Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

"Tiến hóa" chưa tng có

Sau bản Quy đnh s 105 mang tính tp quyn cao đ chưa tng có cho "Ban chp hành trung ương", nhưng trên na là cho B Chính tr đng và trên hết là cho người ký văn ban này là Tng bí thư Trng, đó đây trong chn quan trường ch quen gc đu đã bt đu hiện ra nhiu hơn hn nhng cái nhăn mt, nhún vai, cười khy và ta thán thm thì.

npt1

Liu Nguyn Phú Trng có tr thành Tp Cn Bình ca Vit Nam ?

"Lợi ích chính đáng ca công dân" - gii quan chc khi hành pháp và c lp pháp vn cúc cung phc v đng - đang có nguy cơ b đng xâm phm nng n

Gần đây, nguy cơ đó không còn tiềm n mà đã l hn ra.

Sau khi chủ trương "nht th hóa" được phóng ra ti Hi ngh trung ương 6 vào tháng 10/2017 vi "nht th hóa chc danh đng và nhà nước", mt s quan chc đã nhìn thy trước tương lai "3 thành 1", nghĩa là nếu trước đây quyn lc được chia thành ba khu vực cho bí thư tnh/thành, ch tch y ban nhân dân tnh /thành và ch tch hi đng nhân dân tnh/thành, thì vi "3 thành 1", quyn lc và c li ích s ch thuc v duy nht mt người. Và tt nhiên người đó phi là ca đng, được đng "tín nhim và giao trng trách". Nói cách khác, vn hi đng cm quyn chuyn t đc tài tp th sang đc tài cá nhân.

Còn với Quy đnh 105 do Tng bí thư Trng ký ban hành vào tháng 12/2017, gii quan chc b lt mt quyn lc và li ích đương nhiên càng có thêm lý do đ bc xúc và bức bi, cho dù thói quen ng ngày quá lâu năm s khiến bt c mt phn ng nào cũng ch mang tính tm b qua ngày đon tháng, đ nếu không b khi đng quá đng chm đến li ích riêng tư thì cui cùng tt c li cung cúc "theo đng, tin đng".

Quy định 105 đã "tiến hóa" chưa tng có so vi nhng quy đnh trước đây ca đng v phân cp thm tra, xét duyt và b nhim lãnh đo cao cp.

Đảng "không làm thay" mà đng "làm luôn" !

"Phụ lc 1, chc danh cán b do b chính tr, ban bí thư quyết đnh hoc phân cấp ; chc danh cán b cn có s thm đnh nhân s ca các ban đng trung ương (kèm theo Quy đnh s 105-QĐ/TW, ngày 19/12/2017 ca B Chính tr)", li "đá" vi Lut T chc Quc hi 2014, bi rt nhiu chc danh trong Quy đnh 105 thuc thm quyn bu và phê chuẩn ca Quc hi theo Lut T chc Quc hi ch không phi ca B Chính tr.

Quy định 105 có th được xem là mt bng chng rt l din cho quan đim vào năm 2014 ca ông Nguyn Phú Trng : "cương lĩnh đng quan trng hơn hiến pháp".

Một ln na trong nhiều ln, Quc hi được đt cho bit danh là "ngh gt" và b nhiu dư lun xem là "vô dng", li càng tr nên vô tích s. Nếu trước đây vn còn rơi rt mt ít chc danh mà Quc hi được đng "nh" cho đ thc thi bu bán cho có v "dân ch xã hi ch nghĩa", thì ti đây Quc hi rt có th ch phi làm đng tác "gt, gt na, gt mãi" dành cho tt c các nhân s cao cp mà B Chính tr, hay nói chính xác hơn là tng bí thư, đã phê chun.

Với Quy đnh 105, đã rt rõ rng tuyến quan chc nhà nước, chính phủ và quc hi t nay ch có quyn đ ngh, còn vic có chp thun hay không là quyn ca tuyến lãnh đo đng.

Một s lut gia đánh giá rng Quy đnh 105 đã ph nhn hu như toàn b tính chính danh ca các cơ chế bu c, các quy chế dân ch cơ s, các cơ chế đm bo "công khai, minh bch" do chính Đng Cng sn Vit Nam xác lp. Ngay c quyn hn ca 3 chc danh Ch tch Quc hi, Ch tch Nước và Th tướng cũng b ct gim rt mnh.

Vào tháng 12/2017, Tổng bí thư Trng đã ln đu tiên "d và ch đo" mt cuc hp kéo dài hai ngày ca chính ph. Nhng chi tiết đáng m x là trong phiên hp này, ông Trng đã ngi chính gia dãy ch ta đoàn và bàn v chi tiết nhng vn đ điu hành kinh tế - xã hội và chng tham nhũng ch không còn là ngh quyết chung chung.

Nếu h thng li và so sánh nhng phát ngôn công khai trên mt báo chí ca Nguyn Phú Trng t đu năm 2016, bt đu bng "tôi bt ng…" sau khi ông Trng đt biến giành chiến thng vang dội trước đi th chính tr Nguyn Tn Dũng, cho đến "t thu bé đến gi mi được d hp chính ph" - mt li nói vui không cn giu diếm khi ông Trng "được mi d", mi thy thái đ t tin ca Tng bí thư Trng đã dâng cao đến thế nào.

Về lý thuyết, mô hình "nhất th hóa" chc danh và c ni dung gia đng và chính quyn có th dn đến cơ chế "gom" hai v tr tng bí thư và th tướng chính ph làm mt, theo đúng tinh thn "bí thư kiêm ch tch y ban nhân dân" cp tnh thành đã được "thí đim".

Một du hỏi lớn ni lên là vi vic "d và ch đo hp chính ph" mà có th là du hiu đu tiên ca "nht th hóa đng và chính ph", và nếu vai trò ca tng bí thư có th s "kiêm th tướng" theo mt cách nào đó trong tương lai không xa - tương lai ca ông Nguyn Xuân Phúc sẽ ra sao ? Hay ông Phúc s "v" đâu ?

Quy định 105 cũng đánh du mt bước ngot v "tái cơ cu quyn lc" : nếu t tháng 11/2017 tr v trước, đng cm quyn hot đng theo cơ chế tp quyn nhưng quyn lc được phân b theo hướng tn quyn tương đối cho các chức danh trong "t tr" và các y viên b chính tr, thì t nay tr đi quyn lc ca ch tch nước và th tướng được "chuyn bt" cho tng bí thư và thường trc Ban bí thư.

Trước đây, đng ch "lãnh đo toàn din" vi nguyên tc "không làm thay". Nhưng nay vi Quy đnh 105, rt nhiu kh năng đng s "làm luôn" nhng đu vic quan trng nht ca ch tch nước, th tướng và c ch tch quc hi.

Có thể trong thi gian ti, hàng lot nhân s ca đng s được cho kiêm chc bên chính quyn đa phương và cả chính quyn trung ương, ly đó làm cơ s đ "người ca đng" kiêm vic điu hành chính quyn, và t đó s xut hin mt cơ chế "chính y trong chính quyn".

Nếu đà nht th hóa thun li, l đương nhiên bên đng và do đó tng bí thư s "nm" hết. Mô hình "đảng qun lý" thay cho "đng lãnh đo" s ng vi hai chc danh chính là tng bí thư và th tướng mà không quá cn thiết vai trò ch tch nước.

Quy định 105 ra đi trong "bi cnh cách mng" nào ?

Quy định s 105 ra đi vào tháng 12/2017, ngay sau sự kin bt Đinh La Thăng mà đã phá v tin l "y viên b chính tr không th b bt giam và truy t".

4 tháng trước đó, vào tháng Tám năm 2017, mt hin tượng chính tr đc bit đáng chú ý và m x là ch ít ngày sau hin tượng "Trnh Xuân Thanh t nguyện về nước đu thú" mà đã gây tranh cãi và nghi ng rt ln, sau li ví von xut thn ca Nguyn Phú Trng "Lò đã nóng lên ri thì ci tươi đưa vào cũng phi cháy", v tng bí thư này đã ký ban hành Quy đnh s 89-QĐ/TW v khung tiêu chun chc danh, đnh hướng khung tiêu chí đánh giá cán b lãnh đo qun lý các cp ; và đc bit là Quy đnh s 90-QĐ/TW v tiêu chun chc danh, tiêu chí đánh giá cán b thuc din Ban Chp hành Trung ương, B Chính tr, Ban Bí thư qun lý.

Người ký và rt có th chính là tác giả ca "phát minh Quy đnh 90" là ông Nguyn Phú Trng. Vi nhân vt này, nếu dư lun chung còn ví ông vi hình nh "giáo làng" trước đi hi 12 ca đng cm quyn vào đu năm 2016, thì sau đi hi này cùng chiến thng gn như tuyt đi dành cho ông Trọng, dư lun xã hi đã t ngc nhiên đến có phn kinh ngc, thm chí mt s chính tr gia còn dành cho ông Trng mt s thán phc ln đu tiên v "th pháp chính tr" ca ông đã "nâng lên mt tm cao mi".

Nếu "tiêu chí đc bit" v "không đ người thân trục lợi" và "vn đ lch s chính tr hin nay" được ban hành ngay trước đi hi 12 được coi là ch nhm vào trường hp Nguyn Tn Dũng, Quy đnh 90 được công b khi Hi ngh trung ương 6 ca đng cm quyn có th dành cho mt cp s nhân ln hơn nhiu đi vi gii quan chc cao cp thuc chính ph, b ngành và các đa phương.

Từ cnh "nước mt rơi vào lch s" đy não nut trước Nguyn Tn Dũng ti Hi ngh trung ương 6 vào cui năm 2012 đến lnh bt chn đng đi vi Đinh La Thăng vào cui năm 2017, quyn lc thc tế ca Nguyn Phú Trng đã si mt bước đ dài đ khiến ông không có đi th chính tr, ít ra cho ti khi kết thúc năm 2017 và có th trong sut năm 2018.

Vụ bt Đinh La Thăng không ch phá v tin l "y viên b chính tr không th b tng giam" trước đây, không ch m màn cho chiến dch "chng tham nhũng giai đon 2" ca Tng bí thư Trng, không ch khiến mt s văn ngh sĩ mt ln na ca tng ông Trng ngút tri như "Bc nhân kit thế thiên hành đo", "Minh quân", không ch đánh du ln đu tiên trong cuộc đi hơn 6 năm làm tng bí thư ca mình Nguyn Phú Trng bt đu "nm" được B Công an, mà sau Quy đnh 105 Nguyn Phú Trng thm chí còn có th t so sánh v thế ca mình vi Tp Cn Bình đc tr hành pháp và "đng ch huy súng" Trung Quc.

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 11/01/2018

Published in Diễn đàn