Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

vendredi, 07 décembre 2018 08:53

Thợ xăm cao 1m15 và tin vui tháng 11

Thợ xăm hình xăm ngh thut Dương Đc Long Hà Ni ch cao 1m15 và anh không có v gì là t ti vi chiu cao ca mình.

orange0000

Thợ xăm hình xăm ngh thut Dương Đc Long Hà Ni - Ảnh Bloomberg

Còn tin vui trong tháng Mười Mt đy nhng v xét x và bt b Vit Nam chính là vic d án ty cht đc dioxin tr giá 110 triu đô la do Hoa Kỳ vin tr không hoàn li đã kết thúc sau sáu năm thc hin.

orange1

Thứ trưởng Lê Đình Th bt tay cm ơn đại diện USAID đã hoàn thành x lý dioxin sân bay Đà Nng giai đon 2 và bàn giao cho phía Vit Nam. (nh : Facebook USAID)

Vậy anh th xăm có chiu cao khiêm tn và d án 110 triu đô la có điểm gì chung ? C hai đu liên quan ti cht màu da cam, vn là cht đc dioxin thường được quân đi Hoa Kỳ đng trong các thùng màu da cam và đem ri xung 15% din tích Nam Vit Nam t 1961-1971. C thy khong 72 triu lít cht da cam chn 360 kg cht dioxin, sau này được chng minh là rt đc hi, đã được dùng đ khai quang rng nhm phá b lp ngu trang t nhiên cho quân đi t Bc Vit Nam.

Anh Long, năm nay 22 tuổi, nói trong video được Bloomberg đưa lên Twitter hôm 2/12 : "Em cao 1m15. Em bị chm phát trin v chiu cao và cong ct sng".

Long nằm trong s ba triu người mà Vit Nam ước tính b nhim đc dioxin trong khi s người có tiếp xúc vi cht này lên ti 4,8 triu. Long nói tiếp vi Bloomberg : "Ngày xưa ông ngoi em đi chiến tranh chng M thì m em b nhim, xong ri đến em b. Em trai của em cũng b". Người ta cũng ước tính nhng người thuc thế h hai như m ca Long hay thế h ba như Long b nhim dioxin mc 300.000 người.

Các đại din cho hàng triu người được cho là nhim dioxin Vit Nam đã sang tn New York đ kin hơn 30 công ty hóa chất Hoa Kỳ nhưng c tòa sơ thm và phúc thm đu đã bác đơn ca h. Lý do được tòa c hai cp đưa ra là cht dioxin được s dng đ bo v quân đi Hoa Kỳ khi b lc lượng cng sn tràn vào tn công ch không phi đ tn công dân thường. Phán quyết ca tòa phúc thm hi năm 2008, ba năm sau kết lun ca tòa sơ thm cũng ti New York, nói : "Mt chi tiết quan trng là chính các nguyên đơn cũng không đưa ra cáo buc rng chính ph Hoa Kỳ đã c tình dùng cht da cam đ hi dân thường".

Mặc dù chp nhn bi thường ti 180 triu đô la cho các cu binh Hoa Kỳ ca Cuc chiến Vit Nam hi năm 1984, by công ty hóa cht ca Hoa Kỳ trong đó có Dow và Monsanto chưa bao gi tha nhn có liên h trc tiếp gia cht dioxin vi các chng bnh như máu trng hay dị tt bm sinh. H cũng nói hlàm theo lệnh ca chính ph Hoa Kỳ. Khoản tin 180 triu đô la được chi tr cho cả thy hơn 290.000 người b nh hưởng bi cht khai quang dioxin t 1984-1997.

orange2

Một cuộc tuần hành của cựu binh Mỹ yêu cầu bồi thường cho nạn nhân chất độc da cam Mỹ lẫn Việt Nam - Ảnh : VETERANS FOR PEACE

Bộ Cu binh S v Hoa Kỳ t lâu cũng đã tr các khon tr cp cho cu binh Cuc chiến Vit Nam và con cái h nếu chng minh được h đã tng có mt ti các vùng b nh hưởng bi cht khai quang và h hay con cháu mc mt trong 14 bệnh được lit kê trên trang mng ca b này. Trong số các bnh này có bnh máu trắng, ung thư tuyến tin lit, ung thư đường hô hp, tiu đường và Parkinson. Vit Nam cũng tr cp cho khong hơn 300.000 nn nhân cht đc da cam.

Hồi năm 2016, trang ProPublica cáo buộc B Cu binh S v ca Hoa Kỳ đã không nghiên cu s liu ca chính h đ tìm hiu kh năng cht dioxin nh hưởng ti con cái ca cu binh Cuc chiến Vit Nam. ProPublica nói họ đã bỏ công nghiên cu s liu mà B Cu binh S v cho phép ProPublica s dng và thy rng con cái ca các cu binh Cuc chiến Vit Nam d b d tt bm sinh hơn mc bình thường ti trên 30%.

Việt Nam có s người được cho là b nhim dioxin cao hơn nhiu so với các cu binh Hoa Kỳ và người thân ca h nhưng cho ti nay chưa có nghiên cu công phu nào gia hai nước cu thù v tác hi ca cht dioxin ti sc kho nhng người b nh hưởng. Trong khi đó hai bên tp trung vào vic x lý các đim nóng dioxin, vn là các nơi được dùng đ cha cht khai quang trước khi chúng được đưa lên máy bay đem đi ri.

Sau sáu năm và tiêu tốn 110 triu đô la, gần 14 héc ta đất không còn nhim dioxin Sân bay Đà Nng đã được bàn giao li cho chính quyn đa phương hi đu tháng 11, theo báo Lao Đng. Báo này cũng nói Cơ quan Phát trin Hoa Kỳ hi đu năm nay cũng đã ký tho thun tài tr hơn 180 triu đô la cho mt d án làm sạch dioxin khác Sân bay Biên Hoà. Cơ quan này cũng đượBáo cáo của Quc hi Hoa Kỳ dẫn li nói chi phí ty sch dioxin Sân bay Biên Hòa có th lên ti 800 triu đô la tuỳ phương pháp k thut.

Chất dioxin được cho là có th tn ti trong đtrong hàng chục năm, thậm chí c thế k. Ngay t hi thp niên 1990, các nhà nghiên cu Canada đã phát hin ra cht này trong nguồn nước và trong cá thung lũng A Su thuc huyn A Lưới, cách Huế chng 70 km.

A Lưới nm trong đường mòn H Chí Minh vốn được dùng đ vn chuyển vũ khí, trang thiết b và nhu yếu phm vào min nam cho các lc lượng cng sn trong thi chiến và b ri mt lượng ln cht dioxin. Ti đây cũng có căn c quân s A So, nơi b nhim dioxin nng nht A Lưới. Người dân vùng này hin vmong có được nhng b th dioxin để h có th biết được nng đ cht đc dioxin ti nơi h sng, nơi mà các nước công nghip phát trin có l đã phong to và làm sch ngay lp tc. Cuộc chiến Vit Nam đã lùi xa hơn 40 năm nhưng đi vi các cu binh c hai phía và con cái h cũng như người dân nhng vùng như A Lưới, cht đc dioxin vn thi hin ti và c tương lai.

Nguyễn Hùng

Nguồn : VOA, 07/12/2018

Published in Diễn đàn