Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

samedi, 09 juin 2018 09:35

Thế cờ vây

Năm 2049, chỉ hơn ba thp niên na, gic mng bá ch ca Trung Quc có th được hoàn thành, theo mt trong nhng chuyên gia kinh nghim hàng đu v Trung Quc ti Hoa Kỳ, tiến sĩ Michael Pillsbury [1].

covay1

Số phận của dân tộc Việt Nam như cá nằm trên thớt, nhưng họ̃n dửng dưng.

Là người tng làm vic trc tiếp vi tng lãnh đo cao nht trong chính quyn ca Hoa Kỳ và Trung Quc trên bn thp niên qua, t Richard Nixon, Henry Kissinger vào cui thp niên 1960 đầu thập niên 1970 m đường cho chính sách bình thường hóa quan h vi Mao Trch Đông, Chu Ân Lai ca Trung Quc, cho đến các gii lãnh đo chính tr, ngoi giao và quân s ca c hai bên mãi gn đây, ông Pillsbury đã tiết l nhiu bí mt quc gia mà có l chưa có cun sách tin l nào như thế.

Cuộc chạy đua 100 năm

Trong "Cuộc chy đua Marathon 100 năm, các chiến lược bí mt ca Trung Quc đ thay thế Hoa Kỳ trong vai trò siêu cường quc toàn cu", ông Pillsbury đã trình bày chi tiết các mưu kế ca Bc Kinh trong vic ch đng bc đèn xanh đ sẵn sàng bắt tay vi Hoa Kỳ hu chng li Liên Bang Xô Viết thi đó. Pillsbury là người nm gia các vai trò then cht ca chính ph Hoa Kỳ, khi đu trong chc v tình báo ti Liên Hip Quc đi vi Liên Xô, và sau đó cho c FBI và CIA, li rành rõi tiếng Hán với s hiu biết sâu sc ca các ý nghĩa thâm sâu và bí n trong ngôn ng ngoi giao, và nghiên cu t m các cun Tôn T Binh Pháp, Tam Quc Chí và các tài liu mt quc gia hàng đu bằng tiếng Hán mà ông đã thu thp được trên bn thp niên qua. Pillsbury đã kết lun rng tt c các lãnh đo ca Hoa Kỳ t thi Nixon và Kissinger cho đến nay đu đánh giá sai lm v ch trương và mc đích ca Trung Quc. Pillsbury cũng đưa ra các bng chng chn đng như các quyết đnh ca Henry Kissinger hay Jimmy Carter, chẳng hn, trong vic sn sàng ym tr Trung Quc v nhiều mặt, nhất là khoa hc k thut, đ hin đi hóa quc gia này. Nhưng ri chính Pillsbury, người ch trương ng h chính sách ym tr và phát trin Trung Quc ngay t đu, đã công khai tha nhận là mình sai lm hoàn toàn, và thế gii nên cn trng vi mt nước Trung Quc mà phe diu hâu trong gii lãnh đo ca h hin nay đã ch yếu s dng bin pháp k xo, trí trá (deception) - nhng k thut mà h nghiên cu k lưỡng t lch s ngàn năm trước trong thi chiến quc ca h - đ áp dng cho hoàn cnh hôm nay.

Không cần và không nên ch đến ba thp niên na, tức k nim 100 năm thành lp Đng Cng Sn Trung Quc năm 2049, đ đánh giá v nhng gì ông Pillsbury trình bày trong tác phm này. Nhìn vào những gì Trung Quốc đã và đang làm trong những thập niên qua và trong thời gian tới thì nỗi lo âu cho một tương lai bất định đang ngày càng gia tăng.

Sau khi thay thế Mao Trch Đông, Đng Tiu Bình đã yêu cu Hoa Kỳ tr giúp Trung Quốc phát trin kh năng khoa hc k thut ca họ vì họ Đặng biết rõ sc mnh ca quc gia tùy thuc vào mt này [2]. Theo Pillsbury thì sau chuyến viếng tham của họ Đặng tại Hoa Kỳ năm 1979, Trung Quc gi 50 sinh viên đu tiên sang Hoa Kỳ du học, và trong vòng năm năm v sau, Trung Quc đã gi 19 ngàn sinh viên sang Hoa Kỳ ch yếu hc các ngành k sư, khoa hc vt lý và khoa hc y tế, và con s sinh viên du hc v sau càng gia tăng. Carter ký Sắc lệnh Tổng thống 43 năm 1978 chuyển nhượng các phát triển khoa học và kỹ thuật cho Trung Quốc trong lĩnh vực giáo dục, năng lượng, nông nghiệp, không gian, địa khoa học, thương mại, và y tế công cộng. Ronald Reagan ký quyết định NSDD 11 năm cho phép Ngũ Giác Đài kỹ thuật tối tân về tên lửa, không gian, hải quân, bộ binh để chuyển hoá Quân đội Giải phóng Nhân dân thành lực lượng chiến đấu tầm vóc quốc tế. Tóm lại, Hoa Kỳ đã góp phần lớn lao trong việc tạo nên sức mạnh của Trung Quốc như đang thấy hiện nay.

Nhờ khoa hc k thut làm nn tng cho s hin đi hóa và phát trin kinh tế ca đt nước, Trung Quc đã tiếp tc đu tư không ngng cho khoa hc k thut vì h thy rõ nó là vũ khí li hi hàng đu ca quc gia. Trung Quc đã chun bị k càng cho cuc Cách mng Công nghip Bn, đc bit đ nm phn ch đng và ưu thế v mt t đng hóa (automation) và trí tu nhân to (Artificial Intelligence, AI). Ngoài Hoa Kỳ là nước dn đu v AI hin nay, lãnh đo hàng đu Trung Quc không h dấu tham vọng đi đu trong mt trn này vào năm 2030 [3]. Tuy Hoa Kỳ hin chiếm gi s chuyên gia AI cao nht thế gii, s lượng nghiên cu ti Trung Quc đang dn bt kp Hoa Kỳ. Trong khi ngân sách cho Nn tng Khoa hc Quc gia ca Hoa Kỳ b ct gim 10 phần trăm xung còn 175 triu đô la thì ngân sách d chi ca Trung Quc vào năm 2030 cho AI là 100 t đô la. S chênh lch v ngân sách đu tư cho nn khoa hc k thut quc gia như thế hin nhiên s dn đến kết qu khác nhau vào năm 2030.

Trung Quốc còn chuẩn b chu đáo v mi mt cho s tri dy ca mình, t kinh tế, chính tr, ngoi giao, văn hoá, giáo dc cho đến quân s, trong và ngoài lãnh th Trung Quc, trên đt lin, trên bin, trên không gian, xuyên lc đa, c đa cc và trên không gian xa như mt trăng. Họ không ch hc khoa hc k thut ca Hoa Kỳ mà còn là k ăn cp s hu trí tu hàng đu [4], và nghiên cu mi đường đi nước bước làm sao Hoa Kỳ tr thành siêu cường quc t đu thế k 20 cho đến nay.

Ngoài sự phô trương sc mnh hi quân Trung Quốc qua vic đưa quân sĩ và vũ khí ti các qun đo nhân to ti Bin Đông mà h đã bi đp ti Hoàng Sa và Trường Sa gn đây, Trung Quc đã đy mnh vic xây dng các căn c hi quân vùng bin n Đ Dương. Nhng n lc này nm trong d án tham vng thế kỷ Vành đai và Con đường (BRI) ca họ. Djibouti là căn c hi quân đu tiên, căn c th hai có th nm gn Gwadar, phía Tây Pakistan, và cách đó 60 cây s v phía tây là căn c quân s khác có tên Jiwani [5]. Nhiu đa thế chiến lược khác cũng được cân nhc, như Hambantota thuc Nam Sri Lanka hay các đo Maldives thuc Nam n Đ v.v… Cng Kyaukpyu ti Rakhine State thuc Miến Đin cũng đang nm trong tm tay ca Trung Quc đ biến thành căn c quân s [6]. Nhưng Trung Quc s cn nhiu căn c hi quân và không quân xuyên vùng Ấn Đ Dương đ xây dng mt mng lưới to cho h nhiu la chn hơn và li thế chiến lược để có thể làm bá chủ.

Trong vòng chỉ hơn mười năm, t mt quc gia đóng vai trò không đáng k, Trung Quc đã tr thành mt quc gia thành viên có hạng ca cc (Nam Cc và Bc Cc). Gi chung là polar states, là nhng nước có sc mnh v quân s, kinh tế và khoa hc [7]. Trung Quc đã có đi ngũ nghiên cu, đ máy móc dng c và đã xây dng mt s căn c ti các cc này. H s tiếp tục khai dụng ba đa bàn chiến lược mi là các vùng cc Nam và Bc này, các vùng bin sâu và không gian ngoài vũ tr đ tìm tài nguyên mi đ thc hin giấc mng của họ. Đưa robot lên phía bên kia ca mt trăng d tính thc hin cui năm nay là nm trong ch trương đó ca Trung Quc để từng bước mợ̉ng "lãnh thổ" [8].

Thế cờ vây

Theo Pillsbury, một trong những chiến lược vĩ mô của Trung Quốc là thế trận ngang – dọc (horizontal – vertical), được áp dụng cho tình huống khi cần phải bao vây đối thủ/kẻ thù bằng cách xây dựng thế liên minh, cùng lúc đó phá vỡ thế liên minh của đối thủ/kẻ thù để không bị bao vây. Sử dụng mọi chiến lược và biện pháp trí trá nhất, bất ngờ nhất, để đạt cho được mục tiêu, là cách thức của phe diều hâu Trung Quốc hiện nay. Thế cờ wei qi, tên tiếng Anh là "go" game, tiếng Việt là cờ vây, thể hiện suy nghĩ này của họ.

Trung Quốc là sư t ca c vây, h đã chế ra nó và chơi nó trên hai ngàn rưỡi năm nay. Ngày nay họ chơi nó k thut còn nhun nhuyn hơn na : dương đông, kích tây ; tm ăn dâu (mà chữ tiếng Anh có nghĩa tương đồng là salami slicing strategy). Thế c ca h ngày nay tinh vi đến đ h đi cờ ri, đi th cũng không biết h đã đi, và đã giăng bẫy bao vây khp nơi ra sao. Sáu năm về trước, thế giới bán tin bán nghi hành động lấn lướt của Trung Quốc tại Biển Đông bởi trước đó họ luôn miệng lưỡi cho rằng họ trổi dậy ôn hoà [9]. Nhưng từng bước tằm ăn dâu, từng bước đi trong thế cờ vây, nhẹ nhàng nhưng vô cùng cẩn trọng, đối thủ bị bao vây, và gạo đã "gần" thành cơm trong vấn đề Biển Đông. Nhìn lại, các cơ quan tình báo hàng đầu của Hoa Kỳ chắc cũng không ngờ được mình đã lầm, n Pillsbury đã chính thức công nhận.

Chưa hết. Trong khi thế gii tp trung mi mt vào s dàn trn công khai ca h trên Bin Đông trong những ngày qua thì Trung Quốc lại kích tây : sa son mi điu kin cn thiết đ xiết cht hu bao ca các quc gia trung và h ngun sông Mekong, trong đó có 60 triu người sng nh vào nó. Sông Mekong giúp sản xuất 40 phần trăm vựa lúa của Việt Nam, và là nguồn cung cấp ẩm thực và chất đạm cần thiết cho bao triệu người dân Việt [10]. Thế nhưng trong vòng 50 năm tới, các nền kinh tế của hạ nguồn sông Mekong sẽ bị thâm thụt 7.3 tỷ đô la, trong đó Việt Nam và Cam Bốt sẽ chịu thiệt thòi nhất.

Theo Elliot Brennan thì điều khiển được lượng nước chảy dọc sông Mekong có nghĩa là kiểm soát được thực phẩm của hàng triệu người đang dựa vào mạch sống mà nó mang lại. Trong 11 dự án đập nước điện hiện nay có hơn một nửa có bàn tay Trung Quốc nhúng vào, với dung lượng dự trù hơn 15000 MW. Các đập nước này có thể lưu trữ 23 tỷ khối nước, chiếm 27 phần trăm lượng nước chảy của sông này giữa Trung Quốc và Thái Lan. Trung Quốc có ưu thế của thượng nguồn sông Mekong, lại sử dụng tối đa lợi thế đó bất kể các quốc gia trung hay hạ nguồn ra sao. Họ xem như thế cờ Dominoes. Khi muốn, họ có thể xả nước ợ̉t hay vài đập mà không cần thông báo trước. Các kênh đập ở dưới khi biết phải tìm cách xả nước cấp bách qua các ngã đập tràn, mặc dầu làm như thế sẽ ảnh hưởng đến nguồn điện lực, nhưng không có cách nào khác. Cách xả nước như thế có nguy cơ gây lụt lội dưới hạ nguồn hoặc làm hư hại các thành đập. Điều này đã xảy ra và các đập của Trung Quốc ít hoặc không hề báo động cho các đập phía dưới, như tại Lào. Thêm vào đó, dự án có tên "gieo mây" (cloud seeding) của Trung Quốc tại Tianhe dự trù tăng lượng thu hoạch nước mưa lên 10 tỷ khối nước, chiếm 7 phần trăm số lượng tiêu dùng cho dân số Trung Quốc. Lượng nước này có thể được tiếp liệu vào sông Mekong và các nhánh sông khác tại Trung Quốc. Điều đó có nghĩa là Trung Quốc sẽ sử dụng để trừng phạt, chế tài hay cảnh cáo các nước hạ nguồn khi cần. Hoạ vô đơn chí : 70 phần trăm các sông và rạch của Trung Quốc bị ô nhiễm môi trường trầm trọng, cho nên các nước hạ nguồn sẽ lãnh đủ.

Bằng cách phá đảo nhỏ, gềnh và đá trong và dọc bờ sông, Trung Quốc đã làm rộng các nhánh sông để thuyền bè của họ đi lại dễ dàng. Họ đã biến sông Mekong thành một ác mộng chiến lược. Ủy ban Sông Mekong, thành lập năm 1995 để giải quyết các tranh chấp này, nhưng thái độ của Trung Quốc là câu giờ, hống hách, trịch thượng, "cách của tôi, còn không xin miễn". Họ tự̣p ra một cơ quan mới có tên Hợp tác Lancang Mekong, và sử dụng củ cà rốt vào tháng Ba năm 2016 bằng cách xả nước cho các quốc gia hạ nguồn đang bị hạn hán. Lấy tên là hợp tác, nhưng Brennan cho rằng nó là tiền đề để giải quyết tranh chấp, không phải hợp tác.

́c mạnh của chính nghĩa

Quyền lực, khi được dùng cho việc chính nghĩa, sẽ mang lại những ảnh hưởng tích cực vào mọi mặt xạ̃i ; ngược lại, khi có quá nhiều quyền lực trong tay, lại lọt vào bàn tay của những kẻ độc tài, xảo trá, thì mức tai hại của nó vô cùng khủng khiếp.

Biển của Việt Nam đang bị bao vây như thế, sông thì có nguy cơ bị điều khiển như nắm yết hầu, trong khi sản xuất của Việt Nam có thể sẽ không cạnh tranh nỗi với hàng hoá Trung Quốc trong một hai thập niên tới nếu Việt Nam không chuẩn bị kỹ càng, trong khi đó Trung Quốc đã chuẩn bị tối hảo cho cuộc Cách mạng Công nghệ Bốn này.

Người Việt và nước Việt sẽ ra sao trong hai đến ba thập niên tới ?

Đến lúc đó Trung Quốc thật ra không cần xâm chiếm Việt Nam nữa. Họ đã nắm gần như mọi yết hầu của dân tộc. Cuộc thực dân đế quốc kỳ này sẽ không giống như những lần trước. Trung Quốc muốn xây dựng một trật tự thế giới mới có lợi cho họ, thay thế trật tự thế giới tự do mà Hoa Kỳ lãnh đạo hiện nay. Một khi họ đã đủ mạnh về quân sự, kinh tế, khoa học kỹ thuật, và nhất là chính trị, các nước láng giềng dù có độc lập và chủ quyền trên giấy tờ thì cũng không có tự chủ tự quyết trên thực tế. Họ phải kính trọng và nghe theo Trung Quốc cho một số chính sách nào đó, chẳng hạn. Có thể các lãnh đạo quốc gia phải được sự chấp thuận của Bắc Kinh, hay phải nghe theo chỉ thị của Bắc Kinh, như mô hình Hồng Kông hiện nay, chẳng hạn. Theo tôi, đây là một hình thức đô hộ kiểu mới của đế quốc trong thế kỷ 21 nếu tiếp tục cái đà hiện nay.

Trước áp lc t xã hi trong nhng ngày qua, ông Nguyn Xuân Phúc đã nhượng b rng chính ph đã lắng nghe ý kiến ca người dân và s xét li thi hn cho thuê ca lut Đc Khu (cho ba địa điểm Vân Đồn, Bắc Vân Phong và Phú Quốc) cho thích hp hơn, không còn 99 năm như d trù na, trên báo Tuổi Trẻ. Không cn đến 99 năm, 50 năm hay 30 năm thôi cũng đủ đ thay đổi mọi vấn đề. Chưa biết người sẽ mướn các đặc khu này là ai (mặc dầu dân chúng đều tỏ vẻ biết rõ) và s s dng nó như thế nào, có đưa đến s hủy hoi môi trường như Formosa không, hay nhng him họa khác mà nhà nước Vit Nam hin nay chưa rõ hay rõ nhưng chưa ph biến thông tin này cho người dân. Tuy nhiên các kẻ hở của bộ luật này, do cố tình hay ngây thơ, sẽ đưa đến những hậu quả vô cùng to lớn và khôn lường. Dù gì đi na, đây rõ ràng là s tính toán của mt s phe cánh quyn li với nhau mà người dân không hề biết cho đến khi quốc hội Việt Nam sắp thông qua. Nếu là Trung Quc và một số phe nhóm quyền lợi Việt Nam đng đng sau các dự án và luật đặc khu này thì rõ ràng nó nằm trong thế c vây ca h. Có được ba đặc khu này, nó có thể giúp cho nước cờ vây của Trung Quốc đạt được mục tiêu bá chủ của họ̃ dàng và nhanh chóng hơn, vì nó đều có một số vị thế chiến lược quan trọng. Nhưng nếu không có ba đặc khu này, giấc mộng bá quyền của Trung Quốc vẫn không thay đổi. Việt Nam vẫn bị Trung Quốc bọc ép từ thế cờ Dominoes của sông Mekong bên hướng tây và Hoàng Sa Trường Sa của Biển Đông ở hướng đông, cũng như các căn cứ quân sự họ đang xây dựng trên Ấn Độ Dương.

Số phận của dân tộc Việt Nam như cá nằm trên thớt, nhưng họ̃n dửng dưng. Kể cũng lạ. Có thể người ta đã quen với kẻ lạ !

Nói như thế không có nghĩa là vô vọng. Chúng ta còn hy vọng nếu đồng lòng. Tuy nhiên Việt Nam chỉ còn 10 đến 20 năm để xây dựng sức mạnh dân tộc hầu vượt qua được cơn quốc nạn nguy biến này. Nếu không chuẩn bị bây giờ thì e rằng mọi sự sẽ trễ. Nhà nước Việt Nam đã làm gì bấy lâu nay, đã suy tính đường đi nước bước của Trung Quốc như thế nào, và đã có chiến lược nào để chuẩn bị đối phó trong trận thế này ? Trong mọi tình huống, người dân là sức mạnh là sức sống của dân tộc, nhưng nhà nước Việt Nam đã có những động thái nào trong việc trang bị cho dân và cùng với dân tìm ra những biện pháp thích hợp ngăn chặng thế cờ vây này, thay vì cứ tiếp tục coi dân như cỏ rác và đàn áp những người có lòng với đất nước dân tộc !

Đây là cợi sống còn để tìm giải pháp khó khăn nhưng cần thiết cho quốc gia. Việt Nam cần phải cải tổ toàn diện. Việt Nam không thiếu nhân tài, không thiếu lòng yêu nước, nhưng thiếu lãnh đạo sáng suốt, trong sạch và có tầm nhìn. Lãnh đạo sáng suốt phải bắt đầu bằng tinh thần biết lắng nghe. Bước đầu tiên và quan trọng nhất là chấp nhận các tiếng nói khác biệt để tìm ra lẽ phải. Không ai được độc quyền về lẽ phải. Cùng nhau, những trái tim và khối óc Việt Nam, như các thế hệ cha ông của chúng ta đã từng làm trong hai ngàn năm qua, sẽ tìm ra phương cách xây dựng lại sức mạnh dân tộc để ngăn cản hiểm hoạ và các bước tiến thâm độc của phương Bắc.

Phạm Phú Khi

(08/06/2018)

Tài liệu tham kho :

1. Michael Pillsbury, "The Hundred Year Marathon", Henry Holt and Company, February 2015.

2. Tìm đọc "Chính Đề Việt Nam" của ông Ngô Đình Nhu. Ông là người nhìn rất rõ và nhấn mạnh đến nhu cầu phát triển đất nước bằng khoa học kỹ thuật và tư tưởng, đặc biệt là cách làm việc có tổ chức và khoa học.

3. Elsa B. Kania, "Artificial Intelligence and Chinese Power", Foreign Affairs, 5 December 2017.

4. Philip Ewing, "Gates : French cyber spies target U.S.", Politico, 22 May 2014.

5. David Brewster, "China’s new network of Indian Ocean bases", Lowy Institute, 30 January 2018.

6. David Brewster, "China’s play for military bases in the eastern Indian Ocean", Lowy Institute, 15 May 2018.

7. Anne-Marie Brady, "China's undeclared foreign policy at the poles", Lowy Institute, 30 May 2017.

8. Morris Jones, "The Moon is still strategic", Lowy Institute, 24 May 2018.

9. Robert Haddick, "Salami Slicing in the South China Sea", Foreign Policy, 3 August 2012.

10. Elliot Brennan, "China eyes its next prize – the Mekong", Lowy Institute, June May 2018.

Published in Diễn đàn