 | Tổng quan: | 3709737 |
An Hải, VOA, 15/07/2020
Chỉ một ngày sau khi Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo đưa ra tuyên bố mạnh hơn về chính sách Biển Đông, tàu khu trục có tên lửa dẫn đường USS Ralph Johnson của Hải quân Mỹ đã hoạt động ở quần đảo Trường Sa. Những động thái này có ý nghĩa như thế nào đối với an ninh khu vực mà Việt Nam là một phần của tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc ?
Tuyên bố về Biển Đông cu ̉ a Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo hôm 13/07/2020. Photo US Department of State .
Hôm 13/7, Ngoại trưởng Pompeo bác tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông, nói rằng "những đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc là bất hợp pháp", và ông lên án điều ông gọi là "chiến dịch hiếp đáp để kiểm soát các khu vực này".
Tiếp theo sau tuyên bố của Ngoại trưởng Pompeo, hôm 14/7, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ David Stilwell phát biểu trực tuyến tại một hội thảo về Biển Đông do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược & Quốc tế (CSIS) tổ chức rằng Hoa Kỳ phản đối "chiến thuật kiểu xã hội đen" (gangster tactics) của Trung Quốc ở Biển Đông.
Ngoài ra, cũng tại cuộc hội thảo này, ông Stilwell còn ngỏ ý rằng Chính quyền Tổng thống Donald Trump có thể sử dụng các biện pháp trừng phạt nhằm vào các quan chức Trung Quốc vì những hành động gây hấn của họ trên Biển Đông, theo đài CNBC. Ông nói : "Chúng tôi không loại trừ bất cứ biện pháp nào... vẫn còn rộng chỗ cho cấm vận".
Cũng hôm 14/7, tàu khu trục có tên lửa dẫn đường USS Ralph Johnson (DDG 114) của Hải quân Hoa Kỳ hoạt động ở quần đảo Trường Sa trong sứ mệnh "tuần tra tự do hàng hải", theo Hạm đội Thái Bình Dương của Hoa Kỳ. "Các lực lượng của Hoa Kỳ sẽ tiếp tục hoạt động ở Biển Đông hàng ngày, như những gì chúng tôi đã thực hiện trong hơn một thế kỷ qua", tuyên bố của Hạm đội Thái Bình Dương nói.
Tàu khu trục USS Ralph Johnson (DDG 114) hoạt động ở quần đảo Trường Sa hôm 14/07/2020. Ảnh Mass Communication Specialist 3rd Class Anthony Collie r
Giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Đình Phú, một chuyên gia về Biển Đông ở Đại học University of California Irvine, nêu nhận định với VOA rằng tuyên bố mới nhất của chính phủ Hoa Kỳ được xem là một "điểm tựa" để Việt Nam có thể đưa ra những tuyên bố mạnh mẽ hơn về chủ quyền ở Biển Đông.
"Ở góc nhìn của tôi thì đây là một thời cơ, một điểm tựa rất lớn để chính phủ Việt Nam có thể đưa ra những hành động mạnh mẽ hơn nữa trong việc bảo vệ chủ quyền, lẽ phải. Tuyên bố này là một tín hiệu đáng mừng, nhưng phải chờ xem những diễn biến tiếp theo.
"Việt Nam đến thời điểm này cần nên mạnh mẽ và nên có những quyết sách mạnh mẽ hơn để bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của Việt Nam".
Cũng từ California, Giáo sư Lê Minh Nguyên, một chuyên gia về Trung Quốc và an ninh khu vực, nên nhận định với VOA :
"Điểm mạnh của tuyên bố này là Mỹ đứng cùng với các quốc gia Đông Nam Á trong việc bảo vệ chủ quyền tài nguyên biển.
"Đúng là Hoa Kỳ có đi xa hơn so với trước đây về việc ra tuyên bố".
"Tôi nghĩ tuyên bố này không thôi thì chưa đủ, cần phải có nhiều hơn các hành động tại thực địa", Giáo sư Lê Minh Nguyên nói.
Ông Greg Poling, một chuyên gia về Biển Đông của CSIS, Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington, nói tuyên bố cho rằng hành động của Trung Quốc là bất hợp pháp đã mở đường cho một phản ứng cứng rắn hơn từ Hoa Kỳ, như thông qua lệnh trừng phạt, có thể dẫn đến các hoạt động để khẳng định sự hiện diện của hải quân Hoa Kỳ.
Ông Poling nói trong bản tin của CSIS hôm 14/7 : "Tuyên bố của ông Pompeo không làm thay đổi tính trung lập của Hoa Kỳ đối với các tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông. Washington vẫn không có ý định can thiệp vào việc tranh chấp mang tính lịch sử của các quốc gia đối với các quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa".
Chuyên gia CSIS nhận định rằng các chính quyền trước đây của Hoa Kỳ cũng gần như cho rằng các hành động của Trung Quốc trong Vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) và trong thềm lục địa của các nước láng giềng là bất hợp pháp nhưng chưa tuyên bố mạnh mẽ và chính thức như chính quyền của Tổng thống Trump vừa tuyên bố hôm 13/7.
Trong ngắn hạn, tuyên bố của Hoa Kỳ sẽ gây căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh, nhưng nó có "tác động tức thì" trên mặt trận ngoại giao trong việc vận động quốc tế để phản đối các hành động "bất hợp pháp" của một quốc gia, ông Poling phân tích.
Ông nói thêm rằng với lời lẽ mạnh mẽ hơn trước, tuyên bố mới nhất của Hoa Kỳ cũng có thể khuyến khích và mở đường các bên tranh chấp Biển Đông, đặc biệt như Việt Nam và Philippines, có thể đưa ra những tuyên bố mạnh mẽ hơn cho riêng mình để đáp trả Trung Quốc.
An Hải
Nguồn : VOA tiếng Việt, 15/07/2020
********************
Việt Nam được gì khi Mỹ mạnh tay với Trung Quốc về Biển Đông ?
Diễm Thi, RFA, 15/07/2020
Có lợi cho Việt Nam
Hôm 13/07/2020, Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Michael Pompeo ra tuyên bố về lập trường của Washington đối với những đòi hỏi chủ quyền của Bắc Kinh trên hầu hết diện tích Biển Đông.
Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo (phải) bắt tay với Phó Thủ tướng và Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh tại Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ ở Washington, DC vào ngày 22/05/2019. AFP
Theo Washington, tuyên bố của Bắc Kinh đối với những nguồn tài nguyên xa bờ tại hầu hết khu vực Biển Đông là hoàn toàn phi pháp. Chiến dịch bắt nạt các nước nhỏ nhằm kiểm soát những nguồn tài nguyên đó cũng phi pháp.
Thế giới sẽ không cho phép Bắc Kinh coi Biển Đông là đế chế hàng hải của mình. Hoa Kỳ tìm cách giữ gìn hòa bình và ổn định, duy trì tự do hàng hải trên các vùng biển này phù hợp với luật pháp quốc tế để bảo vệ những lợi ích cho đồng minh và đối tác của Hoa Kỳ.
Ngày 15/07/2020, Việt Nam lên tiếng về tuyên bố của Hoa Kỳ về lập trường của Washington đối với Biển Đông.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng cho rằng ‘hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển tại Biển Đông là nguyện vọng và mục tiêu chung của các nước ở Biển Đông, khu vực và cộng đồng quốc tế… Việt Nam mong rằng các nước sẽ nỗ lực đóng góp vào việc duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác tại Biển Đông và giải quyết các tranh chấp thông qua đối thoại cùng các biện pháp hòa bình khác theo luật pháp quốc tế vì lợi ích chung, phù hợp với nguyện vọng của các nước trong khu vực và cộng đồng quốc tế. Việt Nam luôn đóng góp tích cực và có trách nhiệm vào quá trình này’.
Nhà quan sát chính trị, nhà báo Nguyễn An Dân, đánh giá tác động đến Việt Nam qua động thái mới nhất của Mỹ :
"Việt Nam được lợi vì tin chắc rằng lần này Mỹ kiên quyết hành động chứ không phải là những tuyên bố chung chung như trước đây. Trước đây khi Mỹ chưa sẵn sàng để xử lý Trung Quốc. Đa số các phát biểu của chính giới Mỹ chỉ là ủng hộ bằng lời nói chứ chưa đi vào thực tế. Bây giờ nó đi vào thực tế.
Một khi Mỹ đi vào hành động thực tế ở Biển Đông thì tất cả các nước nhỏ ở khu vực Biển Đông sẽ có lợi. Kể cả những nước nằm ngoài Biển Đông cũng sẽ có lợi khi họ trở thành đồng minh của Mỹ trong việc làm Trung Quốc suy yếu".
Liên tiếp những năm qua, Trung Quốc nhiều lần có hành vi vi phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam ở khu vực phía nam Biển Đông. Việt Nam cũng đã trao công hàm phản đối, yêu cầu Trung Quốc tôn trọng quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam vì quan hệ hai nước và ổn định, hòa bình ở khu vực. Trung Quốc chẳng những phớt lờ những yêu cầu ngoại giao của Việt Nam mà còn đưa tàu khảo sát được hộ tống bởi tàu hải giám vào khu vực đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Trung tá quân đội Đinh Đức Long hoan nghênh tuyên bố của Hoa Kỳ về lập trường ở Biển Đông và cho đây là một cái lợi cho Việt Nam trong tình hình hiện nay :
"Tôi hoan nghênh tuyên bố đó vì đây là lần đầu tiên Mỹ thể hiện quan điểm chính thức khác với trước kia. Có tính bước ngoặc. Trước kia quan điểm của Mỹ là không đứng về bên nào trong các nước tranh chấp về chủ quyền trên Biển Đông. Lần này Mỹ đích danh lên án Trung Quốc và đứng về phía các nước ven biển Đông Nam Á mà chủ quyền biển đảo bị Trung Quốc đe dọa.
Lần đầu tiên Mỹ thể hiện việc chống lại lập trường của Trung Quốc trong việc đòi đến 90% diện tích Biển Đông, bao gồm các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Tôi ủng hộ tuyên bố này nhưng tôi chưa thấy Mỹ công nhận Hoàng Trường Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam. Nhưng chỉ cần Mỹ tuyên bố đúng theo công ước là có lợi cho Việt Nam rồi vì Mỹ là cường quốc có ảnh hưởng toàn cầu. Tiếng nói của Mỹ rất có giá trị trong trường hợp này".
Việt Nam có thay đổi lập trường ?
Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Dương Khiết Trì (trái) bắt tay Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh tại Hà Nội vào ngày 18/6/2014. AFP
Hồi tháng 4 năm nay, mạng lưới truyền hình toàn cầu Trung Quốc loan tin chính phủ nước này đã thông qua quyết định thành lập cái gọi là huyện đảo Tây Sa và Nam Sa thuộc thành phố Tam Sa. Đây là đơn vị hành chính mà Trung Quốc thành lập vào năm 2012 để quản lý Tây Sa, Trung Sa và Nam Sa - cách Bắc Kinh gọi quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam.
Trụ sở của cái gọi là huyện đảo Tây Sa sẽ đặt tại đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam. Trụ sở của cái gọi là huyện đảo Nam Sa sẽ đặt tại đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
Ngày 7/5/2020, tác giả David Hutt có bài viết trên Asia Times tựa đề "Vietnam may soon sue China on South China Sea", tạm dịch "Việt Nam có thể sớm kiện Trung Quốc về vấn đề Biển Đông". Theo đó, Hà Nội được cho là đang chuẩn bị hồ sơ kiện lên tòa trọng tài quốc tế chống lại yêu sách chủ quyền Biển Đông phi lý của Bắc kinh. Đây có thể là phản ứng của Việt Nam trước việc Trung Quốc ngày càng đe dọa và quấy rối trên tuyến đường hàng hải tranh chấp.
Hơn một tháng sau, ngày 12/6, Tiến sĩ Ngô Sĩ Tồn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Nam Hải của Trung Quốc có bài viết cho chương trình ‘Sáng kiến Tìm hiểu Tình hình Chiến lược Nam Hải’. Trong bài viết này, ông Tồn đe dọa rằng, nếu Việt Nam khởi kiện Trung Quốc thì ‘sẽ phải trả giá đắt’ cho những biện pháp đáp trả từ phía Trung Quốc.
Với những hành động bị cho là ‘ngang ngược của Trung Quốc đối với Việt Nam và phản ứng của Hoa Kỳ về Biển Đông, Trung tá Quân đội Đinh Đức Long nêu quan điểm của mình :
"Có lẽ đây là cơ hội để Việt Nam thể hiện chính kiến của mình trên thực tế. Về mặt ngoại giao, tôi nghĩ Việt Nam cẩn thận và không ngoan trong lĩnh vực này. Họ có thể không công khai hồ hởi ra mặt nhưng có lẽ bằng hành động, họ sẽ hợp tác chặt chẽ với Mỹ trong việc thực hiện các tuyên bố về ứng xử Biển Đông".
Việt Nam và Trung Quốc là hai nước có chung biên giới trên bộ và trên biển, có quá trình tương tác về văn hóa lịch sử cũng như các cuộc chiến tranh từ hàng ngàn năm.
Cựu thủ tướng Việt Nam, ông Nguyễn Tấn Dũng từng nói mối quan hệ với Trung Quốc là "vừa hợp tác, vừa đấu tranh".
Nhà quan sát Nguyễn An Dân đánh giá mối quan hệ với Trung Quốc của chính phủ Hà Nội trong thời điểm hiện nay :
"Đến bây giờ tôi cho là nội bộ đảng cộng sản Việt Nam hiểu rằng không thể giữ hòa khí đối với Trung Quốc, trừ khi Việt Nam chịu mất biển của mình. Nhưng mất biển rồi thì hòa khí cũng chỉ là tạm thời, bởi khi Việt Nam mất biển thì bước tiếp theo là Trung Quốc muốn Việt Nam trở thành vùng phên dậu của họ trên đất liền. Tôi nghĩ đảng cộng sản Việt Nam hiểu điều đó.
Việt Nam sẽ biểu lộ sự ngả về Mỹ rõ hơn tại họ cũng biết sự kiên nhẫn của Mỹ, đặc biệt cá nhân Tổng thống Trump, có sự giới hạn. Mỹ đã tỏ thiện chí hết mức rồi".
Ngày 12/7/2016, Tòa Trọng tài Thường trực tại The Hague đã ra phán quyết bác bỏ yêu sách chủ quyền và đường chín đoạn của Trung Quốc trên Biển Đông. Tòa kết luận rằng không có căn cứ pháp lý cho việc Trung Quốc nêu quyền lịch sử với các tài nguyên nằm trong vùng biển trong Đường chín đoạn.
Về phía Trung Quốc, chính quyền của ông Tập Cận Bình chưa bao giờ công nhận phán quyết này. Bắc Kinh gọi phán quyết này là bất hợp pháp và không có hiệu lực.
Vào ngày 13/07/2020, Đại sứ quán Trung Quốc một lần nữa nhắc lại, tuyên bố chủ quyền lãnh thổ cùng các quyền về hàng hải và lợi ích khác trên Biển Đông sẽ không bị ảnh hưởng bởi phán quyết. Trung Quốc kiên quyết phản đối và nói sẽ không bao giờ chấp nhận các yêu sách hoặc hành động dựa trên phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực.
Phán quyết của Tòa Trọng tài Quốc tế được ngoại trưởng Hoa Kỳ nhắc lại trong tuyên bố lập trường về Biển Đông ngày 13/7 vừa qua, theo đó Washington cho rằng phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực là chung cuộc và có tính ràng buộc.
Diễm Thi
Nguồn : RFA, 15/07/2020
******************
Tuyên bố của Mỹ về Biển Đông : ‘Chưa từng có, nhưng cần thêm hành động cụ thể’
BBC, 14/07/2020
Dư luận Việt Nam đang hết sức quan tâm diễn biến ngày 13/7 khi Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo ra tuyên bố bác bỏ yêu sách chủ quyền của Trung Quốc với hầu hết khu vực Biển Đông.
Nhà giàn của Việt Nam ở Trường Sa
Tuyên bố dài của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ nói : "Các tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh đối với các tài nguyên ở ngoài khơi trên hầu khắp Biển Đông là hoàn toàn bất hợp pháp, cũng giống như chiến dịch hăm dọa của họ nhằm kiểm soát tài nguyên".
Trả lời BBC News Tiếng Việt ngay sau khi đọc tuyên bố của ông Mike Pompeo, chuyên gia Biển Đông, bà Ketian Vivian Zhang, cho biết suy nghĩ.
"Tuyên bố lần này là mạnh mẽ nhất của Hoa Kỳ từ trước tới nay".
"Các chính phủ trước đây thường có lập trường trung lập về các vấn đề chủ quyền, và tập trung vào các hành động đe dọa của Trung Quốc, và tự do đi lại cho Hoa Kỳ".
Bà Ketian Vivian Zhang nhận bằng tiến sĩ về Chính trị học tại trường MIT năm 2018.
Năm 2016, bà có thời gian là học giả thăm viếng (visiting scholar) tại Viện nghiên cứu Nam Hải của Trung Quốc (China National Institute of South China Sea Studies).
Hiện bà làm việc tại Đại học George Mason, Hoa Kỳ trong tư cách trợ lý giáo sư (assistant professor).
Ngư dân Việt Nam, ảnh minh họa
Trả lời BBC News tiếng Việt, bà Ketian Vivian Zhang nhận định :
"Tuy nhiên, tuyên bố của Hoa Kỳ vẫn mơ hồ khi xét về cam kết hành động.
"Ngoại trưởng Mỹ có ý gì khi ông nói Hoa Kỳ 'đứng cùng với các đồng minh và đối tác Đông Nam Á' ? Điều này vẫn mơ hồ vì nó có thể bao hàm ủng hộ bằng lời nói, cho tới trợ giúp thật về quân sự (nhưng cái này cũng có thể gồm nhiều hình thức và mức độ khác nhau.)"
"Vì thế, chắc chắn đây là tuyên bố mạnh mẽ nhưng không chắc nó sẽ có thể kiềm chế hành vi của Trung Quốc tới đâu".
Bà Ketian Vivian Zhang cho rằng Trung Quốc sẽ càng tăng cường hướng tới dùng các biện pháp pháp lý để biện minh cho chủ quyền ở Biển Đông, đồng thời duy trì sự đe dọa.
"Còn về phản ứng của các nước Đông Nam Á, tôi đoán họ có thể một phần vững tin về cam kết của Mỹ".
"Nhưng nếu không có hành động cụ thể, Hoa Kỳ còn phải làm nhiều hơn để chứng tỏ cam kết với các đồng minh và đối tác Đông Nam Á".
Tuyên bố của Hoa Kỳ ngày 13/7 nói : "Hoa Kỳ bác bỏ bất cứ tuyên bố chủ quyền nào trong vùng biển xung quanh Bãi Tư Chính (ngoài khơi Việt Nam), Bãi cạn Luconia (ngoài khơi Malaysia), vùng biển trong Vùng Đặc quyền Kinh tế (EEZ) của Brunei, và Natuna Besar (ngoài khơi Indonesia)".
Ngoại trưởng Mỹ nói : "Mỹ sát cánh với các đồng minh và đối tác Châu Á của mình trong việc bảo vệ các quyền chủ quyền của họ đối với các tài nguyên biển".
**********************
Việt Nam lên tiếng về tuyên bố của Mỹ về lập trường ở Biển Đông
RFA, 15/07/2020
Việt Nam vào ngày 15/7 lên tiếng về tuyên bố của Hoa Kỳ hôm 13/7 về lập trường của Washington đối với Biển Đông.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng tại một họp báo ở Hà Nội hôm 25/7/2019 - Reuters
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng được truyền thông dẫn lời rằng :
"Hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển tại Biển Đông là nguyện vọng và mục tiêu chung của các nước ở Biển Đông, khu vực và cộng đồng quốc tế. Việc tôn trọng trật tự pháp lý trên Biển Đông và thực thi đầy đủ, thiện chí, trách nhiệm Công ước Liên hiệp quốc về Luật biển năm 1982 có ý nghĩa quan trọng để thực hiện các mục tiêu đó.
Việt Nam hoan nghênh lập trường của các nước về vấn đề Biển Đông phù hợp với luật pháp quốc tế và chia sẻ quan điểm, như đã nêu trong tuyên bố dịp Hội nghị Cấp cao ASEAN 36, rằng Công ước Liên hiệp quốc về Luật biển năm 1982 là khuôn khổ pháp lý điều chỉnh hoạt động trên biển và đại dương.
Việt Nam mong rằng các nước sẽ nỗ lực đóng góp vào việc duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác tại Biển Đông và giải quyết các tranh chấp thông qua đối thoại cùng các biện pháp hòa bình khác theo luật pháp quốc tế vì lợi ích chung, phù hợp với nguyện vọng của các nước trong khu vực và cộng đồng quốc tế. Việt Nam luôn đóng góp tích cực và có trách nhiệm vào quá trình này".
Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Michael Pompeo vào ngày 13/7 ra tuyên bố về lập trường của Washington đối với những đòi hỏi chủ quyền của Bắc Kinh tại Biển Đông.
Theo đó, Hoa Kỳ cổ xúy cho một vùng Ấn độ- Thái Bình Dương tự do và rộng mở. Hiện nay Washington đang củng cố chính sách của Hoa Kỳ tại khu vực quan yếu và đang gây ra những tranh cãi là Biển Đông. Washington xác định rằng tuyên bố của Bắc Kinh đối với những nguồn tài nguyên xa bờ tại hầu hết khu vực Biển Đông là hoàn toàn phi pháp, chiến dịch bắt nạt của Bắc Kinh nhằm kiểm soát những nguồn tài nguyên đó cũng phi pháp.
