 | Tổng quan: | 3636522 |
Cấm Võ An Đôn xuất cảnh, Việt Nam tự vi phạm pháp luật của mình
Thiện Ý, VOA, 30/09/2022
"Theo Điều 37 của Luật Xuất cảnh, Nhập cảnh của công dân Việt Nam thì chỉ có ông Bộ trưởng Quốc phòng và Bộ trưởng Công an mới có thẩm quyền đó".
Ông Võ An Đôn, một luật sư nổi tiếng từng bị rút thẻ hành nghề sau khi bảo vệ quyền lợi cho gia đình của nạn nhân chết trong đồn công an - Luật sư Võ An Đôn (áo trắng, đeo cà vạt).
Theo tin Đài RFA tiếng Việt, ông Võ An Đôn, một luật sư nổi tiếng từng bị rút thẻ hành nghề sau khi bảo vệ quyền lợi cho gia đình của nạn nhân chết trong đồn công an, bị an ninh cửa khẩu sân bay Tân Sơn Nhất cấm xuất cảnh vào tối 27/9 khi ông trên đường cùng gia đình xuất cảnh đi New York, Hoa Kỳ.
Theo nội dung Biên bản số 1375 của Công an cửa khẩu cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất được lập vào lúc hơn 9 giờ tối cùng ngày, gia đình năm người của ông Đôn không được rời khỏi Việt Nam vì "lý do an ninh" quy định tại Điều 36 của Luật Xuất cảnh, Nhập cảnh của công dân.
Luật sư Đôn hôm 28/9 nói với phóng viên RFA, ông cùng gia đình đang quay trở lại quê nhà ở Phú Yên. Ông nói qua điện thoại :
"Việc tạm dừng xuất cảnh tôi là sai và không có căn cứ. Một quyết định mang tính áp đặt và trù dập đối với tôi. Biên bản tạm dừng xuất cảnh, an ninh cửa khẩu Tân Sơn Nhất nói tôi cần liên hệ với Phòng Xuất Nhập cảnh của Công an tỉnh Phú Yên..".
Luật sư Đôn nói không rõ lý do gì mà Công an Phú Yên có hành xử như vậy, ngay trước mặt viên chức của Cơ quan Di cư Quốc tế (IOM). Vì về mặt pháp lý gia đình luật sư Đôn đã hoàn tất theo đúng thủ tục luật định, kể cả về mặt "an ninh quốc gia" quy định tại Điều 36 của Luật Xuất cảnh, Nhập cảnh của công dân Việt Nam. Nhờ đó nên mới được Bộ công an và Bộ ngoại giao Việt Nam cho phép xuất cảnh. Đồng thời Hoa Kỳ mới cho phép gia đình luật sư Đôn nhập cảnh và được cơ quan Di cư Quốc tế (IOM) tài trợ vé máy bay. Vậy lý do ngăn cản thực tế là gì mà "Phòng Xuất Nhập cảnh của Công an tỉnh Phú Yên..". vốn là cấp địa phương, vào phút chót lại vượt quyền trung ương ra lệnh cho Công an cửa khẩu cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất ngăn cản gia đình năm người của ông Đôn không được rời khỏi Việt Nam vì "lý do an ninh".Vì nếu vào phút trót Bộ cộng an phát hiện có "lý do an ninh" khẩn cấp cần ngăn cản luật sư Đôn và gia đình xuất cảnh, thì Bộ công an sẽ ra lệnh trực tiếp cho Công an cửa khẩu cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất ngăn cản mới đúng thẩm quyền.
Đến đây, một số câu hỏi được đặt ra :
1. "Phòng Xuất Nhập cảnh của Công an tỉnh Phú Yên" ra lệnh ngăn cản là tự ý hay làm theo chỉ thi của thẩm quyền cấp trên là Bộ Công an ?
2. Nếu tự ý ra lệnh ngăn cản, "Phòng Xuất Nhập cảnh của Công an tỉnh Phú Yên" có vượt quyền ?
3. Nếu "Phòng Xuất Nhập cảnh của Công an tỉnh Phú Yên" làm theo chỉ thị của thẩm quyền cấp trên thì sự ngăn cản này có chính đáng và hợp pháp không ?
Theo Báo Công an Nhân dân hôm 28/9 có bài viết xác nhận về việc ông Võ An Đôn bị cấm xuất cảnh, quy kết ông Đôn trong thời gian hành nghề luật sư ở Phú Yên "có hành vi lợi dụng quyền tự do ngôn luận, đăng tải nhiều bài viết trên mạng xã hội, phát ngôn, trả lời phóng vấn báo chí nước ngoài có nội dung mang tính bịa đặt, nói xấu luật sư, các cơ quan tố tụng, Đảng, Nhà nước Việt Nam gây ảnh hưởng đặc biệt xấu đến uy tín của Đảng, Nhà nước".
Chính vì vậy, theo cơ quan ngôn luận của Bộ Công an, vào tháng 11/2017, Ban Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh Phú Yên có quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức xóa tên ông Võ An Đôn ra khỏi danh sách Đoàn Luật sư Phú Yên.
Như vậy là qua bài báo trên cơ quan ngôn luận của Bộ cộng an Việt Nam đã cho thấy "Phòng Xuất Nhập cảnh của Công an tỉnh Phú Yên" đã ngăn cản gia đình luật sư Đôn xuất cảnh là làm theo lệnh của Bộ công an. Nhưng nếu không lạm quyền thì sự ngăn cản này có vi phạm pháp luật của chính mình và thỏa thuận ngoại giao tư pháp với Hoa Kỳ và quốc tế (IOM).
Theo luật gia Trương Minh Tam, một nhà hoạt động nhân quyền Việt Nam khi còn ở trong nước ; xin đi Mỹ tị nạn chính trị như trường hợp của ông Đôn, thì Công an tỉnh Phú Yên lạm quyền trong việc tạm hoãn xuất cảnh luật sư Võ An Đôn. Theo luật gia Trương Minh Tam từ tiểu bang Illinois, Hoa Kỳ nói với phóng viên RFI :
"Nhà nước Việt Nam ngang nhiên vi phạm luật pháp của mình. Phòng Quản lý Xuất Nhập cảnh của Công an tỉnh Phú Yên không có thẩm quyền cấm xuất cảnh đối với ông Võ An Đôn kể cả khi có lý do an ninh quốc gia.
Theo Điều 37 của Luật Xuất cảnh, Nhập cảnh của công dân Việt Nam thì chỉ có ông Bộ trưởng Quốc phòng và Bộ trưởng Công an mới có thẩm quyền đó".
Còn theo luật sư Võ An Đôn nói với Đài RFI qua điện thoại "Việc tạm dừng xuất cảnh tôi là sai và không có căn cứ. Một quyết định mang tính áp đặt và trù dập đối với tôi…". Ông khẳng định, theo quy định của luật pháp Việt Nam thì công dân có quyền đi lại tự do trong nước và ra nước ngoài. Ông nói thêm : "Trước kia tôi chỉ bào chữa cho người dân thấp cổ bé họng. Tôi bị tước thẻ luật sư năm năm rồi từ năm 2017. Tôi chỉ ở nhà làm nông và không đụng chạm với ai, không vi phạm pháp luật, nên không có cơ sở nói tôi vi phạm an ninh quốc gia".
Trên thực tế, sau khi bị nhà cầm quyền Việt Nam tước bằng hành nghề luật sư năm 2017, luật sư Đôn đã lui về quê làm nông để sinh nhai, không có hành vi phạm pháp nào. Những hành động của luật sư Đôn mà báo Công an Nhân dân ngày 28/9/2022 đưa ra như là lý cớ ngăn cản luật sư Đôn và gia đình xuất cảnh qua Hoa Kỳ là những sự kiện quá khứ, đã không bị truy tố, có nghĩa là không đủ yếu tố cấu thành tội phạm. Nếu vì những hành động quá khứ ấy của luật sư Võ An Đôn để cho rằng có thể đe dọa đến anh ninh chính trị thì tại sao khi xét duyệt hồ sơ, thương thảo với Hoa kỳ và IOM, công an Việt Nam không nêu ra để ngăn cản mà phải đợi đến phút chót khi gia đình luật sư Đôn sắp lên máy bay rời Việt Nam ?
Vậy lý do thực sự vì sao cộng an Việt Nam ngăn cản luật sư Võ An Đôn và gia đình xuất cảnh qua Hoa Kỳ theo diện tỵ nạn chính trị vào phút chót, câu trả lời xin dành cho cơ quan công an Việt Nam có thẩm quyền.
Luật sư Võ An Đôn không được xuất cảnh đến Mỹ định cư
Tuấn Khanh, RFA, 27/09/2022
Tin từ sân bay Tân Sơn Nhất cho biết, đêm ngày 27/9, gia đình của luật sư Võ An Đôn khi đang chuẩn bị đi qua cửa hải quan để lên máy bay cho chuyến định cư tại New York, Hoa Kỳ, đã đột ngột bị nhân viên an ninh giữ lại. Phía an ninh đưa gia đình của luật sư Võ An Đôn vào phòng chờ và ít lâu sau, thông báo rằng ông Đôn không được xuất cảnh. Khi luật sư Đôn chất vấn lý do và yêu cầu có biên bản, thì phía an ninh đã đưa ra biên bản số 1375/BBTHXC-TSN, vì "lý do an ninh".
Luật sư Võ An Đôn - FB Đôn An Võ
Sự việc diễn ra khá nhanh chóng vì lúc hơn 19 giờ tối, ông Đôn còn đưa hình ảnh gia đình đã gửi xong hành lý và chuẩn bị qua hải quan, với lời nhắn cho bạn bè "Gia đình tôi chuẩn bị lên máy bay đi Mỹ định cư, khởi hành từ sân bay Tân Sơn Nhất đến bang New York. Xin chào tạm biệt anh, chị, em trong nước và hẹn gặp lại". Hồ sơ xuất cảnh đứng tên luật sư Võ An Đôn, nên việc dừng ông Đôn, cũng khiến cả gia đình phải cùng ở lại.
Biên bản tạm hoãn xuất cảnh với luật sư Võ An Đôn được đăng trên FB của luật sư hôm 28/9/2022
Thế nhưng trong biên bản làm việc với công an hải quan, có ghi rằng "mọi việc kết thúc lúc 21 giờ 49 phút cùng ngày". Điều này cho thấy công an đã theo dõi và chuẩn bị mọi thứ cho kế hoạch ngăn chận chuyến đi định cư của gia đình ông Võ An Đôn, cùng vợ và ba đứa con nhỏ.
Như mọi trường hợp ngăn chặn không cho xuất cảnh rất quen thuộc của công an Việt Nam, trong văn bản xác nhận việc không cho gia đình ông Võ An Đôn lên chuyến bay EK393 của hãng hàng không Emirates vào lúc 23 giờ 55 phút, chỉ nói ngắn gọn là dựa theo Điều 36 của Luật 49/2019/QH14, quy định về các trường hợp bị tạm hoãn xuất cảnh.
Vào lúc 2 giờ sáng ngày 28/9, ông Đôn có nhắn cho những người quan tâm, qua Facebook là "Gia đình tôi bị hoãn xuất cảnh : Sau khi làm xong thủ tục ký gởi hàng hoá, khi qua cổng an ninh sân bay Tân Sơn Nhất gia đình tội bị công an cửa khẩu chặn lại không cho xuất cảnh vì lý do an ninh, theo đề nghị của công an tỉnh Phú Yên. Gia đình tôi đành phải trở về nhà khi cơn bão Noru đang ập đến".
Facebook của ông Võ An Đôn cũng đăng hình ảnh cho thấy ba con nhỏ của ông đang ngủ vật vạ tại ghế chờ ở sân bay, trong khi ông đang đi để lấy lại hành lý đã gửi hãng hàng không Emirates, để quay lại Phú Yên.
Theo kinh nghiệm của các trường hợp như luật sư Võ An Đôn, thì dù cho giấy tờ đầy đủ, hợp lệ, chuyện làm khó của an ninh Việt Nam thường có thể khiến việc ra đi bị chậm lại từ sáu tháng cho tới hai năm.
Võ An Đôn (1977) là một cái tên quen thuộc trong ngành luật, chỉ trong một thời gian ngắn hoạt động nhưng ông đã để lại một dấu ấn đặc biệt về việc dám đối đầu với cơ quan công an và hệ thống chính trị Việt Nam bằng chính luật pháp đã ban hành. Năm 2014, ông gây chấn động trong giới luật sư bào chữa khi thắng kiện vụ năm công an ở Phú Yên nhục hình làm chết công dân Ngô Thanh Kiều. Sau vụ án đó, Võ An Đôn được người dân yêu mến nhưng đồng thời theo giới bình luận thời sự, cũng khiến ông trở thành đích ngắm của những âm mưu trừng phạt vì đã bày ra hình ảnh công an bạo lực khắp cả nước.
Năm 2015, ba gia đình ngư dân ở Bình Thuận là Trần Thị Lụa, Trần Thị Thanh Loan và Trần Thị Phúc dùng thuyền cá của gia đình vượt biên đến Úc bị trả về. Dù đã có cam kết giữa Úc và Việt Nam rằng những người này sẽ không bị trừng phạt khi quay trở về nguyên quán, thế nhưng ngay khi đặt chân về nước, công an đã kết án những người này nhiều năm tù. Ông Hồ Trung Lợi (chồng bà Loan) cũng tố cáo rằng trong thời gian bị giam giữ ông bị đánh đập đến mức tàn tật một chân. Luật sư Võ An Đôn tham gia vụ án này để bảo vệ những người dân bị tù, đồng thời là người yểm trợ pháp lý cho họ, trong lần vượt biên kế tiếp đến Úc. Nói với báo chí Úc, bà Lụa khẳng định "thà bị bắn chết" còn hơn là bị trả về Việt Nam lần nữa. Còn tất cả những người còn lại thì thề nếu bị đưa về Việt Nam để chịu tù đày tra tấn nữa, thì họ sẽ nhảy xuống biển chết tất cả chứ không chọn sống với cộng sản. Sự kiện của những người dân vượt biển tìm tự do này đã trở thành tai tiếng tầm quốc tế đối với chính phủ Úc, khiến họ phải đồng ý không trục xuất những người này quay trở lại Việt Nam. Đến tháng bảy, 2022, Cao ủy tị nạn Liên hợp quốc đã cấp quy chế tị nạn cho những người này, cả ba gia đình tổng cộng 20 người, qua Canada định cư. Đây cũng là một nỗ lực kéo dài từ năm 2016 của bà giáo sư người Úc Shira Sebban, để cứu giúp các gia đình này. Bà Shira Sebban cũng là người đứng ra nhận cấp dưỡng cho những đứa trẻ trong ba gia đình, cho đến khi cha mẹ chúng hết án, ra tù ở Bình Thuận.
Võ An Đôn là người có câu nói nổi tiếng "Ở Việt Nam, các luật sư chỉ có thể chạy án chứ không có thể thực hành luật pháp đúng nghĩa". Ông cũng là một trong những người đầu tiên công khai nói rõ khái niệm "án bỏ túi" với giới truyền thông bên ngoài, trong các vụ xử chính trị.
Năm 2018, ông Võ An Đôn bị rút giấy phép hành nghề luật sư. Sự kiện bức ép này đã khiến có hơn 100 chữ ký của các luật sư cả nước yêu cầu trả lại quyền hành nghề cho ông Võ An Đôn, nhưng rồi tất cả cũng thì ỉm đi ngay sau đó.
