 | Tổng quan: | 3249180 |
"Nhà nước Việt Nam là vô pháp và có thành tích nhân quyền tồi tệ nhất khu vực Đông Nam Á"
Ông Phil Robertson, Phó giám đốc đặc trách khu vực Châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền Human Rights Watch có chuyến đi đến thủ đô Washington D.C để vận động cho nhân quyền và dân chủ.
Chính quyền Hà Nội tuyên các bản án tù nặng nề đối với các nhà hoạt động dân chủ tại Việt Nam. RFA
Ông Phil Robertson dành cho Ban Việt ngữ một cuộc phỏng vấn liên quan tình hình nhân quyền tại Việt Nam.
Trước hết, ông cho biết ghi nhận của HRW về vụ việc Blogger Trương Duy Nhất mất tích vào ngày 26 tháng 1 vừa qua :
Phil Robertson : Vụ việc xảy ra thật sự là bí ẩn. Có thể nói rõ ràng là ông Trương Duy Nhất đến Thái Lan để tìm quy chế tị nạn chính trị và ông Nhất đã xuất hiện tại văn phòng làm giấy tờ của Cao ủy Tị nạn Liên Hiệp Quốc (UNHCR) và có hình ảnh chứng minh cho điều này. Chúng tôi cũng nhận được tin ông Nhất có gặp gỡ và liên lạc với một số người mà ông tin cậy trước khi mất tích. Chúng tôi thật sự không biết chuyện gì đã xảy ra. Nhưng, chúng tôi quan ngại Chính quyền Việt Nam có liên can trong việc bắt ông Nhất và làm cho ông ta mất tích.
Chính quyền Việt Nam được ghi nhận đã từ lâu tiến hành việc theo dõi và cản trở các nhà bất đồng chính kiến chạy lánh nạn ra nước ngoài, như Thái Lan và các nước khác trong khu vực Đông Nam Á. Vì vậy, ngay lập tức Hà Nội bị ngờ có thể đã làm điều gì đó như họ từng hành động một cách tương tự đối với nhân vật (Trịnh Xuân Thanh) tìm quy chế tị nạn ở Đức, đã bị bắt cóc mang về nước.
Chúng tôi chờ đợi nhìn thấy ông Trương Duy Nhất xuất hiện trở lại. Nhưng ngay lúc này, chúng tôi cố gắng gây áp lực lên Chính quyền Thái Lan tiến hành một cuộc điều tra nghiêm túc. Một giới chức di trú tại Bangkok nói rằng họ đang xem xét vấn đề này. Tuy nhiên, chúng tôi không thể biết được họ sẽ điều tra một cách toàn diện và sâu rộng ra sao.
RFA : Như ông đã nói rằng Chính quyền Việt Nam thường xuyên có những hành động bắt giữ công dân như thế, ông nhận định tính chất nghiêm trọng của vụ việc Blogger Trương Duy Nhất mất tích như thế nào ?
Phil Robertson : Cứ mỗi một người tìm quy chế tị nạn bị mất tích thì đều nghiêm trọng. Chúng tôi ghi nhận nhiều trường hợp xảy ra trong khu vực Châu Á, đặc biệt là Trung Quốc, bắt người ở Thái Lan. Việt Nam và Campuchia cũng thế. Do đó, một cách tổng thể có thể cho rằng Blogger Trương Duy Nhất đã bị bắt về Việt Nam. Chúng tôi vẫn chưa có thông tin nào để xác minh và chúng tôi đang kết hợp với các tổ chức cũng như tiếp xúc với những người biết được thông tin liên quan để tìm hiểu thêm thông tin xác thực. Vụ việc vẫn còn trong vòng bí ẩn.
RFA : Về tình hình nhân quyền ở Việt Nam, HRW vẫn luôn kêu gọi Chính quyền Hà Nội trả tự do cho các blogger, những nhà hoạt động và tù nhân chính trị đã bị bắt giữ và giam cầm một cách bất công. Thế nhưng, RFA ghi nhận sự kêu gọi của HRW vẫn chưa nhận được sự phản hồi nào từ phía Hà Nội. Trái lại, ngày càng nhiều bản án tù bị tuyên với thời gian dài hơn, chẳng hạn như trường hợp nhà hoạt động dân chủ Nguyễn Đình Lượng bị kết án đến 20 năm tù giam. Không những vậy, tình trạng đàn áp các hoạt động cổ súy cho dân chủ, các quyền tự do về biểu đạt, hội họp, tôn giáo…các quyền về xã hội/chính trị ngày càng mạnh tay. Ông cho rằng những lý do mà Hà Nội hành xử như vậy là gì, đặc biệt từ khi đương kim Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng được bầu chọn trở thành Chủ tịch nước Việt Nam ?
Phil Robertson : Tôi muốn nhắc lại sự kiên hồi năm 2017 khi Thủ tướng Việt Nam đến thăm Nhà Trắng qua lời mời của Tổng thống Donal Trump. Tại cuộc họp ở Nhà Trắng với Hội đồng An ninh Quốc gia và Bộ Nội An Hoa Kỳ, chúng tôi nhận thấy vấn đề nhân quyền không hề được nhắc đến. Chính phủ Hoa Kỳ hoàn toàn thiếu sót khi không đề cập đến vấn đề nhân quyền với Thủ tướng Việt Nam. Chúng tôi cho rằng Việt Nam nhận ra là Hoa Kỳ không quan tâm đến vấn đề nhân quyền nên Việt Nam được tự do trong cách hành xử về nhân quyền ở nước của họ. Chúng tôi tin rằng Chính quyền Việt Nam rất thông minh trong lãnh vực ngoại giao nên do đó họ nghĩ rằng học có thể làm bất kỳ điều gì họ muốn và vì thế chúng ta nhận thấy tình trạng đàn áp và kết án tù nhiều năm đã và đang diễn ra đối với những người bất đồng chính kiến. Đây là bản chất thật của Chính quyền Việt Nam, họ cứ việc làm bởi vì họ nhìn thấy cộng đồng thế giới không quan tâm.
Chúng tôi ghi nhận có chút thay đổi liên quan đến việc Hà Nội ngược đãi các quyền của dân chúng ở Việt Nam vì bị ảnh hưởng đến mối quan hệ với Châu Âu (EU) về Hiệp định Tự do Thương mại Việt Nam-EU (EVFTA). Hiện Hà Nội gặp trở ngại trong việc ký kết hiệp định này với phía Quốc hội Châu Âu.
RFA : Mới đây nhất, hồi tháng 1 năm 2019, tại kỳ Kiểm điểm định kỳ phổ quát về nhân quyền của Việt Nam (UPR) diễn ra ở Thụy Sĩ nói riêng, cũng như Việt Nam nhiều lần phản bác những báo cáo về tình hình nhân quyền Việt Nam bị tồi tệ ; đồng thời Việt Nam còn lên tiếng cho rằng các tổ chức phi chính phủ như HRW, Ân xá Quốc tế-Amnesty International, Ủy ban Bảo vệ Ký giả (CPJ), Tổ chức Phóng viên Không Biên giới hay các chính phủ như Chính phủ Hoa Kỳ, Chính phủ EU hiềm khích với Việt Nam, can thiệp vào các vấn đề nội bộ của Việt Nam và thực hiện các báo cáo sai trật về tình hình nhân quyền tại Việt Nam.
Câu hỏi được nêu lên rằng HRW và những tổ chức khác làm thế nào để chứng minh những lời tuyên bố của Việt Nam hoàn toàn tôn trọng các quyền của người dân về nhân quyền, dân sự, chính trị, tôn giáo là không đúng sự thật ?
Ông Phil Robertson, Phó giám đốc đặc trách khu vực Châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền-Human Rights Watch trong cuộc phỏng vấn với Ban Việt ngữ RFA ngày 19/01/19. RFA
Phil Robertson : Chúng tôi vẫn tiếp tục các công việc mà chúng tôi đã và đang làm là chúng tôi thu thập tài liệu, chứng cứ những việc xảy ra và làm báo cáo. Các tổ chức nhân quyền giống như HRW cùng làm một công việc là thu thập tài liệu, tiếp xúc với người dân, xem xét sự việc, tham khảo luật pháp…Có một sự tranh cãi là Chính phủ Việt Nam phải thực hiện theo Công ước Nhân quyền Quốc tế mà họ đã ký phê chuẩn, nhưng đó chỉ là chiêu trò. Chẳng hạn, Công ước Nhân quyền Quốc tế công nhận quyền tự do phản biện của người dân đối với nhà nước, thế nhưng Chính quyền Việt Nam và Luật pháp Việt Nam chống lại nghĩa vụ về nhân quyền theo quốc tế mà họ tham gia. Chính quyền Việt Nam cứ nói trắng thành đen, và họ cứ tiếp tục dối trá như thế nhưng cộng đồng thế giới thì vẫn cứ tin theo. Các quốc gia cứ tiếp nối trong những vấn đề bang giao về chính trị và nhằm đạt được các lợi ích đủ để không đặt vấn đề nhân quyền của Việt Nam lên bàn nghị sự.
Chúng tôi muốn nói với người Việt Nam khắp thế giới rằng quý vị quan tâm đến nhân quyền Việt Nam thì chính quý vị phải yêu cầu các lãnh đạo quốc gia của quý vị ủng hộ cho nhân quyền ở Việt Nam.
RFA : Không chỉ liên quan báo cáo nhân quyền ở Việt Nam, mà báo cáo nhân quyền tại các nước trong khu vực Đông Nam Á như Campuchia, Myanmar, Lào…cũng được ghi nhận là bị xấu đi. HRW có ghi nhận nào về sự phối hợp của các tổ chức xã hội dân sự giữa những quốc gia trong khu vực Đông Nam Á cùng với sự hỗ trợ của các tổ chức nhân quyền cho mục đích tương lai tốt đẹp hơn tại khu vực này ?
Phil Robertson : HRW ghi nhận có một sự nỗ lực ở khu vực Đông Nam Á. Các tổ chức xã hội dân sự cùng với những tổ chức phi chính phủ (NGOs) sẽ có cuộc họp trong cùng thời gian diễn ra hội nghị giữa các lãnh đạo của khối ASEAN trong năm 2019 này, ở Thái Lan để bàn thảo về tôn trọng nhân quyền và ủng hộ dân chủ tại khu vực Đông Nam Á.
Sự phối hợp như vậy là rất cần thiết. Tuy nhiên, chúng tôi lo ngại phía Việt Nam sẽ gửi các tổ chức NGOs sự giả hiệu, do nhà nước dựng lên đến tham dự. Chính quyền Hà Nội rất công kích các hoạt động của quốc tế nhằm ủng hộ nhân quyền tại Việt Nam. Họ luôn theo đuổi việc kiểm soát các tổ chức NGOs, những người tị nạn và những nhà bất đồng chính kiến ở nước ngoài như trường hợp bắt cóc Trịnh Xuân Thanh hay vụ việc Blogger Trương Duy Nhất mất tích. Nhà nước Việt Nam là vô pháp, đàn áp nhân quyền và một trong những nhà nước bị báo cáo có thành tích nhân quyền tồi tệ nhất khu vực Đông Nam Á.
RFA : Ông có nhìn thất được viễn ảnh nào khích lệ tinh thần cho những nhà hoạt động dân chủ, các blogger và nhà báo độc lập ở Việt Nam trong năm 2019 qua chuyến đi đến thủ đô Hoa Kỳ để vận động cho dân chủ nhân quyền, thưa ông ?
Phil Robertson : HRW nhận thấy có nhiều hoạt động để vận động cho nhân quyền Việt Nam ở Quốc hội Hoa Kỳ. Chúng tôi hy vọng sẽ nhìn thấy sự quan tâm nhiều hơn về vấn đề nhân quyền Việt Nam của Chính phủ Mỹ cũng như Hoa Kỳ sẽ đặt nặng vấn đề nhân quyền trong mối quan hệ ngoại giao với các quốc gia ở khu vực Đông Nam Á hầu nhân quyền ở đó cũng được tôn trọng giống như ở Hoa Kỳ.
HRW sẽ tiếp tục làm việc với chính phủ của các nước và Liên Hiệp Quốc để cộng đồng quốc tế ủng hộ và bảo vệ cho nhân quyền tại Việt Nam.
RFA : Chân thành cảm ơn ông Phil Robertson dành cho RFA cuộc phỏng vấn này.
Nguồn : RFA, 19/02/2019
Ngày 1/12 tới đây sẽ diễn ra buổi đối thoại nhân quyền thường niên giữa Việt Nam và Liên minh Châu Âu EU.
Phóng viên Chân Như phỏng vấn ông Phil Robertson, Phó Giám đốc phụ trách Châu Á thuộc HRW. RFA photo
Tổ chức theo dõi Nhân quyền Human Rights Watch đã kêu gọi EU cần gây áp lực với Việt Nam để thay đổi tình hình nhân quyền tại quốc gia này.
Mời quý vị cùng theo dõi bài phỏng vấn chi tiết giữa RFA và ông Phil Robertson, Phó Giám đốc phụ trách khu vực Châu Á của Human Rights Watch, trước buổi đối thoại sắp tới :
RFA : Xin chào ông Phil Robertson. Như chúng ta đã biết đầu tháng 12 tới đây Việt Nam và Liên Hiệp Châu Âu EU sẽ tổ chức đối thoại nhân quyền hàng năm. Vậy là người đại diện cho Tổ chức Theo dõi Nhân quyền Human Rights Watch, ông có thông điệp gì muốn nhắn gửi tới Liên Hiệp Châu Âu không ?
Phil Robertson : Liên Hiệp Châu Âu là một tổ chức luôn tuyên bố rõ ràng rằng họ tôn trọng nhân quyền. Và nhân quyền là một phần không thể thiếu nếu muốn là một thành viên của EU. Vì vậy, tôi nghĩ EU có trách nhiệm thảo luận với Việt Nam về vấn đề nhân quyền và thúc giục họ đảm bảo nhân quyền một cách tốt hơn. Hiện nay Việt Nam đang giam giữ hơn một trăm tù nhân chính trị, và chúng tôi đang kêu gọi EU tạo áp lực để Việt Nam trả tự do cho những tù nhân này. Chúng tôi đã gửi cho họ một danh sách tù nhân rất dài, và luật sư Nguyễn Văn Đài là một trong những người đứng đầu danh sách này. Bên cạnh đó còn rất nhiều tù nhân khác.
Chúng tôi cũng mong được nhìn thấy EU thúc giục mạnh mẽ chính phủ Hà Nội để họ thay đổi bộ luật hình sự, cải cách bộ luật này để nó phù hợp với những tiêu chuẩn nhân quyền quốc tế. Bởi vì giả sử họ có thả tù nhân nhưng họ không thay đổi luật thì tại buổi đối thoại năm tới EU lại phải thúc họ thả những tù nhân chính trị khác.
RFA : Ông thấy tình hình nhân quyền ở Việt Nam thời gian gần đây như thế nào ?
Phil Robertson : Rõ ràng nhân quyền ở Việt Nam đang xấu đi một cách trầm trọng. Kể từ khi ông Thủ tướng trở về từ chuyến thăm Nhà Trắng, chúng tôi nhận thấy tình trạng đàn áp nhân quyền gia tăng đáng kể. Tôi nghĩ sau cuộc gặp gỡ với ông Trump, ông Thủ tướng Việt Nam nhận ra rằng Tổng thống Trump không hề quan tâm đến nhân quyền, và vì vậy Việt Nam cứ thỏa sức đàn áp các nhà bất đồng chính kiến, các blogger và các nhà hoạt động dân chủ nhân quyền, hết người này đến người khác. Việt Nam cho rằng Hoa Kỳ không còn đứng sau những người này để bảo vệ họ nữa.
RFA : Chắc ông cũng biết chuyện cách đây không lâu 3 nhà hoạt động nhân quyền đã bị câu lưu ngay sau khi họ tới gặp đoàn đại biểu của EU để thảo luận về buổi đối thoại sắp tới đây. Ông suy nghĩ gì về thông tin này ?
Phil Robertson : Đây rõ ràng thuộc về trách nhiệm của EU, lẽ ra họ phải lên tiếng ngay lập tức để những người này được trả tự do ngay lúc đó. Chuyện Việt Nam bắt giữ những nhà hoạt động này ngay sau khi họ gặp gỡ với các vị khách từ EU tới để cải thiện tình hình nhân quyền cho thấy sự coi thường Liên Hiệp Châu Âu của giới lãnh đạo Việt Nam. Đây là một hành động tàn bạo, nhằm làm nản chí những nhà hoạt động - những người không hề làm gì ngoài việc đến gặp đại biểu EU để chia sẻ về những gì xảy ra với họ và những người anh em đồng chí hướng. Nó thể hiện Việt Nam là một nhà nước độc tài, chuyên đàn áp nhân quyền.
RFA : Về chuyện luật sư Võ An Đôn tỉnh Phú Yên vừa bị xóa tên khỏi danh sách luật sư của tỉnh này vì những phát ngôn và bài viết của ông ấy. Ông Đôn nói với chúng tôi rằng chính quyền làm vậy để ngăn chặn ông ấy tham gia bào chữa cho phiên phúc thẩm của Mẹ Nấm - Nguyễn Ngọc Như Quỳnh. Ông nghĩ điều này có vi phạm quyền tự do ngôn luận của công dân mà chính Việt Nam đã quy định trong Hiến pháp hay không ?
Phil Robertson : Tôi nghĩ hệ thống pháp lý ở Việt Nam như một trò hề. Hệ thống này là một cánh tay nối dài của Đảng Cộng sản, nó không có sự độc lập và không đáng tin. Rất nhiều bản án do Đảng Cộng sản quyết định mức tù giam. Việc họ không muốn Mẹ Nấm có luật sư bào chữa một lần nữa thể hiện chính phủ Việt Nam không hề tôn trọng luật pháp của chính họ.
RFA : Cũng liên quan đến Mẹ Nấm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, ngày 30/11 tới đây Việt Nam sẽ xử phúc thẩm vụ án của cô. Phiên tòa diễn ra chỉ một ngày trước buổi đối thoại nhân quyền với EU. Ông nghĩ Việt Nam có vì vậy mà giảm hình phạt 10 năm tù cho cô Quỳnh hay không ?
Phil Robertson : Tất nhiên tôi hi vọng họ sẽ thả cô ấy ngay lập tức và khoe với phía EU rằng họ thả cô ấy vì buổi đối thoại này. Tuy nhiên, tôi không nghĩ họ sẽ làm vậy. Việt Nam có vẻ cũng đang kháng cự lại EU, họ nói rằng việc tôi tôi làm, các anh không có quyền can dự vào. Đây chẳng khác nào cười vào mặt EU. Lẽ ra EU cần phản kháng mạnh mẽ và lên tiếng công khai rằng Việt Nam đã thất bại trong trách nhiệm tôn trọng công ước nhân quyền quốc tế, cũng như trách nhiệm của một thành viên Liên Hiệp quốc.
RFA : Việt Nam mới đây cũng thúc giục EU không đưa nhân quyền vào Hiệp định Tự do Thương mại và nói rằng Việt Nam luôn phối hợp với quốc tế để bảo vệ tốt hơn quyền con người. Phía EU chưa thấy hồi đáp chính thức về lời kêu gọi này. Ông nghĩ EU nên hành xử thế nào ?
Phil Robertson : Khi nói đến thương mại sản xuất, vấn đề quyền lao động cần được xem xét kỹ lưỡng chẳng hạn như bản thân công nhân, tiền lương, hay điều kiện làm việc của họ. Tôi hi vọng EU sẽ nói với Việt Nam rằng sẽ không có hiệp định tự do thương mại nào hết cho đến khi Việt Nam cho phép công dân tham gia vào bất cứ công đoàn nào họ muốn và chấm dứt tình trạng ép người lao động tham gia vào những hội đoàn do Tổng Liên đoàn Lao động kiểm soát. Việt Nam luôn tự nhận mình là thiên đường cho người lao động nhưng thực tế đó là nơi họ bị đàn áp, và kiểm soát. Họ không có một quyền hành hay sự tự do tham gia vào những hoạt động họ muốn. Đây là những quyền lợi chúng ta thường thấy ở những đất nước hiện đại, tôn trọng nhân quyền.
RFA : Một nhà hoạt động khác là anh Nguyễn Văn Hóa vừa bị kết án 7 năm tù giam, ngay trước thềm buổi đối thoại sắp tới. Ông có thấy đây là một dấu hiệu cho thấy Việt Nam không hề tỏ ra nao núng hay lo sợ về buổi đối thoại này ?
Phil Robertson : Tôi nhận thấy họ đang tống giam càng nhiều nhà hoạt động càng tốt. Họ luôn sẵn sàng nói rằng họ là một quốc gia quan tâm và tôn trọng nhân quyền nhưng thực tế họ làm trái ngược lại hoàn toàn. Vì vậy buổi đối thoại này cũng là một điều tốt thôi, nhưng không thể nào đủ được. Nói chuyện về nhân quyền với Việt Nam thì bạn sẽ nhận được một bản tuyên bố hứa hẹn họ sẽ quan tâm đến nhân quyền, rồi họ sẽ thêm từ "nhưng" vào đó. Sau đó họ sẽ dựng lên đủ mọi cớ để biện minh rằng cho việc không đáp ứng được những yêu cầu về nhân quyền. Tôi nghĩ rằng nhân quyền cần là một yếu tố vô điều kiện và phải được bảo đảm trong bất cứ trường hợp nào. Nhưng Việt Nam đã hoàn toàn thất bại trong việc tuân thủ những quy định về nhân quyền của họ.
Chân Như thực hiện
Nguồn : RFA, 29/11/2017
