 | Tổng quan: | 3638539 |
1769 nơi tại 112 quốc gia đã có kế hoạch hưởng ứng phong trào bãi khóa chống biến đổi khí hậu sẽ diễn ra vào hôm nay, thứ Sáu, 15/3. Greta Thunberg, cô bé 16 tuổi người Thụy Điển đã cho biết như vậy trên fanpage của mình, qua một status được đăng vào lúc 1 giờ 19 phút sáng 15/3 theo giờ Việt Nam. Các con số có thể sẽ còn cao hơn nữa [1]
Greta Thunberg tại Hội nghị Liên Hợp Quốc về Biến đổi Khí hậu vào tháng 12 năm 2018 (Nguồn : Internet)
Trên bản đồ cho thấy 1769 nơi hưởng ứng ngày "Thứ Sáu vì tương lai" này, có nhiều nơi ở 5 quốc gia Đông Nam Á, bao gồm Singapore, Malaysia, Indonesia, Thái Lan, và Philippines (không có nơi nào ở Việt Nam). Hai quốc gia đông dân nhất châu Á là Ấn Độ và Trung Quốc cũng hưởng ứng [2].
Phong trào bãi khóa được truyền cảm hứng từ chính Greta, nhà hoạt động về biến đổi khí hậu, người mà kể từ tháng 8 năm ngoái đã kiên trì đến và ngồi lỳ ở tòa nhà Quốc hội Thụy Điển, giương biểu ngữ về biến đổi khí hậu, nhằm khiến Quốc hội và dư luận quan tâm hơn, và từ đó có các hành động thích hợp để cải thiện tình hình. Ban đầu cô đến hàng ngày, về sau, cô chỉ đến vào thứ Sáu.
Biến đổi khí hậu nói chung được xác định do hai nguyên nhân : tự nhiên và con người. Tuy nhiên, khi nói tới biến đổi khí hậu ngày nay, người ta xác định rằng con người là nguyên nhân (hay chí ít, là nguyên nhân chủ yếu) [3]. Điều này đã được thừa nhận bởi 97 đến 98% các nhà nghiên cứu tích cực nhất về biến đổi về khí hậu, theo một khảo sát của một số tác giả tại một số trường và viện uy tín trên thế giới [4].
Dù vậy, vì nhiều lý do, các chính phủ trên thế giới đã không quan tâm, hoặc quan tâm dưới mức cần thiết về biến đổi khí hậu, mà một biểu hiện của điều này là sự rút khỏi Thỏa thuận Paris của Hoa Kỳ vào năm 2017 và sự chậm lại của tiến trình thúc đẩy thỏa thuận này kể từ đó đến nay.
Greta, từ một cô bé không ai biết tới, đã trở thành nhà hoạt động về biến đổi khí hậu nổi tiếng toàn cầu.
"Nhiều người nói rằng Thụy Điển chỉ là một quốc gia nhỏ và những gì chúng ta làm không quan trọng. Nhưng tôi đã học được rằng các vị không bao giờ là quá nhỏ bé để tạo ra sự khác biệt. Và nếu một vài đứa trẻ có thể gây sự chú ý trên toàn thế giới chỉ bằng cách không đến trường, thì hãy tưởng tượng những gì mà tất cả chúng ta có thể làm cùng nhau nếu chúng ta thực sự muốn".
Greta đã phát biểu như vậy trong Hội nghị Liên Hợp Quốc về Biến đổi Khí hậu tại Katowice, Ba Lan vào tháng 12 năm 2018 vừa qua [5]. Bài phát biểu của cô đã được lan truyền rộng rãi trên báo chí lẫn mạng xã hội và gây xúc động cho rất nhiều người. Ngoài hội nghị này, cô còn diễn thuyết tại TEDxStockholm vào tháng 11 năm 2018 [6], và Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos, Thụy Sỹ vào tháng 1 năm 201 [7], v.v.
Ảnh hưởng của Greta đã lan rộng khắp hành tinh. Đầu tiên, ngay tại quê hương mình, Thụy Điển, cô nhận được sự hưởng ứng của mọi người kể từ ngày bãi khóa thứ hai [8]. Tính đến tháng 12 năm 2018, hơn 20.000 học sinh, sinh viên đã hưởng ứng bằng các cuộc tuần hành tại ít nhất 270 thành phố tại nhiều quốc gia, trong đó có Anh, Mỹ, Úc, Bỉ, Nhật [9], Đức [10], Pháp [11], Thụy Sỹ [12].
Mới đây, Greta đã được đề cử giải Nobel Hòa bình bởi 3 nhà lập pháp người Na Uy. Theo Freddy Andre Oevstegaard, một trong 3 người đề cử, "Phong trào rộng lớn mà Greta đã thiết lập là một đóng góp rất quan trọng cho hòa bình" [13]. Nếu đoạt giải Nobel vào năm nay, Greta sẽ trở thành người trẻ nhất đoạt giải này trong lịch sử, thay thế nhà hoạt động người Pakistan Malala Yousafzai.
Là nhà hoạt động, Greta không tránh khỏi những lời đồn bất lợi về động cơ của mình. Để giải thích, cô cho hay cô không hoạt động vì động cơ thương mại hay bất cứ động cơ vụ lợi nào [14] Cô hoạt động vì mối nguy mà cô thấy rõ, và muốn cảnh tỉnh mọi người khi họ còn thời gian để hành động, như cô đã nói trong bài phát biểu trước Hội nghị Liên Hợp Quốc về Biến đổi Khí hậu kể trên, rằng :
"Năm 2078, tôi sẽ kỷ niệm sinh nhật lần thứ 75 của mình. Nếu tôi có con, có lẽ chúng sẽ ở bên tôi ngày đó. Có lẽ chúng sẽ hỏi tôi về các vị. Có lẽ chúng sẽ hỏi tại sao các vị không làm bất cứ điều gì trong khi vẫn còn thời gian để hành động. Các vị nói rằng các vị yêu con cái của các vị hơn tất cả, nhưng các vị đang đánh cắp tương lai của chúng ngay trước mắt chúng".
"Chúng tôi không đến đây để cầu xin các nhà lãnh đạo thế giới quan tâm. Các vị đã bỏ qua chúng tôi trong quá khứ và các vị sẽ bỏ qua chúng tôi một lần nữa. Chúng tôi đã hết sự tha thứ và chúng tôi sắp hết thời gian. Chúng tôi đến đây để cho các vị biết rằng sự thay đổi đang đến, dù các vị có thích hay không. Sức mạnh thực sự thuộc về người dân".
Vâng, sự thay đổi đang đến, dù nhiều người, trong đó có các nhà lãnh đạo thế giới, có thích hay không.
Với một số người, biến đổi khí hậu không phải là vấn đề nghiêm trọng. Có thể họ đúng cho đến khi họ chịu ảnh hưởng trực tiếp và rõ rệt của nó. Với các nhà lãnh đạo, biến đổi khí hậu không là vấn đề ưu tiên và luôn bị bỏ lại đằng sau nhiều vấn đề khác. Nhưng nếu các nhà lãnh đạo không quan tâm thì còn những người khác quan tâm. Và khi người lớn không hành động, thì trẻ em cần làm gì đó.
Và thiếu niên Greta đã quan tâm và hành động một cách bền bỉ và quả quyết. Trên hành trình của mình, cô đã truyền cảm hứng cho hàng triệu người, khiến họ nhận ra rằng họ có sức mạnh, cũng như nhận ra rằng khi tập hợp lại, họ có thể thay đổi thế giới. Nhờ cô, những người lớn tuổi có thêm hi vọng vào những người trẻ tuổi và những người trẻ tuổi có thêm hi vọng vào tương lai.
Nguyễn Trang Nhung
Nguồn : RFA, 16/03/2019 (NguyenTrangNhung's blog)
Chú thích :
[1] Status thông báo của Greta
[2] Danh sách các quốc gia và sự kiện hướng ứng ngày "Thứ Sáu vì tương lai"
[3] Biến đổi khí hậu do nguyên nhân tự nhiên diễn ra qua quá trình dài hàng trăm đến hàng nghìn năm, và do vậy không được xem là nguyên nhân (hoặc nếu được xem là nguyên nhân, thì chỉ là nguyên nhân rất thứ yếu) của biến đổi khí hậu ngày nay. Xem thêm phần 'Nguyên nhân của biến đổi khí hậu' trong cuốn sách 'Những thông tin cập nhật về biến đổi khí hậu' của Nhà xuất bản Tài nguyên và mMôi trường và Bản đồ Việt Nam.
[4] Expert credibility in climate change
[5] Bài phát biểu của Greta trong Hội nghị Liên Hợp Quốc về Biến đổi Khí hậu tháng 12 năm 2018
[6] Bài phát biểu của Greta tại TEDxStockholm tháng 11 năm 2018
[7] Bài phát biểu của Greta tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới tháng 1 năm 2019
[8] Greta Thunberg, schoolgirl climate change warrior : ‘Some people can let things go. I can’t’
[9] 'Our leaders are like children,' school strike founder tells climate summit
[10] Climate activist Greta Thunberg marches with students in Hamburg
[11] Swedish teen climate activist Greta brings school strike protest to Paris
[12] More than 1,000 Swiss pupils strike over climate
[13] Swedish teen climate activist Greta Thunberg nominated for Nobel Peace Prize
