Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Khước từ nâng cấp quan hệ với Mỹ, Việt Nam ngả về hướng nào ?

Từ Thức, RFA, 09/09/2021

Ngoi trưởng Vương Ngh sp qua Hà Ni

B Ngoi giao Trung Quc ngày 7/9 cho biết, y viên Quc v kiêm B trưởng Ngoi giao Trung Quc Vương Ngh s thăm chính thc Vit Nam, Campuchia, Singapore và Hàn Quc trong thi gian t ngày 10-15/9. Truyn thông Trung Quc cũng cho biết, ti Hà Ni, ông Vương Ngh s đồng ch ta cuc hp ln th 13 "y ban Ch đạo hp tác song phương Vit Nam Trung Quc" vi Phó Th tướng Phm Bình Minh.

xoay1

Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris và Chủ tịch Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc ở Hà Nội hôm 25/8/2021 - Reuters

V mc đích chuyến thăm, người phát ngôn B Ngoi giao Trung Quc Vương Văn Bân cho biết : "bn quc gia mà ông Vương Ngh chun b đến thăm đều là nhng nước láng ging gn gũi, đồng thi là đối tác quan trng ca Trung Quc và đang cùng Trung Quc tuyến đầu trong cuc chiến chng đại dch Covid-19 cũng như phc hi sau đại dch".

Truyn thông Trung Quc cũng cho biết, chương trình ngh s trong các chuyến thăm s ch yếu tp trung vào phòng chng dch bnh và hp tác phát trin, đi sâu vào vic thc hin Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI).

ASEAN trong cuc cnh tranh M - Trung

Chuyến công du ca Ngoi trưởng Trung Quc đến các nước Đông Nam Á và Hàn Quc din ra trong bi cnh c Bc Kinh và Washington đang lôi kéo các đối tác quan trng Châu Á-Thái Bình Dương.

Hc thuyết Đông Nam Á ca chính quyn Tng thng Joe Biden tha nhn nhng đim yếu ca M trong quan h vi mt s nước Đông Nam Á, và vi nhn thc rng bt k sáng kiến an ninh nào trong khu vc đều không th do M gánh vác mt mình. Do đó, cách tiếp cn phù hp là hp tác vi ASEAN, để cng c thêm cho s cn thiết trong s cnh tranh giành nh hưởng vi Trung Quc bng c sc mnh mm và s hin din quân s.

Chính vì vy, sau khi M rút quân khi Afghanistan, Phó Tng thng M Kamala Harris đã tìm cách tái khng định s hin din ca M Châu Á-Thái Bình Dương ti các đim dng chân Vit Nam và Singapore vào cui tháng 8/2021. Vi chuyến đi này, chính quyn ca Tng thng Joe Biden mun th hin rng vic rút khi Afghanistan s cho phép M tp trung các ngun lc t "các cuc chiến dai dng" sang khu vc n Độ Dương-Thái Bình Dương.

Trước đó, trong chuyến thăm ba nước ASEAN hi tháng 7, B trưởng Quc phòng Austin nhn mnh rng M khôngmong đợi các nước Đông Nam Á bt buc phi đưa ra la chn gia nước này và Trung Quc. Thay vào đó, Washington d định tìm kiếm các lĩnh vc cùng quan tâm trong các mi quan h song phương và đa phương, thay vì ch theo đui li ích ca M.

xoay2

B trưởng Quc phòng M Lloyd Austin và B trưởng Quc phòng Việt Nam Phan Văn Giang duyt đội danh d Hà Ni hôm 29/7/2021. AFP

ASEAN hoan nghênh s tái can d ca M

Trước cuc đối đầu M-Trung, lp trường mc định ca ASEAN là không chn bên, đồng thi tăng cường kh năng chng chu ca ASEAN, trong đó có sc ép bên ngoài. Tuy nhiên, nếu buc phi chn bên thì theo kho sát ca ISEAS, đại đa s nhng người được hi đều tr li rng h chn M thay vì Trung Quc (61,5% chn liên kết vi M trong báo cáo kho sát năm 2021, so vi 53,6% trong cuc kho sát 2020). S thay đổi thái độ bn nước ASEAN là đặc bit đáng lưu ý. Campuchia, Indonesia, Malaysia và Thái Lan đều ng h liên kết vi Trung Quc trong cuc kho sát 2020, nhưng năm 2021 li mun liên kết vi M hơn.

Các kho sát ca ISEAS cho thy Trung Quc được coi là cường quc kinh tế có nh hưởng nht (70/80% s người tr li ASEAN). nh hưởng kinh tế ca M vn đứng sau Trung Quc. Trung Quc được coi là cường quc chính tr và chiến lược có nh hưởng nht Đông Nam Á (mc dù t l nht trí vi quan đim này đã gim t 52,2% năm 2020 xung 49,1% năm 2021).

Chính quyn Biden rõ ràng đã to được thin chí và k vng cao gia các nước ASEAN. Trong bi cnh Đông Nam Á ngày càng thiếu tin tưởng Trung Quc vì s hin din kinh tế và chính sách đối ngoi ngày càng quyết đoán ca nước này, đặc bit là Bin Đông, các nước ASEAN hăng hái chào đón mt chính sách can d mnh hơn ca M trong khu vc.

Các nước ASEAN mun chng kiến s đầu tư nhiu hơn ca M, coi đó như mt ngun tài tr thay thế. Tuy nhiên, M phi đối mt vi cuc chiến khó khăn để cnh tranh vi Trung Quc trong cung cp đầu tư trc tiếp nước ngoài (FDI) cho phát trin cơ s h tng trong khu vc. Ví d, theo Cc đầu tư Indonesia, năm 2019 Trung Quc là ngun FDI ln th hai cho Indonesia vi 4,74 t USD, trong khi M đứng v trí th 8 vi 989,3 triu USD.

Đa s các nước thành viên ASEAN s hoan nghênh s can d ln hơn ca M, đặc bit trong vic giúp khôi phc dân ch Myanmar sau cuc đảo chính quân s gn đây nước này và ngăn không để cuc khng hong chính tr mi nht này gây bt n hơn na cho khu vc. Tuy nhiên, do tính đa dng ca các nước thành viên ASEAN, s tp trung ca Biden vào vic khôi phc dân ch có kh năng s nhn được s đón nhn ln ln. Nhiu chính quyn ASEAN có kh năng e ngi rng Chính quyn Biden cũng s ch trích nhng thiếu sót v dân ch và nhng lm dng nhân quyn Đông Nam Á nói chung, ch không ch riêng Myanmar.

xoay3

Người biu tình Philippines và Vit Nam phn đối Trung Quc ngay trước cng Đại s quán Trung Quc Manila, Philippines hôm 6/8/2016. AFP

Vit Nam s chn ai ?

C trong chuyến đi ca B trưởng Quc phòng và Phó Tng thng M thăm Vit Nam, phía M đều đề cp vic nâng cp quan h Vit - M lên tm Đối tác chiến lược, tuy nhiên Vit Nam đã khước t.

Lãnh đạo Vit Nam luôn phát biu "Vit Nam không chn bên". Mt s chuyên gia Vit Nam gii thích là Vit Nam mun cân bng quan h gia M và Trung Quc. Nhưng thc tế thì dường như không phi vy. S cân bng ca Vit Nam mi ch th hin trên li nói, còn thc tế thì Vit Nam dường như đang nghiêng v phía Trung Quc.

Trung Quc luôn đe dọa Vit Nam và các quc gia khác Bin Đông. Riêng trong năm nay, Trung Quc đã thông qua Lut Hi cnh hi tháng 1 và Lut an toàn giao thông hàng hi hi tháng 4. Các Lut này đều vi phm lut quc tế và UNCLOS. Nhưng Trung Quc đãĐối tác Chiến lược Toàn din ca Vit Nam t năm 2009.

Trong khi đó, M là quc gia rt tích cc lên tiếng v bin Đông. Sau khi Trung Quc tuyên b Lut an toàn giao thông hàng hi ca h chính thc có hiu lc t 1/9/2021, mt tun sau, ngày 8.9, Khu trc USS binfold ca Hi quân M đã tiến hành hot động t do hàng hi ti Bin Đông, trc tiếp thách thc các đạo lut hàng hi vi phm lut pháp quc tế ca Trung Quc.

Ngày 6/9/2021, cu Th trưởng ngoi giao Vit Nam Nguyn Đình Bin có đưa lên Facebook cá nhân mt bài viết ca Tiến sĩ Vũ Ngc Hoàng - nguyên Phó Ban Tuyên giáo trung ương. Có l bài viết này đã th hin rt rõ suy nghĩ ca nhiu nhà ngoi giao cũng như người dân Vit Nam trong quan h Vit - M - Trung :

"Qua chuyến thăm ca Phó Tổng thống M va qua cho thy mi quan h Vit - M tiếp tc phát trin theo hướng tích cc. Nhiu người Việt Nam tin tưởng và phn khi. Thy có cơ hi để thúc đẩy phát trin kinh tế xã hi và tăng cường quc phòng an ninh. Phía M đã bày t mong mun nâng cp quan h Vit - M lên đối tác chiến lược. Điu đó tt và có li cho Việt Nam.

Trung Quc vi Việt Nam đã đối tác chiến lược lâu ri. Chúng tôi nghĩ, Hoa K thm chí còn xng đáng hơn Trung Quc. Trung Quc đang thc hin quyết lit vic cưỡng chiếm phn Bin Đông ca Việt Nam, còn M thì ng h và mun giúp ta gi Bin Đông. Trung Quc mun ta l thuc (nô l), còn M thì mun giúp ta t do. Trung Quốc mun kìm hãm ta phát trin còn M thì mun giúp Việt Nam phát trin. Trung Quc đã đánh ta 20 cuc chiến tranh, còn M thì mt cuc. Trung Quc hết chiến tranh vi ta mi đây, sau M 16 năm. Trung Quc lòng d nham him, còn M tôi thy h tht lòng hơn. Nếu không nâng quan h Vit-M lên đối tác chiến lược là không hp lý và không công bng. Cuc gp Phó Tổng thống M va qua Việt Nam chưa th hin quan đim là đồng ý hay không vic nâng lên đối tác chiến lược. Chưa biết lãnh đạo Việt Nam tính thế nà o. C ch th xem sao.

Việt Nam không liên minh vi nước này để đi đánh nước khác là quan đim đúng. Trong lch s dù Việt Nam nh nhưng chưa bao gi liên kết vi ai để đánh Trung Quc. Trong khi đó chính Trung Quc đã nhiu ln liên minh, liên kết vi nước khác để đánh Việt Nam. Hãy nói thng cho h biết điu đó. Việt Nam cũng s tiếp tc truyn thng thượng võ y. Nhưng mt khác cũng cn nói thng rng, khi đất nước lâm nguy vì b xâm lược thì Việt Nam có th s liên kết , liên minh (khi thy cn) vi bn bè quc tế để bo v T Quc".

Từ Thức

Nguồn : RFA, 09/09/2021

*********************

Bộ Ngoại giao Việt Nam trả lời câu hỏi về đề nghị của Mỹ nâng cấp quan hệ Mỹ-Việt

RFA, 09/09/2021

Phó phát ngôn nhân Đoàn Khắc Việt của Bộ Ngoại giao Việt Nam vào ngày 9/9 được báo chí nêu câu hỏi về đề nghị nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược mà Phó Tổng thống Hoa Kỳ Kamala Harris đưa ra khi có mặt tại Hà Nội hồi tháng trước.

xoay4

Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris và Thủ tướng Phạm Minh Chính ở Hà Nội hôm 25/8/2021 - Reuters

Các bn tin t truyn thông Nhà nước Vit Nam thut li nguyên văn li nói ca Phó Phát ngôn nhân Đoàn Khc Vit không cho thy tr li trc tiếp cho câu hi được nêu ra.

Ông Đoàn Khc Vit ch tr li chung chung là sau 18 năm bình thường hóa quan h, hai phía đã nâng cp lên khuôn kh Đối tác Toàn din vào năm 2013. Đây được cho là kết qu ca chuyến thăm ca ch tch nước Việt Nam Trương Tn Sang lúc by gi công du Hoa K dưới thi tng thng Barack Obama.

Trước chuyến thăm ca Phó Tng thng Hoa K Kamala Harris, gii quan sát tình hình chính tr Vit Nam cũng đưa ra nhn định có th vào dp đó hai phía nâng cp quan h lên Đối tác Chiến lược Toàn din ; tuy nhiên điu đó đã không xy ra.

Trong tr li báo gii vào ngày 9/9, Phó Phát ngôn nhân Đoàn Khc Vit ca B Ngoi giao Vit Nam nói rng Vit Nam luôn coi Hoa K là mt trong nhng đối tác quan trng hàng đầu theo chính sách đối ngoi độc lp, t ch, sn sàng là đối tác tin cy và trên nguyên tc tôn trng độc lp ch quyn-toàn vn lãnh th, th chế chính tr ca nhau.

Nguồn : RFA, 09/09/2021

*********************

Việt Nam "luôn coi Hoa Kỳ là mt trong nhng đi tác quan trng hàng đu"

VOA, 09/09/2021

Đó là phát biu ca Phó Phát ngôn viên B Ngoi giao Vit Nam Đoàn Khc Vit trong cuc hp báo thường k hôm 9/9 khi được hi v chuyến thăm va qua ca Phó Tng thng M Kamala Harris.

xoay5

Phó Phát ngôn viên B Ngoi giao Vit Nam Đoàn Khc Vit.

Theo B Ngoi giao Vit Nam, khi được hi v vic "phía Vit Nam dường như không đưa ra phn hi rõ ràng" v vic nâng tm quan h chiến lược mà "la chn duy trì quan h đi tác toàn din như vn có" vi M, ông Vit nói rng "sau 18 năm bình thường hóa quan h, trên cơ s thành tu đt được và nhu cu mong mun ca hai bên, quan h Vit Nam Hoa K đã được nâng cp thành Đi tác Toàn din t năm 2013".

"K t đó đến nay, quan h hai nước tiếp tc được cng c và phát trin tt đp, đt được nhiu thành qu thc cht trên các lĩnh vc quan trng, k c bình din song và đa phương, mang li li ích thiết thc cho người dân và doanh nghip hai nước, đóng góp vào hòa bình, n đnh và hp tác ca khu vc và quc tế", ông Vit nói thêm.

"Thc hin chính sách đi ngoi đc lp, t ch và sn sàng là đi tác tin cy, đóng góp tích cc vào hòa bình, n đnh và phát trin khu vc cũng như trên thế gii ; trên nguyên tc tôn trng đc lp, ch quyn, toàn vn lãnh th, th chế chính tr ca nhau, Vit Nam luôn coi Hoa K là mt trong nhng đi tác quan trng hàng đu, lãnh đo hai nước, nht là đy mnh hp tác trên các lĩnh vc kinh tế thương mi, đu tư, an ninh quc phòng, khc phc hu qu chiến tranh, ng phó biến đi khí hu, y tế, giáo dc, khoa hc công ngh".

Phó Phát ngôn viên B Ngoi giao Vit Nam Đoàn Khc Vit cũng bày t "cm ơn s h tr rt kp thi, hiu qu và quý báu ca Hoa K dành cho Vit Nam trong cuc chiến chng đi Covid-19 va qua".

Trong tuyên b v vic tăng cường quan h đi tác toàn din Vit Nam Hoa K, Nhà Trng cui tháng trước nói rng "trong vài thp k qua, mi quan h song phương gia hai quc gia đã đt được nhiu bước tiến đáng k, đt đến giai đon hai nước gi đây hp tác trong mt mt lot các vn đ, bao gm chng li đi dch Covid-19 và chun b sn sàng ng phó vi các mi đe da v an ninh y tế trong tương lai, chng biến đi khí hu và gii quyết nhng vn đ chung còn tn li sau chiến tranh".

"Chúng ta đã làm sâu sc thêm mi quan h v kinh tế khi Hoa K là đi tác thương mi ln th hai và là th trường xut khu hàng đu thế gii ca Vit Nam. Bên cnh đó, s h tr mà hai bên dành cho nhau càng tích cc cng c hơn na mi liên kết này : nn kinh tế đy sc sng ca Vit Nam đóng vai trò quan trng trong các chui cung ng mà người dân M ph thuc vào, đây là mt thc tế được th hin rõ trong đi dch Covid-19, khi vic ngng sn xut nước ngoài đã dn đến rt nhiu khó khăn trong công tác vn chuyn hàng hóa trong nước", tuyên b ca Nhà Trng viết.

"Mi quan h an ninh gia hai nước đã m rng mnh m trong khi Hoa K ng h nn đc lp và ch quyn ca Vit Nam, nht là lĩnh vc hàng hi. Hoa K và Vit Nam cũng đã nâng cao năng lc ngăn nga, phát hin và ng phó vi các mi đe da t bnh truyn nhim thông qua quan h đi tác gia hai nước v Chương trình ngh s An ninh Y tế Toàn cu".

Thông cáo ca Nhà Trng cũng nói rng chuyến công du ca Phó Tng thng Hoa K Kamala Harris đến Vit Nam "th hin cam kết sâu sc ca Hoa K không ch đi vi khu vc, mà còn đi vi mi quan h gia Hoa K và Vit Nam" và rng "trong các cuc gp song phương vi các nhà lãnh đo Vit Nam, Phó Tng thng Harris đã tái khng đnh cam kết ca Hoa K v mt nước Vit Nam vng mnh, thnh vượng và đc lp, cũng như mt khu vc n Đ Dương Thái Bình Dương t do, rng m, vng mnh và kiên cường".

Nguồn : VOA, 09/09/2021

Additional Info

  • Author Từ Thức, RFA tiếng Việt, VOA tiếng Việt
Published in Diễn đàn