Thông Luận

Năm 1626 thực dân Hà Lan mua lại đảo Manhattan từ tù trưởng thổ dân da đỏ bản địa với giá 60 gulden tương đương với giá hơn 1050 đô la hiện giờ.

Manhattan là nơi đặt tòa nhà trụ sở Liên Hiệp Quốc, là nơi có phố Wall

Từ một hòn đảo hoang vu, sau hàng trăm năm phát triển, Manhattan ngày nay vừa cổ kính, vừa hiện đại mà không kém phần lãng mạn với những công trình kiến trúc kỳ vĩ được ví như trái tim của thành phố New York, trung tâm tài chính, thời trang, báo chí lớn nhất của nước Mỹ và thế giới.

Manhattan là nơi đặt tòa nhà trụ sở Liên Hiệp Quốc, là nơi có phố Wall và sàn giao dịch chứng khoán New York, là nơi có những tòa nhà chọc trời và các trung tâm mua sắm sầm uất của nhiều thương hiệu thời trang nổi tiếng nhất toàn cầu.

Giá bất động sản Manhattan thuộc hàng đắt nhất thế giới. Cả đất, cùng nhà và hạ tầng của hòn đảo này năm 2013 được định giá khoảng 3 tỷ tỷ USD.

Ban đêm Manhattan lung linh soi hình dưới bóng nước ba con sông Đông, Hudson và Harlem.

Pudong

Pudong tiếng Việt nghĩa là phần đất phía đông sông Hoàng Phố đối diện với khu Phố Tây cũ nằm ở bờ tây sông Hoàng Phố của thành phố Thượng Hải. Tương tự như Thủ Thiêm của Sài Gòn, trước đây Pudong chỉ là một hòn đảo hoang vu được sông Hoàng Phố bao bọc phần phía tây và biển Đông Trung Hoa bao bọc phần phía đông.

Từ năm 1990, Pudong được đầu tư xây dựng để trở thành trung tâm tài chính, kinh tế và thương mại của Trung Quốc.

Ban đêm Pudong lung linh soi hình dưới bóng nước sông Hoàng Phố

Hiện nay với hàng trăm tòa nhà chọc trời, trong đó nổi bật là tháp truyền hình Minh Châu Phương Đông cao 468 mét và tòa tháp Shanghai World Financial Centre 101 tầng cao 492 mét, Pudong đã trở thành biểu tượng phát triển của Thượng Hải và sự trỗi dậy của Trung Quốc.

Sự thật về tấm bản đồ Thủ Thiêm ?

Từ trên cao nhìn xuống, bán đảo Thủ Thiêm trông giống viên ngọc nằm gọn ba bề trong miệng rồng đất Sài Gòn. Với vị trí đắc địa, chỉ cách trung tâm thành phố Hồ Chí Minh con sông rộng chừng 200 mét, bán đảo Thủ Thiêm trông giống "hòn ngọc trong đá" vô cùng quí giá chưa được mài giũa.

Thủ Thiêm là quỹ đất cuối cùng giáp Quận 1. Bởi vậy, từ lâu các cấp chính quyền đã có ý định mở rộng trung tâm thành phố sang đây.

Để cụ thể hóa ý định này, ngày 04/6/1996 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định QĐ367/TTg phê duyệt quy hoạch xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm, quy mô 930 ha, bao gồm Khu đô thị diện tích 770 ha (trong đó có 640 ha đất, 130 ha mặt nước) và Khu tái định cư 160 ha. Theo Quyết định này, Khu đô thị mới Thủ Thiêm sẽ được xây dựng thành trung tâm tài chính - thương mại hiện đại, trung tâm văn hóa cung cấp các dịch vụ nghỉ ngơi, giải trí cao cấp, bổ sung cho trung tâm thành phố vốn thiếu không gian phát triển.

Quyết định QĐ367/TTG đã được Thủ tướng phê duyệt, về nguyên tắc nhất thiết phải có bản đồ chi tiết kèm theo. Nhưng lạ một điều là nhiều năm nay, không ai biết bộ bản đồ qui hoạch đó ở đâu, từ Văn phòng Ủy ban Nhân dân thành phố, đến Văn phòng Chính phủ, và các cơ quan lưu trữ…

Ồn ào về bản đồ quy hoạch Thủ Thiêm 'thất lạc' gây chú ý về dự án phát triển ở đây

Ngày 5/5/2018, ông Võ Viết Thanh nguyên chủ tịch UBND thành phố đã bất ngờ công bố toàn bộ 13 bản đồ gắn với Quyết định QĐ367/TTg, nhưng không bản đồ nào có dấu giáp lai của Văn phòng Chính phủ.

Theo quyết định QĐ367/TTg, Khu Đô thị mới Thủ Thiêm chỉ có một khu nhà ở cao cấp ở phía bắc bán đảo và khu tái định cư, còn dọc đại lộ Đông - Tây là các cao ốc 30-100 tầng. Với vị trí cận kề Quận 1, đất bán đảo Thủ Thiêm phải được ưu tiên phát triển thành trung tâm tài chính, thương mại và dịch vụ, còn nhà ở có thể chọn nơi xây dựng xa hơn.

Nhưng thực tế đến nay, thành phố đã giao hàng trăm héc ta quĩ đất Thủ Thiêm cho nhiều công ty tư nhân đầu tư xây dựng nhà ở cao cấp và tái định cư, góp phần băm nát qui hoạch bán đảo.

Cảnh Thành phố Hồ Chí Minh

Kế đó, vào ngày 22/3/2002 Văn phòng UBND thành phố đã vội vã ban hành 2 thông báo hoả tốc 77/TB-VP và 78/TB-VP giao cho Kiến trúc sư trưởng thành phố và Giám đốc sở Địa chính nhà đất có trách nhiệm giao đủ 770 ha đất khu trung tâm trái với tinh thần quyết định QĐ367/TTG tức là phải xoay đủ 130 ha đất để bù vào 130 ha mặt nước.

Đất không thể tự đẻ ra đất. Muốn làm được điều này thì hoặc là phải cắt bớt phần đất 160 ha tái định cư của dân, hoặc là phải lấp 130 ha mặt nước hồ trên bán đảo và sông Sài Gòn.

Chưa dừng lại ở đó, ngày 27-12-2005 UBND thành phố lại ban hành quyết định 6565/QĐ-UBND phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chung Khu đô thị mới Thủ Thiêm tỷ lệ 1/5000 và quyết định 6566/QĐ-UBND phê duyệt quy hoạch chi tiết Khu đô thị mới Thủ Thiêm tỷ lệ 1/2000. Mục đích là tự tạo ra khu đô thị chỉnh trang rộng 80 héc ta không có trong qui hoạch ban đầu của QĐ367/TTG nhằm hợp thức hoá 80 ha đất tái định cư của dân, trước đó đã giao trái phép cho 27 công ty tư nhân.

Để thực hiện được điều này, chính quyền thành phố đã thu hồi đất của dân, khiến cho không ít người mất đất phản ứng gay gắt.

Thủ Thiêm sau 22 năm qui hoạch

Các biện pháp "chữa cháy" này đã tiếp tay cho nhiều dự án ven sông Sài Gòn đắp kè, lấn chiếm lòng sông để mở rộng đất. Việc lấn sông lấy đất tạo nền này đã phá vỡ qui hoạch chỉnh trang công viên ven sông, làm thay đổi dòng chảy chủ lưu, khiến mặt cắt sông co hẹp, làm tăng khả năng sạt lở bờ sông thượng lưu và hạ lưu.

Việc giao đất cho các công ty bất động sản tư nhân cũng có những biểu hiện tiêu cực.

Khuôn khổ bài báo có hạn, chỉ đơn cử một ví dụ. Theo số liệu chính quyền thành phố công bố, công ty Đại Quang Minh đã chi 8.265 tỷ đồng làm 4 tuyến đường chính, 3.082 tỷ đồng xây dựng cầu Thủ Thiêm 2 dưới hình thức BT, và đã nộp vào ngân sách thành phố 3.325 tỷ đồng. Tổng chi là 14.672 tỷ. Đổi lại, công ty này được giao 106 ha để xây dựng Khu đô thị Sala.

Như vậy với chi phí đó, diện tích đất đó, giá đất trung tâm bán đảo Thủ Thiêm mà Đại Quang Minh được chính quyền thành phố giao tương đương 14 triệu đồng/m2. Trong khi đất Thủ Thiêm như vị trí của Sala, hiện nay được thị trường định giá khoảng 100 triệu đồng/m2.

Suốt hơn 20 năm qua, những người nặng lòng yêu quí Sài Gòn luôn kỳ vọng trong viễn cảnh tương lai bán đảo Thủ Thiêm sẽ là Manhattan, Pudong lung linh soi bóng bên sông Sài Gòn.

Tuy nhiên, với tình hình những năm qua, có vẻ bán đảo Thủ Thiêm vẫn chỉ là hòn ngọc trong mơ.

Trần Quốc Quân (Warsaw, Ba Lan)

Nguồn : BBC, 10/05/2018