Thông Luận

Tổ tư vấn, trách nhiệm của ai ?

Cánh Cò, RFA, 27/08/2021

Trong bất cứ chính quyền nào đều có Ban hay Ủy ban cố vấn cho lãnh đạo cao nhất. Ban cố vấn là một nhóm chuyên gia hiểu biết và kinh nghiệm sâu đậm về một lĩnh vực nào đó bao gồm quốc phòng, kinh tế, xã hội, y tế…những lĩnh vực mà một người lãnh đạo dù có thông thái cỡ nào cũng không thể nắm hết.

Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh làm Tổ trưởng Tổ tư vấn về chính sách phòng, chống dịch và phục hồi kinh tế tại Thành phố Hồ Chí Minh - Ảnh Nguyên Vũ

Thành viên trong ban cố vấn được chọn qua sự giới thiệu từ những người thân cận của lãnh đạo hoặc được đề cử từ những người uy tín, có kiến thức và kinh nghiệm trong lãnh vực chuyên môn nào đó. Người đề cử có thể sánh ngang với người được tiến cử, bởi cái nhìn của người này quan trọng và đầy trách nhiệm, không thể hồ đồ đề cử người thân hoặc bạn bè vì hành động này có thể di hại tới một chính sách, một quyết định nào đó của lãnh đạo.

Ở Việt Nam có khác, cung cách nhiều đời Thủ tướng đã cho thấy lổ hổng của ban tư vấn qua những hành xử, phát ngôn, chính sách, nhân sự cũng như những ứng phó trước khủng hoảng, biến cố. Ban tư vấn chính phủ có thể được xem là bộ não của chính phủ ấy. Não có linh hoạt, tư duy có logic, sáng tạo thì mới có cơ may nảy sinh được chính sách hợp lý, thấu đáo và kế hoạch mới có khả năng thực hiện thành công được.

Chính phủ Việt Nam có khuynh hướng chọn người qua bằng cấp. Bằng cấp càng cao thì tư cách của thành viên ban tư vấn mới có trọng lượng. Một xu hướng rất nguy hiểm khi thật ra có bằng cấp chưa hẳn là giỏi chứ chưa nói xuất sắc và vượt trội. Thành viên ban tư vấn chính phủ ngoài bằng cấp ra cái cần nhất là kinh nghiệm hành sự, xuất sắc trong lĩnh vực nghiên cứu và vượt trội trong ý tưởng lẫn chiều sâu của tư duy khi một vấn đề nào đó nảy sinh cần mổ xẻ.

Khuynh hướng thứ hai là Ban tư vấn thường được giới thiệu, đề cử từ người cao nhất của ban ấy. Sự chọn lựa mang tính bè phái này thấy rất rõ trong trận đại dịch đang xảy ra tại Thành phố Hồ Chí Minh, khi Tổ tư vấn phòng chống dịch Covid-19 do ông Nguyễn Thành Phong ký quyết định 2649/QĐ-UBND ngày 23/7/2021 thành lập Tổ tư vấn về chính sách phòng, chống dịch và phục hồi kinh tế tại Thành phố Hồ Chí Minh do Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh, Giám đốc Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright, Thành viên Tổ tư vấn Kinh tế của nguyên Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, làm trưởng nhóm.

Nhìn qua 8 thành viên của Tổ tư vấn phòng chống dịch Covid-19 bao gồm :

1.Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh, Trường chính sách và quản lý Fulbright, tổ trưởng

2. Tiến sĩ Trương Minh Vũ, Khu công nghệ phần mềm, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Tổ phó

3. Phó Giáo sư Tiến sĩ Trần Hoàng Hải, Giảng viên cao cấp, quyền hiệu trưởng Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh

4. Phó Giáo sư Tiến sĩ Hoàng Công Gia Khánh, Đại học Kinh Tế-Luật Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh

5. Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Nhã Nam, Việt Nam TI và Khu công nghệ phần mềm, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh

6. Phó Giáo sư Tiến sĩ Phạm Duy Nghĩa, Trường chính sách công và quản lý Fulbright, Đại học Fulbright Việt Nam

7. Ông Nguyễn Xuân Thành, Trường chính sách công và quản lý Fulbright, Đại học Fulbright Việt Nam

8. Phó Giáo sư Tiến sĩ Đỗ Văn Dũng, Đại học Y Dược, Thành phố Hồ Chí Minh

Người ta thấy ngay tính cách bè phái rất rõ. Có 3 người thuộc Fulbright, 2 người thuộc Khu công nghệ phần mềm, 2 người trường Luật hoặc liên quan đến luật, chỉ 1 người duy nhất từ Đại học Y Dược có khả năng hiểu biết về covid-19 nhất.

Lỗ hổng lớn nhất của Tổ tư vấn này là không một chuyên gia nào hoạt động trong lĩnh vực y tế cộng đồng, dịch tể học, và xã hội học, những lĩnh vực cần được tư vấn nhất trong lúc dịch bệnh xảy ra ngày càng nguy hiểm. Tổ tư vấn do ông Vũ Thành Tự Anh lãnh đạo đã rơi vào những lỗi sơ đẳng khi không có bất cứ chuyên môn nào ở các lĩnh vực trên, chỉ dựa vào cung cách nghiên cứu chính sách công, luật kinh tế hay thậm chí trong lĩnh vực phần mềm dự báo để suy đoán sự lây lan và hậu quả của con Covid-19 là hoang tưởng và nguy hiểm.

Hậu quả nhãn tiền mà cả UBND Thành phố đã chứng kiến khi trước đó vào đầu tháng 7 nhóm nghiên cứu đến từ Đại học Fulbright và Tech4Covid dự báo đến đầu tháng 8/2021, dịch Covid-19 ở Thành phố Hồ Chí Minh chỉ còn rải rác vài ca/ngày và sẽ kết thúc vào cuối tháng 8 (1).

Một khuyết điểm nữa mà những ban tư vấn thường gặp phải là không kiểm tra người được đề cử. Thí dụ như trường hợp của Tiến sĩ Quoc Tran, nằm trong Nhóm nghiên cứu Tech4Covid do Tiến sĩ Đinh Bá Tiến, Trưởng khoa Công nghệ thông tin, Trường Đại học Khoa học tự nhiên làm trưởng nhóm. Ông Quoc Tran được giới thiệu là Principal Data Scientist, Walmart Labs, US đã có kinh nghiệm trong xây dựng mô hình dự báo có độ chính xác cao đối với dịch bệnh Covid-19 đang diễn ra tại Mỹ nhưng thật ra ông Quoc Tran chỉ là Nhà khoa học dữ liệu của Công ty Walmart chuyên về Dự báo, Định giá và Lý thuyết trò chơi (Principal Data Scientist at Walmart specialized in Forecasting, Pricing and Game Theory)

Nếu nhìn lại những gì mà ông Vũ Thành Tự Anh từng làm hay nói, chắc chắn không một ai có kiến thức dù căn bản nhất cũng không dám mời ông tư vấn trong bất cứ lĩnh vực nào, bởi kiến thức sơ đẳng của một chuyên gia như ông đã bị méo mó vì một chữ "nịnh". Không còn một từ nào khác miêu tả phát biểu của ông trong Hội thảo "Định hướng phát triển Thành phố Hồ Chí Minh thời kỳ 2021/2030, tầm nhìn đến năm 2045" ông Tiến sĩ Fulbright này nói như đinh đóng cột : "Với tốc độ phát triển như hiện nay, đến năm 2035, sẽ có hơn 50% dân số Việt Nam gia nhập tầng lớp trung lưu toàn cầu" (2).

Chỉ có thể nói rằng do nịnh chính quyền ông mới phát biểu như thế vì trong tư cách là một tiến sĩ kinh tế, ông không thể nào khẳng định một việc bất khả thi trong khi hơn 80% dân chúng Việt Nam vẫn trong tình trạng vừa vượt ngưỡng đói nghèo.

Ông Nguyễn Thành Phong tới giờ này không biết "sự nghiệp chính trị" sẽ ra sao khi bị triệu tập về trung ương với chức vụ Phó ban Kinh tế Trung ương, một chức vụ dành cho người sắp bị trảm. Không biết rồi đây trong "trảm sớ" của ông có khoản nào ghi rằng "tắc trách trong việc thành lập Tổ tư vấn chống Covid-19 khiến hàng trăm ngàn người dân chết oan và đẩy nền kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh rơi vào vực thẳm" hay không ?

Cánh Cò

Nguồn : RFA, 27/08/2021

Chú thích :

(1) https://nld.com.vn/thoi-su/dich-covid-19-tp-hcm-da-dat-dinh-chuyen-gia-d...
(2) https://tinnhanhchungkhoan.vn/ts-vu-thanh-tu-anh-tp-hcm-can-phat-trien-t...

*****************

Ai đang điều hành thành phố này ?

Cánh Cò, RFA, 26/08/2021

Đó là câu hỏi của một Bác sĩ có tài khoản trên Facebook tên Võ Xuân Sơn, ông là người đóng góp thiết thực vào việc giúp thành phố giải quyết khan hiếm Oxy cho bệnh nhân Covid-19, qua chương trình "Oxy cho sự sống". Cơ sở khám bệnh của ông là nơi phát miễn phí bình Oxy cho người dân nếu có yêu cầu. Hàng trăm bình Oxy đã được giao tận nhà sau những cú phone khẩn cấp. Bao nhiêu lần bị trở ngại vì giấy tờ ông vẫn vượt qua để tiếp tục trợ giúp hơi thở cho người cần thở.

Bác sĩ Võ Xuân Sơn là người đóng góp thiết thực vào việc giúp thành phố giải quyết khan hiếm Oxy cho bệnh nhân Covid-19, qua chương trình "Oxy cho sự sống".

Sáng sớm ngày 26 tháng 8, Bác sĩ Sơn viết : "Thực sự thì tôi không biết ai đang là người điều hành thành phố này ? Chiều nay, tôi được giải thích rằng việc di chuyển của chúng tôi sẽ theo qui định của UBND Thành phố Hồ Chí Minh, giống như cách đây 2 hôm. Nhưng giống như lần trước, mấy ông công an, mà là mấy ông đứng ở trạm, lại là người quyết định".

Lý do khiến không những Bác sĩ Sơn đặt câu hỏi sự phân cấp quá nhiễu loạn mà hầu hết dân Sài Gòn khi đọc những dòng chữ này trên mặt báo đều phản ứng như Bác sĩ Sơn : Giận đến tím tái mặt mày.

Bản tin trên tờ Báo mới ghi lại : "Chiều 26/8, thượng tá Lê Mạnh Hà, Phó trưởng phòng Tham mưu, Công an Thành phố Hồ Chí Minh, cho biết Công an Thành phố Hồ Chí Minh chỉ cấp giấy đi đường cho cá nhân thuộc diện được lưu thông theo quy định của UBND Thành phố.

Trả lời vấn đề các cá nhân, tổ chức làm thiện nguyện chở bình oxy, cung cấp suất ăn cho lực lượng tuyến đầu, người dân khó khăn thì có được cấp giấy đi đường hay không, thượng tá Hà cho hay quan điểm Công an Thành phố Hồ Chí Minh rất quý và chia sẻ tình cảm này.

Tuy nhiên, trong thời gian thành phố thực hiện giãn cách xã hội, các tổ chức này chỉ mang tính nhỏ lẻ và vận chuyển mỗi lần vài chục đến vài trăm suất ăn sẽ tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm".

Phải công nhận Thượng tá Lê Mạnh Hà là người có quyền lực hơn cả Thủ tướng. Trong khi cả nước nín thở chờ sự tàn phá của con Covid-19, quân đội nhập cuộc, cả Sài Gòn bị lockdown đến nay chưa biết ngày nào mở cửa, mọi hy vọng trông cậy vào lòng trắc ẩn của người có khả năng giúp đỡ đồng bào trong cơn hoạn nạn thì lệnh của một ông công an không cho phép người có lòng, có chút ít tiền bạc và nhất là có mối giao hảo với nhiều người khiến họ tin tưởng vào cùng bắt tay làm việc có ích cho xã hội với lý do rất mơ hồ : "các tổ chức này chỉ mang tính nhỏ lẻ và vận chuyển mỗi lần vài chục đến vài trăm suất ăn sẽ tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm".

Xin hỏi ông Hà, từ ngày đầu cách ly đã có cơ quan chính phủ nào ra mặt giúp đỡ trực tiếp và hiệu quả cho người dân chưa ? Các ông chì biết giăng kẽm gai, kéo hàng rào sắt, ngăn chặn, bắt bớ, xé giấy phạt chứ chưa có một động thái nào giúp cho người dân từ miếng cơm tới hơi thở. Bệnh viện dày đặc bệnh nhân, lò thiêu không còn chỗ chứa, các ông tiếp tục ngăn chặn một cách vô lý chỉ để tỏ ra mình có quyền lực bất kể hậu quả của việc ngăn chận ấy dẫn đến kết quả gì.

Những điều mà ông gọi là nhỏ lẻ ấy đã cứu giúp hàng trăm ngàn người suốt thời gian vừa qua. Không có những nhỏ lẻ từ vài chục tới vài trăm suất ăn ấy không biết bao nhiêu người đã chết đói trong nhà thay vì chết vì Covid-19. Không có những bình Oxy nhỏ lẻ ấy không biết bao nhiêu người đã chết vì thiếu không khí, thiếu hơi thở đến mất mạng và được báo cáo chết vì Covid chứ không phải chết vì đói, vì thiếu Oxy. Chỉ một lệnh cấm của ông đã khiến cho cả thành phố hốt hoảng, nhất là người nghèo không nơi nương tựa từ nay chỉ biết chờ bộ đội đến tận nhà để… khiêng xác thay vì đi chợ như những hứa hẹn rất mù mờ.

Bác sĩ Võ Xuân Sơn biết là lệnh cấm của ông Hà sẽ làm cho nhiều người "giãy chết" nên ông chỉ biết than vãn : "Ông Lê Mạnh Hà cho rằng, "các tổ chức này chỉ mang tính nhỏ lẻ". Tôi không biết tính mạng của mấy trăm người bệnh mà mấy hôm nay OXY CHO SỰ SỐNG phục vụ mỗi ngày, có thực sự là nhỏ lẻ như lời ông Hà nói hay không.

Theo ông Hà, thì chúng tôi sẽ phải yêu cầu người nhà người bệnh đến chỗ chúng tôi kí hợp đồng, rồi mới chuyển oxy đến cho họ được. À, mà trong các mục giấy phép kinh doanh của chúng tôi không có kinh doanh oxy. Cho nên, rất có thể, ngày mai OXY CHO SỰ SỐNG sẽ phải ngưng hoạt động. Như vậy, những điều tôi nói trên đây sẽ chỉ để nghe cho vui".

Một sự thật mà ai cũng thấy, thay vì cấm đoán ông Hà phải vận động thêm những người thiện nguyện và lập tức cung cấp mọi thứ giấy tờ cho họ dễ dàng đi lại. Họ đi đâu trong những ngày nguy hiểm này ? Dĩ nhiên họ không đi lang thang để lây bệnh mang về cho gia đình mà việc đi lại của họ có ý nghĩa của lòng bác ái. Hành xử bác ái luôn luôn bị thử thách bởi dịch bệnh, tai nạn, hay chí ít là mất mát thời gian, tiền bạc. Những thứ ấy ai cũng cần thiết vì vậy nếu cấm họ tức là ban án tử cho người bị nhốt trong nhà không có khả năng tự nuôi sống mình trong những ngày sắp tới.

Thành phố nên nhìn lại nhân viên của mình bất kể họ là ai và chức vụ cao đến thế nào. Bởi, chưa bao giờ câu nói của Lênin lại đúng như trường hợp này : Ngu dốt cộng với nhiệt tình sẽ trở thành phá hoại.

Không ai tin ông Hà có nhiệt tình khi cấm người dân làm việc bác ái, mà người ta tin rằng sự ngu dốt cộng với kiêu ngạo cộng sản đã làm nên hội chứng "cấm đoán theo mùa". Mùa nào cấm nấy !

Cánh Cò

Nguồn : RFA, 26/08/2021 (canhco's blog)