 | Tổng quan: | 3706296 |
Kế hoạch sắp xếp lại và tinh gọn bộ máy của toàn hệ thống chính trị của Việt Nam đang khiến hàng chục ngàn công chức, viên chức đứng trước nguy cơ mất việc, mà vẫn chưa rõ mình sẽ được hỗ trợ gì.
Ảnh minh họa chụp tại Hà Nội trước đây. AFP PHOTO
Hàng trăm ngàn công chức sẽ mất việc
Theo thông tin được công bố công khai những ngày qua, việc tinh gọn và cắt giảm biên chế sẽ diễn ra từ các bộ, ban ngành ở trung ương cho tới địa phương. Tuy nhiên, cho tới giờ phút này Bộ Nội vụ Việt Nam vẫn chưa có công bố cụ thể số người sẽ bị ảnh hưởng cũng như những chế độ hỗ trợ.
Tại buổi họp báo Chính phủ hôm 7/12/2024, Chánh Văn phòng Bộ Nội vụ Vũ Đăng Minh cho hay, hiện cũng chưa thống kê được số lượng cán bộ, công chức, viên chức có thể bị tác động bởi việc sắp xếp. Nhưng ông Minh cho biết, yêu cầu tinh giản là giảm 15-20% bộ máy bên trong.
Tính đến năm 2022 theo Bộ Nội vụ, tổng biên chế hưởng lương từ ngân sách nhà nước của Việt Nam là 1.998.083 biên chế. Trong đó, biên chế công chức 254.757, biên chế sự nghiệp là 1.743.326 người.
Như vậy nếu tính theo mức giảm 15-20% mà Chánh Văn phòng Bộ Nội vụ Vũ Đăng Minh công bố, sẽ có khoảng từ 300 ngàn đến 400 ngàn người hưởng lương nhà nước sẽ bị cho nghỉ việc.
Công chức, viên chức nói gì ?
Một công chức ở Bình Dương không muốn nêu tên vì lý do an toàn nói với RFA : "Theo tinh thần tinh giản chắc sẽ dôi dư nhiều, thường mấy ổng phải bố trí làm sao cho phù hợp, ví dụ như những người lớn tuổi còn vài năm nữa hưu, thì mấy ổng sẽ cho nghỉ hưu trước tuổi. Thật ra mấy người lo lắng chỉ có mấy người viên chức hay công chức cấp quản lý, mấy người có chức vụ người ta sợ. Chứ còn viên chức công chức bình thường kiểu như sao cũng làm được.
Bên Việt Nam nhiều khi nó sáp nhập như vậy thường giảm thì chỉ giảm cấp quản lý. Ví dụ như hai ông trưởng thì chỉ còn một ông. Thường những người làm bên bộ máy thì cũng khó mà sa thải nếu không vi phạm gì".
Ông này cho biết thêm cho tới giờ vẫn chưa có thông báo gì về việc những ai sẽ bị ảnh hưởng, "cái này cũng mới, chủ trương làm từ trung ương trước. Mấy người làm bên công quyền, cơ quan nhà nước chắc chắn là cũng phải nghe, còn người dân thì không để ý", ông nói.
Tuy nhiên, không phải ai cũng tỏ ra bình thản. Một viên chức ở Thành phố Hồ Chí Minh không muốn nêu tên nói với RFA rằng hiện có không ít công chức đang tỏ ra lo lắng :
"Công chức nếu mọi ngành nghề khác thì người ta sẽ rất lo lắng khi tinh giản biên chế, vì nó dư thừa. Chị làm bên giáo dục nên các cơ quan khác tinh giản biên chế thì cũng khác. Nhưng chị được biết nơi tinh giản biên chế nhiều là nằm trong bộ máy nhà nước, sẽ tinh giản nhiều nhân lực hơn".
Còn một công chức xã ở Đồng Nai không muốn nêu tên vì lý do an ninh, bày tỏ lo ngại với RFA về nguy cơ xảy ra tiêu cực khi chọn cán bộ tinh giản : "Điều tôi lo lắng nhất chính là việc làm sao để việc tinh gọn bộ máy bảo đảm thực chất, khách quan, công bằng. Thực hiện chủ trương này, tôi cũng lo lắng sẽ nảy sinh vấn đề tiêu cực, như hối lộ để thoát tinh giản…".
Theo người này, các cơ quan chức năng cần nghiên cứu để những người thuộc diện tinh giản có chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện cho họ phát triển kinh tế, bảo đảm đời sống.
Chính phủ chỉ đạo gì ?
Thủ tướng Phạm Minh Chính tại phiên họp Ban Chỉ đạo về sắp xếp, tinh gọn bộ máy của Chính phủ hôm 12/12/2024 cho biết, trong quá trình hoàn thiện, sắp xếp, tinh gọn bộ máy cần chống ‘chạy chọt’, chống lợi ích cá nhân, xóa bỏ cơ chế xin - cho…
Những chỉ đạo ‘mạnh mẽ’ như vừa nêu lâu nay thường được các lãnh đạo Việt Nam lặp đi lặp lại, nhưng trên thực tế hầu như khó có thể thực hiện như ý muốn.
Một Luật sư từng công tác nhiều năm trong bộ máy nhà nước, không muốn nêu tên vì lý do an toàn nói với RFA : "Mong muốn của những người lãnh đạo bên trên quyết tâm như thế, nhưng tôi cho rằng khó tránh khỏi việc hối lộ. Không thể tất cả mọi việc đều suôn sẻ, bởi vì cái tư tưởng chạy chọt trong xã hội Việt Nam đã ăn sâu và ngấm vào máu vài chục năm rồi, đặc biệt sau 1975 đến nay, nặng nề lắm, điều đó ai cũng thấy, cho nên không thể tránh khỏi việc chạy chọt. Theo tôi cấp trên phải có hướng dẫn, thứ hai là phải công khai cho thảo luận một cách thấu đáo".
Theo Nghị định 29/2023/NĐ-CP, khi thực hiện tinh giản biên chế phải tuân thủ bảo đảm nguyên tắc tập trung dân chủ, khách quan, công bằng, công khai, minh bạch. Ngoài ra Nghị định cũng quy định "người đứng đầu phải chịu trách nhiệm về kết quả thực hiện tinh giản biên chế trong cơ quan, tổ chức, đơn vị được giao quản lý theo thẩm quyền".
Quy định này gây lo ngại việc người người đứng đầu cơ quan có thể lạm quyền vì lợi ích cá nhân. Cho đến ngày 7/12/2024, Chánh Văn phòng Bộ Nội vụ Vũ Đăng Minh cho hay, hiện Bộ này cũng chưa có chính sách lựa chọn công chức, viên chức tinh giản như thế nào.
Chính phủ sẽ hỗ trợ công chức ra sao ?
Nghị định 29/2023/NĐ-CP về chính sách thôi việc có quy định "người tinh giản biên chế sẽ được hưởng trợ cấp bằng ba tháng tiền lương theo mức lương hiện hưởng để tìm việc làm mới và 1,5 tháng tiền lương cho mỗi năm công tác".
Trong những ngày qua, xuất hiện nhiều thông tin liên quan cách hỗ trợ công chức như vừa nêu, với nhiều ví dụ số tiền hỗ trợ đối với công chức làm việc lâu năm có thể nhận được lên đến vài trăm triệu đồng.
Tuy nhiên đến ngày 12/12/2024, Bộ Nội vụ lại bác những thông này. Theo Bộ Nội vụ, những thông tin trên mạng xã hội liên quan đến nội dung đề xuất chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức viên chức trong sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là "thông tin không chính xác", do cá nhân công chức dự thảo ; đây không phải là văn bản của Bộ nghiên cứu, tham mưu đề xuất…
"Quan điểm của tôi là phải nâng bậc lương hoặc hoặc cho hưởng một số tiền tương đối thỏa đáng, căn cứ vào sự đóng góp cống hiến của từng người, từng vị trí công việc, có một số tiền phù hợp gọi là hỗ trợ" - luật sư từng công tác nhiều năm trong bộ máy nhà nước nêu ý kiến.
Theo Luật sư này, đây là một chủ trương rất lớn, vì nó đụng chạm đến cuộc sống, công tác của hàng vạn người trên khắp cả nước, chứ không phải chỉ riêng cấp trung ương. Cần "phải có lộ trình, thứ hai là phải có chính sách đãi ngộ thỏa đáng cho những người nằm trong diện phải giảm biên chế trong đợt này. Chẳng hạn như hỗ trợ cho người về hưu sớm vài tháng lương hoặc một số tiền nào đó. Tôi nghĩ ban tổ chức trung ương không thể làm một cách ồ ạt được" – luật sư này nói thêm.
Tại kỳ họp thứ 20 của Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh hôm 9/12/2024, Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Nên khi phát biểu về việc tinh giản công chức cho rằng "Có đồng chí phải rời vị trí để đất nước phát triển cũng là việc ý nghĩa".
Nếu chỉ hỗ trợ theo cách của Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Nên thì liệu cuộc sống của hàng chục ngàn, thậm chí hàng trăm ngàn công chức mất việc và gia đình họ sẽ ra sao ?
Một nhà quan sát ở Việt Nam không muốn nêu tên vì lý do an toàn khi trả lời RFA thì cho rằng, muốn tinh giản cán bộ công chức một cách minh bạch thì trước hết phải xác định lại một cách cụ thể công việc của từng tổ chức, trên cơ sở đó mà bố trí cán bộ công chức có năng lực chuyên môn, bảo đảm thực hiện tốt công việc vào từng vị trí đó.
"Quá trình thực hiện việc này tất nhiên sẽ sàng lọc được những cán bộ công chức không đủ các điều kiện để thực hiện nhiệm vụ của tổ chức và số này sẽ bị loại ! Theo tôi, số cán bộ công chức này cần được ngân sách chi ra ít nhất sáu tháng lương để họ tự tìm việc làm mới ngoài xã hội.
Việc xảy ra tiêu cực trong quá trình tinh giản tất yếu sẽ có, cụ thể là hối lộ, gửi gắm để người bất tài ‘qua cửa’" – ông này nói thêm.
Theo vị này, để đánh giá số người này có bất tài hay không thì thông qua hiệu quả công việc (do người dân đánh giá) chứ không phải người đứng đầu đánh giá. Nói cách khác, nếu làm vậy thì phải mất một thời gian thì việc tinh giản mới đi vào quỹ đạo như mong muốn của chính phủ !
Trung Khang
Nguồn : RFA, 13/12/2024
