Thông Luận

Chiếc ghế của Bí thư Thành ủy tại Hà Nội có thể coi là một chiếc ghế nóng 'có gai', một khách mời nói với hội luận trực tuyến hàng tuần của BBC News Tiếng Việt tuần này, nhân sự kiện Hà Nội có tân bí thư, sau khi Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ được Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam điều động về thay thế ông Hoàng Trung Hải.

Ông Vương Đình Huệ tiếp Hoàng hậu Hà Lan Maxima khi bà thăm Việt Nam hồi 2017

Bình luận với Bàn tròn Thứ Năm hôm 13/02/2020, Phó Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Ánh, người tự giới thiệu là quen biết ông Vương Đình Huệ khi còn là du học sinh ở một quốc gia tại Đông Âu trước đây và có sinh hoạt chung trong một hội hữu nghị, nói :

"Tôi cũng có một chút quan tâm đến ông Vương Đình Huệ, vì ông Huệ từng học ở Bratislava và tôi trước đây thì học ở Czech. Chúng tôi sinh hoạt chung một hội gọi là Hội hữu nghị của những sinh viên, cựu sinh viên đi Tiệp Khắc ngày xưa về.

"Tôi có một vài dịp gặp vợ anh Huệ ở đó và cũng có nghe nhiều chuyện về anh Huệ. Tôi được biết anh Huệ thực tế là một người học giỏi, tuy nhiên đấy cũng là một điều đáng tiếc nữa, vì kinh nghiệm của tôi đã nhìn thấy nhiều lần là những người học giỏi mà đi vào con đường quan trường thì nhiều khi cũng không được may mắn, thông đồng bén giọt lắm.

"Và tôi có kiểm tra lại CV (sơ yếu lý lịch) của anh Huệ, thì tôi phát hiện ra là mặc dù con đường quan lộ của anh có vẻ rất rực rỡ, nhưng mà anh không bao giờ ở một chỗ nào đó lâu được hơn hai năm.

"Cho nên tôi cũng nghiêng về ý kiến như là mọi người nói ở đây, đó là có đây là một bước chuẩn bị để hy vọng là anh Huệ có thể vào được tứ trụ. Trong trường hợp anh Huệ vào được tứ trụ, thì có lẽ cũng là một tin tốt vì đây cũng là một trong số hiếm hoi những trường hợp một người được học hành tử tế, tức là anh làm Tiến sỹ ở Đại học Kinh tế của Bratislava, có thể nắm được một chức vụ quan trọng trong chính quyền".

'Chiếc ghế trong tranh biếm họa'

Về viễn kiến, sau khi ông Vương Đình Huệ, đang đảm nhiệm chức vụ Phó Thủ tướng Chính phủ được điều chuyển về Hà Nội làm Bí thư Thành ủy thay ông Hoàng Trung Hải, khách mời đang làm việc tại một Đại học tài Hà Nội, bình luận :

"Tuy nhiên, chúng ta cũng biết rằng là như nhìn vào CV của anh Huệ, chúng ta cũng thấy câu chuyện này cũng chưa có gì là chắc chắn và nếu trong trường hợp anh Huệ ở lại Hà Nội, thì cá nhân tôi cũng chưa nhìn thấy một hy vọng nào cho đổi mới của Hà Nội cả.

"Tại vì chúng ta cũng biết rằng dân chúng từng rất kỳ vọng vào đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, một người cũng có một lý lịch học hành cũng rất hoành tráng, nhưng thực tế thì ở cương vị Bộ trưởng (Giáo dục & Đào tạo), cũng như ở cương vị Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh hiện tại, đồng chí đều có vẻ chưa có gì nổi bật cả.

"Tình hình bây giờ, nếu anh Huệ ở lại lâu dài, thì sẽ có nhiều vấn đề rắc rối hơn nữa so với của bên (Thành phố Hồ Chí Minh của) ông Nguyễn Thiện Nhân. Chúng ta cũng biết rằng gần đây nhất vụ Đồng Tâm vẫn là một câu hỏi để ngỏ.

"Rồi những vấn đề tồn đọng lâu dài làm dân chúng bức xúc, như là đường sắt Cát Linh - Hà Đông, thì cũng chưa có một giải pháp nào cả.

"Cho nên tôi nghĩ rằng cái ghế của Bí thư Thành ủy trong trường hợp này có vẻ giống như cái ghế có gai mà chúng ta vẫn thường nhìn thấy trong các tranh biếm họa về những quan lớn, người mới nhậm chức", Phó Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Ánh nói với BBC.

Ngay trước đó, cũng tại Bàn tròn Thứ Năm, từ Viện Nghiên cứu Chính sách, Pháp luật và Phát triển thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Phó Giáo sư Tiến sĩ Hoàng Ngọc Giao, một nhà quan sát thời sự chính trị, xã hội Việt Nam nói với BBC :

"Về sự kiện có việc bổ nhiệm Bí thư thành ủy Hà Nội mới, tức là ông Vương Đình Huệ, thì câu chuyện này diễn ra như chúng ta đã biết ở giai đoạn mà đang chuẩn bị Đại hội Đảng sắp tới.

"Và câu chuyện đầu tiên quan trọng nhất ở Đại hội Đảng là câu chuyện nhân sự. Do đó, đối với nhiều nhà quan sát, cũng như giới nghiên cứu ở Hà Nội, việc bổ nhiệm ông Vương Đình Huệ về làm Bí thư ở Hà Nội không gây ra nhiều ngạc nhiên.

"Đặc biệt là trong bối cảnh khi ông Hoàng Trung Hải, (cựu) Bí thư Hà Nội đã phạm một số các khuyết điểm mà theo như kết luận của Ủy ban Kiểm tra Trung ương, như vậy ở đây là một sự sắp xếp nhân sự ban đầu để chuẩn bị cho việc công tác nhân sự cao cấp, hay là như cách nói của bên đảng (Cộng sản Việt Nam) là nhân sự chiến lược, đó là nhận xét đầu tiên của tôi.

"Thứ hai, nếu như chúng ta chỉ kỳ vọng ông Huệ được bổ nhiệm vào chức Bí thư Hà Nội, rồi sau đó, theo như thông tin đại chúng suy đoán, ông sẽ tiếp tục giữ một vị trí cao hơn, một trong tứ trụ chẳng hạn, thì rõ ràng câu chuyện này chỉ là tạm thời và không có hy vọng gì nhiều ở việc là ông Huệ sẽ có những hành động để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở thủ đô".

'Làm nhân sự khép kín hay công khai, minh bạch' ?

Nhân sự kiện Bộ Chính trị thay đổi nhân sự cấp cao ở thành ủy Hà Nội, một trong ba thành phố hàng đầu của nhà nước, thay đổi Bí thư Thành ủy, trong đó còn có Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, khi chưa xong nhiệm kỳ của Đại hội toàn quốc khóa XII của đảng Cộng sản, nhà nghiên cứu và luật gia từ Hà Nội đề cập khía cạnh công khai, minh bạch của công tác nhân sự chiến lược của đảng :

"Liên quan câu chuyện về nhân sự này thì hiện nay, tất cả tình hình nhân sự của Đại hội đảng chưa được rõ ràng cho lắm, mặc dù về phía đảng thì, như thông tin cho biết đã quy hoạch được khoảng 200 nhân sự, gọi là cán bộ chiến lược, thế nhưng trong nhân dân mà nói, cũng rất mong muốn giá như các vị mà được quy hoạch, mà danh sách được công khai, minh bạch cho người dân được biết, thì sẽ tốt biết bao.

"Bởi lẽ từ góc nhìn của người dân, từ việc người dân biết cụ thể những nhân sự nào được quy hoạch là chiến lược, thì chắc chắn người ta sẽ có những đánh giá - một thông tin nữa để cho về phía đảng (cộng sản Việt Nam) có thể lựa chọn được những người xứng đáng theo những tiêu chí như là Tổng bí thư mong muốn là không có ham muốn quyền lực, tận tâm với người dân và gương mẫu đảng viên.

"Thế thì nếu như việc đó làm được, tôi nghĩ có lẽ là lực lượng cán bộ mà đảng quy hoạch sẽ được sàng lọc, thì sẽ rất tốt. Bởi vì người dân sẽ biết là anh nào được nằm trong quy hoạch, anh ấy có tham nhũng không, tài sản của anh có không ? Thì người dân sẽ sẵn sàng có ý kiến.

"Thế nhưng rất tiếc cho đến nay chưa làm được việc đó. Cái đó, nếu như về phía đảng cần có một lực lượng cán bộ chiến lược của đảng và tương lai là lãnh đạo ở trong nhiệm kỳ tới đối với chính quyền mà làm được việc đó, thì tôi tin rằng sẽ sàng lọc được những người rất tốt và nó cũng góp phần cho cuộc đấu tranh chống tham nhũng.

"Bởi vì tham nhũng là con người, nếu như đảng vẫn cứ làm theo cách xưa, là làm nhân sự khép kín, thì khó có thể giải quyết một cách rốt ráo câu chuyện chống tham nhũng, cũng như nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ lãnh đạo đảng và chính quyền".

Liệu có làm yên lòng dân về đất đai ?

Ngay trước Bàn Tròn hôm thứ Năm, 13/02, từ Hà Nội, Tiến sỹ Khoa học Nguyễn Quang A, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu, phản biện chính sách độc lập (IDS đã tự giải thể), đưa ra bình luận với BBC về thách thức chính mà tân Bí thư Thành ủy Hà Nội có thể đối diện :

"Tôi nghĩ có nhiều thách thức lắm, nhưng mà việc nổi cộm nhất ở trong phạm vi Hà Nội, đấy là việc Đồng Tâm, không biết là ông Bí thư mới của Thành ủy Hà Nội có giải quyết được hay không ? Và tất nhiên là những việc khác mà rất nổi cộm, tôi nói thí dụ như chuyện đường sắt trên cao Cát Linh - Hà Đông ở Hà Nội.

"Liệu ông có giải quyết được không ? Đấy là những vấn đề nhức nhối trong dư luận xã hội.

"Tôi nghĩ là nhiệm kỳ của ông chỉ còn độ một năm nữa, thực sự là rất là ngắn, thay thế ông Hoàng Trung Hải và rất có nhiều khả năng đây cũng chỉ là một bước đệm, để cho nó đủ tiêu chuẩn là đã kinh qua những bước này, bước kia, để có thể ông bước sang một vị trí mới có thể là cao hơn".

Từ Đại học Quốc gia Hà Nội, cũng trước cuộc Hội luận, hôm 12/02, Tiến sỹ Nghiêm Thúy Hằng, một nhà quan sát chính trị, xã hội và nhà nghiên cứu Đông phương học, đưa ra góc nhìn và kỳ vọng của mình :

"Là một công dân của thủ đô Hà Nội, tôi thực sự rất vui mừng khi mà ông Vương Đình Huệ làm Bí thư Thành ủy Hà Nội thay cho ông Hoàng Trung Hải và cũng giống như những người dân ở Hà Nội khác, tôi rất kỳ vọng ông Vương Đình Huệ sẽ có những dấu ấn quan trọng khi mà nhận chức Bí thư thành ủy Hà Nội và sẽ giải quyết được những vấn đề đang tồn đọng ở Hà Nội...

"Như là đường sắt Cát Linh - Hà Đông, hay là những vấn đề làm yên lòng người dân trong các việc đất đai, các tranh chấp đất đai, nhất là đất đai nông nghiệp và tôi cũng mong muốn là sắp tới đây sẽ có những thay đổi về vấn đề công nhận một phần những đa sở hữu đối với đất đai.

"Bởi vì thực ra thì đối với các quốc gia phương Đông, mặc dù trên bề mặt là công hữu về đất đai, nhưng trên thực chất thể chế vẫn là thể chế đa sở hữu. Thế thì những gì mà đã là truyền thống của phương Đông, tôi nghĩ là nên tiếp tục và nên có những sự điều hòa, sự lý giải cho phù hợp để vừa vẫn giữ được công hữu về đất đai, nhưng cũng vẫn vừa đảm bảo được quyền lợi cho người dân.

"Tức là, nếu không thể tốt hơn được so với thời kỳ phong kiến, thì ít nhất cũng đảm bảo quyền lợi cho người dân ngang với thời kỳ đó và thậm chí là phát huy những mặt ưu việt của tư hữu về đất đai.

"Tôi nghĩ là với truyền thống vốn rất khác biệt với phương Tây và những người dân rất thông minh, rất nhân văn của Việt Nam, thì sẽ tìm được những tiếng nói để mà tháo gỡ các vấn đề hiện tại và vẫn tiếp tục phát triển trên nền của văn minh phương Đông rất là rực rỡ và rất lâu đời.

"Những gì đã xuất hiện ở dưới ánh mặt trời và đã tồn tại được hàng nghìn năm, thì bao giờ cũng có cái lý của nó, thế thì những gì chưa tốt, chúng ta nên gạn đục khơi trong, những gì mà chưa tốt thì chỉnh sửa, còn những gì mà là truyền thống tốt đẹp, thì nên tiếp tục và chỉ nền cái nền rất lâu đời như thế, mới có thể thành công".

Khả năng nào ở Đại hội 13 ?

Hôm thứ Bảy, 15/02, một nhà phân tích chính trị Việt Nam và quan sát đảng cộng sản trước đại hội lần thứ 13 của đảng này, đua bình luận với BBC về khả năng nào tiếp đây có thể chờ đợi hay diễn ra với ông Tân bí thư thành ủy Hà Nội và một số đồng chí của ông.

"Tôi nghĩ là có một phương án là ông Vương Đình Huệ có thể sẽ ngồi lại ghế Bí thư Thành ủy đó tới năm 2022, tức là hai năm.

"Việc điều động này, theo tôi là do Tổng bí thư của đảng Cộng sản. Nhưng một năm chưa thể gọi là kinh nghiệm, mà ít nhất phải là hai năm.

"Hiện có thể đang có hai ứng viên cho chiếc ghế Thủ tướng Chính phủ, bên cạnh phương án ông Huệ.

"Tôi chưa thấy có cơ sở nào cho một khách mời của Bàn tròn thứ Năm nói là vị quan chức cao cấp nào đó của Hà Nội hiện nay từng là người có học lực cụ thể như vậy, như thế, vì cũng có nhiều người khác cũng có tiếp xúc cá nhân và hiểu biết nhân thân vẫn còn đó.

"Về ứng cử viên cho ghế Thủ tướng Chính phủ ở Đại hội 13, thì Chỉ thị 214 vừa rồi đã mở ra cơ hội cho nhiều người có thể thành ứng cử viên, trong đó dường như các ứng viên cho các ghế Tổng bí thư, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội bước đầu đã có một số chỉ dấu gợi ý nhân sự.

"Các chỉ dấu tương tự cho ghế Chủ tịch nước, hiện có vẻ vẫn chưa rõ ràng bằng cho các vị trí kia".

Và ý kíến quan sát này nhận định thêm :

"Một điểm mạnh giúp cho ông Vương Đình Huệ, theo giới quan sát là ông dường như thuộc một phân nhánh quyền lực được tạm xếp loại theo tiêu chí 'địa phương', 'vùng miền', và dường như địa phương đó ở miền Trung của Việt Nam, là nơi có sự kết hợp giữa hai địa phương ở cơ sở, đang ngày càng có uy thế.

"Nhân sự có nguồn gốc từ địa bàn này dường như đã có sự phát triển và chiếm lĩnh các vị trí, tạo lập vị thế chính trị ở cấp trung ương ngày một sâu rộng và mạnh mẽ, các nhân sự đã hiện diện rộng khắp ở cả Ban chấp hành Trung ương đảng, các ủy ban từ kiểm tra trung ương đến nội chính, trong các ngành, các cấp, cách nhánh quyền lực đảng và chính quyền, và đặc biệt tới cả cấp thành viên trong Bộ Chính trị đầy quyền lực...

"Gần đây nhất hiện diện trong một thay thế nhân sự chỉ một năm trước khi bước vào Đại hội 13, ở thành ủy của thủ đô Hà Nội chính là một thí dụ rõ ràng như chỉ dấu", ý kiến quan sát từ góc độ quan điểm riêng và không muốn tiết lộ danh tính này, cho BBC hay.

Quốc Phương

Nguồn : BBC, 15/02/2020