Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Đạo lut Nhân quyền Vit Nam (HR 1383) có mt s phn đy long đong. Các phiên bn ca đo lut này đã được H vin M thông qua ba ln vào các năm 2004, 2008 và 2012 vi s phiếu ng h áp đo, tuy nhiên sau đó đã b chn ti Thượng vin.

nhanquyen1

Một cuc tun hành vì nhân quyn cho Vit Nam ca cng đng người Vit ti Canada. (nh chp t Youtube Thu Tran)

Vào cuối tháng 2 năm 2019, Đo luật Nhân quyn Vit Nam mt ln na được đưa ra quc hi M đ trng pht Vit Nam v nhng v vi phm nhân quyn trong nước. Đo lut này cũng nhm mc đích ưu tiên hóa t do tôn giáo, t do internet và các quyn ca người lao đng. Tác gi đưa ra đo luật này, không ai khác vn là Dân biu Chris Smith, thành viên cp cao ca Tiu ban Nhân quyn Toàn cu ca H vin.

Cùng với Chris Smith là hai dân biu Dân ch Alan Lowenthal – người được biết tiếng v nhng phát biu ng h nhân quyn Vit Nam, và dân biểu Dân ch Zoe Lofgren, đi din bang California.

Còn dự lut v chế tài nhân quyn Vit Nam ?

Vào năm 2015, một Thượng ngh sĩ M là Ed Royce đã phi đ trình ra Quc hi d lut v chế tài nhân quyn Vit Nam, mang s hiu HR. 4254. Theo d lut này, vn đ chính yếu không ch là hn chế nhng khon tín dng và vin tr có tính cách ưu đãi t phương Tây, mà c thc hin nhng bin pháp chế tài đi vi nhng trường hp quan chc Vit Nam vi phm nhân quyn nghiêm trng.

Cũng trong năm 2015 và lan sang năm 2016, nhiều thượng ngh sĩ M đã đòi Hoa Kỳ phi đưa Vit Nam tr li Danh sách CPC (Danh sách các quc gia cn quan tâm đc bit v t do tôn giáo). Nếu Vit Nam đã được M nhc khi Danh sách này vào năm 2006, thì nay li đang khá gn vi trin vng "tái hòa nhập" CPC. Nếu b đưa vào CPC mt ln na, có nhiu kh năng Vit Nam s b áp dng cơ chế cm vn tng phn v kinh tế và c quc phòng. Khi đó, nn kinh tế Vit Nam vn đã chênh vênh bên b vc thm, s càng d sa chân sp đ.

Việc áp đt nhng bin pháp trng pht đi vi nhng quan chc chính ph Vit Nam "đng lõa trong nhng v vi phm nhân quyn nhm vào người dân Vit Nam" là tinh thn st son trong bn D Lut Chế Tài Nhân Quyn Vit Nam mà nhng ngh sĩ cng rn như Ed Royce tiếp bước "L trình Miến Đin".

Là một d lut lưỡng đng, HR. 4254 nhm vào nhng quan chc chính ph, công an và nhng người khác vi phm nhân quyn đi vi nhng nhà bt đng chính kiến ôn hòa. Nhng bin pháp được kiến ngh bao gm nhng hn chế du hành và trừng pht v tài chính.

Căn cứ vào HR. 4254, nhng người Vit Nam có tên trong danh sách vi phm nhân quyn s không được nhp cnh hay quá cnh Hoa Kỳ, không được cp bt kỳ quy chế di trú hp pháp nào, và cũng không được phép np đơn hay thỉnh nguyện liên quan đến nhng vic này. V mt tài chính, nhng cá nhân này s b phong ta tài sn, b hn chế hoc b cm giao dch tài chính và đưa tài sn vào hay ra khi Hoa Kỳ :

"Tổng thng s đóng băng và cm ch tt c các giao dch liên quan đến tất cả các tài sn và li ích ca mt cá nhân trong danh sách được quy đnh đim (c)(1) nếu nhng tài sn và li tc đó nm Hoa Kỳ, rơi vào Hoa Kỳ, hoc nm hoc rơi vào quyn s hu hoc kim soát ca mt người M".

Và "Sau không quá 90 ngày từ ngày ban hành đạo lut này, tng thng s đ trình lên nhng y Ban Quc Hi thích hp danh sách ca các cá nhân, là công dân Vit Nam, mà tng thng xác đnh là dính líu đến nhng v vi phm nhân quyn chng li nhân dân Vit Nam hoc thân nhân ca h, bt k việc nhng v vi phm đó có xy ra Vit Nam hay không... Danh sách được quy đnh trong đon (1) s được công khai cho công chúng và được đăng trên các trang web ca B Ngân Kh và B Ngoi Giao".

Và Luật Nhân quyn Magnitsky Toàn cu

Đến năm 2016, sau mt thời gian dài do d vì điu được cho là thái đ mm mng hơi thái quá ca chính quyn Obama đi vi vn đ nhân quyn quc tế, ngày 8/12 Quc hi M đã chính thc thông qua mt d lut nhân quyn - Lut Nhân quyn Magnitsky Toàn cu (Global Magnitsky Human Rights Accountability Act) - nhắm vào nhng cá nhân vi phm nhân quyn và nhng gii chc tham nhũng trên toàn cu. D lut này - do hai Thượng ngh sĩ John McCain và Ben Cardin gii thiu ti Thượng vin - được thông qua chưa ti mt tun sau khi mt dự luật tương t do hai Dân biu Chris Smith và Jim McGovern đ trình ti H vin được chun thun vi t l áp đo đến 2/3.

Vào đúng dịp l Giáng sinh năm 2016, hai d lut trng tr các cá nhân vi phm nhân quyn trên thế gii đã được Tng thng Obama đt bút ký ban hành.

Theo Luật Nhân quyn Magnitsky Toàn cu, nhng quan chc vi phm nhân quyn s b chế tài theo hai cách. Th nht, cm nhp cnh Hoa Kỳ k c đi công v. Nếu mun được min tr lnh cm này thì Tng thng phi có s min tr đc bit và phi gii thích vi Quc hi. Th hai, chính ph M đóng băng tt c các tài sn ca nhng cá nhân vi phm nhân quyn, cho dù h che giu bng bt kỳ hình thc nào hay gi gm ai đng tên.

Tại rt nhiu các nước đc tài, k vi phm nhân quyn cũng chính là những tay tham nhũng ln, giu ca ci các nước phương Tây. Quan trng hơn, lut áp dng vi tt c các loi nhân quyn được quc tế công nhn. Theo lut này, nhng người cưỡng đot tài sn ca nhân dân cũng b xem là nhng k vi phm nhân quyn nghiêm trng. Tình trng dân oan b mt đt Vit Nam li rt ph biến. Nhng gii chc tham nhũng mà trng tr nhng người t cáo tham nhũng cũng b xem là vi phm nhân quyn nghiêm trng.

Còn vào lần này, tương lai ca Đo lut Nhân quyn Vit Nam s ra sao ? Vn sẽ b thượng vin M chn hay s có mt s phn tươi sáng hơn ba ln trước ?

Sẽ vượt qua Thượng vin ?

Dân biểu Chris Smith, người đã ch ta 11 cuc điu trn v tình trng nhân quyn Vit Nam, viết : "nhà cm quyn Vit Nam tiếp tc tìm cách trn dp xã hội dân s, đàn áp t do ngôn lun và t do tín ngưỡng, Hà ni tiếp tc b tù các blogger và các nhà hot đng nhân quyn". Ông cũng b sung : "Năm va ri là mt năm ti t cho nhân quyn Vit Nam. Công dân M Michael Nguyn, mt người cha có bn con cư ng Los Angeles, tiếp tc b giam gi mà không qua quy trình pháp lý nào, ông y không phi là người M duy nht b bt và b ngược đãi Vit Nam trong năm qua".

Có hy vọng là Thượng vin Hoa Kỳ s xem xét vi mt con mt khác v Đo lut Nhân quyn Vit Nam, bởi bi cnh hin thi là khác khá nhiu so vi nhng năm 2015 và 2016. T năm 2016, chính th đc đng Vit Nam đã gia tăng đàn áp nhân quyn và nhng tiếng nói bt đng chính kiến, phát đng mt chiến dch bt b liên tc vi s đông nhng người hoạt đng nhân quyn sut t đó đến nay. Và đc bit, v Vit Nam b Nhà nước Đc t cáo đã bt cóc Trnh Xuân Thanh đã ‘chuyn la’ sang c khi Liên minh châu Âu, khiến c phương Tây gi đây đu như chng li chính th đc tr Vit Nam s hu vô s vi phạm nhân quyền.

Đó cũng là nguồn cơn khiến vào tháng 11 năm 2018, Ngh vin châu Âu đã phi ban hành mt ngh quyết nhân quyn Vit Nam vi ni dung rt rng và li l lên án cng rn chưa tng có. Sang tháng 2 năm 2019, Hi đng châu Âu đã phi thông báo hoãn vô thời hn EVFTA (Hip đnh thương mi t do châu Âu - Vit Nam) vi lý do thc cht là Vit Nam vi phm nhân quyn.

Hẳn nhng đng thái ca Ngh vin châu Âu có th tác đng mt cách trc tiếp đến quan đim và hành đng ca Quc hi Hoa Kỳ, đ Thượng viện ca quc hi này s phi bày t ý kiến mt cách không nương nh v Đo lut Nhân quyn Vit Nam trong thi gian ti.

Những k nào mun mt trng ?

Dường như "L trình Miến Đin" đang tái hin nhng nút tht cùng uy lc bc đng ca nó đi vi trường hợp Việt Nam : T lên án vi phm nhân quyn đến chế tài nhng ch th sinh đ các vi phm đó.

Nhiều thông tin cho biết vào năm 2011, M và phương Tây đã phi tiến hành chế tài v nhp cnh và phong ta tài sn đến 5.000 nhân vt chính khách, quân đi và công an ở Miến Đin - mt liu thuc đc tr cho căn bnh đàn áp dân chúng và đi lp tht khó có thuc cha ti quc gia đã tng dìm trong b máu cuc "Cách Mng Áo Cà Sa".

Không phải và chng bao gi, t do và dân ch là món quà trên tri rơi xung. Cũng không hẳn chuyn quc tế đ tin s làm ngui lnh nhng cái đu tham lam ln st máu. Dĩ nhiên Miến Đin được như ngày nay là nh cú đi roi song hành vi tiến trình xóa n quc gia.

Nếu c hai D lut nhân quyn Vit Nam và D lut chế tài nhân quyn Vit Nam được Quc Hi M thông qua, đó s là mt đòn giáng mnh vào gii quan chc Vit Nam "ăn ca dân không cha th gì" đã và đang tu tán tài sn ra nước ngoài.

Lẽ nào tương lai ca "mt b phn không nh" gii quan chc, công an Vit Nam cùng v con h - những người đã có đ thi gian khiến t quc b loang máu ngoi t sang tn Úc, M, Anh, Canada hay các nước Bc Âu, nhng người nng nàn tình yêu t quc đến mc sn sàng nhy lên máy bay vù ra ngoi quc vào bt kỳ thi đim nào xy ra "biến c" vi chế đ, sẽ cam chu thúc th và t khép mình vào thế "trit buc", b mt trng "t quc", tài sn và có khi tính mng như triu đi đã lâm chung Libya năm 2011, Ukraine 2014 và có th s là Venezuela năm 2019 ?

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 26/04/2019

Published in Diễn đàn