Thông Luận

Chiến tranh Ukraine : Điện Kremlin lại tố cáo Kiev "nói dối" về các ngôi mộ tại Izium

Trọng Nghĩa, RFI, 20/09/2022

Đúng theo cách lập luận cố hữu, Điện Kremlin ngày 19/09/2022 đã tố cáo chính quyền Kiev "nói dối" khi cho biết là đã phát hiện ra hàng trăm ngôi mộ trong một khu rừng gần thị trấn Izium, nơi mà quân đội Ukraine vừa chiếm lại được gần đây từ tay lực lượng Nga.

Các nhân viên mang thi thể được khai quật trong một khu rừng gần Izium, đến một xe tải đông lạnh, 19/09/2022. AP - Evgeniy Maloletka

Phát biểu với một số phóng viên tại Moskva, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov đã khẳng định : "Đó là kịch bản giống như ở Bucha, là một lời nói dối, và tất nhiên chúng tôi sẽ bảo vệ sự thật trong chuyện này".

Vào tháng Ba vừa qua, điện Kremlin cũng dùng những lập luận tương tự để bác bỏ các cáo buộc tố cáo quân đội Nga đã phạm tội ác chiến tranh, sau khi nhiều thi thể thường dân được tìm thấy ở Bucha, gần Kiev, một nơi cũng từng bị Nga chiếm đóng trước khi rút đi.

Thứ Sáu 16/09 vừa qua, chính quyền Ukraine đã công bố những phát hiện rùng rợn gần thành phố Izium, với khoảng 50.000 dân trước chiến tranh, đã bị Nga chiếm đóng từ tháng 4 đến đầu tháng 9. Theo công bố, hơn 440 ngôi mộ đã được tìm thấy trong một khu rừng gần thành phố này, cảnh sát Ukriana cũng đã tìm thấy ở Izium cũng như ở các địa phương khác nhiều "phòng tra tấn".

Các nhà báo của AFP đã nhìn thấy hàng trăm ngôi mộ được đánh dấu thánh giá bên trên có đánh số hoặc ghi tên và ngày tháng, cũng như một ngôi mộ tập thể chứa 17 thi thể của binh sĩ Ukraine. Theo các bác sĩ pháp y Ukraine,  ít nhất một trong những xác chết bị trói tay bằng dây thừng.

Lực lượng Nga đã bị cáo buộc về nhiều vụ tàn bạo trên các vùng lãnh thổ mà họ kiểm soát ở Ukraine, đặc biệt là ở Bucha, ngoại ô Kiev, nơi người ta tìm thấy xác của thường dân bị hành quyết ngay trên đường phố. Moskva phủ nhận các hành vi tội ác đó, khẳng định rằng Ukraine đã ngụy tạo bằng chứng.

Phía Nga cũng tố cáo quân đội Ukraine sát hại thường dân tại những vùng do họ kiểm soát.

Vào hôm 20/09, chính quyền địa phương do Nga dựng lên tại làng Krasnorichenske  ở vùng Luhansk, miền đông Ukraine, cho biết là một vụ pháo kích của Ukraine tối hôm qua đã giết chết 7 thường dân thường, trong đó có 3 trẻ em.

Hôm qua thị trưởng thành phố Donetsk do phe ly khai nắm giữ cũng cho biết : 13 người đã thiệt mạng trong một trận pháo kích của lực lượng Ukraine.

Cựu tổng thống Nga Medvedev : Các vùng ly khai Ukraine thân Moskva phải trưng cầu dân ý để hội nhập vào Nga

Cũng liên quan đến Ukraine, cựu tổng thống Nga Dmitry Medvedev vào hôm 20/09/2022 cho rằng cần phải tổ chức trưng cầu dân ý tại các vùng ly khai thân Nga tại Ukraine để sáp nhập các khu vực này vào Nga.

Đối với ông Medvedev, việc chính thức biến hai vùng tự xưng là Cộng hòa Donetsk và Cộng hòa Luhansk thành một phần lãnh thổ của Nga là một bước quan trọng trong việc bảo vệ lợi ích của họ và có thể biện minh thêm cho việc Nga sử dụng vũ lực để bảo vệ họ.

Hôm qua, người đứng đầu chính quyền ly khai Donetsk ở vùng Donbass đã kêu gọi lãnh đạo vùng ly khai ở Luhansk phối hợp chuẩn bị một cuộc trưng cầu dân ý về việc gia nhập vào nước Nga.

Trọng Nghĩa

*********************

Ukraine cáo buộc quân đội Nga oanh kích nhà máy điện hạt nhân lớn thứ hai

Trọng Thành, RFI, 19/09/2022

Công ty điện hạt nhân Energoatom hôm 19/09/2022 tố cáo Nga đã oanh kích vào khu vực nhà máy điện Pivdennonooukrainsk, miền nam Ukraine, lớn thứ hai sau nhà máy ở Zaporijjia, hiện do Nga kiểm soát.  

Hình ảnh từ camera giám sát công bố ngày 19/09/2022 cho thấy tên lửa Nga bắn vào khu nhà máy điện hạt nhân Pivdennoukrainsk trong vùng Mykolaiv, Ukraine. via Reuters – Energoatom State Company

AFP dẫn thông báo của Energoatom cho biết "vào lúc 2 giờ sáng, giờ địa phương (tức 21 giờ, giờ quốc tế), ngày 19/09/2022, quân đội Nga đã oanh kích khu vực sản xuất của nhà máy điện hạt nhân Pivdennonooukrainsk. Một vụ nổ lớn xảy ra chỉ cách các lò phản ứng chừng 300 mét". Công ty Ukraine cho biết ba lò phản ứng của nhà máy hiện vẫn hoạt động bình thường, và trận oanh kích không gây thiệt hại nhân mạng, cũng không gây thương tích cho ai. Tuy nhiên, khoảng 100 cửa sổ của nhà máy điện bị vỡ và ba đường dây cao thế dẫn vào nhà máy ngừng hoạt động. 

Trên mạng Telegram, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngay lập tức lên tiếng, với lời cảnh báo : "Nước Nga đang đặt toàn thế giới trong tình trạng nguy hiểm. Chúng ta phải ngăn chặn trước khi quá muộn". Từ nhiều tháng nay, cộng đồng quốc tế lo ngại một thảm họa xảy ra tại nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia. Khu vực xung quanh nhà máy điện này vốn thường xuyên bị oanh kích từ nhiều tháng nay. Kiev và Moskva đều không nhận trách nhiệm và quy lỗi cho nhau. Ngày 15/09/2022, Cơ quan Nguyên tử Quốc tế (AIEA) ra nghị quyết kêu gọi Nga rút quân khỏi nhà máy.  

Oanh kích cũng diễn ra tại nhiều nơi ở Ukraine. Riêng tại tỉnh Donetsk, vùng Donbass, theo truyền thông Ukraine, bom đạn của quân Nga khiến ít nhất 5 thường dân thiệt mạng và 18 người khác bị thương, trong đêm 17 rạng sáng 18/09. Về phía Nga, hãng tin Pháp AFP dẫn nguồn tin từ đại diện chính quyền ly khai hiện kiểm soát tỉnh lỵ Donestk, tại một khu vực do lực lượng ly khai thân Nga kiểm soát, đạn pháo của quân đội Ukraine đã giết chết 13 thường dân. Các thông tin nói trên hiện chưa được phối kiểm. Trong những ngày gần đây, quân Nga rút chạy khỏi tỉnh đông bắc Kherson dồn về tỉnh miền đông Donetsk, đụng độ giữa hai bên diễn ra hàng ngày.  

Nga tuyên bố tiêu diệt "một nhóm vũ trang" ở Kherson 

Tại khu vực phía nam, ở Kherson, chính quyền chiếm đóng Nga hôm qua thông báo các lực lượng tuần tra Nga đã tiêu diệt một nhóm vũ trang không rõ danh tính tại trung tâm thành phố. Về phần mình, người phát ngôn của bộ chỉ huy miền nam Ukraine tố cáo Nga bịa đặt thông tin để "khiêu khích", làm hoen ố hình ảnh quân đội Ukraine. Từ cuối tháng 8, lực lượng vũ trang Ukraine mở một đợt phản công lớn nhằm kiểm soát trở lại tỉnh Kherson, và thủ phủ tỉnh. Nhiều quan chức của lực lượng chiếm đóng Nga bị hạ sát trong những tháng gần đây tại các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng, trong đó có vùng Kherson.  

Trọng Thành

*********************

Liên Âu đòi lập tòa án đặc biệt xử tội ác của quân đội Nga tại Izium

Thanh Hà, RFI, 17/09/2022

Trên cương vị chủ tịch luân phiên Liên Hiệp Châu Âu ngày 17/09/2022 Cộng hòa Czech kêu gọi thành lập một tòa án quốc tế đặc biệt sau phát hiện hố chôn tập thể tại Izium, Ukraine. Hàm trăm xác nạn nhân được tìm thấy tại một khu rừng sát cạnh thành phố khiến công luận Ukraine rúng động và tin rằng Nga đã tiến hành một cuộc diệt chủng.

Các chuyên gia pháp y tới khai quật và phân tích các thi thể trong hố chôn người tập thể phát hiện tại Izium, gần Kharkiv, Ukraine, ngày 17/09/2022. AFP – Juan Barreto

Trên mạng xã hội Twitter, ngoại trưởng Czech Jan Lipavsky nhấn mạnh cần "cấp bách" mở một tòa án đặc biệt xét xử tội ác mà quân đội Nga đã phạm phải tại Izium, bởi vì "ở thế kỷ 21 này, tấn công vào thường dân là điều không thể chấp nhận được và đó là những hành vi kinh tởm".

Hôm qua chính quyền Ukraine cho biết đã nhận diện được khoảng 450 tử thi thường dân với dấu vết họ đã "chết một cách đau đớn",  một số người đã bị "tra tấn". Một nhân viên cảnh sát tại chỗ được AFP trích dẫn, lưu ý còn nhiều nạn nhân vẫn chưa được xác định danh tính.

Phát biểu tối qua tổng thống Volodymyr Zelensky xác nhận đã phát hiện hơn một chục điểm quân Nga dùng làm nơi tra tấn người Ukraine tại các thành phố vừa được giải phóng trong vùng Kharkiv. Ông nói thêm : "Quân Nga áp dụng các biện pháp tra tấn ở diện rộng tại các vùng họ chiếm đóng". Dymytro Lubinets, đặc trách về vấn đề nhân quyền của Hạ Viện ước tính "khoảng chừng hơn 1.000 người  đã bị sát hại và tra tấn tại các vùng lãnh thổ vừa được quân đội Ukraine giải phóng".

Hình ảnh hố chôn tập thể tại khu rừng gần sát cạnh thành phố Izium làm phương Tây rúng động, nhưng tác động tâm lý còn mạnh hơn rất nhiều đối với tất cả nhừng người dân Ukraine ở khắp mọi vùng miền, như tường thuật từ Izium của thông tín viên Stéphane Siohan :

"Andriy chỉ huy một đơn vị vệ binh, đặc trách bảo đảm an ninh cho lối vào khu rừng, nơi hàng trăm thi thể vừa được phát hiện. Nhìn thấy xác những nạn nhân đầu tiên, anh thực sự phẫn uất. Andriy khẳng định : ‘Đây mới chính là bộ mặt thật của quân đội Nga. Làm sao chúng tôi có thể chung sống với những người như vậy ? Họ không phải là con người bình thường. Thật vô cùng thối nát’.

Trong khi chờ đợi kết luận từ phía các bác sĩ pháp y, ông Dymytro Lubinets, đại diện cho Hạ Viện Ukraine về vấn đề nhân quyền, không chút ảo tưởng về những gì đã xảy ra tại thành phố Izium trong suốt sáu tháng vừa qua.

Ông giải thích : ‘Trong hai ngày, tôi đã tận mắt trông thấy những căn phòng từng được dùng để tra tấn người Ukraine tại thành phố Balakliya, rồi bây giờ đến lượt Izium. Sau các màn tra tấn, thì các nạn nhân được đem thẳng đến đây để chôn luôn. Đây là bằng chứng cho thấy Liên Bang Nga tiến hành một cuộc diệt chủng tại Ukraine : Giết hại phụ nữ, trẻ em, thường dân. Nga tàn phá hàng loạt các cơ sở dân sự của chúng tôi. Những hành vi đó đã lặp đi lặp lại một cách tự động ở bất cứ nơi nào từng bị quân Nga chiếm đóng’.

Cho dù, phần lớn các nạn nhân dường như đã chết vì bom, đạn hồi chiến tranh mới bắt đầu, thế nhưng chính quyền Ukraine giờ đây xem những người chết ở Izium là nạn nhân của một cuộc diệt chủng. Phải đợi thêm kết quả các cuộc điều tra mới biết được đấy có phải là hành vi diệt chủng hay không, tuy nhiên, đối với rất nhiều người dân Ukraine, họ cảm thấy là, quân Nga đơn giản là muốn loại bỏ dân tộc Ukraine".

Thanh Hà

**************************

Phát hiện hàng trăm tử thi ở Izium, một số đã bị tra tấn

Thanh Phương, RFI, 17/09/2022

Hàng trăm tử thi được chôn vội đã được tìm thấy tại Izium, thành phố ở miền đông Ukraine mà lực lượng Kiev vừa chiếm lại được từ tay quân Nga. Trong số đó có những người đã bị quân Nga tra tấn và hành quyết.

Khai quật các tử thi thường dân được chôn tại một khu rừng ngoại ô Izium, miền đông Ukraine, ngày 16/09/2022. AP - Evgeniy Maloletka

Trên mạng Telegram hôm qua, 16/09/2022, thống đốc vùng Oleg Synegoubov cho biết có tổng cộng "450 thi thể thường dân mang dấu vết của cái chết đau đớn và dấu vết tra tấn". Ông nói thêm là "có nhiều xác người tay bị trói quặt sau lưng và có một người được chôn với sợi dây quấn quanh cổ".

Trong bài phát biểu thường nhật qua video hôm qua, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã lên án những tội ác của quân Nga mà ông gọi là một đội quân "những kẻ tra tấn" và ông hứa sẽ trừng phạt những kẻ đã gây ra những tội ác nói trên.

Từ Izium, thông tín viên RFI Stéphane Siohan tường trình :

"Mùi xác chết thối rữa bốc lên nồng nặc, đó là cảm nhận khi chúng tôi đến quan sát việc khai quật tử thi vào hôm qua tại một khu rừng nằm ở ngoại ô phía bắc Izium. Đầu tiên, các bác sĩ pháp y của Viện Công tố Kharkiv đã phát hiện một hố chôn tập thể chứa thi thể của 17 quân nhân Ukraine mà trên người có nhiều vết tra tấn và rõ ràng là đã bị hành quyết.

Tiếp đến, các chuyên gia đã bắt đầu khai quật khoảng 30 tử thi trong số 443 xác đã được xác định trên khu đất này. Đa số các mồ có cắm cây thánh giá, có mang số hiệu, thậm chí căn cước của người chết. Theo công tố viên Kharkiv, nhiều người được chôn tại khu rừng này đã thiệt mạng trong các vụ oanh kích của quân Nga, trong thời gian thành phố Izium bị bao vây vào tháng 3 và tháng 4. Có thể là một số nạn nhân chết vì đói, lạnh và vì tuổi già sức yếu, trong thời gian mà người dân thành phố sống trong cảnh thiếu điện, thiếu nước.

Nhưng cũng không loại trừ khả năng những nhân vật bị xem là thân chính quyền Kiev đã bị tra tấn, bởi vì người ta tìm thấy một vòng đeo tay màu vàng và xanh lơ, màu cờ Ukraine, trên cổ tay của một trong các tử thi được khai quật. Và bây giờ người ta được biết là cơ quan tình báo Nga vào lúc ấy đã truy lùng các cựu chiến binh Ukraine và thân nhân của các quân nhân Ukraine".

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron hôm qua trên mạng Twitter đã cực lực lên án "những hành động tàn ác" ở Izium trong thời gian thành phố bị Nga chiếm đóng. Về phần Josep Borrell, lãnh đạo ngoại giao của Liên Hiệp Châu Âu, ông cũng lên án mạnh mẽ các tội ác mà quân Nga gây ra ở Izium.

Thanh Phương

***********************

Tổng thống Zelensky khẳng định có "hố chôn tập thể" ở Izium

Thanh Phương, RFI, 16/09/2022

Trong bài phát biểu thường ngày qua video hôm 15/09/2022, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khẳng định một "hố chôn tập thể" đã được tìm thấy ở Izium, thành phố mà lực lượng Kiev vừa chiếm lại từ quân Nga. 

Một khu mộ mới chưa xác định của thường dân hay binh sĩ tử trận trong một khu rừng tại Izium, Ukraine, ngày 15/09/2022. AP - Evgeniy Maloletka

Tuy nhiên, tổng thống Ukraine không nói rõ số người bị chôn tại đây, cũng như nguyên nhân cái chết của những người này. Theo AFP, ông Zelensky cho biết hôm nay các phóng viên Ukraine và quốc tế sẽ đến Izium để lấy thông tin. Một quan chức cảnh sát địa phương ở Izium tiết lộ trên đài truyền hình Anh là đã có "440 thi thể" được tìm thấy ở Izium. 

Từ Kiev, thông tín viên Stéphane Siohan tường trình :

"Hiện giờ có rất ít thông tin, ngoài một số bức ảnh. Người ta biết là có một nghĩa địa ở ngoại ô, trong một khu rừng, được tìm thấy khi quân Ukraine giải phóng Izium. Dường như có nhiều ngôi mộ nằm kế bên nhau, với đầy đủ tên họ, ngày sinh. Nhưng hiện giờ người ta không biết đó là mộ của những binh lính tử trận khi quân Nga tấn công vào thành phố cách đây 6 tháng, hay đó là mộ của những thường dân bị hành quyết trong thời gian Izium bị chiếm đóng. Nói chung, người ta vẫn chưa biết cụ thể về nhân thân của những người đó.

Hôm qua, tổng thống Zelensky đã nói đến "hố chôn tập thể", một cụm từ cáo buộc rất nghiêm trọng. Hôm nay các phóng viên Ukraine và quốc tế, trong đó có tôi, đang trên đường đến Izium. Hiện có rất ít thông tin về khả năng đã xảy ra những tội ác tầm cỡ như vậy.

Tôi đã nói chuyện với các binh lính và thường dân. Dĩ nhiên là quan hệ giữa người dân thành phố với quân chiếm đóng rất là xấu. Người dân Izium hạn chế tối đa những tiếp xúc với lính Nga. Đúng là đã có những vụ sát nhân, những vụ hãm hiếp, nhưng những người dân mà tôi đã tiếp xúc không nhắc đến những tội ác hàng loạt như vậy.

Hôm qua tôi đã có dịp nói chuyện với nhà trung gian hòa giải về nhân quyền của Quốc hội Ukraine đang đi thăm Izium. Ông xác nhận chắc chắn sẽ tìm thấy dấu vết của những tội ác đó, nhưng chưa thể xác định tầm mức. Ông chỉ yêu cầu không nên đồn đoán về vấn đề này. Trong ngày hôm nay, chắc là sẽ có những tiết lộ mới ở Izium". 

Một phát ngôn viên của Phủ Cao ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc hôm nay cho biết cơ quan này muốn nhanh chóng gởi một phái đoàn điều tra đến Izium để kiểm chứng các cáo buộc của Kiev về "hố chôn tập thể".

Phương Tây tiếp tục viện trợ quân sự 

Trong bối cảnh quân Ukraine đang phản công, hôm qua, Nhà Trắng thông báo một khoản viện trợ quân sự mới trị giá đến 600 triệu đô la cho Kiev. Theo chính quyền Mỹ, trợ giúp này bao gồm các thiết bị và dịch vụ, cũng như đào tạo. Nhưng hiện chưa rõ là Hoa Kỳ sẽ cấp những vũ khí mới nào cho quân đội Ukraine. Washington cũng đã loan báo những trừng phạt mới nhắm vào nhiều công ty công nghệ và nhiều quan chức của Nga. 

Về phần nước Đức, hôm qua, bộ trưởng Quốc Phòng Christine Lambrecht thông báo là Berlin sắp giao cho Kiev các xe thiết giáp, nhưng hiện chưa quyết định cung cấp xe tăng chiến đấu theo yêu cầu của chính quyền Ukraine.

Thanh Phương