Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Không biết có phi do Vit Nam mang s phn ‘li nguyn đa lý’ gn vi Trung Quc hay không, nhưng t sâu thm bao đi lch s đến nay đã có nhiu đim tương đng kỳ l gia hai quc gia này v chính tr, kinh tế, xã hi, văn hóa, tôn giáo…, và k c mt cảnh đng điu d thường ca gii quan tham mang danh cng sn vào thi đương đi : ging nhau đến tng si tóc t lúc ‘ăn’ cho đến lúc hình hài đu đưa lng lng dưới mt si dây thng.

an1

Đinh La Thăng : ‘Hãy đối x vi b cáo như mt con người !’

Trong khi ở Trung Quc, nhiu quan chc đã chn phương thc t sát ch yếu là nhy lu và treo c, vi đa đim thường là nơi làm vic, nhà riêng, khách sn hoc ra ngoi ô ; thì đim tương hp là Vit Nam cũng đã xut hin phương thc nhy lu và đc bit là treo c.

‘Thà chết còn hơn tù’

Hiện tượng xy ra hàng lot và với tần sut ngày càng cao nhng cái chết treo c ca cp cán b ‘rui’ nhiu đa phương và trong nhiu ngành đang phn ánh cái tâm thế ‘thà chết còn hơn tù’ ca ni hong s dn đến kinh hoàng trong huyết qun nhiu cán b t cao xung thp.

2018 là năm đã xảy ra s v quan chc các cp tìm đến si dây thng nhiu hơn bt kỳ năm nào trước đó, khiến bn danh sách nhng ‘k tun tiết’ đến cui năm 2018 có th là phép cng gp cho con s ca nhiu năm trước đây.

Đầu tháng 11 năm 2018, v ông Võ Phi Anh, mi có 54 tuổi và là Phó Tng giám đc Cienco 6 đơn v thi công mt s hng mc thuc công trình tuyến metro s 1 ti Thành phố Hồ Chí Minh, chết trong tư thế treo c cu thang văn phòng làm vic có th xem là du n ni bt ca mt phong trào quan chc t sát bng dây thng nhiu tnh thành trong na cui năm 2018.

Nếu d án tuyến metro s 1 ti Thành phố Hồ Chí Minh đã rước v quá nhiu tai tiếng v nn đi vn khng và nghi vn cao v tiêu cc ca nhng quan chc ph trách d án này, thì phn ln nhng cái chết treo c tiếp theo ca quan chức đu ít nhiu liên đi nhng v vic b nghi ng là tham nhũng.

Hàng loạt cái chết treo c khác gn vi nhng cái tên N.Q.V, 36 tui, là chuyên viên Hi đng nhân dân tnh Đin Biên ; Đ Văn Thơm (SN 1973) là cán b Văn phòng Đng y xã Nhã Nam (huyện Tân Yên, tnh Bc Giang) ; Phm Văn Dũng (35 tui, quê xã Ngc Khê), kế toán xã Vân Am (huyn Ngc Lc, Thanh Hóa) ; Nguyn Văn Hi, Phó trm trưởng Trm Qun lý nước và Công trình đô th huyn Krông Chro (Gia Lai) ; Đ Văn Sơn, Ch tch UBND xã Cư Bao, thị xã Buôn Hk Lk) ; T.T.P. (37 tui, cán b đa chính xã Châu Hòa, huyn Ging Trôm)…

Có đến hàng chc hoc hơn nhng cái tên quan chc loi ‘rui’ đã rơi vào bn danh sách t thn ch trong na cui năm 2018. Nhng cái tên này li ng vi phân b địa lý khá rộng và khá đu t vùng Tây Bc đến min Trung và Nam B, bao gm c hai thành ph ln là Hà Ni và Sài Gòn.

Thật ra, câu chuyn trên đã dính màu tang tóc vào na đu năm 2018.

Liên tiếp na đu ca năm 2018, đã có ba quan chc Vit Nam tìm đến cái chết mt cách hết sc bt thường, m màn cho phong trào t sát quan chc ca năm này.

Vào tháng Giêng năm 2018 có một trường hp t treo c là ông Nguyn Hng Lâm - Phó bí thư, Ch tch huyn Quc Oai Hà Ni. Khi đó nước H Gươm thành ph này bng dưng chuyển sang màu xanh sm.

Vào cuối tháng Tư, Giám đc Ngân hàng Hp tác chi nhánh Hưng Yên - ông Vũ Thanh Bình - bt ng nhy t tng 2 ca tr s làm vic xung đt, nhưng may mn không t vong. Đó là thi đim ông Bình b công an công b quyết đnh khi t v án, khi t b can và tiến hành khám xét tr s.

Nhưng mt cái chết mà đã gây chn đng ghê gm trong ngành công an là Đi tá Võ Tun Dũng, Cc phó Cc Cnh Sát Phòng Chng Ti Phm S Dng Công Ngh Cao (C50) ca B Công an được phát hin ‘nm chết’ và sau đó được Tng cc Cnh sát ca b này thông báo là ‘đt t’, mc dù trước đó báo Môi trường và Đô th đã thông tin là Đi tá Dũng ‘t treo c’. V này xy ra vào đu tháng Năm năm 2018.

Khác với v nhy lu ca ông Vũ Thanh Bình nhưng thoát chết, Đại tá Võ Tun Dũng đã chết tht.

Trước đó, công an tnh Phú Th và Vin Kim sát Nhân Dân tnh Phú Th đã nhiu ln làm vic vi ông Võ Tun Dũng ti tr s ca C50 ti Hà Ni, liên quan đến đường dây đánh bc nghìn t có s bo kê ca tướng công an.

Giai đoạn 3 ‘đt lò’ ca Nguyn Phú Trng đã khi đu trong bu không khí ca c như thế.

Đàn áp dân nhưng li s b

Nếu vào năm 2019 và nhng năm sau đó xác nhn chính thc mt làn sóng s đông quan chc tham nhũng t sát Vit Nam, Nguyn Phú Trng s phi cám ơn Tp Cn Bình đã đưa ông lên hình nh ‘Người Cm Lưỡi Hái Vĩ Đi’.

Bởi rt nhiu kinh nghim rt phong phú đã có t chiến dch ‘đ h dit rui’ ca Tp Cn Bình Trung Quc, khi đng t năm 2012 và khiến hin ra hiu ng chết chóc t năm 2013 cho đến tn gi đây.

Thậm chí, có th nêu ra c mt bn nghiên cu đ dài, đ sâu và rn người v ‘kinh nghim quan chc t sát’ Trung Quc.

Một t chc là Trung tâm thông tin nhân quyn dân ch Trung Quc ti Hng Kông đã thng kê trong năm 2015, s quan chức chết do t sát là 1500 người ; năm 2016 tăng lên 1700 người. Tuy chưa có con s thng kê cho năm 2017 và 2018 nhưng chc chn s quan chc t sát vn trên đà ‘liên tc phát trin’.

Đối vi nhiu v t sát ca quan chc Trung Quc, mc dù trong thông báo được phía chính quyn đưa ra đ gii thích nguyên nhân quan chc t sát luôn nói là "do áp lc quá nhiu" hoc "do chng trm cm", nhưng nhng lý do này không th khiến công chúng tin cy.

Chẳng hn vào ngày 9/7/2014, Ch nhim y ban thường v Đi hi Đi biu nhân dân thành ph Hiếu Cm, tnh H Bc, Lý Hi Hoa ngã t phòng làm vic xung và t vong ti ch. Trùng hp là, trong ngày hôm đó, y ban kim tra k lut tnh H Bc s dn ông Lý Hi Hoa đi đ điu tra. Sau khi ông Lý nhy lu chết, Cục Công an thành phố Hiếu Cm lên tiếng xác nhn, ti hin trường ông có đ li di thư nói "bản thân mc nhiu bnh, thường xuyên cm thy khó chu, nên ch có th t gii thoát".

Vụ Lý Hi Hoa Trung Quc và cái chết ‘đt t’ ca Đi tá Võ Tun Dũng B Công an Việt Nam có th được xem là mt s đng điu v nguyên do t sát và cách gii thích v vt ln che giu ca các cơ quan ch qun.

Nhưng trong dân chúng Trung Quc li luôn hin ra nhiu đn đoán được truyn tai nhau v nguyên do quan chc t sát như "s ti t sát", "giết người dit khu" và "nhân qu báo ng".

Trong dân chúng cũng đưa ra nhiu đn đoán : "Đi vi cái chết ca nhng quan chc này, trên b mt dường như ly cái chết đ trn tránh ti, nhưng nguyên nhân đng sau có th là vì đ bo v nhng tham quan có chc v cao hơn ; hoc là b thế lc có quyn thế cao hơn bc ép ; hoc là b dit khu, v.v".

Một nhà bình lun thi s Trung Quc là Hoành Hà cũng đưa ra phân tích v phong trào quan chc Trung Quc t sát, nguyên nhân bên trong ch yếu cũng có th do t sát hoc là do người khác ép buc phi chết. Nếu nói là t sát, nguyên nhân có th nói là do áp lc chính tr ln, ví d như b điu tra, nhưng tình hung như thế không nhiu. Nguyên nhân t sát như thế này vào thi Cách mng Văn hóa có nhiều, bi vì đa s là b oan, nên trong tâm khó có th chp nhn được. Tuy nhiên, hin nay đa s quan chc Đng Cng sn Trung Quc đu biết rõ bn thân mình có ti.

Một nguyên nhân na có th là do chu ti thay người khác. Các phe phái trong ni b Đng Cng sn Trung Quc được hình thành ch yếu là s kết hp nhóm li ích, do đó quan chc không th nào vì li ích mà đi t sát đ bo v người khác. Vì vy, nếu như t sát vì chu ti thay người khác, có th là do b ly tính mng ca người nhà hoc tiền đồ con cái ra uy hiếp, nên bt buc phi đi t sát…

Có một quy đnh tương đng gia Lut Hình s Trung Quc và Lut Hình s Vit Nam : "Trong trường hp nghi phm đã chết, cơ quan tư pháp phi ngng quá trình điu tra trách nhim đi vi người này, khóa tài liệu điu tra và hy b tiến trình xét x".

Điều đó có nghĩa là cái chết ca nhng người này s chm dt các cáo buc tham nhũng đi vi h, bo v nhng người xung quanh và gia đình vn được s hu tài sn, cho dù chúng có ngun gc bt chính. Mt s quan chức Trung Quc b nghi dính chàm đã nói trong thư tuyt mnh ca mình rng h mun chính quyn "tha th cho gia đình" ca h.

Theo kinh nghiệm Trung Quc, các v vic tham nhũng trong ni b chính quyn Trung Quc đu do y ban Điu tra K lut Trung ương (CCDI) x lý. Các quan chc b cáo buc thường b bit giam đ điu tra trước khi được bàn giao cho các cơ quan công t. Công t viên sau đó h tr công tác điu tra và ban hành cáo trng. Tuy nhiên, "song quy" là mt cơ chế nghiêm tr k lut ni b, vì vy chúng thường được bí mt thc hin. Không có mt lut l c th nào quy đnh v thi gian ti đa đ tiến hành "song quy".

Đã rất ph biến triết lý này Trung Quc : ‘đã b CCDI bt giam thì không th không có ti, mà ch là ti nng hay nh’.

"Là những con người cng rn và hay chèn ép người dân, chính h li rt s nhng hình thc đi x nghiêm khc mà các cp trên ca h thi hành" - mt lut sư tnh Chiết Giang là ông Yuan Yulai phân tích v tâm lý chung ca gii quan tham Trung Quc.

Tâm lý trên đã hiện ra rõ mn mt Vit Nam k t lúc cu y viên b chính tr Đinh La Thăng phi tht lên mt triết lý đ đi ca riêng gii quan tham cng sn : ‘Hãy đi x vi b cáo như mt con người !’.

Đinh La Thăng là một trong nhng quan chc cao cp trc tiếp nhúng tay vào những v đàn áp người dân và đàn áp các nhà hot đng nhân quyn ln t do tôn giáo Vit Nam.

Và không thiếu nước mt. Nước mt lã chã tuôn rơi ti tòa ca nhng quan chc công an quen thói vơ vét và đàn áp dân nhưng li không đ can đm để t tìm cho mình mt si dây thng đ bn đ treo ni mt khi lượng gn mt tạ…

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 31/12/2018

Published in Diễn đàn