 | Tổng quan: | 3599871 |
Phải chăng có hiện tượng ‘né trách nhiệm’ ở cấp lãnh đạo tối cao ngành kiểm sát Việt Nam
"Vụ Việt Á đã đưa ra xét xử, vụ AIC đã xét xử một vài nơi, tới đây truy tố, xét xử tiếp. Vụ ‘chuyến bay giải cứu’ đã xử rồi, giai đoạn 2 có làm không, làm như thế nào cũng là một vấn đề", Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao của Việt Nam, ông Lê Minh Trí, được truyền thông Việt Nam dẫn lời, phát biểu tại một phiên họp của Ủy Ban Thường vụ Quốc hội nước này hôm 13/9/2023 tại Hà Nội.
Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí phát biểu tại phiên họp - TPO
Bình luận với Đài Á Châu Tự Do về phát ngôn đang gây sự chú ý trong công luận của người đứng đầu ngành công tố Việt Nam, hôm thứ Tư, từ Hà Nội, ông Phạm Viết Đào, nguyên Trưởng phòng Thanh tra hành chính và phòng chống tham nhũng thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch của Việt Nam thời kỳ trước đây, trước hết đề cập trên quan điểm riêng về vấn đề ‘chuyến bay giải cứu’ :
"Theo tôi, vụ ‘chuyến bay giải cứu’ đang bỏ lọt tội phạm và chưa xử đến nơi, đến chốn, bởi vì vụ xử vừa rồi chỉ mang tính chất ví dụ, tượng trưng thôi, mới đưa số tiền ra xử lý ở mức trên 200 tỷ VNĐ, mà theo tính toán của rất nhiều người thì số tiền trong vụ ‘chuyến bay giải cứu’ lên tới 4.000 tỷ VNĐ, có 2.000 chuyến bay, mỗi chuyến bay cứ cho là lãi 2,5 tỷ VNĐ, thì số tiền phi pháp, số tiền mà hà lạm vào dân phải là cỡ khoảng 4.000-5.000 tỷ VNĐ. Cái đó là không làm đến nơi, đến chốn, trong đó ở vụ ‘chuyến bay giải cứu’ vừa rồi, Bộ Giao thông Vận tải theo tôi là khúc cuối mà họ phải xử, mà đã xử rất nhẹ, chỉ có hai anh chuyên viên ‘vớ vẩn’ (bị xử), nhưng còn tất cả số tiền của vụ ‘chuyến bay giải cứu’ nằm ở người thu lợi nhiều nhất, mà phải là Bộ Giao thông Vận tải. Và chịu trách nhiệm pháp lý là Văn phòng Chính phủ, đó là người đề ra chủ trương mà lại không kiểm tra, kiểm soát, để cho bung, nổ như thế. Hai cơ quan đó là hai cơ quan tệ nhất, thì xử lý là nhẹ. Tôi cho rằng vụ ‘chuyến bay giải cứu’ xử chưa đúng người, đúng tội và chưa đúng luật. Chứ còn bây giờ người ta không làm tiếp, người dân chỉ biết thế thôi, có nghĩa là người ta bắt đầu buông vụ này. Nếu như vậy, thì đó là một điều đáng lo và đáng buồn".
‘Từ bỏ’ trách nhiệm hay bị ‘ngọn núi lớn’ chắn đường ?
Trong lúc cho rằng, còn một khía cạnh nữa mà chính quyền, trong đó có ngành Kiểm sát Tối cao của Việt Nam bỏ qua đó là những nạn nhân là thường dân đã bị ‘lừa đảo’ và thiệt hại do phải trả những khoản tiền, khoản phí phi pháp, lạm thu v.v… không được thấy công lý vãn hồi, ông Phạm Viết Đào cho rằng trong nội bộ ban lãnh đạo ngành Kiểm sát Tối cao của Việt Nam đã có dấu hiệu ‘từ bỏ trách nhiệm’ như một sự ‘bỏ ngũ, đào ngũ’ trên con đường công lý, nhất là qua phát ngôn nêu ở trên của lãnh đạo ngành này. Ông Đào nói tiếp với Đài Á Châu Tự Do :
"Ở đây không phải vô trách nhiệm mà là từ chối trách nhiệm, từ chối công vụ thì đúng hơn. Vì về trách nhiệm họ phải làm, nhưng họ không làm, như thế là từ chối, từ bỏ công việc phận sự của họ, đó là việc họ đáng phải làm, họ là những ông quan tòa thì họ phải làm, mà họ không làm thì ai làm ? Như thế rõ ràng là họ từ bỏ trách nhiệm của họ".
Khi được hỏi, nếu đúng là có thái độ, ứng xử như trên, liệu có áp lực, ‘vùng cấm’ hay sự chỉ đạo nào, hoặc có ‘thế lực’ nào có thể tác động đến việc làm cho lãnh đạo một ngành đầy quyền lực ở Việt Nam như thế, có thể có hành xử như vậy, ông Phạm Viết Đào nói, vẫn trên quan điểm cá nhân :
"Cái đó thì không biết được, nhưng tôi thấy những vụ tiền lớn, bao giờ cũng dính đến những quan chức lớn, nên sẽ "rút dây động rừng", mà vụ này là vụ lớn, nên có thể vì lý do đó mà họ tránh, họ ‘tránh voi chẳng xấu mặt nào’, có thể như thế nhưng tôi không có thông tin. Nhưng như thế rõ ràng là họ từ bỏ trận địa, từ bỏ trách nhiệm của họ, và tất nhiên nó phải có cái gì đấy thì họ mới tránh, hoặc là họ ‘tiêu cực’, họ cũng được ‘ăn chia’, ‘đút’ (lót) lên, thế thì hòa cả làng cho nó xong. Nhưng cũng có thể họ bị một ‘ngọn núi’ nào chắn đường, nên họ phải thôi. Người dân thường khó biết được, nên khó kết luận".
Những vụ án có ‘động cơ chính trị’ ?
Ông Phạm Viết Đào cũng đưa ra góc nhìn của mình về một số vụ ‘đại án’ khác mà người lãnh đạo Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao Việt Nam đề cập trong phiên họp của Thường vụ Quốc hội Việt Nam, được báo chí nhà nước tường trình hôm 13/9, trước hết về vụ án liên quan Công ty Cổ phần Tiến bộ Quốc tế (AIC) và bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc, người đang bị an ninh Việt Nam phát lệnh truy nã và bị tòa án xét xử vắng mặt, ông Đào nói :
"Tôi thấy vụ này xử bà Nhàn là xử vắng mặt, mà xưa nay tôi cũng chưa thấy xử vắng mặt như thế. Không biết họ xử như thế thì hậu quả và hiệu quả của tòa đến đâu ? Việc họ xử như thế thì họ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật, nhưng việc xử như thế rất khó đến nơi, đến chốn. Còn nếu họ xử vì có một động cơ chính trị nào thì tôi không biết được. Động cơ chính trị tức là có phe nhóm nào đấy, mà nếu xử thì động tới phe nhóm và vì phe nhóm ấy mạnh, cho nên người ta tránh đi chẳng hạn. Có thể hiểu chính trị ở Việt Nam là lợi ích phe nhóm và nó trở thành vấn đề động cơ chính trị, người ta có thể hiểu một cách sơ sơ là như thế".
Về vụ ‘đại án’ Việt – Á, hay còn được biết đến theo truyền thông nhà nước Việt Nam là ‘Vụ que thử Việt Á’ hoặc ‘Vụ sai phạm tại Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á’, ông Phạm Viết Đào cho rằng vụ việc ban đầu thu hút sự chú ý vì các cáo buộc ‘hối lộ và nhận hối lộ’ của nhiều quan chức được truyền thông nhà nước đưa ra khá rầm rộ, nhưng sau đó lại có những dấu hiệu, như phản ánh qua báo chí, có thể coi là ‘làm giảm’, ‘làm nhẹ’ trách nhiệm hình sự của các bị cáo, mà với một số trường hợp được chuyển đổi tội danh bị cáo buộc như từ ‘nhận hối lộ’ sang tội ‘Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí’, vẫn theo thông tin từ báo chí, truyền thông chính thống loan. Ông Đào nói tiếp với RFA :
"Cái này tôi có đọc báo và thấy rằng cái đó đúng là hành động ‘ném đá dò sông’, tôi thấy việc ấy là việc không đúng, hoạt động pháp lý phải bình đẳng và phải minh bạch, làm như thế tức là họ tự làm rối đi đời sống pháp lý, làm mất sự uy thiêng của cán cân công lý. Công lý mà ông thích thì can thiệp, thì còn gì là công lý".
Trong vụ Việt Á, liên quan đến việc chối trách nhiệm có thể nêu ví dụ trường hợp cựu bộ trưởng Chu Ngọc Anh, người đã nhận túi dựng 200 ngàn USD nhưng lại nói là không biết trong túi có tiền, và ‘nhiều việc nên quên’ kiểm tra nên không hoàn lại kịp cho người đưa, ông Phạm Viết Đào bình luận thêm :
"Đó là một cách nói, chứ làm sao tin được việc người ta đưa quà mà mình lại không kiểm soát, có thể là ông ‘nhiều việc’ rồi ông ‘cất tạm’, chứ không thể bảo là ông không biết. Ông chỉ hé ra là ông biết ngay, người ta đưa tiền thì người ta phải nói, chẳng hạn : ‘Em tặng anh mấy quả xoài !" hay quả gì đó, nói thế là để giảm trách nhiệm, thế thôi. Nhưng tôi nghĩ cái đó là không quan trọng, quan trọng là anh có nhận tiền, mà như thế là anh có nhận hối lộ. Còn việc anh bảo anh quên, rồi anh không nhớ như thế là để anh chối trách nhiệm".
Vẫn theo ông Phạm Viết Đào, sẽ là ‘vô lý’ nếu có người ‘tự nhiên người ta lại mang tiền’ đến cho quan chức, nếu như quan chức đó không có một phạm vi ảnh hưởng nào đấy. "Nếu thế thì người ta mới mang tiền đến cho anh, còn không thì vô lý, sẽ không có chuyện ấy", ông khẳng định.
Theo truyền thông Việt Nam, vụ đại án Việt Á được cho là một vụ án hình sự ‘điển hình’ về ‘tham nhũng có hệ thống’, ‘đặc biệt nghiêm trọng’ về các tội bị cáo buộc như : vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí, lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, đưa hối lộ và nhận hối lộ xảy ra tại Công ty Việt Á, CDC các tỉnh, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Y tế và các đơn vị, địa phương liên quan.
Tính đến tháng 5/2023, vẫn theo truyền thông nhà nước Việt Nam, đã có 30 vụ án liên quan, với 107 bị can tại 25 địa phương, đơn vị, trong đó, có ba Ủy viên Trung ương Đảng bị khởi tố, bắt tạm giam, với số tiền kê biên, phong tỏa, các bị can nộp để khắc phục hậu quả bước đầu đã lên tới 1.670 tỷ đồng Việt Nam.
Cũng nhân dịp này, ông Phạm Viết Đào đưa ra bình luận thêm trên quan điểm cá nhân với RFA tiếng Việt, về hiệu quả thực chất của ‘công cuộc đốt lò’, ‘củi lửa’ hay chiến dịch chống tham nhũng do ban lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam, đứng đầu bởi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, phát động và đẩy mạnh mấy năm nay, ông nói :
"Nói chung về đốt lò chống tham nhũng tôi có thể nói rằng bản thân ông Trọng là người bị bưng bít về thông tin, phải nói là ông cũng cố gắng, có thể cái tâm của ông cũng muốn, nhưng thực ra ông không tiếp cận được thông tin, nên đôi khi ông cũng bị họ bịp, hoặc là có những cái ông làm mà ông ngộ nhận, ông tưởng là ông thành công, ông tưởng là ông đã mang lại hiệu quả, nhưng thực ra hiệu quả của ông thấp, mà hoạt động xét xử như vừa qua cho thấy. Nhưng dù sao, nhiệm kỳ của ông vẫn còn hơn những ông trước", cựu quan chức Thanh tra hành chính và phòng chống tham nhũng thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch của Việt Nam thời kỳ trước đây nói với Đài Á Châu Tự Do hôm 13/9/2023 từ Hà Nội.
Quốc Phương
Nguồn : RFA, 13/09/2023
Hôm 10 tháng 9, nhiều tờ báo, đài truyền hình ở Mỹ đồng loạt tường thuật về câu chuyện xảy ra ở thành phố Lakewood – thuộc quận Los Angeles, miền Nam California – vào đêm 27 tháng 8…
Hai viên cảnh sát quận Los Angeles Alissa Farrington và Tyler Milton ôm đứa bé Steven Hanna sau cuộc họp báo tại Lakewood, ngày 10/09/2018 - Ảnh Long Beach Post
Tối hôm ấy, trên đường tuần tra, Tyler Milton – làm việc cho Cảnh sát tư pháp của quận Los Angeles – phát giác một chiếc xe vừa chạy quá tốc độ qui định, vừa loạng quạng, khiến Milton nghi ngờ tài xế say rượu. Milton đã hụ còi, bật đèn chớp, buộc chiếc xe đó tấp vào lề đường để kiểm tra…
Trái với phỏng đoán của Milton, người đàn ông lái xe và người phụ nữ cùng đi với ông ta bước ra khỏi xe với những đôi mắt đẫm lệ… Nhìn vào trong xe, Milton phát giác một bé trai hai tuổi nằm bất động và đã ngừng thở… Milton dùng bộ đàm gọi hỗ trợ rồi bắt đầu làm hô hấp nhân tạo cho đứa trẻ…
Nghe giọng Milton trên hệ thống liên lạc nội bộ, Alissa Farrington – một nữ đồng nghiệp của Milton – biết là có chuyện chẳng lành, cô phóng xe đến hiện trường và hiểu ngay vấn đề, cô giục Milton bế đứa trẻ vào xe của mình, hối bà mẹ đang hoảng loạn bước lên xe và phóng xe tới bệnh viện Long Beach…
Trên xe, trong khi Milton tiếp tục hô hấp nhân tạo cho đứa trẻ, Farrington vừa lái xe, vừa gọi hỗ trợ… Toàn bộ lực lượng cảnh sát đang tuần tra và đang trực rùng rùng chuyển động, họ chặn tất cả các ngã tư, buộc xe đang di chuyển trên những con đường mà Farrington sắp qua dừng lại để Farrington có thể di chuyển với tốc độ cao nhất…
Xe Farrington vừa trờ tới phòng cấp cứu của Bệnh viện Long Beach, vài cảnh sát túc trực sẵn ở đó lao tới mở cửa, một video clip mà ai đó ghi lại – giờ đã được phát trên hệ thống truyền hình, được đưa lên Internet - cho thấy Milton ôm đứa trẻ trên tay, phóng ra khỏi xe, chạy vào phòng cấp cứu, nhanh hơn cả mẹ đứa trẻ đến cả phút…
Steven Hanna – đứa trẻ hai tuổi ấy đã được cứu sống. Nỗ lực thực hiện hô hấp nhân tạo mà Milton thực hiện suốt từ lúc phát giác đứa trẻ ngưng thở cho tới khi bé được đưa tới bệnh viện đã giúp giữ lại tính mạng của bé…
Ngày 10 tháng 9, Yasser Hanna và Redaa Felamon – hai di dân gốc Trung Đông, cha mẹ của Steven đã bồng bé đến trụ sở Cảnh sát tư pháp của quận Los Angeles cám ơn tất cả những người đã cứu con trai họ, cũng là cứu chính họ khỏi thảm cảnh…
Ân nhân của Steven và cha mẹ bé không chỉ có Milton, Farrington. Không ai biết chính xác đã có bao nhiêu cảnh sát tham gia dọn dẹp giao thông, cùng với Farrington và Milton mở sinh lộ cho Steven trở lại với cuộc đời (1)…
***
Những câu chuyện như vừa kể không phải là cá biệt. Thỉnh thoảng, chúng vẫn xảy ra ở đâu đó tại Mỹ và nhiều nơi trên thế giới. Cảnh sát – lực lượng được dân nuôi bằng tiền thuế do họ đóng góp để bảo vệ trật tự, trị an, nhân phẩm, tính mạng, tài sản của mọi người – ở nhiều nơi trên thế giới, đã, đang và sẽ còn hành xử như thế và chắc chắn là không thể khác thế.
Ở Việt Nam, dẫu cũng được dân nuôi nhưng công an nhân dân Việt Nam khác hẳn cảnh sát của thiên hạ. Không những không thèm bận tâm đến việc hỗ trợ nhằm duy trì, cứu lấy tính mạng của ai đó giống như Milton, Farrington, đôi khi, công an nhân dân Việt Nam còn chặn cả xe cấp cứu đang tham gia tiến trình cấp cứu để… phạt.
Tháng 10 năm ngoái, công chúng Việt Nam bừng bừng phẫn nộ khi video clip ghi lại sự kiện một nhóm cảnh sát của Phòng Cảnh sát Trật tự - Giao thông của Công an thành phố Hà Nội, khăng khăng lập biên bản, phạt cho bằng được tài xế xe cấp cứu của Bệnh viên Đông Đô vì đậu xe ở nơi có biển cấm dừng, dẫu cho tài xế, bác sĩ, y tá, thân nhân của bệnh nhân xúm vào giải thích, chuyện đậu xe ở nơi có biển cấm dừng ấy là chẳng đặng đừng vì bệnh nhân cần cấp cứu không thể tự di chuyển – được đưa lên Internet (2). Sự phẫn nộ chính đáng ấy không làm lực lượng công an nhân dân bối rối, lãnh đạo Phòng Cảnh sát Trật tự - Giao thông của Công an Hà Nội trả lời tỉnh queo, thuộc cấp làm đúng luật, đúng quy định chỉ… thiếu tế nhị trong quá trình thực hiện (3) !
Ở Việt Nam, năm nào, chuyện xe cấp cứu tự vật lộn giữa biển xe, rừng người, bất kể trong xe, sinh mạng những người chẳng may rơi vào tình trạng nguy kịch, giống như chỉ mành treo chuông, cũng được gióng lên như vấn nạn nan giải mà từ hệ thống công quyền đến lực lượng công an nhân dân không thèm bận tâm về giải pháp.
Tháng 3 năm 2015, VTC News công bố một phóng sự, mô tả sự thờ ơ, vô tâm của đám đông – không những không nhường mà còn tranh đường với xe cứu thương đã làm nhiều người, kể cả trẻ con cần cấp cứu uổng mạng. VTC News công bố một thống kê do Bệnh viện Nhi đồng 1 Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện vào thời điểm đó, cho biết, có khoảng 40% bệnh nhi cần cấp cứu chết trên đường chuyển viện vì xe cứu thương bị kẹt trên đường (4).
Những thống kê kiểu đó không làm hệ thống công quyền và lực lượng công an nhân dân cảm thấy day dứt về trách nhiệm và cần phải hành động. Từ đó đến nay, trên hệ thống truyền thông chính thức và trên mạng xã hội, những phóng sự, video clip tường thuật về chuyện dân chúng Việt Nam "tranh đường" (5), thậm chí cố tình cản trở xe cấp cứu như một cách tìm vui, hoặc tự khẳng định mình vẫn xuất hiện đều đặn (6). Có những trường hợp, bởi không được lực lượng cảnh sát nhân dân hỗ trợ, thân nhân người cần cấp cứu phải xuống xe, van nài các phương tiện giao thông phía trước xe cấp cứu nhường đường, bị kẹt giữa rừng xe, biển người, phải khiêng người cần cấp cứu qua dải phân cách, thuê xe khác đưa người thân đến bệnh viện để níu giữ cơ may sống sót (7).
Tại sao nhiều người Việt lại vô tâm, thậm chí nhẫn tâm đến như vậy ? Tại sao không ngăn chặn sự vô tâm, nhẫn tâm ấy bằng luật pháp giống như nhiều quốc gia khác ? So luật pháp Việt Nam với luật pháp nhiều quốc gia khác ắt sẽ thấy sẽ không khác nhiều lắm : Luật Hình sự Việt Nam cũng xác định, "không cứu giúp người khác khi họ đang trong tình trạng nguy hiểm tới tính mạng" sẽ bị truy cứu trách nghiệm hình sự. Luật Giao thông đường bộ cũng có qui định không nhường đường cho xe cấp cứu sẽ bị phạt. Tuy nhiên tính mạng của công dân đang trong tình trạng nguy kịch không phải là điều đáng bận tâm nên giống như nhiều địa phương khác ở Việt Nam, mười năm sau khi Luật Giao thông đường bộ có hiệu lực, tháng 11 năm 2017, lãnh đạo Phòng Cảnh sát Giao thông Đường sắt – Đường bộ của Công an Thành phố Hồ Chí Minh xác nhận rằng chưa bao giờ xử phạt bất kỳ cá nhân nào về lỗi không nhường đường cho xe cứu thương (8).
Thảo luận với tờ Thanh Niên về chuyện nhường đường cho xe cứu thương, ông Đào Lê Hòa An, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Tâm lý học xã hội Việt Nam, từng cho rằng, người ta chỉ nhận thức đúng, hành động đúng khi được chỉ dẫn và giới hữu trách chú trọng đến các biện pháp buộc thực thi chỉ dẫn. Ông An dẫn trường hợp xe vận chuyển giới lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam (có lực lượng công an nhân dân mở đường, phát loa nhắc nhường đường), nên không ai dám tranh đường như một ví dụ. Tại Việt Nam, xe cấp cứu công dân không được chỉ dẫn kèm những biện pháp buộc thực thi chỉ dẫn như vậy.
Không thèm đếm xỉa đến hoạt động của hệ thống xe cấp cứu cũng như chuyện cá nhân công dân cần được cứu chỉ là một trong nhiều khía cạnh cho thấy, trong mắt lực lượng công an nhân dân Việt Nam, dân – bao gồm cả tính mạng, tài sản của họ - chẳng có gì là quý. Cũng như thiên hạ, dân chúng Việt Nam phải đóng thuế nuôi lực lượng công an nhân dân nhưng lực lượng này lại phục vụ đối tượng khác - Đảng cộng sản Việt Nam và hoạt động của lực lượng này chỉ xoay quah một mục tiêu : Bảo vệ độc quyền lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối của Đảng cộng sản Việt Nam tại Việt Nam. Hệ quả khi lực lượng bảo vệ trật tự, trị an, nhân phẩm, tính mạng, tài sản công dân chỉ tụng niệm "còn Đảng, còn mình" đâu có trừu tượng. Nó nhãn tiền ! Vấn đề là có bao nhiêu người chú ý đến tác động của "Công an nhân dân – Còn Đảng, còn mình" đến trật tự, trị an của môi trường xã hội mà mình đang sống cũng như nhân phẩm, an toàn tính mạng, tài sản của chính mình !
Trân Văn
Nguồn : VOA, 11/09/2048
Chú thích :
(2) https://www.youtube.com/watch?v=FKGzHd7UkK8
(4) https://vtc.vn/di-tim-cau-tra-loi-cho-cai-chet-vi-ket-xe-cuu-thuong-d196668.html
(5) http://soha.vn/tranh-duong-voi-xe-cap-cuu-benh-nan-y-20180224070639689.htm
(8) https://thanhnien.vn/thoi-su/vo-cam-truoc-xe-cap-cuu-904652.html
