Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Ngày 7/8/2019, theo chuyên gia phân tích Devin Thorne, Trung tâm Nghiên cứu Quc phòng (Center for Advanced Defense Studies C4ADS), các d kin cho thy tàu "Hi Dương Đa Cht 8" ca Trung Quc đã ri vùng đc quyn kinh tế ca Vit Nam (EEZ) nhưng hai tàu hộ tng Trung Quc còn lng vng trong khu vc.

kien1

Nhà hoạt đng Nguyn Thúy Hnh (gia) cùng bn bè phn đi các hành đng ca Trung Quc Bin Đông, 6/8/2019.

Từ tháng 7, có tranh chp gia tàu Vit Nam và tàu Trung Quc làm vic trong khu vc đc quyn kinh tế Vit Nam. Tranh chp gia Việt Nam và Trung Quốc đã ni lên khi chuyên gia Hoa Kỳ nói nhiu tàu Trung Quốc quấy nhiu các tàu Nga và dàn khoan Hakuryu ca Nht do hãng du khí Nga (Rosneft) mướn.

Theo Twitter của Ryan Martison (Đi hc Quân s Hi quân Hoa Kỳ - US Naval War College) được nhiu báo chí trích dn, có hai din biến mi khác nhau đáng chú ý liên quan đến hot đng ca các tàu Trung Quc và phn ng ca Vit Nam.

1. Từ ngày 3/7 đến 17/7/2019 tàu Hải Dương 8 của Trung Quốc đi vào vùng biển gần với khu vực Bãi Tư Chính - Vũng Mây. Đi theo bảo vệ tàu này còn nhiều tàu Trung Quốc trong đó là tàu hải giám trên 10.000 tấn, số hiệu 3901, và tàu dân quân biển Qiong Sansah Yu0014. Cùng lúc có nhiều tàu cảnh sát biển Việt Nam.

2. Dữ kiện thứ hai, theo Ryan Martinson, thì từ ngày 18/6 tàu cảnh sát biển Trung Quốc trang bị vũ khí hạng nặng số hiệu 35111 của Trung Quốc neo đậu cách Bãi Tư Chính 40 dặm về phía tây (hôm 12/7 tàu này di chuyển đến Bãi Chữ Thập và đã quay trở lại khu vực Bãi Tư Chính). Tàu này luẩn quẩn quanh dàn khoan Hakuryu-5, ở lô 06-01 thuộc Dự án Nam Côn Sơn, liên doanh của Việt Nam với Nga.

Mãi đến ngày 19/7 thì các thông tin này mới được phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam khẳng định. Như vậy, sau một thời gian, Biển Đông lại trở nên dậy sóng giữa Việt Nam và Trung Quốc. Các chính sách trấn an của Việt Nam đối với Trung Quốc không làm giảm tranh chp, không làm bt lòng tham ca Trung Quốc. Vy Việt Nam phi làm gì đ gii quyết tình trng bt n này ?

Các dữ kin v tranh chp du khí

Trái với v tàu Hi Dương 981 năm 2014, đây là mt khu rõ ràng trong vùng 200 hi lý đc quyn kinh tế ca Vit Nam nơi có d án liên doanh gia Tp đoàn Rosneft ca Nga vi VietsovPetro ca Vit Nam. Ti đây, Rosneft ca Nga đã mướn mt công ty Nht thc hin hp đng khoan du khí vùng bin phía đông nam Vit Nam.

Vụ Bãi Tư Chính bùng n t đu tháng 7/2019 cho thấy mt v khác xy ra ngay trước đó : T đu tháng 6, Trung Quc bt đu có đng thái cn tr vic hãng Rosneft ca Nga, và hành vi đó kéo dài t đó đến nay.

Cũng nên nhớ trước đây, vào tháng 7/2017 và tháng 3/2018, các tàu Trung Quc bao vây Bãi Tư Chính đ gây sc ép buc Repsol - công ty Tây Ban Nha liên doanh vi Tp đoàn Du khí Vit Nam phi rút khi m du khí nhưng chưa đng chm trc tiếp đến m du khí ca Rosneft. Vic này làm cho công ty Repsol ca Tây Ba Nha phi rút lui. Sau v Hi Dương 981, Nga chưa liên tiếng v v tàu Trung Quc xâm nhp Bãi Tư Chính.

Sự kin th hai là Tàu Hi Dương 8, được h tr bi t vài ba chc đến mc cao đim là 80 tàu hải cnh và tàu dân quân bin xâm phm vào khu vc Bãi Tư Chính - gp nhiu ln so vi tàu hi cnh ca Vit Nam trong cùng khu vc.

Chính sách Việt nam và thế gii v Bin Đông

Chính sách Hoa Kỳ : 

Sau 1972, Kissinger đã cho Trung Quốc thấy các nh v tinh về vic Liên sô s dùng ht nhân vũ khí nguyên t nếu có chiến tranh vi Trung Quốc. Hoa Kỳ lôi kéo Trung Quốc v phía h chng Nga. Hu qu là khi có Hoàng sa, hm đi M làm ngơ khi hi quân Trung Quc đánh Việt NamCH.

Sau 1975, Việt Nam rêu rao "đỉnh cao trí tu loài người, v.v". Thủ Tướng Phm văn Đng đi khp Đông Nam Á như mt nước đã thng Hoa Kỳ làm nhiu nước s Vit Nam và càng b cm vn.

Trước khi "dy Việt Nam mt bài hc", Đng Tiu Bình đàm phán vi Tổng thống Hoa Kỳ Jimmy Carter và HK cũng cho Trung Quốc cũng biết là Liên Xô không đng binh. Từ 1981, Việt Nam rút quân khi Cambodia và làm hòa vi các nước láng ging và gia nhp ASEAN. T 2005, Việt Nam tiến gn Hoa Kỳ và lp li bang giao. Năm 2016, Tổng thống Obama cho phía Việt Nam thy là h s không can thip lt đ chế đ - công nhn Đảng cộng sản Việt Nam.

Trong suốt thi gian 1979-1991, Việt Nam còn tiếp tc đng đ vi Trung Quốc, trong đó 1988, Trung Quốc chiếm thêm mt hòn đo ti Trường Sa (Bãi Johnson reef). T đó ti gi Trung Quốc t t xây các đo nhân to và tiếp tc ăn hiếp Việt Nam bng cách đánh chìm các tàu đánh cá Việt Nam (mà phía Việt Nam gi là "tàu l"), cấm đánh cá ti Bin Đông vv. Trong nhng năm đó ti nay, Trung Quốc có chính sách ‘lấy tht đè người’, ăn hiếp láng ging, tìm cách ln lướt và ăn cướp quyn li chính đáng ca các nước láng ging. Điu này ngày càng l rõ.

Từ Hi ngh Thành Đô vào tháng 9/1990, quan điểm ca Đảng cộng sản Việt Nam là chu phc Trung Quốc. Việt Nam b Liên Xô nghiêng hn v Trung Quc. H quan tâm đến vic gi chế đ - gi quyn li cho Đng cng sn Vit Nam. Hu qu là quyn li ca Vit Nam b xem nh.

Cuộc tranh chp Hoa Kỳ - Trung Quốc thay đi hn mi vic. Vic Ngoi trưởng Hillary Clinton viếng Hà Ni năm 2010, Việt Nam có xích gn Hoa Kỳ hơn. Vit Nam có ph"mở hơn v quan đim", có nhng bước "thay đi quan trng" trong mi quan h Vit-M" nhưng vn tiếp tc đánh đu gia Hoa Kỳ và Trung Quc. Vic xích li M, Vit Nam chm chp và đòi hi thi gian vì chính sách ca Đảng cộng sản Việt Nam sau Thành Đô.

Từ 2010 đã có chính sách "xoay trc" ca Hoa Kỳ và s hin din ca s quán Hoa Kỳ ti Việt Nam. Chính sách t do đi li theo lut quc tế theo lut bin UNCLOS cũng thay đi phn nào. Đến nay Hoa Kỳ đã lên tiếng thêm là Trung Quốc không nên dùng sc mnh "ăn hiếp các nước trong vùng".

Năm 2014, sau sự kin Trung Quc đưa giàn khoan HD-981 vào Bin Đông, đã có nhng bước tiến quan trng. Trong nhiu năm, cng đng Việt Nam ti Hoa Kỳ lên tiếng và Hoa Kỳ cũng đã lên tiếng chng Trung Quc.

Từ 2018 -2019 đã có s thay đi trong quan h M - Trung. Hàng không mu hm USS Ronald Reagan đến Bin Đông ch vài ngày sau khi B trưởng Quc phòng Hoa Kỳ lên tiếng ch trích thng thng Trung Quc "gây btn" trong khu vc n Đ Dương - Thái Bình Dương.

Chính sách Trung Quốc : 

Trong một thi gian rt lâu, Trung Quốc dùng chính sách thân thin vi Hoa Kỳ đ tranh th dùng thi gian xây các đo nhân to, dùng "chính sách tm ăn dâu" chiếm Bin Đông. H không khi nào gây quá khó khăn để các nước bên ngoài Bin Đông phi can thip.

Tập Cn Bình và các quan chc ph nhn vic h "có gene đế quc" hay theo B trưởng quốc phòng là chưa bao gi Trung Quốc xâm lược mt quc gia nào t trước ti đây. Người Vit Nam thì ai cũng hiu Trung Quốc "nói một đng làm mt no".

Hết vic cm đánh cá ti vic xây dng đo nhân to đến vic cho dân quân da nt, đánh, phá ri Philippines, hay các quc gia ASEAN khác như Malaysia và Indonesia.

Ngoài ra họ còn dùng tin mua nhiu quc gia trong ASEAN (Lào, Cambodia) gây chia rẽ và khó khăn trong vic thng nht tiếng nói ca t chc này trong vic thương thuyết v Bin Đông. Trung Quốc b Philippines kin vào 2016 và Trung Quốc đã thua. Tòa trng tài Quc tế không cng nhn ch quyn "theo lch s" và dĩ nhiên đường "lưỡi bò". Họ dùng tin đ bt ming Philippnes.

Chính sách "tầm ăn dâu" ca Trung Quốc càng ngày càng dn Vit Nam vào chân tường. Nói tóm, chính sách ca Trung Quốc là dùng mi th đon đ chiếm tài nguyên du khí vùng Bin Đông t mt nơi không có tranh cãi đn ch tranh cãi qua mọi th đon.

Hiện nay Trung Quc đang gp mt s khó khăn :

1. Khó khăn tại Hong Kong : Dân Hong Kong không tin vào lời hứa để cho khu này tự trị. Việc này đang gây sóng gió cho nội bộ Đảng cộng sản Trung Quốc ;

2. Khó khăn tại Đài Loan : Hình ảnh Hong Kong cho thấy mô hình Trung Quốc dụ Đài Loan không mấy khả thi ;

3. Khó khăn tại Tân Cương : Bị quốc tế tố là giam giữ người Ngô Duy Nhĩ trong nhà tù khổng lồ ;

4. Khó khăn tại Biển Đông về chủ quyền : Tòa trọng tài quốc tế không công nhận chủ quyền dựa trên lịch sử và hình lưỡi bò. Trung Quốc không công nhận phán quyết tòa trọng tài (vì tòa không có các thi hành án nhưng phán quyết sẽ vĩnh viễn). Trung Quốc đành dùng các tàu khảo sát để cho thấy là họ có chủ quyền trong vùng lưỡi bò (tàu khảo sát tại Philippines, tại bãi Tư chính và tại Malaysia).

5. Khó khăn với tranh chấp thương mại Mỹ-Trung mà cả thế giới chú ý. Ngoài ra Tổng thư ký Khối Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) nêu đích danh Trung Quốc khi thăm Sydney hôm 07/08/2019. Ông Jens Stoltenberg đến Úc để họp với thủ tướng Scott Morrisson cùng hai bộ trưởng Quốc Phòng và Ngoại Giao về các vấn đề Trung Quốc, cuộc chiến ở Afghanistan, khủng bố và an ninh mạng. Theo ông Stoltenberg, khối NATO phải đối phó với sự trỗi dậy của Trung Quốc bằng cách hợp tác chặt chẽ với các đối tác trong khu vực, như Úc, New Zealand, Nhật Bản và Hàn Quốc.

6. Khó khăn với Nhật, Triều Tiên và n đ.

Chính sách Việt Nam :

Từ Hi ngh Thành Đô vào tháng 9/1990, Đng cng sn Việt Nam chu phc tùng Trung Quốc. Vit Nam b Liên Xô nghiêng hẳn v Trung Quc. H quan tâm đến vic gi chế đ - gi quyn li cho Đảng cộng sản Vit Nam. Hu qu là quyn li ca t quc b xem nh.

Trong nhiều năm, Vit Nam đã b "4 tt và 16 ch vàng" nh hưởng. Chính sách ca Vit Nam là phn ng yếu t ; "gi gìn tình hu ngh anh em" ; đàn áp dân chúng biu tình ; nhn vin trưu đãi t Trung Quc, v.v.., tìm ch "bình an tm thi". Vi thi gian, vic m ra phía ngoài, chính sách ly tht đè người ca Trung Quốc đã làm mt s người suy nghĩ v vic "thoát Trung".

Dần dn Việt Nam xích li gn lp trường quc tế, lên tiếng nhiu hơn v ch quyn quc gia. Gi lãnh đo Việt Nam m ra ngoài và có nhiu quan h quc phòng vi nhiu nước. 2015 Tổng bí thư Nguyn Phú Trng đã gp Tổng thống Obama và nghĩ đến vic xích li Hoa Kỳ. Hà Nội còn mun tr thành ‘đi tác chiến lược’ vi Washington.

Nay Việt Nam phản kháng v vic cm đánh cá ti Bin Đông, không còn tàu l đâm hay cướp ngư dân Việt Nam, mà nói thng là Trung Quốc đã gây nhng s kin này.

Hôm 7/8, Việt Nam lên án Trung Quc xâm phm chủ quyn qun đo Hoàng Sa sau khi Bc Kinh thông báo tp trn bn đn tht khu vc này trong hai ngày. Báo chí Vit Nam hôm th Tư đưa tin tuyên b ca Bộ Ngoại giao Vit Nam cho rng hot đng này "xâm phm nghiêm trng ch quyn Vit Nam" đi vi Hoàng Sa, quần đo mà Trung Quc đã chiếm t Vit Nam Cng Hòa vào năm 1974 và vn duy trì quyn kim soát ti nay.

Từ 2014 vi v giàn khoan HQ 981 và nay v tàu Hi Dương 8, thì chính quyn vn không cho người dân lên tiếng, mun "m chuyn" Trung Quốc xâm ln lãnh thổ Vit Nam. Việt Nam vn không dám tin tc cho dân chúng, s dân xung đường.

Việt Nam chưa dt khoát v vic đánh đu, vn còn s Trung Quốc.

Giải pháp cho Vit Nam - Kin hay không kin ?

Việt Nam không có my gii pháp đi vi Trung Quc. 1) Quân s ; 2) Chính tr ; 3) Lut Pháp.

Giải pháp s 1 : V quân s không my kh thi. Hi quân Vit Nam còn thua xa hi quân Trung Quốc. Gii pháp th 2 có nhiu thay đi đi t ch 90% theo Trung Quốc nay may ra còn 40%. Gii pháp chính tr chưa đ vì ASEAN b mua chuc và "Trung Quốc vn ly tht đè người". Nay còn giải pháp th 3 v lut pháp mà cng đng Vit Nam ti Hoa Kỳ và trên thế gii đ ngh. Vi lut pháp thì mi nước ln nh đu có mt lá phiếu ngang nhau.

Philippines đã thắng Trung Quốc vào 2016. Vit Nam đã b cơ hi cùng kin vi Philippines.

Các chuyên gia quốc tế cũng như người Vit trên thế gii đã đ ngh Vit Nam kin Trung Quốc t lâu, trước c Philippines. Nay các chuyên viên nghiên cu lut Quc tế ti Vit Nam cũng cho là đến lúc kin Trung Quốc., mc dù là phn ng chm tr cho v Bãi Tư Chính.

Trả li phng vấn đài VOA (Tiếng Nói Hoa Kỳ) James Kraska, Ch tch Trung tâm Stockton v Lut hàng hi Quc tế thuc Trường Hi Chiến ca M, cho rng Trung Quc có hành đng "bt hp pháp" trên Bin Đông và vi phm "nghiêm trng" Công ước ca Liên Hp Quc v Lut Bin 1982 (UNCLOS 1982)" mà cả Vit Nam và Trung Quc đu là thành viên. Ông James Kraska cũng cho rng Vit Nam "nên kin" Trung Quc ra tòa quc tế, và nhn đnh "Vit Nam hu như là s thng".

Ông Jonathan Odom - giáo sư lut quc tế ca Trung tâm Nghiên cu An ninh Marshall của M thì viết trên Twitter nhn đnh rng Hà Ni "có th dùng hu hết phn bin h" ca Philippines trong v kin Trung Quc ra tòa quc tế năm 2016 là có kh năng giành chiến thng v mt pháp lý.

Câu hỏi chính là liu s có chiến tranh Việt-Trung nếu Vit Nam kin Trung Quốc ? Tôi tin là căng thng Biển Đông s không dn đến chiến tranh Vit - Trung vì Trung Quốc cũng s mt nhiu hơn Vit Nam. H có th làm khó như vic không cho x nước gây hn hán ti Đng bng sông Cu Long, gây khó khăn kinh tế cho Việt Nam.

Chính phủ Vit Nam s còn được nhiu nước giúp, k c ASEAN sát Bin Đông vì các hành đng ca Trung Quốc ngày càng trng trn. Vit Nam không còn gì đ mt và vi vic kin Trung Quốc, Vit Nam cho thy quyn li quc gia trên hết.

Việt Nam cn lp tc kin Trung Quốc ra tòa quc tế. Vic Tòa Trng tài PCA năm 2016 tuyên b Philippines thng trong v nước này đơn phương kin Trung Quc, đúng là David chng Goliath. Vic này đã to thun li ln cho Vit Nam đ khi kin Trung Quc. Nay coi b vic đã chín mùi và có hoàn cảnh thun li.

Kết lun

Những gì đã xy ra ti Bãi Tư Chính trên Bin Đông ch là chính sách ca Trung Quc t năm 1974 hay thm chí sm hơn na. Mc dù tàu Hi Dương đã ri vùng đc quyn kinh tế Vit Nam, nhưng chúng ta có th đoán được là con tàu có thể tr li, không nhng đ kho sát mà là đ khoan và khai thác du khí.

Vấn đ là liu lãnh đo có tinh thn dân tc, tm nhìn xa, đ kin Trung Quc vào lúc này, và kh năng to ra thay đi bước ngot. Liu các lãnh đo Vit Nam có th vùng lên ? Vận nước đã đến hi thoát Trung.

Việt Nam ch còn con đường là đưa Trung Quốc ra tòa, ngay bây giờ.

Tiến Sĩ Đinh Xuân Quân

Nguồn : VOA, 10/10/2019

Published in Diễn đàn