Formosa, đại khái nói rằng nhà nước cần đóng cửa Formosa. Để có tiền bồi thường (cho Formosa) nhà nước in "công trái" để bán cho dân.
Nhà nước nhiều lần đàn áp, tìm mọi cách cản trở người dân đi kiện Formosa trước các Tòa án Việt Nam cho thấy Formosa đã phủi trách nhiệm của họ.
Có người viết rằng ý kiến của Huy Đức là "tào lao". Tôi cũng có cùng ý nghĩ như vậy !
Bởi vì Việt Nam là một "quốc gia có chủ quyền". Formosa hoạt động trong lãnh thổ Việt Nam thì Formosa phải tuân thủ theo luật lệ của Việt Nam. Tức là, muốn "đóng của" Formosa thì chỉ cần cho hãng này đi vào hoạt động. Sau đó chăm chú theo dõi nguồn "nước thải" của hãng này. Chỉ cần chất thải có nồng độ cao quá mức được qui định theo hợp đồng thì nhà nước Việt Nam có thể bắt Formosa đóng phạt, thậm chí đóng cửa vĩnh viễn.
Tôi cũng thấy nhiều người (có lẽ bị thuốc của các học giả Việt Nam) là muốn nhà nước cho phép dân đi kiện Formosa để đòi bồi thường.
Theo nguyên tắc cơ bản của luật học thì một người không thể bị trừng phạt hai lần vì một tội.
Vấn đề là chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, đại diện cho quốc gia Việt Nam, đã ký kết với Formosa để nhận 500 triệu tền bồi thường (những thiệt hại do xả thải ở các tỉnh miền Trung).
Hợp đồng bồi thường này ra sao, chưa thấy ai biết được nội dung của nó.
Nhưng việc nhà nước nhiều lần đàn áp, tìm mọi cách cản trở người dân đi kiện Formosa trước các Tòa án Việt Nam (như Hà Tĩnh), cho thấy Formosa đã phủi trách nhiệm của họ (về vụ làm ô nhiễm biển).
Tức là, theo nguyên tắc luật học, dân Việt Nam không thể kiện Formosa để đòi bồi thường lần nữa. Bởi vì nhà nước đại diện cho dân đã ký kết các thỏa thuận bồi thường rồi.
Vì vậy làm sao người dân có thể kiện Formosa, như các học giả Việt Nam đề nghị ?
Ý kiến của tôi, nhắc đi nhắc lại nhiều lần, nếu người dân muốn đi kiện, hoặc là phải kiện nhà nước Việt Nam. Còn nếu muốn kiện Formosa (ra tòa án Việt Nam hay tòa quốc tế), điều tiên quyết là quốc hội Việt Nam phải ra luật hủy bỏ cam kết bồi thường giữa Formosa và chính phủ Nguyễn Xuân Phúc.
Vụ Formosa đã nhì nhằng cả năm nay, kết quả không đi tới đâu hết. Bởi vì định hướng sai thì đi lạc đường.
Không biết những người chủ trương đi kiện Formosa, khi nhận tiền quyên góp của dân chúng, mà không thực hiện được ý nguyện của những người quyên góp, thì phải trả lời ra sao ?
Từ lâu tôi đã đề nghị giải pháp hướng dẫn người dân đệ đơn khiếu nại ở các Đại biểu quốc hội (Hà tĩnh, Nghệ An...). Cần phải biểu tình làm áp lực lâu dài, để vấn đề được chuyển lên Quốc hội và để được nơi đây giải quyết.
Trương Nhân Tuấn
Nguồn : fb. nhantuan.truong, 17/04/2017