Thông Luận

Donald Trump, Tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ, một tay ngang chưa từng có chức vụ công quyền nào, vào Tòa Bạch Ốc vừa tròn 100 ngày.

Tổng thống Trump cùng người ủng hộ tại lễ kỷ niệm 100 ngày đầu làm tổng thống.

Đã thành nếp, mỗi Tổng thống Hoa Kỳ sau 100 ngày cầm quyền được dư luận bàn luận, tranh cãi sôi nổi để dự đoán, phỏng đoán xem cả nhiệm kỳ 4 năm tới sẽ ra sao.

Cuối tháng 4/2017, các cơ quan truyền thông Hoa Kỳ, phương Tây, toàn thế giới, đều sôi nổi bàn luận về đề tài này, vì ông Trump là tổng thống loại kỳ khôi, đặc biệt, không giống ai, bị đánh giá rất khác nhau, trái ngược nhau, thật khó nhận ra đâu là dúng, là chính xác.

Đọc hàng trăm bài bình luận trên báo Hoa Kỳ, báo Pháp, Anh, Đức, Canada, Nhật, Trung Quốc… người đọc dễ phân vân hoang mang, khó nhận ra đúng sai, thật giả.

Tôi rất chú ý đến một bài của cô nhà báo Mỹ - Kimberly Dozier, nguyên là phóng viên chiến trường, xông xáo trên các chiến trường Afganístan, Iraq, từng bị thương khi săn tin nóng nhất cho CBS và CNN. Hơn một năm nay, cô chuyển sang viết bình luận trên báo ''The Daily Beast,'' rất sâu sắc, già dặn khi tuổi vừa tròn 50.

Đánh giá 100 ngày đầu của ông Trump không dễ. Có nhiều người bi quan, hốt hoảng khi một nhà buôn tỷ phú thành đạt, đến 70 tuổi mới chuyển sang làm chính trị, một lĩnh vực phức tạp, lại trúng cử chức Tổng thống cao nhất của quốc gia, với một tính khí khác người. Đó là cái vẻ tự cao tự đại quá đáng, nói năng bỗ bã có khi thô thiển, thiếu suy nghĩ, lại có lúc làm dỗi, chối phắt lỗi rõ ràng như con trẻ, đến mức bà Hillary Clinton phải cảnh báo đó là con người ''chưa trưởng thành,'' không đủ phẩm cách làm tổng thống. Cũng có người lo ông Trump có thể sớm bị phế truất do có quan hệ với nước ngoài trong cuộc tranh cử.

Có nhiều lý do để bi quan cho tình hình Hoa Kỳ dưới quyền Trump trong 100 ngày mở đầu. Ông đã thất bại khi hứa bãi bỏ ngay kế họach Obamacare để thay bằng Trumpcare ; ông cũng thất bại khi hứa sẽ hủy ngay Hiệp Định Thương Mại Hoa Kỳ-Canada-Mexico ; ông cũng thất bại trong việc hứa rút ra khỏi Hiệp Ước Quốc Tế về Khí Hậu Toàn Cầu ; thất bại lớn nữa trong việc xây lập tức bức tường ngăn biên giới với Mexico. Ông đã buộc lòng làm một số việc trái với ý định và những lời tuyên bố khi tranh cử, đó là coi thường khối liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương NATO, nay lại tuyên bố rất coi trọng, tuyên bố sẽ thiết lập quan hệ thân với nước Nga của ông Putin nhưng nay lại phải giữ khoảng cách đáng kể.

Theo nhà báo Kimberly Dozier, những điều thay đổi trên đây không phải là thất bại của ông Trump, trái lại đó là những điều tốt đẹp, uốn nắn những tuyên bố quá đà, cực đoan khi tranh cử, là những điểm tích cực trong 100 ngày đầu.

Bên cạnh những điểm tích cực trên lại phải kể đến những điểm son tươi đẹp của 100 ngày qua. Đó là quyết định bất ngờ mạnh mẽ trừng phạt Al Assad ở Syria bằng 59 tên lửa, trừng phạt hang ổ Taliban ở Afganístan bằng những ''bom Mẹ'' cực lớn, là cảnh báo nghiêm khắc Bắc Triều Tiên trong khi thắt chặt liên minh quân sự với Nhật Bản, Nam Hàn, Đài Loan và Ấn Độ, những quyết định đi ngược với ý định ''tự cô lập'' - Isolationist, không can thiệp.

Với Trung Quốc, Trump đã buộc Tập Cận Bình tư kiêu tự đại phải hạ cố sang Florida, nơi nghỉ mát riêng của ông Trump, không kèn không trống, không có thảm đỏ duyệt binh, 21 phát đại bác. Họ Tập giật mình khi ăn tiệc vừa xong, ông Trump thông báo vụ 59 tên lửa Tomahawk vừa phóng xuống Syria. Tập phải cam kết tham gia ngăn cản Bắc Hàn lao vào thử bom nguyên tử. Việc tăng thuế hàng Trung Quốc tà tà để sau cũng không sao. Việc tranh thủ Trung Ciộng trong ngăn chặn Bắc Hàn phiêu lưu là cần hơn.

Cô nhà báo Kim Dozier cho rằng những điểm tích cực, thành tựu nổi bật của Tổng thống Trump trong 100 ngày đầu không phải từ ông Trump, mà công đầu là từ một bộ ba nhân vật gần ông, gồm tướng Jim Mattis, Bộ trưởng quốc phòng ; Rex Tillerson, Bộ trưởng ngoại giao, và John Kelly, Bộ trưởng nội an, nguyên là tướng Hải Quân.

Bộ ba này được cô Kim đặt tên là ''Trục liên minh của những người đã trưởng thành'' - ''The Axis of Adults,'' ý nói ông Trump chưa trưởng thành, còn trẻ con, ấu trĩ về cầm quyền, nên bộ ba này đã tự nguyện đóng vai trò ''cầm lái thay,'' ý nói như vai trò Phụ Chánh Đại Thần khi nhà Vua còn nhỏ tuổi thời phong kiến. Đáng chú ý, nhóm này không có công gì trong cuộc tranh cử tổng thống.

Bộ ba này hiện cùng có chân trong NSC - National Security Council - Hội Đồng An Ninh Quốc Gia. biết tranh thủ sự đồng tình của tướng McMaster, Cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống, của Giám đốc CIA, Mike Pompeo, cũng như của Đại sứ Nikki Haley ở Liên Hợp Quốc.

Chính nhóm ''Adults'' này đã tìm cách gạt dần những cận thần cực đoan của ông Trump trong cuộc tranh cử, loại họ ra khỏi Tòa Bạch Ốc, như tướng Mike Flynn và ông Steve Bannon, cả 2 còn cực đoan hơn cả ông chủ Trump của họ. Hai ông này cậy công lao lớn trong cuộc tranh cử thắng lợi có hy vọng tham chính rất lớn nhưng cuối cùng bị ra rìa.

Trước đó, ông Reince Priebus, Chánh Văn phòng Tòa Bạch Ốc cũng bị loại.

Nhóm ''Adults'' còn có mưu cao là tiếp cận tranh thủ cô Ivanka, con gái cưng của ông Trump, vì cô Ivanka rất thông minh, khôn khéo, biết cách thuyết phục bố mình, để vừa tránh thất bại, vừa giành nhiều thắng lợi nổi bật. Cô luôn ngồi cạnh bố khi ông tiếp Thủ tướng Nhật Bản và Thủ tướng Đức.

Điều ly kỳ thú vị là các quyết định chiến lược không được bàn bạc tại các buổi họp NSC mà được bàn kỹ trước trong các bữa ăn riêng hàng tuần của nhóm ''Adults,'' khi họp NSC chỉ là để thuyết phục ông Tổng thống phê chuẩn.

Cô Kim còn vén bức màn bí mật, cho biết nhóm ''Adults'' đã tiếp nhận nhiều ý kiến xây dựng từ các nhân vật có trình độ và có thiện chí từng làm việc dưới thời Tổng thống Bush (cha) và cả thời Tổng thống Obama (như chuyên gia Colin Kahl).

Chính cái ''túi khôn'' này đã làm nên những điểm son và tránh những điểm đen cho Tổng thống Trump trong 100 ngày đầu vừa qua.

Cầu mong nhóm ''Adults'' tận tâm mưu lược sẽ tận lực giúp cho Tổng thống Trump trưởng thành nhanh chóng suốt trong nhiệm kỳ 4 năm đầu tiên, thật sự ''Làm Cho Hoa Kỳ Vĩ Đại'' lâu bền.

Bùi Tín

Nguồn : VOA, 02/05/2017