 | Tổng quan: | 3072685 |
Cuối tháng 9, đầu tháng 10/2019, tàu khảo sát Trung Quốc hoạt động ngày càng sát bờ biển quốc gia (1), cùng lúc với các tàu hải cảnh liên tục quấy nhiễu Bãi Tư Chính. Trong bối cảnh quyền chủ quyền của đất nước bị xâm phạm hiện rõ, một hội nghị chưa từng có được tổ chức tại Hà Nội. Tướng Lê Mã Lương đã lên án đích danh ngành Ngoại Giao chậm khởi kiện Bắc Kinh.
Thiếu tướng Lê Mã Lương phát biểu tại Hội thảo về "Vùng biển Bãi Tư Chính và luật pháp quốc tế", Hà Nội, 06/10/2019. Copy d'ecran : youtube
Kiện hay không kiện Trung Quốc ? Đây là câu hỏi lớn đang ngày càng ám ảnh những người lãnh đạo Việt Nam. Ngày 06/10/2019, Viện Nghiên cứu Chính sách, Pháp luật và Phát triển (thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam - Vusta) tổ chức hội thảo khoa học về "Vùng biển Bãi Tư Chính và luật pháp quốc tế" (2).
Đặc biệt gây chú ý là phát biểu của thiếu tướng Lê Mã Lương, Anh hùng Lực lượng Vũ trang. Không nhanh chóng sử dụng các biện pháp pháp lý để chế ngự tham vọng của Trung Quốc, Việt Nam có thể bị rơi vào thế để Bắc Kinh ra tay trước, tấn công Bãi Tư Chính. Chiến tranh sẽ bùng nổ và Việt Nam buộc phải tự vệ. Ông Lê Mã Lương nhấn mạnh : "Nếu như để xảy ra chiến tranh, thì lỗi lớn nhất là Bộ Ngoại giao, ban Đối Ngoại trung ương (Đảng cộng sản), rồi đến Đối ngoại Quốc phòng".
Tạp chí Đặc biệt của RFI Tiếng Việt xin chuyển đến quý vị các nhận định của nhà báo Võ Văn Tạo (Nha Trang) về tướng Lê Mã Lương – tình hình Biển Đông và chính quyền Việt Nam.
***
RFI : Kính chào nhà báo Võ Văn Tạo, thưa ông, trong những ngày gần đây, dư luận trong nước đặc biệt chú ý đến các phát biểu của tướng Lê Mã Lương về các hành động xâm lấn táo tợn của Trung Quốc tại Biển Đông, và trách nhiệm của chính quyền Việt Nam. Có nhiều tin đồn trên mạng là ông Lê Mã Lương bị bắt. Thực hư ra sao thưa ông ?
Võ Văn Tạo : Sáng hôm 12, tôi từ Hà Nội bay về Nha Trang, trên dọc đường đi, tôi có tình cờ vào mạng thì thấy có tin đồn trên youtube thì thấy đêm 11, Bộ Công an triệu tập tướng Lê Mã Lương, sau khi ông phát biểu khá dữ dằn trong một hội thảo trước đó, về tình hình Bãi Tư Chính, cũng như Biển Đông.
Tôi có quen biết với tướng Lê Mã Lương. Trước đây, trong chiến tranh chống Mỹ, tôi cùng anh Lương một sư đoàn (sư đoàn 304), có tác chiến tại Quảng Trị, vào mùa hè năm 1972. Tôi vẫn biết là youtube ít khi kiểm soát chặt chẽ, ít độ tin cậy. Nhưng dù sao tin này nó đưa vào đúng thời điểm đó, làm cho mình cũng hơi băn khoăn. Tôi bèn rút điện thoại gọi cho tướng Lương, thì anh ấy trả lời là có gì đâu mình đang ngồi uống cà phê với bạn bè. Tôi lập tức viết trên Facebook một status để đính chính chuyện đó. Tôi bình luận : Chắc là "dư luận viên thờ Tàu" nó tung tin đó thôi. Sau đó, hai ba hôm nay lại có những thông tin khác nữa. Nào là lục soát, khám nhà, thấy tài liệu đảo chính nọ kia. Riêng tôi thì tôi không tin. Nhưng nó cũng làm cho dư luận ở Việt Nam nhiều người cũng băn khoăn.
RFI : Xin ông cho biết cụ thể trong hội thảo này, tướng Lê Mã Lương nói những điều gì là chính ạ ?
Võ Văn Tạo : Tại hội thảo đó, trong đoạn clip anh Lương phát biểu, cái đầu tiên anh kể lại câu chuyện trước đó anh có dự một hội thảo khác. Trong cuộc hội thảo đó, có đại diện của Bộ Ngoại giao tham dự, anh đã chất vấn thẳng Bộ Ngoại giao là : Vì sao không kiện Trung Quốc ? Điểm thứ hai anh cũng nêu Tư Chính là rất quan trọng, mất Tư Chính có nghĩa là mất hết chủ quyền biển đảo của Việt Nam, và nếu để mất Tư Chính anh ấy sẽ cầm đầu các quân nhân kéo đến Bộ Ngoại giao để "hỏi thăm" chuyện đó. Còn nội dung thứ ba quan trọng là anh ấy phê phán nhân sự cao cấp của Bộ Quốc phòng. Anh nói là lần đầu tiên trong lịch sử Quân đội Nhân dân Việt Nam, một đại tướng bộ trưởng quốc phòng mà không biết sử dụng bản đồ quân sự, không biết đọc bản đồ quân sự (3).
RFI : Ông tổng bí thư Đảng cộng sản, chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng cũng có một số phản ứng sau các chỉ trích mạnh mẽ và trực diện của tướng Lê Mã Lương nhắm vào các cơ quan ngoại giao của Việt Nam, xin ông cho biết cụ thể ?
Võ Văn Tạo : Cách đây chừng ba hôm, báo chí Việt Nam có đưa tin ông Trọng trong một cuộc tiếp xúc cử tri đã có phát biểu, mà ai cũng hiểu rằng để đập lại cái phát biểu của anh Lê Mã Lương, mặc dù ông Trọng không nêu đích danh. Ông Trọng nói nguyên văn thế này : "Có một số phần tử cố tình kích động, to tiếng lên, lên gân lên, ra vẻ ta là anh hùng, ra vẻ ta là yêu nước, vậy còn trung ương Đảng, chính phủ, tổng bí thư không yêu nước à ?".
Tôi theo dõi ông Trọng nhiều năm rồi tôi biết. Từ lâu rồi ông Trọng đã lên án những người trí thức luôn luôn muốn đòi hỏi quyền tự do, dân chủ, cho Việt Nam, giống như những nước văn minh trên thế giới. Theo tôi được biết, trong hình chụp hội nghị mùng 6 tháng 10 vừa rồi, mấy chục người đó đều là trí thức, họ không có ý đồ lật đổ đâu, họ chỉ muốn gây dựng thôi. Chúng tôi thường gọi họ là các trí thức trung thành.
Thế nhưng ông Trọng mà có thái độ như thế, tôi cho rằng không phù hợp, không thiện chí, không đoàn kết, những lời nói gan ruột, bộc trực của tướng Lương, lẽ ra một người biết ứng xử, một người cầm cương của đất nước, như ông Nguyễn Phú Trọng thì tôi nghĩ rằng ông Trọng cần phải đến tận nhà ông Lương, mà cám ơn, mà mời mọc, đề nghị ông Lương rủ bạn bè tướng lính cao cấp từng trải chiến trận có mưu lược, mời một cuộc hội thảo với Bộ Chính trị : Trong tình hình hiện nay đất nước đang lâm nguy như thế nào, thế lực mình rất kém so với Trung Quốc, mà nó đang muốn ăn cướp tất cả biển của mình như thế này !
RFI : Dù sao thì mọi người cũng để ý, trong hội nghị trung ương 11 vừa qua, lần đầu tiên ông Trọng có nêu vấn đề Biển Đông ra để thảo luận. Cho đến giờ kết quả thảo luận ra sao, thưa ông ?
Võ Văn Tạo : Ở hội nghị trung ương 11, ông Trọng gợi ra chuyện thảo luận về Biển Đông. Chỉ đăng thế thôi, nhưng cụ thể thảo luận như thế nào, thì hoàn toàn bị giữ kín. Phương tiện truyền thông của Nhà nước không hề truyền tải.
Còn chuyện ông ấy đặt vấn đề mà báo chí đã đăng, thì tôi thấy rằng trên mạng lâu nay đã lên án ông Trọng rất dữ dội là đã không nói năng gì trước hành động khiêu khích của Trung Quốc. Không nói tiếng nào, đặc biệt từ tháng 7 đến giờ, từ sự kiện tầu thăm dò và kể cả tầu khác, dàn khoan nữa, vào Tư Chính và cả vùng biển phía bắc nữa. Người ta lên án dữ dội lắm. Tôi biết khả năng là những chuyện đó cũng đến tai ông Trọng, và ông có đặt vấn đề đó cũng chẳng qua là thanh minh, thanh nga với dư luận thôi, mà không phải là một chiến lược có từ lâu nay.
RFI : Theo ông, vì sao tướng Lê Mã Lương lại lên tiếng kiên quyết, đưa ra những phát biểu gây chấn động như vậy ?
Nhà báo Võ Văn Tạo : Phát biểu của tướng Lê Mã Lương, tôi biết là do anh ấy xuất thân là người lính, rất là nhiệt tình, yêu nước. Anh ấy là con liệt sĩ Điện Biên. Anh ấy được tuyển chọn đi học ở nước ngoài và anh ấy đã từ chối đi học. Anh ấy phát biểu một câu rất nổi tiếng : Đất nước còn chiến tranh thì cuộc đời đẹp nhất đối với thanh niên là trên trận tuyến chống quân thù. Thế hệ của chúng tôi sau anh ấy vài năm cũng đã biết đấy là một người rất nhiệt huyết, yêu nước, trải qua trận mạc, hàng trăm trận. Anh ấy là người rất lo lắng và giận dữ trước thái độ của Trung Quốc đối với Việt Nam, đối với biển đảo Việt Nam. Bản chất con nhà lính lời nói của anh ấy rất bộc trực, không có rào đón trước sau, tránh né.
Anh nói thẳng vào sự thực. Tình hình rất căng thẳng như vậy, cả thế giới cũng phẫn nộ. Hoa Kỳ là nước lên tiếng chỉ đích danh Trung Quốc đã lấn hiếp Việt Nam. Châu Âu, Anh, Pháp… các cường quốc đều có ý kiến phản đối Trung Quốc như thế, rõ ràng là người Việt Nam, ai cũng giận dữ.
(Mà) Nhà nước Việt Nam trong thời gian vừa qua dứt khoát chưa kiện Trung Quốc ra tòa quốc tế, (chính quyền) Việt Nam rất là yếu hèn trước Trung Quốc, bị Trung Quốc lấn hiếp rất là nhiều. Trung Quốc ra rằng vi phạm luật pháp quốc tế, nhưng Việt Nam vẫn chưa đệ đơn kiện. Khi dư luận rất bức xúc rất nhiều trên mạng, cả trên báo chí nữa, thì Bộ Ngoại giao Việt Nam, các quan chức trả lời một cách bóng bẩy rằng, tuy thế nhưng hồ sơ kiện đã sẵn sàng rồi. Sẵn sàng mà 5, 6 năm nay mà chưa thấy nộp đơn.
RFI : Khép lại chương trình Tạp chí Đặc biệt hôm nay về vấn đề Bắc Kinh xâm lấn Tư Chính, phản ứng tướng Lê Mã Lương và thái độ của chính quyền Việt Nam, xin nhà báo Võ Văn Tạo cho biết nhận xét chung của ông về tình hình hiện nay !
Võ Văn Tạo : Theo tôi nghĩ, trước tình hình biển đảo của ta bị xâm phạm như thế này, và những ý đồ và những hành vi thực tế của Trung Quốc quá hung hăng, nguy cơ chúng ta mất dần chủ quyền là không tránh khỏi. Các lo lắng của anh Lê Mã Lương cũng như các trí thức, cũng như đông đảo người dân trong nước là hoàn toàn có cơ sở.
Chuyện này có những sai lầm từ trước cộng lại cho đến bây giờ. Trước chủ trương ngả theo Trung Quốc, gọi là để giữ "chủ nghĩa xã hội", thực tế là để giữ "chế độ vua tập thể", lời của ông Nguyễn Văn An, cựu chủ tịch Quốc hội Việt Nam. Ai nghiên cứu về "chủ nghĩa xã hội" thì biết rồi, Trung Quốc và Việt Nam giờ bỏ hết, chỉ giữ lại một đặc điểm : Đảng cộng sản giữ độc quyền cai trị, không chia sẻ quyền lực với ai.
Rõ ràng Việt Nam hiện nay gay go, bảo vệ được chủ quyền là rất khó khăn, mà thái độ của Đảng cộng sản, đứng đầu là ông Nguyễn Phú Trọng là như thế, không tập hợp được sức mạnh của các tầng lớp, đặc biệt là các tướng lĩnh có kinh nghiệm trận mạc, để củng cố sức mạnh quốc phòng.
Thứ hai là chính sách của Việt Nam cứ khi nào cũng khư khư "Ba Không" (Không liên minh quân sự, Không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự, Không là đồng minh quân sự với nước khác), cứ sợ rằng liên minh quân sự sẽ mất chủ quyền, lệ thuộc người ta. Thế thì hiệp ước an ninh Nhật – Mỹ có làm Nhật mất chủ quyền so với Mỹ không ?
Ông Trọng trả lời giùm tôi cái này ! Liên minh giữa Mỹ và Hàn Quốc bảo đảm cho Hàn Quốc yên ổn phát triển hòa bình. Một khi anh liên minh quân sự tất nhiên các nước khác muốn lấn hiếp cũng phải nhìn mặt cái liên minh đó, như Trung Quốc bắt nạt Việt Nam. Để cứu vãn được tình thế, Đảng cộng sản Việt Nam phải lập tức thay đổi quyết liệt, thì may ra, nếu không thì chuyện mất chủ quyền sẽ không tránh khỏi !
RFI : Xin chân thành cảm ơn nhà báo Võ Văn Tạo !
Trọng Thành thực hiện
Nguồn : RFI, 19/10/2019
Ghi chú :
1. "Biển Đông : Tàu Trung Quốc thăm dò ngày càng sát bờ biển Việt Nam", RFI, ngày 06/10/2019.
2. Theo nhiều nhà quan sát, đây là lần đầu tiên diễn ra một hội thảo về Biển Đông, kêu gọi khởi kiện Trung Quốc, có sự tham gia của các cựu quan chức - chuyên gia hàng đầu cùng nhiều trí thức phản biện, bao gồm cả những người thường xuyên lên án chế độ đảng trị. Cuộc hội thảo được nhiều báo chính thống trong nước giới thiệu. Xem thêm bài : "Dã tâm bất tận của Trung Quốc ở Biển Đông", báo mạng Thanh Niên, ngày 07/10/2019.
3. Tướng Lê Mã Lương cũng nêu nhận định về thực trạng các lãnh đạo ngành quốc phòng hiện nay chưa từng trải qua chiến tranh…. Phát biểu của tướng Lê Mã Lương dường như đã gây rúng động Bộ Quốc phòng. Báo Quân đội nhân dân (hôm 13/10/2019) có bài "Đấu tranh mạnh mẽ với bệnh công thần, kiêu ngạo cộng sản bằng sức mạnh của cả cộng đồng", lên án "một vị tướng được phong danh hiệu anh hùng nhưng lại lên mạng xã hội nói về vấn đề Biển Đông, nói về các tướng lĩnh quân đội không đúng sự thật".
Ông Nguyễn Phú Trọng – tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam, kiêm chủ tịch nước – đột ngột xuất hiện đợt hai, sau hơn một tháng vắng mặt trên truyền thông. Lần này để chủ trì một hội nghị đặc biệt bàn về nhân sự của Đại hội 13, dự kiến diễn ra năm tới. Đáng chú ý trong đợt xuất hiện ngày 21/06/2019 này là hình ảnh ông Trọng dắt tay ông Trần Quốc Vượng, thường trực Ban Bí thư, nhân vật số hai của Đảng.
Ông Nguyễn Phú Trọng (giữa) và ông Trần Quốc Vượng (thứ hai phải qua) cùng một số thành viên lãnh đạo Việt Nam, bên lề cuộc họp của Bộ Chính trị Đảng cộng sản, Hà Nội, ngày 21/06/2019.
Lãnh đạo Việt Nam đột nhiên biến mất ngày 14/04/2019 sau một chuyến công tác tại một tỉnh miền Nam, với lý do sức khỏe. Một số thông tin không chính thống khẳng định ông Trọng bị liệt nửa người. Nguyễn Phú Trọng đã không thể làm trưởng ban lễ quốc tang cựu chủ tịch nước Lê Đức Anh, ngày 03/05, như thông lệ. Đúng một tháng sau, ông Trọng trở lại chủ trì liên tục ba cuộc họp quan trọng của Đảng, nhưng rồi lại biệt tăm.
Điểm nổi bật trong đợt tái xuất lần hai của Nguyễn Phú Trọng là hình ông Trọng nắm tay ông Vượng, nằm ở trung tâm bức ảnh, hoàn toàn tương phản với hình ảnh ông Vượng gần như đơn độc trong ngày quốc tang Lê Đức Anh. Nhiều người phỏng đoán bức ảnh nói trên là một bằng chứng nữa cho thấy Nguyễn Phú Trọng có thể chọn Trần Quốc Vượng làm người kế nhiệm. Từ Nhà Trang, nhà báo Võ Văn Tạo trả lời phỏng vấn RFI về một số điểm đáng lưu ý của đợt xuất hiện lần thứ hai của Nguyễn Phú Trọng, kể từ ngày 14/04/2019.
***
RFI : Trước hết, theo ông, sức khỏe ông Trọng ra sao với đợt tái xuất hiện thứ hai này ?
Võ Văn Tạo : Theo clip thì thấy ông ấy đang đi cùng một số thành viên Bộ Chính trị. Tay thì lần trước nhiều người cho là bị liệt một bên, tức bên vung vẩy ít. Lần này tay vung liên tục. Xem clip thấy có thể nói phục hồi khá tốt.
Người ta phải cố tình đưa ra các hình ảnh để khẳng định sức khỏe của ông ấy tốt. Nếu không phải vì lý do sức khỏe, trên mạng đồn đoán…, thì với những cuộc họp như thế này, họ chỉ cần một cái ảnh thôi. Một cái ảnh chụp tĩnh tại ngồi với Bộ Chính trị, của Thông tấn xã, là xong rồi. Việc họ làm cái clip này là hơi bất thường. Kỳ này thì rõ ràng là có ý đồ. Anh em phóng viên họ cũng muốn như thế, và những người thân cận với ông ấy cũng muốn tạo điều kiện cho phóng viên thu được hình.
Sức khỏe của ông ấy là một việc thôi, nhưng điều quan trọng là các hoạt động của bộ máy chóp bu của Đảng cộng sản Việt Nam hiện nay để chuẩn bị cho kỳ Đại hội thứ 13. Kỳ họp Bộ Chính trị ngày 21/06, theo những gì được họ công bố, có hai nội dung tương đối lớn. Thứ nhất là Bộ Chính trị đã phê duyệt nội dung quy hoạch (Ban Chấp Hành Trung ương khóa tới) khoảng 250 người. Và thứ hai là phổ biến kỷ luật cảnh cáo ông Nguyễn Văn Hiến, cựu đô đốc, cựu tư lệnh Hải Quân.
RFI : Ông nhận xét gì về nội dung thứ nhất ?
Võ Văn Tạo : Cách đây nhiều năm rồi, có nhiều ý kiến trong cán bộ, đảng viên cao cấp không tán thành việc nhân sự của kỳ Đại hội sau, nhiệm kỳ sau, lại do ban lãnh đạo nhiệm kỳ trước sắp đặt. Tôi đọc được khá nhiều thông tin trên mạng, kể cả bằng chữ viết tay, hoặc đánh máy, có ký tên. Họ cho rằng nhiệm kỳ nào phải chịu trách nhiệm trước Đảng, cũng như trước dân nhiệm kỳ đó.
Muốn hay không họ cũng nằm trong ban lãnh đạo của Đảng, mà Đảng thì dẫn dắt công việc của đất nước. Mọi thành công hay thất bại, nên hay là hư, thì họ phải chịu trách nhiệm. Thế nhưng mà, vì nhân sự do nhiệm kỳ trước chuẩn bị và quy hoạch, cho nên nếu thất bại, thì rõ ràng là những người (trong ban lãnh đạo) của nhiệm kỳ đó, họ phải chịu hậu quả của nhiệm kỳ trước. Họ cho như thế là "bất công".
Họ cho rằng cái đó nên để Đại hội mở đầu nhiệm kỳ đó, họ tự xây dựng, quy hoạch cái đội ngũ cán bộ. Mà cái chuyện cán bộ là mấu chốt của việc thành công hay không của mọi công việc thì tôi không biết ở các nước khác như thế nào, nhưng ở Việt Nam, thì Đảng cộng sản Việt Nam luôn nhấn mạnh vai trò cán bộ : Cán bộ là quyết định.
RFI : Lý do phản đối việc lãnh đạo Đảng khóa trước chỉ định lãnh đạo khóa sau ?
Võ Văn Tạo : Tôi nhớ có Quyết định 244 của Ban chấp hành Trung ương Đảng cộng sản, cách nay vài năm rồi (2014), lúc ông Nguyễn Phú Trọng đã là tổng bí thư. Tự nhiên có quyết định là những người ủy viên Trung ương Đảng của nhiệm kỳ này, khi ra trước Đại hội nhiệm kỳ sau, không được phép tự đứng ra ứng cử, hoặc giới thiệu người khác, mà phải tuân thủ quy hoạch của nhiệm kỳ trước (điều 13 – Quyết định 244).
Có nhiều ý kiến phản đối. Có những người lão thành, về hưu, vốn nằm trong Tứ trụ (tức bốn cương vị lãnh đạo cao nhất : tổng bí thư, chủ tịch nước, thủ tướng, chủ tịch Quốc Hội) cũng không tán thành. Có đơn thư phản đối hẳn hoi, đưa lên mạng. Phản đối là đã vi phạm Điều lệ Đảng, ghi rất rõ là bất cứ đảng viên nào, không vi phạm pháp luật, kỷ luật Đảng, thì đều có quyền ứng cử và bầu cử một cách tự do.
Nhưng nhìn chung, việc nhân sự khóa trước sắp xếp cho khóa sau là chuyện bất biến, (riêng về trường hợp Quyết định 244) họ sợ thế này : Quy hoạch nhân sự cho kỳ sau, của tiểu ban tổ chức, không được lòng tất cả mọi người, có những đại biểu không đồng ý, cho nên họ phải ra nghị quyết để ngăn chặn. Nói một cách dân dã là để "bịt mồm nhau".
Những người phản ứng họ cũng có lý. Họ căn cứ vào Điều lệ, họ tin vào hàng nghìn người đi dự Đại hội Đảng. Họ tin là hàng nghìn người vẫn sáng suốt hơn là một tiểu ban nhân sự nào đó, chỉ gồm vài chục người.
Từ lâu đã có sự phản đối này rồi. Từ năm 1982, đại tướng Võ Nguyên Giáp đứng lên giữa hội trường Đại hội V, chính xác từng lời tôi không nhớ, nhưng đại ý là đề nghị từ nay Đại hội Đảng phải làm theo đúng nghĩa của "Đại hội", chứ không phải làm theo kiểu "Tiểu hội". Tại sao lại có sự phản đối này ?
Từ suốt những nhiệm kỳ xa xưa cho đến Đại hội V, vẫn có truyền thống là ban lãnh đạo khóa trước, thường nhân danh Bộ Chính trị hay tổng bí thư, đi làm việc với từng tổ đảng, phái đoàn của các địa phương, bộ ngành…. Họ sắp xếp đâu đấy rồi, khi ra trước Đại hội rồi chỉ là hình thức thôi, mọi chuyện đã được giải quyết bằng các cuộc họp trù bị giữa ban lãnh đạo nhiệm kỳ trước với từng đoàn đại biểu đi dự Đại hội nhiệm kỳ sau. Cái nếp đó cho đến nay không có gì thay đổi.
RFI : Còn về việc tước các chức vụ trong quá khứ của cựu tư lệnh Hải Quân ?
Võ Văn Tạo : Việc cách hết mọi chức vụ đối với ông Nguyễn Văn Hiến, từ hồi ông ấy còn làm tư lệnh (2009-2016), là điều rất dở. Tôi theo dõi cũng không thấy có việc cách các chức vụ trước đó ở các nước "xã hội chủ nghĩa". Đã về hưu rồi lại cách các chức trước đó. Trước đó, đã có một số trường hợp. Tôi thấy điều này cũng lạ.
Cách chức là xử lý về mặt hành chính, còn các kỷ luật trong nội bộ Đảng là về mặt Đảng, tức đảng phái. Nếu một quốc gia thượng tôn pháp luật, thì cứ căn cứ vào pháp luật mà làm. Anh về hưu rồi, nhưng nếu phát hiện ra các việc vi phạm pháp luật, thì tôi vẫn lôi anh ra vành móng ngựa xử lý như thường. Không hiểu vì sao từ một vài năm trở lại đây, lại có các hình thức cách các "tư cách" từ trước.
Có một số lý do thế này… Ở Việt Nam, thì có thể một số người sống ở nước ngoài không nắm vững, chúng tôi ở trong nước biết là những ông cán bộ về hưu có cỡ, đều có chế độ kèm theo (một năm nghỉ mát bao nhiều ngày, công vụ thế nào, phụ cấp ra sao, có lính cận vệ, ô tô hay không…). Có thể họ xử lý như thế, thì những quyền lợi nói trên sẽ bị mất. Và về một góc độ nào đó, cũng giống với thời phong kiến, khi một quan lại cấp cao bị một cái phốt, khuyết điểm nặng nề, thì cũng bị xử lý những hàm tước đã phong rồi. Cách làm hiện nay cũng có thể bị ảnh hưởng cả từ phong kiến.
RFI : Bức ảnh chụp nói lên điều gì ?
Võ Văn Tạo : Trong hình ảnh họp Bộ Chính trị vừa rồi, có khoảng gần chục người đang đi bộ. Trong bức ảnh này, ông Nguyễn Phú Trọng dắt tay ông thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng, phía sau lấp ló gương mặt của ông Nguyễn Xuân Phúc (thủ tướng). Mà những ai để ý, trong đám tang ông Lê Đức Anh rơi vào ngày 3/5, tại đám tang đó, ông Trọng không xuất hiện với tư cách trưởng ban lễ tang, mà đại diện cho Trung ương Đảng là ông Nguyễn Xuân Phúc (thủ tướng) (đồng thời làm nhiệm vụ của trưởng ban lễ tang), chứ không phải ông Trần Quốc Vượng.
Theo đánh giá của tôi, nếu ông Trọng không muốn làm nữa (hoặc do sức khỏe không cho phép), ông sẽ chọn người kế vị là ông Trần Quốc Vượng. Lý do là hai người có nhiều nét giống nhau, xuất thân từ… giáo điều, say sưa chủ nghĩa xã hội, lý thuyết Mác Lê. Còn những người khác, thì lúc này, lúc khác nói để chứng tỏ là mình là cán bộ của Đảng, nhưng thực tế không phải nặng nề về cái đó lắm.
Có thể ông Trọng quan niệm là, bây giờ muốn cứu cái Đảng này thì phải trị nạn tham nhũng quá nặng nề, ông Vượng có thể sẽ làm tốt điều này… Đặc biệt từ khi ông Vượng phụ trách Ủy ban Kiểm Tra, rồi thường trực Ban Bí thư, thì các đảng viên cao cấp tham nhũng bị xử lý rất nhiều. Tôi tin là trong những việc này, ông Vượng là người làm chủ yếu, chứ không phải ông Trọng. Có lẽ bức ảnh nói trên nói lên ý đồ của ông Trọng. Thực tế thế nào còn phải theo dõi tiếp.
RFI : Nếu ông Trần Quốc Vượng trở thành người kế nhiệm thì sao ?
Võ Văn Tạo : Nếu ai quan tâm đến lợi ích của đất nước, thì có thể thấy là ban lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam đã bất chấp thực tiễn diễn ra trong khối các nước cộng sản. Rõ ràng là khối các nước "xã hội chủ nghĩa" do thiết kế chính trị rất sai lầm, cho nên Liên Xô, quê hương cách mạng tháng 10 1917, đã hơn 100 năm, cách nay gần một phần ba thế kỷ đã quăng "chủ nghĩa xã hội" vào sọt rác, cùng hàng loạt các nước Đông Âu. Còn những anh ở Châu Á, Châu Mỹ, mang cái chữ là "xã hội chủ nghĩa", hoặc ban lãnh đạo còn mang chữ "cộng sản", nhưng thực tế, để tồn tại được họ đã xa lánh rất nhiều lý thuyết cộng sản. Hầu hết các nước như Trung Quốc, Việt Nam đều từ bỏ. Những anh nào quyến luyến bám chặt lấy những nguyên tắc đó, như Bắc Hàn chẳng hạn, thì còn nghèo nữa. Nếu như ông Vượng vẫn đi theo đường lối đó, vẫn say sưa Mác Lê như ông Nguyễn Phú Trọng, thì cơ hội cho đất nước mình chuyển biến, cất cánh là rất khó. Bị xiềng xích, bị mang cái vòng kim cô Mác Lê, thì rất mệt, chỉ để lại những điều không hay ho gì cho đất nước mình, dân mình.
Các nước mang danh "chủ nghĩa xã hội" (1) càng bỏ xa các nguyên tắc của chủ nghĩa xã hội thì càng đỡ khổ bấy nhiêu, về kinh tế cũng như xã hội bớt căng thẳng. Trước đây ai cũng biết Việt Nam đã có xuất khẩu nông sản tuy không nhiều lắm. Rõ ràng khi bắt đầu hợp tác hóa nông nghiệp, lấy toàn bộ đất đai cho Nhà nước nắm, trước hết là hợp tác hóa giống như mô hình Staline, thì Việt Nam đói. Cứ mỗi năm phải nhập vài triệu tấn lương thực. Thế nhưng khi ông Kim Ngọc, tỉnh Vĩnh Phú, bí mật cho khoán hộ gia đình, không phải ăn chung làm chung nữa, thì bắt đầu khá lên. Ban đầu ông bị kỷ luật, sau này, ban lãnh đạo Đảng mới nhận ra là mấy chục năm trời hợp tác hóa là việc rất ngu dại, mới thừa nhận ông Kim Ngọc, và sau này trả lại ruộng đất cho nông dân. Rõ ràng anh đã bỏ các nguyên tắc của chủ nghĩa xã hội do Moskva áp đặt.
Tương tự, từ 15 đến 20 năm trở lại đây, có xu thế cổ phần hóa. Đầu tiên trong thương nghiệp, một số ngành không quan trọng, rồi tiến tới các nhà máy làm ăn không hiệu quả. Tức là càng xa rời nguyên tắc các tư liệu sản xuất phải do Nhà nước nắm hoàn toàn, thì… khá hơn. Cổ phần hóa xong, nhà máy làm ăn khá lên… Việt Nam, Trung Quốc không sụp đổ ngay vì đã biết xa rời các nguyên tắc "rất ngu xuẩn". Tôi nói chính xác là các nguyên tắc vốn được cho là khuôn vàng thước ngọc của chủ nghĩa xã hội, của chủ nghĩa cộng sản, những năm 1950-1960 ấy, là "ngu xuẩn"…
Việt Nam trong những năm gần đây đã có những bài học bằng máu, những tổng công ty 91, tập đoàn kinh tế của Nhà nước, đụng đến ông nào ông ấy thua lỗ hàng mấy trăm ngàn tỉ đồng. Bây giờ, các ông vẫn còn cố gắng níu kéo cái đó. Tôi cho rằng ông Trọng vẫn còn bị ảnh hưởng bởi các lý thuyết cổ xưa. Có khả năng ông Vượng cũng bị ảnh hưởng bởi cái đó, níu giữ cái đó.
RFI : Xin cảm ơn nhà báo Võ Văn Tạo.
Trọng Thành thực hiện
Nguồn : RFI, 28/06/2019
Ghi chú :
1. Nhà báo Võ Văn Tạo cho biết thêm : Khối "xã hội chủ nghĩa" do Liên Xô lãnh đạo cũng dùng từ "xã hội chủ nghĩa", nhưng họ cho rằng "xã hội chủ nghĩa" chẳng qua chỉ là giai đoạn ban đầu, sau này phải tiến lên "chủ nghĩa cộng sản". Với những nước đó, cả xã hội giống như trại lính, tự do cá nhân bị thủ tiêu, tất cả đều ghép vào ý chí tập thể, tức ý chí của người lãnh đạo. Với các nước trong khối này, tên của đảng lãnh đạo có thể khác nhau (đảng cộng sản, đảng công nhân, đảng xã hội chủ nghĩa thống nhất…), nhưng phải lấy chủ nghĩa Mác Lênin làm lý tưởng, phải công hữu hóa toàn bộ tư liệu sản xuất chính, và đa số nền kinh tế phải là công nghiệp nặng. Cái chủ nghĩa xã hội này rất khác với lập trường của các đảng phái cũng mang tên là "xã hội chủ nghĩa" ở các nước Châu Âu (ví dụ Liên đảng xã hội chủ nghĩa Châu Âu - The Party of European Socialists / PES, gồm hơn 30 chính đảng thành viên theo lập trường xã hội – dân chủ, hiện kiểm soát 191 ghế dân biểu Nghị Viện Châu Âu).
Phần 1
Việt Nam rộ tin đồn : Ông Trọng chậm bình phục vì ''trúng độc''
Trong dư luận trong nước có nhiều lo ngại về khả năng sức khỏe kém sẽ không cho phép ông Nguyễn Phú Trọng tiếp tục điều hành đất nước, dù chủ tịch nước Việt Nam đã xuất hiện một số lần, trực tiếp điều hành Hội nghị trung ương 10 của Đảng cộng sản giữa tháng 5/2019, sau thời gian nhiều tuần dưỡng bệnh. Cuộc chiến chống tham nhũng, hay "đốt lò", có nguy cơ đổ bể.
Ông Nguyễn Phú Trọng họp với các lãnh đạo cấp cao Đảng cộng sản Việt Nam, Hà Nội, ngày 14/05/2019. Chụp màn hình : @Soha.vn
Ngày 29/05/2019, theo kế hoạch, lãnh đạo Việt Nam Nguyễn Phú Trọng sẽ phải đọc tờ trình trước Quốc hội, về việc Việt Nam gia nhập Công ước số 98 của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) về Áp dụng những nguyên tắc của quyền tổ chức và thương lượng tập thể. Nhiều người đặt câu hỏi liệu ông Trọng có "tái xuất" ? Và nếu có thì sẽ như thế nào.
Sau đây là một số nhận định của nhà báo Võ Văn Tạo (Nha Trang) về vấn đề sức khỏe của lãnh đạo Việt Nam Nguyễn Phú Trọng.
***
RFI : Thưa nhà báo Võ Văn Tạo, theo những nguồn tin ông có, tình trạng sức khỏe của ông Nguyễn Phú Trọng hiện nay thực chất ra sao ?
Võ Văn Tạo : Sức khỏe của ông tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã có phần hồi phục, rất là khá so với cách đây hơn một tháng. Nhưng mà chưa thật khỏe. Khả năng làm việc bình thường tôi nghĩ là có thể được. Căn cứ vào cuộc họp Tứ trụ (ngày 15/05) đúng một tháng sau tính từ 14/04, ông bị tai biến nhẹ. Sau đó là cuộc khai mạc, rồi bế mạc của Hội nghị trung ương 10 (từ ngày 14 đến 16/05/2019). Ông ấy đều xuất hiện và đều phát biểu. Tôi thấy rằng cái cách ông ấy phát biểu, cái phong thái và giọng nói của ông ấy thì tương đối được. Dĩ nhiên không khỏe như trước.
Về việc giải thích chuyện tại sao ông ấy chưa thật khỏe, tôi cũng có một số nguồn tin riêng, có thể để tham khảo. Không biết có đúng hay không. Người ta nói rằng ông Trọng bị tai biến không nặng. Trưa 14/04 bị tai biến ở Kiên Giang, trong lúc làm việc với tỉnh ủy Kiên Giang. Rồi ngay chiều hôm đó phải vào cấp cứu bệnh viện Kiên Giang để cấp cứu. Sau đó, đến chiều chỉ vài tiếng thì cấp tốc ra máy bay, để đưa về Sài Gòn để chạy chữa ở bệnh viện Chợ Rẫy, bệnh viện hàng đầu về phẫu thuật ngoại thần kinh, tức là mổ não. Thế nhưng, sau hơn một ngày lại đi máy bay về Hà Nội được ngay.
Ai mà có kiến thức sơ bộ về y khoa, thì cũng biết rằng, nếu tai biến mạch máu não và xuất huyết não, mà cho đi máy bay ngay như thế, thì có nghĩa là anh giết bệnh nhân, nếu như việc xuất huyết não là nặng nề. Thế mà ông ấy vẫn về được Hà Nội một cách an toàn. Về bệnh viện 108 ngày 16/05. Điều này chứng tỏ việc xuất huyết não cũng rất nhẹ.
Thế thì nếu nhẹ như thế thì chỉ một tuần, cùng lắm là hai tuần là xuất viện tốt. Thế nhưng ông ấy phải nằm một tháng mới xuất hiện trên tivi. Bữa ấy (ngày 14/05), tôi thấy cái phông của phòng họp với mấy người chóp bu của Đảng, thì tôi thấy đó không phải là cái văn phòng của Trung ương Đảng. Có khả năng đấy là một hội trường của Quân y Viện 108, rất là đơn sơ. Rõ ràng là tình trạng sức khỏe của ông ấy chưa thật tốt.
Giải thích về điều này, theo nguồn tin rò rỉ - để tham khảo thôi, chứ còn để tin thì phải có bằng chứng -, ông ấy bị uống một loại thuốc có chất độc lạ.
RFI : Xin ông cho biết cụ thể ?
Võ Văn Tạo : Theo nguồn tin này, ông ấy bị đầu độc. Thậm chí còn nói là mẫu bệnh phẩm đã được chuyển sang Nhật, người ta nói là cùng một nhóm virus lạ, hay hóa chất lạ, giống như trường hợp của ông Trần Đại Quang. Tình thế lúc đó là nguy ngập. Tin đó tôi nhớ là đã có vào cuối tháng 4, hoặc đầu tháng 5, trước khi ông xuất hiện trở lại trên truyền thông. Nhờ Quân y Viện 108, có quan hệ với Quân đội Nga, nên nhập về được thuốc giải được cái đó.
RFI : Dường như trong nước, trong dư luận rất nhiều người đặc biệt lo ngại cho sức khỏe của ông chủ tịch nước, kiêm tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng ?
Võ Văn Tạo : Sức khỏe của ông Trọng là mối quan tâm của một tỉ lệ không nhỏ người dân Việt Nam, trong đó có cả dân thường, lẫn cán bộ, đảng viên, đặc biệt sau khi ông ấy phát động chiến dịch thanh trừng những vụ đảng viên cao cấp tiêu cực, tham nhũng. Điển hình là ông Đinh La Thăng, ủy viên Bộ Chính Trị, bị đưa ra tòa, và đang ngồi tù.
Có một sự náo nức nhất định, vì cái thực trạng tham nhũng, thối nát đã quá phổ biến, thành Quốc nạn. Người ta đã kêu gào công khai ở các diễn đàn, từ 15, 20 năm trở lại. Rõ ràng tình hình là quá tệ. Ông ấy cũng làm được một số việc, gọi là gỡ gạc. Mang lại phần nào sự hào hứng nhất định cho cán bộ, đảng viên, người dân ở Việt Nam. Trường hợp xấu nhất là ông ấy qua đời chẳng hạn, thì họ lo ngại "tắt lò" mất.
RFI : Cũng có một kịch bản khác, được nhiều người nêu ra. Đó là sức khỏe ông Trọng yếu đến mức phải ngồi xe lăn chẳng hạn. Một lãnh đạo quốc gia ngồi xe lăn điều hành đất nước : Ông nhận định ra sao về viễn cảnh này ?
Võ Văn Tạo : Theo tôi, việc ngồi xe lăn cũng không ảnh hưởng lắm đối với việc điều hành đất nước. Mình thấy rằng ngay trong Chiến tranh thế giới thứ Hai, tổng thống Mỹ Roosevelt cũng ngồi xe lăn, nhưng điều hành được Quân đội của ông, điều khiển chiến cục, chiến thắng phát xít Đức, cùng với Hồng quân Liên Xô. Đối với lãnh đạo tối cao thì họ không phải làm việc bằng cơ bắp, mà thần kinh họ tỉnh táo là được rồi. Chuyện họ đảm đương công việc, thì tôi nghĩ có thể được.
Về trường hợp ông Trọng, tôi nghĩ thế này : ở các Nhà nước cộng sản nói chung, Nhà nước Việt Nam nói riêng, từ lâu đã hình thành một cơ chế làm việc cơ bản là dựa vào tập thể. Những việc quan trọng họ ra nghị quyết, người đứng đầu hoặc người kế cận cứ theo nghị quyết đó mà phân công nhiệm vụ, kiểm tra đôn đốc. Không giống như tổng thống Mỹ chẳng hạn, có quyền lực và trách nhiệm nhiều hơn rất nhiều so với lãnh đạo Đảng và Nhà nước Việt Nam. Vai trò của người đứng đầu ở Việt Nam mờ hơn. Thế nên, tôi nghĩ rằng nếu ông Trọng yếu sức khỏe chăng nữa, thì còn có các trợ lý của ông.
****************
Phần 2
"Đột phá" Hội nghị 10 : Ông Trọng hé mở, rồi khép lại ?
Tại Hội nghị Trung ương lần thứ 10 của Đảng cộng sản Việt Nam (14 đến 16/05/2019), ông tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, vừa trở lại sau một tháng dưỡng bệnh, đã có một số tuyên bố làm dấy lên hy vọng trong một số người quan tâm, về khả năng ban lãnh đạo Đảng xem xét thay đổi đường lối độc quyền lãnh đạo xưa nay, vốn bị nhiều chỉ trích là nguồn gốc của "quốc nạn" tham nhũng, bị coi là nhân tố chủ yếu kìm hãm xã hội. Thực hư ra sao ?
Ông Nguyễn Phú Trọng (thứ hai phải sang) tại phiên bế mạc Hội nghị trung ương 10, Đảng cộng sản Việt Nam, Hà Nội, ngày 16/05/2019. Copy d'écran vietnamnet.vn
Trong bài diễn văn khai mạc Hội nghị, về việc chuẩn bị đề cương cho các văn kiện của Đại hội thứ XIII tới, ông Nguyễn Phú Trọng đã đặt ra hàng loạt vấn đề cho Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam thảo luận, trong đó có các câu hỏi như "đổi mới chính trị có phải là đổi mới chế độ chính trị không", "vừa qua kinh tế thị trường phát triển như thế được chưa ? Có bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa không ? Có lệch về phía nào không ?"... Hội nghị Trung ương 10 như vậy đã không chỉ tập trung vào vấn đề nhân sự, như một số dự đoán trước đó.
Vấn đề "chế độ chính trị" vốn được coi là thuộc loại húy kỵ lâu nay đã được người đứng đầu của Đảng chính thức nêu ra. Một số nhà quan sát cho rằng, việc nhiều vấn đề húy kỵ được ông Trọng nêu ra thảo luận là do áp lực nội bộ hoặc do tình trạng bế tắc về đường lối. Cũng có ý kiến phỏng đoán đây không phải là hành động thực tâm, mà chỉ là một thủ thuật nhằm thao túng dư luận.
Trả lời RFI, nhà báo Võ Văn Tạo (từ Nha Trang), tuy ghi nhận thay đổi "gợi mở" rất đáng chú ý nói trên, nhưng nhận xét là phát biểu bế mạc sau đó của ông tổng bí thư cho thấy cánh cửa hé mở đã nhanh chóng khép lại. Nhà báo Võ Văn Tạo một mặt lên án "sự độc quyền cai trị" của Đảng cộng sản Việt Nam, "sự xơ cứng", "giáo điều" của thế lực cầm quyền, nhưng mặt khác cũng chỉ ra tính nguy hại của thái độ thờ ơ ở khá đông đảo người dân, trong và ngoài nước, đối với những gì diễn ra trên thượng tầng của hệ thống chính trị Việt Nam, đang trong quá trình biến chuyển. Dù sao, ông Võ Văn Tạo cũng khẳng định "sự vận động của xã hội không lệ thuộc hoàn toàn vào lãnh đạo cấp cao của Đảng cộng sản Việt Nam", chỉ có điều "những tác dụng từ dưới lên cũng góp phần cho sự thay đổi, nhưng nó chậm chạp hơn", nhiều cơ hội của đất nước "sẽ bị bỏ lỡ".
Sau đây mời quý vị theo dõi các nhận định của nhà báo Võ Văn Tạo.
***
RFI : Trong thời gian vừa qua, tại Việt Nam diễn ra sự kiện Hội nghị trung ương 10 của Đảng cộng sản Việt Nam được đánh giá là quan trọng. Xin ông cho biết nhận định của ông.
Võ Văn Tạo : Sự kiện Hội nghị Trung ương 10 khá quan trọng. Ở Việt Nam có nhiều người phát biểu như thế này : Họ không quan tâm đến việc của Đảng. Lâu nay nó trì trệ, đó là việc riêng của Đảng. Tôi cho rằng cái quan điểm đó không đúng đâu !
Bởi vì anh thích hay không thích, đó là chuyện của anh, nhưng mà rõ ràng đất nước này do những người cộng sản đang cai trị. Những quyết sách của họ ảnh hưởng đến tất cả. Dù anh là ai, anh vẫn phải chịu tác động của nó. Cả Việt kiều bên nước ngoài cũng thế. Nếu như những người lãnh đạo Ba Đình họ vẫn cứ độc tài, cứ cố thủ, thì nguyện vọng tối thiểu của bà con Việt kiều muốn về thăm quê hương đất nước, với gia đình cũng khó khăn. Dù muốn hay không, mình cũng phải quan tâm !
Vừa rồi một tỉ lệ không nhỏ người dân, cũng như cán bộ, đảng viên trong nước, người ta rất quan tâm đến Hội nghị trung ương 10. Vì sao ? Vì sau các chiến dịch "đốt lò", họ dấy lên hy vọng mong manh nào đó. Thậm chí, trên báo chí, trên mạng, có những bài viết ca tụng ông Trọng như một "thánh nhân" xuất hiện để cứu tinh cho dân tộc. Và trong số những trí thức lâu nay làm việc phản biện, góp ý nhiều lúc đến gay gắt, bị quy là chống đối, mà đến mức có những người cũng rất là bênh vực ông Trọng, tin tưởng ông Trọng, hy vọng ông Trọng sẽ là một Gorbachev của Việt Nam, có những đổi mới rất mạnh, đưa Đảng cộng sản Việt Nam và đất nước Việt Nam thoát khỏi bế tắc hiện nay về hướng đi về chính trị.
Tôi thấy rất khác, với trước đó, cách đây ít năm, các Hội nghị Trung ương gần về cuối (tức trước kỳ Đại hội mới) chủ yếu chỉ nói về nhân sự. Nhưng lần này, tôi thấy ông ấy cũng nhắc trong phát biểu hôm khai mạc, ông ấy nhấn mạnh đến công tác lý luận, định hướng. Ông ấy nhắc đi nhắc lại là không chỉ có vấn đề về nhân sự, mà là vấn đề đường lối. Những điều này làm cho rất nhiều người, nếu có ý thức chính trị, thì đều quan tâm. Bản thân tôi cũng rất lưu ý, và tôi đã phát hiện ra những cái mới nhất định nào đó trong lập trường của ông Trọng cũng như đại diện của ban lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.
Cụ thể như thế nào xin ông cho biết.
Võ Văn Tạo : Để nói cái mới này, cần liên hệ với cái cũ một chút. Đầu năm 2012, hôm đó sau Tết nguyên đán một chút, trong cuộc gặp các lãnh đạo tỉnh Vĩnh Phúc, ông Trọng gay gắt với cái gọi là Kiến nghị 61, của 61 đảng viên tương đối có danh tiếng của Đảng cộng sản Việt Nam. Họ gửi một kiến nghị đến Ban chấp hành Trung ương để đòi thay đổi dự thảo Hiến pháp 2013. Trong đó có nêu vấn đề đổi tên Đảng, tên Nước, triển khai cái gọi là đa nguyên chính trị, cho phép đa đảng, thực hiện xã hội dân sự, hay cần phải thiết lập cơ chế tam quyền phân lập… Có nhiều yêu cầu rất mới, rất hay. Hồi ấy, ông Trọng đã nhắc lại những điều ấy với thái độ rất gay gắt. Thậm chí kể cả những đảng viên tham gia khiếu kiện, ông cũng nhấn mạnh là "suy thoái".
Tuy nhiên, kỳ này, trong cái hôm ông phát biểu khai mạc, tôi thấy có một số câu hỏi ông ấy nêu ra có vẻ như gợi mở. Ví dụ như kỳ này sẽ phải bàn đến các vấn đề kinh tế thị trường, rồi định hướng xã hội chủ nghĩa. Kinh tế thị trường vừa rồi làm như thế trúng chưa, có cần phải kết hợp với định hướng xã hội chủ nghĩa hay không ? Có trúng định hướng hay không, hay đi trệch ? Thế rồi một số cái như ông nói là : Có cần thay đổi Điều lệ Đảng không ? Một nội dung nữa là : Có nên xem xét lại các thành phần kinh tế hay chế độ sở hữu như thế nào không ?...
Ông ấy nhắc đến một ý tôi cho rằng hay. Đó là đừng nên kỳ thị kinh tế tư nhân nữa [*].
Hôm khai mạc, tôi nghe cái này, thì tôi nghĩ rằng là cái niềm hy vọng mong manh của một số người bạn của tôi, trong số các trí thức phản biện, có phần nào có cơ sở. Ấy thế nhưng mà hôm bế mạc, ông ấy cũng phát biểu, thì những ý ông ấy đưa ra làm cho mình thấy khả năng triển vọng mở ra cái đổi mới, đột phá, thì hầu như không có.
Ai theo dõi đời sống chính trị ở Việt Nam trong suốt nhiều thập kỷ, đều biết rằng vào năm 1986, đã xảy ra một biến đổi mạnh mẽ. Thời kỳ đó ông Trường Chinh làm tổng bí thư, sau khi ông Lê Duẩn chết. Giai đoạn đó tổng bí thư Trường Chinh đưa ra những tư tưởng rất mới, rất táo bạo (1).
Cái gì hiện nay nó đang giữ đất nước này lại, kìm hãm lại ? Theo tôi nghĩ, và cũng có nhiều người đồng ý với tôi, đó là do chủ nghĩa Mác, cái lý luận Mác và Lênin, mà Hà Nội đang giảng dạy cho cán bộ, đảng viên, sinh viên. Nó kìm hãm rất nặng nề nền kinh tế đất nước.
Tôi nói ví dụ đơn cử như chuyện Kinh tế Nhà nước là chủ đạo, đến giờ này họ vẫn khăng khăng lập trường như thế, trong khi các doanh nghiệp Nhà nước hễ cứ động tới là thua lỗ. Doanh nghiệp nào cũng thế, trừ một vài "thằng" độc quyền, như kiểu Viettel, kinh doanh độc quyền nhóm, và có nhập nhằng chuyện ngân sách quốc phòng… là có lãi… Các doanh nghiệp chỉ chuyên đào tài nguyên khoáng sản lên bán…. cũng lỗ ầm ầm. Cái gọi là kinh tế Nhà nước ăn chung, làm chung chắc chắn dẫn nhau vào ngõ cụt… (2).
Thế nhưng bế mạc Hội nghị Trung ương 10, ông Trọng cứ nhắc đi nhắc lại cái đó, nghĩa là luôn luôn bám lấy chủ nghĩa xã hội. Tôi thấy rất là gay.
RFI : Vì sao lại có sự thay đổi đột ngột như vậy chỉ trong ba ngày Hội nghị trung ương 10 ?
Võ Văn Tạo : Tôi nghĩ rằng có hai lý do quan trọng thế này. Thứ nhất là bản thân ông Trọng, chúng tôi theo dõi từ nhiều năm rồi, từ khi ông ấy còn là chủ tịch Quốc Hội, mười mấy năm nay rồi. Thì thấy rằng ông ấy không phải là người có tư tưởng táo bạo, có tư duy sắc nét. Thứ hai, trong số những người thân cận của ông ấy, cũng cho tôi biết, là ông ấy không biết gì về internet hết. Tất cả những thông tin trái chiều là ông ấy không có, mặc dù có thể là trong cảm nhận của tôi, và không ít người nữa, là ông Trọng cũng là một người cũng "sạch sẽ", cũng tử tế. Cái tâm ông ấy tốt thôi, rất tốt, nhưng mà vì ông ấy không có thông tin, nên ông ấy nhận thức rất giáo điều.
Đấy là về phía ông Trọng. Còn ngoài ra, trong ba ngày Hội nghị Trung ương, rất tiếc là vì không có tường thuật tại chỗ các ý nghĩa tranh luận, phát biểu thế nào. Cho nên là mình không thể biết được là tại sao lại có sự thay đổi như thế. Thế nhưng, qua đó, tôi nghĩ rằng, ngoài việc ông Trọng là người xơ cứng, bảo thủ đã đành, nhưng trong ba ngày này, (chắc chắn là) những câu hỏi này đã được tranh luận ở mức độ nào đó. Và cuối cùng là đa phần ý kiến nghiêng về phía co cụm bảo thủ, chứ không mạnh dạn, đột phá. Cho nên ông Trọng khi phát biểu bế mạc có tính chất khép lại như thế. Làm cho tất cả những ai có hào hứng hy vọng vào một bước chuyển gọi là đột phá cho đất nước để đi lên, tiến kịp với nhân loại tiến bộ đều thất vọng.
RFI : Như vậy, vấn đề không phải nằm ở bản thân cá nhân lãnh đạo tối cao Nguyễn Phú Trọng, và những người ủng hộ ông trong hàng ngũ lãnh đạo, mà phụ thuộc vào toàn bộ bộ máy chính trị tại Việt Nam ?
Võ Văn Tạo : Về cái thiết chế chính trị tại Việt Nam, những người hiểu sâu sắc thì đều đánh giá là : Hiện nay ở Việt Nam họ làm chính trị bằng những con người cụ thể, chứ không phải bằng thiết chế vững bền. Thế cho nên cái việc, là tả hay hữu, lúc dao động sang bên này, lúc dao động sang bên kia, vụt một cái như con lắc đơn, chứ không bền.
Để so sánh cho dễ hiểu, tôi lấy ví dụ của Mỹ chẳng hạn. Do thiết chế có đa nguyên chính trị, có đa đảng hoạt động, rồi có tam quyền phân lập rất vững chắc, rồi có phân ra quyền lực, như cụ thể tổng thống là thế nào… Tối Cao Pháp Viện, rồi Hạ Viện, Thượng Viện ra sao… Các định chế này ràng buộc lẫn nhau, khống chế lẫn nhau, chế ước lẫn nhau, để không cho ai lạm quyền cả. Thế thì khó lòng mà đất nước đó bị lệch lạc đường đi của họ. Họ ổn định rất vững.
Ở Việt Nam thì khác, cách đây hơn chục năm, tôi đã viết bài trên báo Nhà nước (tờ Tuổi Trẻ) phê phán việc thành lập Ủy Ban phòng chống Tham Nhũng, trong khi đó ở trung ương giao cho thủ tướng, ở tỉnh giao cho chủ tịch tỉnh. Hai ông đó là chuyên môn ký dự án, mà đây là việc dễ gây tham nhũng nhất. Tham nhũng đất đai, tài sản của dân… Thế mà, tay phải thì ký dự án, tay trái ký quyết định của Ủy Ban phòng chống Tham Nhũng.
Đến tháng 10/2012, Hội nghị Trung ương 6 (Đại hội XII), ông Nguyễn Phú Trọng lúc đó làm trong Bộ Chính Trị thông qua nghị quyết về việc bản thân Bộ Chính Trị sẽ nhận khuyết điểm, nhưng đề nghị đưa ra Trung ương xét kỷ luật thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, bởi làm ăn bết bát quá, làm thất thoát rất nhiều. Nhưng Trung ương không đồng ý, ông Trọng đã phải bật khóc trong Hội nghị này. Sau đó thấy cá nhân ông Dũng là người không trong sạch, nên phải lôi chức vụ trưởng Ban chống Tham Nhũng về cho ông Trọng.
Bây giờ, nếu có thiết chế vững bền như Hoa Kỳ, thì dù cá nhân con người có thể này, thế khác, thì có thể thay anh rất dễ dàng. Tôi cho rằng cái cấu trúc chính trị ở Việt Nam không bền vững.
Khi nào họ vẫn còn kiên trì Mác-Lê, vẫn còn là Đảng cộng sản Việt Nam độc quyền cai trị, không chấp nhận chia sẻ quyền lực, giám sát quyền lực, thì đất nước vẫn thế thôi, tình hình không có gì đổi mới đâu.
RFI : Ông có thêm chia sẻ gì chuyển đến thính độc giả ?
Võ Văn Tạo : Tôi nghĩ rằng, nếu nhìn về lịch sử của nhân loại trong khoảng 100 năm trở lại đây, đặc biệt từ khi có sự hình thành của hệ thống xã hội chủ nghĩa 70, 80 năm về trước, Liên Xô ra đời từ một thế kỷ trước, thì phải thấy thế này : Khi các quốc gia rơi vào các thiết chế chính trị do Đảng cộng sản, đảng Công Nhân theo chủ nghĩa Mác-Lênin lên nắm quyền, họ luôn giữ một cái nguyên tắc bất di bất dịch. Đó là nguyên tắc độc quyền lãnh đạo của đảng đó. Họ bóp nghẹt tất cả tự do báo chí, tự do ngôn luận… Thì rất khó mà thay đổi thể chế đó.
Đối với một số nước khác không phải là cộng sản, mà là độc tài, thì việc thay đổi thế chế chính trị từ độc tài sang dân chủ, đỡ khó khăn hơn. Ở trường hợp các nước cộng sản thì rất khó, trừ trường hợp mâu thuẫn nội tại của những người lãnh đạo chóp bu của các Đảng cộng sản đó, ở cấp cao nhất,… thì thuận lợi hơn, việc chuyển biến từ bên trên dễ dàng hơn, tránh bớt được chuyện đổ máu. Việt Nam tôi nghĩ cũng không ra ngoài được quy luật đó đâu. Cho nên mọi người vẫn hy vọng rằng những người lãnh đạo cao cấp của Đảng cộng sản Việt Nam họ nhận thức ra được. Có những giai đoạn nào đó, có những nhân tố nào đó, bột phát nào đó gây nên những biến động tốt, cho xã hội Việt Nam đi theo hướng tiến bộ, hòa nhập với văn minh của nhân loại, giải phóng được các tiềm năng của đất nước.
Mặt khác, tôi cũng nghĩ là sự vận động của xã hội không lệ thuộc hoàn toàn vào lãnh đạo cấp cao của Đảng cộng sản Việt Nam. Còn là do nhận thức của người dân, của "trí thức trung thành", rồi "trí thức đối lập". Tôi thấy vai trò của "trí thức trung thành" trong thời gian vừa rồi có phát huy được phần nào, chứ không phải vô ích đâu, như một số người cực đoan họ phê phán. Họ bài xích hoàn toàn, tôi nghĩ không đúng.
Có những trí thức như vậy họ nhận ra được những bất hợp lý trong quản lý kinh tế - xã hội của Đảng và Nhà nước Việt Nam hiện nay, và họ góp ý rất xây dựng. Họ không ghét, không căm thù gì những người đương chức, nhưng họ thấy bất hợp lý thì họ góp ý. Và chừng mực nào đó, ban lãnh đạo Việt Nam cũng nghe lời. Ví dụ như Luật Đầu Tư (tức luật liên quan đến các đặc khu kinh tế) định thông qua rồi, Bộ Chính Trị đồng ý rồi,… nhưng luật đó động đến chuyện rất nhạy cảm là sự bành trướng và âm mưu thâm độc của Trung Quốc, thì lập tức nhân dân cũng phản ứng. Có các cuộc biểu tình rất dữ dội hồi tháng 6/2018. Nhưng biểu tình như thế cũng không đáng kể, vì họ dùng quân đội, công an trấn áp được hết.
Nhưng tôi biết, có những bức thư, những ý kiến của trí thức trung thành, thân với ban lãnh đạo Đảng, với bản thân ông Nguyễn Phú Trọng, họ góp ý rất chân thành. Các ông ấy nhìn ra, các ông ấy ra lệnh hoãn. Coi như chưa thông qua Luật Đầu Tư đó. Như vậy, cũng có những tác dụng nhất định. Tất nhiên là những tác dụng từ dưới lên cũng góp phần cho sự thay đổi, nhưng nó chậm chạp hơn, đòi hỏi kéo rất dài, sẽ bỏ lỡ nhiều cơ hội của đất nước.
Nếu như sắp tới, ông Nguyễn Phú Trọng vẫn giữ, hoặc những người mà ông ấy nhường cho vị trí thay thế hoặc kế cận, mà vẫn bám đường lối đó (chủ nghĩa Mác-Lênin), thì tôi nghĩ là đất nước không có cơ phát triển một cách nhanh được đâu. Chỉ như hiện nay là may rồi.
Tôi nghĩ đây là thời điểm. Nếu như ông Trọng và những người đồng chí thân cận của ông ấy mà biết hy sinh một phần cái đặc quyền đặc lợi vô lý lâu nay của nhóm chóp bu độc quyền của Đảng cộng sản Việt Nam, vì quyền lợi của dân tộc, thì đây là thời cơ. Dù cũng đã chậm rồi. Để hy vọng đến Đại hội XIII, có những thay đổi cơ bản về chính trị thì đất nước Việt Nam mới khá lên được.
RFI : Xin cảm ơn nhà báo Võ Văn Tạo.
Trọng Thành thực hiện
Nguồn : RFI, 30/05/2019
---
[*] Nhưng riêng ý này, có lẽ là do ông Trọng lâu nay chỉ làm "công tác Đảng", chứ không làm công tác chính quyền, cho nên ông không thật rõ lắm cái tệ nạn ưu ái cho các doanh nghiệp tư nhân một cách quá đáng của các quan chức chính phủ… Cái này không phải là mới. Nếu chúng ta quan sát Liên Xô và Đông Âu, sau khi từ bỏ "chủ nghĩa xã hội", cuối thập niên 80, đầu 90. Có làn sóng ồ ạt tư nhân hóa. Cướp đoạt tài nguyên quốc gia, rơi vào tay tư nhân. Nhiều tay tỉ phú phất lên rất nhanh nhờ có giới chức của Nhà nước, để móc ruột ngân sách… Đáng lẽ khi đề cập đến vấn đề này, ông Trọng phải đề cập đến vấn đề khi chuyển đổi sở hữu, để giảm bớt doanh nghiệp Nhà nước, thì phải hết sức tránh thất thoát tài nguyên quốc gia].
Một số ý kiến bổ sung
(1) Thời gian đó tôi nhớ là đã đọc một bài rất nổi tiếng của ông Trường Chinh, nhan đề "Bài học giương cao 4 ngọn cờ" trên trang nhất báo Nhân Dân. Có một hàng tít rất lớn. Đọc xong tôi hoàn toàn bất ngờ. Có những luận điểm rất hay, như "Khi Đảng ta chủ trương phát triển đồng thời nhiều thành phần kinh tế, có nhiều đồng chí cán bộ, đảng viên cao cấp lo ngại là chủ trương như vậy thì có lẽ vật tư, chất xám, tiền vốn chuyển ra khối phi quốc doanh tức ngoài quốc doanh, thì sao ?". Ông Trường Chinh đặt câu hỏi thế này : "Lo ngại như thế chẳng hóa ra ta phải kìm hãm lại sản xuất hay sao ?". Đó phải nói là một tư tưởng rất sắc bén, quay ngược 180° so với lý luận Mác-Lê mà chúng tôi đã được trang bị trong nhà trường đại học ở Việt Nam (nhà báo Võ Văn Tạo cho biết ông đã theo học chương trình chính trị trung cấp tại Đại học Ngoại thương, ngoài ra ông cũng nghiên cứu thêm chương trình chính trị Mác-Lê cao cấp do ban Tuyên Giáo Trung ương thời đó ấn hành).
(2) Về cái chuyện "đốt lò", trước mắt vì cái tiêu cực nó quá nhiều, phát hiện dễ lắm. Bên cạnh việc một số người bị đưa ra ánh sáng, còn vô số trường hợp khác, là khá lớn, khá rõ, người ta gọi là "những quả đậm", vẫn chưa bị lôi ra. Rất nhiều ! Thôi cái đó mình cứ gác sang một bên. Nếu như chưa chấp nhận cho đa nguyên chính trị, cho đa đảng hoạt động, hoặc không thiết kế được cơ chế tam quyền phân lập, thì không có cách nào trị hết được các tham nhũng, thối nát, tiêu cực. Mà ai có kiến thức về kinh tế, thì cũng hiểu rằng, tham nhũng không chỉ là tham nhũng,… mà cái chính là nó phá cái sản xuất. Không còn niềm tin trong sản xuất, kinh doanh, không bình đẳng nữa thì hiệu suất sử dụng tài nguyên của xã hội, kể cả lao động, giảm đi rất nhiều.
Chủ tịch nước, tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng không xuất hiện từ gần một tháng nay. Truyền thông nhà nước liên tục đưa tin sức khỏe lãnh đạo tối cao sẽ sớm cải thiện. Ngược lại, không ít thông tin trên mạng xã hội, hay truyền thông bên ngoài, khẳng định bệnh tình ông là trầm trọng. Sức khỏe lãnh đạo tối cao Việt Nam đột ngột thành tâm điểm chú ý suốt cả tháng nay. Vì sao sức khỏe ông Trọng thành "đại sự" ?
Ông Nguyễn Phú Trọng tuyên thệ nhậm chức chủ tịch Nước trước Quốc hội, Hà Nội, ngày 23/10/2018. Reuters
Ông Nguyễn Phú Trọng không trực tiếp xuất hiện trên truyền thông Nhà nước, kể từ ngày 14/04/2019, sau chuyến công cán tại tỉnh Kiên Giang. Rất nhiều thông tin lan truyền về việc ông bị tai biến não phải cấp cứu. Chính quyền không xác nhận, cũng không bác bỏ thông tin.
Cuối tháng 4/2019, rất nhiều người đã trông đợi ông Nguyễn Phú Trọng sẽ chủ trì tang lễ quốc gia tướng Lê Đức Anh ngày 03/05. Nhưng ông không xuất hiện. Và dường như cũng không có kế hoạch xuất hiện tại một sự kiện quan trọng khác, là Hội nghị trung ương 10 của Đảng, tuần này. Tuy nhiên, hôm 10/05, Quốc hội thông báo là vào ngày 29/05, chủ tịch nước sẽ đọc tờ trình về việc Việt Nam gia nhập một công ước quan trọng của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) về quyền lập công đoàn. Công chúng tiếp tục chờ đợi lãnh đạo tối cao bình phục.
Dù không xuất hiện, một số phản ứng tối thiểu của một nguyên thủ vẫn được duy trì. Ngày 05/05, lãnh đạo tối cao "gửi điện thăm hỏi" Nga về vụ tai nạn máy bay khiến 41 người chết. Ngày 06/05, gửi thư "chức mừng" ông Volodymyr Zelensky, tân tổng thống Ukraine. Ngày 09/05, "chúc mừng" ngày Độc lập của Israel...
Ngay trong thời gian ông Trọng không xuất hiện, ngày 05/05, Ủy ban Kiểm tra Trung ương ra thông báo về danh sách một loạt cựu quan chức cao cấp bị đề nghị kỉ luật, trong đó có một cựu phó thủ tướng, một cựu thứ trưởng quốc phòng, nguyên tư lệnh Hải quân. Nhiều người nuôi hy vọng là sự nghiệp "đốt lò", cụm từ thông dụng mới đây ở Việt Nam dùng để chỉ chiến dịch "chống tham nhũng" của tổng bí thư – chủ tịch nước, sẽ tiếp diễn, thậm chí quyết liệt hơn.
Càng ít thông tin về bệnh tình ông Nguyễn Phú Trọng, thì vấn đề sức khỏe ông dường như lại càng trở nên một câu chuyện quan trọng đối với một bộ phận xã hội Việt Nam. RFI đặt câu hỏi với nhà báo Võ Văn Tạo (Nha Trang), người quan tâm từ lâu nay đến chính trường Việt Nam.
***
RFI : Vì sao sức khỏe ông Trọng thành chuyện "đại sự" ?
Võ Văn Tạo : Những người nào biết rõ về chính trị Việt Nam, thì biết rằng nguyên tắc làm việc của mấy ông Đảng, Nhà nước Việt Nam không phải theo nguyên tắc cá nhân là chính đâu, mà là làm việc tập thể. Có một quyết định quan trọng nào đó, thì họ họp nhau lại, biểu quyết, rồi theo đa số. Thậm chí trong lịch sử, từng có trường hợp người giữ cương vị cao nhất nhưng thuộc phe thiểu số, thì vẫn phải phục tùng đa số. Cho nên là, việc một cá nhân ông Nguyễn Phú Trọng ở cương vị tổng bí thư, rồi kiêm chủ tịch Nước, mà ông ấy bệnh, thì với những ai hiểu biết chuyện chính trường Việt Nam, thì thấy rằng nó không quan trọng.
Nhưng tại sao nó lại trở nên quan trọng ?
Là vì có chuyện úp úp, mở mở về chuyện sức khỏe lãnh đạo, cán bộ cao cấp, của Nhà nước Việt Nam, luật pháp Việt Nam. Tôi nhớ cách đây 4, 5 năm, một ông cỡ bộ trưởng trong các trao đổi, tranh luận ở Quốc hội nói là "sức khỏe của lãnh đạo Đảng, Nhà nước không có gì phải bí mật cả ! Công khai thôi !". Báo chí trong nước đăng tải. Thế nhưng mà đến cuối hoặc giữa năm ngoái 2018, thì tự nhiên thông qua luật về sức khỏe lãnh đạo Đảng, Nhà nước thuộc về bí mật Nhà nước. Cho nên là "trống đánh xuôi, kèn thổi ngược".
Điều buồn cười là ở chỗ này : Đã là bí mật, thì theo nguyên tắc mọi công dân bình đẳng trước pháp luật, thì tại sao ông Nguyễn Thiện Nhân (bí thư thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh), tại sao bà Kim Ngân (chủ tịch quốc hội), tại sao bà Hằng, người phát ngôn bộ ngoại giao, lại nói công khai trong tiếp xúc cử tri, và báo chí đăng lại ? Nếu như sức khỏe của ông Trọng là bí mật Nhà nước, thì ba người này đã vi phạm luật rồi.
Qua đây mới thấy là ở Việt Nam có hiện tượng, luật là một việc, còn những người giữ cương vị cao cấp trong Đảng, trong Nhà nước, thì họ không chịu sự điều chỉnh của luật. Nhìn chung là như vậy.
Trừ khi có vấn đề gì đó, có chiến dịch gì lớn, hoặc là do phe phái, có người vẫn bị xử theo luật. Như ông Đinh La Thăng chẳng hạn. Trước đây, hiếm khi các ông làm đến Bộ Chính trị hiếm khi bị đưa ra xử ở tòa hình sự… Có những vụ như Năm Cam, có liên quan đến Bộ Chính Trị, nhưng nội bộ họp rồi các ông ấy gợi ý với nhau : thôi, đồng chí nghỉ đi, làm đơn xin nghỉ, vì lý do sức khỏe, thì sẽ miễn trách nhiệm hình sự.
Thứ hai nữa, tại sao cử tri quan tâm đến sức khỏe ông Nguyễn Phú Trọng ?
Vì gần đây, ông Nguyễn Phú Trọng phát động chống tham nhũng. Như danh chính ngôn thuận mà nói, theo ông ấy, là vì cán bộ, đảng viên có chức, có quyền, có nhiều chuyện tiêu cực, tham nhũng, móc ngoặc, mafia, đủ trò hết, cái này làm mục ruỗng Đảng. Nếu không ngăn chặn nguy cơ đó, thì Đảng sẽ tan rã, mất chế độ cộng sản của các ông…
Công cuộc chống tham nhũng đang đà rất cao. Từ vài tháng trở lại đây, người ta dùng cái từ "người đốt lò vĩ đại" để nói về ông Trọng. Lôi ra rất nhiều cán bộ cao cấp của Đảng, Nhà nước ở trung ương, cũng như địa phương, đưa vào xử lý hình sự. Phải nói là cả nước, dân chúng, cán bộ đều hào hứng với thông tin đó. Người dân cũng như cán bộ cấp thấp, những người thấp cổ bé họng đều biết rằng nạn tham nhũng quá nhiều, làm khổ cho dân. Còn mất chế độ hay không, mất Đảng hay không họ chưa nghĩ đến. Họ chỉ mong là dẹp bớt cái đó đi. Cho đến việc ông Trọng tự nhiên không còn xuất hiện những chỗ đông người, như tiếp khách nước ngoài, tiếp xúc cử tri… như thông tin đại chúng của Nhà nước vẫn thường đưa, thì họ lo lắng.
Đặc biệt là khi thông tin xì ra trên mạng là ông Nguyễn Phú Trọng ngất xỉu ngày 14/04, khi đang làm việc ở tỉnh Kiên Giang, rồi sau đó phải đưa cấp tốc máy bay về bệnh viện Chợ Rẫy TP Hồ Chí Minh để điều trị, rồi sau đó hai ngày đưa về bệnh viện Quân Y trung ương 108. Đây là những nguồn tin hết sức đáng tin cậy, vì họ đều có ảnh kèm theo.
Tôi cho rằng, đối với một nước văn minh, thì sức khỏe của một tổng thống hay một nhân vật tương tự, không phải là điều gì bí mật lớn cả. Ông ấy ốm thì nói là ốm…. Không hiểu vì sao với những nước cộng sản lại đưa vào vấn đề bí mật. Chính vì quy định như thế cho nên rất luộm thuộm. Báo chí thì lúc đăng, lúc không. Các nhân vật cao cấp của Đảng, Nhà nước phát ngôn cũng thế. Trên mạng thì ít thông tin chính thống, và thông tin chính thống không minh bạch, nên người ta đồn đại lung tung, đủ kiểu hết.
Chủ trương đưa sức khỏe cán bộ cao cấp vào bí mật là lợi bất cập hại. Nói nôm na là "gậy ông, đập lưng ông".
RFI : Phát biểu về sức khỏe ông Trọng của một số lãnh đạo Việt Nam nói lên điều gì ?
Võ Văn Tạo : Gần đây khi mà ông Trọng không xuất hiện trước công chúng nữa, từ hôm 14/04 đến giờ, thì một số thông tin mà một số lãnh đạo cao cấp như ông Nguyễn Thiện Nhân, rồi bà Kim Ngân, cứ nói là sức khỏe tốt này kia…, thì theo suy nghĩ của riêng tôi, là sắp sửa đến Đại hội 13, thì cuộc chạy đua vào những cương vị cao nhất khá là quyết liệt. Có thể ai đó đưa ra những thông tin như thế có thể là để trấn an dư luận, và cũng để dằn mặt phe đối thủ : Đừng manh động, coi chừng ! Cụ vẫn còn sống đấy, cụ khỏe lắm ! Không phải cụ mất đâu mà làm loạn ! Đấy là một cách hoãn binh của họ, thì sao ?
Nghi vấn này sẽ được giải đáp, nếu sau đây vài ba tháng, nếu ông Nguyễn Phú Trọng không xuất hiện trở lại làm việc. Tôi cho rằng đây chỉ là một cách hoãn binh, ổn định tình hình, trước khi họ thu xếp xong.
RFI : Trong những ngày tới sẽ diễn ra Hội nghị trung ương 10, được coi là một hội nghị quan trọng của Đảng Cộng Sản Việt Nam. Trong dư luận, có quan điểm cho rằng với sự biến mất của ông Trọng, cuộc chạy đua quyền lực đã bắt đầu. Ông nghĩ sao ?
Võ Văn Tạo : Theo một số nguồn tin không phổ biến công khai, có người trao đổi với tôi về tình hình cuộc chạy đua, để chuẩn bị cho Đại hội 13, thì ông thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng đang tập trung sức lo vấn đề đó. Ông Vượng là người kín tiếng, chứ không phải là tay "hay nổ" như một vài người khác. Ví dụ như ông Nguyễn Xuân Phúc chẳng hạn.
Không rõ nguồn tin có đúng hay không, nhưng đại khái là họ nói rằng ông Trọng đã tin tưởng và giao việc lại cho ông Trần Quốc Vượng. Tôi nghĩ điều này cũng hợp lý thôi, vì ông Trọng vốn dĩ là người xuất thân thuần túy từ bên Đảng, chứ không phải làm công tác bên chính quyền, chính phủ, các bộ ngành, hay chính quyền địa phương. Ông Trần Quốc Vượng cũng thuộc dạng giống như thế.
Thứ hai là từ lúc ông Trần Quốc Vượng được điều động làm viện trưởng Viện Kiểm sát tối cao, đặc biệt là giai đoạn làm chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Đảng, thì tôi thấy rằng sức làm việc của Ủy ban Kiểm tra Đảng đã khác hẳn ngày xưa, khác đến 180° luôn. Chúng tôi làm nhà báo nhiều năm, tiếp xúc với thanh tra chính phủ, vào làm việc ở Khánh Hòa rất nhiều. Thứ hai, chúng tôi cũng có những nguồn tin từ trung ương nữa, thì rất nhiều đời các tổng tranh tra chính phủ làm việc là hầu như không có hiệu quả. Đa phần họ là một ổ tham nhũng, từ tổng thanh tra, đến phó tổng thanh tra, đến các trưởng đoàn, là vào các địa phương nơi có vụ việc, chỉ để… Thậm chí họ còn gặp các nhà báo họ còn rò rỉ thông tin, để các nhà báo viết lên, cho nặng lên, sau đó họ hành tội bên kia. Những người bị nghi, "biết điều" với họ, thì kết luận lại khác hẳn… Bên Ủy ban Kiểm tra thì những giai đoạn trước có vẻ trong sạch hơn, không có chuyện tiêu cực ấy, nhưng năng lực làm việc của họ rất yếu.
Từ khi ông Vượng làm chủ nhiệm, tôi thấy khác hẳn. Phát hiện ra các vụ Vina : Vinalines, Vinashine… Mà thời ông Nguyễn Tấn Dũng làm thủ tướng, quyền lực thâu tóm về ông ấy, có quyền ký tá (bổ nhiệm) các nhân vật chủ chốt của các tập đoàn nhà nước, các tổng công ty 91. Thì rõ ràng ông Vượng đã khui được chuyện đó. Và điều này hợp với ý ông Trọng, nên ông ấy có vẻ tín nhiệm ông Vượng.
Nhưng có một điều bất ngờ, là hôm vừa rồi, trong đám tang ông Lê Đức Anh, ông Trần Quốc Vượng lại không phải đại diện cho đoàn của Đảng đến viếng và đọc điếu văn, mà lại là ông Nguyễn Xuân Phúc. Cho nên cái này cũng làm cho dư luận rất khó phán đoán. Có thể ông Phúc sẽ là người kế nhiệm, nếu như ông Trọng không thể qua nổi. Kế nhiệm một trong hai chức, hoặc cả hai.
RFI : Vậy ông nhìn nhận về việc này thế nào ?
Võ Văn Tạo : Về chiêu bài tổ chức, họ có nhiều chiến thuật ghê gớm lắm. Tức là cứ để cho ông Phúc làm như thế, để mọi người tin rằng ông Phúc sẽ là người cầm trịch cao nhất, nhưng đến phút chót họ thay đổi phương án. Những điều đó, mình khó biết được lắm. Chỉ có trong nội bộ các ông ấy mới biết được thôi. Nhưng qua kinh nghiệm của một số đảng cộng sản khác, Liên Xô ngày xưa, Trung Quốc cũng vậy. Việt Nam cũng thế, ví dụ như những năm trước có những trường hợp rất bất ngờ ở phút chót. Do chuyện tranh đua quyền lực, nên một người nào có dấu hiệu lộ rõ là có dấu hiệu sẽ lên chức, thì sẽ có nhiều đối thủ ngay. Có những anh làm tổ chức rất thâm hiểm. Đưa những người anh không muốn cho lên, nhưng đánh tiếng từ trước mấy tháng, cả năm trời (trước Đại hội), người đó trở nên có nhiều đối thủ, nhiều đơn thư tố cáo. Thế là bị xem xét, rồi bị gác lại.
Cho nên trong chuyện vừa rồi, ông Phúc (thủ tướng) đọc điếu văn, rồi làm trưởng đoàn của Đảng, tôi thấy có hai khả năng, chứ không phải chỉ là một, như trên mạng đồn đoán, tức là đây là dấu hiệu cho thấy ông Phúc sẽ là người kế vị ngôi tổng bí thư của ông Trọng. Đây chỉ là một khả năng. Có thêm một khả năng khác, đây là hướng nghi binh của những người làm công tác tổ chức, thì sao ?
Các đảng cộng sản, như Đảng cộng sản Việt Nam, thao túng mọi lĩnh vực, kể cả chính quyền, các đoàn thể xã hội…, họ làm việc theo nguyên tắc tập thể, nên nếu có thay đổi ai (tức vị trí lãnh đạo tối cao), thì chỉ khác một phần, chứ không phải lớn lắm. Về bản chất của thể chế, của nền chính trị Việt Nam, không thay đổi nhiều đâu. Vì ông Trọng đang phát động chuyện "đốt lò" nên người ta quan tâm. Ngoài ra, vì ngoài ông Trọng ra, chưa có ai nổi trội, nên dư luận càng khó đoán định.
Cũng có người cho rằng ông Phúc có khả năng kế nhiệm tổng bí thư hơn cả, vì từng ở trong "Tứ trụ" (tức bốn chức vụ cao nhất) rồi, còn ông Vượng thì không ? Nhưng đó là thông lệ. Tuy nhiên, việc ông Nguyễn Phú Trọng, tuổi tác như thế mà hai lần tổng bí thư, thì cũng là ngoại lệ chứ ? Có thể là cái ngoại lệ của ông Nguyễn Phú Trọng sẽ mở ra một tiền lệ cho những người khác thì sao ? Tuy nhiên, bình luận cho vui vậy thôi. Thực chất tôi nghĩ là họ không khác nhau là mấy đâu. Họ làm việc theo nguyên tắc tập thể mà. Cá tính từng người nắm cương vị cao nhất chỉ có thể tạo nên khác biệt chút đỉnh thôi.
RFI : Xin cảm ơn nhà báo Võ Văn Tạo đã trả lời phỏng vấn RFI
Trọng Thành thực hiện
Nguồn : RFI, 13/05/2019
