 | Tổng quan: | 3708185 |
Làm rầu nồi canh ở đây không phải chỉ một con sâu trong làng báo, mà là cả bầy sâu bọ nhung nhúc.
Sáng thứ ba 15/1, nhật báo Sài Gòn Giải Phóng và trang báo điện tử của tờ báo này đã đăng bài viết "134 hộ dân khai thác đất vườn rau Tân Bình đều có nhà bên ngoài" (1). Người dân khu vườn rau Lộc Hưng nói rằng bài viết sai sự thật.
Trưa Chủ nhật 20/1, cô giáo Trần Minh Thi, cư dân khu vườn rau Lộc Hưng đăng tải trên trang cá nhân facebook tấm hình với ghi chú đây chính là cô phóng viên báo Sài Gòn Giải Phóng đã gặp gỡ bà con hôm đó (xem ảnh). Đầu giờ chiều, tấm hình này được tháo xuống kèm lời chia sẻ (trích nguyên văn, bao gồm cách viết tắt) : "Vẫn biết sự lan tỏa đã có, nhưng với thiện chí tôi sẽ rút bài về phóng viên báo SG vì lòng thiện của con người VrLH".
Bài viết trên báo Sài Gòn Giải Phóng của phóng viên ký tên Hoàng Phương được thể hiện theo dạng tường thuật phiếm chỉ lời của một quan chức quản lý cấp quận Tân Bình.
Phóng viên Hoàng Phương của báo đảng Sài Gòn Giải Phóng
Đoạn mang tính tìm hiểu thực tế của cá nhân phóng viên được sử dụng đại từ nhân xưng ‘chúng tôi’, có nguyên văn như sau :
"Ngoài ra, theo tìm hiểu của chúng tôi, tình hình ở khu đất này khá phức tạp với việc chuyển nhượng đất bằng giấy tay, còn có tình trạng đầu nậu đầu cơ, bảo kê xây dựng trái pháp luật. Một số người dân khu vực còn cho biết có người mua đất nông nghiệp ở đây bằng giấy tay với giá 10 triệu đồng/m2 rồi xây dựng không phép để cho thuê phòng trọ hoặc cho thuê mặt bằng kinh doanh". Qua những lần có mặt tại hiện trường, PV còn được nghe thông tin có hộ dân sau đợt tháo dỡ nhà không phép đã thở phào nhẹ nhõm : "May mà không xây nhà". Số là hộ này đang khai thác đất trồng rau và thấy "phong trào xây nhà trái phép" trong năm 2018 nên người nhà dự định đầu tư 500 triệu đồng để xây phòng trọ. Nhưng may mắn là có người khác can ngăn, vì thấy rằng đây là đất nông nghiệp nên xây nhà là vi phạm".
Lưu ý đoạn trích trên, câu Qua những lần có mặt tại hiện trường, PV còn được nghe thông tin có hộ dân sau đợt tháo dỡ nhà không phép đã thở phào nhẹ nhõm : "May mà không xây nhà", là đặt trong ngữ cảnh "Đại diện UBND quận Tân Bình khẳng định còn có tình trạng "mặt rô" vào chiếm đất người dân đang trồng rau để xây nhà trái phép rồi cho thuê". Nói một cách khác, có thể hiểu là phóng viên báo Sài Gòn Giải Phóng đã đi cùng với người nào đó của UBND quận Tân Bình khi đến ghi nhận ý kiến của cư dân vườn rau Lộc Hưng. Sự khách quan ở đây được giới hạn trong hoàn cảnh ‘người chính quyền’ đi kèm.
Tựa bài viết được đặt ở thể khẳng định : "134 hộ dân khai thác đất vườn rau Tân Bình đều có nhà bên ngoài". Nếu tựa này được kết thúc bằng dấu chấm hỏi của thể nghi vấn thì bài viết sẽ dễ được chấp nhận hơn, mặc dù phóng viên báo Sài Gòn Giải Phóng đã cố tình không tường thuật đầy đủ các ý kiến của người dân vườn rau Lộc Hưng mà cô đã gặp gỡ.
Cuối giờ sáng Chủ nhật 20/1, trên báo điện tử Người đô thị, có bài viết "Cưỡng chế ‘vườn rau Lộc Hưng’ : Người dân gửi đơn kêu cứu khẩn cấp tới Trung ương" (2).
Cũng ở thể tường thuật, nhưng báo Người đô thị dẫn tên cụ thể (trích) :
"Ngồi bên đống đồ đạc ngổn ngang, bà cho biết gia đình không nhận được "miếng giấy" (thông báo cưỡng chế -PV) từ chính quyền. Đồ đạc chạy không kịp. Cái gì còn cái gì mất cũng không biết. Từ thuở cha sanh mẹ đẻ mới "thấy" cảnh màn trời chiếu đất. Không biết nương tựa vào đâu. Hai vợ chồng đã lớn tuổi. Sống nay chết mai. Chỉ thương đàn con đàn cháu không biết bám víu vào đâu. Năm cháu, sáu con chưa kể dâu rể đều sống cùng với vợ chồng già.
"Tôi khổ thì mọi người cũng khổ", bà Thái nghẹn ngào, không biết nói gì thêm.
"Ngoài đường" là nơi tá túc của gia đình bà Ngô Thị Nga khi chỉ còn non tháng nữa là đến Tết cổ truyền. Bà về làm dâu Vườn rau Lộc Hưng từ năm 1986. Trồng rau mà sống. Trải qua hằng chục năm canh tác, đất đai ngày càng bạc màu, chưa kể cánh đồng thường xuyên ngập úng do nước mưa, nước thải… Không thể tiếp tục canh tác, năm 2012 gia đình cất nhà trọ cho thuê, làm kế sinh nhai. Cũng như bà Thái, bà Nga cho biết không nhận được thông báo từ chính quyền trước khi tiến hành cưỡng chế. "Còn tí xà bần cũng không bán được. Tiền nhận rồi phải trả lại vì xe của bên mua không được phép vào", bà Nga uất ức".
Dễ dàng nhận ra đâu là sự thật, nếu so bài báo trên tờ Sài Gòn Giải Phóng với bài trên tờ Người Đô Thị.
Để một bài báo lên khuôn, ở đây cụ thể là bài "134 hộ dân khai thác đất vườn rau Tân Bình đều có nhà bên ngoài" thuộc chuyên trang xã hội, trước tiên bài viết phải được trưởng ban xã hội duyệt và biên tập lần 1, chuyển ban thư ký tòa soạn. Biên tập nâng cao sẽ có trách nhiệm lần biên tập 2. Những bài có nội dung được cho là nhạy cảm sẽ được chuyển tiếp cho phó tổng biên tập trực xuất bản, duyệt lần nữa. Những bản in đầu tiên sẽ được vị phó tổng đó duyệt lần cuối trước khi chạy in và phát hành.
Bài báo "134 hộ dân khai thác đất vườn rau Tân Bình đều có nhà bên ngoài" đã được một trong hai phó tổng biên tập sau đây đã phê duyệt trong ca trực xuất bản : Lê Tiền Tuyến, Nguyễn Thành Lợi.
Theo Luật Báo chí, trách nhiệm cao nhất ở đây là Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, Thành ủy viên, Tổng Biên tập báo Sài Gòn Giải Phóng, ông Nguyễn Tấn Phong.
Như vậy, trong trường hợp bài báo "134 hộ dân khai thác đất vườn rau Tân Bình đều có nhà bên ngoài" là cố tình tránh né sự thật, tuyên truyền theo hướng biện minh giảm nhẹ sự sai trái của chính quyền quận Tân Bình, thì làm rầu nồi canh ở đây không phải chỉ một con sâu trong làng báo, mà là cả bầy sâu bọ nhung nhúc.
(1) 134 hộ dân khai thác đất vườn rau Tân Bình đều có nhà bên ngoài
Hoàng Phương, SGGP Thứ Ba, 15/1/2019
Chiều 14/1, đại diện UBND quận Tân Bình (TPHCM) khẳng định, 134 hộ dân đang khai thác 4,8ha đất vườn rau tại phường 6, quận Tân Bình đều có nhà ở bên ngoài. Các công trình được người dân xây dựng không phép ở khu đất nông nghiệp, được quy hoạch làm công trình công cộng là để cho thuê nhà trọ hoặc hàng quán.
Vì vậy, quận xử lý việc chiếm đất, cất nhà cho thuê tại khu vực vườn rau trên (vào ngày 4 và 8/1) là "không phải đẩy người dân ra đường". Đối với những trường hợp thuê nhà ở trọ tại đây, sau khi địa phương thực hiện tháo dỡ mà không có chỗ ở, quận hỗ trợ kinh phí thuê nhà 3 triệu đồng/tháng cho người có nhu cầu, hỗ trợ trước mắt 2 triệu đồng cho mỗi hộ và sẽ có sự hỗ trợ thêm.
Ngăn chặn "cơn lốc nhà không phép"
Theo UBND quận Tân Bình, trong năm 2018, tình trạng vi phạm xây dựng tại khu đất được quy hoạch làm công trình công cộng này đã "lây lan nhanh chóng như cơn lốc". Sau ngày 1/1-2018 đến trước thời điểm xử lý đã phát sinh thêm 42 công trình không phép tại khu đất này, bằng số công trình không phép của 10 năm trước đó cộng lại.
Đại diện UBND quận Tân Bình phân tích nguyên nhân dẫn đến thực trạng này, rằng địa phương gặp nhiều khó khăn trong việc xử lý các công trình vi phạm xây dựng tại đây, như tình trạng xây dựng lây lan rất nhanh, nhiều người rất manh động trong khi chính quyền sợ đụng chạm. Song, vị này cũng nhìn nhận trách nhiệm trong quản lý nhà nước còn yếu kém khi để xảy ra tình trạng xây dựng trái pháp luật trong thời gian dài mà không có biện pháp ngăn chặn hiệu quả. "Trách nhiệm của 2 cấp gồm phường và quận, chúng tôi xin nhận. Cho dù hình thức kiểm điểm của cấp trên thế nào chúng tôi cũng nhận", vị đại diện UBND quận Tân Bình bày tỏ.
Theo UBND quận Tân Bình, việc cưỡng chế hành chính nêu trên nhằm ngăn chặn những công trình xây dựng trái pháp luật đang lây lan một cách nhanh chóng tại khu đất nông nghiệp, được quy hoạch làm công trình công cộng. Việc này cũng nhằm làm giảm tệ nạn xã hội đang bành trướng tại đây - nơi tập trung nhiều đối tượng hút chích, thậm chí xây hầm dưới lòng đất để tổ chức cờ bạc. Sau khi tháo dỡ các công trình trái phép thì đồng thời cũng giải tỏa được các điểm tệ nạn trên. Kết quả này được người dân xung quanh rất phấn khởi, đồng thuận với chủ trương xây dựng cụm trường học đạt chuẩn quốc gia để phục vụ nhu cầu học tập của các cháu học sinh trên địa bàn.
Ngoài ra, theo tìm hiểu của chúng tôi, tình hình ở khu đất này khá phức tạp với việc chuyển nhượng đất bằng giấy tay, còn có tình trạng đầu nậu đầu cơ, bảo kê xây dựng trái pháp luật. Một số người dân khu vực còn cho biết có người mua đất nông nghiệp ở đây bằng giấy tay với giá 10 triệu đồng/m2 rồi xây dựng không phép để cho thuê phòng trọ hoặc cho thuê mặt bằng kinh doanh. Qua những lần có mặt tại hiện trường, PV còn được nghe thông tin có hộ dân sau đợt tháo dỡ nhà không phép đã thở phào nhẹ nhõm: "May mà không xây nhà". Số là hộ này đang khai thác đất trồng rau và thấy "phong trào xây nhà trái phép" trong năm 2018 nên người nhà dự định đầu tư 500 triệu đồng để xây phòng trọ. Nhưng may mắn là có người khác can ngăn, vì thấy rằng đây là đất nông nghiệp nên xây nhà là vi phạm. Đại diện UBND quận Tân Bình khẳng định còn có tình trạng "mặt rô" vào chiếm đất người dân đang trồng rau để xây nhà trái phép rồi cho thuê.
Không để người dân mất quyền lợi
Đề cập đến quá trình xử lý công trình vi phạm, đại diện UBND quận Tân Bình cho rằng, trước các vụ việc vi phạm, cơ quan chức năng đã lập biên bản (nhưng người vi phạm không hợp tác, không ra mặt nên phải lập biên bản với người chứng kiến theo quy định của pháp luật) đầy đủ theo trình tự và công bố, phát loa cũng như vận động những người ở trọ và người kinh doanh không thuê nhà xây dựng trái pháp luật nhưng vẫn không hiệu quả. Người đang khai thác khu đất nêu trên lại không thừa nhận công trình xây dựng của mình. Do đó, để ngăn chặn tình trạng xây dựng trái pháp luật và giảm thiệt hại cho những người thuê trọ, kinh doanh cũng như những người mua giấy tay xây nhà trái phép, quận đã lập kế hoạch xử lý các công trình xây dựng không phép. Đây hoàn toàn không phải "đập nhà lấy đất".
Đại diện UBND quận Tân Bình cũng cho hay, qua việc công bố quy hoạch công trình công cộng và chính sách hỗ trợ mới đây, người dân trên địa bàn quận rất đồng tình. "Nhiều người dân đang trồng rau trong khu đất này cũng ủng hộ", vị đại diện này thông tin.
Tuy nhiên, đặc thù khu vực này có một nhóm đối tượng chuyên "khống chế" người dân, ép phải theo sự dẫn dắt của họ. Do đó, trong công tác tuyên truyền vận động, chính quyền phải sử dụng nhiều giải pháp. Tính đến nay đã có 30/134 hộ dân kê khai, đăng ký nhận hỗ trợ theo chính sách quận mới công bố. Hiện quận đang rà soát xem có chủ sở hữu mới không, để người dân tiếp tục kê khai. Ngoài ra, qua đối chiếu các thời kỳ về công tác quản lý, kê khai tại địa phương của các năm 1991, 1995 và 2005, nếu trùng khớp về diện tích, đối tượng kê khai không thay đổi thì quận sẽ tạm ứng kinh phí hỗ trợ trước Tết Nguyên đán. Số còn lại, dự kiến quận sẽ giải quyết sau. Quận đang khẩn trương cho công tác tạm ứng, dự kiến từ 7 đến 10 ngày tới, nếu không có gì thay đổi, quận sẽ tạm ứng đợt đầu cho những hồ sơ kê khai một chủ, chưa có chuyển nhượng.
Đối với nhóm mua bán giấy tay, quận sẽ thành lập hội đồng, đối chiếu với các thời kỳ kê khai để tính toán thêm. "Tinh thần chung là không để người dân mất quyền lợi qua chính sách của Nhà nước, không để kẻ xấu lợi dụng và gây thất thoát cho ngân sách nhà nước", vị này khẳng định.
HOÀNG PHƯƠNG
Thượng Tùng & Mai KỳNgường Đô Thị, Chủ nhật, 20/01/2019
Khoảng một tuần sau khi chính quyền quận Tân Bình thực hiện xong đợt cưỡng chế cuối cùng "vườn rau Lộc Hưng" phường 6, quận Tân Bình, hơn 100 hộ dân sinh sống và sử dụng đất tại khu vực này đã làm đơn kêu cứu gửi lãnh đạo Đảng và Nhà nước, cơ quan thẩm quyền trung ương và TP. HCM cùng báo chí.
Ngày 17/1/2019, người dân Lộc Hưng đã cùng nhau mang đơn kêu cứu khẩn cấp đến một số cơ quan Nhà nước tại TP.HCM. Tại trụ sở Ban tiếp công dân thành phố (thuộc Văn phòng UBND TP.HCM), đại diện cơ quan này đã tiếp xúc với 5 người, đại diện cho 172 hộ dân hiện diện tại Ban tiếp công dân thành phố (theo số liệu ghi trong biên bản tiếp công dân).
Cũng theo biên bản tiếp công dân, đại diện các hộ dân đề nghị lãnh đạo thành phố tiếp bà con tại khu vườn rau Lộc Hưng - phường 6 quận Tân Bình - để giải quyết ngay việc cưỡng chế khoảng 200 căn nhà vào ngày 4 và 8/1/2019.
Đại diện Ban tiếp công dân thành phố ghi nhận ý kiến và sẽ xem xét xử lý theo quy định. Cuộc tiếp xúc diễn ra từ 8g đến 8g15p cùng ngày.
Bà Nguyễn Thị Thái vẫn còn thất thần sau cuộc cưỡng chế
Một trong năm đại diện tham gia cuộc tiếp xúc là bà Nguyễn Thị Thái, cũng là hộ cuối cùng có nhà bị lực lượng cưỡng chế giật sập. "Tôi không dám nhìn", bà Thái bần thần. Người đàn bà 64 tuổi gắn bó với vườn rau từ khi theo cha mẹ di cư vào Nam năm 1954. Bà lớn lên ở đây. Lấy chồng ở đây. Sinh con cũng ở đây. Sáu người con, 5 đứa cháu cũng thế.
Ngồi bên đống đồ đạc ngổn ngang, bà cho biết gia đình không nhận được "miếng giấy" (thông báo cưỡng chế -PV) từ chính quyền. Đồ đạc chạy không kịp. Cái gì còn cái gì mất cũng không biết. Từ thuở cha sanh mẹ đẻ mới "thấy" cảnh màn trời chiếu đất. Không biết nương tựa vào đâu. Hai vợ chồng đã lớn tuổi. Sống nay chết mai. Chỉ thương đàn con đàn cháu không biết bám víu vào đâu. Năm cháu, sáu con chưa kể dâu rể đều sống cùng với vợ chồng già.
"Tôi khổ thì mọi người cũng khổ", bà Thái nghẹn ngào, không biết nói gì thêm.
"Ngoài đường" là nơi tá túc của gia đình bà Ngô Thị Nga khi chỉ còn non tháng nữa là đến Tết cổ truyền. Bà về làm dâu Vườn rau Lộc Hưng từ năm 1986. Trồng rau mà sống. Trải qua hằng chục năm canh tác, đất đai ngày càng bạc màu, chưa kể cánh đồng thường xuyên ngập úng do nước mưa, nước thải… Không thể tiếp tục canh tác, năm 2012 gia đình cất nhà trọ cho thuê, làm kế sinh nhai. Cũng như bà Thái, bà Nga cho biết không nhận được thông báo từ chính quyền trước khi tiến hành cưỡng chế. "Còn tí xà bần cũng không bán được. Tiền nhận rồi phải trả lại vì xe của bên mua không được phép vào", bà Nga uất ức.
Bà Ngô Thị Nga chưa biết những ngày Tết tới đây sẽ nương náu chỗ nào.
Gương mặt thứ ba là Nguyễn Ngọc Khánh, chủ động tiếp xúc với phóng viên Người Đô Thị. Người đàn ông tái nhợt, hom hem hơn nhiều so với tuổi 50. Làm rể vườn rau, hai vợ chồng được bên vợ chia hơn trăm mét đất, cất vài phòng trọ. Khoản thu nhập này giúp ông trang trải phần nào chi phí chạy thận nhân tạo tại một bệnh viện công. Vợ ông làm lao công trường học. Tương lai bất trắc chờ đợi bệnh nhân này.
Còn nhiều, còn nhiều nữa những gương mặt lam lũ lướt qua những đống đổ nát ngổn ngang. Một số gia đình đã tản mác đi đâu không rõ. Hàng xóm láng giềng vội vã giã biệt nhau. Nhưng cứ đến cuối tuần thì họ lại lục tục trở về, rì rầm cầu nguyện trước đài Đức Mẹ. Công trình duy nhất còn vẹn nguyên trên "vườn rau Lộc Hưng".
Người Đô Thị sẽ tiếp tục phản ánh đa chiều vụ việc này khi có diễn biến mới.
Chùm ảnh những gì còn sót lại sau cuộc cưỡng chế "vườn rau Lộc Hưng" :
Bài, ảnh : Thượng Tùng - Mai Kỳ
