H’Hen Niê, nhan sắc Việt Nam lọt vào Top 5 Hoa hậu Hoàn vũ 2018 đã trở thành điểm nhấn của truyền thông trong nửa tháng qua. Cho đến hôm nay, dư âm về kỳ tích của cô vẫn còn đậm nét. Mới hôm 28/12, nhiều trang báo Việt Nam đã đăng tải những lời có cánh của một số trang báo nước ngoài dành cho cô. Trong những ngày trước đó, tin tức về cô càng được truyền thông khai thác triệt để. Chưa khi nào nhan sắc Việt Nam lại khiến truyền thông phấn khích đến thế.
Hoa hậu và hai Á hậu vừa đáp chuyến bay từ Nha Trang về Thành phố Hồ Chí Minh để giao lưu với độc giả Zing.vn.
‘Báo Mỹ khen H’Hen Niê 'phá vỡ mọi chuẩn mực cái đẹp' (Thanh Niên, 28/12) [1], 'Báo quốc tế ca ngợi 'H'Hen Niê : Người phụ nữ hoàn hảo cuối cùng đã xuất hiện' (Vietnamnet, 28/12) [2], 'Khán giả quốc tế yêu mến H'Hen Niê hơn Hoa hậu Hoàn vũ 2018' (Zing, 22/12) [3], 'Philippines – quê hương Hoa hậu Hoàn vũ 2018 – "mải miết" tìm hiểu về... H’hen Niê' (Dân Trí, 21/12) [4] và nhiều tin tức khác về H’Hen Niê không khỏi khiến tôi chú ý, dù tôi vốn không quan tâm tới các cuộc thi hoa hậu.
Tìm hiểu các tin tức về cô gái dân tộc người Ê-đê sinh năm 1992 này, tôi có thể hiểu được tại sao một số người bạn trên Facebook của tôi, nam lẫn nữ – bình thường chẳng mấy khi bày tỏ quan điểm hay cảm xúc về các cuộc thi hoa hậu cũng như về các hoa hậu – lại đăng những dòng trạng thái với những lời ngợi khen xen lẫn những cảm xúc tích cực đối với cô, và tôi thấy cô xứng đáng nhận được những lời ngợi khen lẫn những cảm xúc tích cực ấy.
Có thể nói, kỳ tích của H’Hen Niê đến một phần từ diện mạo, phong cách, và phần khác đến từ thái độ và tính cách mà cô thể hiện trước khán giả thế giới. Trong tất cả khía cạnh, cô đều có những nét độc đáo khiến mình thực sự ấn tượng so với các thí sinh khác. Nếu ở diện mạo, đó là mái tóc tém và làn da nâu,... ở phong cách, đó là chiếc áo crop top và chiếc quần ống rộng,… ở thái độ, đó là sự chân thật và tự nhiên... thì ở tính cách, đó là sự mạnh mẽ và nghị lực mà cô cho thấy thông qua câu chuyện về sự vượt thoát khỏi áp lực kết hôn ở tuổi 14 (theo tập quán kết hôn sớm của người Ê-đê), để theo đuổi học vấn và sự nghiệp cho một tương lai tốt đẹp.
Tất cả những nét ấy khiến H’Hen Niê trở nên độc đáo, và chính sự độc đáo đã làm nên vị trí của cô trong Top 5, vị trí cao nhất của Việt Nam từ trước tới nay trong các cuộc thi hoa hậu hoàn vũ.
Hoa hậu H'Hen Niê (Nguồn : Internet)
Nói riêng về diện mạo, theo E!News (Mỹ), H’Hen Niê đã phá vỡ chuẩn mực về vẻ đẹp của Việt Nam, và rộng hơn là toàn châu Á, nơi đề cao làn da trắng và mái tóc dài [5]. CNN Philippines cũng có bình luận tương tự khi cho rằng cô đã thay đổi chuẩn mực về cái đẹp và nổi bật giữa dàn thí sinh bởi mái tóc tém [6]. Một số trang báo trong nước như Vnexpress thì đặt câu hỏi rằng Việt Nam có nên thay đổi tiêu chí chọn lựa hoa hậu [7].
Nói riêng về tính cách, đây chính là nét độc đáo nhất. Nếu không có sự mạnh mẽ và nghị lực, cô hẳn vẫn ở buôn làng của mình, lấy chồng và sinh con, và vì thế không có mặt ở cuộc thi này. Câu chuyện về hành trình vươn lên của cô đã truyền cảm hứng cho nhiều người trên thế giới, đặc biệt là người Philippines. Như tiêu đề của một bài báo của Phil Star mà Tuổi Trẻ dẫn lại, ‘Hoa hậu Việt Nam chiếm được trái tim của người Philippines bằng câu chuyện Lọ Lem của cô’ [8].
Sự độc đáo làm nên kỳ tích của H’Hen Niê khiến chúng ta thấy cần nhận thức lại các chuẩn mực về diện mạo và tính cách ở hoa hậu. Xa hơn, chúng ta cũng cần nhận thức lại các chuẩn mực ấy ở phụ nữ.
Ngày nay, những người phụ nữ tóc tém không phải là hiếm, song không ít người tỏ ra thiếu thiện cảm với tóc tém của phụ nữ, bởi phụ nữ được cho là nên để tóc dài. Một cách tương tự, những người phụ nữ mạnh mẽ không phải là hiếm, song không ít người tỏ ra thiếu thiện cảm với sự mạnh mẽ của phụ nữ, bởi phụ nữ được cho là nên yếu đuối. Và cái sự "nên" có phần áp đặt đến mức nhiều phụ nữ đã không thể hiện sự độc đáo của mình.
Thông thường, chúng ta đánh giá thấp sự độc đáo cho đến khi sự độc đáo được tôn vinh. Nếu H’Hen Niê không tham gia cuộc thi hoa hậu hoàn vũ, và do đó không có kỳ tích vừa qua, chúng ta không dễ nhận thấy sự độc đáo của cô là đáng giá. Trừ một số ít người, sẽ chẳng ai thấy tóc tém ở phụ nữ cũng đẹp, sẽ chẳng ai nhận thấy sự mạnh mẽ ở phụ nữ cũng đáng khuyến khích cho đến khi chính tóc tém hay sự mạnh mẽ ở họ làm nên công trạng.
Và để hạn chế sai lầm do đánh giá thấp sự độc đáo, chúng ta cần thay đổi thái độ đối với sự độc đáo, không chỉ ở diện mạo mà còn ở tính cách, không chỉ ở phụ nữ mà mở rộng ra là ở tất cả mọi người : đó là thay vì thiếu thiện cảm đối với sự độc đáo, hãy thoải mái hơn với sự độc đáo và hãy xem sự độc đáo là tự nhiên. Trong nhiều trường hợp, chính sự độc đáo, mà không phải sự giống nhau, tạo ra các giá trị và thậm chí là tạo ra những kỳ tích khiến chúng ta bất ngờ.
Nguyễn Trang Nhung
Nguồn : RFA, 29/12/2018b (NguyenTrangNhung's blog)
Chú thích :
[1] Báo Mỹ khen H’Hen Niê 'phá vỡ mọi chuẩn mực cái đẹp
https://thanhnien.vn/van-hoa/bao-my-khen-hhen-nie-pha-vo-moi-chuan-muc-c...
[2] Báo quốc tế ca ngợi 'H'Hen Niê : Người phụ nữ hoàn hảo cuối cùng đã xuất hiện
http://vietnamnet.vn/vn/giai-tri/the-gioi-sao/h-hen-nie-duoc-bao-chi-ca-...
[3] Khán giả quốc tế yêu mến H'Hen Niê hơn Hoa hậu Hoàn vũ 2018
https://news.zing.vn/khan-gia-quoc-te-yeu-men-h-hen-nie-hon-hoa-hau-hoan...
[4] 'Philippines – quê hương Hoa hậu Hoàn vũ 2018 – "mải miết" tìm hiểu về... H’hen Niê
https://dantri.com.vn/van-hoa/bao-chi-philippines-mai-miet-tim-hieu-ve-h...
[5][6] Như [1]
[7] H'Hen Niê Top 5 Miss Universe – Việt Nam nên đổi tiêu chí hoa hậu ?
https://vnexpress.net/cong-dong/h-hen-nie-top-5-miss-universe-viet-nam-n...
[8] Hoa hậu Việt Nam chiếm được trái tim của người Philippines bằng câu chuyện Lọ Lem của cô
https://tuoitre.vn/lo-lem-hhen-nie-da-chiem-duoc-trai-tim-cua-dan-philip...
Cô gái người dân tộc Ê Đê, H’Hen Niê, với làn da ngăm ngăm từng bị những người xấu bụng dè bỉu, đã trở thành hoa hậu trong trái tim của nhiều người hâm mộ trên thế giới dù cô chỉ đứng thứ năm trong cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ 2018.
Hoa hậu H'hen Niê (Việt Nam) lọt vào top 5 cuộc thi Miss Univers 2018. Ảnh : Internet
Một trong những người hâm mộ của cô bình luận cô "không cần vương miện vì cô đã là hoa hậu rồi". Còn bản thân H’Hen Niê nói trong một cuộc phỏng vấn ngay trước khi rời Thái Lan, nơi diễn ra cuộc thi năm nay, để về lại Việt Nam rằng cô quá hạnh phúc với vị trí thứ năm vì mục tiêu đặt ra chỉ là vào được top 20 hay 15. Cô nói mình đã khóc.
Theo dõi cách nói chuyện và hành xử của cô trong cuộc phỏng vấn hơn 40 phút với BBC Tiếng Việt mới hiểu lý do tại sao cô gái 26 tuổi có đông đảo người hâm một từ khắp nơi trên thế giới. H’Hen Niê toát ra một sự tự tin, vô tư, hoạt bát và quan trọng hơn cả là bao dung. Cô kể về chuyện bị ép lấy chồng từ năm 14 nhưng không chịu và quyết định theo con đường học hành. Ở phần cuối phỏng vấn cô cũng hát bằng tiếng dân tộc Ê Đê bài hát ru mà cô vẫn hát khi ru ba đứa em ngủ giúp mẹ lúc còn ở Đắc Lắk.
Phần trình diễn trang phục bánh mì mà cô đưa lên trang Instagram của mình đã được hơn 170.000 lượt xem trong khi tài khoản Instagram của cô cũng có tới hơn 160.000 người hâm mộ. Một video tán dương cô là "ứng viên ấn tượng nhất" cũng thu hút hơn 120.000 lượt xem trên YouTube.
Trong khi đó trang tin ABS-CBN News của Philippines, nước có ứng viên đoạt vương miện Hoa hậu Hoàn vũ, đăng bài "Câu chuyện truyền cảm hứng của Hoa hậu Việt Nam lôi cuốn fan Hoa hậu Hoàn vũ". Trang này nhắc lại chuyện H’Hen Niê là người dân tộc thiểu số đầu tiên đại diện cho Việt Nam tại cuộc thi và cũng là người đầu tiên từ Việt Nam lọt vào top 5. Họ nói người dân tộc Ê Đê của cô chỉ chiếm 5% dân số Việt Nam và đăng video trong đó cô kể : "Hen sinh ra trong gia đình sáu anh chị em, ba mẹ đều làm nông… Trong thời điểm hiện tại gia đình Hen vẫn đang sinh sống ở quê [Đắc Lắk], chỉ có một mình Hen lên Sài Gòn để sinh sống".
Một trang mạng của Singapore, Mothership, cũng nói H’Hen Niê "có thể là câu chuyện hay nhất" trong cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ. Trang này nhắc tới chuyện H’Hen Niê bị Hoa hậu Hoa Kỳ Sarah Rose Summers "chê" là kém tiếng Anh nhưng H’Hen Niê không hề bực tức mà còn cảm ơn Hoa hậu Hoa Kỳ đã quan tâm tới cô. Sau này H’Hen Niê cũng giải thích thêm cô nghĩ đã có sự hiểu lầm vì những gì cô Summers đăng lên Instagram chỉ là một khoảnh khắc trong khi mối quan hệ giữa họ với nhau trong nhiều ngày dựa trên tinh thần tôn trọng và quan tâm lẫn nhau.
Kiểu tóc ngắn của H’Hen Niê cũng được Mothership cho là điều mới mẻ với cuộc thi trong khi trang phục bánh mì và kiểu cách nói chung của Hoa hậu Việt Nam đều được tán dương. Mothership kết thúc bài với từ "Legendary" tạm dịch là "Quá chuẩn". Trước đó họ nhắc thêm chuyện H’Hen Niê kêu gọi mọi người đừng trách người phiên dịch của H’Hen Niê khi dịch không chuẩn trong phần thi ứng xử. H’Hen Niê nói cô vào sâu đến vòng trong có phần nhờ người phiên dịch nên không nên đổ lỗi làm gì. Đây quả là sự bao dung đáng ngưỡng mộ bên cạnh chuyện cô bỏ qua những ồn ào quanh bình luận của Hoa hậu Hoa Kỳ.
Trong phỏng vấn với BBC Tiếng Việt hôm 18/12, H’Hen Niê cũng bị hỏi khó đôi lần. Chẳng hạn khi được hỏi nếu cô phải trả lời câu hỏi "tại sao tự do báo chí lại quan trọng ", vốn là câu hỏi được dành cho một thí sinh khác trong cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ vừa qua, thì cô sẽ trả lời thế nào. "Với em thì em nghĩ là trong tất cả các phương diện mình làm việc, nó phải có tự do báo chí", H’Hen Niê nói và giải thích thêm : "Đây cũng là điều mà em rất là hào hứng khi mà báo chí Việt Nam họ muốn viết gì thì viết, đó là quyền của họ. Mình không nên ép buộc họ có một cái khuôn khổ. Nếu làm trong khuôn khổ dễ bị chán. Và môi trường của mình là môi trường thoáng, giống như nói về trái đất thì nó cũng là cái gì đó rất là thoáng. Cái suy nghĩ, tư duy, làm việc của mình cũng phải thoáng như vậy và phải cho cơ hội cho mọi người được tự do. Cái sự tự do là cái giúp cho mọi người thoải mái, yêu thích công việc của mình và giúp công việc của mình phát triển hơn".
Còn có câu hỏi thời sự hơn về Luật An ninh Mạng và H’Hen Niê có ý nói cô nghĩ nên có luật này để đảm bảo sự văn minh và an ninh mạng. Nhưng có lẽ cô cũng không thực sự hiểu những gì cô nói. Điều này phần nào giải thích cho vị trí thứ năm của cô chứ không phải là hoa hậu hay á hậu của cuộc thi vừa rồi, vốn đòi hỏi người thắng cuộc phải mười phân vẹn mười. Nhưng có mấy lĩnh vực mà Việt Nam hơn cả Anh lẫn Mỹ đâu, nên xin chúc mừng H’Hen Niê.
Nguyễn Hùng
Nguồn : VOA, 19/12/2018