Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

vendredi, 02 février 2024 22:49

Một chuyến tông du của Giáo hoàng ?

Nếu chính quyn Vit Nam vượt qua được nhng nghi ngi và coi Tòa thánh Vatican là mt "cường quc ngoi giao" cn th hin thì chuyến thăm ca Giáo hoàng và nâng cp quan h ch là vn đ thi gian.

giaohoang1

Đi din Tòa thánh Vatican thường trú ti Vit Nam, Tng Giám mc Marek Zalewski, đến Hà Ni vào chiu 31/1/2024 và được các linh mc, tu sĩ chào đón ti Tòa Tổng Giám mục Hà Ni.

Là quc gia theo đo Công giáo ln th 5 Châu Á vi trên 7,2 triu người (7,21% dân s), Vit Nam đã tng được mnh danh là "Trưởng n" ca Giáo hi ti Á Châu.

Thế nhưng Vit Nam và Vatican chưa bao gi có quan h ngoi giao đy đ và chưa có mt Đc Giáo Hoàng nào đến thăm Vit Nam trong sut chiu dàihơn 400 năm truyn giáo.

T ơn Tri, đã có mt bước tiến ngon mc trong mt thi gian ngn.

Trên chuyến bay t Mông C tr v Roma vào ngày 5/9/2023, Khi được hi v quan h Ngoi giao gia Vit Nam Vatican và kh năng v mt chuyến thăm Vit Nam, Giáo Hoàng đã nói"Nếu tôi không đi, chc chn Gioan XXIV s đi, vì đó là mt vùng đt đáng đ đến, nơi tôi rt cm mến".

Vào ngày 14/12/2023 khi đi thăm và chúc mng Giáng sinh ti Tòa Tổng Giám mục Huế, Ch tch nước Võ Văn Thưởng thông báo là đã thay mt Nhà nước Vit Nam, ký thư mi Giáo Hoàng Francis sang thăm Vit Nam.

Trong bui tĩnh tâm dành cho Linh mc đoàn Tng Giáo phn Sài Gòn vào ngày 23/1/2024 va qua, Tng Giám mc Giuse Nguyn Năng đã thông báo rng Giáo hoàng đã nhn li đến thăm Vit Nam "sm hết sc có th".

Như vy, mt s kin lch s có th xy ra.

Thăng trm theo thi cuc

Quan h Vit Nam Vatican thăng trm theo dòng lch s.

Theo văn bn ti bc thư khc bng ch Hán trên tm bc do Chúa Trnh Tráng gi Giáo sĩ Andre Palmeiro vào năm 1627, hin đang lưu gi ti thư vin Vatican, thì quan h gia Tòa Thánh vi Vit Nam đã bt đu t thi Lê Thế Tông (1573-1599) và có khi đu tt đp.

Năm 1659, Giáo hoàng Alexandre VI đã ra sc ch"Super Cathedram" thành lp 2 Giáo phn Tông Tòa. Đàng Trong k t phía Nam sông Gianh bao gm 2 nước là Chiêm Thành và Campuchia, Đng Ngoài phía Bc Sông Gianh gm c toàn b Min Bc Việt Nam, Lào và mt s vùng thuc min nam Trung Quc.

Giáo hi Công giáo Vit Nam cũng phát trin theo nhp hưng thnh và suy vong ca các vương triu, t tranh chp Mc Lê, Trnh - Nguyn phân tranh ri đến Tây Sơn - Nguyn Ánh và thông thường có s tham d ca mt s chc sc tôn giáo và thành viên "hoàng tc".

Đc bit Giám mc Bá Đa Lc (Pigneau de Behaine) đã giúp Nguyn Ánh rt nhiu đ đánh được nhà Tây Sơn vào năm 1774, đt nn móng cho mt mi quan h tt đp trong nhng triu vua đu nhà Nguyn. Thế nhưng sau đó các mâu thun tiếp tc leo thang và cui cùng là nhng ch d cm đo.

Lch s ghi nhn53 Sc ch chính thc do các Chúa (hai dòng h Trnh, Nguyn c Trong Nam và ngoài Bc), do nhà Tây Sơn và do các vua : Minh mng, Thiu Tr, T Đc ban hành nhm khai tr và tiêu dit đo Thiên Chúa.

Kết qu là qua các thi k cm đo, ước lượng khong 130.000 người Vit Nam đã b mình vì đc tin. Trong s đó có 117 v được Giáo Hi nâng lên hàng hin thánh t đo vào năm 1988.

Hết phong kiến là Pháp thuc, ri đt nước chia đôi, Quc gia - Cng sn. K t 1975, Toàn b Vit Nam tr thành quc gia xã hội chủ nghĩa và quan h vi Vatican vn rt lnh nht.

Sut nhiu năm sau đó, không có quan h ngoai giao gia hai nước. Không mt Khâm s hay S thn tòa thánh nào hin din ti Vit Nam t 1975 và hai bên vn thường có tiếng nói khác bit trong vn đ t do tôn giáo ti Vit Nam, đc bit là v phong thánh vào năm 1988.

Mưu ích cho tha nhân

Mi vic thay đi dn theo thi gian, đc bit là k t sau Đi hi Đng ln th 6 ca Đng cng sn Vit Nam và khi nn chính tr thc dng bt đu có nh hưởng trên toàn cu.

Vượt lên trên nhng khác bit v hc thuyết và ch nghĩa vô thn hay hu thn, Vit Nam luôn nói "tt c vì dân giàu nước mnh" ; Vatican cũng nht quán khng đnh tt c là vì "Li ích ca cng đng dân Chúa" và "mưu ích cho tha nhân" (mong mun li ích cho c người ngoài) trong quan h vi tt c các quc gia, trong đó có Vit Nam.

Nh thế các cuc tiếp xúc đã được ni li sut gn 30 năm nay và thc s có được bước đt phá tvòng hp th X ca Nhóm Công tác hn hp Vietnam Vatican khi hai bên thng nht được quy chế cho mt Đi din thường trú ti ca Vatican ti Vit Nam.

Ngày 31/1/2024, Tng giám Mc Marek, đã đáp chuyến bay t Singapoređến Hà Ni đ bt đu nhn nhim v k t ngày 1/2/2024 trong mt văn phòng ti khách sn Pan Pacific, qun Ba Đình, Hà Ni. Mt trong nhng nhim v ban đu ca Ngài có l là chun b cho mt chuyến Tông du ca Giáo hoàng, nếu có.

Dù vy, kinh nghim cho thy vic đến thăm không th din ra sm vì mt chuyến thăm ca mt Đc Giáo Hoàng khác hn vi mt nguyên th quc gia khác, nhưng dù sao thì mi s có v đã bt đu.

Mt chuyến Tông du

Các nguyên th quc gia có th ch cn mt l đón, mt vài cuc hp trong tr s và s di chuyn ngn trong khi mt chuyến Tông du ca Giáo hoàng là hoàn toàn khác hn.

Trong cun sách "His Holiness John Paul II and the Hidden History of our Times", Hai nhà báo Carl Bernstein và Marco Polili ghi li chuyến thăm Ba Lan ln đu tiên ca Giáo Hoàng John Paul II vi tư cách Giáo Hoàng, đã được Nhà xuất bản Công An Nhân dân in ti Hà Ni năm 1997 có đon ghi :

"Trên khp nước Ba Lan, màu đ ca ch nghĩa cng sn dường như đã biến mt mt cách k l, và đó ch còn lá c ca quc gia Ba Lan và Tòa Thánh… Thánh l ca Giáo hoàng được c hành Trung tâm Qung trường Chiến Thng, nơi có tượng đi chiến sĩ vô danh ca Ba Lan, thường ch có đng Cng sn s dng cho các cuc duyt binh, mít tinh qun chúng. Khi Giáo Hoàng đến, 300 ngàn người đang ch đi và hàng chc ngàn người khác không được vào đã tp trung quanh khu vc trung tâm thành ph".

Trong chuyến Tông du ca Giáo hoàng ti mt nước nào đó thì luôn có 2 hot đng ni bt và quan trng nht : Đó là gp g nguyên th quc gia s ti và c hành Thánh l công cng. Vic gp g lãnh đo Vit Nam có th din ra ti Hà Ni nhưng mt thánh l vi hàng trăm ngàn người, thm chí có th lên đến c triu người tham d là mt điu không d dàng trong khi Vit Nam vn luôn dè chng vi nhng cuc "t tp đông người".

Ngoài ra nhng hot đng ca Giáo hoàng như Thăm các đa đim tôn giáo và lch s ; tiến hành hot đng Bác ái xã hi hay giao lưu vi các cng đng tôn giáo khác cũng có th din ra nếu như sc kho ca Ngài cho phép.

T do tôn giáo thc cht mi có ý nghĩa

Còn rt nhiu điu phi làm gia hai bên đ có th có mt chuyến thăm din ra, nhưng thông thường đó cũng là nhng bước "k thut" mang tính th tc.

Đng cng sn lãnh đo Nhà nước Vit Nam, và mt khi h đã quyết đnh thì có th huy đng c h thng chính tr và làm rt nhanh. Nếu h vượt qua được nhng nghi ngi và coi Tòa thánh Vatican là mt "cường quc ngoi giao" cn th hin thì chuyến thăm ca Giáo hoàng và nâng cp quan h ch là vn đ thi gian.

Nhưng bn cht không phi "quan h ngoi giao" vi quc gia Vatican đ nâng uy tín ca Đng, mà hành đng thc cht đ tôn trng t do tôn giáo vi chính công dân ca mình, mi có ý nghĩa đích thc và bn lâu.

Đó cũng là điu mà các giáo hu ca mi tôn giáo Vit Nam đu mong ước ch không phi là mt chuyến viếng thăm.

Lê Quốc Quân

Nguồn : VOA, 02/02/2024

Published in Diễn đàn