam nó xa xỉ, không phải chỉ dừng ở một vụ án này, mà dễ thấy nhất là ở các vụ án liên quan đến chính trị. May mắn cho anh Hoàng là anh không nằm trong vụ án đó, và báo chí lẫn người dân biết đến và phản ứng giúp anh trên cơ sở muốn tìm công lý và cân bằng luật pháp.
Nhưng người viết cảm nhận rằng, sự kiện này đang được đẩy lên nóng quá mức ?
Và dự thảo Nghị định an ninh mạng... lạnh
Sự kiện Innova đã che kín trên các mặt báo và mạng xã hội, có vẻ bằng cách nào đó, dư luận bị đốt nóng lên mức tối đa để tập trung hết về sự kiện này.
Bộ Công an công bố dự thảo Nghị định về Luật An ninh mạng
Không ai để ý một số sự kiện nổi bật bị chìm trong luồng thông tin, nó có tác động rất lớn đến đời sống của chính mỗi một người dân trong tương lai.
Dự thảo nghị định Luật An ninh mạng, một dự thảo mà nếu không chú tâm phân tích và góp ý, thì đồng nghĩa, người dân sẽ phải chấp nhận toàn bộ nội dung ‘Phù hợp thông lệ quốc tế, quy định trong nước' như cách mà thiếu tướng Công an Lương Tam Quang bày tỏ. Trong dự thảo Nghị định này, đã yêu cầu các công ty công nghệ lưu trữ dữ liệu trong nước, xóa 'nội dung độc hại' khỏi các trang web và lưu giữ (ít nhất 36 tháng) cũng như trao thông tin người dùng nếu được yêu cầu. Cũng như quy định, bất kỳ quốc gia nào vi phạm đều có thể bị cấm cung cấp dịch vụ của mình - từ hệ thống thanh toán trực tuyến đến mạng xã hội - tại Việt Nam. Chỉ cần đọc qua nội dung Nghị định cũng hiểu rằng, những cảnh báo trước đó của giới trí thức và giới chuyên gia công nghệ thông tin về một Luật ‘giúp kéo lùi’ sự phát triển tại Việt Nam đã bị bỏ qua và tiếp tục thi hành nhằm ‘bảo vệ chế độ’. Nó không khác gì một cách bắt chước các công cụ kiểm soát và đàn áp của Trung Quốc, bất chấp những lời chỉ trích gay gắt từ Mỹ, EU và những người ủng hộ tự do Internet.
Một thông tin liên quan đến việc, Chính phủ Việt Nam thừa nhận đã thiết lập một đơn vị giám sát web có thể quét tới 100 triệu một ngày để tìm ra ‘thông tin sai lệc’. Một vài ngày sau, giới quan chức lại cho biết 3.000 trang web có ‘nội dung không phù hợp’ đã bị chặn.
Một thông tin phía nam, liên quan đến Thủ Thiêm, thành phố Hồ Chí Minh đã tổ chức kiểm điểm tập thể UBND Thành phố Hồ Chí Minh các thời kỳ. Nhưng quan trọng là, thành phố này đang rà soát 64 dự án trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm chỉ rõ sai phạm cá nhân cụ thể, thực hiện kiểm điểm. Và đặc biệt, những dự án nào không triển khai được thì thu hồi, triển khai dở dang thì buộc thực hiện nghĩa cụ tài chính bổ sung. Nói nôm na, dù hứa hẹn là không để người dân thiệt thòi, nhưng với phương hướng giải quyết như thế này, không khác gì việc hợp thức hóa những sai phạm mà tập thể UBND Thành phố Hồ Chí Minh các thời kỳ đã gây ra (?).
Kết
Những sự kiện quan trọng đặc biệt (Thủ Thiêm, Nghị định hướng dẫn luật an ninh mạng) chìm trong sự kiện Innova. Giới Facebooker than thở và nhiệt huyết quá mức, theo dõi sát sâu ‘tông xe’, trong khi những thứ liên quan đến vận mệnh tương lai của mình và thế hệ tương lai thì thờ ơ, và bỏ lỡ.
Nhiều lúc, phải thừa nhận rằng, không phải ban tuyên giáo Đcộng sản Việt Nam giỏi, mà vì người dân Việt rất ngây thơ và dễ dàng bị ‘chăn dắt’.
Ánh Liên
Nguồn : VNTB, 06/11/2018
Sau khi ‘nhất thể hóa’ hai chức danh cao nhất, Tổng bí thư-Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng giờ đây đã trở thành Tập Cận Bình của Việt Nam. Tuy nhiên với một lãnh đạo ‘thân’ Trung Quốc như ông Trọng, đã xuất hiện những lo ngại liệu mối quan hệ giữa Việt Nam và Mỹ sẽ ra sao trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump đặt "nước Mỹ trên hết".
Tổng bí thư Nguy ễn Phú Trọng (thứ 2 từ trái) bắt tay Tổng thống Barack Obama (thứ 2 từ phải) tại cuộc gặp mặt ở Nhà Trắng ở Washington hôm 7/7/2015. Có những thông tin ông Trọng sẽ tới thăm Nhà Trắng lần 2 trong nay mai.
Ông Trọng là Tổng bí thư của Đảng cộng sản Việt Nam kể từ năm 2011 và chính thức kiêm nhiệm chức chủ tịch nước sau khi được gần 99,8% số phiếu thuận của Quốc hội nghị gật hôm 23/10.
Vị tân chủ tịch nhậm chức chỉ một tuần sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis thăm Việt Nam lần 2 giữa những thông tin không chính thức về chuyến thăm của Chủ tịch Trọng tới Nhà Trắng trong nay mai.
Thân Bắc Kinh
Theo nhận định của các nhà quan sát chính trường Việt Nam, ông Trọng có nhiều mối quan hệ mật thiết với Bắc Kinh. Bản thân tờ Hoàn cầu Thời báo của nhà nước Trung Quốc cũng cho rằng ông Trọng là một nhân vật theo đuổi các chính sách thân Bắc Kinh nên Mỹ và các nước phương Tây lo ngại "các thành phần thân Trung Quốc có quan điểm trung hòa" sẽ chi phối chính sách đối ngoại Việt Nam trong tương lai.
Tuy nhiên, các chuyên gia mà VOA tiếp xúc nhận định rằng ông Trọng sẽ rất thận trọng trong việc cân bằng các mối quan hệ với hai siêu cường thế giới.
"Khó lòng mà một lực lượng chính trị nào ở tại Việt Nam mà lộ mặt rõ để (ngả) hẳn về phía Trung Quốc. Nếu họ ngả hẳn về phía Trung Quốc thì coi như bản án tử hình về mặt chính trị của họ. Có thể có một số thành phần nào đó trong Đảng muốn nhưng lòng dân Việt Nam đang hướng về thế giới (phương Tây)", theo Luật sư Vũ Đức Khanh, hiện đang là phó tổng thư ký Đảng Dân chủ Việt Nam.
"Không ai ở Việt Nam ủng hộ Trung Quốc", giáo sư người Úc chuyên theo dõi về Việt Nam Carl Thayer nhận định.
Tư tưởng chống Trung Quốc tăng cao kể từ khi Bắc Kinh đặt giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam hồi tháng 5/2014 và sau đó là các hành động quân sự hóa trên biển Đông cũng như ép buộc Việt Nam trong các hoạt động thăm dò dầu khí ngoài khơi. Các cuộc biểu tình của người dân nổ ra trong năm qua đều để phản đối các chính sách có liên quan tới Trung Quốc.
Duy trì ổn định sẽ là ưu tiên hàng đầu của vị tân chủ tịch nước, theo nhận định của các chuyên gia.
"Ông ấy được cho là sẽ tiếp tục cân bằng các mối quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ", Murray Hiebert, chuyên gia cao cấp về Châu Á của Viện nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở Washington cho biết. "Ông ấy sẽ hướng về Trung Quốc vì thương mại và đầu tư và hướng về Washington vì sự ủng hộ về an ninh khi Trung Quốc đang trở nên hung hăng hơn trên Biển Đông".
Trung Quốc vừa trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam vào tháng 2 năm nay nhưng tranh chấp trên Biển Đông giữa hai quốc gia chung đường biên giới lại ngày càng trở nên căng thẳng. Trong khi đó mối quan hệ an ninh quốc phòng giữa Việt Nam và Mỹ phát triển mạnh mẽ hơn với những chuyến thăm thường xuyên của lãnh đạo cao nhất của bộ quốc phòng hai nước. Chỉ trong vòng chưa đầy 10 tháng qua, Bộ trưởng Mattis đã tới thăm Việt Nam hai lần với lần gần đây nhất là vào 16-17/10.
Nhận định từ Singapore, Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp của Viện nghiên cứu Đông Nam Á ISEAS lại cho rằng "xu hướng đối ngoại của ông Trọng không hẳn là thân Trung Quốc".
"Trong những năm dưới nhiệm kỳ (tổng bí thư) của ông Trọng, rõ ràng Việt Nam ngày càng tỏ ra cứng rắn hơn với Trung Quốc so với trước đây. Và song song với đó có những dấu hiệu cho thấy Việt Nam đang xích dần hơn về phía Mỹ để đối trọng lại với áp lực của Trung Quốc trên Biển Đông".
Thăm Nhà Trắng
Ông Trọng trở thành vị Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam đầu tiên tới thăm Nhà Trắng khi ông gặp mặt Tổng thống Barack Obama trong chuyến công du Mỹ năm 2015.
Theo nguồn tin vận động hành lang của LS Khanh, ông Trọng có thể sẽ tới thăm Mỹ trong thời gian gần đây trên tư cách chủ tịch nước. Hiện chưa có thông tin chính thức nào từ cả hai chính phủ về chuyến thăm này.
Theo Luật sư Khanh, nếu chuyến đi xảy ra, đây sẽ là cơ hội tốt cho Việt Nam thay đổi khi ông Trọng có cơ hội trực tiếp gặp gỡ Tổng thống Trump để bàn về việc tăng cường mối quan hệ với Mỹ trong nhiều mặt.
"Trải qua những đời tổng thống từ Cộng hòa tới Dân chủ thì chính sách của Hoa Kỳ đối với Việt Nam vẫn trước sau như một, tức là muốn tiếp cận với Việt Nam và muốn giữ Việt Nam trong một chừng mực mà có thể bảo vệ được thế giới phương Tây".
Chính phủ đầu tiên lên tiếng chúc mừng việc ông Trọng được bầu làm chủ tịch nước là Mỹ thông qua vị đại sứ của họ ở Hà Nội, Daniel Kritenbrink hôm 23/10. Trung Quốc là nước thứ hai gửi lời chúc mừng tới việc bổ nhiệm tân chủ tịch nước Việt Nam bằng một thông điệp từ Chủ tịch Tập chỉ vài giờ sau đó.
"Chúng tôi mong muốn tiếp tục hợp tác chặt chẽ tới Chủ tịch Trọng để tăng cường và phát triển hơn nữa mối quan hệ Đối tác toàn diện Mỹ-Việt", Đại sứ Kritenbrink viết trong thông cáo chúc mừng ông Trọng.
******************
Dự thảo Nghị định An ninh mạng Việt Nam : 'Đổi mà chưa đổi’ (BBC, 25/10/2018)
Dự thảo mới nhất của Nghị định hướng dẫn thi hành Luật An ninh mạng của Việt Nam đã có một số thay đổi, nhưng "bản chất" vẫn chưa đổi, theo một cây bút nhiều kinh nghiệm.
Luật An ninh mạng có ảnh hưởng nhiều đến 'quyền kinh tế, chính trị' của công dân ?
Ông Huy Đức, trong bài viết trên Facebook, vừa tiết lộ chỉ riêng trong tháng 10, Việt Nam đã thay đổi đến ba phiên bản dự thảo - 3/10, 11/10 và bản mới nhất.
Các văn bản này đều chưa được công bố chính thức.
Ông Huy Đức đánh giá : "Khác với người tiền nhiệm, lãnh đạo mới của Cục An ninh mạng (A05 - nhập từ A68 và C50) đã lắng nghe ý kiến của Bộ Thông tin Truyền thông và của các bộ ngành hơn".
Cụ thể, dự thảo mới nhất "đã bỏ khá nhiều quy định xâm phạm quyền tự do kinh doanh từng bị phản đối trong 2 dự thảo trước", theo cây bút Huy Đức.
Dự thảo mới cũng đã bỏ yêu cầu "doanh nghiệp kinh doanh online phải xin phép và có sự đồng ý của Cục An ninh mạng" ; bỏ việc thành lập trung tâm dữ liệu và tiếp nhận dữ liệu doanh nghiệp chuyển giao.
Dự thảo cũng không còn yêu cầu doanh nghiệp cung cấp dữ liệu gốc, chưa mã hóa của người dùng cho cơ quan điều tra.
Thẩm quyền yêu cầu doanh nghiệp chuyển dữ liệu bây giờ là bộ trưởng bộ công an thay vì cục trưởng cục an ninh mạng như 2 dự thảo cũ.
'Chưa thay đổi'
Tuy nhiên, cây bút Huy Đức nhận xét : "bản chất của dự thảo này vẫn chưa thay đổi".
"Phạm vi dữ liệu người dùng bị buộc phải lưu trữ ở Việt Nam vẫn còn rất rộng - gần như toàn bộ dữ liệu của mạng xã hội và các dịch vụ online - chi phí của nền kinh tế để thi hành luật là vẫn vô cùng lớn và vô lý".
Ông Huy Đức lo lắng "không chỉ dân chúng mà cả Quốc hội cho đến tận bây giờ cũng chưa hiểu hết tầm ảnh hưởng của Luật An ninh mạng".
Quốc hội Việt Nam thông qua Luật An ninh mạng ngày 12/6/2018 với tỷ lệ đồng ý là 86,86%.
Vào tháng 7, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc giao cho Bộ Công an xây dựng 03 văn bản chính trình Chính phủ gồm : Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết về trình tự, thủ tục áp dụng một số biện pháp bảo vệ an ninh mạng ; Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết một số điều trong Luật An ninh mạng và Quyết định của Thủ trướng Chính phủ ban hành Danh mục hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia.
Cuộc họp ngày 9/10 của Bộ Công an cho biết giới chức đang "khẩn trương hoàn thiện" các văn bản hướng dẫn thi hành Luật An ninh mạng, bảo đảm hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2019.
Cây bút Huy Đức nhận định : "Luật An ninh mạng và các quy phạm đang hình thành trong nghị định không những không có giải pháp nào bảo vệ hữu hiệu mạng VN trước các hackers mà còn đặt nó trong những nguy cơ cao hơn khi ép lưu trữ dữ liệu cá nhân trong một quốc gia có nền tảng công nghệ thấp và đội ngũ thi hành công vụ rất dễ lạm quyền".
Ông đề xuất : "Ủy ban thường vụ Quốc hội, Bộ chính trị và Tân Chủ tịch nước nên nghe lại, đầy đủ và nhiều chiều. Nếu nghị định không hạn chế được các ảnh hưởng xấu của Luật thì nên hoãn thi hành nó".
Tuyên truyền về luật
Trong những ngày này, tại một số địa phương ở Việt Nam đã diễn ra các sự kiện nhằm tuyên truyền về Luật An ninh mạng.
Hôm 24/10, Thành ủy Vũng Tàu tổ chức hội nghị thông tin chuyên đề về luật này.
Trang tin điện tử UBND thành phố Vũng Tàu nói hội nghị giúp cán bộ, đảng viên "nắm vững, hiểu rõ những nội dung cơ bản, cốt lõi của Luật An ninh mạng".
Tương tự, ngày 19/10, Hội Luật gia Việt Nam tổ chức buổi sinh hoạt, trong đó có nội dung về phổ biến Luật An ninh mạng.
Tại đây, một đại diện của Bộ Công an được dẫn lời nói "mong rằng công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật nói chung và đối với Luật An ninh mạng nói riêng sẽ đạt được hiệu quả cao hơn và tạo sự đồng thuận trong nhân dân".
*********************
Trump đang đẩy lùi tiến trình dân chủ ở Việt Nam ? (BBC, 25/10/2018)
Chính sách đối ngoại của Washington dựa trên quan điểm "Nước Mỹ trên hết" của Tổng thống Donald Trump đã có nhiều tác động lớn nhỏ đến nhiều quốc gia trên thế giới.
Chính quyền Trump có đang tác động đến sự dân chủ hóa ở Việt Nam ?
Và Việt Nam là một trong những nước chịu một sự ảnh hưởng không nhỏ từ sự thay đổi này, bắt đầu từ những hiệp ước thương mại cho đến tiến trình dân chủ hóa, theo như hai nhà báo Simon Denyer và David Nakamura của Washington Post.
"Không còn ràng buộc bởi các điều kiện do chính quyền Barack Obama áp đặt để tham gia nhập hiệp ước thương mại, chính quyền Cộng sản Việt Nam đã xóa bỏ các kế hoạch cho phép các tổ chức công đoàn hoạt động và tiến hành cuộc trấn áp gay gắt nhất từ trước đến nay đối với giới bất đồng chính kiến", Denyer và Nakamura viết trong một bài bình luận trên tờ Washington Post.
Ông cho rằng Việt Nam là một ví dụ điển hình cho sự suy thoái vốn ít được để ý đến kể từ quyết định rút khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) của Trump.
Khi xây dựng một thỏa thuận thương mại TPP, chính phủ Hoa Kỳ khi đó buộc giới lãnh đạo Việt Nam phải cho phép các công đoàn độc lập hoạt động, tăng cường bảo vệ môi trường và cho phép Internet tự do và cởi mở.
Và bằng cách thành lập một trật tự dựa trên quy tắc của Washington, nó cũng là một nỗ lực để ngăn chặn sự gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc.
Khi TPP đang được đàm phán, trên mạng xã hội Việt Nam cũng đã xuất hiện một phong trào do các nhà hoạt động Việt Nam khởi xướng để truyền bá về quyền lợi người lao động, sự minh bạch, trách nhiệm giải trình và thậm chí về sự dân chủ, bài của Washington Post viết.
"TPP đã có thể là một làn gió xuôi cánh buồm của các nhà hoạt động Việt Nam, các công đoàn và các nhà môi trường", Brad Adams, giám đốc khu vực Á Châu của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền nói với Nakamura. "Việc rút khỏi TPP là một bước thụt lùi lớn".
Bài viết của Nakamura và Denyer sau đó đã được toàn ban biên tập Washington Post ủng hộ.
"Thay đổi không dễ dàng... Nhưng từ bỏ cuộc đấu tranh cho dân chủ và nhân quyền thì sẽ luôn luôn khiến tình trạng đàn áp ngày càng nhiều hơn, trong khi việc đấu tranh cho những giá trị này có thể thu nhận được kết quả, dù không đồng đều và không hoàn hảo", bài bình luận thể hiện quan điểm của toàn ban biên tập Washington Post viết hôm 21/10.
Tranh cãi giữa các nhà báo kỳ cựu
Nhận định của Nakamura và Denyer vô tình tạo ra tranh cãi giữa những nhà báo đã từng tường trình hay theo dõi sát về Việt Nam từ khi cuộc chiến Việt Nam chưa chấm dứt.
Cựu nhà báo của hãng tin Associated Press, Carl Robinson, cho rằng Hà Nội sẽ không bao giờ cho phép TPP đưa Việt Nam về hướng dân chủ hơn.
Ông cho rằng bản phân tích của Nakamura khá "ngây thơ" và cả chính quyền Obama cũng "ngây thơ" khi nghĩ rằng TPP có thể khiến Việt Nam hướng thêm về dân chủ.
"Người Việt Nam thực ra chỉ rất là thực tế và sẵn lòng nói bất cứ điều gì, làm bất cứ điều gì để thể hiện một hình ảnh nhất định. Nhưng thực tế, họ sẽ không bao giờ dao động với mô hình Một Đảng của mình", vị nhà báo kỳ cựu từng làm cho AP trước năm 1975 nhận định.
Ông Robinson cũng cho rằng ông Trump "vẫn quan tâm về nhân quyền" vì dựa trên bài phát biểu của ông trước Liên Hiệp Quốc hồi tháng 9, khi ông lên tiếng chỉ trích Venezuela.
"Ánh hoàng quang về nhân quyền chắc chắn là không còn nhưng tôi muốn nói rằng có rất nhiều điều đang xảy ra sau hậu trường", ông Robinson nói, tự nhận mình là một nhà quan sát thường xuyên về tình hình Việt Nam.
"Nếu có một thông điệp nhất quán ở đây thì đó là Hoa Kỳ chẳng đếm xỉa gì đến bất kỳ ai ngoài quyền lợi của riêng nó", ông nói.
Trong khi đó Paul Mooney, một nhà báo tự do ở khu vực Châu Á hơn 30 năm qua thì lại đồng tình với Nakamura.
Ông Mooney cho biết đã trao đổi với một vài nhà hoạt động, giới bất đồng chính kiến Việt Nam và một vài tổ chức nhân quyền thì tất cả đều "xác nhận rằng Trump không nói một lời về nhân quyền, hay nhắc đến tên những người đã bị trấn áp khi ông ta đến thăm Việt Nam".
"Và họ nói rằng tình trạng nhân quyền đã xấu đi đáng kể kể từ khi ông Trump nhậm chức vì chính phủ Việt Nam và những nước trong khu vực - biết rằng họ không phải phản hồi lại áp lực của Mỹ đối với những vấn đề này nữa".
"Tôi biết rằng các chính quyền Cộng hòa và Dân chủ trước đây luôn lên tiếng thúc đẩy về nhân quyền ở nhiều quốc gia khi tôi còn đưa tin từ Đài Loan, Hồng Kông, Trung Quốc và các nước khác trong gần 30 năm qua, và nó đã có một tác động nhất định".
"Khi Obama thăm Việt Nam lần cuối cùng, ông đã gặp một nửa tá nhà hoạt động và những người bất đồng chính kiến. Những thứ như thế này tuy mang tính biểu tượng, nhưng cũng gửi một thông điệp quan trọng".
"Ông có thể đưa ra bằng chứng nào chứng minh Trump đã làm gì thúc đẩy nhân quyền ở đó không ? Số người Việt Nam bị bắt đang tăng lên đáng kể kể từ khi ông ta được bầu. Nhưng Trump có bao giờ nhắc đến nổi một cái tên không ?" ông Mooney, người từng làm tại hãng tin Reuters đặt câu hỏi cho Robinson.
Rút khỏi TPP tác động đến nhân quyền ?
Trích lời một nhà đấu tranh, và đơn cử vài người trong giới bất đồng chính kiến, bài báo trên tờ Washington Post nhận định rằng sự thay đổi chính sách đột ngột đã gây ra một hệ lụy sâu sắc.
"Ngay sau khi Mỹ rút khỏi TPP, bạn đã thấy một sự thay đổi căn bản trong cách chính phủ [Việt Nam] đối xử với công nhân, các nhà hoạt động lao động và công đoàn", Đỗ Thị Minh Hạnh, một nhà hoạt động quyền người lao động 33 tuổi, nói tại một quán cà phê ở Thành phố Hồ Chí Minh. "Rất nhiều người đã bị quấy rối, theo sau, bị cầm tù và bị đe dọa".
Trump luôn muốn rút khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương
Bản thân bà Hạnh cũng phải đối mặt với tình trạng sách nhiễu, thậm chí bị nhiều đàn ông đeo khẩu trang ném đá và chất nổ vào nhà.
Dấu hiệu đầu tiên của cuộc trấn áp xảy ra ngày từ trước khi ông Trump đắc cử, bằng việc bắt giữ blogger Mẹ Nấm hồi tháng 10, 2016.
Đến vào giữa 2017, các cuộc bắt giữ các nhà hoạt động diễn ra nhanh chóng và dày đặc hơn, với số lượng các nhà hoạt động, blogger bị bắt giữ gia tăng cũng như mức án tù của họ, từ 10 năm đến mức kịch trần là 20 năm tù giam.
Bài viết của Nakamura và Denyer chỉ ra bản án 20 năm tù của nhà hoạt động Lê Đình Lượng và gọi ông là nhà đấu tranh về môi trường.
Nếu chính phủ Mỹ chịu ở lại TPP, "Việt Nam sẽ phải thực hiện nhiều cam kết về cải thiện nhân quyền, cải thiện tình hình cho người lao động", luật sư Nguyễn Văn Đài nói trong một cuộc phỏng vấn tại căn nhà hai phòng khiêm tốn ngoại ô Frankfurt.
"Nó đã có thể là một cơ hội để thay đổi đất nước tôi".
Hiệp ước quốc tế không chắc đem lại dân chủ
Bài báo của Washington Post, tuy nhiên, cũng trích quan điểm của Garrett Marquis, phát ngôn viên cho Hội đồng An ninh Quốc gia, rằng, thường các hiệp ước thương mại không nhất thiết hiệu quả trong việc đạt được cải cách dân chủ.
Ông Marquis dẫn chứng việc Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương Mại Thế giới WTO vào 2001 "chứng tỏ thương mại quốc tế gia tăng không phải lúc nào cũng tự do hóa các quốc gia độc đảng chuyên chế. Thực tế, nó còn làm trì hoãn tiến hình tự do hóa vì khiến cho đảng cầm quyền mạnh hơn".
Việt Nam vẫn có ý định tham gia CPTPP phiên bản mới của TPP mà không có Hoa Kỳ. Nhưng thỏa thuận này không bao gồm những điều kiện buộc Việt Nam phải cam kết, gồm cả quyền của người lao động.
Trong quá trình đàm phán TPP, cựu Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Ted Osius liên tục nhấn mạnh về sự cần thiết trong việc hiệp định thương mại được Quốc hội phê chuẩn và ông sẽ mang lá thư từ các nghị sĩ đến chính quyền Việt Nam, nhấn mạnh họ chú ý đến nhân quyền.
"Nó là một thông điệp rất, rất mạnh mẽ", vị cựu đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam được bổ nhiệm dưới thời Obama nói.
"Điều này không có nghĩa họ sẽ mở cửa tất cả cánh cửa nhà tù, nhưng họ đã phải cân nhắc quan điểm của Hoa Kỳ mỗi khi họ đưa quyết định. Tôi không nghĩ điều này vẫn xảy ra kể từ khi chúng ta rút khỏi TPP", ông Osius nói.
Kém so với chính quyền của Obama ?
Nhà báo Nakamura và Denyer cũng chỉ ra sự khác biệt về phong cách đối ngoại của hai tổng thống Obama và Trump.
Cách tiếp cận của chính quyền Trump đối với Việt Nam tương tự như Obama theo hai cách : Tập trung mạnh vào việc phát triển mối quan hệ quân sự và an ninh, và giúp giới lãnh đạo Việt Nam tiếp cận tới cấp cao nhất của chính phủ Hoa Kỳ.
Hồi tháng 7, 2015, Obama đã làm một điều chưa từng có tiền lệ đó là gặp gỡ với Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng ở Washington. Vị tổng thống Hoa Kỳ đã dành bốn tiếng chuẩn bị cho cuộc gặp và có một thông điệp quan trọng để truyền tải.
Ông Obama nói ông "tôn trọng" hai hệ thống chính trị khác biệt, theo ba nhân chứng có mặt trong văn phòng.
"Nhân quyền và tự do dân chủ vẫn rất quan trọng, nhưng Washington không có ý định lật đổ Đảng Cộng Sản".
Cuộc gặp hồi tháng 7/2015 giữa Tổng thống Barack Obama với Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng
Kết quả của cuộc gặp này là hàng loạt các thỏa thuận song phương chấn động, như việc gỡ bỏ cấm vận vũ khí vào 2016 và một lá thư về thoả thuận TPP, trong đó Hà Nội hứa sẽ cho phép thành lập công đoàn độc lập, theo Evan Medeiros, giám đốc cấp cao về Châu Á cho Hội đồng An ninh Quốc gia.
"Tiền đề cơ bản dưới sự cai trị của một đảng là đảng kiểm soát tất cả mọi thứ. Để thiết lập các hiệp hội độc lập về mặt chính trị có thể được cho là mang tính khá cách mạng", Tom Malinowski, trợ lý thư ký về dân chủ, nhân quyền và lao động dưới thời Obama, cho biết.
Nhưng về những mặt khác thì nó rất khác.
Vào tháng 5/2017, khi ông Trump đón tiếp Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, vị cố vấn an ninh khi đó H.R. McMaster chỉ có đúng 5 phút để cố vấn ông Trump, theo như cựu đại sứ Osius.
Nhưng hầu hết cuộc gặp đó là ông Trump nói những câu đùa thô thiển, theo ông Osius.
"Khá là rõ ràng là ngài tổng thống đã không biết người ông ấy sẽ gặp là ai, gặp về điều gì và thậm chí cũng không hề hứng thú về cuộc gặp đó", ông Osius nói thêm.
Trong khi đó Nhà Trắng phủ nhận ông Trump thiếu chuẩn bị cho cuộc gặp trên.
Vào tháng 11/2017, Ông Trump gặp cố chủ tịch Trần Đại Quang và đưa ra một tuyên bố chung đề cập rằng "cả hai nhà lãnh đạo nhận ra sự quan trọng trong việc bảo vệ và thúc đẩy nhân quyền".
Trong khi đó, trong chuyến đi đến Việt Nam trước khi kết thúc nhiệm kỳ, cựu Tổng thống Obama đã có cuộc gặp với giới bất đồng chính kiến và các thanh niên trẻ.
Còn Trump thì nhấn mạnh vào tình trạng thâm hụt thương mại và tìm cách bán vũ khí Hoa Kỳ cho Hà Nội, bài báo của Washington Post viết.
Tuy vậy, phát ngôn viên của Đại sứ quán Hoa Kỳ Pope Thrower nói rằng chính quyền Hoa Kỳ sẽ "duy trì cam kết lâu dài với các đối tác chính phủ và phi chính phủ để thúc tiến quyền lao động ở Việt Nam".
Chính quyền Trump cũng nhiều lần lên tiếng rằng "vô cùng lo lắng" về sự kết tội đối với các nhà hoạt động và kêu gọi chính quyền Hà Nội cho phép các cá nhân "bày tỏ quan điểm của họ một cách tự do và tụ tập một cách ôn hòa".
Chính quyền của Trump cũng yêu cầu Việt Nam tôn trọng tự do tôn giáo, một quan chức cấp cao của Nhà Trắng nói với điều kiện ẩn danh. Tuy nhiên viên chức này cũng thừa nhận Hà Nội hầu hết đều lờ đi các áp lực bên ngoài.
"Tình hình này đang khá xấu", viên chức này nói. "Tôi nghĩ đó là một trở ngại cho mối quan hệ hợp tác chặt chẽ hơn với Việt Nam".
Theo ông Adams, chính quyền Cộng sản hiện nay phần lớn lờ đi những khiếu nại của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ.
"Khi họ nhìn vào Trump, họ thấy một vị tổng thống Hoa Kỳ, người tỏ rõ quan điểm là ông ta không quan tâm đến nhân quyền và dường như tỏ ra thích những kẻ độc tài", ông Adams nói.
