Cho đến cuối ngày 24/6, Tổng thống Putin đã quyết định thôi "quyết tâm trừng phạt" bọn phản quốc, tha bổng cho tất cả. Cuộc nổi loạn của Wagner là thời khắc rất nguy hiểm cho Putin. Theo Ngoại trưởng Mỹ Blinken, tình trạng hỗn loạn ở Nga có thể vẫn chưa kết thúc. Vậy mà Putin tha bổng ! Ước gì Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng noi gương Putin, giảm nhẹ khung hình phạt cho 75 bị can bị Bộ Công an khởi tố ngày 23/6 về tội "chống chính quyền nhân dân". Mà trên thực tế có bao nhiêu bị can cả thảy ? 46, 50 hay 75, 84 ?... Mỗi lúc Công an đưa ra một số liệu khác nhau. Con số họ công bố trong nước và trước Liên Hiệp Quốc cũng không đồng nhất. Có thể do bắt nhầm ? Nhầm thì đã thả bao nhiêu ? Con số cuối cùng do phát ngôn viên Bộ Công an, Trung tướng Tô Ân Xô đưa ra hôm 23/6 lại vẫn là bắt 84 bị can liên quan (1) ? Cho đến khi tướng Công an Phạm Ngọc Việt tố cáo tại Liên Hiệp Quốc, vụ Dac Lac có liên quan đến một tổ chức khủng bố ở Hoa Kỳ thì dư luận trong nước và quốc tế lại hướng sự chú ý vào câu hỏi: "Vậy cuối cùng, tiếng súng Chư Quynh (Cư Kuin) hôm 11/6 còn cho thấy điều gì và nó phục vụ những ai ?".

Một người tình nghi tham gia vụ nổ súng ở Đắk Lắk hôm 11/6/2023 bị công an bắt giữ - Bộ Tư lệnh Cảnh sát Cơ động via Chính Phủ

Làm rõ trách nhiệm tướng Tô Lâm

Trước hết, nhìn tư thế đắc thắng, ngạo mạn của Bộ trưởng công an Tô Lâm trước Quốc hội hôm 20/6 thì có thể luận ngay ra vế đầu tiên để trả lời cho câu hỏi "complex" nói trên. Cử tri còn nhớ, các đại biểu quốc hội khóa 14 (tháng 11/2020), trong 393 đại biểu tham gia cho ý kiến về việc có cần hay không Dự luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở ? Lúc bấy giờ, có đến 290 đại biểu (chiếm 73,7%) xác định, đây là Dự luật chưa cần thiết, vì nhiệm vụ của lực lượng này chưa rõ ràng, đồng thời tạo ra gánh nặng tài chính cho quốc gia (2). Khi có tới 73,7% đại biểu tham gia cho ý kiến (tương đương 60,2% tổng số đại biểu) và nhất trí bác bỏ đề nghị chấp thuận, điều đó cho thấy hơn một nửa đại biểu quốc hội hồi ấy đã không tin ông Tô Lâm nói thật : "Nếu có luật, thống nhất ba lực lượng có thể giảm được 500.000 người !". Còn lần này, giải trình tại tổ ở Quốc hội về dự án luật "Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, Tô Lâm tuyên bố đắc thắng, vụ Đắk Lắk cho thấy không thể coi thường an ninh cơ sở" (3).

Tuyên bố như trên sao tướng Lâm không soi lại, có xứ nào mà lực lượng bảo vệ trật tự, trị an kém cỏi, vô trách nhiệm tới mức nhân viên y tế phải khẩn khoản xin trang bị khiên và áo giáp để tự vệ như Việt Nam ? Nhưng thay vì truy cứu trách nhiệm, cách chức Bộ trưởng Công an hoặc buộc từ chức thì cả hệ thống chính trị lẫn hệ thống công quyền lại nhất trí với việc cho lực lượng này bổ sung thêm sáu viên tướng và giờ đây lai đồng ý cho phép lực lượng này dùng công quỹ để nuôi thêm khoảng 800.000 nhân sự ? (4). Quốc hội khóa trước, tướng Nguyễn Mai Bộ (Phó Chánh án Tòa Quân sự Trung ương), cũng là Ủy viên Uỷ ban Quốc phòng – An ninh của Quốc hội cho biết thêm, theo ông, thống nhất ba lực lượng không những không thể giảm 500.000 người mà còn khiến ngân sách phải gánh thêm lương cho chừng 800.000 người (126.000 công an xã bán chuyên trách, 70.000 bảo vệ phường – xã, 500.000 phòng cháy chữa cháy), chưa kể chi phí cho trụ sở, hoạt động… và các địa phương sẽ không còn tiền đầu tư cho phát triển, an sinh xã hội (5).

Ngụy biện của ông Tô Lâm tại Quốc hội khóa 15 này đã gián tiếp khẳng định ông và ngành do ông lãnh đạo bất lực, vì bất kể lực lượng công an đã quá đông, mỗi tỉnh ít nhất cũng có 3.000, tỉnh to thì 4.000 công an chính quy, nhưng thực trạng vẫn bết bát. Cho dù tiêu tốn khoản tiền gấp vài lần ngân sách dành cho Giáo dục, Y tế, nhưng Công an càng ngày càng càn rỡ, các loại tội phạm càng lộng hành, xã hội càng ngày càng hỗn loạn, bất an trở thành cảm giác thường trực của người dân (6). Trong khi nếu như Bộ Công an đã xác nhận vụ việc xảy ra ở Đắk Lắk hôm rạng sáng ngày 11/6 vừa qua là hành động khủng bố có vũ trang, lại do lực lượng từ bên ngoài về chỉ đạo, thì trách nhiệm cuối cùng trong vụ việc ấy, không ai khác hơn là Đại tướng Tô Lâm. Phải quy trách nhiệm cho Bộ trưởng Công an, vì ông vốn là tướng an ninh am tường tình hình Tây Nguyên. Sau khi xảy ra vụ việc này, không thể không xem xét khả năng quản trị trong vai trò Bộ trưởng của Đại tướng Tô Lâm (7).

Phục vụ những kẻ lấy oán trả ân

Từ 25 đến 30 tháng 6 này, Hàng không mẫu hạm USS Ronald Reagan đang ghé thăm Cảng Đà Nẵng là sự kiện nổi bật trong quan hệ Mỹ – Việt. Mặc dầu đây là Mẫu hạm thứ ba của Mỹ thăm Cảng Việt Nam, và chuyến thăm này cũng đã bị đẩy lùi lại gần cả năm trời. Và phải chờ cho đến hè năm nay, từ 23/5 đến 25/5, tàu huấn luyện Thích Kế Quang (số hiệu 83) của hải quân Trung Quốc cập cảng Tiên Sa, bắt đầu thăm ba ngày ở Đà Nẵng, sau đó, Việt Nam mới lần lượt nghênh tiếp tàu Ấn Độ và Nhật Bản như những đối tác được cả chính phủ lẫn người dân rất mong đợi.

Trong bối cảnh từ tháng 3 đến nay, Bắc Kinh điều cả đội quân đủ các loại tàu vào "quậy nát" Bãi Tư Chính, nằm ngay trong vùng EEZ của Việt Nam mà chẳng có nước nào lên tiếng phản đối. Phản ứng hai lần của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Hà Nội cũng chỉ để lấy lệ. Trung Quốc còn "phản pháo" lại Bộ Ngoại giao Việt Nam, rằng Bãi Tư Chính là thuộc "vùng nước lịch sử" của Trung Quốc.

Nay Mỹ quyết định cử Hàng không mẫu hạm đầu bảng "dạo chơi" Đà Nẵng, huy động cả hai thành viên QUAD là Nhật Bản và Ấn Độ cho tàu của họ đến trước. Như thế cũng là "tình nghĩa" với Việt Nam lắm rồi. Lại còn cho cả B52 hạ cánh xuống cạnh hàng xóm của Việt Nam (Indonesia) để nhắc nhở Trung Quốc chớ có làm càn.

Nghĩa cử nói trên của Chính quyền Biden và các thành viên trong QUAD khiến ta nhớ lại tuyên bố của Ngoại trưởng Blinken trong chuyến thăm Hà Nội gần đây nhất : "Việt Nam giờ đây đã sát cánh cùng với Hoa Kỳ trong giai đoạn cần hỗ trợ nhau nhất" (8).

Tàu sân bay Mỹ Ronald Reagan ghé thăm cảng Đà Nẵng hôm 25/6/2023. Đại sứ quán Mỹ

 Nhưng thay vì cám ơn Hoa Kỳ và các đồng minh, mà cũng là "đối tác chiến lược sâu rộng" (Nhật Bản) và "đối tác chiến lược toàn diện" (Ấn Độ), Việt Nam dường như đang "lấy oán trả ân". Phát biểu tại Hội nghị những người đứng đầu lực lượng chống khủng bố các nước do Liên Hiệp Quốc tổ chức tại New York hôm 20/6, Thiếu tướng Phạm Ngọc Việt, Cục trưởng Cục An ninh nội địa (Bộ Công an) tuyên bố, trong số những người bị bắt có "đối tượng là thành viên của một tổ chức có trụ sở tại Mỹ, nhận lệnh chỉ đạo xâm nhập về Việt Nam và dàn dựng vụ tấn công" (9). Nêu đích danh Mỹ tại Liên Hiệp Quốc, ngay trên đất New York, là quốc gia chứa chấp khủng bố ! Làm như thế, Bộ Công an Việt Nam đã hồ đồ hết chỗ nói ! Cứ cho là họ có bằng chứng trong tay mới "blame" Mỹ như vậy thì tại sao không công bố danh tính và địa chỉ của tổ chức để Mỹ và Liên Hiệp Quốc ra tay hành động ?

Trước đó mấy hôm, ngày 16/6, tại một Hội nghị do Ban Tuyên giáo tổ chức ở Hà Nội, Thiếu tướng Đặng Hồng Đức, Chánh Văn phòng Bộ Công an, được VTV.vn dẫn lời tuyên bố rằng, theo đánh giá ban đầu, nguyên nhân vụ 11/6 là do âm mưu của các thế lực thù địch, một số đối tượng FULRO lưu vong kích động một số người dân tộc thiểu số chia rẽ giữa người Kinh với người thiểu số, gây mất trật tự và lấy tiếng vang ở nước ngoài (10).

Nhắc đến yếu tố "nước ngoài" thiết nghĩ nên trở lại với băng ghi hình buổi thuyết trình nội bộ trong Bộ Công an của Thiếu tướng Trương Giang Long, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Chính trị Công an Nhân dân kiêm Giám đốc Học viện Chính trị Công an Nhân dân. Tướng Long cho biết, đến Đại hội 12, Đảng cộng sản Việt Nam mới bừng tỉnh, đặt lợi ích dân tộc lên hàng đầu trong mọi chính sách quốc gia. Theo ông Long, Cơ quan an ninh Việt Nam biết rất rõ Trung Quốc đã hoạt động cài cắm người để phá nội bộ như thế nào (11).

Một nhân tố "nước ngoài" nào đó mà Chánh Văn phòng Bộ Công an Đặng Hồng Đức đề cập lại được tướng Việt kết nối sau đó mấy ngày với tổ chức khủng bố trên đất Mỹ ? "Cứu vật, vật trả ơn, cứu nhân, nhân trả oán". Bài học minh triết của tiền nhân có đúng trong trường hợp này ? Chúng ta chưa có câu trả lời chắc chắn. Chỉ biết hôm 24/6, sau khi Việt Nam quy trách nhiệm một cách chính thức cho "một tổ chức ở Mỹ" chỉ đạo vụ này thì Bộ Ngoại giao Mỹ đã lên án vụ tấn công ở Đắk Lắk.

Dư luận có quyền nghi ngờ, đổ thừa tiếng súng ở huyện Chư Quynh xuất phát từ Mỹ là một "bi kịch hoàn hảo" để phục vụ trực tiếp cho những ai muốn làm cho "nước lạ hài lòng" (12). 

Thu Cúc

Nguồn : RFA, 28/06/2023

Tham khảo :

1. https://bocongan.gov.vn/tin-tuc-su-kien/tin-an-ninh-trat-tu/khoi-to-84-bi-can-lien-quan-den-vu-viec-xay-ra-tai-huyen-cu-kuin-tinh-dak-lak-d22-t35502.html

2. https://tuoitre.vn/quoc-hoi-thay-chua-can-thiet-xay-dung-luc-luong-bao-ve-an-ninh-trat-tu-co-so-20201117160159716.htm

3. https://vnexpress.net/dai-tuong-to-lam-vu-dak-lak-cho-thay-khong-the-coi-thuong-an-ninh-co-so-4619672.html

4. https://cand.com.vn/y-te/bac-si-kien-nghi-sam-khien-ao-giap-de-phong-bi-tan-cong--i663940/

5. https://tuoitre.vn/thieu-tuong-sung-thin-co-xin-loi-bo-truong-luc-luong-cong-an-qua-dong-20201117112648148.htm

6. https://www.voatiengviet.com/a/nha-nuoc-phap-quyen-xhcn-la-cong-an-tri-/7148250.html

7. https://vietnamthoibao.org/vntb-trach-nhiem-cua-tuong-to-lam-trong-vu-khung-bo-tay-nguyen-11-6/

8. https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-65327268

9. https://bocongan.gov.vn/tin-tuc-su-kien/hoat-dong-cua-luc-luong-cong-an/tin-hoat-dong-cua-bo/nhan-dien-ro-04-nguy-co-khung-bo-tu-ben-ngoai-gay-hai-cho-an-ninh-quoc-gia-viet-nam-d2-t35490.html

10. https://vtv.vn/xa-hoi/chanh-van-phong-bo-cong-an-thong-tin-ve-vu-tan-cong-tai-dak-lak-20230616203429496.htm

11. https://www.youtube.com/watch?v=5CMwaYwJyHo

12. https://www.voatiengviet.com/a/7150577.html

Tin và bài liên quan :

Trần Hiếu Chân, Giải pháp cho Tây Nguyên: "Cuội" và "Nguội", Thông Luận, 24/06/2023

Nguyễn Hải Triều, Vụ tập kích ở Cư Kuin: Những lời cảnh báo bị bỏ ngoài tai , Thông Luận, 17/06/2023

1. Đất nước thanh bình mà trong một đêm yên tĩnh rạng sáng 11/06/2023, hàng chục người dân da đen cháy vì quanh năm trần lưng phát rẫy, làm nương bỗng tập hợp thành hai nhóm mang súng đạn cùng lúc lao vào tấn công trụ sở công an hai xã trong huyện Cư Kuin, tỉnh Đak Lak, giết chết chín người gồm bốn sĩ quan công an, hai cán bộ xã và ba người dân, bắn bị thương hai sĩ quan công an khác là sự việc vô cùng nghiêm trọng.

Rạng sáng 11/06/2023, hai nhóm mang súng đạn cùng lúc lao vào tấn công trụ sở công an hai xã trong huyện Cư Kuin, tỉnh Đak Lak

Nửa đêm khuya khoắt, ba người dân chết ở chỗ nổ súng tấn công chính quyền, chắc chắn không phải dân làm rẫy, chỉ có thể là nhân viên làm việc ở trụ sở công quyền bị tấn công. Nếu vậy, chín người chết đều là viên chức nhà nước.

Tấn công trụ sở công quyền nhà nước, thẳng tay bắn giết viên chức nhà nước đương nhiên là tội ác hoang dại, không biết đến pháp luật, không biết đến đạo đức, không thể chấp nhận, phải bị pháp luật xử lí. Nhưng phải nhìn nhận tiếng súng ở Cư Kuin đêm 11/06/2023 cốt lõi ở chiều sâu văn hóa và ở chiều rộng xã hội chứ không phải chỉ là vụ việc của luật pháp. Tiếng súng đó là tiếng nổ, là sức phá của mâu thuẫn xã hội, là tiếng chuông gióng giả vang lên cảnh báo sự bất ổn trong xã hội và sự bất an trong lòng người dân đã lan rộng, lan xa đến tận buôn làng người dân tộc hồn nhiên, chân chất.

Dù những người nổ súng tấn công cơ quan chính quyền, giết cán bộ nhà nước đều là người dân sắc tộc Tây Nguyên nhưng vụ việc không đơn thuần chỉ là xung đột sắc tộc mà còn là bộc lộ trong xã hội đã chứa chất mâu thuẫn tới mức đối kháng, một mất một còn. Mâu thuẫn giữa một bộ phận người dân yếu thế với chính quyền luôn ỷ vào sức mạnh bạo lực nhà nước, ỷ vào lực lượng công an khổng lồ, được trang bị kĩ lưỡng, trang bị từ vũ khí tối tân đến trang bị tư duy nhận thức, không biết đến số phận con người, không biết ơn nghĩa nhân dân, không biết đến những giá trị nhân văn, chỉ biết còn đảng còn mình. Có công cụ trấn áp đầy sức mạnh, nhà nước ngạo nghễ áp đặt ý chí chủ quan của nhà nước chuyên chính vô sản với người dân, không quan tâm đến khát vọng, nhu cầu đơn giản, bình thường và chính đáng từ đời sống vật chất đến đời sống tâm linh của người dân.

Người dân các dân tộc ít người, nhỏ bé, lẻ loi ở Tây Nguyên có không gian sống riêng biệt và linh thiêng, không gian của Giàng, của thần linh, có tài sản riêng to lớn và quí giá không chỉ là đất đai núi rừng bát ngát mà nền văn hóa riêng rất đặc sắc, độc đáo và cuộc sống tự do cũng là tài sản vô giá của những con người ngàn đời kiêu hãnh là con của Cha Núi, con của Mẹ Rừng nhưng lại là những tộc người dân số ít ỏi, cuộc sống nghèo khổ, phụ thuộc và gắn bó mật thiết với thiên nhiên, là nhóm người yếu thế, thân cô, thế cô nhất, bị coi thường, bị mất mát, bị dồn nén, ức chế lớn nhất.

Yếu thế, thân cô thế cô, người dân phải nhận từ mất mát, thua thiệt này đến mất mát, thua thiệt khác, đi từ dồn nén này đến dồn nén khác thành quẫn trí, liều thân, chấp nhận thí cả mạng sống, thí cả cuộc đời vào mất mát cuối cùng cho một hành động, một tiếng nói phản kháng.

2. Thời Pháp cai trị cả Đông Dương, dù là thực dân xâm lược, nhiều quan Pháp cai trị có nền tảng văn hóa nhân loại dày dặn khi đến Tây Nguyên họ nhận ra ngay nét độc đáo của những bộ tộc dân cư Tây Nguyên làm cho xã hội loài người thêm phong phú, làm cho con người có thêm vẻ đẹp, thêm sức mạnh văn hóa. Họ phát hiện ra ngay nền văn hóa lâu đời vô cùng đặc sắc của các bộ tộc Tây Nguyên góp cho kho tàng văn hóa loài người thêm lung linh, rực rỡ.

Thời Pháp cai trị cả Đông Dương, họ phát hiện ra ngay nền văn hóa lâu đời vô cùng đặc sắc của các bộ tộc Tây Nguyên góp cho kho tàng văn hóa loài người thêm lung linh, rực rỡ.

Những trí tuệ văn hóa và tâm hồn nhân văn phát hiện ra vẻ đẹp văn hóa dân gian Tây Nguyên cũng giống như bác sĩ Alexandre Yersin phát hiện ra khí hậu mát lành của Đà Lạt, của Tây Nguyên. Phát hiện của Yersin về khí hậu Đà Lạt được lọc qua lá cây, lọc qua sương mù, tinh khiết và mát lành dẫn đến quyết định của toàn quyền Đông Dương Paul Doumer xây dựng thành phố nghỉ dưỡng Đà Lạt. Phát hiện ra nét đặc sắc văn hóa dân gian Tây Nguyên, chính quyền thực dân Pháp đã có chính sách bảo tồn không gian văn hóa Tây Nguyên, hạn chế người Kinh ở miền xuôi đến khai phá đất rừng hoang hóa bạt ngàn và màu mỡ, tạo ra nguy cơ biến những cánh rừng nguyên sinh thành ruộng lúa, vườn cây, thành làng xóm người Kinh, biến những đồi cỏ thành đô thị náo nhiệt, tất dẫn đến nền văn hóa đầy bản sắc của những bộ tộc ít người ở Tây Nguyên bị nền văn hóa rực rỡ của số đông người Kinh đồng hóa.

Văn hóa không phải chỉ là tiếng cồng của con trai, điệu múa của con gái, tiếng hát khan của người già Tây Nguyên, văn hóa còn là tín ngưỡng, là đức tin. Tin ở Giàng, tin ở thần linh, đức tin tôn giáo là một giá trị sống của người dân Tây Nguyên, làm nên thế giới tâm hồn người dân Tây Nguyên. Trân trọng giữ gìn bản sắc văn hóa Tây Nguyên, đức tin tôn giáo của người dân Tây Nguyên cũng được tôn trọng. Thời Pháp thuộc, người dân được tự do tìm đến đức tin của mình và giáo phái Tin Lành phát triển rất mạnh ở Tây Nguyên.

Văn hóa không phải chỉ là tiếng cồng của con trai, điệu múa của con gái, tiếng hát khan của người già Tây Nguyên, văn hóa còn là tín ngưỡng, là đức tin.

Chính sách hạn chế sự ngoại nhập vào không gian văn hóa Tây Nguyên đã giữ cho núi rừng Tây Nguyên màu xanh bạt ngàn và thần rừng, thần núi vẫn lãng đãng đi về với ngôi nhà rông, với những nếp nhà sàn núp dưới tán rừng thâm nghiêm.

Chỉ đến năm 1937, quản đạo Đà Lạt là Trần Văn Lý thấy đất Đà Lạt dù màu mỡ nhưng chênh vênh dốc không thuận cấy lúa song lại là đất tốt của hoa màu, cây trái, quản đạo Đà Lạt Trần Văn Lý đề nghị với tổng đốc Hà Đông Hoàng Trọng Phu đưa những nông dân Hà Đông chuyên nghề trồng rau, trồng hoa cung cấp cho Hà Nội vào Đà Lạt. Từ hai mươi tám gia đình nông dân từ Hà Đông vào Đà Lạt năm 1937 đến nay đã là hàng ngàn gia đình trồng rau, trồng hoa, biến những đồi hoang bên đồi thông Đà Lạt thành đồi rau, đồi hoa.

Gần hai mươi năm sau, năm 1954, trong số hơn triệu người di cư từ Bắc vào Nam, chỉ có hơn năm mươi ngàn dân di cư được đưa lên đất rừng Tây Nguyên mênh mông. Lên Tây Nguyên nhưng dân Bắc đi cư chỉ bám theo truc đường giao thông từ Hố Nai lên Đà Lạt.

Dân trồng rau, trồng hoa từ Hà Đông vào Đà Lạt, dân di cư rải dọc đường 20 đều không xâm nhập vào không gian sống và không gian văn hóa của các bộ tộc tạo nên linh hồn núi rừng Tây Nguyên, tạo nên văn hóa Tây Nguyên. Nhờ vậy những cánh rừng đại ngàn vẫn phủ kín đất Tây Nguyên. Hồn rừng, hồn văn hóa của người Tây Nguyên vẫn nguyên vẹn.

Nhưng từ sau năm 1975, những cán bộ công nông chỉ cần có bằng cao cấp lí luận chính trị của trường đảng Nguyễn Ái Quốc, chỉ cần kiên trì chủ nghĩa sắt máu Mác Lê nin, chỉ có ý chí áp đặt chuyên chính vô sản với cuộc sống, với người dân là trở thành quan cai trị mảnh đất linh thiêng huyền thoại Tây Nguyên.

Quan người Kinh cai trị thì phải có bộ sậu cán bộ người Kinh có bằng lí luận trường đảng Nguyễn Ái Quốc, có khuôn mẫu thiết chế xã hội người Kinh ở đồng bằng áp đặt cho Tây Nguyên. Cả gia đình, cả họ hàng, cả làng xóm quan cai trị từ đồng bằng ven biển tràn lên Tây Nguyên, phá rừng lập làng, bạt núi lập phố trên đất buôn làng, nương rẫy Tây Nguyên.

Tầm nhìn hạn hẹp, chỉ thấy trước mắt, không thấy lâu dài, không có chiều sâu văn hóa, những chủ trương, những dự án phá rừng trồng cao su, cà phê hình thành trong phòng máy lạnh quan cai trị.

Cả gia đình, cả họ hàng, cả làng xóm quan cai trị từ đồng bằng ven biển tràn lên Tây Nguyên, phá rừng lập làng, bạt núi lập phố trên đất buôn làng, nương rẫy Tây Nguyên.

Tư bản hoang dã làm giầu bằng đất đai, bằng tài nguyên thiên nhiên đi đêm với quan cai trị, khoanh vùng chiếm đất Tây Nguyên trên bản đồ.

Những công ty cao su phá hàng trăm hecta rừng trồng cao su. Hàng trăm hecta rừng mất đi cho sân golf, cho resort, cho những khu đô thị mọc lên. Hàng ngàn hecta rừng chìm dưới lòng hồ thủy điện… Những cánh rừng thăm thẳm của thần linh, của huyền thoại, sử thi Tây Nguyên nhanh chóng biến mất.

Năm 1954, các dân tộc Tây Nguyên chiếm 85 phần trăm dân số, 510 ngàn dân trên tổng số 600 ngàn dân. Tỉ lệ và con số đó những năm sau là : Năm 1976 chỉ còn 69,7 phần trăm. 853 ngàn dân Tây Nguyên trên tổng số 1,225 triệu dân. Năm 2004 tỉ lệ dân tộc Tây nguyên chỉ còn chiếm 25,3 phần trăm : 1,181 triệu trên 4,668 triệu dân (Tây Nguyên. Wikipedia tiếng Việt).

Người Kinh đã thực sự làm chủ dải đất Tây Nguyên. Quan người Kinh nắm quyền. Dân người Kinh chiếm đất. Bên những dãy nhà tầng san sát ở thị trấn người Kinh trên sườn đồi, bên những chòm xóm nhà ngói giếng nước của người Kinh dưới thung lũng là lẻ loi mái nhà sàn tranh tre xơ xác tuềnh toàng của người dân Tây Nguyên. Người chủ ngàn đời của rừng thiêng Tây Nguyên, của văn hóa Tây Nguyên nay thành người ăn nhờ ở đậu, thành kẻ thất thế, lưu vong ngay trên mảnh đất của tổ tiên.

Rừng vừa là nguồn sống vật chất, là đọt măng rừng, là tổ ong mật. Vừa là nguồn sống tâm linh. Cha Núi cao, Mẹ Rừng rộng là sự che chở, bao bọc, là nơi sống gửi, thác về của người dân Tây Nguyên. Rừng Tây Nguyên không còn. Nguồn sống vật chất không còn. Không gian văn hóa Tây Nguyên không còn. Nguồn sống tinh thần không còn. Thần linh của rừng không còn. Đời sống tâm linh không còn. Đến đức tin tôn giáo cũng không còn !

Chiều 22/3/2023, giáo dân xã Đak Nông, huyện Ngọc Hồi, giáo xứ Kontum đang làm lễ Thánh hợp pháp như thường ngày thì nhóm người mặc đồ dân sự và sắc phục công an xộc vào nhà thờ, tự xưng là chính quyền, giải tán buổi lễ. Người nói tiếng Kinh, giọng miền Bắc xông lên bục linh mục đang làm lễ đòi linh mục dừng lễ, đến công an làm việc rồi cầm sách Kinh Thánh của linh mục, gấp lại, mang đi. Người ngắt cầu dao, cúp điện. Đức tin tôn giáo không còn là phần hồn của người Tây Nguyên cũng không còn !

Mỗi sắc tộc có mặt trong cuộc đời đều cần có không gian sinh tồn của sắc tộc. Có không gian sinh tồn, mới có sức mạnh trường tồn của sắc tộc, mới giữ được bản sắc riêng của sắc tộc và mới thực sự là mình. Không có không gian sinh tồn dù có những cá nhân của sắc tộc có mặt trong cuộc đời thì cá nhân đó đã bị văn hóa nơi sinh sống đồng hóa, còn sắc tộc đó đã bị hòa tan rồi.

Những sắc tộc Tây Nguyên đang trong quá trình không còn không gian sinh tồn, đang bị hòa tan. Những người chủ ngàn đời của mảnh đất Tây Nguyên, ngàn đời tự do phóng khoáng với cây rừng thân thiết, với đất rừng bao dung phải đau đớn, tuyệt vọng nhận ra một thực tế từ sau 1975 họ dần dần mất hết. Mất nguồn sống hàng ngày. Mất giá trị văn hóa. Mất cả đức tin. Đó là cội rễ sâu xa của tiếng súng Cư Kuin, Đak Lak đêm 11/6/2023.

3. Tiếng súng Cư Kuin, Đak Lak đêm 11/6/.2023 giết chết chín mạng người trong cuộc sống thời yên hàn là thất bại đau đớn trong công cuộc cai trị dân của chính quyền, là thất bại nặng nề trong trọng trách bảo đảm trật tự trị an, an toàn xã hội của bộ máy công an khổng lồ, được trang bị tối đa, được chăm bẵm tuyệt đối.

Một người nổ súng thì ý đồ và quá trình sự việc diễn ra âm thầm trong suy nghĩ, trong nội tâm, người ngoài khó phát hiện. Nhưng vài chục người cùng hành động là phải có quá trình dài, vận động, tập hợp, tổ chức, phân công, chuẩn bị với nhiều hoạt động dù lén lút nhưng phải diễn ra trong không gian rộng, cả không gian thực trên mặt đất, cả không gian mạng trên trời và diễn ra trong thời gian dài. Hoạt động nổi cộm ráo riết như vậy mà lực lượng công an rải kín địa bàn, nắm địa bàn từng giây, từng phút không hay biết để ngăn chặn. Máu những sĩ quan công an đổ ra ngay trong phòng ngủ trụ sở công an là một thất bại, một trận thua trắng. Trong thất bại đó, bốn sĩ quan công an đương nhiệm bị giết hại có phần trách nhiệm không nhỏ. Vậy mà những sĩ quan không hoàn thành nhiệm vụ lại được thăng quân hàm như đã lập chiến công xuất sắc !

Lại ngậm ngùi thương nhớ ba sĩ quan công an chết trong sự kiện ba ngàn cảnh sát cơ động rầm rập bao vây tấn công người dân thôn Hoành, Đồng Tâm, Mỹ Đức, Hà Nội đang trong giấc ngủ bình yên đêm 9/1/2020.

Người dân thôn Hoành khiếu kiện đất đai là tranh chấp dân sự rất bình thường và nhỏ nhặt. Tranh chấp dân cự phải giải quyết ở tòa án và những người quyết liệt khiếu kiện giữ mảnh đất tạo ra nguồn sống cho dân làng đều là người dân lương thiện, là đảng viên đang sinh hoạt đảng, chưa ai là tội phạm bị truy tố. Chưa ai phải bị cưỡng chế bằng bạo lực nhà nước. Nhưng ỷ sức mạnh bạo lực nhà nước, công an mở ngay chiến dịch lớn đánh vào dân thôn Hoành, phá cửa xông vào tận giường ngủ, xả súng giết dân như xông vào đồn địch, như giết kẻ thù của dân tộc Việt Nam, của lịch sử Việt Nam !

Đánh vào người dân lương thiện mà là chiến công là đã đẩy người dân lương thiện, cần cù lao động đóng thuế cho nhà nước trở thành kẻ thù của nhà nước ! - Ảnh minh họa Cụ Lê Đình Kình bị ám sát rạng sàn ngày 9/1/2020.

Trang bị vũ khí hiện đại, chủ động đánh vào dân trong giấc ngủ mà ba sĩ quan công an hi sinh liền lập tức được truy tặng huân chương chiến công. Dân thôn Hoành đều là người dân lương thiện vì không ai là tội phạm bị truy tố. Đánh vào người dân lương thiện mà là chiến công là đã đẩy người dân lương thiện, cần cù lao động đóng thuế cho nhà nước trở thành kẻ thù của nhà nước !

Máu con người đều quí. Máu chiến sĩ công an, quân đội càng vô cùng cao quí. Nhân dân thầm lặng mà tinh tế, bao dung và công bằng. Nhân dân biết rõ và không quên từng sự hi sinh cho cuộc sống của nhân dân, đất nước. Những chiến sĩ công an, quân đội đổ máu hi sinh cho đời sống nhân dân, cho đời sống đất nước được nhân dân thương tiếc và biết ơn mới là sự phong tặng xứng đáng, cao quí và trường tồn.

Phạm Đình Trọng

(16/06/2023)