 | Tổng quan: | 3709858 |
Trong hai tuần lễ vừa qua, rất nhiều người trong và ngoài nước đồng loạt thực hiện việc thay đổi ảnh đại diện trên trang Facebook cá nhân của mình với hình ảnh của nhà hoạt động Hoàng Bình và Bạch Hồng Quyền. Cùng với hành động đó là những lời khẳng định, như "Tôi là Bạch Hồng Quyền" hay "Tôi là Hoàng Bình", hoặc lời kêu gọi "Mỗi người là một Bạch Hồng Quyền", "Mỗi người là một Hoàng Bình. Hiệu ứng này được những người trẻ trong nước đón nhận thế nào ? Mời quí vị theo dõi.
Từ trái qua : Bạch Hồng Quyền, Thảo Teresa, Hoàng Đức Bình. Photo : fb Bach Hong Quyen
Hiệu ứng ngược
Hoàng Bình và Bạch Hồng Quyền là hai nhà hoạt động sôi nổi trong phong trào đấu tranh cùng với người dân đòi hỏi môi trường sạch và yêu cầu Formosa ngưng hoạt động ở Việt Nam.
Ngày 15 tháng 5 vừa qua, Hoàng Bình, cũng là thành viên của Phong trào Lao động Việt, bị chính quyền công an tỉnh Nghệ An bắt giữ cáo buộc anh có hành vi chống người thi hành công vụ, lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, theo điều 257, và 258 bộ luật hình sự Việt Nam.
Báo Công An Nghệ An còn cáo buộc anh Hoàng Bình đã lợi dụng sự cố Formosa, cùng các linh mục mà họ gọi là "cực đoan" thuộc giáo phận Vinh tổ chức biểu tình gây mất trật tự xã hội tại Hà Tĩnh và Nghệ An.
Tuần lễ trước đó, một nhà hoạt động xã hội khác là anh Bạch Hồng Quyền cũng bị công an Hà Tĩnh truy nã, vì bị cho là đã kích động khoảng 2000 người dân phản đối Formosa và hành xử bạo lực của công an, dẫn đến việc chiếm trụ sở Ủy ban nhân dân huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh vài giờ đồng hồ, vào ngày 3 tháng tư năm 2017.
Từ Hà Nội, bạn Hoàng Thành, thành viên của Green Trees, cho biết động thái mới nhất của chính quyền Việt Nam trong việc bắt giữ hai nhà hoạt động này không thể dập tắt được ngọn lửa đấu tranh vì môi trường, mà ngược lại, theo anh, nó làm cho phong trào có thêm sắc thái mới.
"Qua hiệu ứng truy tố hoặc truy nã những người đấu tranh cho môi trường thì đó là một hiệu ứng ngược do chính nhà nước đưa ra và đang tự trói buộc mình. Vì vốn dĩ rằng, theo mình biết tầm ảnh hưởng nguy hại của Formosa, có rất nhiều ngư dân, người dân xung quanh ấy đều chịu ảnh hưởng và đang chịu thiệt hại. Họ đang cần giải quyết những nguy hại ấy một cách triệt để nhưng hiện nay nhà nước chưa làm được điều ấy.
Cho nên khi nhà nước truy tố và truy nã những người đấu tranh môi trường thì đó là 1 hiệu ứng ngược. Không những thế lại tạo ra một hình thái mới là những người chưa quan tâm lại để ý sự việc này thông qua những người mà họ (nhà cầm quyền) truy nã".
Nguyễn Phương, từ Sài Gòn, cũng là người hoạt động sôi nổi trong việc đòi hỏi môi trường sạch cho biết :
"Theo tôi thì những điều này không ảnh hưởng gì đến phong trào và có thể nó làm cho phong trào ngày càng mạnh hơn. Vì những việc bắt bớ trái pháp luật nó làm cho những người đang tin tưởng vào chế độ sẽ có sự suy nghĩ. Càng phẫn nộ hơn thì phong trào sẽ càng mạnh hơn".
Cũng từ Hà Nội, anh Nguyễn Đình Hà, một nhà hoạt động dân chủ cũng đưa ra quan điểm đồng thuận khi cho rằng bắt giữ anh Hoàng Bình và truy nã anh Bạch Hồng Quyền không thể ngăn cản người dân tiếp tục lên tiếng phản đối Formosa.
"Tôi cho rằng việc bắt giữ Hoàng Bình cũng như truy nã Bạch Hồng Quyền cũng không thể nào gây tác động lớn đến phong trào đấu tranh vì phong trào môi sinh môi trường chống lại Formosa được.
Vì nếu không có Hoàng Bình, không có Bạch Hồng Quyền thì sẽ có hàng ngàn hàng vạn Hoàng Bình, Bạch Hồng Quyền khác. Điển hình như chúng ta thấy ngày 15 tháng 5 vừa qua, rất nhiều bạn trẻ đã sử dụng công nghệ smartphone để quay livestream, chụp ảnh rồi đưa lên các trang mạng xã hội như Facebook, Youtube để nói lên sư kiện đó hay quan điểm, bình luận của họ xung quanh sự việc đó".
Về điểm này, anh Sỹ Bình, một nhà hoạt động xã hội từ Sài Gòn chia sẻ thêm :
"Chắc chắn là sẽ có hiệu ứng ngược sau những lần bắt bớ người lên tiếng bảo vệ môi trường môi sinh. Vì cứ mỗi lần một người bi bắt là một lần truyền thông nóng lan rộng. Người thân của người bị bắt lại tiếp bước hô trở cho tù nhân. Cứ mỗi người bị bắt là kéo theo nhiều người hiểu thêm về xã hội".
Chỉ trong 5 tháng đầu năm 2017, các nhà hoạt động xã hội, bloggers đưa tin hoặc lên tiếng mạnh mẽ phản đối hoạt động của Formosa ở Việt Nam, chẳng hạn như Blogger Mẹ Nấm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, Trần Thị Nga. Nguyễn Văn Hóa…, đều bị chính quyền kết vào tội "gây rối trật tự công cộng" theo Điều 245 Bộ luật Hình sự Việt Nam ; "Lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân" theo điều 258 của Bộ luật Hình sự ; "Tuyên truyền chống nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam" theo điều 88 Bộ luật Hình sự Việt Nam.
Chị Nguyễn Thị Bích Nga, một người đấu tranh trong nước đang cư ngụ tại Saigon, cho biết việc người dân lên tiếng là hoàn toàn hợp lý vì họ đang bảo vệ cho quyền lợi chính đáng của họ.
"Tôi nghĩ là hợp lý. Người dân có quyền nói lên tiếng nói của mình, có quyền phản ảnh cho nhà quyền biết là họ đang bức xúc, đang bảo vệ môi trường và ảnh hưởng đến quyền lợi thiết thân của họ, miếng cơm manh áo của họ bị ảnh hưởng thế nào. Cái việc họ biểu tình, họ xuống đường chặn quốc lộ là muốn chính quyền phải quan tâm đến đời sống thiết thực, tiếng nói của họ. Đó là quyền của họ và họ có quyền làm như vậy".
Lan rộng tầm ảnh hưởng
Những người dân ấy quyết định thực hiện quyền của họ, lên tiếng đòi lại quyền lợi thỏa đáng bằng chính những điều đã quy định trong hiến pháp. Tuy nhiên, tất cả những hành động như biểu tình ôn hoà, đệ đơn khiếu kiện đều bị nhà cầm quyền từ chối và đàn áp.
Theo bạn Nguyễn Phương cũng đang cư ngụ tại Saigon, những điều đó lại vô hình trung tạo thành một ảnh hưởng khác, lớn hơn đối với dư luận. Bạn Phương chia sẻ quan điểm của mình về lời kêu gọi "Mỗi người là một Hoàng Bình", "Mỗi người là một Bạch Hồng Quyền".
"Tôi nghĩ là nó sẽ có sức ảnh hưởng vì chúng ta thể hiện là chúng ta không có gì phải sợ hãi trước chính quyền đàn áp bắt bớ người dân trái pháp luật. Không thể nào bắt hết tất cả những người như Hoàng Bình. Tôi cũng có thể là một Hoàng Bình. Tôi sẽ lên tiếng để phản đối Formosa và những hành vi sai trái của chính quyền".
Đối với Hoàng Thành thì anh cho biết đó là việc nên làm. Bất cứ ai lên tiếng lúc này đều là một việc làm thiết yếu để cho biết Formosa đang ảnh hưởng đến mức nào đối với cuộc sống của người dân.
"Mình nghĩ là nên làm. Đó là một thành tố rất tốt trong bối cảnh hiện nay. Bởi vì phía truyền thông nhà nước, trước khi anh Bạch Hồng Quyền và anh Hoàng Bình bị truy nã thì một số trang Facebook hoặc truyền thông nhà nước từng bôi nhọ hành động chính đáng là bảo vệ môi trường của anh Hoàng Bình".
Anh Nguyễn Đình Hà chia sẻ ý kiến của anh khi cho rằng
"Chúng ta đã từng nói ‘Tôi là người Paris’, ‘Tôi là người Berlin’ khi người dân thành phố này là nạn nhân của chủ nghĩa khủng bố. Thì nay, với cái câu ‘Tôi là Bạch Hồng Quyền’ hay ‘Tôi là Hoàng Bình’ đã thể hiện rằng chúng ta cùng đồng hành với những người đã mạnh dạn lên tiếng, mạnh dạn đấu tranh để đòi lại quyền lợi cho người dân bốn tỉnh miền Trung cũng như Nghệ An chịu hậu quả của thảm hoạ môi trường do Formosa gây nên, cũng như để chống lại những kẻ đã và sẽ làm hại đến môi trường Việt Nam cũng như lợi ích quốc gia, dân tộc Việt Nam".
Thảm họa môi trường do nhà máy thép Formosa ở Vũng Áng, Hà Tĩnh gây ra đã hơn một năm, từ tháng 4 năm 2016. Mặc dù Formosa đã nhận lỗi và bồi thường 500 triệu USD, chính quyền Việt Nam cũng cam kết hỗ trợ tổn thất, thiệt hại cho ngư dân, nhưng tất cả những điều đó vẫn chưa là câu trả lời thỏa đáng cho người dân. Từ đó, họ đã cùng nhau lên tiếng, và mỗi một ngày, trong xã hội Việt Nam lại xuất hiện thêm nhiều Hoàng Bình, nhiều Bạch Hồng Quyền khác.
Cát Linh
Nguồn : RFA, 19/05/2017
Đang trong chuyến đi vận động quốc tế ở Châu Âu và trao thỉnh nguyện thư về thảm họa Formosa, Giám mục Giáo phận Vinh Phaolo Nguyễn Thái Hợp nói với VOA rằng ông đau lòng khi phải thực hiện một chuyến đi mà lẽ ra là của những người cầm quyền.
Giám Mục Nguyễn Thái Hợp trao petition đến cựu thị trưởng Geneva, Michel Rosetti, trong buổi tiếp tân do đương kim thị trưởng Guillaume Barazzone và các chính khách khác cùng tổ chức.
"Đây là chuyến đi ngoài dự phóng cũng như chuyên môn của chúng tôi vì thực sự chúng tôi không được đào tạo để thực hiện những chuyến đi như vậy. Chúng tôi là những người làm mục vụ. Đáng lẽ những chuyến đi như vậy phải là của những người cầm quyền".
Từ chối giúp đỡ của quốc tế
Trong chuyến đi kéo dài hai tuần tới Na Uy, Đức, Bỉ và Thụy Sĩ, phái đoàn của Giáo phận Vinh đã có những cuộc tiếp xúc với Liên Hiệp Quốc, Liên Hiệp Châu Âu, một số Bộ Ngoại giao, các tổ chức thuộc Giáo Hội Công Giáo và các tổ chức xã hội dân sự.
Chia sẻ với VOA về kết quả chuyến đi, Giám mục Nguyễn Thái Hợp nói các cuộc tiếp xúc với các tổ chức quốc tế càng khiến ông thêm đau lòng.
"Buồn vì cách xử sự của những người cầm quyền, của những người đại diện của dân. Chẳng hạn, một điều cụ thể mà chúng tôi nhận thấy, khi ở Việt Nam tôi cũng đã nghe, là một số nước muốn đến để giúp đỡ cho Việt Nam, giúp cho Việt Nam có thể nghiên cứu tìm ra nguyên nhân của thảm họa và nhất là xử lý thiên nhiên đã bị thảm họa đó bằng những phương pháp khoa học, kỹ thuật hiện đại để trả lại vùng biển miền Trung, và cho người dân biết thảm họa đến bao nhiêu, thảm họa kéo dài bao nhiêu, bao giờ có thể ăn cá được, bao giờ có thể đi ra biển được v.v. Không những nhà nước đã từ chối một số nước, mà ngay cả cơ quan của Liên Hiệp Quốc cũng đã có những đề nghị đó mà không hiểu tại sao những người đại diện của dân cũng từ chối đề nghị của cơ quan Liên Hiệp Quốc. Điều đó khiến tôi cảm thấy đau lòng".
Mị dân và vô trách nhiệm
Hơn một năm sau khi xảy ra thảm họa môi trường lịch sử, Giám mục Nguyễn Thái Hợp nói những câu hỏi rất căn bản của người dân như nguyên nhân của thảm họa, tác hại của nó thế nào, kéo dài bao lâu, khi nào biển miền Trung được khôi phục trở lại… vẫn chưa được trả lời thỏa đáng.
"Cho tới hôm nay, tôi thấy rằng chúng tôi chỉ gặp được những câu trả lời một cách rất mị dân và vô trách nhiệm. Chẳng hạn có những quan chức, khi thảm họa xảy ra ít lâu, đã xuống biển tắm để nói với dân rằng ‘Tắm đi !’. Có những người trả lời một cách vô trách nhiệm rằng biển miền Trung cũng như dân tộc Việt Nam oai hùng nên nó tự có thể tẩy xóa được thảm họa, những chất độc trở lại tình trạng ban đầu".
Phái đoàn của Giáo phận Vinh trong chuyến đi vận động quốc tế và trao thỉnh nguyện thư về thảm họa Formosa.
Những "cuộc xung đột đau lòng"
Kể từ khi xảy ra thảm họa môi trường ở vùng biển miền Trung hồi tháng 4/2016, nhiều cuộc biểu tình đã diễn ra tại địa phương và trên khắp các tỉnh thành đòi chính quyền và Formosa phải minh bạch thông tin về thảm họa và bồi thường xứng đáng cho người dân.
Mặc dù phía chính quyền nói đã phân phối số tiền đền bù 500 triệu đôla của Formosa tới các nạn nhân trực tiếp của thảm họa, nhưng nhiều người dân không đồng tình với cách giải quyết của chính quyền. Gần đây, các cuộc biểu tình tiếp tục diễn ra, đặc biệt tại tỉnh Nghệ An.
"Nguyên nhân sâu xa vẫn là chưa đền bù xứng đáng. Có những người lẽ ra phải được đền bù xứng đáng thì vẫn chưa được vào danh sách [đền bù]. Có những người không liên quan gì đến thảm họa môi trường, không phải là nạn nhân thì đã được đền bù. Tại sao vậy ? Phải chăng vì tham nhũng, vì lợi ích nhóm ?", Giám mục Nguyễn Thái Hợp đặt câu hỏi.
Tỉnh Nghệ An vốn không được chính quyền xếp vào danh sách bồi thường của thảm họa Formosa, nhưng nhiều người dân địa phương nói họ đã mất nguồn sinh kế, lâm vào cảnh nợ nần vì ảnh hưởng trực tiếp của thảm họa.
Giám mục Nguyễn Thái Hợp cho biết ông đã hai lần làm việc với chính quyền tỉnh Nghệ An và được chính quyền tỉnh cho biết đã đề đạt ra trung ương để đưa một số khu vực ở Nghệ An vào danh sách nạn nhân cần được bồi thường. Tuy nhiên cho tới nay, ông vẫn chưa nhận được câu trả lời cho vấn đề này. Theo ông, chính sự phẫn uất của người dân đã dẫn đến những "cuộc xung đột đau lòng" giữa người dân và chính quyền.
"Chuyện này đáng lẽ giải quyết một cách êm thắm giữa người dân và chính quyền, mà cuối cùng không được giải quyết, đưa đến những cuộc xung đột. Những cuộc xung đột đó thật sự rất đau lòng. Càng đau lòng hơn khi người dân bị đánh đập trong khi họ là những nạn nhân cần được đền bù xứng đáng".
Người dẫn đầu phái đoàn của Giáo phận Vinh cho biết chuyến đi vận động lần này là một chuyến đi "tiếp cận", giúp cho các thành viên biết cách nghiên cứu, sắp xếp và đề đạt các thỉnh nguyện của người dân một cách cụ thể hơn để gửi tới nhiều cơ quan, tổ chức quốc tế khác nhau, với mong muốn giúp cho các nạn nhân của Formosa sớm tìm được câu trả lời cho những băn khoăn của họ và được đền bù thỏa đáng.
Tính đến sáng 18/5, thỉnh nguyện thư về thảm họa Formosa trên trang www.thamhoaformosa.com đã có trên 195.000 người ký tên.
Giáo phận Vinh có quyết định thành lập Ban Hỗ trợ các nạn nhân thảm họa ô nhiễm môi trường biển miền Trung vào tháng 9/2016, 5 tháng sau khi bắt đầu xảy ra hiện tượng hải sản chết hàng loạt, khiến đời sống kinh tế trong khu vực gần như tê liệt.
Khánh An
Nguồn : VOA, 18/05/2017
********************
Về thảm họa môi trường biển trong vụ Formosa
Video Phỏng Vấn Giám mục Nguyễn Thái Hợp
Nguồn : VietCatholic, 13/09/2016
