Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Lần đu tiên sau 6 năm ngi ghế Tng bí thư, ông Nguyn Phú Trng không còn quá che giu khi phi đ cp mt cách đy lo ngi v ch đ "kim soát quyn lc" - vn đ mà trước đây được xem là "hết sc nhy cm" và gii quan chc cao cp thường rt tránh né đề cp.

suquan1

Ông Nguyn Phú Trng không còn che giu quyết tâm "kim soát quyn lc".

Nguy cơ ln nht

Bối cnh th hin s đ cp v "kim soát quyn lc" ca ông Trng là ti "Hi ngh tng kết công tác t chc xây dng đng" ngày 19/1/2018, do mt trong "b t quyn lc mi" ca th chế chính tr Vit Nam là ông Phm Minh Chính - Trưởng ban T chc trung ương, ch trì.

"Công tác cán bộ còn nhiu khe h, l hng, tn ti nhiu hn chế, yếu kém, chưa có cơ chế đ kim soát quyn lc, chng chy chc, chy quyn mt cách hiu qu. Ti sao có hin tượng đ bt, ct nhc nhiu người nhà, người thân quen mc dù không đ tiêu chun ? Vì sao c nói b nhim đúng quy trình nhưng kết qu thc tế b trí cán b li là sai ?… Vy vai trò, trách nhim và s đóng góp ca ngành t chc xây dng đng trong vic này thế nào ?" - báo đng dn li ông Nguyễn Phú Trng trong hi ngh trên.

Mặc dù t trước đi hi 12 ca đng cm quyn vào cui năm 2015 cho đến nay, Ban bí thư đã được Tng bí thư Trng ch đo ban hành khá nhiu văn bn quy đnh liên quan đến công tác t chc cán b, đc bit là "tiêu chí lãnh đạo" và "luân chuyn cán b", nhưng mt l hng quá ln có th khiến biến mt quyn trung ương tp quyn mà ông Trng đang hướng ti và như s tha nhn công khai ca ông Trng - là "chưa có cơ chế đ kim soát quyn lc".

Thực ra, "phi có cơ chế đ kim soát quyn lc" là mt ch đ mà mt cn thn ca Tng bí thư Trng - ông Vũ Ngc Hoàng - cu phó trưởng ban thường trc Ban Tuyên giáo trung ương - đã đt ra sut t trước đi hi 12 cho đến gi. Vào lúc đó, tình trng s quân các đa phương đã manh nha nổi lên, vi biu hin ch yếu là các nhóm li ích và kéo theo mt s quyn lc chính tr theo kiu "lãnh chúa". H qu mà ông Vũ Ngc Hoàng tht s lo lng là đng s mt quyn lãnh đo và "đt nước s đi v đâu" nếu đ cho các s quân này t tung tự tác.

Cũng khi đó, đã bắt đu r lên phong trào "đánh nhau ln" Yên Bái, Thanh Hóa, Đà Nng và "đánh nhau nh" nhiu tnh thành khác. Cũng vào thi gian cui năm 2015, có nhiu du hiu cho thy thc trng s quân và cát c quyn lc đa phương đã trở thành mi lo s ln nht ca đng, ch không phi là nn tham nhũng hoành hành t Bc chí Nam, "thế lc thù đch" hay phong trào dân ch nhân quyn trong nước.

Đến năm 2017, Nh Lê - Phó tng bí tp Tp chí Cng sn và cũng là mt trong nhng cn thn ca ông Trng - đã công khai nói đến tình trng "hàng trăm s quân Vit Nam".

Kể t sau đi hi 12 đến nay, bt chp vic Tng bí thư Trng đã phn nào "trn" được cu Th tướng Nguyn Tn Dũng và phe cánh ca ông này, tình trng cát c quyn lc và s quân địa phương không nhng không gim mà còn tăng lên. Nhng bóng ma mi đang mau chóng thay thế nhng bóng ma cũ. nhiu đa phương, mi bí thư tnh hay ch tch tnh, hoc c hai, đã tr thành nhng ông vua không ngai. Khái nim "vua tp th" mà cu Ch tịch Quc Hi Nguyn Văn An ví von trước đây 10 năm đã tr nên quá lc hu. Gi đây, quyn hành và li ích nhóm không còn là đc quyn ca cp b chính tr mà còn ăn sâu xung các y viên trung ương là người đng đu tnh thành.

Theo đà tiến công liên tc để thâu tóm ln nhau gia các nhóm quyn lc và li ích mi đi vi các nhóm quyn lc và li ích cũ, cùng não trng "kiêu ngo cng sn thi kỳ cui" dn đến nn kiêu binh tr v thi phong kiến dã man, mt tương lai rt có th xy đến là s xut hin những "lãnh chúa" tham vọng và liu lĩnh nht khi nghĩ đến vic t trang b cho đa phương mình mt "lc lượng vũ trang riêng", bao gm va công an va quân đi. Vào năm 2017, hin tượng mt s trm thu phí BOT huy đng lc lượng cnh sát cơ đng có c súng ống như mt cách khng b tinh thn ln trn áp cánh lái xe phn đi tình trng lm thu là mt minh ha đin hình cho nhng du hiu bt đu manh nha "lc lượng vũ trang riêng" mt s tnh thành.

Tuy nhiên, chính Tổng bí thư Trng li đã đóng góp mt phn không nhỏ vào nn hình thành và tung tác s quân các đa phương. Đó là mt ch trương mà có th phóng tác thành cái tên "nht th hóa 3 thành 1".

Biến thái ca "nht th hóa 3 thành 1"

Hội nghị trung ương 6 ca đng cm quyn din ra vào na đu tháng Mười năm 2017 đã xoáy mnh vào ch trương "nht th hóa." Đây là ln đu tiên k t năm 1975, ch đ "nht th hóa" được đng chi tiết hóa mt cách ráo riết.

Theo đó, "nhất th hóa" theo cách "bí thư kiêm ch tch y ban nhân dân và hi đng nhân dân" - mt dng "chính y chuyên quyn 3 thành 1" - s không ch dng cp xã, huyn mà còn được phát trin lên thng cp tnh thành. Nếu trước đây mt s tnh thành còn thí đim cơ chế bí thư tnh kiêm ch tch hi đng nhân dân, nhưng cơ cu quyn lc vn còn phân nhánh theo phương thc "nh quyn phân lp" - tc bí thư tnh và ch tch tnh là hai nhân s khác nhau và cách nào đó kim soát quyn lc ln nhau, thì nếu thc hin cơ chế "3 thành 1," các "chính y" s "quyết" hết, t vn đ nhân s đến điu hành kinh tế - xã hi, và c nhng d án màu m có ngun vn t ngân sách và vin tr ODA. S không có chuyn "chính y" phi hi hoc xin ý kiến ca Hi đng nhân dân tnh thành v quyết sách này quyết sách kia.

Một cách chính xác và rt có th là chính thc, chủ trương "nht th hóa 3 thành 1" s làm biến mt vai trò ca t chc Hi đng nhân dân các cp, k c cp Quc hi. Hi đng nhân dân và Quc hi - trong dĩ vãng vn b người dân xem là "cánh tay ni dài ca đng" và "vô tích s" vi mt thao tác duy nht là "gt theo đng", thm chí s không còn cơ hi đ "gt" na. S có nhiu vn đ mà mt khi gii "chính y" do đng b nhim vào nhng v trí then cht ca Chính phy ban Thường v quc hi, khi đng thông qua s được trin khai luôn mà chng cn đến cơ chế "bm nút thông qua" ti Hi đng nhân dân hay Quc hi, dù ch cho có.

Nhưng mt xung đt rt ln chính trong "tư tưởng Nguyn Phú Trng" là ch sau khi tung ra ch trương "nht th hóa", ông Trng mi cht nhn ra là đáng l trước đó ông ta phải có được mt cơ chế hu hiu nhm kim soát quyn lc, không đ tn quyn biến thành cát c mà s khiến đnh hướng cơ chế trung ương tp quyn ca ông ta có nguy cơ bong bóng.

Còn giờ đây, "nht th hóa" đang đi vào qu đo thc hin và nhiu nhân s cao cấp đang nhp nhm đ tranh giành chiếm ghế ca nhau, trong khi cơ chế kim soát quyn lc vn chng thy đâu.

Chẳng my chc, ông Trng s phi chng kiến nhng "đng chí ưu tú" mà ông đã luân chuyn và ưu ái cho nm v trí "3 thành 1" biến thái và tr thành những lãnh chúa đa phương, to ra mt nhóm li ích riêng và tích t c quyn lc riêng, đ ch ngày trước ngày sau là s quên pht cái đng "còn đng thì còn mình", cũng quên luôn c ai đã b nhim h, theo mt tư duy không th thc thi hơn : không phi đng, mà tin mi mua được tt cả.

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 30/01/2018

Published in Diễn đàn