Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Có thể hiu "deadline" thc s cho tr lượng du khai thác Vit Nam ch được khong 3 năm na, tc đến năm 2021 - trùng vi kỳ đi hi đng ln th 13, nếu còn có đi hi này.

modau1

Bộ Trưởng Mattis thp nhang ti chùa Trn Quc, Hà Ni.

"Tin mừng"

"Móng mỏ Bch H còn quanh qun 10 triu tn, ti đa chỉ khai thác được 4-5 năm na thôi", ông T Thành Nghĩa - Tng giám đc Vietsovpetro - thông báo "Tin mng" ti Hi ngh tng kết năm 2017 ca Tp đoàn Du khí Vit Nam (PVN) vào đu tháng 2/2018.

Điều đó có nghĩa là ngay c m Bch H - cung cp sn lượng ln nht, chiếm hơn 60% sn lượng ca PVN t xưa đến nay - đã vào giai đon suy kit.

Thông tin trên rất d khiến gii chóp bu Vit Nam mt ng, cho dù h đã tha biết thc trng "thiếu ăn" đó, khi hu hết các m du Vit Nam đu đã khai thác trong thời gian dài và hin đang trong giai đon cui dn ti suy gim sn lượng t nhiên.

Cũng phá sản "tm nhìn đến năm 2030" ca ngành du khí Vit Nam, đc bit dưới thi Th tướng Nguyn Tn Dũng.

Vào năm 2010 - 2011, PVN và chính phủ ca ông Dũng đã hết sc lc quan khi ước tính tr lượng du ca Vit Nam đ đ khai thác đến năm 2030. Nhưng ch vài năm sau đó khi tc đ khai thác được đy mnh gp đôi, "deadline" cho tr lượng du li được gia gim đến năm 2025.

Còn bây giờ thì chng còn ai nói đến "năm 2030" nữa.

Trong hai năm trở li đây, "deadline" mi đã được thiết lp : tr lượng du ch còn đ đ khai thác trong 4 -5 năm.

Nhưng "deadline" trên cũng ch mang ý nghĩa hết sc tương đi. 3 năm khai thác ti đa là khong thi gian có th d hình dung hơn.

Trong khi đó, Việt Nam vn phi tiếp tc thăm dò đ gia tăng tr lượng du khí…

Nhưng theo báo cáo ca PVN, gia tăng tr lượng du khí năm 2017 đt thp hơn nhiu so vi mc tiêu chiến lược đ ra. Mc tiêu đ ra trong nước là 20-30 triu tn/năm và nước ngoài là 8-12 triệu tn/năm (tng cng là 28-42 triu tn/năm) thì năm 2016, 2017 PVN đu không hoàn thành và đt thp hơn nhiu (năm 2016 đt 16,66 triu tn quy du và năm 2017 đt 4,0 triu tn quy du). Hu hết các m đu đã khai thác trong thi gian dài và đang trong giai đoạn cui dn ti suy gim sn lượng t nhiên hàng năm t 15% ti trên 30%.

2017 là năm gia tăng trữ lượng du khí thp nht t trước đến nay, ch đt 4 triu tn du, thp nht lch s. Mt quan chc ca PVN là Tng giám đc Nguyn Vũ Trường Sơn phi tha nhn : "trước đây hàng năm, PVN khoan 30-40 giếng thăm dò, chi phí tn t 2-2,5 t USD, gia tăng được 35-40 triu tn quy du. Thế nhưng, t 2015 tr li đây, đu tư ca ta và nước ngoài ch đâu đó 400-500 triu USD cho tìm kiếm thăm dò, giảm 5 ln so vi trước".

2015 cũng là một năm "lch s" dành cho ngân sách Vit Nam.

Khoảng trng toang hoác ngân sách

Sau tiết l chn đng "ngân sách trung ương ch còn 45 ngàn t đng mà không biết chi cho cái gì" ca B trưởng kế hoch và đu tư Bùi Quang Vinh vào cui năm 2015, tình hình ngân sách chính ph (bao gm c ngân sách đng cm quyn) chưa bao gi quay qut như nhng năm sau đó. Đến đu năm 2017, chính tân th tướng Nguyn Xuân Phúc đã phi tht ra li cnh báo "sp đ tài khóa quc gia". Tình trng ngân sách cho đến lúc đó là "khó khăn gp bi năm 2016" - như tiết l ca vài chuyên gia tài chính ca chính quyền.

Một trong nhng "khó khăn gp bi" như thế có ngun gc t thc trng gim thu trong xut khu du thô. T năm 2015 đến nay, giá du thô quc tế đã st gn mt na và do đó đã khiến s thu t xut khu du thô ca Vit Nam cũng gim khong 40%, tc hụt đến 50.000 - 60.000 t đng.

Kết thúc năm 2017, ln đu tiên sau nhiu năm ngân sách Vit Nam b ht thu trên 3% so vi d toán đu năm, phn ánh tình trng sc khe ca nn kinh tế, các doanh nghip và người dân đang lao vào suy thoái năm th 10 liên tiếp, cùng ngày càng nhiu phn kháng xã hi ni lên đi vi chính sách thuế "thu cùng dit tn giai đon cui" ca B Tài chính.

Kết qu thu ngân sách v thc cht ch đt 96,8% d toán ca năm 2017 là mt ch du ln cho thy thu ngân sách 2018 nhiu kh năng còn tồi t hơn năm 2017 và có th s st ti 5-7% so vi d toán đu năm 2018, nếu không tính ti phn đè dân thu thuế và "bán mình" - tc phi bán vn nhà nước ti các doanh nghip đ có tin trám vào khong trng toang hoác ca ngân sách quc gia.

Đó chính là nguồn cơn va sâu xa va trc tiếp khiến chính quyn Vit Nam phi tìm mi cách tăng thu ngân sách, dù l ra h cn kéo giãn tiến đ khai thác du đ "bo đm an ninh năng lượng" như nhng t ng hoa m và thi thượng hin nay.

Tại kỳ hp quc hội tháng 5 - 6 năm 2017, Chính phủ còn phi nêu ra mt đ xut đc bit : gia tăng sn lượng khai thác du thô. Tuy nhiên, phía y ban kinh tế quc hi li "lăn tăn" trước đ xut này. Lý do đơn gin là tr lượng du thô ca Vit Nam chng còn bao nhiêu, do đó "cứ đào lên mà ăn" như tc đ hin nay thì chng my lúc s hết sch.

Hy vọng cui cùng Cá Voi Xanh

Một trong nhng tim năng có th cu vãn ngân sách là m khí đt Cá Rng Đ lô 136/03 thuc Bãi Tư Chính. Nếu Repsol - mt công ty Tây Ban Nha liên doanh với Vit Nam - khoan thăm dò thành công thì ngân sách cùng chế đ Vit Nam s được chia phn không ít.

Nhưng ngun thu ngoi t t khí đt ca ngân sách Vit Nam li bi tác chiến lược toàn din" Trung Quc thng tay bóp nght.

Tháng Bảy năm 2017 đã xảy ra "biến ln" m khí đt trên.

Nhiều ngun tin quc tế và trong nước cho biết vào ngày 24/7/2017, chính quyn Vit Nam đã phi yêu cu ngng hot đng thăm dò khí đt ca Repsol ngay ti Bãi Tư Chính - khu vc vn được B Ngoi giao chiến đu võ miệng "thuc vùng ch quyn không tranh cãi ca Vit Nam". Tâm thế "giương c trng" quá d và quá nhanh vào lúc Trung Quc mi ch tung mt đòn ph đu tâm lý là mt bng chng không th rõ hơn : B Chính tr Hà Ni đã tr nên yếu t đến mc b "người đng chí 4 tốt" o ép theo cách có mun kiếm tin ngay trong vùng hi phn ca mình cũng không còn được.

Sau thất bi Bãi Tư Chính, hy vng hiếm mun còn li ca chính quyn Vit Nam ch còn là m khí đt Cá Voi Xanh ngoài khơi Qung Nam, Qung Ngãi. M này có trữ lượng khong 150 t mét khi - nơi mà tp đoàn du khí khng l ExxonMobil ca M đã được gii quan chc Hà Ni bt đèn xanh cho vic chính thc khi đng d án đu tư khai thác khí đt ti m Cá Voi Xanh.

Có thể xem m Cá Voi Xanh là d án du khí lớn nhất ca Vit Nam. D kiến khai thác khí m này s đóng góp gn 20 t đô la vào ngân sách Vit Nam.

Nhưng li đang có nhng du hiu cho thy ExxonMobil phi tm ngng khai thác m Cá Voi Xanh do sc ép ca Trung Quc. Kch bn tht bi đến mt ng Bãi Tư Chính đang lp li, khiến gii chóp bu Vit Nam mt ăn du khí ngay trên vùng lãnh hi ca mình.

Trong bối cnh ngân sách Vit Nam đang nhanh chóng cn kit và đc bit đang quá thiếu ngoi t đ trang tri n quc tế - lên ti 10 - 12 t USD/năm, và để phc v cho nhu cu nhp khu hàng hóa t các nước, đng thi phi bo đm d tr ngoi hi, 20 t USD là con s rt đáng đ gii lãnh đo Vit Nam t mt chút can đm trước "đng chí tt" Trung Quc.

Trong cơn qun bách mt ng ln mt ăn, mt kh năng có thể đã xy ra Hà Ni mt ln na phi "cu vin" Hoa Kỳ, mà c th là kêu gi mt s h tr t hi quân Hoa Kỳ. Nhng chuyến đi con thoi ca hai b trưởng quc phòng Vit Nam Ngô Xuân Lch và James Mattis gia hai nước, cùng trin vng mt tàu sân bay của M có th hin din trong vùng bin Đà Nng, mà không phi là Cam Ranh, trong thi gian ti rt có th là mt đng tác phc v quan đim "tăng cường hơn na s hin din ca hi quân Hoa Kỳ Bin Đông" nhm đi trng vi nhng sc ép đang gia tăng không ngừng và có th kích đng chiến tranh t phía Trung Quc. Và nhm bo v ExxonMobil và m Cá Voi Xanh.

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 16/02/2018

Published in Diễn đàn